Page 297 - ARM_19-1946_04

Նեղուց Ահդ թոԽղի Նեղուցներու կա րգուսարքբ մ իա յն\1 եւԵ ո վեա% պե­ Վանն մըթի ե ւ
ի ճամբոււն վ ր ա յ կիսամեռ վխճակի

Մ08. Աէնւհ\քի տ(1տեսաթհա& տութեանց պատկանի ։ Անոնց Համ ար Հարցը կր մէ^ խորունկ քոլնով կը ք ն ա ն ա ր ։ Զ,,այս մեռած

շաՀագրգռէ Մ ոնթրէօ յի պա յմ ան ա գիրն ստոբա - կարծելով, պատգարակի մը վ ր ա յ կը գ ն ե ն ե ւ թա­

ԳՐող բո լոր պետո ւթ իւննե ր ը , պայմանագրութիւն ղելու Հ ա մ ա ր 24 ժ ա մ կ բ ս պ ա ս ե ն ւ Օ ր ի Լ ա կ ա ն պայ­

էտՄԲ Մեր աշխատակից Հր. V ԹպասնաՑ ղոր մ իշաղգա յին խո ր Հ ր գա ժ ո գո վ մը մ իա յն կրնա յ մանաժամը աւարտելուն պէս, երբ մեռելաթաղերը

հետեւեալ գյաւթ֊իսնւը հրատարակած է Լ& VI© Րոա– վերաքննել յ կուգան ղ ա յն գերեզմանատուն տանելու Համար ,

Անկախ իրենց ո աղ մ ա ո I տ ա կ ան ա րժէքէն , Նե­ մ ո ւ լ. ա ց ի կը յ ա Լ կ ա ր ծ կ ՛ ա ր թ ն ն ա յ ք ո ւնէն ե ւ կը

ղուցները ան ա ե ս ա կան տեսակէտով աչ առաջնա - Հ ա ր ց ն է թ է ի՞նչ կ՛ուզեն իրմէ ։

Վոսփոր , Ոսկեղջիւր . . . մոգական անուններ , կարգ կարեւոր ո ւթիւն ունին։ Անո՛նց շնորՀիւ է որ

գիւ թական բնավայր , Հմայիչ գիրք է Պոլիս, Հա - Պոլիսը կր բացոլի թէ՛ կգէական եւ թէ ԱեւՀքովու Նմանօրինակ պարագաներու մէ^ անՀրաժեշա

զա բա ւոր մ զկիթն երովճ թագո ւՀ ին Արեւելքի ^բա յո Վրա յ : Բաղմ աթիւ ե բ կի րն եր ( Ո*ոլս իա , քհում ա - է գ ի տ ն ա լ թ է ո ՞ ր ո ն ք եՆ ի ս կ ա կ ա ն մ ա Հ ոլ ա ն նշան–

նաեւ եուո ւն նա ւա Հանգիստ ր , ուր գարերէ ի վեր ն եր ը :

աչիարՀ ի չորս կողմ էն նաւեր , վաճառականներ նիա , Պ ո ւլկա ր ի ա ա յս 1 ա ւա Հ ան գի ս ա էն կախում

ւ ւ ֊» ււ

ունին . Որոշ էափո*Լ Ւ բա՛նն ալ, որուն Հիւսիսային իրական՝ մա Հ ո ւ ա ն պ ա ր ա գ ա յ ի ն շ ն չ ա ռ ռ ւթ ի ւ ն ը

մամ ագր ութիւն կո ւա ան , փոխանակելու ա յ լա զան մասի երթեւեկը միշտ ալ ՏրապիղոնԷն եւ էր - ե ւ ս ր տ ի ն բ ա բ ա խ ո ւմնե րը կ ր դ ա դ ր ի ն , դ է մ ք ը մ ե–

տեսակի արտագրութիւնն եր մի ^ազգային մեծ՛ ղբումէն եղած էգ կարաւաններու աւանդական ո֊ելի գ ո յ ն կ՚առնէ , աչքին գունտը կը ծ ռ ի ե ւ անոր

շուկաներուն վրայ * • • ճամբա յէն է մակերեսին վրայ ճարպային Հիւթ մը կը գ ո յ ա -

Մինչեւ իսկ Բարեյուսոյ Հրուանդանին հ՛ովա­ I 939ին պո ւլկա րա կան նա լա Հ անգ ի սան երէն ն ա յ , մ ա ր մ ինը կը պ ա ղ ի , մ ո ր թ ը կր կապուտնա յ,
փայտա­
յին ճամբուն գիւտէն վեբ^դ Աուէզի հրանցքին բա­ մուտք եւ ելք ունեցած են 931 1 նաւեր 1776600 թոն մ ա տ ն ե ր ը կր կ ա ր կ ա մ ի ն , անդամները կը

ցումէն վեր^ն ալ, Պո լիս ր,ե րէկԲիւղանգիոն ,այսօր տ ա ր ո զո ւթե՚ամ բ , ռումանական ն ա ւաՀ անգի սան ե նան , վերջապէս կը ս կ ս ի ն ե խ ո ւ մ ը ։

յ՚սթանսլոլլ , պաՀեց իր առանձնաշնո րՀները ։ ԵԼ– րէն 2392 նաւ. (4574600 թ-ն)| , Աել Ծ-վռւ սովետա­ կասկածելի պարագաներու տակ, պէտք է ա -

սլէտք եղաւ \ 9 1 4/» պատ ե րաղմը , ՛որ պէս զի անոնք կան նաւահանգիստներէն 717 նաւ (1315800 թ ո ն ) ։

էսնգբո յ առարկա յ ըլլա յին : Արգ, այս նաւեր ո սն մեծ մ ասը Նեղուցնե րէն ո ե ղ մը խ օ թ ե լ մ ե ռ ե ա Հ կ ա ր ծ ո ւ ա ծ ենթակային մոր­

Այն քանի մր Հարիւր 3)րանս տցին երր որոնք կ՛անցնի* 1938^ Տարտանէլէն անցած են, 9025 թին մէ^։ Ե թ է ա ս ե ղ ի ն պ ա տ ճ ա ռ ա ծ ծակը րա ց

զօրաշարժ–ի չէին ենթարկուած , եւ որոնք երիտա­ նաւեր ամէն ազգութենէ , 13.239.000 թոն տարո­ մ ն ա յ , ա յ ն պ է ս ի ն չ պ է ս պ ի տ ի ր լ լար ե թ է զայն կա­

սարդ (թ՛ուրքերու ճարպիկ եւ բացառիկ Ի^ՈՅԼ ~ ղութեամբ , Վչոսփորէն՝ անցած են 15.041 նաւ շիի մը մ է ^ խ օ թ է ինք , այն ՛ ա տ ե ն մաՀը պ է տ ք է իւ­

ա ո ւո ւ թ ե ա մբ ( Հակառակ իրենց պատերազմիկի 13.059.000 թոն տարողութեամբ :

Հանգամանքին արտօնութիւն ունեցան Պոլիս մնա­ Այս բոլորին մէ^ Ո*ումանիո Հ բաժ ինն է 339 նաւ րական նկատել, իսկ եթէ ծակը գ ո ց ո լ ի , կը նշա­

լու առանց նեղութեան , մեզի Հետ պէտք է յ ի շեն (690.322 թոն), Պուլկարրայինր՝ 106 նաւ (154.900 նակէ թ էկեանքը տակաւին կը շ ա ր ո ւ ն ա կ ո ւ ի ։

այս նա ւա Հա՛՛նգիստին ա յն ատենուան տխուր երե­ թ ո ն ) եւ (իուսիայինբ 347 սալ (760.000 թոն) : Բժիշկին Համար մաՀը իրական է , երբ սիրտը

ւոյթը : Անտարակո յս , ա յս թիլերը ան կարեւոր են •այլեւս կը դ ա դ ը ի բ ա բ ա խ ե լ է ։

Ան կէ ի վեր Պ "էի ո չէ կրցած վեր ագան ել իր բաէսդատմ ամ բ նաւերու թիլին այն ազգերուն՝ ո-

Հին փառքր . Առեւտրական նոր Հոսանքներուն ,ֆ րոնք Ա եւ \ք՝ովու եզե րքը չեն գան ո լիր ( Անգլիան* Հ. ՏԷՐՈՍԿԻ

յետ-պատերազմեայ Հողային փ֊ոփո խութ իւննե ր ը , 1259 նալ

քաղաքային պատերազմի Հետեւանքով ռուսական 2.927.843 թոն տարողութեամբն , րտա– ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆՆ ԱԼ ՆՈՅՆ ԳԻԾՈՎ

առեւտո ւր ին ան Հ ետացում ը , թուրքի ո յ մա յրա քա­ լիան՝ 797 նաւ (1.556.728 թոն), Յունասաան 1322

ղաքին Անգարա փոխագրութիւնը , ղասյն տնտեսա­ նաւ (1.962.606 թոն) • Բայց (հուսիան որ ներկայիս

պէս ծիւրեց ին : գորՆնապէս կը Հակակշռէ Ղ՛ ան ո ւբե ան պետոլ - ^իերմանիոյ խորՀրգային չրք^նի զինուորա -

Օսմանցիներ բ 1356^& Տարտանէլր անցնելէ թ իւննե բ ը , կը յուսա ք աւելցնել ա յս պետութեանց կան իշխանութիւնը բոլոր գերման վրաժարաննե -

վեր ջ , Ս(Ո ւլթանն երուն երազն էր Բիւզանդիոն ը տնտեսակա՛ն դո րծունէոլթ իւն ր ի ս կ ա յն ատեն մի– բուն պարտագրած է պատ մ ո ւթ ե ան դաս ին Համ ար՛

գրաւել։ Երազ մը՝ զոր իրականացոլց Մ ո ւՀ ա մ մ է տ այն պիտի կրնայ այս ն պատակինՀա սն ի լ , երբ Նե­ ուղղափառ մ արքսեան վա ր դա պե տ ո ւթ ե ան տւսոլ -

ՖաթիՀ (յաղթողը՝) մէկ գար յետոյ։ Ատկէ Վ)*Սւ\ ղս լցնե ր ո ւն Հակակ շռ ին մ է^ գեր ա կշիռ մ ա սն ակ - ցում ը է Ա յսսլէս իր շրքանին 17 միլի"ն բնակչոլ -

(հուսիան էր որ ՊճՈլիսր անՀրաժեշա նկատեց իր ցոլթիլն ձեռք ձգէ յ թեան երկոլ միլիոն ալս անս զն եր բ պատմութիւնը

ծ ա ւա լմ ան Հ ամ ար * Մ եծն Պետ րոս Պալթիկ Հա ֊ Միայն քհուման ի ո ք մասին խօսելով, 1945 Մա­ պիտի սոր վին այնպէս ինչպէս Խ . Միութեան մէի

սալի ,Մ ե ծն Կա տ՛ար ին է գրաւելով 0 տես ան եւ Ա ե– քիս Տի Համաձայնութեամբ , որ կը նախատեսէ ԱՈ– Այդ դասագիրքէ բուն՝ մէէ* ըսուած է թէ՝ ՝Բարլ

փաստապո լը , Ա եւ ո վու եւ Նեղուցնե բուն վրա ք վետ-ռումէն նաւարկութեան ընկեր՝ոլթեան մը Մարքսի եւ էնկէլսի վարդապետութիւնը քքք . Միու—

ելք մը բացաւ իրեն Համ ար : Ահ ա ա յս թուականէն կազմութիւնը , ռումանական կառավարութիւնը թեան մ է^ « յ ։ս ռա 2յլ ի մ ա կան ժողով րդապետու -

է ո ր կը սկսի անգլեւռո ւսական մրցակցութիւնը։ Ա ովետձ երոն թողած է ն ա ւ՛ա Հ անգի ս տն ե բ ո ւ վրա ք թեան գագաթնակէտը կը Հանդիսանայի * Սակայն

ք)՝ ււ ւս տ կան քա ղաքա կան ո ւթ ի ւն ը ժամ ան ակի - ՛Բ՛ոնս թան ցա , Պրայլա , Կալաց , եւ ^ուրճ իվօ - ՛անցեալի ժողովրդապետական մեծ շարժումներր
ունեցած իր բացարձակ իրաւունքները , ինչպէս թուած
պաՀս/ն^ին Համաձայն փսխուած էգ 1841^5/ ձեռք ատեն , բոլորովին զանց կ՚առնեն յիշեյ ա–
նաեւ ար տօն ած որ քհում ան ի ո յ մ է ^ Հաստատուի մ երիկեան
ձգեց Նեղուցներու փակումը , յուսալով \որ կր Հե­ յեզափո խո ւթ իւն ր : Ֆրանսական յեղա–
նք . Միութեան ծովային տոմարը (Ոշ§1Տէք6 Ո1&Ո -
ռացնէ անգլելֆբան սա կան սպառնալիքը ։ $Լո*ւր, կը նկատէ ա՝ն - վախոլթեան ա կն ա ր կե լո վ , կ՛ րն դո ւն ին թէ ան ^ըն–
էա16) Խ • Միութիւն՛ը Տարտանէլր
նաիսզգոլշոլթիլն , զոր ք$րիմի պատերազմը ի ղե - ց աւատապետական բռնակալ գրութիւնը, բայց
Հրաժեշտ պայմանը իր գործելու ազատալթեան :
րեւ Հանեց– Աել Ե՝ովր լէգոՔ Հռչակուե ցաւ , թուր­ այլեւս լա յն բացաւ զկատարեալ գրամ ա ա ի ր ո ւթ եան ճամ­
փակուած արդէն Պալթիկ ի ^է^) ան չուզեր
քերուն արգիլուեցաւ Հ>ոն նաւատորմ պաՀել, բայց բան » ;
բանտարկուիլ նաեւ Աեւ \^ովու մէ^։
թուրքիան յա^ո ղե ցաւ վերցնելու ա յս արգելքը
ՀՐԱՆՏ Ն– ԹՈՐՈՍԵԱՆ
ֆրանսեւգերմ ան պատերազմ ին ( 1 871 ) * *հերմ ան ե ր ի տ ա ս ա ր դո ւթ ի ւն բ պիտ ի սորվի թէ

1914/՛^ երբ թուրքիան կեդրոնական \)ւրոպայի ԳխակաԱ աաափս ռուսական յեղափոխութիւնը Հառաչին անգամ ըլ­

կայսրոլթեանց կողմը անցաւ, Նիքոլա Բ • , Համա– լալով երկրին մէջ , ցո յց աո լալ ճամբան խաղա -

խո րՀուբդ Ղ՝աշն՛ա կի ցնեբուն Հետ , Նեղուցներ ուն ղութեան եւ ժողովբգավաբութեան՝^ ։ թէ 1914-18^1

եւ մինչեւ ի ս կՊ ո լս ո յ վրա/ իր ի րասո լնքնեբն՛ ճա՛նէ Ո՚ուս գիտնական Բրօֆ. Փ * ՒուքիրԱքի Հիլլէէ պատերազմ ր ա շխա րՀակալութեան կռիւ մըն էր ,
կռիւ ֆաշականու-
ցնել տուաւ : այտն ի է թէ ինչպէս այս Համա անդատման նոր մեթոտ մը Հնարած է, որուն ման– իոկ վ եր ջին մ եծ պատերազմը* նացիական արշալան–
ձա յն ո ւթ ի ւն ը մ եռեա ք տառ մնաց ռուսական կայս­
րամ ասնութ իւնները գաղտն ի կը պաՀուին * թեան դէմ, իբրեւ արդիւնք

րութեան քայքայումին Հետեւանքով Հ Այ ս ո ւՀ անդեր ձ , ռուս գիտական շր^անակնե– քին՝ Խ . Միութեան ղէմ •

\*)23ինՆեղո լցներ ուն Հարցը վերստին արծար­ ր ո լ մ է ^ շատ կը իսօսուի ծանր օդրնկէ ցներոլ գո­ *)՝արձեալ ըստ այդ ղասագիբքեբուն , Մ * Նա–
վրդավա ր
ծուեցաւ Լոգանի խոբՀրդաժոզովին մէջ* Բտ էո Ր յութեան մասին ։ 1Ա * քհուսիոյ միտութեանց Ակա­ Հ ան գներն ո ւ Անդլի ա ի ս կա կան ժոզո ։

պատուիրակներն ալ բացի Չիչերինէ , Համաձայն դեմիա յի նախագաՀ Փրօֆ • *Լ,ավիէՈէԼ ակնարկե - դարձան քօ * Մ ի ո ւթ ե ա\Ա ^Լոոքին կռո ւե լո վ

էին որ Նեղուցները բաց մնան։ ի վերջոյ անցքի լով յիչեալ մեթոտին , կ^ըոէ թէ Փրոֆ* իոլքիրս -

ազատութիւնը ըեգուն՚ուեցաւ , բայց թուրքիոյ վե– քիի զննտ լթեան եւ ձեռք բերած ա ր դի ւնքին շե ո ր -

Հ՝ա պե տ ա կան՝ ի րա ւո ւն քն ե ր ո ւն սաՀմ անափակու - Հիլ, Հիւլէներու տարանջատման Հարցը բոլորովին ԲԱՄՊԱԿԻ ԲԵՐԲԸ ԱՒԵԼՑԱԾ

մով միայն, երկու գօտիները, մէկր Անատոլուի նոր վալլի մր մէ^ պիտի մտնէ ։ օ

եզերքը, միւսը քհումելիի եզերքը, ՚ապազիՆուե - Փրոֆ* Ւուքիրսքի թէեւ անծանօթ է դիտա ֊

ցան, եւ արգիլուեցաւ թուրքիոյ 12.000^5/ աւելի կան։ օտար շր^անակներուն , սա կա յն Խ՛Մ իութեան ՄոսկոՆայԷն կը եեււագրեն ի) . Մ էութեան

պաՀակազօրք պաՀել . . « թուբքիա ակամայ Համա­ բնագէտներուն մէ^ առածին տեգը կը գրաւէ եւ ե բ կր ա գո բծական նա իւա բաբի տեղեկագրին Համ ա–

կերպուեցաւ այս կարգադրութեան ։Բայց^\^Յեինիր մասնագէտ է Հիւլէական Հարցեբու ։ ձայն , ե ր կբ ին բամպակի րերքը ա յս տարի քսան

ցանկոլթիւններր բացէ ի բաց հայտնեց ան ։ Մոնթ– •Հ֊ Մահր առ Հարիւր աւելէ եղած է Հ Ուզպէքէոաանի , Տաճ­

Բէօյի պայմանագրութիւնը (1936 Տ՝"Լ–էիո 20) րն - գործարանաւոր էակն երու կեանքի կաս տա

գունեց Նեղուցներուն մէջ նաւարկելու ե ւ անոնցմէ ըգանգՀգաանոլբ րո ւմն էէ,։ կրՄնաայՀը ը սլոլվոա րԼ նաարեւա րմամսանրակիմ ինի , մերէր^ ՚եի, Աղրբէչանի, Թիւբքմէնէստանի ել Հր.

ազատօրէն անցնելու իրաւունքը, բացի պատերազ­ բաստանի բամպակի բերքր նախատե ս՛ո ւած մամա–

մարմինի մը որոշ մէկ մասին մէջ կեանքը գագրի նակէն շատ կանուխ հ՛աւաքուած է : Անցեալ տար–

մի պարագայէ, երբ այս իրաւունքին գործադրու­ գոյութիւն ունենալէ Հ Բնական՛ մաՀը յառաջացած ալան բերքին հետ բաղդատելովդ իւրաքանչիւր

թիւնը ս աՀ մ ան ա փա կո ւե ց ալ * ՝Բէմ ա լական յա^ո - կեանքի սովորական վախճանն է , իսկ յանկարծա­ Հեքթաբ 20 առ հարիւր աւելի արտագրած է ։ Պե ֊

դռ ւթ իւն\ մըն էր ա յս քանի .որ թուրքի ան կը վե­ դէպ մ աՀը կրնա յ կեանքի բոլոր շրջաններուն մէջ տական ագարակները արգէն յանձնած են 401000

րստանար Ն ե զո լցն ե բ ր ամրացնելու իր վեՀապե - պատաՀ ի լ • Մ ա^Լ\ ^ Ր ^ ա յ Ր11ա ք. նաեւ երեւութա - թոն բամպակ, ինչ ՛որ կ՚ընէ աւելի քան 1945 ամ–

տա կան իրաւունքները ։ կան։ ՀյնչաՀ եզձո ւթիւնը , քնափութիւնը, նուաղու– Բողք^ տարուան .ընթացքին հաւաքուած բերքը ՚՝ Այս

Այսօր քՕ * Միութիւնը Մ ոնթրէօ յ ի դաշնագրին մր, ընդարմացումը , լուսնոտութիւնը եւ ո լ ր 1 ՚ չ պարագան կը հաստատէ ՛որ Խ *Միութեան՛ բամ սլա–

վերաքննութիւնբ կբ պաՀանջէ , իր նաւատորմին բազմ աթիւ ջղա յին Հ ի ւանգո ւթիւննե բ կրնան յա - կամշակութիլնը յառա^գիմ՚ոլթեան ճամբուն վրայ

Համար ագատ անցք ձեռք .ունենալու գիտաւոբու - ճախ կեղծել մ աՀ ո լան առաջ բերած երեւո յթները կը գտնուի ;

թեամբ։ Ան \925ին կնքած թուբքեւսովետական եւ ծնունդ տալ երեւութական մաՀեբու։ Սակայն տակաւին կը գտնուին կարգ մը շըբ -

բա ր ե կամո ւթ ե ան գա շին քը մ երժեց վե բան որ ո դել Բաղմ աթիւ են ՛երեւո՛ւթական մ աՀուան պատ - շ1աններ , որոնք իրենց բերքը ՈՐՈԼ մամ կէտ ին

1945 Մարտին Հ Ան կը պաՀանջէ Հիմա որ կարսը ե լ ճառալ ողջ թաղուած մ արգոց դէպքերը ։ Տեղի չեն հ

Արտ՚աՀանը իրեն վերադարձնուին ,եւ զինուորական անձկութեան պատճառով , տանք մ իա յն քանի մը ասցոլցած ։ Ետ մնացած են Փրրկրզ ել

խար իսխն ե ր Հաստատուին Նեղուցներու պա շտ սլա - վաւերական օրինակներ • խաղախ հանրապետութիւները • Տեղեկագիրը կը

նութեան Համար , սովետեւթուբք գործակցոլ - կարո լոս թ՛ի արքունի պալատականներէն ազ­ հրահանգէ այս Հանբապետ՚ութեանց կուսակցական

թեամբ ։ թ ո ւրքիո ք մէ^ մեծ եղաւ զ ա յ ր ո յ / ^ ՚ Ը ՚ Ւո - նուական 2)ր ան սո ւ ա Աիվիէ էր պաշտօնական թոլզ֊ կաղմակե ր պոլթ իւններու՝ ամէն մի^ոց գործա -

մէթ է*նէօնիւ յաքտարաբեց թէ պատրաստ է ան - թերուն մէջ կբ ստորագբէբ իր ան՛ո՛ւնին կցելով գրել, ամբողջացնելու համար ծրագիրը ։

Հաւասար պատերազմի մը մէ^ մանել, քան թէ ֆյ • Հետեւեալ բառերը՛ <ձերեք անգամ մեռած , երեք Բամպակամչակոլթեա՚ն շրջանները պէտք է

Միութեան պաՀան^ներուն տեղի տալ ։ ՛անգամ թաղուած եւ երեք անգամ յար ութիւն ա֊ մեծ ճիգ ի գործ գնեն \ 9 4 7 ի ն , մշակումի արտեր՛ը

Տասնեակ մր ծանուցագիրն եր եւ յուշագիրնեը ռած , շնոբՀիլն Աստուծոյն հ բազմացնելու ել հունձքը աւելցնելու համար է

փոխանակուեցան Ան գ ար այ ի ել Մ ո ս կո լա յի մ ի - Ուինսլօ անուն նշանաւոր թմիշկ մը երկու ան­ Գլիսալո ր արտադրիչը՝ է) ւղսլէ կի ս տ ան , յառածի -

$ ե լ , Անգլեւսաքսոններու եւ Աովետնեբու միֆեւ տ գամ թաղուած Է , երեւութական մ աՀուան Հետե­ կայ տարի պարտի հասնի/ իրնախապատերաղմ՛եան

Ան գլե ւ ս ա քսռնն ե բ բ թուրքերուն Հ ետ կը մ ե րժեն\ ւանքով ։ արտագբոլթենէն աւելիին , բերքը պէտք է ըլլայ ,

ոովետական տեսակէտէ, աձէոնք չեն .ըթգունիր Ո ր Փէրրիկօ անունով գինեմոլ մուրացիկ մը Նան– հեքթաբ էն 7100 լիպվ"1՛ ՚ բաղդատելով 1940/ 1500

լիպրային Հէւտ ։

Fonds A.R.A.M