Page 97 - ARM_19-1946_04
P. 97
Ա ջ տ ւ ա ւ ա գ ս օ ւ ա ա ձ ա ա ա ա տս&օա Նեպաղթը &ուճաաաճհ(ւ
— քօո<1օ 6Ո 1925 — Մոոկ ուայի գործակալութիւն ը՝ աս շաբաթ օր
.Տ 0. Տ61Ո6 376.286 վերադարձած
Օհշօէշսւ-ք՚ւ-օբոտԱՄտ տօ», ա տ տ ^ ւ տ Հաղորդեց թէ 2380 Հայեբ Երեւան ող^ունելով
17, Աստ Օ&ատտաք - Րճատ (13°)
ա.է 008. 15-70 - Շ. Շ. Ր. Բտոտ 1678-63 են Յունաստանէն , երջանկութեամբ
ր. 1 0 0 0 , 6աւքս. 5 0 0 , կռամս. 3 0 0 , ֆր., Արտաս. 1 0 Տ»Լ • Հայրենի Հողը չ
&ձւ 29 Օշէօեք© 1946 Երեքշաբթի 29 Հոկտեմբեր Վ+ԱՐա՚ԿԵՏԸ ԿԼ՛ Պ Ա Ր Զ Է
ՊԱՐԵՆԱՒՈՐՍԱՆ ՏԱԿՆԱՊԸ
՚ ՏԱՐԻ - 189 Ճոո66 Ւ1՛՝ 4839–1>ււր շրջսա Հ ՝ ի $ 1 & Խմբագիր՛ Շ– ՄԻՍԱՔԵԱ՚Օ Գի՛ն՝ 4 ֆՐ
«ԳՐՍՔԸ ԴԷ&Բ Զէ ՈՒՏեԼԻք-Ի
ԳԻԿՏԱՏՈՐ ԳԱՌՆԱ8»
ՀԱՍԿ. Մ Շ Ա Կ ՈՏ ԹԻ ՀԱՌԱՏՕՆ ՕՐԸ ՕՐԻՆ Պ* Տ՝ոռժ Պէտօ ձայնասփիւռ ճառ մը բօսեցաւ
Հո -
շաբաթ ՛օր , խօսքը "՚-՚Լ՚Լելով մասնաւորապէս
ՍոոգոԱի ամվւիթատաԱիԱ Ակ ղագործներուն , որոնք յամառօրէն կը մերժեն ծա–
Շձւօաաւ, Ը&ւօաա /սել էրենց ա բտադր ութ իւնն՛ե րը %
Վարչապետը նախ բացատրեց թէ Հունձքեր բ
Կի բա կի օր տեղի ունեցաւ ՖբանքեւՀ այ կա կան —- Այո , ես |լպ կարդացի 8աոս/քի նկաբագրոլ. բաւական դոՀացոլցիչ են , Հ^որՀիւ Հողագոր\ծնե -
Մ իութեան փառաաօնը , ն ո ւի ր ո լաէծ՜ Հա յ կա կան բու որոնք Հրաշալի ճիգ մը կատարեցին տաժանելի
մը թփւնռ Արաբայի տարեդարձին աււթիւ, Պ– Տ– ԹԷ–
մշակոյթէ պանծացման : Հյաա ճոթ յայտագիր պայմաններու մէջ։ Այսպէս , Հաւաքուած՜ է 66.700–
կը խո սա ան ար ճ չմ ար էա վա յելք մը օտար եւ Հայ քէեանի սաււին ա յ դ լքասը կար նոյնութեամբ , ան
, արաասաեութ իւններով , եր - թելով առնոՆած : Ահաւասիկ , բարեհանէ կարդալ . 000 կենդինար ցորեն, 6 միլիոն թոն գետնախնձոր
արուեստագէտներէ որ կրնայ մարգ գլուխ 150 քէլօ ապաՀովել, 130000
գերով , նուագով ու պարերով : <Լ Մաս՚եաւորաակս չեչաեռ թ՜է աաաե~ թոն ընդեղէն (պատերազմէն առաջ կը սպառէր
Աորպոնի ամփէթատրոնը լեցնել դժուար յէ բազմէն Գերմանէոյ մէ^ աըգելափակոլան Հայ գե– 200.000 թոն որուն մէկ երրորդը ներած՜ում էր) ։
Փարիզի Հայութեա՛ն Հա՛մար , որ քանիցս բէները մերվեցին օգաուէէ Գերման՚ն՚երոլն արտօ ֊ կացութիւնբ նոյնքան գոՀացուցիչ չէ ուրիշ ար ֊
զա յն լեցուցած է ծ՜ա յր է ի ծ ա յը • ՚Ւբ<է՝ - նութե՚եէն ես էերանսա վերագառնաչ , նաիյընաչւե - աադբութեանց Համար % Օրէսակ՝ 95 միլիոն Հէք -
րախտարար մեր ՀետզՀետէ անՀետացոգ սե - լուԼ ապբրլ էրենց ֆրանսացի բւաիյաակիյյներոլն թոլիտբ է կաթը, մինչ պատերազմէն առաջ 410
րունգը շի փոխարինուի ր եր իտա սար գներով , ել Հեա» : (31աւնաջ, 9 Հոևտ .) : մի լի ո ն էբ ; Արջառը վեբաՀ աս տ՛ա տուած է Համ -
սրաՀներու մէջ յաճախ կը մնան աչք ցաւցնելու — Երթ մենք « չ կ ա յ » , կ՚ըսենք, պէտք է ա յ դ րանքով, բայց ոչ ծ՛անրութեամբ ; Գինին Հազիւ
պէս կըկնհլ : Այս կը պահանջէ Հայաստանասէր
չափ պարապ աթոռներ , ինչպէս այս անգամ : Հայու պարտականութիւնը։ Եթէ ես ալ քու|աչքե. 24 միլիոն Հէքթոլիտր պիտի րլլայ Ալժերիոյ բերե
րովւլ. կարդայի եւ ն1իշդ տեսնէի, ի՞նչ տարբերու
Պ* ԼօաՏ 1\4&ՈՈ , Միութեան նա խազա Հր չէր կըր– թիւն պիտի ունենայի Հայաստանի թշ€|ամիներէն • • լիք բաժինով։ «Ու՜րեմն , Ֆրանսան չի յոբդիր ար -
ցած՜ ներկայ րլլալ, ընտրական պայքարի պատճա - տադբութիլննե րով, ինչպէս կը գրէին վերջերս,
ուով եւ իր ողջոյնի խօսքը փոխանցած էր Աորպոնի բայց կա՛յ բան մը որ կրնայ որոշ է ա փ ո վ դոՀա -
յարգելի վերատեսուչին՝ Օւ՜^ՕԱՏՏ^/՛ > որուն քովՀա֊ — ՚էւհբողոլթիւն, ես կը կարծէի թ է ակնոցդ ցնել , քիչ մը փոխ՛ադարձ բա րեացակամ ութե ամ բ» ։
ճոյքը ունեցանք տեսնելու նաեւ, մեր Հանրածանօթ տունը մոռցած ըլլալով, աչք է դ վրիպած է բ այս Վար չապետ բ տակաւին կան իւ աՀ աս կը նկատէ
Պ •0ւ՝0ԱՏՏ€է1 նախադասութիւնը : իսկ խմբագրութի՞ւնը : Առա .
բարեկամը , պատմաբան ուսուցչապետ աւլաա վաճառմ ան վե ր աՀ ա ս տ ա տ ո ւմը ւ Ա յգ բանը
Տօքթ • քիուսի Հանդէսը բացաւ բո վան զ ա կա - ջուց համաձայնա՞ծ է ի ք որ ան >ալ չտեսնէ։
կարելի է ընել ընդՀանոլր առատութեան մէջ։ Երբ
— Ան Հէչ– կը բաւէ որ զրպարտես, հայհոյես
լից ճառով մը, պատմութենէն բերաւ վկայոլթիէձն– . մթեբքը բաւական չէ , բաշխումն ալ 1լ * բ լ է ա յ ան ֊
ներ մեր Հին՝ մշակոյթէն եւ կիլիկեան թագաւորու խեղաթիւրես, «թշնամիներ» ե ւ «դաւեր» երեւա - Հաւա սա ր , որովՀետեւ կան Հարուստներ ՛ել աղ -
թենէն , որոնց մէջ խո րապէս թափանցած՝ է արեւ կայ ես, ձ՛եոագիրդ անմիջապէս գրաշարին կը քատնեբ * կառավարութիւնը խոստացած՛ է աստի -
մտեան եւ մասնաւորապէս ֆրանսական քազաքա - յանձնոլի : Գլխու վրայ տեղ ունիս, մանսււ|անդ, ՛ե ճանաբար վերաՀաստատել վաճառման ա զատ ո լ .
կրթութիւնը ; «ինչպէս Հին & ր ան ս ա յ ի ^ նո յնպէս եւ թ է սուտ ու լիուտ իրար խառնես, Դաշնակցութիւ թիւնը, ամէ՜ն ուր որ կարելի՛է, բայց չի կրնար
ժամանակակից Հանրապետական Ֆրանսայ ի սիբտր նը հարուածելու համար : ինչպէս կ՚երհւայ , տա ընգունիլ որ դրամը դառնայ ուտելիքի դիկտատոր :
միշտ բաբախած՝ է ամէն արդար դատի Համար ւ կաւին շատ հաց ու պանիր կ՛ուզես : Այս ընթացքով հ՛նգի բ բ ուրիշ երես մբն ալ ունի , անկարելի է
Վկայ՝ Անաթոլ Ֆրանսներբ, ՚Բլէմանսօներբ , Ժո - ոչ յաոտջդիմակ|սւն կրնաս ըլլալ, ոչ ալ Հայաստա ամբողջական ազատութիւն Հաստատել, որովՀե -
ռէսները։ Այս անուները կբ յիշեմ ցոյց տալու Հա նի բարեկամ : տեւ այգ պարագային ցորենին գինր, որ 1100 ֆր *
մար թէ միշտ գտնուած են բոզոքոզ բարձր ձայներ — Աաոր համա՞ր է բ որ հբալիբագիր մր չհա սաՀմանուա\ծ է Ֆր Ա՛նսայ ի մէջ, պիտի րլլա յ Հազիւ
յանուն Հայ ժողովուրդին։ Ղ՚ժբախտաբար մերին– րեցիր , էջմիածնի շարժանկարը տեսնելու հա՛մար: 800 ֆրանք , ՀամաշխարՀային սակով : կառավա -
նեբը պէտք եղածին պէս չեն ճանչնար ձեր ղրա - — Մինչեւ որ մեր տասնարանհան չսորվիս , րուիժիւնը կը ջանայ լուծումներ գտնել իւր տքան ֊
կանութիւնբ, արուեստը, ձեր ֆռՀւՀ>Ռրը որոնք այն կաթողիկոսին վհղ՚ւարն անգամ տեսնելու իրաւունք չիւր արտադրութեան Համար , պաշտպանել տկար
քան ինքնատիպ եւ արժէքաւոր են» : չունիս ՚։ ՃԱՆԿ ներս եւ մանաւանդ ֆրանքը «առանց որու ոչ գնում
( Տտրգելի վե ր ա տ ե ս ո լչին՛ ճառը պիտի տանք կբ՚մայ /՛չլալ , ոչ վաճառում , ոչ պարենաւորում ,
բնգՀ • ՔաՐ ՜
ամբողջս ւթեամ բ ) ։ Հաբ մը որ մեզի տուաւ Արամ հաաչգատուք, սնի ոչ ալ տբտագրութիւն ։ կը տրտնջան թէ ֆրանքին
նուագին՝ ունկնդրութիւնը , առածին անգամ է Երկ
ՖբանքեւՀ այ կա կան Մ իութեան Հանդէպ եղած՜ ան վս տ ա Հ ո ւթ ի ւնն է որ կը տի բա -
տուղարը, Պ* Ֆրեաերիք Ֆէյտի նախ ֆրանսերէն , րորդ կտորը իրն Էր , Աարոյեանի մէկ վիպակէն պետէ այս Հարցին վրայ։ Ուրեմն ե՛զները ախոռը
յետո յ Հա յերէն բացատրեց փառատօն էն իմ աստը , տպաւոբուած : Երկուքն ալ մեծ արուեստով եւ կը մնան անոր Համար որ կբ վախցուի թէ թղթա
՛այս առթիւ շնորՀակա լութիւն յա յտնելով Ա՛ իո լ ± ճշմարիտ արուեստագէտի գիտակց՛ութեամբ ար - դրամը պիտի չդիմանա յ , գինին մառանը կը մնաք
թեան նախագաՀ ին եւ ներկայ ականաւոր ֆրանսա տա յայտուած՝ * նո յն պատճառով ։ կը խնդրեմ որ ամէն մէկդ լաւ
ցի բարեկամներուն Փբոֆ • կբուսէ ի եւ Տօքթ • (հու- Պ * Ն * Մ ա ր գար եան արտասանեց չորս կտոր մտածէք , • դիներ ու անարգել բարձրացում բ՝ ար
սիի։ Պ* Ֆէյտի ներկայացուց այն կապը որ Հինէնի ֆրանսերէն , Վարուժանէն՝ « Հայրենի լեռներ » , շաւը արշաւ մրն է դէաի զերօ յ Ոչ այս կառավա
վեր գոյութիւն ունեցա՛ծ է ֆրանսական ել Հայկա Չաբենցէն սքան չե լիք մ ը՝ «ԳանգրաՀ եր սլա ա ա - րութիւնը , ոչ ալ ուրիշ ո ել է կառավարութիւն
կան մ շակո յթին մ իջեւ , Հա յերու կատարած դերբ նին» , 1–1^աՈ6 Վ * Հիւկօէն եւ Զոպանեանէն գեղօն՝ չի կրնար րնթացք տալ դրամական գաՀավիժումի
Արեւելքի մէջ՝ տարածելու եւրոպական եւ մաս - Ֆրան սայի ՝.Հյ ատ յաջող է ինԱ ր *կ *ի չքա լացեանիեբ- որ իրեն Հետ պիտի բերէ երկրին գաՀ ա վիժումը յ
ն աւո ր ա բա ր ֆրանսական քաղաքակրթութիւնը^ կու ֆրան ս ե ր էն ե րղե ր ը ել մեր տաղանդաւոր ^ու– Եթէ արտադրիչները անվերջ անձնատուր ԸԼԼաս
լեզուն , գրականութիւնը ։ Եւ եզրակացնելով շեշ ֊ թ ա կաՀ ա ր ին , \Ֆ * Ազազաբեանին «էնկելին» : գինեբու բարձրացումի փորձութեան , աշխատա -
տ՚ե ց . «Հպարտ եղէք ձեր ազգային Հանճար ո էէ» ։ Ղ*եզա րո՛ւեստական բաժնին զարդն էր Օտէոնի ւո րնե ր ո ւն գնելու կաբոզոլթիւնբ անբաւական պի
( Այս ճառը եւս պիտի տանք առանձին) : ա րուեստագիտոլՀ իներէն 1\111շ յՇծՈՈՇ 8օւէտ1^ մաս տի գա յ ։ Ղ/ոբէն օրավ արձքերու եւ թոշակներու
Պ * Զոպան եան իբրեւ Մ իութեան փոխ նախա ֊ նակցութիւնը։ Օրիորդը արտասանեց նախ Վ* յաւելում պիտի պաՀանջոլի , եւ եթէ գոՀացո ւմ
դաՀ , շնորՀակալութիւն յայտնեց Պ * քհուսիի որ Ավաճեսձնի «Աստղիկի լոգանքր» եւ Ա • իսաՀակ ֊ արուի , Հետեւանքը պիտի րլլա յ ծանրացնել Պանք
այս անգամ եւս այնքան Հաճոյքով տրամադրած է եան ի «կռլի երթը» , թարգմ անուած՜ ֆ րանսերէն ի Ա՛ր Ֆրանսի Հա շուե կշիո-նեբ ը » ։
Աորպոնի ամփիթատրոնբ, Ֆրանսայի մտքին ու Պ • Ջօպանեանէ : Հյ սա լ Փեկիի ա լնքան սի ր ո ւ ած Եզրակացնելով , վարչապետը յորդոր կարգաց
Հ ոգի ին ար տա յա յտութիւնը ցոլացնող ա յս տաճա.. ու փն առուած երկու Հնչետկները եւս մեծ՝ Հաճոյ բոլորին, արտագրող թէ սպառող, որպէսզի ա։լ -
րբ որ սկսած՝ 1916^5՛ տեսած՝ է Անաթոլ Ֆրանսի , քով լսուեցան : գային կարգապաՀութեան վաբժուին ;
Փօլ Փէնլըվէի , Փօլ Տ է շան է լի նման մեծ֊ բար՛եկամ Օր * Հ * Թ" ր ո ս ե ան երեք երդերով գարձեա լ Պտուղի եւ բան ջա բ ե զէնն ե ր ո ւ մեծաքանակ
ներ, կանգնած՜ Հայ ժողովուրգի կողքին։ ,լՀշդեց գրաւեց մեզ, իր «Հօ՛՜ր օ լօ»ն եւ « Հ օ յ նար»ը , միշտ եւ փոքրաքսէնակ վաճառականները կը բողոյ»են որ
թէ Հանդէսին Հասոյթը պիտի բաժնուի Հա լաստա էրմէ լսել պէտք պիտի ըլլա յ կարծես : Տիկին Ար– պա ր են ա ւո լ մ ան նախարարը կը քաջալերէ ԴոՐ -
նի եւ Ֆրանսս։ յ ի Համալսարանն՛երու ուսանողական շալո յս Ա ար/լ ի սեան նո ր էբ բո լոր ո վին ի բ ընտ րած ւծ ակցական րն կե բ ո ւթ ի ւնն ե ր ել ուրիշ խւք բակներ ,
օգնութեան գործ՜ին % Բանախօսը վերջացնելէ առա^ կտորներով, «հ . Հայաստա՛նին», Տիկի՛ն՝ Մ առի զետնաիսնձոր եւ իսնձոր ծախելու Համար ։ \թաիսա–
երախտագիտութիւն յայտնեց ֆրանսական՛ ւէտքին Աթմ աճեանէ եւ Հա յաստանի բան ա ս տ ե ղծնե ր էն Ա– րաբը գիտել կուտայ թէ գործ՜ակցականները եւու—
որ ա յնքան խո րապէս ազդած՛ է Ոաֆֆ ի էն մ ին չեւ ղաւնիի մէկ երգով։ Բայց Հին է եւ ծ^անօթ մեզի րիշ գնորդ խմբակներ աւելի աժան կբ ծախեն ,
Տէրեանի վբայ ։ իր լոլզումբ եւ բաբախուն, տաք շունչը։ իսուսափելով մ ի ջն ո ր դն ե ր ո ւ շաՀէն : Այսպէս , Փա
*իեզարուեստական բաժինը . սկսաւ տասը Սոբպոնի մէշ պարբերաբար ա բու ա)ծ մեր Հան րիզի ա ւզ ա Հ ո վագ ր ա կան մ եծ՝ ընկեր ութ իւններ էն
վայրկեան դադարէ վեր^ դերասան *հմրէ թեան ի դէսներուն Պ * Մ աքսուտեանը լսելու բախտ ր 1լու- մ կ կբ սկսած է 21 թոն գետնա իսնձո ր բաժն՚ե լ իր
երկու գեղեցիկ արտա սան ութ իւննե րով , առածին ր ն են ան ք , մ իշտ Մ որիս Ռո ստան ի Հա յաստանի ուղ պաշտօնեանեբուն , քիլօն $.50ի է Լկամ 10^, մինչեւ
«Հա յր են իքիս Հետ» ( Տ * Թում ան եան ի ) , եր կր որ ղուած՝ ձօնով։ կր թուի թէ մեր մեծ՜ արուեստագէ տուն) յ
դը՝ Պ • Զ ո սլան եան ի «Հունձքը» տը նոյնպէս կը զգայ նոյն Հաճոյքը քանի մը վայր
։ կեան իր Հայրենակիցներուն ծափերը խլելով։ Ռասեդ կը փոխև՚Ա
Փոխ - նախագաՀը, որ իւրաքանչիւր գեղար Համով թիլերէն մէկը սլաՀուած՜ էր վերջին ։
եւ Հայ
ուեստ ա կան բաժին կը ներկայացնէբ ֆրանսերէն , ՕՀաննէս՛եան քոյրերու պարը, եւրոպական Ղ՝արեգինի խեԱց ուղեգիծը
նազան -
մասնաւորապէս ծ՜անրացաւ կոմիտաս վարդապետի կական , ընկեըակցութեամբ իրենց Հօր՝
վրա յ , Փ ա րիզաՀ այ Երգչաիսումրին կրօնական եւ թառեն , ա քնքան Լ^՚որՀաէք՛ էր եւ ՛այնքան Պերլինէն կբ Հեռագրեն թէ Ռուսերը ոբոշած՝
գեղջուկ երդերու Լարքիս աո֊թիւ՛. Ներկայացուց ՔՈՎ մը մոռցնել տուաւ մեզի Հանդէսին երկար ու ֊ են Հ իմնապէս փոխել իրենց ուղեգիծը *հերմ անի ո յ
նաեւ խումբին ղեկավարը , Պ * Պարթեւեան որ այդ թիւնը եւ կարգ մբ կրկնութիւններ ։ Հանդէպ , իբրեւ Հետեւանք վերջին ընտրութեանց
չարքին մէ^ ՛ունէր երկու երգեր,«Աայբ Արաքսի^ի Հանդէսին բարոյական յաջողութիւնը բարենիշ ուր Համ ա յն ա վա րն ե ր ը չարա չար պարտութիւն
գա շն ա ւո ր ո ւմ ր եւ Ե* Զարենցի «Ես իմ անուշ Հա մբն էՖրանքեւՀայկ ՛Մ իութեան վեբա կազմութեան կրեցին ։ \/ո ր քաղաքականութեան ն պատ ակր պի -
յաստանին» եզանակաւորոլմը ։ Երգչախումբը Հ ամար –.Անշուշտ նիւթական ա կնկա լո ւթ ի ւններն ալ տի րլլա յ քաջալերել չափաւոր , նոյն իսկ աջա -
կարգով երգեց «Գետ մի զարՀ ոլրիբ» , «Անձրեւն սլսակոլած են յաջողութեամբ։ կոզմեան տարրերը ։ Այսպէս , երկու քբիսաոնեա ք
եկաւ» , «Աարերի վրով գնաց» , «էս գիշերը լուսը •^Հ Յերեկոյթին ներկայ էին կաթող * պատուի– ռամկավար մ իութեան ց վարիչներ ը խո ր Հր դա յին
տեսայ» , «Մայր ԱրաՔսիս՝$> եւ «իմ անուշ Հայաս րակբ, Արտաւազդ արք ՚ ,յա րանուանութեանց ներ Հրամ անս։ տա ր ո ւթեան կեդրոն՚բ Հ բա լիր ո լ՛ելով ,
տանէն» % կայացուցիչները , Մխիթաբեան Հայրեր եւ ուրիշ խոստում ստացած են թէ աւելի ազատութիւն եւ
Հանդիսականներուն Հ՛ամ ար յա յտնութիւն մբ •ծ՜անօթ դէմքեր I
եղաւ, յա յ տագր էն գուբս երիտասարդ դա շնա կա– ԵՐՋՈՒՆ ԲՂԹԱԿԻ8 (Լուրերու շարունակութիւնը կարդալ դ . Էշ)
Fonds A.R.A.M
— քօո<1օ 6Ո 1925 — Մոոկ ուայի գործակալութիւն ը՝ աս շաբաթ օր
.Տ 0. Տ61Ո6 376.286 վերադարձած
Օհշօէշսւ-ք՚ւ-օբոտԱՄտ տօ», ա տ տ ^ ւ տ Հաղորդեց թէ 2380 Հայեբ Երեւան ող^ունելով
17, Աստ Օ&ատտաք - Րճատ (13°)
ա.է 008. 15-70 - Շ. Շ. Ր. Բտոտ 1678-63 են Յունաստանէն , երջանկութեամբ
ր. 1 0 0 0 , 6աւքս. 5 0 0 , կռամս. 3 0 0 , ֆր., Արտաս. 1 0 Տ»Լ • Հայրենի Հողը չ
&ձւ 29 Օշէօեք© 1946 Երեքշաբթի 29 Հոկտեմբեր Վ+ԱՐա՚ԿԵՏԸ ԿԼ՛ Պ Ա Ր Զ Է
ՊԱՐԵՆԱՒՈՐՍԱՆ ՏԱԿՆԱՊԸ
՚ ՏԱՐԻ - 189 Ճոո66 Ւ1՛՝ 4839–1>ււր շրջսա Հ ՝ ի $ 1 & Խմբագիր՛ Շ– ՄԻՍԱՔԵԱ՚Օ Գի՛ն՝ 4 ֆՐ
«ԳՐՍՔԸ ԴԷ&Բ Զէ ՈՒՏեԼԻք-Ի
ԳԻԿՏԱՏՈՐ ԳԱՌՆԱ8»
ՀԱՍԿ. Մ Շ Ա Կ ՈՏ ԹԻ ՀԱՌԱՏՕՆ ՕՐԸ ՕՐԻՆ Պ* Տ՝ոռժ Պէտօ ձայնասփիւռ ճառ մը բօսեցաւ
Հո -
շաբաթ ՛օր , խօսքը "՚-՚Լ՚Լելով մասնաւորապէս
ՍոոգոԱի ամվւիթատաԱիԱ Ակ ղագործներուն , որոնք յամառօրէն կը մերժեն ծա–
Շձւօաաւ, Ը&ւօաա /սել էրենց ա բտադր ութ իւնն՛ե րը %
Վարչապետը նախ բացատրեց թէ Հունձքեր բ
Կի բա կի օր տեղի ունեցաւ ՖբանքեւՀ այ կա կան —- Այո , ես |լպ կարդացի 8աոս/քի նկաբագրոլ. բաւական դոՀացոլցիչ են , Հ^որՀիւ Հողագոր\ծնե -
Մ իութեան փառաաօնը , ն ո ւի ր ո լաէծ՜ Հա յ կա կան բու որոնք Հրաշալի ճիգ մը կատարեցին տաժանելի
մը թփւնռ Արաբայի տարեդարձին աււթիւ, Պ– Տ– ԹԷ–
մշակոյթէ պանծացման : Հյաա ճոթ յայտագիր պայմաններու մէջ։ Այսպէս , Հաւաքուած՜ է 66.700–
կը խո սա ան ար ճ չմ ար էա վա յելք մը օտար եւ Հայ քէեանի սաււին ա յ դ լքասը կար նոյնութեամբ , ան
, արաասաեութ իւններով , եր - թելով առնոՆած : Ահաւասիկ , բարեհանէ կարդալ . 000 կենդինար ցորեն, 6 միլիոն թոն գետնախնձոր
արուեստագէտներէ որ կրնայ մարգ գլուխ 150 քէլօ ապաՀովել, 130000
գերով , նուագով ու պարերով : <Լ Մաս՚եաւորաակս չեչաեռ թ՜է աաաե~ թոն ընդեղէն (պատերազմէն առաջ կը սպառէր
Աորպոնի ամփէթատրոնը լեցնել դժուար յէ բազմէն Գերմանէոյ մէ^ աըգելափակոլան Հայ գե– 200.000 թոն որուն մէկ երրորդը ներած՜ում էր) ։
Փարիզի Հայութեա՛ն Հա՛մար , որ քանիցս բէները մերվեցին օգաուէէ Գերման՚ն՚երոլն արտօ ֊ կացութիւնբ նոյնքան գոՀացուցիչ չէ ուրիշ ար ֊
զա յն լեցուցած է ծ՜ա յր է ի ծ ա յը • ՚Ւբ<է՝ - նութե՚եէն ես էերանսա վերագառնաչ , նաիյընաչւե - աադբութեանց Համար % Օրէսակ՝ 95 միլիոն Հէք -
րախտարար մեր ՀետզՀետէ անՀետացոգ սե - լուԼ ապբրլ էրենց ֆրանսացի բւաիյաակիյյներոլն թոլիտբ է կաթը, մինչ պատերազմէն առաջ 410
րունգը շի փոխարինուի ր եր իտա սար գներով , ել Հեա» : (31աւնաջ, 9 Հոևտ .) : մի լի ո ն էբ ; Արջառը վեբաՀ աս տ՛ա տուած է Համ -
սրաՀներու մէջ յաճախ կը մնան աչք ցաւցնելու — Երթ մենք « չ կ ա յ » , կ՚ըսենք, պէտք է ա յ դ րանքով, բայց ոչ ծ՛անրութեամբ ; Գինին Հազիւ
պէս կըկնհլ : Այս կը պահանջէ Հայաստանասէր
չափ պարապ աթոռներ , ինչպէս այս անգամ : Հայու պարտականութիւնը։ Եթէ ես ալ քու|աչքե. 24 միլիոն Հէքթոլիտր պիտի րլլայ Ալժերիոյ բերե
րովւլ. կարդայի եւ ն1իշդ տեսնէի, ի՞նչ տարբերու
Պ* ԼօաՏ 1\4&ՈՈ , Միութեան նա խազա Հր չէր կըր– թիւն պիտի ունենայի Հայաստանի թշ€|ամիներէն • • լիք բաժինով։ «Ու՜րեմն , Ֆրանսան չի յոբդիր ար -
ցած՜ ներկայ րլլալ, ընտրական պայքարի պատճա - տադբութիլննե րով, ինչպէս կը գրէին վերջերս,
ուով եւ իր ողջոյնի խօսքը փոխանցած էր Աորպոնի բայց կա՛յ բան մը որ կրնայ որոշ է ա փ ո վ դոՀա -
յարգելի վերատեսուչին՝ Օւ՜^ՕԱՏՏ^/՛ > որուն քովՀա֊ — ՚էւհբողոլթիւն, ես կը կարծէի թ է ակնոցդ ցնել , քիչ մը փոխ՛ադարձ բա րեացակամ ութե ամ բ» ։
ճոյքը ունեցանք տեսնելու նաեւ, մեր Հանրածանօթ տունը մոռցած ըլլալով, աչք է դ վրիպած է բ այս Վար չապետ բ տակաւին կան իւ աՀ աս կը նկատէ
Պ •0ւ՝0ԱՏՏ€է1 նախադասութիւնը : իսկ խմբագրութի՞ւնը : Առա .
բարեկամը , պատմաբան ուսուցչապետ աւլաա վաճառմ ան վե ր աՀ ա ս տ ա տ ո ւմը ւ Ա յգ բանը
Տօքթ • քիուսի Հանդէսը բացաւ բո վան զ ա կա - ջուց համաձայնա՞ծ է ի ք որ ան >ալ չտեսնէ։
կարելի է ընել ընդՀանոլր առատութեան մէջ։ Երբ
— Ան Հէչ– կը բաւէ որ զրպարտես, հայհոյես
լից ճառով մը, պատմութենէն բերաւ վկայոլթիէձն– . մթեբքը բաւական չէ , բաշխումն ալ 1լ * բ լ է ա յ ան ֊
ներ մեր Հին՝ մշակոյթէն եւ կիլիկեան թագաւորու խեղաթիւրես, «թշնամիներ» ե ւ «դաւեր» երեւա - Հաւա սա ր , որովՀետեւ կան Հարուստներ ՛ել աղ -
թենէն , որոնց մէջ խո րապէս թափանցած՝ է արեւ կայ ես, ձ՛եոագիրդ անմիջապէս գրաշարին կը քատնեբ * կառավարութիւնը խոստացած՛ է աստի -
մտեան եւ մասնաւորապէս ֆրանսական քազաքա - յանձնոլի : Գլխու վրայ տեղ ունիս, մանսււ|անդ, ՛ե ճանաբար վերաՀաստատել վաճառման ա զատ ո լ .
կրթութիւնը ; «ինչպէս Հին & ր ան ս ա յ ի ^ նո յնպէս եւ թ է սուտ ու լիուտ իրար խառնես, Դաշնակցութիւ թիւնը, ամէ՜ն ուր որ կարելի՛է, բայց չի կրնար
ժամանակակից Հանրապետական Ֆրանսայ ի սիբտր նը հարուածելու համար : ինչպէս կ՚երհւայ , տա ընգունիլ որ դրամը դառնայ ուտելիքի դիկտատոր :
միշտ բաբախած՝ է ամէն արդար դատի Համար ւ կաւին շատ հաց ու պանիր կ՛ուզես : Այս ընթացքով հ՛նգի բ բ ուրիշ երես մբն ալ ունի , անկարելի է
Վկայ՝ Անաթոլ Ֆրանսներբ, ՚Բլէմանսօներբ , Ժո - ոչ յաոտջդիմակ|սւն կրնաս ըլլալ, ոչ ալ Հայաստա ամբողջական ազատութիւն Հաստատել, որովՀե -
ռէսները։ Այս անուները կբ յիշեմ ցոյց տալու Հա նի բարեկամ : տեւ այգ պարագային ցորենին գինր, որ 1100 ֆր *
մար թէ միշտ գտնուած են բոզոքոզ բարձր ձայներ — Աաոր համա՞ր է բ որ հբալիբագիր մր չհա սաՀմանուա\ծ է Ֆր Ա՛նսայ ի մէջ, պիտի րլլա յ Հազիւ
յանուն Հայ ժողովուրդին։ Ղ՚ժբախտաբար մերին– րեցիր , էջմիածնի շարժանկարը տեսնելու հա՛մար: 800 ֆրանք , ՀամաշխարՀային սակով : կառավա -
նեբը պէտք եղածին պէս չեն ճանչնար ձեր ղրա - — Մինչեւ որ մեր տասնարանհան չսորվիս , րուիժիւնը կը ջանայ լուծումներ գտնել իւր տքան ֊
կանութիւնբ, արուեստը, ձեր ֆռՀւՀ>Ռրը որոնք այն կաթողիկոսին վհղ՚ւարն անգամ տեսնելու իրաւունք չիւր արտադրութեան Համար , պաշտպանել տկար
քան ինքնատիպ եւ արժէքաւոր են» : չունիս ՚։ ՃԱՆԿ ներս եւ մանաւանդ ֆրանքը «առանց որու ոչ գնում
( Տտրգելի վե ր ա տ ե ս ո լչին՛ ճառը պիտի տանք կբ՚մայ /՛չլալ , ոչ վաճառում , ոչ պարենաւորում ,
բնգՀ • ՔաՐ ՜
ամբողջս ւթեամ բ ) ։ Հաբ մը որ մեզի տուաւ Արամ հաաչգատուք, սնի ոչ ալ տբտագրութիւն ։ կը տրտնջան թէ ֆրանքին
նուագին՝ ունկնդրութիւնը , առածին անգամ է Երկ
ՖբանքեւՀ այ կա կան Մ իութեան Հանդէպ եղած՜ ան վս տ ա Հ ո ւթ ի ւնն է որ կը տի բա -
տուղարը, Պ* Ֆրեաերիք Ֆէյտի նախ ֆրանսերէն , րորդ կտորը իրն Էր , Աարոյեանի մէկ վիպակէն պետէ այս Հարցին վրայ։ Ուրեմն ե՛զները ախոռը
յետո յ Հա յերէն բացատրեց փառատօն էն իմ աստը , տպաւոբուած : Երկուքն ալ մեծ արուեստով եւ կը մնան անոր Համար որ կբ վախցուի թէ թղթա
՛այս առթիւ շնորՀակա լութիւն յա յտնելով Ա՛ իո լ ± ճշմարիտ արուեստագէտի գիտակց՛ութեամբ ար - դրամը պիտի չդիմանա յ , գինին մառանը կը մնաք
թեան նախագաՀ ին եւ ներկայ ականաւոր ֆրանսա տա յայտուած՝ * նո յն պատճառով ։ կը խնդրեմ որ ամէն մէկդ լաւ
ցի բարեկամներուն Փբոֆ • կբուսէ ի եւ Տօքթ • (հու- Պ * Ն * Մ ա ր գար եան արտասանեց չորս կտոր մտածէք , • դիներ ու անարգել բարձրացում բ՝ ար
սիի։ Պ* Ֆէյտի ներկայացուց այն կապը որ Հինէնի ֆրանսերէն , Վարուժանէն՝ « Հայրենի լեռներ » , շաւը արշաւ մրն է դէաի զերօ յ Ոչ այս կառավա
վեր գոյութիւն ունեցա՛ծ է ֆրանսական ել Հայկա Չաբենցէն սքան չե լիք մ ը՝ «ԳանգրաՀ եր սլա ա ա - րութիւնը , ոչ ալ ուրիշ ո ել է կառավարութիւն
կան մ շակո յթին մ իջեւ , Հա յերու կատարած դերբ նին» , 1–1^աՈ6 Վ * Հիւկօէն եւ Զոպանեանէն գեղօն՝ չի կրնար րնթացք տալ դրամական գաՀավիժումի
Արեւելքի մէջ՝ տարածելու եւրոպական եւ մաս - Ֆրան սայի ՝.Հյ ատ յաջող է ինԱ ր *կ *ի չքա լացեանիեբ- որ իրեն Հետ պիտի բերէ երկրին գաՀ ա վիժումը յ
ն աւո ր ա բա ր ֆրանսական քաղաքակրթութիւնը^ կու ֆրան ս ե ր էն ե րղե ր ը ել մեր տաղանդաւոր ^ու– Եթէ արտադրիչները անվերջ անձնատուր ԸԼԼաս
լեզուն , գրականութիւնը ։ Եւ եզրակացնելով շեշ ֊ թ ա կաՀ ա ր ին , \Ֆ * Ազազաբեանին «էնկելին» : գինեբու բարձրացումի փորձութեան , աշխատա -
տ՚ե ց . «Հպարտ եղէք ձեր ազգային Հանճար ո էէ» ։ Ղ*եզա րո՛ւեստական բաժնին զարդն էր Օտէոնի ւո րնե ր ո ւն գնելու կաբոզոլթիւնբ անբաւական պի
( Այս ճառը եւս պիտի տանք առանձին) : ա րուեստագիտոլՀ իներէն 1\111շ յՇծՈՈՇ 8օւէտ1^ մաս տի գա յ ։ Ղ/ոբէն օրավ արձքերու եւ թոշակներու
Պ * Զոպան եան իբրեւ Մ իութեան փոխ նախա ֊ նակցութիւնը։ Օրիորդը արտասանեց նախ Վ* յաւելում պիտի պաՀանջոլի , եւ եթէ գոՀացո ւմ
դաՀ , շնորՀակալութիւն յայտնեց Պ * քհուսիի որ Ավաճեսձնի «Աստղիկի լոգանքր» եւ Ա • իսաՀակ ֊ արուի , Հետեւանքը պիտի րլլա յ ծանրացնել Պանք
այս անգամ եւս այնքան Հաճոյքով տրամադրած է եան ի «կռլի երթը» , թարգմ անուած՜ ֆ րանսերէն ի Ա՛ր Ֆրանսի Հա շուե կշիո-նեբ ը » ։
Աորպոնի ամփիթատրոնբ, Ֆրանսայի մտքին ու Պ • Ջօպանեանէ : Հյ սա լ Փեկիի ա լնքան սի ր ո ւ ած Եզրակացնելով , վարչապետը յորդոր կարգաց
Հ ոգի ին ար տա յա յտութիւնը ցոլացնող ա յս տաճա.. ու փն առուած երկու Հնչետկները եւս մեծ՝ Հաճոյ բոլորին, արտագրող թէ սպառող, որպէսզի ա։լ -
րբ որ սկսած՝ 1916^5՛ տեսած՝ է Անաթոլ Ֆրանսի , քով լսուեցան : գային կարգապաՀութեան վաբժուին ;
Փօլ Փէնլըվէի , Փօլ Տ է շան է լի նման մեծ֊ բար՛եկամ Օր * Հ * Թ" ր ո ս ե ան երեք երդերով գարձեա լ Պտուղի եւ բան ջա բ ե զէնն ե ր ո ւ մեծաքանակ
ներ, կանգնած՜ Հայ ժողովուրգի կողքին։ ,լՀշդեց գրաւեց մեզ, իր «Հօ՛՜ր օ լօ»ն եւ « Հ օ յ նար»ը , միշտ եւ փոքրաքսէնակ վաճառականները կը բողոյ»են որ
թէ Հանդէսին Հասոյթը պիտի բաժնուի Հա լաստա էրմէ լսել պէտք պիտի ըլլա յ կարծես : Տիկին Ար– պա ր են ա ւո լ մ ան նախարարը կը քաջալերէ ԴոՐ -
նի եւ Ֆրանսս։ յ ի Համալսարանն՛երու ուսանողական շալո յս Ա ար/լ ի սեան նո ր էբ բո լոր ո վին ի բ ընտ րած ւծ ակցական րն կե բ ո ւթ ի ւնն ե ր ել ուրիշ խւք բակներ ,
օգնութեան գործ՜ին % Բանախօսը վերջացնելէ առա^ կտորներով, «հ . Հայաստա՛նին», Տիկի՛ն՝ Մ առի զետնաիսնձոր եւ իսնձոր ծախելու Համար ։ \թաիսա–
երախտագիտութիւն յայտնեց ֆրանսական՛ ւէտքին Աթմ աճեանէ եւ Հա յաստանի բան ա ս տ ե ղծնե ր էն Ա– րաբը գիտել կուտայ թէ գործ՜ակցականները եւու—
որ ա յնքան խո րապէս ազդած՛ է Ոաֆֆ ի էն մ ին չեւ ղաւնիի մէկ երգով։ Բայց Հին է եւ ծ^անօթ մեզի րիշ գնորդ խմբակներ աւելի աժան կբ ծախեն ,
Տէրեանի վբայ ։ իր լոլզումբ եւ բաբախուն, տաք շունչը։ իսուսափելով մ ի ջն ո ր դն ե ր ո ւ շաՀէն : Այսպէս , Փա
*իեզարուեստական բաժինը . սկսաւ տասը Սոբպոնի մէշ պարբերաբար ա բու ա)ծ մեր Հան րիզի ա ւզ ա Հ ո վագ ր ա կան մ եծ՝ ընկեր ութ իւններ էն
վայրկեան դադարէ վեր^ դերասան *հմրէ թեան ի դէսներուն Պ * Մ աքսուտեանը լսելու բախտ ր 1լու- մ կ կբ սկսած է 21 թոն գետնա իսնձո ր բաժն՚ե լ իր
երկու գեղեցիկ արտա սան ութ իւննե րով , առածին ր ն են ան ք , մ իշտ Մ որիս Ռո ստան ի Հա յաստանի ուղ պաշտօնեանեբուն , քիլօն $.50ի է Լկամ 10^, մինչեւ
«Հա յր են իքիս Հետ» ( Տ * Թում ան եան ի ) , եր կր որ ղուած՝ ձօնով։ կր թուի թէ մեր մեծ՜ արուեստագէ տուն) յ
դը՝ Պ • Զ ո սլան եան ի «Հունձքը» տը նոյնպէս կը զգայ նոյն Հաճոյքը քանի մը վայր
։ կեան իր Հայրենակիցներուն ծափերը խլելով։ Ռասեդ կը փոխև՚Ա
Փոխ - նախագաՀը, որ իւրաքանչիւր գեղար Համով թիլերէն մէկը սլաՀուած՜ էր վերջին ։
եւ Հայ
ուեստ ա կան բաժին կը ներկայացնէբ ֆրանսերէն , ՕՀաննէս՛եան քոյրերու պարը, եւրոպական Ղ՝արեգինի խեԱց ուղեգիծը
նազան -
մասնաւորապէս ծ՜անրացաւ կոմիտաս վարդապետի կական , ընկեըակցութեամբ իրենց Հօր՝
վրա յ , Փ ա րիզաՀ այ Երգչաիսումրին կրօնական եւ թառեն , ա քնքան Լ^՚որՀաէք՛ էր եւ ՛այնքան Պերլինէն կբ Հեռագրեն թէ Ռուսերը ոբոշած՝
գեղջուկ երդերու Լարքիս աո֊թիւ՛. Ներկայացուց ՔՈՎ մը մոռցնել տուաւ մեզի Հանդէսին երկար ու ֊ են Հ իմնապէս փոխել իրենց ուղեգիծը *հերմ անի ո յ
նաեւ խումբին ղեկավարը , Պ * Պարթեւեան որ այդ թիւնը եւ կարգ մբ կրկնութիւններ ։ Հանդէպ , իբրեւ Հետեւանք վերջին ընտրութեանց
չարքին մէ^ ՛ունէր երկու երգեր,«Աայբ Արաքսի^ի Հանդէսին բարոյական յաջողութիւնը բարենիշ ուր Համ ա յն ա վա րն ե ր ը չարա չար պարտութիւն
գա շն ա ւո ր ո ւմ ր եւ Ե* Զարենցի «Ես իմ անուշ Հա մբն էՖրանքեւՀայկ ՛Մ իութեան վեբա կազմութեան կրեցին ։ \/ո ր քաղաքականութեան ն պատ ակր պի -
յաստանին» եզանակաւորոլմը ։ Երգչախումբը Հ ամար –.Անշուշտ նիւթական ա կնկա լո ւթ ի ւններն ալ տի րլլա յ քաջալերել չափաւոր , նոյն իսկ աջա -
կարգով երգեց «Գետ մի զարՀ ոլրիբ» , «Անձրեւն սլսակոլած են յաջողութեամբ։ կոզմեան տարրերը ։ Այսպէս , երկու քբիսաոնեա ք
եկաւ» , «Աարերի վրով գնաց» , «էս գիշերը լուսը •^Հ Յերեկոյթին ներկայ էին կաթող * պատուի– ռամկավար մ իութեան ց վարիչներ ը խո ր Հր դա յին
տեսայ» , «Մայր ԱրաՔսիս՝$> եւ «իմ անուշ Հայաս րակբ, Արտաւազդ արք ՚ ,յա րանուանութեանց ներ Հրամ անս։ տա ր ո ւթեան կեդրոն՚բ Հ բա լիր ո լ՛ելով ,
տանէն» % կայացուցիչները , Մխիթաբեան Հայրեր եւ ուրիշ խոստում ստացած են թէ աւելի ազատութիւն եւ
Հանդիսականներուն Հ՛ամ ար յա յտնութիւն մբ •ծ՜անօթ դէմքեր I
եղաւ, յա յ տագր էն գուբս երիտասարդ դա շնա կա– ԵՐՋՈՒՆ ԲՂԹԱԿԻ8 (Լուրերու շարունակութիւնը կարդալ դ . Էշ)
Fonds A.R.A.M
