Page 226 - ARM_19-1947_03

\

Ս ԱՔ-ԱՏէ

ԸՆԿԵՐ %. ԱղԲԱԼԵԱՆԻ Իրաւունքի եւ ՆՈՐ ՍԵՐՈՒՆԴԻՆ ՀԱՄԱՐ
ԱբդաաւթեաԱ դադ
ՎԵՐՀԻՆ ՕՐԷՐԸ

•Բոկի խ ո պ ա ք կութխճը

\ԲեՆւսաաղսՏևղ գրագէտ - քևֆսյգատ ^ վաստա­

կաւոր ուսուցչապետ եւ գք&ղսքփարսւպաշտ Ղ՚աշ֊ Ամենայն Հայոց Հայրապետին երկար կոնդա մեր կռիւի մս*սթ եւ յֆսչձ* ախոբ ալ իս քոէ քլոգլբգ

սա կցական, ղեկավար՝ ք&քլեբ Նիկոէ Աղրալեանի «#– կբ, ուղգուած Նիւ Եորքի ճՀամաՀա յ կա կա՛ն Հա– մբ Համարուեցայ ։ Պէկբ ի նշան քաջ ալեր ան քի ,

նակնկաչ մաՀլլ խոր սուգի մատնեց րովանգակ մ՛ա գումարէին , որ մամուլի՝ սեփականութիւնն է Կօշապէն բերած֊ իբ նժոյգն ինձ նուիբեց եւ խոս֊

Հայութիւնբւ Ան՛ակնկալ կորսենք, որովՀետեւ 74 ար գէն , չափազանց ուշագրաւ է իր յայտնած՜ մ բա­ աս/ցալ մօտ ատեն ինծի իր Հետ Ա ալմաստ ա ա՛ն ի լ ^

տարեկան այս ծերունին՛ բն գՀ ա\ն ո ւր աււմ ամր ամ­ քերով եւ քաղաքական վաւեբտթուդթ մբ կաբե՜լիէ որ Հփոքբ Հօրեղբայրս՝^ տեսնեմ ։

րակազմ էր եւ կորովի։ Վերջին երկու տարիներու նկատել : Պարզ եւ անկեղծ՜ լեգուով դրուած՜ ա յ գ Այգքանն արգէն բաւական էր , որ իմ Համարդ

բնթացքին սկսած՜ էր տառապիլ թեթեւ շն չարգե– կոնդա կբ ամ բող^ովին նուի րուած՜ է Հ ս , յ • ք՚ատին , ձակութիւնս կբկնապաակուէր :

լոլթենէ ; Յաճախ կր գանգատէ ր թէ արիւեր գ լու­ անոր ձեւակերպումին, իրաւական Հիմնաւոբման Պէկին յանձնարարուած՜ էր ՝Բռէլ գիւղի Հայե֊

քս Ր կր խումէ աշխատած՜ միֆոցթն^Հ Անցած՜ տարի, եւ զայն՛ Հետապնդելու եղանակին ։ բոլ տուներբ խուզարկել եւ գտած զէնքեբբ Խօշապ

մօտ շաբաթ մբ Ամեբիկեան Հիւանդանոց մնաց՝ եւ ղրկել ։

բնդՀ • քննութեան ենթարկուելու Համար ։ /»
ն՚եբբ վտանգաւոր Հիւանդութեան ոեւէ ախտանիշ ներկայացնելու երեք Հիմնական կէտերբ, որոնց Գիտէի թէ *Րռէլցիներբ բաւական՝ թիւով Հրա.

չգտան իր վրայ ՚ Թ՛ելադրեցին միայն՛ որոշ պահե­ մ ան րամ ասն անդրադարձած– է էջմիած՜նի կոնդա– ցանն եր յյւնին ։ Զանոնք ազատելու մտաՀոգու–
Հայ–
ցողութիւն X Ընկեր Աղբալեան անկէ ի ՛վեր Հրա­ կբ , կրնան եր կար խռբՀրգած՜ութեանց նիւթ ակ­ թեամբ , բն՚կեր ո ջս Հետ բա ր ձ բ ա ց ան ք պէկի սեն -

մ՜ ար ած է ր ծ՜խախոտէն ել կբ զգուշանար ճար պա­ թտ յթե լ ։ Առա յժմ կբ բա ւա կան անանք արագ եակբ, երբ ան Եիժ՚շխբի Հետ առանձնացած՜, իր

յին .ուտելիքն՛երէ : նարկ մբ նետելով անոնց վրայ : կրտսեր տզոլ Հարսան՛իքի մասին կբ մ տած՜է ր ։

Իր ամէնէն մեծ՜ ցաւ,բ այն< էր, որ չէր կրնար Ամենայն Հայոց կաթոգիկոսբ 1լ բնգունի թէ էՆոաէք ն՛այիմ, բսաւ աէկբ , իմ քաջ տղտ­
ւ– ՚ ա– «- 4֊– Լ՜՜
աււա^ուան պէս գրական՝ լո ւ֊ր^ աշխատանքի մ բ ՚էբ֊ նե Ր կայիս <ձԱղգն ու Հայր են իքբ կան գն ա\ծ՜ են ան–

րա յ կեգրոնանալ : Երկարատեւ բնթեր ց ո ւմն իսկ յ կրկն ելի եւ բախտ որ ո շխ չ դարաշբջանփ Հանդէպ^ : ,ք շ ս րնաւ. բանի Հը Համար Հոգ չընէք, ձեր մաղին

որ իր կեանքի գլխաւոր Հաճոյքբ կազմած է, կբ Պա ամ ական վա յրկեան մ բ կ ա պր ի Հայ ութ իւն բ դպչող չէլայ քանի ես կ՝աարիմ» :

յոզձհ եց ե է ր գինք : Ղ՝ ասա խօսութիւնն երբ գմ ուա բաւ Հաւաքաբար ։ Երկու կեն սա կաս Հարցեր դրուած Ընկերս Աայեցաւ. ալքերու,, եւ Հասկցնել ուզեց

յանձն կ՚առնէր, որովՀետեւ բեմին վրայ , խօսելու են իր առջեւ ա) Հայ ութ եան ագգաՀա լաքում բ թէ ժամանակն է մեր մ.,,աճումը յա յազելու :

պաՀ ուն , շունչի պակասբ արգելք կբ Հ ան դի ս ան ա ր իբ նուիրական Հայրենի Հողին վրայ եւ բ^ վեր՚ա– Նստեցանք եւ. քանի մը անգամ «սկսի՞մ թէ

իր գաղափարներու ազատ յ՛այտն աբերումին՝ : (\լ - տի րաց ումբ Ա այր Հա յ բեն իքի բոձեա գրաւուած՜ Հո– չսկսիմ» կրկնելով մաքիս մէՀ, վեըիւաէս որոլե.
ղեր 1Լ% ։
ժ աս պա ո ել յոգնած– կ՚իջնէր բեմէն : Գպրո ցական ցի սկսիլ : Հ

վե ր՝2վւն տարեշրջանին ճեմ արա՛ն ի իր դասերն իս կ Այս երկու խնդիրներ բ մ իա սին ներկա յացնե - - Պէկբ ող1 մնայ , եկաձ ենք ձեզմէ բան մը

կէս առ կէս զեղչած՜ էր * լով , Գէոբգ Զ * Կ ա թ ո ղիկո ս բ անջատ եւ ինքնանբ– խնդրելու , կմկմացի ու նայեցայ իբ աչքերով :

Ընկեր \ք * Աղբալեան ի վերջին գործ՜բ եղաւ պատակ երեւոյթ մբ չի նկատեր Հայրենադարձի Ըսէ , աղաս , եթէ կարելի բան է , ձեզ պիաի

^Պատմութիւն Հայ Գ՛րականութեան » մեծ՜արժէք շարժումբ , այլ Հայկ . Գատի Լրացուցի չ ազդակ– չմերժեմ ըսաւ :

Հատորբ, որ նախապէս ՀԱկօս՚^ի ժ՚է^ յօգուսէ\ծն՝ե~ ներէն մէկբ, բռնագբաւուտծ՜ մեր Հողերու արդար ֊Ջեզի Համար անկարելի չէ , ըսի ես լա բ որա­

բոլ ձեւով լո յս տեսաւ ել յետո յ ՀձՀամ ազգա յին՚Ֆի պաՀ տանջքին դօբավիդ յենարան մ բ ։ ՛Լքեր գաղթ ի կեցի : Լսեցի որ ՚Բոէլը պիաի խուզարկէք, ենթա.

կողմէ Հրատարակուեցաւ ֆբրեւ ամբո դՊա կան՝ բարիքներ բ կր՛թուէ մի առ մի, ան մ իջա պէս աւել­ դրենք որ զէւ-քեր ունենան ք-ոէլի Հայերը եւ. դուք

՚ւԻսՔ *^Ր ՚՛ Ա՚յԳ Հատորբ տեսակ մբ լւնգաբձակ նե­ ցնելու Համար թէ՝ «.նեղ են մեր Հայրենիքի նուի­ մ երիկեան դեմոկրատիայի մեծանուն նախադաՀ
, րական սաՀմ անն ե րբ , Հայ Հայ ր են իքի Հարազատ Վ. Վէլսոնի պատմական
րածականն– է Հայ Գրական՛ութեան պա՛տմութեան չկրցաւ Հողեբբ տակաւին գտնւում են օտարի տիրապե– մըն է Հայաստանի ոբոլումր \ն ուբբագոր Նու–

որուն ծ՜րագիբբ ունէր մտքին մէ^, բայց - տութեան\ ու բռնադատութեան ներքո : պետական սաՀմ ա\ևնեբ ի : Իր
ԱՀա չ,սկ օրուան– թուրք օր Բ՛ա կան
իրագործ՜ել, առողջական՛ Վ^՚ԲոյիԼռաէ պատճառ այն՛ կամուբջբ , որ Հայրենագարձի շարժումբ կբ կողմից ստորագբուաձ– կառավար ութ եան

Տներով ։ կապէ մեր դատին , մեր Հողային արդար պա Հ ան ջ. այդ դաշնադիրը ցարդ ա՝ն–
ն երուն Հ
Վերջերս <մԼղղակ &աբաթօրեակ»ի մէ^ սկսած՛ 1/ Ս, III111 ր է մնացել ՀնորՀիւ. մեձ֊ պետ ութ իւնւեե ր ի

էր շար ո լն ա կե չ Ա այաթ \,ովա յի տաղեր ուն նուի ր– լաՀերի Հակամարտութեան եւ բոձհ-ի ուժերի ժա -

Հ ուած վեր լուծական յօգուահ՜ա շտ բքբ եւ խոստա - կոնդակբ ի^նչ ձեւով կբ Հիմնաւորէ մեր դատի մ ան ա կա լոր յաղթանակի» :

ցա՛ծ էր ամբողջացնել զ ա յ ն ։ Ա ա կա յն այգ զոր արգաբացիութիւնբ ։ Ա՚ի՚ւչեւ. այս կէտը, մենք ներկայացուցիսք

ալ բնդՀատուեցալ 10^»*^– տաղէն ։ Ա՝աՀէն երեք օր ՎեՀափառ Հայրապետբ , առատ փաստերու Հայկ, ՛հատը ըմբռնելու ել արժելս րելու էէ՚միաձ–

առաջ, Հյթօրտյի մէջ, տեսակցութեան մբ րնթաց­ լոյ սին տակ , աշխարՀ ի խղճին առջեւ Հայկ *Գատր՝ •նի մտահ-ելակերպը : Ամէնուն Համար պաբղ ըլլա­
սկսաֆ՜ է կանգուն՝ կբ տեսն՛է բարոյական եւ իրհսւական ղոյգ լով, որ Կոնդակի իւրաքան՛չիւր
քին յայտնեց թէ 1 1 րգ տագր վերլուծ՜ել բառն իսկ Սովիէթ
ծա,, Հիմքեբոլ վրայ : ինչսլէս կր շեշտէ առաջին առթիւ Հայաստանի
եւ թէ քիչ մբ պիտի երկարի , երկու յօդուա՛ծի իշխանութեան քննութենէն եւ Հ աւա–
արադ իսկ՝ <ճ.մեբ գտար քաղաքական ողորմածութեան եւ ՛լ՛ութերէն
ւալբ գրաւելով։ Աւազ սակայն , մաՀբ աւելի անցաօ՜ աէտք է յէլ/այ աբտասաՀման
ողորմութեան Հարց չէ՝ծ • Հ ա յ ժոզովուրգբ դարե­ ուղաբկուելէ
շարժեցաւ ։ առաէ1, կաբելի չէ՛ ուշադրութիւն՝
րու պայքարով, անՀաշիլ զոՀ աբեր՚ո ւթեանց ու
Ըն՛կեր Աղբալեան ի Համա ր. կա զգուբ ի չ զբա­ փայլուն բազմա­ չդարձնել նորօրինակ երեւոյթի մը վրայ՛ Այ՛ն
ծ՛առայութիւնն ե ր ո լ վաստակով,
զում մին էր Շ թո բայ ի իր տունբ , զոր քար առ քար թիւ սերունդներու արեան գԽով շաՀա՚ծ է իր իրա­ ինչ որ կը դատապարտուէր երէկ, այսօր էշմիաօ՜֊

կան՛գնած՜ էր իր անձնական Հսկոգութեամբ , կա­ ւունք բ ։ Ա եր գո յո ւթ եան ու զա բ գա ց բար ոյս՛ - նի խողո՛վակով Համամտութեան՛ կ՛՛արժան՛անա յ I

րելի է բսել իր իսկ ձեռքերով։ Ամէն տարի նո՛ր կան մեծագոյն կռուանն է մեր մշակոյթբ , ՛որ Հայկ՛ ՚իատի մասին ՚հաշն՚ակցո՚լթեան բանաձեւած՜

սենեակ մբ 1լաւելցնէր վրան, նոր պակաս մբ կբ առաջաւոր մարդկութեան Լ\աբքին մէջ ապրելու ՛եւ տեսակէտ՝1 եր\և՝ .են ,,ր ն՛ոյնութեամբ կը դրուին

լրացն՛էր : Ամեռն անգամ կր սի^էբ շաբթուան քանի մ աբգկա յին քաղաքակրթութեան ձե ռ%Հ ա ս օլ էն Հրապարակ : կը փառաբանուի մեր յեղափոխական

*^ ԼՀ °րերբ մ ե կուսանա լ & թօ բա , իր բնակարան՛ին ծ առա յելու վկա յակտն բ կ*բն*ծ՜այէ մ եզի : Հա յբ ամբ^յղշ1 գործունեութիւնը, ^Օական թուականնե­

մ էի ստեգծ՜ագոբծեր է շարունակ, պաշտպանել– ու տա­ րէն սկսա՚Ն մինչեւ 1921 , կ՝իւրացուի Աեւռի ՛իաշ–

Ընկեր \ք . Աղբալեան յանկարծ՜ամաՀ եղաւ 0 ֊ լէ ած ե ր Է (յ ւր ո պա յի յո յս բ ասիական խաւարա– նագիրը, Միացեալ Հայաստանի ծրագրովդ որուն՛

գոստոս \^էէն՝ \նի գԻլ^ՐԸ) Հ*Ի^"\է՚այԻ Իր աա)ն մէջ՛. մ տ ո ւթ ե ան մ Էջ , նաՀատակո լեր ազատութեան , տակ Աւետիս ԱՀարտնեանի ստորադրութիւն ը կը

ԱաՀէն քանի մբ օր առաջ, Կիրակի Օգոստոս 10– կրօնի եւ եզբայբոլթեան ամէնէն ազնփւ սկզբունք­ Հանգչի :

ին , նո յն գի*֊զբ Հաւաքուած՜ խումբ մբ գրողն ե րու ներուն Համար եւ Հանճարեղ իբ զաւակներուն– ձեռ­ Պատկերը ամբողջացնելու Համար խօսինք սա.
կար՛ երրորդ
Հաւաքս յթին՝ մասնակցելով, ՀլԱուբիոյ ել Լիբանա­ քով կանգներ է անմաՀ կոթողներ՝ արուեստի, Հետապնդելու կէտի մասին ալ, որ Հայկ. ՛իա ար
կումբ աւելի
նի Հա ք Գ բո զն եր ո լ Ա* իութեան» ծ՜րագիր բ ձեւա ֊ գրականութեան՝ եւ գիտութեան բո լո բ մ ա րղե ր ո լն եղան՛ակը կը մ ատն ան չէ : Հոս բե­

կերպեց եւ այգ II պատ ա կին՝ Համար կազմ ուած ժէջ ։ Վկայ ութ ի մեն եր՝ որքան որ կ%ուզէք * Կլա - ոբ՚ոչ է *

առժամեայ մ արմ ինին ալ ն ա խ ա գա Հ ութ ի ւնբ աստոնէներոլ , ճէ յմ ս Պ բա յսնե բու , Լո յտ ճոր Անցած ու մոռցուած կբ թոլին էջմիածնի Հա­

ստանձնեց ։ Երկ"*– օր վերջ Պէյրութի մէջ իր մաս­ բու , ԱI/ն–աթոլա–. *% ր ան֊ սն ե բ ո ւ , (ք՛ան ^–ոռէսներու , մագում՛արի աքն եվ,չան՚իկ օրեր՛ը, երբ մեր Գատի
նակցութիւն
րին շուրջ բ բե րաւ ճեմ արան՛ի Հ ոգի գնմ ան խնդ­ ՛Բլէ մ անս օն ե բու անունն երբ կբ տողանցեն իրարու լուծումը, կոնդակը ստորագրող կաթողիկոսի Հ՛ո՛­
ետեւէ :
տեգի ունեցած՜ խորՀբգակցոլթեան ։ վանաւորութեամբն իսկ, ԽոբՀ. քիուսիայէն միայն

Հք թո բայ ի իբ բա ր ե կամներ բ կբ պա ամ են թէ Այս չէ սակայն՝ ամէնբ։ Գուցէ այսքան բ բա– կը սպասով ր ել դոլբսի ոլ նեբսի «յառալ\լիմա–

մ աՀա ան գիշերբ բնկեր Ազբալեան շատ զուարթ լաբար չբ/լար քագաքական դատէ մբ բարոյական՝ կան» միթինկներոլ բոլոր դիմումները Աթալինին

տ րամ ադր ութիւն ունեցած՜ է ։ Ո աքով կատարուած– Հատուցումներ պաՀանջելու։ ՎեՀ * Հայրապետբ միայն՛ կ՚ուղղուէին՛ :

երկար պտոյտէ մբ վերադառնալով, իրի^ոլ–^՝(^ մասնաւոր– գուրգուրանքով կբ յիշատակէ ֆՕակա՚ն՛ Ամենայն Հայոց կաթողյ,կոսը այժմ ոլրիչ լե­

էլանցբնէ բնկեին եր ո լ ել բար ե կամնե րու Հետ , իր թուականներէն մինչեւ 1921 թուական բ Հայ ժողո­ գո լ կը գո բծածէ : «Աեր դատի յաղթանակը, կր՝

սովորական զուարթամտութեամբ կբ խօսի, կա ™ վուրդի մ ղած Հ եր ո սա կան կռիւներ բ՝ ի խնդի բ իր յայտարարէ կոնդակը , խնդրում ել ակնկալում

տակնեբ կ^բնէ , 1էե րգէ նո յնփսկ եւ յետո յ թոլզթ Հայրենիքի ազատութեան է Ոչ միայն կոնդակին՛ ենք աշխար՚Հի զօրեղներից , դեմոկրատական Հը–

կբ բանայ ։ Հիւրերոլ մեկնումէն՛ վերջ, ժամ ր գի– մէջ չեն՛ մոռցուած՜ բռնատիրակտն ուժերու կագ– ղօր պեաութիլններից , յուսալով որ գէթ այս ա՛ն­

շեբուան \ \ ի ատենՏնեբբ, խոՀանոց կբ մտնէ եւ Հոն մ ա կե ր պահ ջաբգերբ\ 9 1 5 1 ձՐւ\ա՜^1՛՝^ ) ա մ ւ ^աեւ գամ Հնադարեան քաղաքակիրթ ու Հերոս Հայ Ժո­

յանկարծակի տագնապէ մբ բռնուած՜ գետին– կ՚իյ­ Ապտիւլ Համիտնեբու եւ էնվէրնեբու կոգքին Հսձն– ղովուրդի ձայնը լսելի կր դառնայ Միաւորես,/

նայ անշունչ : Ոհ ոք լուր կ՚ունենայ տգէտէն * Առ­ գէս կուգան նաեւ Նուրի փաշաներն՝ ոլ ՝Բեազիմ Աղգեվի Մեծ ԱտեսՏնում եւ Հայ բազմաչարչար

տուն կանուխ երբ իրեն սուրճ ա ան ո զ Հայ օրիորդ Գարապէքիրն երբ , որոնք ջանացին ֆիզիքապէս ժողովուրդը այս անգամ գոնէ ղոՀ չի դառնայ

մբ ( ճեմ արանի շրջան աւաբտուՀ իներէն ) վ^բ կբ մեծ պետութիմեների բնթացիկ ու ընչասէր Հա­

բարձրանայ , զարմանքով կբ տեսնէ որ Ն* Աղբալ­ ոչնչացնել մեր ագգբ եւ իբաւապէս թաղել մեր կամարտս ւթիսնների» :

եան կօշիկներով եւ Հագուստով պառկած է խոՀա– դատ բ ։ Այս վերջինն եր ո լ կան՛ոն աւո բ բան ակնե­ Գիտենք

նոցին մէջ՛. Վայրկեան մբ կբ խորՀի թէ իր սիրե­ րս ւն գէմ Հա յ կա կան կոտորակուած ուժերու տա­ որ «Համ՚աՀ այ կա կա՛՛ն՛ Համագումարն»

լի ուսուցի չին քունւ ր տա ր ած է Հ ոգ եւ չէ կրց ած­ բած՜ գերմարդկային յազթանակնեբն էին որ դարբ– ալ, մեր արդար դատը «Միաւորեալ ԱղգերՀուՏն

ան կողին մտնել ։ կբ մօսէենայ , կ՛՛ուզէ արթնցնել , նեցին Ս* ա յիս 2,$ի մեր անկախոլթիւնբ : (ՄԱԿին յսյւձնելու որոշում տուաւ։ ՀետղՀեաէ

կբ շարժէ թեւր եւ զգալով յանկարծ՜ թէ մաբմինր Հոս ալ կբ սկսի արդէն մեր դատի իրաւական՝ աւելի յստակ կը դառնայ այն ճշմարտութիւնը,

սառած է բարձրաձայն կր ճչայ : Վարէն ու քո– Հ իմն աւո րմ ան– մի ջազգա յին վաւերական ութ ի ւնբ : թէ Խ՛ Միոլթիլնը կ՛ուզէ իր ձեռքերը լուալ եւ

վէն տնեցինեբբ օգնութեան կբ Հասնին՛ Բժիշկներ Կոնգա/լր լուռ կանցնի թէեւ. 1 9 1 8 ^ 1921^ անէլախ Հայ ժողովուրդի դատին բովանդակ պատասխա­

կբ Հաստատեն թէ \, . Ազբալեան մեռած՜ է մօտ 6 Հա յա սա ան ի Հանրապետութեան վրա յէն՛ , բա յց ՛նատուութիւնը նետել Միացեալ Աղգերու ոլսե–

ժ ամ է ի վեր % ամրօրէն կբ վ՜արի Աեւռի Գաշնագբի՚ն , որ մեր ան– բուն։ Գիտենք նոյնպէս թէ ինչ կյ, նշանակեն «Մեծ

կախութիւնր ել պետակա՛ն կե ան քբ կերտողներուն պետութեանց ընթացիկ եւ ընչասէր Հակամարտու­

ԱՀա այսպէս , բոլորի սիր ո ք եւ պաշտ ամ ուն­ գործն– ու յաղթանակն՛ էր , այս անդամ դիւանագիր թիւները» եւ ինչ վիճակ կը ստանայ դատ մը , երբ

քին առարկայ մեծատագանդ մտաւորական բ մեր տոլթեան՝ սեղան՛ն երուն շուրջ ։ «^/եւբ ի գա շն ագի - Աղգերու Մեծ Ատեանին՛ կշ յանձնուի :

աչխաբՀէն կբ մեկնի լուռ ու մունջ, զգուշաւոբու– ՐԼ\՝> հ.Լ\ ԳՐէ Ամենայն Հայոց կաթողիկոս բ, մ ի ջազ­ Ամենայն Հայոց Հայրապետի կոնդակը իր ամ–

թ ե ա մ բ , առանց ոչ ոք անՀանդստացնելու եւ ա - գա յ ին իրաւական ու քաղաքական պաշտօ՛ բողիւթեան մէչ պաբղ է եւ յաւելեալ մեկնաբա.

ռանց ինքն ալ տառապելու* •• ն ական ճանաչս ւմն է մեր ի բալո ւձնքն երի , իսկ ա– նոլթեա՚ւց չի կարօտ իր :

(Խմբագրական «ԱԶԳԱԿ» չ՚"քի–)

Fonds A.R.A.M