Page 89 - ARM_19-1945_03
P. 89
ւտ բ տ ա ա Չ ս օ ւ ա ւ ա ձւտււԻււԹւ տւ; ո ա շ տ ՎԵՐՋԻս ԺԱՄ
հէձ1ՀՀ1՝Շհ1 * "օ ո ճ է6 1928
Օետշէտսք-Բւ-օբոտէաւտ : ՏՇՈ. աՏՏձ&ա Ա Ռ Ա ձ Ի Ն ԱՒԵՏԱԲԵՐ ԼՈՒՐԵՐԸ
17. 8ս«տ 0»ա©*ո>» - քձ1ԱՏ (136)
: Շ08. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Բտռտ 1678-63 ՀԱՅԱՍՏԱՆԷՆ
ԲԱԺ1ԵԳԻՆ.— Տար. 750, 6ամս. 400, Յաւքս. 200 ֆրանք։ (աղՈՒԱԵ֊ ՊԱՏԳԱՄԱՒՈՐԷ ՄԸ)
V6Ոս^^^^ 17 ճօճէ 1945 Ուրբաթ 17 Օգոստոս ՚՜ օ
հյ ան դա վառ տրամ ագր ութեամբ կը պատմ է
ԺԷ– ՏԱՐԻ - 17» ձոո66 8°4481–"նոր շրջան թ ի ւ 110 Խմբագիր՝ Շ– Մ Ի Ս Աք– Ե Ա՛Ս Գին՝ 3 Ֆբ պատգամաւորը իր ոգեւորիչ տպաւո բութ իւններ ը ,
կա թո գի կո ս ա կան ընտրութեան , նեբգագթի , ճար–
տարարուեստի , կրթական , մ ա ա լո ր ա կան ,գեղար–
ՄԵՐ ԽՕՄք-Ը ՆԱՄԱԿՆԵՐ ԼՈՆՏՈՆԷՆ ուեսաական կեանքի մասին ։
ԶեռնՀաս , պատրաստուած ել անկախ կղերա
ԹՈՒՐՔԻԱՆ ԱԼ « Փ Ո Բ Ր ԱԶԳ՛ կաններէն մէկն է նորընտիր կաթողիկոսը, Գէորգ
ՆՈՐԷՆ «ԱՐԵՒԵԼԵԱՆ Ի՚ՆԳՒՐ»... աՐՔ * Չէօրէքճեան, շրջապատուած Հայրենասէր
Լրացնենք Լողանի թերթէն Հէքեաթները , ո- (թ. եւ վերջին մաս) կղերականներէ եւ ժողովուրդէն ։ Ար տաս աՀ մ ա -
րոնք շատ աչ տ ա ր րե ր ո ւթ ի ւն չունին թուրք մա - նի մէջ, ոչ մէկ տեղ այնքան ջերմօրէն Հայրենա
մուլին ամենօըեայ ցնդաբանս ւթիւններէն : սիրական արտայա յա ո լ թ ի ւնն եր կ ՝ընէ Հայ ժողո
կը յիշէք անշուշտ . իքորՀրղտյին մամուլը Անժխտելի փաստ է որ երբ վէճ կը ծագի քհու– վուրդը որքան Հա յաս տան ի մ էջ ։
ուժգնօրէն ձազկելով Անգարայի ե՜րկդիմի քաղա ս ա սա ան ի եւ քՒուրքիոյ մի^եւ , Ա եծն Բրիտանիա (յ ո ր ըն սւ իր կաթողիկոսը երբ տա կա լին տեղա–
քականութիւնը , մ ի շա անոր երեսին կը նետէ սո ընգՀ ան րապէս կանգնած է նախորդ պատերազմ ին սլ ա Հ էր, Աթալինի ներկայանալով ժողովուրդին
վորական ըաու մը, «ֆաշական» : ՀազԳէուական թշնամիին կողքին» : Այդպէս էր բաղձանքներ ը յա յան ած է գրաւոր ։ Ա առէ շալը
^ԼՀ Ի^Ոէ~Ի յա ս բացատրութիւնը վ ի ր ա ւո ր ահ անցեալին մէջ, այդպէս է նաեւ այսօր ; Թրքասի - ան մ իջա պէ ս մ ա կա դր ե լո վ , յանձնած է ձեռնՀ աս
Է մեր եր բեմն ի «վա թ ան տ ա շ»նե ր ո ւն դիւրաղդա - րոլթիւնԼԿ իբրեւ քաղաքական ուղեգիծ բնականա իշխանութեանց , գործադրուելու Համար ։
հլութիւնը : Եւ «ԿազԷթ տը Լողանքի աշխատակիցբ բար չունի Հ ին օրերու Հ բա պո յրն ու արժէքը , Առաջիս առթիւ որ կարելի ըլլայ ներգաղթ
կը Հարցնէ սրտառուչ միամտութեամբ * բայց կը թուի թէ ան տակաւին ազդու զէնք մ ըն է կազմակերպել, նախ ^ուսաստասէն եւ Աուրիա -
Լիբանասէն Աեծ բագմութիւններ պիաի փոխա -
-— « Թուրքերը լաւ կռուեցան 1920ին , բոլոր կարգ մը շրջանակնեբոլ ձեռքը՝ չափաւորելու Հա դրուին Հայաստան :
յաղթական, պետութեանց դէմ եւ յ ա ղ թ ^ ց ի ն : Այս մար ե) * Միութեան ախորժակը այն սաՀմաններուն
բասը որ եւ է կերպով կը նմանին ֆաշական յա վրա յ ուր ՀհՀ բաշիւք իմն» բրիտանական ու թրքա Կ առավա րութի ւն ը կը խորՀ ի Հա յա ս ւո ան ւի ո -
մառութեան» : կան շաՀերը միշտ ներգաշնակ են * խաղրել ոչ միայն ԱբտասաՀմանի , այլեւ ք$ • Մի–
(յ լ անմիջասլէս կը պատասխանէ , առանց ու թուրքիա Հ ԻսԳ ա արի աճպարարութիւն ընելէ ո ւթեան եւ Կ ո վկա սի մ էջ եղած Հ ա յ կա կան ցիրու
րիշի" խօսք տալու,–֊– «Ամենեւի՛ն» : ԸնդՀակա - վերջ , պատերազմ Հրատարակեց մետասաներորդ ցան Համրանքները ։
ռակն , Թուրքիան «.իրաւունք ոլնի պաՀանջելու որ ժամ ուն , երբ արգէն Դերմ անիո յ ջա խջախի չ պար Հայաստանի ժողովուրդը համոզուած է որ
յարգեն իր սեփական Հ"ղը^ * Ինքն է որ կը տրա– տութիւնը գրեթէ կատարուած իր ո զո ւթ ի ւն մ*ըն կարսը եւ Արտահանը անպայման պիաի միացուին
մա բան է * էր ; ծիծաղաշարժ զաւեշտ մը այս ալաթՈլրքա Հայաստանի։ Լուրը հրատարակուած է։Երբ Ս թա
1 . Թուրքիա Հրաժարած է չ11 " աղգային Հո ե լո յթը ՛լ՛՛ ր Անգլիո յ նա խո րգ վարչապետը բեմ ա– լին ոլզէ եւ որոշէ, անպայման կը գործադրէ իբ
ղեր գրաւելէ .
2. Ք,եռք քաշած է որ եւ է բան գրեցճ Հակառակ /(ք * Ա իութեան ցանկութեան , որոշումը : Հայաստանի մէջ կը սպասեն որ արտա
եա պաՀանջելու իրաւունքէն * 3 * Զէ սլա ւո ա ս - ինչպէս կը Հաւաստեն կարգ մը իրազեկներ՛. Ո՚֊րիշ սահմանի մէջ ալ հետապնդուի Հայկական Դատը :
խան ած Առանցքին որ շատ բաներ կը խոստանար • ճար չկար, թյուրքիս յ «եբեսբ ճերմակ Հանելու» Հա յաստան մնալով Հանդերձ երկբագործա -
՜4 • Անտեսած է անոնք որ այժ՜մ կյուղեն իրեն Համ ար Հաշուէ յարդարի պաՀուն : Արդարեւ Թուր կան երկիր մը, մեծ թափ կուտայ ճ ար սւ ար ար -
տալ Հալէսլը : քիա առանց կաթիլ մը արիւն կորսնցնելու ւ ուեստ ի ; շեոնարկներ կատարուած են որպէսգի
Գերմանիայէն Ռուսաստան տարուած մեքենանե–
— « Արդ, հակառակ իրենց անկարեւոբոլ - դաշնակից պետութիւն է այսօր բառին ընթացիկ բէն Հայաստան ալ բաժին ունենայ եւ արդէն մեծ
չափով ստացած են :
թեան, երբեք բնական չէ որ Թուրքիա ձգէ կարսը առում "վ, շնորՀ իւ Ա եծն /» ր իա ա ն ի ո յ բարեխօսու
եւ Արսւահանը , ինչպէս կ՚ըսէր այս թ ե ր թ ը խմբա թեան եւ օժանդակս ւթեան : 1Լազը , Հաշտութեան Կրթական - մտաւորական - գեգարուեստական
գրականով մը : Այս միշտ, թրքական նահանգները խոբՀ րդաժոդովին մ էջ Անգար ա պիտի ունենա յ մեօ՜ յառաչ^գիմութիճւնեբ ունի Հայաստան։ Ե ր ի–
գրաւուեցան հայ ապստամբներուն կողմէ Օսմ՝ իրեն յատկացուած աթոռ մը կամ «ոտքի կենա տասարգութեան մ եհ՜ մասբ միջնակարգ գպբոց ներ
կայսրութեան փլուզման ատեն– Լէնին ղանոնք Մ* լիք աեղ մը», ինչպէս դիտել կուտար քաղաքական եւ Համալսարան 1լ աւարտեն :
փէմալի վերադարձՈւց 1921ին : Այս վերադարձով, շաբաթաթերթ մը ամիսներ առաջ ու քաղաքա Թաաերացանկին մէջ կ՝երեւան բազմաթիւ նոր
մը բռնի չեղաւ , այլ տեղի ունեցաւ սի՚շդ այն պա– կիրթ ազգերուն Հետ միասին պիտի տնօրինէ աշ - խազեր ։ Ամ էն գիշեր ժողովուրդը խուռնե րամ կը
հոէն երբ խորհրդային հանրապետութիւնը կա *- խարՀ ի ճակատագիր ը • * * լեցնէ սրաՀները ;
աաբեալ բարգաւասման մէջ էր, մինչ Թուրքիան Արգ * Թուրքիան ա յս ձեւ ով շո յելու եւ փա յ– Երեւան շատ ներկայանալի մատենադարան մր
կը գտնուէր այն կացութեան մէջ ինչ որ քհրանսան փայելու քաղաքականութիւնը ուրիշ բան չէ եթէ ունի։ \թոր դիրք մը Հրատարակուած ատեն իսկոյն
1940ին : 4՝է մա լական ապստամբները հար կա» ոչ ա զգա ր ա ր ո ւթ ի ւն մը Խ • Մ իութեան Զմ ոռ - կը սպառի : Թոլգթի պակասէն գժբախտտբար
դրուած էին կռուիլ Յոյներուն դ է մ Անգարայի նաս , դրացիդ խնամի է մեզի։ Այլապէս , ին չոՈ ւ քիչ քանակոլթեամբ կը Հրատարակուին գիրքերը ՝
մէջ , իրենց Սուլթանին դէմ , Ֆրանսացիներուն այս բացասական վերաբերումը Աոսկուայի ար
դէմ Սուրիոյ մէջ եւն՛ եւն՝ : Ապացուցանելու հա Ա տաւորական դա ս ր առանձնաշնորՀեալ է Հա
մար թ է բոլորովին ինքնաբերաբար տեղի ունեցաւ դար պաՀանջներուն Հ անդէպ ։ ինչո՚^ւ այս իրա - յաստանի մէջ։ Անոնք թէ լաւ կը վարձատրուին եւ
այս բանը, կը բաւէ յիշել որ Լէնին երկու նա ր անցումը անգլիական մամուլին մէջ, Հայաստանի թէ ժ ո դո վո լբ գէն աւելի չափով պարէն կը ստա -
հանգները վերադարձնելէ վերջ9 զէնք, գրամ ե ւ սաՀմ աններ ուն ս ր բա գրութեան Հարց ին առթիւ եւ նան ։
զինուոր զրկեց քէմ ա լականներուն եւ մասամբ այգ ինչո0 ւ «իքոնոմ ի ս թ»ն ե ր ո լ կամ ուր ի շ թե րթեբու ՝ՀՎ Փարիզի պատգամաւորները եւ Ազգ* Մ իա֊՜
ա ջա կց ո ւթ ե ան շնորՀ իւ է որ /Թուրքիա վե րադտաւ այս իմ աստակ ու չար ամ իա խորՀ բդած ո ւթիւննե– թեան ներկա յացուցիչները մ էկ ամ իս մնացած են
, խորհրդային ապահովութեան րը ։ Եթէ իրաւ է որ կարս - ԱբտաՀանի ձՐւ\ա^Ը Երեւան , այցելելով նոր աւանները եւ Աեւան :
իբ անկախութիւնը «երկրորդական նշանակութիւն» ունի Թայմգծ, ք՝ա յց չեն կրցած Լէնինական երթալ : Ա էկ ամ իս
լաւագոյն երաշխիքը» : ալ ա յ դ իմ աստով 1լաբտա յա բո ուի խմբա գրական ի ալ մնացած են Աոսկուա , Հաղորդակցութեանց
ք–՝այց , կաս կած մը կը կրծէ յօդո ւածադր ին մը մ էջ • ուրեմն տրամ արան օր էն շատ դիւրին դժուարութեան պատճառով։ Ա ոսկուա յի մէջ ներ
միտքը . «Պիաի ընդունիչն թրքական տեսակէ պիտի ըլլա յ Լոնտոնի Համ ար ՝ խօսք Հասկցնել կա յ եղած են 1 8.000 Հոգինոց ե ր ի տ ա ս ա ր դա կան
տը^՝. \)ւ անձկութեամբ կը յիշէ անգլիացի դիւա Թուրքերուն : Ամէնէն խոնարՀ մ աՀ կան ա ց ո ւն ալ փառաւոր թափորի մը , որուն կր մասնակցէին
նագէտի մը խօսքը , երբ գլուխ զլխի «սլատուա - դիտէ որ եյ . Ա իութեան բարեկամութիւնը արեւ - պատուի ր ա կո ւթ ի ւնն եբ քյ . Ա իութեան բոլոր Հան
կան» սուրճ մը կբ խմէին Լոնտոնի մէ9* մ տեան Ե*֊բոպա յի Ա եծե բուն Հետ՝՛ շատ աւելի րապե ա ո ւթ ի ւնն ե ր էն եւ շրջաններէն ՚. Հայաստա -
•—• « Փոքր ագգերը կորսնցուցին խաղը– անոնք թանկագին է մարդկութեան բա ր իքին Համար , նէն տողացքին մասնակցած են 300 երիտասարդ -
այլեւս իրաւունքներ չունին, այլ միայն պարտա -
կանոլթիլններ» : քան բսլո ր ժամ տնակներու անզուգական ջա ր դա - ներ , առոյդ եւ կաբգապաՀ :
րա րնե ր ուն կա ս կած ե լի դաշնակցութիւնը : Ա նաց Հա յաստանի մէջ ալ պարենաւորում բ կը
Ոէ֊րեմն , ամենակալ, ամենակուլ Թ՛ուրքիան որ , Թուրքիա կարս-ԱրտաՀանը գիջելով չի կրնար կատարուի պաբենատոմ սե րով, ինչպէս ամէն
տարածու -
ալ, ոբ ունի 750.000 քառ* քիլոմեթր քաւել իր մեղքերը ։ կուգայ օրը երբ ան ուգէ չո*֊~ տեղ , եւ գոՀացոլցիչ է ՚.
թ իւն , փռուած՝ երեք ծովերու վ րա յ , որուն մ աս– զէ կը վերադարձնէ Ո լի լս ըն եան Հա յաս տանը Երե X Պատգամ աւո ր ներ ուն բոլոր ծախքերը, փո
նաւոր աթոռ մ բ շն ո ր Հ ո ւե ց ա լ Ա իա ց եա լ Աղգերոլ ւանի մեր Հաբազատնեբուն : խադրութիւն–, Հ ի ւր ըն կա լո ւթ ի ւն եւն * ս տ ան ձնած
կազմակերպութեան մէջ , իբ կարգին կը սպասէ է խորՀրգային իշխանութիւնը, էջմիածնի մէջ ալ՝
արդարութեան եւ պաշտպանութեան , իբրեւ վ։ոքր Ւնչ կը վերաբերի անգլ* շաբաթաթերթին այն կաթողիկոսութիւնը ։ ՇրջՈւն Ր՜Ոթակից
ազգ Հ ինչպէս մենք որ ոչ քար մը ունինք մեր գըլ– ակնարկին թէ Հայ ժողովուրդը իրեն պաշտպան իլԱՐ —, Աւելի մանրամասն տեղեկութիւներ՝
խուն տակ, ոչ ալ աթոռ՝ ո եւ է միջազգային ժ ո– կը նկատէ $ * Աիութիւնը, այս պարագան պէտք յաջորդով :
ղ«վի ՚>Է1––– չէ անշուշտ զարմանք պատճառէ մեր անգլիացի
Անշուշտ բոլորովին անճար չէ Անգարան ՚. Եթէ բարեկամներուն որոնք շատ անգամներ փորձեցին
իր դասական բարեկամնեբ բ երես գա ր ձնեն կամ օգնութեան ձեռք կարկառել մեզի, մեր ամէնէն դիր չէ մեզի Համար։ Մեր ընտանեկան ՚/Է^^ՐԸ
ուզեն Պիղատոսի դեր կատարել, "՚~րիշ է^էջո9^յ^Ր դժբախտ օրերուն, բայց իրենց դասական շասՀե - Աոսկուայի կամ Երեւանի Հետ, չեն ժխտեր մեր
չեն պակսիր; Պաշտօնական բերան մ րն է որ կբ ր ը ֊ մեր Հայրենիքին բո լո ր ւո ի քը , Հաւանաբար զգացումներուն անկեղծութիւնը . ընգՀակառակն ,
յայտարարէ , զոլիցեբիական թերթին միջոցաւ* թոյ՝՝Լ չտուին որ գլուխ Հանկին իրենց յանձնառու– կը Հ աս տատ են որ մեր բա ր ե կա մ ութիւն ը Հարա -
— « Ր-այց, ե թ է կ՛ուզեն մէկգի գնել միջագ. թիւնները, Պեբլինէն մինչեւ Լ ո զան ։ զատ է ու տեւական * Պիաի ուզէինք որ ուր ի շնե բ ր
գային եղանակը՝ բոլոր իյնդիրներոլ կարգադրու Այսօր մեր դառն յուսախաբութիւններն եւ օր ծուռ աչքով չզիաէին այս երեւոյթը;
թեան համար, այն ատեն Թուրքիա կը նաիւընտրէ ուան քաղաքական պայմանները կը թելադրեն ա- ԺԻՐԱՑՐ
Խ • Միութեան հետ բանակցիլ գլուխ գլխի ոչ մ՛ի ւ֊ելի իրատես ուղղո ւթիւն մը ։ ինչպէս երէկ,
այն Կարսի եւ Արտահանի նահանգներու ,այ լեւ՚Եհ– այսօր ալ հայ ժողովոլրդր առանց հատուածական X Պատերազմի դադարման առթիւ, 25 մի -
ղոլցնեբոլ մասին։ Այն ատեն ինքր չէ որ մէկդի ու դաւանանքի խտրութեան, կանգնած է 1ա • Միու լիսն տեղա Հան Չինացիներ պիաի վե ր ա զա ր ձ ո լին
դրուած պիտի ըլլայ , այլ այն պեսաւթհւննհրր որ թեան կողքին, անոր տրամադրելով իր բաբոյա - իրենց երկիրը։ Հաշիւ եղած է թէ տասը տարի
աջակցութիւն կը պարտին իրեն, համաձայն գխ. կան եւ նիւթական հալքեսա ուժերր : Այս Հիմնա - կրնայ տեւել այս գործողութիւնը;
նակցոլթհան դաշնագրի մը» : կան ուղղութեան զուգընթաց , կայ նաեւ մեր դրա X հյ րախճանքնե ր ր կը շարունակուին Անգլիո ք
ինչպէս կբ տեսնէք, նորոլթիւններ անխուսա կան ու. անվիճելի ըարեկամոլթիւնը ԱաԳլԻոյ » եւ Ամերիկա յի մ էջ , սանձարձակ ծա յ րա յեղու -
փելի են թրքական ճակատին վրայ։ Ծալքեր կան $)րանսայի ել Միացեալ նաՀանգնեըուն Հանդէպ Հ թ իւննե րով : \,իւ Եսրքի մ էջ երկու մ իլիոն քաղա
որ գեռ նոր պիտի բաոուին : ՀետզՀետէ պիտի Արտասահմանի Հայ զանգուածին ք$ * Միութեան քացիներ փողոց թափեց ան առաջին °Ր(Լ ՝՛ Ս ան
րաց ո լին : Հետ րլլալը չի նշանակեր թէ ան իր գոյղդոյն Ֆրանչիսկոյի մէջ թափոնի կայսեր , Հիթլէբի եւ
Քինչ այգ , Անգաբա լարաձ֊ է իր քարոզչական կազմ ակե ր պո ւթ իւննե բով առանց վե բապաՀու - Մո*–սոլինիի խամաճիկները պտտցնելով կախեցին,
կտոր ։ ՀԼո–
ցանցերը, կւրոպայէն Ամերիկա, երբ մեր «Հայրե– թեան կ*ընդունի Համայնավարական վարգապե - վառեցին եւ յետոյ կոխկրտեցին կտոր
մեռան,
նտսէբները» ամիսներէ ի վեր օրր իրիկուն կ՝ընեն տութիւնը քաղաքական , տնտեսական ու րնկե - Հեր ալ կան։ Առածէն օրը 10 12 Հոգի
բիւզանգաբանոսթեամ բ : էլ բանսարկութեամբ : բային Հաբցերու մէջ՛. Վարչաձեւը Հրատապ խըն– Հարիւրաւորներ վի րէա ւո ր ո ւեցան ;
Fonds A.R.A.M
հէձ1ՀՀ1՝Շհ1 * "օ ո ճ է6 1928
Օետշէտսք-Բւ-օբոտէաւտ : ՏՇՈ. աՏՏձ&ա Ա Ռ Ա ձ Ի Ն ԱՒԵՏԱԲԵՐ ԼՈՒՐԵՐԸ
17. 8ս«տ 0»ա©*ո>» - քձ1ԱՏ (136)
: Շ08. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Բտռտ 1678-63 ՀԱՅԱՍՏԱՆԷՆ
ԲԱԺ1ԵԳԻՆ.— Տար. 750, 6ամս. 400, Յաւքս. 200 ֆրանք։ (աղՈՒԱԵ֊ ՊԱՏԳԱՄԱՒՈՐԷ ՄԸ)
V6Ոս^^^^ 17 ճօճէ 1945 Ուրբաթ 17 Օգոստոս ՚՜ օ
հյ ան դա վառ տրամ ագր ութեամբ կը պատմ է
ԺԷ– ՏԱՐԻ - 17» ձոո66 8°4481–"նոր շրջան թ ի ւ 110 Խմբագիր՝ Շ– Մ Ի Ս Աք– Ե Ա՛Ս Գին՝ 3 Ֆբ պատգամաւորը իր ոգեւորիչ տպաւո բութ իւններ ը ,
կա թո գի կո ս ա կան ընտրութեան , նեբգագթի , ճար–
տարարուեստի , կրթական , մ ա ա լո ր ա կան ,գեղար–
ՄԵՐ ԽՕՄք-Ը ՆԱՄԱԿՆԵՐ ԼՈՆՏՈՆԷՆ ուեսաական կեանքի մասին ։
ԶեռնՀաս , պատրաստուած ել անկախ կղերա
ԹՈՒՐՔԻԱՆ ԱԼ « Փ Ո Բ Ր ԱԶԳ՛ կաններէն մէկն է նորընտիր կաթողիկոսը, Գէորգ
ՆՈՐԷՆ «ԱՐԵՒԵԼԵԱՆ Ի՚ՆԳՒՐ»... աՐՔ * Չէօրէքճեան, շրջապատուած Հայրենասէր
Լրացնենք Լողանի թերթէն Հէքեաթները , ո- (թ. եւ վերջին մաս) կղերականներէ եւ ժողովուրդէն ։ Ար տաս աՀ մ ա -
րոնք շատ աչ տ ա ր րե ր ո ւթ ի ւն չունին թուրք մա - նի մէջ, ոչ մէկ տեղ այնքան ջերմօրէն Հայրենա
մուլին ամենօըեայ ցնդաբանս ւթիւններէն : սիրական արտայա յա ո լ թ ի ւնն եր կ ՝ընէ Հայ ժողո
կը յիշէք անշուշտ . իքորՀրղտյին մամուլը Անժխտելի փաստ է որ երբ վէճ կը ծագի քհու– վուրդը որքան Հա յաս տան ի մ էջ ։
ուժգնօրէն ձազկելով Անգարայի ե՜րկդիմի քաղա ս ա սա ան ի եւ քՒուրքիոյ մի^եւ , Ա եծն Բրիտանիա (յ ո ր ըն սւ իր կաթողիկոսը երբ տա կա լին տեղա–
քականութիւնը , մ ի շա անոր երեսին կը նետէ սո ընգՀ ան րապէս կանգնած է նախորդ պատերազմ ին սլ ա Հ էր, Աթալինի ներկայանալով ժողովուրդին
վորական ըաու մը, «ֆաշական» : ՀազԳէուական թշնամիին կողքին» : Այդպէս էր բաղձանքներ ը յա յան ած է գրաւոր ։ Ա առէ շալը
^ԼՀ Ի^Ոէ~Ի յա ս բացատրութիւնը վ ի ր ա ւո ր ահ անցեալին մէջ, այդպէս է նաեւ այսօր ; Թրքասի - ան մ իջա պէ ս մ ա կա դր ե լո վ , յանձնած է ձեռնՀ աս
Է մեր եր բեմն ի «վա թ ան տ ա շ»նե ր ո ւն դիւրաղդա - րոլթիւնԼԿ իբրեւ քաղաքական ուղեգիծ բնականա իշխանութեանց , գործադրուելու Համար ։
հլութիւնը : Եւ «ԿազԷթ տը Լողանքի աշխատակիցբ բար չունի Հ ին օրերու Հ բա պո յրն ու արժէքը , Առաջիս առթիւ որ կարելի ըլլայ ներգաղթ
կը Հարցնէ սրտառուչ միամտութեամբ * բայց կը թուի թէ ան տակաւին ազդու զէնք մ ըն է կազմակերպել, նախ ^ուսաստասէն եւ Աուրիա -
Լիբանասէն Աեծ բագմութիւններ պիաի փոխա -
-— « Թուրքերը լաւ կռուեցան 1920ին , բոլոր կարգ մը շրջանակնեբոլ ձեռքը՝ չափաւորելու Հա դրուին Հայաստան :
յաղթական, պետութեանց դէմ եւ յ ա ղ թ ^ ց ի ն : Այս մար ե) * Միութեան ախորժակը այն սաՀմաններուն
բասը որ եւ է կերպով կը նմանին ֆաշական յա վրա յ ուր ՀհՀ բաշիւք իմն» բրիտանական ու թրքա Կ առավա րութի ւն ը կը խորՀ ի Հա յա ս ւո ան ւի ո -
մառութեան» : կան շաՀերը միշտ ներգաշնակ են * խաղրել ոչ միայն ԱբտասաՀմանի , այլեւ ք$ • Մի–
(յ լ անմիջասլէս կը պատասխանէ , առանց ու թուրքիա Հ ԻսԳ ա արի աճպարարութիւն ընելէ ո ւթեան եւ Կ ո վկա սի մ էջ եղած Հ ա յ կա կան ցիրու
րիշի" խօսք տալու,–֊– «Ամենեւի՛ն» : ԸնդՀակա - վերջ , պատերազմ Հրատարակեց մետասաներորդ ցան Համրանքները ։
ռակն , Թուրքիան «.իրաւունք ոլնի պաՀանջելու որ ժամ ուն , երբ արգէն Դերմ անիո յ ջա խջախի չ պար Հայաստանի ժողովուրդը համոզուած է որ
յարգեն իր սեփական Հ"ղը^ * Ինքն է որ կը տրա– տութիւնը գրեթէ կատարուած իր ո զո ւթ ի ւն մ*ըն կարսը եւ Արտահանը անպայման պիաի միացուին
մա բան է * էր ; ծիծաղաշարժ զաւեշտ մը այս ալաթՈլրքա Հայաստանի։ Լուրը հրատարակուած է։Երբ Ս թա
1 . Թուրքիա Հրաժարած է չ11 " աղգային Հո ե լո յթը ՛լ՛՛ ր Անգլիո յ նա խո րգ վարչապետը բեմ ա– լին ոլզէ եւ որոշէ, անպայման կը գործադրէ իբ
ղեր գրաւելէ .
2. Ք,եռք քաշած է որ եւ է բան գրեցճ Հակառակ /(ք * Ա իութեան ցանկութեան , որոշումը : Հայաստանի մէջ կը սպասեն որ արտա
եա պաՀանջելու իրաւունքէն * 3 * Զէ սլա ւո ա ս - ինչպէս կը Հաւաստեն կարգ մը իրազեկներ՛. Ո՚֊րիշ սահմանի մէջ ալ հետապնդուի Հայկական Դատը :
խան ած Առանցքին որ շատ բաներ կը խոստանար • ճար չկար, թյուրքիս յ «եբեսբ ճերմակ Հանելու» Հա յաստան մնալով Հանդերձ երկբագործա -
՜4 • Անտեսած է անոնք որ այժ՜մ կյուղեն իրեն Համ ար Հաշուէ յարդարի պաՀուն : Արդարեւ Թուր կան երկիր մը, մեծ թափ կուտայ ճ ար սւ ար ար -
տալ Հալէսլը : քիա առանց կաթիլ մը արիւն կորսնցնելու ւ ուեստ ի ; շեոնարկներ կատարուած են որպէսգի
Գերմանիայէն Ռուսաստան տարուած մեքենանե–
— « Արդ, հակառակ իրենց անկարեւոբոլ - դաշնակից պետութիւն է այսօր բառին ընթացիկ բէն Հայաստան ալ բաժին ունենայ եւ արդէն մեծ
չափով ստացած են :
թեան, երբեք բնական չէ որ Թուրքիա ձգէ կարսը առում "վ, շնորՀ իւ Ա եծն /» ր իա ա ն ի ո յ բարեխօսու
եւ Արսւահանը , ինչպէս կ՚ըսէր այս թ ե ր թ ը խմբա թեան եւ օժանդակս ւթեան : 1Լազը , Հաշտութեան Կրթական - մտաւորական - գեգարուեստական
գրականով մը : Այս միշտ, թրքական նահանգները խոբՀ րդաժոդովին մ էջ Անգար ա պիտի ունենա յ մեօ՜ յառաչ^գիմութիճւնեբ ունի Հայաստան։ Ե ր ի–
գրաւուեցան հայ ապստամբներուն կողմէ Օսմ՝ իրեն յատկացուած աթոռ մը կամ «ոտքի կենա տասարգութեան մ եհ՜ մասբ միջնակարգ գպբոց ներ
կայսրութեան փլուզման ատեն– Լէնին ղանոնք Մ* լիք աեղ մը», ինչպէս դիտել կուտար քաղաքական եւ Համալսարան 1լ աւարտեն :
փէմալի վերադարձՈւց 1921ին : Այս վերադարձով, շաբաթաթերթ մը ամիսներ առաջ ու քաղաքա Թաաերացանկին մէջ կ՝երեւան բազմաթիւ նոր
մը բռնի չեղաւ , այլ տեղի ունեցաւ սի՚շդ այն պա– կիրթ ազգերուն Հետ միասին պիտի տնօրինէ աշ - խազեր ։ Ամ էն գիշեր ժողովուրդը խուռնե րամ կը
հոէն երբ խորհրդային հանրապետութիւնը կա *- խարՀ ի ճակատագիր ը • * * լեցնէ սրաՀները ;
աաբեալ բարգաւասման մէջ էր, մինչ Թուրքիան Արգ * Թուրքիան ա յս ձեւ ով շո յելու եւ փա յ– Երեւան շատ ներկայանալի մատենադարան մր
կը գտնուէր այն կացութեան մէջ ինչ որ քհրանսան փայելու քաղաքականութիւնը ուրիշ բան չէ եթէ ունի։ \թոր դիրք մը Հրատարակուած ատեն իսկոյն
1940ին : 4՝է մա լական ապստամբները հար կա» ոչ ա զգա ր ա ր ո ւթ ի ւն մը Խ • Մ իութեան Զմ ոռ - կը սպառի : Թոլգթի պակասէն գժբախտտբար
դրուած էին կռուիլ Յոյներուն դ է մ Անգարայի նաս , դրացիդ խնամի է մեզի։ Այլապէս , ին չոՈ ւ քիչ քանակոլթեամբ կը Հրատարակուին գիրքերը ՝
մէջ , իրենց Սուլթանին դէմ , Ֆրանսացիներուն այս բացասական վերաբերումը Աոսկուայի ար
դէմ Սուրիոյ մէջ եւն՛ եւն՝ : Ապացուցանելու հա Ա տաւորական դա ս ր առանձնաշնորՀեալ է Հա
մար թ է բոլորովին ինքնաբերաբար տեղի ունեցաւ դար պաՀանջներուն Հ անդէպ ։ ինչո՚^ւ այս իրա - յաստանի մէջ։ Անոնք թէ լաւ կը վարձատրուին եւ
այս բանը, կը բաւէ յիշել որ Լէնին երկու նա ր անցումը անգլիական մամուլին մէջ, Հայաստանի թէ ժ ո դո վո լբ գէն աւելի չափով պարէն կը ստա -
հանգները վերադարձնելէ վերջ9 զէնք, գրամ ե ւ սաՀմ աններ ուն ս ր բա գրութեան Հարց ին առթիւ եւ նան ։
զինուոր զրկեց քէմ ա լականներուն եւ մասամբ այգ ինչո0 ւ «իքոնոմ ի ս թ»ն ե ր ո լ կամ ուր ի շ թե րթեբու ՝ՀՎ Փարիզի պատգամաւորները եւ Ազգ* Մ իա֊՜
ա ջա կց ո ւթ ե ան շնորՀ իւ է որ /Թուրքիա վե րադտաւ այս իմ աստակ ու չար ամ իա խորՀ բդած ո ւթիւննե– թեան ներկա յացուցիչները մ էկ ամ իս մնացած են
, խորհրդային ապահովութեան րը ։ Եթէ իրաւ է որ կարս - ԱբտաՀանի ձՐւ\ա^Ը Երեւան , այցելելով նոր աւանները եւ Աեւան :
իբ անկախութիւնը «երկրորդական նշանակութիւն» ունի Թայմգծ, ք՝ա յց չեն կրցած Լէնինական երթալ : Ա էկ ամ իս
լաւագոյն երաշխիքը» : ալ ա յ դ իմ աստով 1լաբտա յա բո ուի խմբա գրական ի ալ մնացած են Աոսկուա , Հաղորդակցութեանց
ք–՝այց , կաս կած մը կը կրծէ յօդո ւածադր ին մը մ էջ • ուրեմն տրամ արան օր էն շատ դիւրին դժուարութեան պատճառով։ Ա ոսկուա յի մէջ ներ
միտքը . «Պիաի ընդունիչն թրքական տեսակէ պիտի ըլլա յ Լոնտոնի Համ ար ՝ խօսք Հասկցնել կա յ եղած են 1 8.000 Հոգինոց ե ր ի տ ա ս ա ր դա կան
տը^՝. \)ւ անձկութեամբ կը յիշէ անգլիացի դիւա Թուրքերուն : Ամէնէն խոնարՀ մ աՀ կան ա ց ո ւն ալ փառաւոր թափորի մը , որուն կր մասնակցէին
նագէտի մը խօսքը , երբ գլուխ զլխի «սլատուա - դիտէ որ եյ . Ա իութեան բարեկամութիւնը արեւ - պատուի ր ա կո ւթ ի ւնն եբ քյ . Ա իութեան բոլոր Հան
կան» սուրճ մը կբ խմէին Լոնտոնի մէ9* մ տեան Ե*֊բոպա յի Ա եծե բուն Հետ՝՛ շատ աւելի րապե ա ո ւթ ի ւնն ե ր էն եւ շրջաններէն ՚. Հայաստա -
•—• « Փոքր ագգերը կորսնցուցին խաղը– անոնք թանկագին է մարդկութեան բա ր իքին Համար , նէն տողացքին մասնակցած են 300 երիտասարդ -
այլեւս իրաւունքներ չունին, այլ միայն պարտա -
կանոլթիլններ» : քան բսլո ր ժամ տնակներու անզուգական ջա ր դա - ներ , առոյդ եւ կաբգապաՀ :
րա րնե ր ուն կա ս կած ե լի դաշնակցութիւնը : Ա նաց Հա յաստանի մէջ ալ պարենաւորում բ կը
Ոէ֊րեմն , ամենակալ, ամենակուլ Թ՛ուրքիան որ , Թուրքիա կարս-ԱրտաՀանը գիջելով չի կրնար կատարուի պաբենատոմ սե րով, ինչպէս ամէն
տարածու -
ալ, ոբ ունի 750.000 քառ* քիլոմեթր քաւել իր մեղքերը ։ կուգայ օրը երբ ան ուգէ չո*֊~ տեղ , եւ գոՀացոլցիչ է ՚.
թ իւն , փռուած՝ երեք ծովերու վ րա յ , որուն մ աս– զէ կը վերադարձնէ Ո լի լս ըն եան Հա յաս տանը Երե X Պատգամ աւո ր ներ ուն բոլոր ծախքերը, փո
նաւոր աթոռ մ բ շն ո ր Հ ո ւե ց ա լ Ա իա ց եա լ Աղգերոլ ւանի մեր Հաբազատնեբուն : խադրութիւն–, Հ ի ւր ըն կա լո ւթ ի ւն եւն * ս տ ան ձնած
կազմակերպութեան մէջ , իբ կարգին կը սպասէ է խորՀրգային իշխանութիւնը, էջմիածնի մէջ ալ՝
արդարութեան եւ պաշտպանութեան , իբրեւ վ։ոքր Ւնչ կը վերաբերի անգլ* շաբաթաթերթին այն կաթողիկոսութիւնը ։ ՇրջՈւն Ր՜Ոթակից
ազգ Հ ինչպէս մենք որ ոչ քար մը ունինք մեր գըլ– ակնարկին թէ Հայ ժողովուրդը իրեն պաշտպան իլԱՐ —, Աւելի մանրամասն տեղեկութիւներ՝
խուն տակ, ոչ ալ աթոռ՝ ո եւ է միջազգային ժ ո– կը նկատէ $ * Աիութիւնը, այս պարագան պէտք յաջորդով :
ղ«վի ՚>Է1––– չէ անշուշտ զարմանք պատճառէ մեր անգլիացի
Անշուշտ բոլորովին անճար չէ Անգարան ՚. Եթէ բարեկամներուն որոնք շատ անգամներ փորձեցին
իր դասական բարեկամնեբ բ երես գա ր ձնեն կամ օգնութեան ձեռք կարկառել մեզի, մեր ամէնէն դիր չէ մեզի Համար։ Մեր ընտանեկան ՚/Է^^ՐԸ
ուզեն Պիղատոսի դեր կատարել, "՚~րիշ է^էջո9^յ^Ր դժբախտ օրերուն, բայց իրենց դասական շասՀե - Աոսկուայի կամ Երեւանի Հետ, չեն ժխտեր մեր
չեն պակսիր; Պաշտօնական բերան մ րն է որ կբ ր ը ֊ մեր Հայրենիքին բո լո ր ւո ի քը , Հաւանաբար զգացումներուն անկեղծութիւնը . ընգՀակառակն ,
յայտարարէ , զոլիցեբիական թերթին միջոցաւ* թոյ՝՝Լ չտուին որ գլուխ Հանկին իրենց յանձնառու– կը Հ աս տատ են որ մեր բա ր ե կա մ ութիւն ը Հարա -
— « Ր-այց, ե թ է կ՛ուզեն մէկգի գնել միջագ. թիւնները, Պեբլինէն մինչեւ Լ ո զան ։ զատ է ու տեւական * Պիաի ուզէինք որ ուր ի շնե բ ր
գային եղանակը՝ բոլոր իյնդիրներոլ կարգադրու Այսօր մեր դառն յուսախաբութիւններն եւ օր ծուռ աչքով չզիաէին այս երեւոյթը;
թեան համար, այն ատեն Թուրքիա կը նաիւընտրէ ուան քաղաքական պայմանները կը թելադրեն ա- ԺԻՐԱՑՐ
Խ • Միութեան հետ բանակցիլ գլուխ գլխի ոչ մ՛ի ւ֊ելի իրատես ուղղո ւթիւն մը ։ ինչպէս երէկ,
այն Կարսի եւ Արտահանի նահանգներու ,այ լեւ՚Եհ– այսօր ալ հայ ժողովոլրդր առանց հատուածական X Պատերազմի դադարման առթիւ, 25 մի -
ղոլցնեբոլ մասին։ Այն ատեն ինքր չէ որ մէկդի ու դաւանանքի խտրութեան, կանգնած է 1ա • Միու լիսն տեղա Հան Չինացիներ պիաի վե ր ա զա ր ձ ո լին
դրուած պիտի ըլլայ , այլ այն պեսաւթհւննհրր որ թեան կողքին, անոր տրամադրելով իր բաբոյա - իրենց երկիրը։ Հաշիւ եղած է թէ տասը տարի
աջակցութիւն կը պարտին իրեն, համաձայն գխ. կան եւ նիւթական հալքեսա ուժերր : Այս Հիմնա - կրնայ տեւել այս գործողութիւնը;
նակցոլթհան դաշնագրի մը» : կան ուղղութեան զուգընթաց , կայ նաեւ մեր դրա X հյ րախճանքնե ր ր կը շարունակուին Անգլիո ք
ինչպէս կբ տեսնէք, նորոլթիւններ անխուսա կան ու. անվիճելի ըարեկամոլթիւնը ԱաԳլԻոյ » եւ Ամերիկա յի մ էջ , սանձարձակ ծա յ րա յեղու -
փելի են թրքական ճակատին վրայ։ Ծալքեր կան $)րանսայի ել Միացեալ նաՀանգնեըուն Հանդէպ Հ թ իւննե րով : \,իւ Եսրքի մ էջ երկու մ իլիոն քաղա
որ գեռ նոր պիտի բաոուին : ՀետզՀետէ պիտի Արտասահմանի Հայ զանգուածին ք$ * Միութեան քացիներ փողոց թափեց ան առաջին °Ր(Լ ՝՛ Ս ան
րաց ո լին : Հետ րլլալը չի նշանակեր թէ ան իր գոյղդոյն Ֆրանչիսկոյի մէջ թափոնի կայսեր , Հիթլէբի եւ
Քինչ այգ , Անգաբա լարաձ֊ է իր քարոզչական կազմ ակե ր պո ւթ իւննե բով առանց վե բապաՀու - Մո*–սոլինիի խամաճիկները պտտցնելով կախեցին,
կտոր ։ ՀԼո–
ցանցերը, կւրոպայէն Ամերիկա, երբ մեր «Հայրե– թեան կ*ընդունի Համայնավարական վարգապե - վառեցին եւ յետոյ կոխկրտեցին կտոր
մեռան,
նտսէբները» ամիսներէ ի վեր օրր իրիկուն կ՝ընեն տութիւնը քաղաքական , տնտեսական ու րնկե - Հեր ալ կան։ Առածէն օրը 10 12 Հոգի
բիւզանգաբանոսթեամ բ : էլ բանսարկութեամբ : բային Հաբցերու մէջ՛. Վարչաձեւը Հրատապ խըն– Հարիւրաւորներ վի րէա ւո ր ո ւեցան ;
Fonds A.R.A.M
