Page 102 - ARM_19-1946_04

ա 8Լ Թ ս, X

ԹԱՌ ԿԸ ՓՈԻԵՄ... ԻԱչ կ՚աԱցԱի կը դառճաք խատեսէին ԷԼԱՍ ի զինաթափումը, ֊րոէ֊ն ԷԱՄը
, ազա­
առաչին անգամ հաւանած Էր 1944 Մայիսին

ՅուՕաստաՏի մ կ տագրութեան յաիրղ օրր։ Եթէ Յունաստան աւելի
բախտաւոր
Տասնեակ տարիներ առաՀ էլ\ հ \թախ՝ ծռվեղեր~ լդլար կամ աւելի ճարտարութեամբ,

եթէյ ի իա , խատուտիկ քքթղքսքէ մչլղէաի Հարաւ. ^ կառավարուէր , Հոն պիտի չբլատաՀէին ուրի,

արեւելք ելայ ես , թառեցայ Ւզէրի կտուրին * յ ^ ք \ . ռ լ© 1\1օոձ6 հ1էտյյլյյալ աեաՖՆթ՚ւււնը կը գէաքեր քան ինչ որ Ֆրանս այ ի մէ1, երբ մեր Հմա–

Տարիներ անոան , կեանքիս էն ագո լոր , վար­ հրաաարսւկէ Յա֊նասաաԹի ներքին կացութեան քի1երը լաւ Հասկցան կամ արձակազէնները բանա­

դագոյն ու խանդավառ տարինեբ,ը : Տ ե տ ո յ ^ կրկէս մասին յ որ լշււրջ մաաեոգութ^իւն կը պաաոաււէայ ս կին մէլ խաո-նոլեցան : Արդարեւ ԷԼԱՍ ի զինուոր -

թ՜իռ– մը Հարաւ- - արեւելքի տարածութեան վըայԴ դժբաիւո երկրի ր»լռր րարեկամսերուն.— ներուն մէկ մասը մերմ֊եց իր զէնքերը յանձնել եւ

կլորակ մր ընելով Իգէրի ու քիօնի մ է Հ ։ Տարին իրականին մ ԷՀ (յունաստան ի^չ վաբչա&եւ֊Է Տունաստանի Հիւսիսային մասը քա չուեց""–, ">֊Ր

չրոլորած թ ի " ֊ մը եւս՝ եկայ բոյն գրի Ռօ%ի ճիշգ տակ կ՛ապրի ; |945 1946^ ձմրան սկիզբը վերելցան ել սկսան

ափին* Այստեղ երկար թառեցայ ***• Ամէն ինչ տեղէն կախում ուհի : ոստիկան - զբրքին վյրայ յարձակիլ։ Մսյկեղ֊նիքէքԽ

Ե*– աՀա 1 Հինգերորդ անգա՛մն րլլայով ն/1բէ% Աթէնքի մԷՀ մ ամ ուլի ազատութիւնը կատար­ մասնաւորաբար յարմար Էր անոնց; քէրովՀետհխ. 1.

թառ կը փոխեմ , ձգելով քիծնի ափին շինածս ^ կր եալ է է Ա.1Դ ։1՚Հ"՛՛՛՛է Հանրային գաղափարները նուազ պաՀ.

թռիմ գ կ՚իՀնեմ ու կանգ կ՛՛առնեմ Վոքլիւզի ափբ ։ Բացառութիւն ԸԷԷա Էով յ111 ս Հետապնդումն երբ պանոգական են քան ԱտտիկԷի եւ Պելոպոնէսի մէՀ.

իՒառէ թառ գ ափէ ափ , ոստէ ոստ ^ մինչեւ որոնք որեւէ ժողովրդավար երկրի մէՀ կրնան կա­ • 2. նրԳյոեր լեռնային ըլլալով, Կ"–Է՚֊Ւ աւելի յար­

ե՞ ր բ այսսչէս տարագիր *•• տարուիլ (^անուանարկութիւն ^ եւն Հ՝ոն\ կրնաս մարութիւն կր ներկայացնէ • 3. Մօտ ըլլալով օտար

ք*ռնչ կբ փնտռեմ: էքս ալ չեմ գիտեր ; Տաք ա֊ ամ են ա բուռն քննադատ՚ութիւններ գրել թէ՛ կառա­ երկիրներու, կարելի է ապաստան եւ օգնութիւն

ր ե ՚ ւ ։ ^արզ ու կասլտորակ երկի՞նք՝ խիտ ու վարութեան մեծամա սնութեան եւ թէ Անգլիացի­ գտնել ;

փալփլան աստղեբով ^ լո ւս բն կա յո վ ու գեղերով - ներուն դէմ* որոնք իրենց «խոբՀրդականներ^ով Ներկայիս 10.000 - 15.000 «ձաի արձակազէն­

Ջեմ գիտեր։ Գիտեմ միայն մէկ բան , Հաս­ կբ Հսկեն բոլոր կարեւոր նախարարութեանց վբ., ներ տակաւին լեռը կը գտն՛՛ուին : Համաձայն կառա­

տատ , տեւական ու Հարազատ թառ մբ չունիմ եւ , բայ։ կաբելի է նաեւ կարդալ բոլոր թերթերը եւ վարութեան տեղեկադիրներուն , վերջին տասը ամ­

այսսչէս , քանի մբ տարին անգամ մբ թիռ կ՚բնեմ , արտատպել անոնց կաբծիքներբ առանց վախի : սուան կռիւներու րնթացքին անոնցմէ գրաւուած

ոլ թառ կբ փոխեմ բունաւեր թուչուննեբու պէս : Համայնավար կուսակցութեան և Է.Ա.Մ* ի զէնքերու թիւր կը գլէ կնանցն ի 1945 փետրուարին

X դբասենեակնեբբ բաց են– ամէնուն, առՀեւ \էյատ քի ք յանձնուած զէնքերու քանակը :

բացառութեամբ անՀատական կամ Հ ր ապար ակա - Ի՞նչ ուժեր կան Հակառակորդ ճակատին՛ վյշ–

Հիամերէ ի վեր կառքին կբ սպասենք ; ԱՀա կբ յին բռնութիւն կբ կատա բուի ; ԸնդՀակառակն մ ո - րայ։ կառավարական զօրքը (բանակ 90,000 ւ ոստի­

Հասնի Հայկ՝ իր խոշոր կառքովր՝ մեզ փոխա ~ զռվի ազատութիւն բ խստօրէն սաՀմանափակո ւած կան զինուոր 30.000) եւ անոնց կամաւոր օմա֊ն -

գրելու Համ ար մինչեւ Վ^ոքլիլյլի ափը մեր նորէ* լԼ. Ի^.^/1.բ բնգՀանբապէս Հրապարակային մո– գակներբ հ Այս Հաշիւէն դուրս են 45.000 ՝ ԴԼ*ա<էտ

ընտրած կայքը * գովներ դո ւմ ա ր ե լո լ արտօնուած չէ : Իր կարգ մբ զինուորները հ ոբովՀետել անոնք գործոգո ւթեան ց

« Հ ա յ ա ս ա ա ն »ի բնակչոլթիլն բ կբ Հաւաքուի մասնաճ իւղեր բ լուծուած են : էք ր կո ւ բառով՝ վար­ չեն մասնակցիր 1945 Տունոլարէն ի վեր՛.

քանի մբ րոպէի մէՀ–։ ԱրՀիւ֊ններու նման մեր ունե­ չաձեւ մբ նուազ ազատական քան , օրինակ , Նի*— Տո ւն ա կան բանակն ու ոստ ի կան զօրքը ար -

ցածներ բ կբ կրեն՝ կբ տեղաւո րե% կառքին վրա յ ։ Նորքի մէՀգ շատ աւելի ազատական՝ քան Մ աւո֊. դիւնք են Մ եթ ա քոա ս ի դիկտատուրային՝, (1936

Մեկնելոլ մամն է : կառքը ձայն կուտայ խբռ– բիտի կամ Ա ոսկուայի մէՀ* 1 940) , ՛ս ր տ ա ս ա Հ մ ան ի մ ԷՀ եւ կա տ ա ր ո լած զին -

պոտ ։ Վճարէն՝ Հարազատ ու սիրելի կանչեր * Այո վարչաձեկբ մօտաւոր նման ոլթիւն%եբովէ Հուորա դրութեան եւ յա Հոր գա կան Հհմաքբագոր -

1 Տեգ Հասնելուդ պէս, նամակ ՛գրէ , չոլշա - ( անձ եր ո ւ Հ անդէպ աւելի խիստ ո սա ի կան ա կան ծումներում ^ որոնց գլխաւ, ո ր նպատակն էր ռօրա -

ս ա ս • ձայն կուտայ՝ կարօ Հ գո րծոզո ւթիւն) , կր աիրէ նաեւ Ս երանիկի մէք : ցնել ՀակաՀամա լնավարական դփ^Ր ՚ ք^անակին

Մ ենք ալ գիրիդ կր սպասենք ան պայման , ք*ա յզ յունական այս երկու մեծ քաղաքներ էն քա– երեք գլխաւոր վարիչն՛երն են զօր* Ափիլիօթօփու -

կր յանձնարարեն՝ Ղ՝աւիթն՝ ու &աէկոբբ ; ն ի Հ եռան աք Հհմ ո ղ ո վր գավար ադատ ո ւթ ե ա նց » ^ լոս , սպա յակո յտի պետբ , Վ^էնտ ի ր իս՝ Հ ր ա մ ա ն ա -

ք՚նծի ալ թդթի^Է Կս՚մ բարեւ* Կը խօսի բառին արեւմտեան իմաստով գոբծագբութիւնբ տար Աելանիկի զօբաբանակին եւ էքորկուլիս՝ Լա–

մեղմօրէն Հքեասիսլ՝» Եգիշէն* արագարար կբ նուազի : ինչո՞ւ։ Կբ թոլի թէ ԳԼ— բիսայի զօ ր ա բան ակին՛ պետբ : Առա Հին բ Տունաս ֊

Ա՛յ * ուրեմն ա յսպէ՞ ս , 1լե բթա՞ ս վեր Հա - խաւոր պատճառներէն մէկը Հետեւեալն է* Տա- տանէն չՀեռացալ .պատերազմի րնթացքին եւ մեծ

պէս : Մ ինչեւ֊ ե՞ բբ ա յսպէս ^ ա է ր Աս տ ո լած , կբ նաստանի Հազո րգակցոլթեանց ցանցբ գրեթէ ամ– ծառա յ ո ւթ ի ւնն եր մ ատ ո յց Անգլիացիներուն որոնք

մր,ռշեն Թագէն ու Մարին : » Բո գՀովի" քանդո ւած է : Կբ Հետեւի թէ փոքր քա- ազատագրում էն վերՀ զայն ԱտտիկԷի կառավարիչ

Աւելի քան տասնեակ մբ՝ ձայն կուտան ամէն ղաքնե բուն՛ մ ԷՀ տեղական իշխանութիւնբ տէր նշանակեցին ։\)րկբորգբ աՀակոզմԼան • մ բն էէ

դիէն «մեզի ալ , մեզի ար> հ տիրական Էհ Գրողներուն , մանաւանդ լեռնային Մ ի ա յ ս ^*ՐՐՈՐԳԼՀ » որուն մասին ԷԱՄ բ գնաՀատան–

ք՝ոէորիգ ա յ կբ գրեմ ։ Ոչ մէկդ կը մոռ ֊ շր Հանն ե ր ոլ*ն մ ԷՀ , որոնք յար մ ար են Հ րոսակա յին քով կբ խօսի * ազատական Հանրապետականի մբ

նամ : ք*այց , բոլորիդ մէկ դիր * * * » Հաւաքական գործունէութեան , պարզապէս ամէնէն զօրաւորին Համբալբ կբ վա լելէ : Այս մարդոց Հրամայած գի*ն–

գիր մբ ։ Թզթի կ մը կբ ճամբեմ բո լո ր իս սիր^էէ կամքն է որ կ՚իշխէ ; ուորներբ այնպէս մբ մադուած են որ ^ * ինչպէս

«3 առաՀֆ ին 1 ան շո ւտ ով ձ եղի կր Հ աս ցնէ ։ X վարչական պաշտօնէութեան մէՀ^ ձախ .տարբերը

X Ո^վ է ա յ ս «.ամէնէն զօր աւո ր հ/» : դուրս ձգոլին : *իալով կամաւոր օմանգտկներոլ ,

*հիչեր է ։ Ամպոտ երկինք առանց աստղե բու ու Ջաիյեբուն Համաձայն « միապետական - ֆա - գրեթէ բոլոբԴ, ալ յետաշբական արձակազէններ են ^

լուսնկայի հ կառքբ կ՚երգէ ճեզքռտուած կոկոՐԳ^վ շականներբ » : Ը ս ա աՀերուն՝ «Համայնավար Հբո^ վախկոտ մանր սեփականատէրեր կամ ծայրայեղ

ու ճամբայ կբ բանայ քազա քին մ է չէն։ ՛Բանի մր ս ա խո ւմբե բ բ՝ֆ ; ճ ի չգե Ըս^էՈէԼ * ձախերն ու աՀերբ մոլեռանդներ խմբուած ոստիկան զինուորի մը կամ

վայրկեանէն քաղաքէն՝ գուբս կբ սաՀինք ու կբ երկուքն ալ իրաւունք ունինք սՐՐ կը Հաստատեն գիւղապետի մր չ " * ֊ ր Հ ) 5 6 Հոգի $՝Լ ս սւ լի ո յ ) նոյն

բռնենք թիւ եօթր ազգային խճուգին : Համայնավար Հրոսախումբերու եւ միապետա - քան Պելոպոնէսի մէՀ^ կառավարոլթիւնբ խօսքով

ԱաՀուն ճանապարՀ՝ սեւ ձթուած : Հայկին ֆաշական կազմ ակեր պութիւններ ու գո յո ւթ ի ւնք է կբ դատապարտէ այս մաբգիկբ ^ բայց գործքով կբ

կառքր կբ սուրայ մամ ական քառասունէն՝ - յիսուն Ա^անք անՀերքելի ի բ ո զո ւթ ի ւնն ե ր կբ ներկա յա ֊ քաՀալերէ ղանոնք։

քիլոմեթր ի վրա յ յ Մ ութ է : Լո յս ունինք մ իայն՝ ց\են : 1$ եղա թ իւր ո ւմ բ կբ սկսի այն ատեն երբ կլ բ ֊ Տ ունաս տան ի բո լո ր ե ր կա թ ո լղինե ր էն կր մնան

ճ ամ բոլն երկու եզերքներուն վրայ է սեն թէ չարիքր յառաՀ կոլգա յ մէկէն կամ միւսէնէ գրեթէ մ իայն երկու գիծեբ , որ ոնց մէկբ Ա ելանի–

Ան կո զինն ե բ ո ւն Հա կեր բ կակուղ՝ պառկած եմ ԷԼնոնց Համաձայն Տունաստանի ամբոգՀ Հողին վբ֊ կէն Ք՝րակիա , թրքական սաՀմս/եր կ՚երթայ ^ միւ–

վերարկուիս փաթտուած : Աակայն, քամին կր բա յ անՀատնեբու ապաՀովո ւթ իւնն ու գաղափար­ որ Աթէնքէն արեւմուտք գ կոբնթոսի ծոցին ուղ ֊

սպառն՛այ դա րձեա լ մ ի ս եր՛է ս ս ոզո ս կի լ ու ՛ոսկոր - ներու ազատութիւնբ կա ր ելի է երաշխաւորել ^ զոլթեամբ , անկէց ^ելոպոնէսի շրՀանն բնելով

ներուս մԷՀ անցն իլ ; միայն այն՝ ատեն երբ երկուքն ալ ՀնՀուին կամ չէ– Փ ա թ բ ա ս էն ՝թալամ աթա կ^իՀնէ ։ Մնացեալ վ ա յբե–

ՀետզՀետէ ամպերը կբ նօսբանան , չէ՞ որ դէ­ զոքաց ո լին է ՐԲ կարելի է շրՀիլ ինքնաշարժովդ Հորիով կամ ոտ–

պի Հ ա բաւ կ՛ իՀնենք : Աչքերս յառած եմ դէպի Ոէ֊րկէ^ կուգան ձախակոգմեան Հրոսախումբե– քո վ ։ *քՀ ան ի մը տարիներէ ի վեր գլխ111 ՚ ո ր " գե ա -

վեր երկինքին գ փայլուն աստղի մբ, որ նոսր ամ– րբ : Անոնք մնացորդներն են ԷԼԱԱԻ , որ ԷԱՄ ի դի­ յարբ՝ Աթէնք - Աելանիկ գիծը կտրուած է ։ Անց­

պերուն մէՀէն կբ շողայ յ ու մեր կառքին Հետ կր մադրական բանակբ կբ կազմէր ^ եւ որուն փառքբ եալ ձմ եռէն ի վ եր ականներու պայթումնե ր բ ի–

սուրայ արագ X Տան կա րծ աչքերէս կբ կտ բուի այսօր անվթար պիտի մնար եթէ սա՝Հմանափ,ակ - վտարու կբ յաՀորգեն $՝եսալիոյ ել Աակեդոնիոյ

վւալփլուն աստղս * Ի զուր որոնում : Զկայ ու չկայ : ուէր գրաւման գ միանգամայն բանակին դէմ կբռ– սաՀմաններուն վրա յ ՚. Այգ շրՀաննեբուե մէՀ մխ–

*Իլուխս կբ բարձրացնեմ ու կբ տեսնեմ Տ որ ճամ - ուելով ; (կառավարութեան կբ մնար դատել գ՛ո ր– այն զինուորական կառքերբ տակաւին՛ կբ փորձեն

բուն երկու կողքերուն սօսիներբ բարձրերէն միա­ ծակիցներբ^ յ քաղաքացիական պատերազմէն անցնիլ։ Տունաստան գրեթէ երկուքի բաժնուած

ցած՝ գրկուած՝ ամպՀովանի շինած են իրենց խիտ վերՀ* որ ար իլնաՀ եղութեան մատնեց Աթէնքբ ^ Հ ։ Հարաւի եւ Հիւսիսի միՀեւ կանոն՛աւոր Հազոբ -

ճիլղերովր եւ , ե ր կին քին ու աստղիս առՀելր փա­ 1945 փետրուարի Համաձայնութիւններբ կբ նա - դակցոլթիլնբ կբ կատարուի միայն նաւով կամ օ–

կած : Վ^այրկեաններ կբ տեւէ սօսիներու ծածքը է դանաւով ։

ԱՀա նորէն կբ ղտնեմ աււսւզււ * * * ու միասին՝ Կէս գիշերը անցած է արդէն : Հինդ մամ ու^. Ի^նչ է այս բաժանումին Հետեւանքը,– ար­

ան վերէն՝ մենք վարէն կը սուրանք դէպի Հարաւէ նինք՝ քնանա լու I տակարգ այ լագան ութի ւն կացութեանց :

(իամբ վեցին ոտքի ենք՝ ու կառք կը նետ - Կրեաէն - Վէնիզե լոս եան կղզին , ազատական

ուինք : Հզօր աւանդութեամբ Աթէնքի պէս կ՛ապրի

ՏուբՀ Հարիկր քիլոմեթր կտրած ենք՛, կէս գի֊ Հարաւի ցայգալոյս : Վ^ճիտ երկինք : ք*՝բգուճ «յ-ողովրդապետոլթեամբ՝» : Այնտեղ քաղաքացին

չերբ մօտիկցած է ։ կառքբ կանգ կ՚առնէ եւ, Հայկ մբ ամպ չէ մնացած ւ ԱրԼաէոյսի ասզնտուն զովոլ- չատ քիչ անդամ ղոՀ կ՚երթայ կուսակցական բռ­

վար իՀնելով ձայն կուտայ* թեան եւ կառքին արտադրած Հովին առՀեւ կբ նութեանց : Ատոր պատճառն այն է որ , կ՚րսեն ձա­

Նու^ վար իՀիր ։ Աչքերս չեն բացուիբ * * . : պաշտպանոլինք քանի մբ տասնեակ քիլոմեթրի եր– խերը, «Կրէտէ միչտ Հանրապետական եղած է,

Ղչեկբ ձեռքէս փախ կուտայ * * * Հ Փորձանք մր չՀա– կայնքին : այնտեղ թագաւորին գէմ կը քուէարկեն եւ ֆա–

ն-հնք . . • : Աբեւբ կուգայ վերՀապէս : Ահղմէ վեր՝ բարձ– չականներր չեն ընդունիր–» : իսկ աՀերը իբր պա­

1Լար 1լ իՀնեմ՝ ակամ ա յ : ,Լ^ամ բուն վրայ , մի– րերբ ոսկեՀրուած էէ Ոտքի կ՚ելլեմ կառքին վրայիր տասխան . . «.Պարզապէս առասպել, . . կրէտէ ի ան­

նակո լկ պանդոկ - ճաշարան յճարան մ է առՀեւ խոնաբՀելու ոզՀոյն տալու Համար : դորրութեան պատճառն այն է որ զ ուր սի Համայ­
մ տնենյ
ՀեռուԷն գ երկու կլոր ու թփուտ բլուրներու նավար գործակալները ոտք չեն դրած Հոն՛» : Ի–

ճաշ եւ քնանալու տեգ^ կբ Հրամայէ Հայկէ մէՀէն դուրս կբ սաՀի դանդաղ^ սուր աղեղներովն րողութիւնն այն է որ ո՛ չ ԷԱՄ ը , ել ոչ ալ .արքա­

Կբ Համակերպիմ : Ո֊-Լ էէ^1 Է » նուշ լինի՝^ : ու կարմրագոյն գէմքովբ^ թեւերուս լայնքին կէո֊ յականները կր գանգատին Հալածանքներէ :

Փիչ մր որոյց; Տարիներ ետ կ՚երթան մեր յի­ բակին խ ո շո ր ո ւթ ե ա մ բ * լո ւբն ե ր էն կբ կտրուի Պելոպոնէսի մէշ կացոլթիլնր բոլորովին տար­

շողութիւնն ե ր բ : ^աշի ընթացքին Հա յկ կարօտով շուտով գէաի մեզ Հասցնելով գազՀուկ չողերբ : բեր է : Ջախերը ատելով կամ անոնցմէ վախնալով

կը վեր յիշէ ու կբ նտխրնտբէ Հ ա յ ր են ի աղ ու ԱՈ–– Հա յկ > ձա յն կուտամ կառքին վրա յէն յ ա– (քան Գերմանները սիրելով) , գործակցութիւնր ա–

խով Հացբ քան թէ այս երկրին մեղրն ու կարագը է րեւբ ո^ւբկէ կուգայ ••.: ւելի ծաւալած է հոն քան ոլրիչ տեղ։ 1944 Սեպ­

— ֊ Հա յ ր են իքի ճամ բան երե լա յու% պէս ՛ք՚" ,ք Ր ՜ Հայաստանէն 1 կբ պատասխանէ առանց տեմբերին երբ Գերմանները սկսան քաչուձիլ ,ԷԼԱՍր

կետն մբ չեմ կենար : Ամէն բանէ վազ կ^անցնիմ ու մտածելու գ առանց այլեւայլի * քանի մը Հազար մարդիկ սպաննեց Հիւսիսային

կ՚երթամ : Այս՛օր եթէ ամբոգՀ $)բանսան ինծի թեւե բո Լայն բառած ու երկարած գ է ա ի արե– չրանին մէ^ : ՛Բանի մր ամիս վերֆր ,Հ ա կաղդե ց ո լ–

տան՝ ես իմ Հայրենիքս կհուզեմ է լին , կր կանչեմ , աո աո լան գուի ու վճիտ օղով թիւնը շատ բուռն, եղաւ; Այսօր ԷԱՄ ը կ՚ամբաս–

ինծի Համ ար ալ՝ վրան թող աւելցնեն Ի– լեցուած թոքերով • տանէ աքերր թէ Լինչի օրէնքը կր գործագրենՀոն Տ
թոգ
ա ա լի ան ու Ա պանիան , աԷՔ ունեցողին աչքը — Հայաստ|ւս՚ն, Հայաստա՛ն, Հայաստա՜ն...։ Խնդիրն այն է որ խօսքի ազատութիւնը խեղ­

ն՛ ՇԻՆԱԿԱՆ դուած է :

Fonds A.R.A.M