Page 79 - ARM_19-1945_03

տաա լ յ ձ օ ձ ւ ր ր ՚ ք յ ւ՚օոճձ 6ո 1925 ՎԵՐՋԻՆ ԺԱՄ

Ո.Հ՝\.ա\Ւ\ 1 1 Ո.Շ.Տ. 870.286

Օծտ^ա-Րւ-օբոշէ&եշ : Տ Օ Լ աՏՏձճեԱՎ Ճ Ա Փ Ո Ն Ն ԱԼ ԱՆՁՆԱՏՈՒՐ

17. (էստ Օ&աշտաէ - ՐՃ&1Տ (13 )

7տ1. : Շ08. 15-70 ֊ Շ. Շ. ք. Բցոտ 1678-63

ԲԱԺ՛ՆԵԴԻ1..— Տար. ՜50, 6աս"ս. 400–, Յամ՛ս. 200 ֆրանք։ Այսպես կը վնէշաԱագ

1)աաոշհ6 12 ձօսէ 1945 Կիրակի 12 Օգոստոս ռ ա Վ ա շ խ աւ՚, I ա / /1Ա Ր՝ պատԽ՚ազմը

ԺԷ– ՏԱՐԻ— 17" ձոո66 Ո°4477–Նոբ շրջան թիւ 106* Խմբագիր՝ Շ • ՄԻՍԱՔԵԱ՜ս Գի"՝ 3 Ֆբ՛ Հիւլէական ռումբէ գոբծածութենէն եւ ք& *
յայտարարութենէն վերջ^
II էութեան պատերազմի

այլեւս օրերու խնդիր էբ ճափոնի անձնատրու -

ՄԵՐ Խ0ՍՔԸ Խ– ՀԱՅԱՍՏԱ՛ՆԻ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ թիւնը։ Անկէ շատ առաջ ալ, եւ վերջին պա Հուն

Փոցտամի մէջ ճ ա էի ոն տբամադրՈ ւթիւնները շօ -

ՏԱՂ ձԱՅԱՍՏԱՆԻ շափած Էր , Հաշտութիւն կնքելու Համար։ Բայց
անձ–
ՓԱ՚քհ՚Բ Ի ԲԱՐՋՈհՆՍ ՛դաշնակիցները կը պաՀանջէին անպայման

նաարո ւթիւն , ինչպէս Գերման իա յէն ւ

թոնիր գինու րւսժակը ու քո կենացը ի ը մ ե մ ; Եւ աՀ աւասիկ ճափոնն ալ գլուխ նռեց ւ Երէկ
Քո ազատ ու կապտաջինջ երկնքի րացը խ մ ե մ :
Զեր գիտցած եղանակը չէ այս,— ա յ ս "Ր կբ Ընկնեմ հանդեր ու սարեր, անտաաւեր ի ո ր ու էբէկուն, երբ թերթը Հրապարակ ելած՛ էր արգէն ,

Լսէք պատարագը ատեն , գարերէ ի վեր : Բա յց , մր֊ին , Լոնտոնի անիէելը Հ աղոբդեց առաջին Լուրը , եւ

" րքան կը Համապատասխանէ օրուան Գրականու­ Ծաղիկներիդ, ծաոերիդ շաղերի թացը խմեմ: այն ո ւՀ ետ եւ պաշտօնապէս Հաստատուեցւ ԲԷ
Որդիներիդ քաջազարմ շարքում լինեմ ամէն ժամ, Հձավան իսկապէս անձնատուր
թեան : Ուրախութեան կանչերն ու տխրութեան լացը եղած է , մէկ վերա–

Գերմանիայէն վերԳյլ, ճափոնն ալ անձնա - | : խմեմ: պակութեամ՛բ , յայլւյգեչ կայսեր վեՀապետական

տուր յ առանց որ եւ է պայմանի ; Ուրեմն « է լ յեր– Հոգուս յոգնած թեւերը միշտ նռրոգեմ նոր ուժով, էրաւունքնեբը ։
Աոաւօտից իմաստուն արեւի կայծը խմեմ։
կիր խաղաղութիւն , ի մարղիկ Հաճութիւն» : ԱՀ ա ւա ս ր կ ճափոն ական ղեկո յցը , գո ր Հաղոր­

Գոնէ առ այժ՜մ՛. Անոր տնօրինութիւն : դեց թոքիոյի անթելը,–— ^; Հնազանդելով շնոբՀա–

Փառքը, անշուշտ , կ՚երթայ ոչ թէ այն Ամե­ չուք Հրամաններուն (յ . *ՀեՀափառութեաս որ ջեր­

նակա՜լ Անծանօթին որուն գարե րով կ1 երկրպագեն ՍՈ՚ԼՈՄՈՆ ՏԱՐ0Ն8Ի մապէս կը փափաքէ ծառայել աշխարՀ է խաղաղու­

Հաւատացեալ միլիոնները, այլ ուրիշ գերբնական , թեան դատէն եւ արագօրէն վեր ջա ցն ել թ՛շնամ՛ու­

գերմարդկայինդ գեր - պայթուցիկ ուժ՜ի մը, թի ւններ ը յ որպէսզի մարդկութիւնը փրկուի պա­

օդանա՛՝լ ; ՄԻՏ՝Բ ԵԻ Ա Ր Ո Ի Ե Ս Տ տերազմի շար ո ւն ա կո ւթ ե ան աղէտներէն , ճափո -

Ուժ՜ մը նո յնպէս երկինքէն կա իւ ո ւահ՜ , րա յց նական կառավար ո ւթիւն ը քանի մ ը շաբաթ առաջ

աւելի «մարդամօտիկ» եւ Լ0Լափելի , ք ՚ Ա ն միւսը հ դիմեց խոբՀ բ գ ա յին կառավարութեան ա յն ա՛­

1\ւժ մը աՀաւոր, քստմնելի , Հրաշային։ Ի ս կա - «ԽՆԳՐԵՄ, ՏԻԿԻՆՆԵՐ ԵՒ ՊԱՐՈՆՆԵՐ» տեն չէզոք բարեխօսութեան , Հաշտութիւն կնն­

կան Հրէշ , որ կը սարսէ բազմութեանց վէգերը յ Համակրելի պատանի մ ըն Էր, Աբմաշի Գիւ - քելու Համար թշնամի պետութեանց Հետ : Այս

կը վաշրացնէ աԱ բողջ տարածս ւթ իւններ , կ՝ ան - ղատնտ եսական վարդարանին աշակերտներուն փորձը ձախողած ՐԱաէով յ ճ ա ւէ ոն ա կան կա ռա վա­

Լըե Լա ցս է •> ադար Սեր ու Հ ագարներ , ամէնէն ղօ– Հ ետ Հա յաս տան վւոխադբ ուած՛, յետ ո յ բոլո ր բ լա ւթ իւն ը , Համաձայն Ն՛ ՎեՀափառութեան օգոս­

րաւորրե կաս քը պարտագրելու Հ ամար ; միասին պոլիս վերադարձած , աջ ու ձախ ցրուե– տափառ կամքին , վե ր աՀ ա ս տ ա տ ե լո ւ Հ ամար ընդ–

« 1<ք՝քւչուն - րնրդեբբ » արդէն մաՀացոլ Հար­ լու Համ ար ։ իր տ պա ւո ր ո ւթ ի ւնն ե ր ը դրեց «ճա - Հանռւբ խաղաղութիւնը ել այսպէս արագօրէն

ուածը աուեր էիս՜ իրեսց գանգուածային , գաՀան– կա տամ արտ» էն մ էջ , էնչպէս եւ քանի մը ո ա անա­ վերջ տալու Համար պատերազմ ին պատճառած ա–

դագէն ա ր շա ւն ե ր ո վ ; (ք լ աՀ աւասիկ Հ ի՛–լէ - ռում - ւս րն Լ բ ։ Եւ Հրապարակ Հանեց բանա ս տ եղծ՜ ո ւ - նասելի տառապանքներուն , Հետեւեալ որոշումը

րը , որուն մ իա յն երկու Հատը րաւական եգան , թեանց Հատորիկ մը, «Լոյս Զուարթ» , այնքան տուաւ * հավանական կա ռա վա ր ո ւթ է ւն ը պատ -

յուսահատեցնելու Համար թունգ ռազմիկ եւ^ աշ* ինքնատիպ եւ խոստմնա լից ։ ^ոլսոյ Գիւղատնտե– բաստ է ընգո ւնելու 1945 Ցուլիս 26ին Փոցտամի

խաբՀակալ ժոգովուրգ մը ; կան Միութիւնը, որուն աջ բազուկն էբ մեր վա­ մ էջ Հ ր ա տ ա բ ա կո լա ծ յա յտա բարութեան պա յմ ան­

Ւ ՚ ն չ Հեգնութիւն յ աստուածն ե ր ը անզօր զեմ ի աշխատակից ր , Ա եպուՀ Ա տե փան եան ( ա յ<եմ ները , ս տ ո ր ա ւլ ր ո ւա ած՝ Մ * ՆաՀանգներու , Աեծն

Հ ան դի ս ա ց ան պատերազմը թափ ան ելու Հ ամ ար ; Աղեքսանդրիա^ , յաջողեցտլ Ամերիկա զրկել զայն Բբիտանիո յ , Ջ ին ա ս տան ի , եւ յետո յ Խ • ՛Մ իու–

Աարդուն իմաստութիւնն ու զգացումը , միտքն ու ուրիշներու Հետ^ Համալսարանական կրթութիւն թեան կողմէ, պայմանաւ որ այդ յայտարարու -

սէրտը չքաւեցին «ի մարդիկ Հաճութիւն» ստեղ­ ստանալու Համար; «Աասնագէտ գիւղատնտեսնե ր ՝- ւ^ե՚^Ր չաաբունակէ ո եւ է պաՀանջ՝ անՀամապա–

ծ՜ելու, եւ րարրք - չարիք Ը * ՚»էլէէն դարձաւ չար­ պա տ ր ա ս ա են ք որպէսզի ծ առա յեն Հա յրենիքին» ։ տաս խան (յ , ՎեՀափառութեան առանձնաշնոբՀ -

խափան • • • ԱյնուՀետեւ երկար լռութիւն , տարիներով ; նեբուն , իբրեւ իշխող վեՀապետ ։ (Այստեղ անթե­

ԱշխարՀ ամ արտին աա յթումէն մ ինչեւ վախ - Ու վերջապէս իմացանք թէ Զալէն Աիւրմէլեան ^ լը երկու անգամ ընդեատուե ցաւ) : ճափոն ական

ճանը , րոլոր վարիչները , արքայ , նախագահդ, Համալսարանական շբ ջան ը լրացուցած , դարձեր է կառավարութիւնը անկեղծ՜օրէն կը յուսա յ թէ ա յս

վարչապետ , «առաՀնորդ» , սպարապետ ,-—՚ րոլոր է ս շակ ո շ թէ գիԼղա անտ ե ս ո ւթ ե ա ե , ա յլ գրականու­ է֊՚ւձս կա ցւ՚ ղո ւթ իւն ը երա շփտւճյւոր ՛ւ ւահ՜ է եւ խորս՛.—

ալ ա/ւասց վերապահ Ոլլժ եան ապաւիԱած Էին Աս­ թեան , աշխատակցելով ամերիկեան թերթեբու ։ պէս կը բաղձա յ որ ան յապաղ բացորոշ յա յտարա–

տուծոյ; իոլորն ալ կր յայտարարէին թէ 0ս՛ի՛111 ՜ ինչպէս էլերե ւա յ՛՛յ տաղանդաւոր երիտասար­ րութիւն մը Ր((այ այս մասին»։

խնամ ութ Էլաը իրեսց Հ ետ է , թէ յաղթանակը աէ– դը լս՛ յն ճամբայ կտրած է անկէ ի վեր; Ո ւր րա թ կէս օրին ա յս յա յ տ ա ր ա ր ո ւթ ի ւն ը

տի շաՀին անոր ա՚էակցութեամր եւ օրՀնութեամր : Ամ երիկեան առաջնակարգ թեր թե բու գրական անգլիական եւ խորՀրգային կառավարութեանց

Ամէնէն յուսահատական պաՀերուն ալ, անոնք քննադատներ ը ջերմ գնաՀ ատութեամ բ կը խօսին Հ ա զո ր դո ւե ց ա ւ Հյուէտի արտաքին նախարաբու -

օգնութեան կը կան չէ ին\ Ամենակալը , կրակը նեա– իր մասին, իր նոր գրքին առթիւ , «I >Ղ)Ա , թեան միջոցաւ, ի՛՛կ Մ * \թաՀ անգնե ր ո ւն եւ Չինաս­

ուելով գունդագունդ , կամ կրակի տակ թաղելով <&6Տ &ոճ (յ6Ոէ1շա6Ո» (Խնդրեմ , տիկիններ եւ պա - տանի՝ Զուիցեր ի ո յ արտաքին դո բծեր ու պաշտօ -

թշնամին , առանց Համրանքի ; Ա ինչեւ անգամ ր ոննեբ» ^ որուն յա ռաջա բան ը դրած՜ է իր տարե­ նատան կողմ է ։ Զորս ե բ կի րն ե ր ո ւն մէջ ալ անմի–
սվւիւռս
Հանդիսաւոր աղօթքներ կատարուեցան ,ի կիցը , ծանօթ գրագէտ Ուիէեըմ Աաբոյեան ; ջապէս ժողով դում արեցին նախարարական խոր -

աշխարՀէ յ Գիրքր չենք տեսած , սակայն աչքի առջեւ ու­ Հուրգնե ր ը , քննելու Համար թափոնի առաջարկը ;

Եւ սակայն , րոլորն ալ ամուր ՛փարեցան իրա­ նին ք երկու անգլեբէն գրախօսականներ , մէկը՝ Պատասխանը պիտի Հաղորդուէր երէկ , շաբաթ ։

կան ուժէն, 1 զթռչուն բերղ»ին , եւ ռումբին , «Լթիւ Եորք ՀէրՐէա7>ի գրական աշխատակիցէն , Անձնատբութեան էոսՐՐ կայծակի ար ագո լ -

պայթուցիկին եւ Հիւլէին , ջախջախելու Համար միւսը ծանօթ քննադատէ մը։ Ու Աարոյեան իր թեամբ տարածսւեցաւ ամէն կողմ , եւ ցնծութեան

Հակառակորդը : յառաջաբանին մէջ կ^րսէ թէ «ամէնէն գեղեցիկ եւ ղադակներ արձակուեցան ։ Ուրախութեան ցոյ -

յուղի չ պատմ ո ւթ ի ւնն ե բ էն մ էկն է Ղ"Ր 1ԼաՐ ՜ ցեր եղան ոչ միայն Մ * ՆաՀ անգներուն եւ Ան գլի ո յ

Եւ Հիմա , փա՜ռք ի բարձունս * . . զացած՜ Րլրսմ»։ «\, * Ե՛ Հէրրէտ՝^է աշխատակիցն մէջ , այլեւ Փար իգի պողոտաներուն վրայւ, Հակա­

Զենք գիտեր , միւս եկեղեցիներն ալ ունէ^նայս ալ կ՝ իւրացնէ ա յզ բառերր , «իսկապ՜էս դեղեց իկ ռակ անձրեւոտ օդին ։ Ամ եբիկացի զին ո ւո րն եր ը

եղանակը , նո յն Հնչականութետմլա եւ խոբու - եւ յ ո ւ զ ի չ ։ ^հ/՚րքը պատմ ութ ի ւնն է Հեղինակի փողոց թափած կ^եբգէին , կը պարէ ին , աղաղակե­

թեամր : կեանքին , մ անկութենէն (Տրս՚պղոն) մ ինչեւ Ա - լով , « չցավան ո գլխուն կերաւ , ե^րբ տուն տի­

Եթէ յաղթականները Հայերէն գիտնային , ա– մերիկա ; Ա՝անկութիւն՝ լուսնի լոյսով , &ԳՐէգ ՜ տի երթանք***»։ Ցոյցեր եգան ամերիկեան դես–

պաՀովաբար պիտի խոնարՀէին կատարեալ երկիւ­ ներ ով , թիթեռնիկներով , ծաղիկներով , Ա ել \)՝ ո– պա ն ա տ ան առՀԵլ ալ , ղեսպանը պատ շգւ ՛մ ե,

ղած՜ութեամբ։ ՈրովՀետեւ, ոչ մէկ ցնծ՜երգ այն - վու ափերուն վյւա յ ; «Պ աամ ութիւնը ազգի մ բ Ժ*Լո1ւ\ ոգջունե ց ղին ո ւո րն եր ը ։

քան Հարազատ է որքան այս«Փառքը» , որ գաբերէ մ աՀ ո ւան եւ ազու մ ր մ ո լո բուն , մ իա յնակ թափա­

է վեր կ՝ երդուէ աշխարՀ ի ամ էնէն խաղաղասէր ռումներուն^ ։ Լեւոն եւ իր բարեկամները անգամ մը եւս

ժողովուրդին կողմ է Հ ՝՚ Փ կուշտ ու կուռ կերան մօբքուբին Հասուն կեռաս­

Եւ եթէ անոր ՛Հետ լսէին, նաեւ, միւս Հայա­ հքօսքը տանք ամերիկացի քննադատին* ները; Մօրքուրը այս տարի չէր կրնար անուշ ե~

շունչ աղաղակը, «Տուր աշխարՀիս խաղաղու - « Կրնաք չդիանալ թէ ո՛*ւբ կը գտնուի Հա­ փել ։ է*նչո^ւ թուրքերուն ձգել կեռասները * » »

թիւն» , դժուար թէ արցունք չհոսէր իըենց աչքե– յաստանը քարտէսին վրա / , րա յց ձեր մ աքին աչ՛ Հայ վարիչները «տարագրուեցան» շոգենա -

ըէն ; Արցունք՝ Ա՛յն միլիոններուն Համար որ գոՀ– քովը պիտի տեսնէք զայն, եթէ կարդաք Պ՛ Սիւ֊ր՛ ւով , եւ նաւե ր ր անմ իջապէս վերադարձան պա -

ուեցան , եւ այն աւերներուն Համար որ սեւցու - մ էլեանի պատկե բներ ր կիներու եւ մ անուկներու րապ ։ * * * ե ր թէ երիտասարդ ոտքով ճամբայ ե–

ցին , անճանաչելի դարձուցին աշվսար^ԷԼ ։ շողեպատ բաղնիքին մ էջ , ( Տ ըապզոն ) , ո չխաբնե բու լան լեռնէ էեռ , մ ինչեւ Մ իջագետքի Ան ա պա տ ը * » •

Ամէն պարագայի մէջ, Հազար փառք, որ վեր– որ լեռնէն վար 1լ իջնեն կթուելու Համ ար , գիւղա­ Երկրոբգ քննադատը դիտել կուտայ թէ Աիւր–

ջացաւ աշխարՀ աս աս ան արիւնաՀ եղո ւթիւնը , կան պարին , երբ կիներ բ ^ գինեգո յն թաշիւէ Հ ա– մ էլեան իբրեւ ամ եր ի կաց ի Հեղինակ իր աս պա -

մարդկութիւնը փրկելով անիծ՜եալ մղձաւանջէ մը։ զ ուս տներ ով ու կանանչ մ ետաքսնեբով եւ այրեբբ րէ զն սկսաւ երկու բանա ստեղի ութ ի ւննե բ Հրա -

«Փառք ի բարձունս» նաել անոր Համար որ , կբ պարեն հրենց ոտքի մ ատն Լ բուն վրայ* * * Ա տ– տաբակելով ՝Բ անս ա ս նաՀանդին վրայ ։ ք*բ գրքին

մի լի ոն ա ւո ր եբ իտասաբդնեբու Հետ ^ աՀ ա կը փըր" նուկնեբ մ եծցան ա յս գիւղերուն մ էջ, փառապանծ՜ մէջ կայ գլուխ մը Հետեւեալ խորագրով, «Ամե­

կուին նաեւ մեր տասնեակ Հագարները, Ամերի­ Հեռաւոր Հայկական անցեալի մը յ ի շաա ակներ ով , րիկան իմ արիւնիս մէջ» , որ կը նկարագրէ իր

կայի Հայ ղինուոբները, Լո^վ Համրեց քԱ աղա/լա - քսան տարի առաջուան ջարդերու յիշողութեամբ կերպարանափոխութիւնը ամերիկեան ագարակի

կանի անդունդնեբուն մէջ գլորած՜ ^այորգէները) ։ եւ գալիք ջարդերու Հեռանկարներով; մը մէջ՛. Գրքին մեծ մասը նախապէս տ պո լած է

ԱշխարՀ աշխարՀ ի դէմ , եւ մ ենք ալ ճամ– Աիւրմէլեանի Հայրը բարեկեցիկ դեղագործ զանազան գրական Հանդէսներու մէջ, իբրեւ

բուն վրայ ։ Ուգեկից ։ Զինակից ՚, Ամբողջ եբիտա– մը եղած է, եւ մոյներու թաղը կր բնակէր , իր պատմ ո լած ք (Եօթը սերմակ մազերը, Հայկական
գիւղ մը , Ռուսական գտակս եւն*)։
սարդութեամ բ կրա Կր նետ ուած՝ Ե ւ ր ո պա յէն մին­ Հօրեղբա յբբ եղած է գործօն յեղափոխական մը,

չեւ է0աղաղականի ափերը; ՛Լ, եր կա յ՝ ՝ արդիական իսկ մ ա յբբ երբեք չէր կրնար մ ոռնալ իր Հ°րը եւ Ա իւր մ էլեան Հ ար իւրաւո ր տեսակցութիւնն եր

գին ա ր ո ւե ս տ ի բոլոր ճակատներուն վրա յ , պաշտ– Հօրեղբայրներուն սպանութիւնը ; «Երր ռուսական լնե

պանելու Համար ոչ միայն սեփական Հայրենիքը , մարտանաւերուն ռումբը ինկաւ Տ ր ՚ ՚ ՚ պ զ ո ն ի վա - ցած է շարժանկարի արուեստագէտներու

այլեւ Հայրենիքն ու փառքը աւելի ղօբաւոբնե - զոցնեիուն մէջ, Հայերը թէ ծ՜ափաՀարեց ին , թէ Հետ , ի Հաշիւ գրական Հանղէսներոլ : ՝ Վ^երֆերս

բուն , Հազարապատիկ աւելի բախտաւորներուն : վախցան : Այդ ռմ բա կոծ ո ւթ ի ւն բ թէ փրկութիւն պայմանաւոր ո լած՜ էր Աեթրօ - Կօլտուին ընկերու­

Եւ Հիմա որ խաղաղութիւն Է, եւ խոստացած՜ կրնար նշանակել եւ թէ մաՀ : Հայերը չէին ծած՜­ թեան Հետ, շարմ՜ան կա րի նիւթեր մշակելու. Հա -

են արդարութիւն եւ ազատութիւն բաշխել , մենք կեր իրենց Համակրանքը , եւ թուրքերը կարդա * մար, բայց չուզեր Հ Հօ լի ո ւո ւա ի գրող» դառնա/

ալ պիտի կրնա նք սրտանց երգել* «Փառք ի դրեցին գանգուածա յէն տարագրութիւն մը ո՛ր եւ կը նաիյընտրէ զուտ զեղարա հմտական գրակա­
րա՚էձունս» է
դա՛րձաւ զանդրէ՛ լա ծ՛՛ա յին Լ՚ար՚էԷ %
նութ՛եան նո՚ւ՚թրուիլ ւ
Fonds A.R.A.M