Page 135 - \ARM_19-1946_03
P. 135
Ա + ԱԶ
Պկբութի Հա) ճ ե մ ա ւ ա ն ը որոշած է գանձուած ել գանձուելիք գրամը յատ–
•կացնեք Հայ ճեմարանէ Հողէ ու շէնքի ֆոնտին :
կր չ ա ա ւ Ա ա կ ո Ն ի Ա եր ՛՛ւր ո Լ"Լ կտակարարն է Ա իացեալ ՚էյաՀա նգնե–
ԽՄԻ՛— Պէյբութփ «Ագդակ» շաբաթա^երթ-էն ԽՄՐ — ՛ լ ա ր ստացա՛նք Պէյրու;թ–ի Հ ա յ ճեմա րէն Նշանիկ Աբօեանը, որու դրամբ տակաւին չէ
կ՚աբտատպեսք հետեւեալ խմբագրականը, ի պէտս րանին ե օ թ ն ա մ ե ա յ տ ե ղ ե կ ա գ ի ր ը (1939 հոկտ.. —
անոնց որ երագ կը տեսնեն ոտք ի վրայ (26 Ցուլ.)՛— 1946 հոկտ–), պ ա տ ր ա ս տ ո ւ ա ծ Լ– Շանթ-ի կ ո ղ մ է ։ ռա ուած՜ :
Չամփոփենք հիմնական մասերը– -
Ասոնցմէ զատ կան կենդանի մարգոց յատ կա–
ցումնեբըւ Ամե րի կայէն Հայր եւ որդի Տիգրան -
եանները որոշած են տարեկան 4, 5, 6 աշակերտնե
Պատերազմի տարիներուն արտաքին տշխարՀի րու բարձր ուսման Համար անՀ ր աժ ետ գումարնե
Մ ասնաւոր յ ամ՝ ա ւա ւ թ ե ամ ԷԼ ս°բ, առանց աղ– Հխա յարա բերո ւթի ւննե բբ դո քծնականապէս կրտ՜ րը տրամադրել : Աւարտելէ Վերջ Տիգրանեան ֆոն–
գուն էու մոո,ո վբգական Համատարած զզուանքէն^ բուած են ինչպէո եւ մ ասնաւո րապէս ճեմարանի աին 4—5 տաբիէն վերադարձնելու պայմաձ։/ւՎ, որ՛՛
Հակառակորդ թերթերը կը շարունակեն «Հրաժա– օման դա կող կազմ ակ ե ր պո լթ իւննե բու Հետ, դրամը պէսզի ուրիշներ ալ օդաչուին ։ Նմանապէս Ամերի՛
բական»ներոլ ցանկեր Հրատարակելէ Այս ընթաց ստանալը անկարելի եղած է եբկոլ տարի է Նիկ ՜ կա յէն Պ * ճորճ Ա՚արաիկեան \ 0.000 առ լար գբա&
քով Հ *Մ *Մ ՛ԷՀ Էր ո ւե ե ց ահ անդամներին աւե լի թական բոլոր դմուարոլթիւններու Հակառակ, ճե է Հայ Օգնութեան Միութեան տրամադրութեան
Հ եռաց ողներ պիտի ունենա յ : Ւսկ Դա շնակց ութիւ– մարանը կրցած է իր գոյութիւնն ու տեւականու տակ, որպէսղի անոր տոկոսով ճեմարանը աւար -
նբ պիտի տեսնէ իր չ ա րքե ր ր ամբո զ^էո լթ ե ամ բ փո թիւնը վտանգէ ղերծ պաՀ ել շնոբՀ իւ ճեմարան ի տող աղոց յառաջադիմութեան դիւրութիւննեբ տ բր
խադրուած * • • երկիր ։ ներքին եւ արտաքին առաւե լութ իւննե բուն ; ուին Հ Բայց տակաւին որոշ ձեւ մը առած չէ
կ սահ՜ ենք, կր կրկնենք, ծիծաղելի դառնալբ Ներքինը ուսուցչական կազմն է * անոր պարզ, նուի ր ատ ո լին կամքը ։
սաՀման մբ ունի՞ թէ ոչ. վեր^ ի վերիյ, ինչպէս բնական ու անյողդողդ կեցուածքը, դիտակից իր ՃԵՄԱՐԱՆԻ ՇՐՋԱՆԱՒԱՐՏՆԵՐԸ– -
մեր իմ աստուն մ ողով ոլրդր կ՝ըսէ * Ս^՚Լտը ի) 0– ըրածին, լուռ ոլ կանոնաւոր աշվսատանքին, հ ի ծա ճեմարանի բացման օրէն մինչեւ այսօր ճ՛ե
սելէ յետոյ՝ գէթ֊ կարգին սուտ խօսեցէք։
գել ի ԼՀԷէալու աստ ի ճան Համ ե սա վճարով, Հակա - մարան մտած են 631 Հոգի : Ամէն
Աարդոց ստոբադբո ւթի ւննե ր ր կեղծելով, Դ սւ շ՛ տարի միջին
ռակ արս/աքին բոլոր անա խ ո բմո ւթիւննեըուն, ցա Հ աշուո վ 30 35 Հ "դի կը Հ եռան ան գպ րո ցէն, ի բ–
նա կցուի/Լն էն վ տ ա ր ո ւ ա ծ ն ե ր ը շ ա ր ք ա յ ի ն ներկա
ւերուն ոլ փոթորիկնեբուն ։
յացնելով, կեանքի մէջ Դաշնակցական Հեղողը իբր բեւ ա ւա բ տ ական, ել ամ էն տարի միջին Հաշուով
Ւսկ արտաքին յենարան րճ Հա յ կարմիր 1^ աչի կուգան
ա յ դ Հրամ ցնելով, մեռածներն անդամ շաՀագո բծե 35 40 Հոգի։
Ամերիկայի կեդրոնբ (Հայ Օդնոլթ . Մ էութիւնը)
լով, չէ՞ որ Հրապաբակային թայտառակութեան Առաջին աւար տ ակ ան ներբ լրաց ո ւց ած են ի -
կ արօ որ սրտագին վերաբերում ցոյց տուած է ,լՀեմա - ր են ց շ ր ջսւն ր \ 935ին , որով այս տարուան
թոլղթբ աւար
Քս ։ Չէ^ք գ է ա ե բ "I՛ տպագրուած բանին Հանդէպ միշտ պատասխանելով իբ դի - տականները
չի նմ անիր կը ներկայացնեն \2,րգ շրջանը։ 23 Հո
ամենօ րեայ ձեր փ.ս փ ս ո լքին մումնեբուն, երբ քաղաքական դէպքերու բերումով գի ներկա յա ցած են պսակաւս ր ի կամ զանազան
ու իբրեւ կենդանի փաստ , ամէն վ ա յր կետն՛ կր Համ աւլգա յ էն ի կեդրոնն անդամ ան կա բ ո ղ էր օգ Համ ա լս ա բ անն ե բ ո լ մ ուտքի քննութեան
Վկ-ա յէ ձեր բաբոյա կան% սն ան կո ւթ ի ւն բ Հ նութեան գալու, բաւական ատեն ։ , 18 Հ"գի
Առէք «Ժող. $այն»փ ո ելէ թիւ֊ ու պատաՀ ա– յաջողած են ;
կան ձեւով մ ատ ե բնիդ դրէք անունի մ բ վրայ • ե– Դիմ անա լու Համ ար ստիպուած էր իր գիշերօ Ալ ա ր աո զն եր էն տ ղա յ եւ աղջի կ մի ասի ն առ–
թէ կարենաք փաստել ա յ դ անունին գո յոլթիւնբ թիկ բամ ինը զոՀւել 1 942/5՛ փակուած յա յտա րաբե– նելով Հոգիի վրայ 2,0բ ուսուցիչ է, 1 Օդ կքէ Հ1"՜
մեր երկրագունդին Վյ*աի ապա ուրեմն անկէ լով* մինչեւ Հիմակ ալ փակուած է եւ պիտի մնաք րունակէ ուսումը, 8 անկախ աշխատանք ո ւնի, 20
դուրս պիտի գայ կամ չէգոք մ բ, կամ նոյնիսկ Հա մինչեւ սեփական յարմար շէնք մբ ունենալը։ Հոգի պաշտօնեայ, 8 Հոդի ընտանիքի մայր եւ աղ
կառակորդ մ ր, լաւադո յն պարագա յին՝ կեղծուած Պատերազմին Հետեւանքով Պէյբո՚-թի Հայ ջիկ է ։ Ո՚֊րեմն կէսին չափը ( 3 1 ) կապուած է զ ՛զ
ս տ ո ր ադր ո ւթ ի ւննե բ պիտի գտնէք ՛միայն ։ բնակչոկթիւնր սկսած է խտանալ եւ անխտիր բո րո ց ի ել ուսման, կէսէնքիչ մը աւելին (35) կե ան– .
ԱՀաւասիկ քանի մբ֊ նմոյշ* ծերունիէ մբ լոր դպրոցն եր ուն մ էջ բարձրացած տ շա կ եր ա ո լ - քի մէջն է ։ Ե՛֊ անոնք ուսուցչական թէ գործի աս
Տ ովՀ * Եէթիմ եան՝ 77 տարեկան, Լ լաւ իմ տցէ՛ ք, թեան թիւր։ ՊաՀանջր վարի կաբդերուն Համար պարէզին մէջ լաւ անուն Հանած են իբրեւ նուիբ–
եօթ ան ա ս ո ւն ո ւեօ թ տարեկան Գ" ՛Է՛Լ ո ^ հ՜երուն ի մը, էր ։ Արդէն գոյութիւն ունեցող տասնբմէկ գասա– ուած եւ բարեխիղճ մարդիկ ։
ոբ մինչեւ դերեղմանին գ ու ո բ իբր թէ «Դաշնակ– րաններուն վրայ բացուեցաւ «վաբմոց» գ, սւ ս ա ո ա I Բացի իրենց առօրեայ ե֊ մասնաւոր գործեբէն,
տարուան Համապա
ցակ ան» է եղած ) թո ւղթ սա ո րայդբ ել կ ո ւտան • մբ, մ ան կա սլար տ է զի վերջին ա ւա ր տ ա կաննե ր ր կբ մ անեն ամ էն տեսակի կազ–
սակայն պիտ ի աղդուէ՞ն կր կարծէք , երբ յայտ– տասխանող ծրագրով։ Վերջին դիմումներու Հե մ ա կե ր պո ւթ ի ւնն ե ր ո լ ել ձեռն արկն եբո լ մ էջ եւ
նենք որ ա՛յդ ծերուկը ոչ միայն կեանքին մէջ Դաշ տեւանքով թիւբ կրնար Հասնիլ 300/, եթէ չէնքբ աչքի կ՝իյնան իրենց սրտանց աշխատանքով ։ Ար
նակցութեան երես ր չէ տեսած, այլ նաեւ 1 938/5՛ բաւէր : Աշակերտներու թի՚֊ը այս տարի Հա՛սած է դէն կան քանի մբ Հոգի լրջօրէն աշխատող թեր–
Պէյյանի մէ1 եղած է թուրք Հալք էվի/ գործօն 2 4 0 / ։ Բոլոր դասարաններուն մէջ ալ աշակերտու թերու խմբագբութեան մէջ, կան գրագէտներ, րա֊
անգամ ։ Ուրիշ նմոյշ մը Բ* քՒօգաթլեան * ճիշտ թիւնը երկսեռ,, է՝ 75 "՛ղջիկ եւ 165 տղայ* նաստեզծներ * ծանօթ են Մ • Ւշխանբ , Հուրի Ւ–
է, երկու տարի առաջ եղած է Դամ՛աս կո ս ի Պատա ճեմս յբասը ուսնըի 1| պ4 դդաասասրաանր աե :: Բիաաղզդգ ա ա մ ամ ր լիէ կետն ը *
նեկան Ա ի ո լթ ե ան անդամ, ( եւ ոչ թէ Դաշնակցա վարի գաս աբ անն ե ր ո ւն, լս ա ր անն երր նուազ ա շա ԱւՀԱՀյտ ա կանն ե ր ը կազմած են «Հայ ճեմարանի
եւ կը Հրատարա
կան) , բայց այդ թուականին հեո.Ա1ցՈՆԱւծ է Պատա կերտ ունին որոնցմէ 2– 3 Հոգի ինքնավճար են* Աւարտականներու Միութիւն»ը
նեկան Մի ո ւթ եան շարքե րէնճ իր գո բծա ծ մէկ մնացեալներ բ սաներ են կամ Հայ Օգնոկթեան Մ ի– կեն «Ակօս» պարբերականը •
յանցանքին Հ ամ աբ ։ ութ եան կամ ուրիշ նպաստող բնկերութիւններու։ Այս տարուան աւտտողնեբն են՝ քՍաչերետն
Ասկէ առաջ տուած ենք նաեւ ուրիշ նմոյշներ, Կը նշանակէ թէ 1 ) շրջապատի Հա յ Հասաբա– ԱբրաՀամ, & ամ լ ե ան Վ^արդգէս, Ա ա Հ ա կետն Սա -
ս՛ա կա յն ի՛ն չ օգուտ * ամ ըողջ Պէ յբուիժը դիտէ ոբ կութիւնբ ինքբ իր կամքով ու ծախքով իր ղա Հակ, Ս ս/սուն իւ Բարկէն, Տէր Մելքոնեան Աուբէն։
ծանօթ առաւ փախաւ մը՝ ՛Բրիս • Ատեփանեան լա կնե րբ չի ՚լրկեր Հայ բարձր ագո յն վարմ արան •
(ընկեր չէ եդած;
Խրիսթօն) երբեք Դաշնակցական կը գերադասէ գրկել օտար վա բմ ար անն ե ր բ կ *"մ
Պիտի զարմանա՞ք եթէ յայտնենք որ «Ժող. Զայն»ի կր գնէ գործի։ Ե*՜ եթէ չըլլայ Հ այ Օգնութեան ՏԱՐՕՆԻ ՀԵՐՈՍԱՄԱՐՏԸ
վե րջին թիլին մ էջ^, ա յս անդամ ներկա յացուցած Մ ի ո ւթ ի ւն ը , վերին դասարանները չենկրնաբ գո
են զայն իբրեւ «Դաշնակ շէֆ» մբ ։ յութիւն ունենալ ։ Ե՛– եթէ չըէլան վեր ին երեք դա Կիրակի, 4 Օգոստոս, կէսօրէ վերջ Մ՝ո*֊լինոյի
31 րդ տա
Մարդիկ եբբ սուտբ գ ի սւա կ ց ա յսս ր կը խօսին, սարանները, Հայ ճեմ արտն ր ինք իբ գլուխը կրնաք Հայկական սրաՀ ին մէջ տեղի ունեցաւ
արդէն ո ր ո շած կ ըլլան որ չոլիտի կարմրին, չաի" պաՀ ել իր աշակերտական վճարներով, առանց րեդարձը մ եբ Հե բոսական Հա յրերոլ տարած պա յ–
տի ամչնան, այլապէս մարդ պէտք է գետինը անց դուբսի օմ անդա կո ւթեան ։ քարին ու ցաւալի վախճանին :
նէր այսքան խայտառակուելէ ետք։ Բայց ա յս վ ե ր ին երեք դաս ա բ անն ե ր ո ւն մ էջն Երեսուն տարիներ շարունակ սգացինք, կբ բա
Ո՛– յետո յ, ի^նչ բաբո յա կան է ա յս, որ մ եզմ է է որ կբ կազմ ուի տղան իբրեւ Հասուն Հայ գէմ ք ւէ այլեւս ։ «Ազատամարտ»ը « ճակատամաբտ»ի
վտարուածներն անգամ, գուրգուրանքով կը Հա - մ ը : ԸնգՀանրապէս ամ էն պետութեան մ էջ մ ի ջնա֊ փոխ՚ուած է ։ Ունինք աբգէն Հայրենիք ու րան ակ
ւ ա քո լին իըբ Հոտաւէտ ծագի կ ու կբ վե ր ա ծուին կարգ վաբմարանբ չի պաՀուիր առանց պետական որոնք գոյութիւն ստացած են մեր Հ ա ր ա դա ան ե րո լ
իրենց շարքերուն մէջ . . • ղեկավարի ։ օմ ան գա կո ւթ ե ան : ճեմ արանի վե ր ի կարգերը կր արիւնէն * * * ։ •« Այսքան դաբ լացինք, ո՞վ է քսոզը,
Այրնա՞ք ցոյց տալ ոեւէ մէկր, ոբ ուրիշ կոլ - պաՀ ուին Համ ազգային Ընկերութեան ել մ իւս օ– մեզ ի**սչ շ՛"Հ բերաւ արցունքի ծովք » : Առա^ոբ–
սակցութենէ վտաբուելէ վերջ, ղայ մեր մէջ, բն– մ ան գա կ Մ ի ո ւթ ի ւնն ե բ ո լ զո Հա բերո ւթեամբ ել ա– դոլելով այս միտքէն, Տուրուբերանի Հայ* Մի–
դունուի ու նաեւ դիրք ԳՐալէ այնտեղ : ԱՀ աւասիկ տով է, որ Հայ ճեմ արանը կը դարձնեն բացառիկ Մէութեան Վաբչութիլնբ սարքած էր «Հերոսա -
տար բեր ութ իւն բ մեր եւ Հակառակորդներու բարո բարձր Հայ կրթական Հաստատութիւն մը : Եւ֊ ա– մ աբտ»Հ փոխանակ «ս գա Հ ան գէ ս» է :
յական Հասկացողութեան ։ սի կա ոչ թէ Պէ յր " ՛֊ թ՜ի՛ Հասա ր ակութ եան Համ աբ, Կր նախագաՀէբ Հայրենակից Պ* Աոաքել Չա–
Երթ ա յսպէս է ի ր ական ո ւթիւնբ, մ եբ կոմ ի տ է - այլ ազդա յին մ շակո յթի պաշտպանութեան ընդ - քբրեան ^ որ Հակառակ էր Հէւանգ վէճակէն , եկած
նեըը զուր ճիղ թող չվատնեն՝ գտնելու Համ աբ Հանուր տեսակէտներով * •էր յարգանքի րամէնը բերելու մեր "էրելէ նա–
Հակառակորդ թե ր թե բու Հրատարակած անունները Հա յ Հ ոգիով ու Հայ ո ւս ո ւմն ե ր ո վ մի ջնա կա րգ Հատակներուն ։ Առաջին բանա/սօսն էր վար չու -
իրենց տետր ակներ ուն մէջ: Արդէն, եթէ յերիւրա էոլՐջ վարժարան մը, կամ քանի մը վարժարաններ թեան նաիւագաՀ Հայրենակից Խաչիկ Մ կրտի չե ան,
մ բն է ։
ծս յ սարքաւորում մը չունենա ր այս ներկա յա ցու– # ունենալու Հարցը բնգՀանոլր պաՀանջ ՛որ Հանգամանօբէն խօսեցաւ Տարօն—Տուրուբերանի
մը գ գէթ ^Հ ր ամ ա ր ո ղ» ին դրել կուտա յին թէ՝ ո Բ Հայ ճեմարանը ունի 22 ուսուցիչ –որոնց մէ— մոգովուրդ ի զո Հ ո զո ւ թ ե ան մ ասին ^ ոգեկո չելով
շքջան ի կոմ իա էին մաս կազմ ած է ե ո՞բ խում րին կր արաբերէնի ուսուցիչը օտար է, միւսները Հայ Հրայրի, կորիւնի, Դէորգ Զաւուշի ել բազմաթիւ
անդամ եղած ։ Ոչ մ իա յն– չկա յ այս \«անկարեւոբ» են։ 21 ո ւս ո ւց ի չնե ր էն եօ թր Հ ոգի՛ բարձր Հ ամ ալ֊ նմ անն՚ե բու յ ի շատ ակը ։ «Մ ե ր մողովուրդր ստրուկ
մ ան րա մա սն ո ւ իժ ի էն ը , այլ/լ յաճախ անորոշ Է մար ս ա բ ան ա կան կրթութիւն ունին, չորսը մ ի ջնա կարգ ապրելու ընդունակ չէ ր • անիկա նախ րն ար եց դա
դուն բնակավայրն անդամ ։ ոչ ճեմարանական, ինր միջնակարգ եւ ճեմարանա ման մ աՀ ը ստրուկի կեանքէն» : Ապա յորգո րեց ոբ
Մեր բն կե րն ե ր ո ւն կբ մնա յ արՀամարՀ ելով կան : ճեմարանը ընգՀ * մուտք ունեցած է վերջին ե ր ի տ ա ս ա ր գո լթ ի ւն բ դնաՀատէ իր ազդա յէն աբ -
անցնիլ , արմանի անգամ չդարձնել ա յս րոլորբ • • • եօթ ը տարիներու րնթացքին 1 65.^70 սուր ի ական ժանիքներ ր եւ չշլանա յ օտար Հ րապո յբներէ , մին
զզուանքի ։ ոսկի, որ գոյացած է Հետեւեալ միջոցներով* • չեւ որ օր մր կբ դառնանք Աւետեաց երկիրը ։
Մեր Հակառակորդները իրենց նպատակին Հա Համաղդային 17%, Հայ Օզնութ* Միութիւն 33%, Վերջացնելով իր խօսքր ծափերու մէջ գոչեց*
սան , ա ր դե լք գնելով Դաշնակցականներու Հա յաս– ուրիշ Ընկերութիւններ 14%, նուէր, նպաստ եւն * Կեցցէ՛ Հայաստան , կեցցէ՛ Հայ ժոգովուրդբ ։
տան մ ո լաքին : Ա յժմ ալ կբ ջանան ջ՚լայն ո ւթ ի ւն 9%, թքնավճ֊֊ր 27% : Ապա երգեց Տիկին ԱրմենոլՀԷ Դեւոնեան Գէ–
ստեղծել ու պատճառ դառնալ աւելի խորունկ պա ԵԼՔ Գէլերօթի1լ 12.690 ( 8 % ) , լէնքի վարձք որգ Չաւոլշի մաՀերգբ, «Աոսկում, արՀաւէրք
ռակտումներու ։ 9.900 ( 6 % ) , գոյք 2.740 ( 2 % ) , րնդՀանո-ր ծախք պատեց Մ շո յ դաշտ», եւ Աուրբ կարապետէ երգը։
Հանդարտ ու պաղարիւն , պէտք է սպասել այն 13.630 ( 9 % ) , ո– սո– ֊չաղան 126.710 ( 7 5 % ) , գու Արտասանեցին Տարօն Տօնէկեան, Դե զամ եւ
չոնգալից ու խա յտառակ անկում ին–, որուն դա - մար՝ 164.670 ( 1 0 0 % ) ։ &աւար շ Տէր Պարսամ եան Դան էէ լ Վարուժա
տ ա պա ր տ ո ւած են մեր բոլոր Հակառակս ր դնի բ բ Մ էն չեւ Հիմա Հայ լՀեմարանր Հ րաաա րակած կ նէն : Երգեցին Ատեփան Պօղոսեան եւ Օր * Աստղիկ
անխտիր ։ 15 Հատոր դասագիրք, Լեւոն էթանթի խմրագր.ոլ– Տէր Պարսամեան։ Երկրորգ բանախօսն էր Հայրե
Հ ՛Ց ՛Դա շնակց ութ իւն ր շատ է տեսած Հալա թեամր : նակից Արմ էն Աասունի , ոբ ցաւով դիտել տուաւ
ծանքներ , եւ նման ողորմելի՛ միջոցներու դիմաց Այս վերջին եօթնամեակին Հայ ճեմարան ր թէ մեր ազգ* օրկաններու ներկայացուցիչները ի–
չէ որ պիտի թարթէ իր աչքերբ : գարձաւ ժառանգորդ երկու կտակներու : Աւետիս րենց բացակայութեամբ կր փայլէին։ Յետոյ պար–
Ւ բաւունք ունի իմաստուն– ծե րունի բանաստեղ Ձաքրեան ՚Բազապլանքայէն օրինական կտակով իր զեց Հայաջինջ Սարսափներուն ծալքերբ , իբրեւ /-
ծը^ երբ յատկանշելու Համար մեր դէմ եղած Հա ունե֊աձ-ի մէկ խոշոր րամ՜ ինր կը թողուր Հայ րազեկ։ Որքան ոգեւորիչ էր ներկայութիւնը Պ՛
լածանքները կըսէ * ճեմարան ին, 13.200 սուրիական ոսկի, ասկէ զատ Արտաւազդ Անտոնեանի , ոբ երկու յօդուածներով
« ՛Ծառ է, կ՚երթայ ու կուգայ , քամին կ՝եր Հոզր ել չէնքր ծախուելէ ՎերչՀ ղրամր պիտի փո «Տառաջ»ի մէջ պանծացուց Տարօն–Տուրու բերանը %
թայ , ինքը կայ » : խանցուի ճեմարանին։ ճեմարանի վարչութիւնը Վերջին խօսքԱ էրեն վերապաՀած էր Պ * Չա–
Fonds A.R.A.M
Պկբութի Հա) ճ ե մ ա ւ ա ն ը որոշած է գանձուած ել գանձուելիք գրամը յատ–
•կացնեք Հայ ճեմարանէ Հողէ ու շէնքի ֆոնտին :
կր չ ա ա ւ Ա ա կ ո Ն ի Ա եր ՛՛ւր ո Լ"Լ կտակարարն է Ա իացեալ ՚էյաՀա նգնե–
ԽՄԻ՛— Պէյբութփ «Ագդակ» շաբաթա^երթ-էն ԽՄՐ — ՛ լ ա ր ստացա՛նք Պէյրու;թ–ի Հ ա յ ճեմա րէն Նշանիկ Աբօեանը, որու դրամբ տակաւին չէ
կ՚աբտատպեսք հետեւեալ խմբագրականը, ի պէտս րանին ե օ թ ն ա մ ե ա յ տ ե ղ ե կ ա գ ի ր ը (1939 հոկտ.. —
անոնց որ երագ կը տեսնեն ոտք ի վրայ (26 Ցուլ.)՛— 1946 հոկտ–), պ ա տ ր ա ս տ ո ւ ա ծ Լ– Շանթ-ի կ ո ղ մ է ։ ռա ուած՜ :
Չամփոփենք հիմնական մասերը– -
Ասոնցմէ զատ կան կենդանի մարգոց յատ կա–
ցումնեբըւ Ամե րի կայէն Հայր եւ որդի Տիգրան -
եանները որոշած են տարեկան 4, 5, 6 աշակերտնե
Պատերազմի տարիներուն արտաքին տշխարՀի րու բարձր ուսման Համար անՀ ր աժ ետ գումարնե
Մ ասնաւոր յ ամ՝ ա ւա ւ թ ե ամ ԷԼ ս°բ, առանց աղ– Հխա յարա բերո ւթի ւննե բբ դո քծնականապէս կրտ՜ րը տրամադրել : Աւարտելէ Վերջ Տիգրանեան ֆոն–
գուն էու մոո,ո վբգական Համատարած զզուանքէն^ բուած են ինչպէո եւ մ ասնաւո րապէս ճեմարանի աին 4—5 տաբիէն վերադարձնելու պայմաձ։/ւՎ, որ՛՛
Հակառակորդ թերթերը կը շարունակեն «Հրաժա– օման դա կող կազմ ակ ե ր պո լթ իւննե բու Հետ, դրամը պէսզի ուրիշներ ալ օդաչուին ։ Նմանապէս Ամերի՛
բական»ներոլ ցանկեր Հրատարակելէ Այս ընթաց ստանալը անկարելի եղած է եբկոլ տարի է Նիկ ՜ կա յէն Պ * ճորճ Ա՚արաիկեան \ 0.000 առ լար գբա&
քով Հ *Մ *Մ ՛ԷՀ Էր ո ւե ե ց ահ անդամներին աւե լի թական բոլոր դմուարոլթիւններու Հակառակ, ճե է Հայ Օգնութեան Միութեան տրամադրութեան
Հ եռաց ողներ պիտի ունենա յ : Ւսկ Դա շնակց ութիւ– մարանը կրցած է իր գոյութիւնն ու տեւականու տակ, որպէսղի անոր տոկոսով ճեմարանը աւար -
նբ պիտի տեսնէ իր չ ա րքե ր ր ամբո զ^էո լթ ե ամ բ փո թիւնը վտանգէ ղերծ պաՀ ել շնոբՀ իւ ճեմարան ի տող աղոց յառաջադիմութեան դիւրութիւննեբ տ բր
խադրուած * • • երկիր ։ ներքին եւ արտաքին առաւե լութ իւննե բուն ; ուին Հ Բայց տակաւին որոշ ձեւ մը առած չէ
կ սահ՜ ենք, կր կրկնենք, ծիծաղելի դառնալբ Ներքինը ուսուցչական կազմն է * անոր պարզ, նուի ր ատ ո լին կամքը ։
սաՀման մբ ունի՞ թէ ոչ. վեր^ ի վերիյ, ինչպէս բնական ու անյողդողդ կեցուածքը, դիտակից իր ՃԵՄԱՐԱՆԻ ՇՐՋԱՆԱՒԱՐՏՆԵՐԸ– -
մեր իմ աստուն մ ողով ոլրդր կ՝ըսէ * Ս^՚Լտը ի) 0– ըրածին, լուռ ոլ կանոնաւոր աշվսատանքին, հ ի ծա ճեմարանի բացման օրէն մինչեւ այսօր ճ՛ե
սելէ յետոյ՝ գէթ֊ կարգին սուտ խօսեցէք։
գել ի ԼՀԷէալու աստ ի ճան Համ ե սա վճարով, Հակա - մարան մտած են 631 Հոգի : Ամէն
Աարդոց ստոբադբո ւթի ւննե ր ր կեղծելով, Դ սւ շ՛ տարի միջին
ռակ արս/աքին բոլոր անա խ ո բմո ւթիւննեըուն, ցա Հ աշուո վ 30 35 Հ "դի կը Հ եռան ան գպ րո ցէն, ի բ–
նա կցուի/Լն էն վ տ ա ր ո ւ ա ծ ն ե ր ը շ ա ր ք ա յ ի ն ներկա
ւերուն ոլ փոթորիկնեբուն ։
յացնելով, կեանքի մէջ Դաշնակցական Հեղողը իբր բեւ ա ւա բ տ ական, ել ամ էն տարի միջին Հաշուով
Ւսկ արտաքին յենարան րճ Հա յ կարմիր 1^ աչի կուգան
ա յ դ Հրամ ցնելով, մեռածներն անդամ շաՀագո բծե 35 40 Հոգի։
Ամերիկայի կեդրոնբ (Հայ Օդնոլթ . Մ էութիւնը)
լով, չէ՞ որ Հրապաբակային թայտառակութեան Առաջին աւար տ ակ ան ներբ լրաց ո ւց ած են ի -
կ արօ որ սրտագին վերաբերում ցոյց տուած է ,լՀեմա - ր են ց շ ր ջսւն ր \ 935ին , որով այս տարուան
թոլղթբ աւար
Քս ։ Չէ^ք գ է ա ե բ "I՛ տպագրուած բանին Հանդէպ միշտ պատասխանելով իբ դի - տականները
չի նմ անիր կը ներկայացնեն \2,րգ շրջանը։ 23 Հո
ամենօ րեայ ձեր փ.ս փ ս ո լքին մումնեբուն, երբ քաղաքական դէպքերու բերումով գի ներկա յա ցած են պսակաւս ր ի կամ զանազան
ու իբրեւ կենդանի փաստ , ամէն վ ա յր կետն՛ կր Համ աւլգա յ էն ի կեդրոնն անդամ ան կա բ ո ղ էր օգ Համ ա լս ա բ անն ե բ ո լ մ ուտքի քննութեան
Վկ-ա յէ ձեր բաբոյա կան% սն ան կո ւթ ի ւն բ Հ նութեան գալու, բաւական ատեն ։ , 18 Հ"գի
Առէք «Ժող. $այն»փ ո ելէ թիւ֊ ու պատաՀ ա– յաջողած են ;
կան ձեւով մ ատ ե բնիդ դրէք անունի մ բ վրայ • ե– Դիմ անա լու Համ ար ստիպուած էր իր գիշերօ Ալ ա ր աո զն եր էն տ ղա յ եւ աղջի կ մի ասի ն առ–
թէ կարենաք փաստել ա յ դ անունին գո յոլթիւնբ թիկ բամ ինը զոՀւել 1 942/5՛ փակուած յա յտա րաբե– նելով Հոգիի վրայ 2,0բ ուսուցիչ է, 1 Օդ կքէ Հ1"՜
մեր երկրագունդին Վյ*աի ապա ուրեմն անկէ լով* մինչեւ Հիմակ ալ փակուած է եւ պիտի մնաք րունակէ ուսումը, 8 անկախ աշխատանք ո ւնի, 20
դուրս պիտի գայ կամ չէգոք մ բ, կամ նոյնիսկ Հա մինչեւ սեփական յարմար շէնք մբ ունենալը։ Հոգի պաշտօնեայ, 8 Հոդի ընտանիքի մայր եւ աղ
կառակորդ մ ր, լաւադո յն պարագա յին՝ կեղծուած Պատերազմին Հետեւանքով Պէյբո՚-թի Հայ ջիկ է ։ Ո՚֊րեմն կէսին չափը ( 3 1 ) կապուած է զ ՛զ
ս տ ո ր ադր ո ւթ ի ւննե բ պիտի գտնէք ՛միայն ։ բնակչոկթիւնր սկսած է խտանալ եւ անխտիր բո րո ց ի ել ուսման, կէսէնքիչ մը աւելին (35) կե ան– .
ԱՀաւասիկ քանի մբ֊ նմոյշ* ծերունիէ մբ լոր դպրոցն եր ուն մ էջ բարձրացած տ շա կ եր ա ո լ - քի մէջն է ։ Ե՛֊ անոնք ուսուցչական թէ գործի աս
Տ ովՀ * Եէթիմ եան՝ 77 տարեկան, Լ լաւ իմ տցէ՛ ք, թեան թիւր։ ՊաՀանջր վարի կաբդերուն Համար պարէզին մէջ լաւ անուն Հանած են իբրեւ նուիբ–
եօթ ան ա ս ո ւն ո ւեօ թ տարեկան Գ" ՛Է՛Լ ո ^ հ՜երուն ի մը, էր ։ Արդէն գոյութիւն ունեցող տասնբմէկ գասա– ուած եւ բարեխիղճ մարդիկ ։
ոբ մինչեւ դերեղմանին գ ու ո բ իբր թէ «Դաշնակ– րաններուն վրայ բացուեցաւ «վաբմոց» գ, սւ ս ա ո ա I Բացի իրենց առօրեայ ե֊ մասնաւոր գործեբէն,
տարուան Համապա
ցակ ան» է եղած ) թո ւղթ սա ո րայդբ ել կ ո ւտան • մբ, մ ան կա սլար տ է զի վերջին ա ւա ր տ ա կաննե ր ր կբ մ անեն ամ էն տեսակի կազ–
սակայն պիտ ի աղդուէ՞ն կր կարծէք , երբ յայտ– տասխանող ծրագրով։ Վերջին դիմումներու Հե մ ա կե ր պո ւթ ի ւնն ե ր ո լ ել ձեռն արկն եբո լ մ էջ եւ
նենք որ ա՛յդ ծերուկը ոչ միայն կեանքին մէջ Դաշ տեւանքով թիւբ կրնար Հասնիլ 300/, եթէ չէնքբ աչքի կ՝իյնան իրենց սրտանց աշխատանքով ։ Ար
նակցութեան երես ր չէ տեսած, այլ նաեւ 1 938/5՛ բաւէր : Աշակերտներու թի՚֊ը այս տարի Հա՛սած է դէն կան քանի մբ Հոգի լրջօրէն աշխատող թեր–
Պէյյանի մէ1 եղած է թուրք Հալք էվի/ գործօն 2 4 0 / ։ Բոլոր դասարաններուն մէջ ալ աշակերտու թերու խմբագբութեան մէջ, կան գրագէտներ, րա֊
անգամ ։ Ուրիշ նմոյշ մը Բ* քՒօգաթլեան * ճիշտ թիւնը երկսեռ,, է՝ 75 "՛ղջիկ եւ 165 տղայ* նաստեզծներ * ծանօթ են Մ • Ւշխանբ , Հուրի Ւ–
է, երկու տարի առաջ եղած է Դամ՛աս կո ս ի Պատա ճեմս յբասը ուսնըի 1| պ4 դդաասասրաանր աե :: Բիաաղզդգ ա ա մ ամ ր լիէ կետն ը *
նեկան Ա ի ո լթ ե ան անդամ, ( եւ ոչ թէ Դաշնակցա վարի գաս աբ անն ե ր ո ւն, լս ա ր անն երր նուազ ա շա ԱւՀԱՀյտ ա կանն ե ր ը կազմած են «Հայ ճեմարանի
եւ կը Հրատարա
կան) , բայց այդ թուականին հեո.Ա1ցՈՆԱւծ է Պատա կերտ ունին որոնցմէ 2– 3 Հոգի ինքնավճար են* Աւարտականներու Միութիւն»ը
նեկան Մի ո ւթ եան շարքե րէնճ իր գո բծա ծ մէկ մնացեալներ բ սաներ են կամ Հայ Օգնոկթեան Մ ի– կեն «Ակօս» պարբերականը •
յանցանքին Հ ամ աբ ։ ութ եան կամ ուրիշ նպաստող բնկերութիւններու։ Այս տարուան աւտտողնեբն են՝ քՍաչերետն
Ասկէ առաջ տուած ենք նաեւ ուրիշ նմոյշներ, Կը նշանակէ թէ 1 ) շրջապատի Հա յ Հասաբա– ԱբրաՀամ, & ամ լ ե ան Վ^արդգէս, Ա ա Հ ա կետն Սա -
ս՛ա կա յն ի՛ն չ օգուտ * ամ ըողջ Պէ յբուիժը դիտէ ոբ կութիւնբ ինքբ իր կամքով ու ծախքով իր ղա Հակ, Ս ս/սուն իւ Բարկէն, Տէր Մելքոնեան Աուբէն։
ծանօթ առաւ փախաւ մը՝ ՛Բրիս • Ատեփանեան լա կնե րբ չի ՚լրկեր Հայ բարձր ագո յն վարմ արան •
(ընկեր չէ եդած;
Խրիսթօն) երբեք Դաշնակցական կը գերադասէ գրկել օտար վա բմ ար անն ե ր բ կ *"մ
Պիտի զարմանա՞ք եթէ յայտնենք որ «Ժող. Զայն»ի կր գնէ գործի։ Ե*՜ եթէ չըլլայ Հ այ Օգնութեան ՏԱՐՕՆԻ ՀԵՐՈՍԱՄԱՐՏԸ
վե րջին թիլին մ էջ^, ա յս անդամ ներկա յացուցած Մ ի ո ւթ ի ւն ը , վերին դասարանները չենկրնաբ գո
են զայն իբրեւ «Դաշնակ շէֆ» մբ ։ յութիւն ունենալ ։ Ե՛– եթէ չըէլան վեր ին երեք դա Կիրակի, 4 Օգոստոս, կէսօրէ վերջ Մ՝ո*֊լինոյի
31 րդ տա
Մարդիկ եբբ սուտբ գ ի սւա կ ց ա յսս ր կը խօսին, սարանները, Հայ ճեմ արտն ր ինք իբ գլուխը կրնաք Հայկական սրաՀ ին մէջ տեղի ունեցաւ
արդէն ո ր ո շած կ ըլլան որ չոլիտի կարմրին, չաի" պաՀ ել իր աշակերտական վճարներով, առանց րեդարձը մ եբ Հե բոսական Հա յրերոլ տարած պա յ–
տի ամչնան, այլապէս մարդ պէտք է գետինը անց դուբսի օմ անդա կո ւթեան ։ քարին ու ցաւալի վախճանին :
նէր այսքան խայտառակուելէ ետք։ Բայց ա յս վ ե ր ին երեք դաս ա բ անն ե ր ո ւն մ էջն Երեսուն տարիներ շարունակ սգացինք, կբ բա
Ո՛– յետո յ, ի^նչ բաբո յա կան է ա յս, որ մ եզմ է է որ կբ կազմ ուի տղան իբրեւ Հասուն Հայ գէմ ք ւէ այլեւս ։ «Ազատամարտ»ը « ճակատամաբտ»ի
վտարուածներն անգամ, գուրգուրանքով կը Հա - մ ը : ԸնգՀանրապէս ամ էն պետութեան մ էջ մ ի ջնա֊ փոխ՚ուած է ։ Ունինք աբգէն Հայրենիք ու րան ակ
ւ ա քո լին իըբ Հոտաւէտ ծագի կ ու կբ վե ր ա ծուին կարգ վաբմարանբ չի պաՀուիր առանց պետական որոնք գոյութիւն ստացած են մեր Հ ա ր ա դա ան ե րո լ
իրենց շարքերուն մէջ . . • ղեկավարի ։ օմ ան գա կո ւթ ե ան : ճեմ արանի վե ր ի կարգերը կր արիւնէն * * * ։ •« Այսքան դաբ լացինք, ո՞վ է քսոզը,
Այրնա՞ք ցոյց տալ ոեւէ մէկր, ոբ ուրիշ կոլ - պաՀ ուին Համ ազգային Ընկերութեան ել մ իւս օ– մեզ ի**սչ շ՛"Հ բերաւ արցունքի ծովք » : Առա^ոբ–
սակցութենէ վտաբուելէ վերջ, ղայ մեր մէջ, բն– մ ան գա կ Մ ի ո ւթ ի ւնն ե բ ո լ զո Հա բերո ւթեամբ ել ա– դոլելով այս միտքէն, Տուրուբերանի Հայ* Մի–
դունուի ու նաեւ դիրք ԳՐալէ այնտեղ : ԱՀ աւասիկ տով է, որ Հայ ճեմ արանը կը դարձնեն բացառիկ Մէութեան Վաբչութիլնբ սարքած էր «Հերոսա -
տար բեր ութ իւն բ մեր եւ Հակառակորդներու բարո բարձր Հայ կրթական Հաստատութիւն մը : Եւ֊ ա– մ աբտ»Հ փոխանակ «ս գա Հ ան գէ ս» է :
յական Հասկացողութեան ։ սի կա ոչ թէ Պէ յր " ՛֊ թ՜ի՛ Հասա ր ակութ եան Համ աբ, Կր նախագաՀէբ Հայրենակից Պ* Աոաքել Չա–
Երթ ա յսպէս է ի ր ական ո ւթիւնբ, մ եբ կոմ ի տ է - այլ ազդա յին մ շակո յթի պաշտպանութեան ընդ - քբրեան ^ որ Հակառակ էր Հէւանգ վէճակէն , եկած
նեըը զուր ճիղ թող չվատնեն՝ գտնելու Համ աբ Հանուր տեսակէտներով * •էր յարգանքի րամէնը բերելու մեր "էրելէ նա–
Հակառակորդ թե ր թե բու Հրատարակած անունները Հա յ Հ ոգիով ու Հայ ո ւս ո ւմն ե ր ո վ մի ջնա կա րգ Հատակներուն ։ Առաջին բանա/սօսն էր վար չու -
իրենց տետր ակներ ուն մէջ: Արդէն, եթէ յերիւրա էոլՐջ վարժարան մը, կամ քանի մը վարժարաններ թեան նաիւագաՀ Հայրենակից Խաչիկ Մ կրտի չե ան,
մ բն է ։
ծս յ սարքաւորում մը չունենա ր այս ներկա յա ցու– # ունենալու Հարցը բնգՀանոլր պաՀանջ ՛որ Հանգամանօբէն խօսեցաւ Տարօն—Տուրուբերանի
մը գ գէթ ^Հ ր ամ ա ր ո ղ» ին դրել կուտա յին թէ՝ ո Բ Հայ ճեմարանը ունի 22 ուսուցիչ –որոնց մէ— մոգովուրդ ի զո Հ ո զո ւ թ ե ան մ ասին ^ ոգեկո չելով
շքջան ի կոմ իա էին մաս կազմ ած է ե ո՞բ խում րին կր արաբերէնի ուսուցիչը օտար է, միւսները Հայ Հրայրի, կորիւնի, Դէորգ Զաւուշի ել բազմաթիւ
անդամ եղած ։ Ոչ մ իա յն– չկա յ այս \«անկարեւոբ» են։ 21 ո ւս ո ւց ի չնե ր էն եօ թր Հ ոգի՛ բարձր Հ ամ ալ֊ նմ անն՚ե բու յ ի շատ ակը ։ «Մ ե ր մողովուրդր ստրուկ
մ ան րա մա սն ո ւ իժ ի էն ը , այլ/լ յաճախ անորոշ Է մար ս ա բ ան ա կան կրթութիւն ունին, չորսը մ ի ջնա կարգ ապրելու ընդունակ չէ ր • անիկա նախ րն ար եց դա
դուն բնակավայրն անդամ ։ ոչ ճեմարանական, ինր միջնակարգ եւ ճեմարանա ման մ աՀ ը ստրուկի կեանքէն» : Ապա յորգո րեց ոբ
Մեր բն կե րն ե ր ո ւն կբ մնա յ արՀամարՀ ելով կան : ճեմարանը ընգՀ * մուտք ունեցած է վերջին ե ր ի տ ա ս ա ր գո լթ ի ւն բ դնաՀատէ իր ազդա յէն աբ -
անցնիլ , արմանի անգամ չդարձնել ա յս րոլորբ • • • եօթ ը տարիներու րնթացքին 1 65.^70 սուր ի ական ժանիքներ ր եւ չշլանա յ օտար Հ րապո յբներէ , մին
զզուանքի ։ ոսկի, որ գոյացած է Հետեւեալ միջոցներով* • չեւ որ օր մր կբ դառնանք Աւետեաց երկիրը ։
Մեր Հակառակորդները իրենց նպատակին Հա Համաղդային 17%, Հայ Օզնութ* Միութիւն 33%, Վերջացնելով իր խօսքր ծափերու մէջ գոչեց*
սան , ա ր դե լք գնելով Դաշնակցականներու Հա յաս– ուրիշ Ընկերութիւններ 14%, նուէր, նպաստ եւն * Կեցցէ՛ Հայաստան , կեցցէ՛ Հայ ժոգովուրդբ ։
տան մ ո լաքին : Ա յժմ ալ կբ ջանան ջ՚լայն ո ւթ ի ւն 9%, թքնավճ֊֊ր 27% : Ապա երգեց Տիկին ԱրմենոլՀԷ Դեւոնեան Գէ–
ստեղծել ու պատճառ դառնալ աւելի խորունկ պա ԵԼՔ Գէլերօթի1լ 12.690 ( 8 % ) , լէնքի վարձք որգ Չաւոլշի մաՀերգբ, «Աոսկում, արՀաւէրք
ռակտումներու ։ 9.900 ( 6 % ) , գոյք 2.740 ( 2 % ) , րնդՀանո-ր ծախք պատեց Մ շո յ դաշտ», եւ Աուրբ կարապետէ երգը։
Հանդարտ ու պաղարիւն , պէտք է սպասել այն 13.630 ( 9 % ) , ո– սո– ֊չաղան 126.710 ( 7 5 % ) , գու Արտասանեցին Տարօն Տօնէկեան, Դե զամ եւ
չոնգալից ու խա յտառակ անկում ին–, որուն դա - մար՝ 164.670 ( 1 0 0 % ) ։ &աւար շ Տէր Պարսամ եան Դան էէ լ Վարուժա
տ ա պա ր տ ո ւած են մեր բոլոր Հակառակս ր դնի բ բ Մ էն չեւ Հիմա Հայ լՀեմարանր Հ րաաա րակած կ նէն : Երգեցին Ատեփան Պօղոսեան եւ Օր * Աստղիկ
անխտիր ։ 15 Հատոր դասագիրք, Լեւոն էթանթի խմրագր.ոլ– Տէր Պարսամեան։ Երկրորգ բանախօսն էր Հայրե
Հ ՛Ց ՛Դա շնակց ութ իւն ր շատ է տեսած Հալա թեամր : նակից Արմ էն Աասունի , ոբ ցաւով դիտել տուաւ
ծանքներ , եւ նման ողորմելի՛ միջոցներու դիմաց Այս վերջին եօթնամեակին Հայ ճեմարան ր թէ մեր ազգ* օրկաններու ներկայացուցիչները ի–
չէ որ պիտի թարթէ իր աչքերբ : գարձաւ ժառանգորդ երկու կտակներու : Աւետիս րենց բացակայութեամբ կր փայլէին։ Յետոյ պար–
Ւ բաւունք ունի իմաստուն– ծե րունի բանաստեղ Ձաքրեան ՚Բազապլանքայէն օրինական կտակով իր զեց Հայաջինջ Սարսափներուն ծալքերբ , իբրեւ /-
ծը^ երբ յատկանշելու Համար մեր դէմ եղած Հա ունե֊աձ-ի մէկ խոշոր րամ՜ ինր կը թողուր Հայ րազեկ։ Որքան ոգեւորիչ էր ներկայութիւնը Պ՛
լածանքները կըսէ * ճեմարան ին, 13.200 սուրիական ոսկի, ասկէ զատ Արտաւազդ Անտոնեանի , ոբ երկու յօդուածներով
« ՛Ծառ է, կ՚երթայ ու կուգայ , քամին կ՝եր Հոզր ել չէնքր ծախուելէ ՎերչՀ ղրամր պիտի փո «Տառաջ»ի մէջ պանծացուց Տարօն–Տուրու բերանը %
թայ , ինքը կայ » : խանցուի ճեմարանին։ ճեմարանի վարչութիւնը Վերջին խօսքԱ էրեն վերապաՀած էր Պ * Չա–
Fonds A.R.A.M