Page 43 - ARM_19-1945_03

|| իսչպէս հաղորդած է ի ս ք երէկ, Ըփսթէրի թըդ.

թակցին ՜ւոեզհկութ-եանց համաձայն, ոուսհւթուրք

յարաբհրութիւնները խոր քննութեան մր առար -

՛այ պիտի դառնան Երեք Մեծերոլ ժողովին մ է ջ :

^ ^ ս ւ - է ^ օ թ ո շ է Յ Մ օ : Տա. 1\«ՏՏՃՏ1ձԻ1 (էդթակիցը կբ զրէ թ է «ինղիրը կը վերաբերի ոչ

17 , ճս« 08ՈՃ6ՏՏՏ8 - ք ճ ա Տ ( 1 3 ) միայն Նեղուցներուն , այլեւ. Հայաստանի ճակա -

: Շ08. 15-70 - €. Շ. Ր. Բ*ա 1678-63 ււաւչրին։ |ա • Միութիւնր ոուսհւթուրք բարեկա–

ք՝ԱԺ՚սԵԳԻՆ–– Տար. ՚՚50, Ցաւքս. 400, Յաս՞ս. 200 ֆրանք։ մական դաշնագրին նորոգման համար պայման կր
դնէ սահմանագլուխի սրբագրութիւն մր կարսի եւ

աա-տա 25 յս։116է 1945 Չորեքշաբթի 25 Ցուփս Արտահանի շրջանին մէջ» :

Ինչպէս կ՚երհւայ , խնդիրը կը վերաբերի ոչ

\ա– ՏԱՐԻ - ա ձտռ&է 8ք՚4461–Նոր շրջան թիլ ՏՕ հւմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱ^ԵԱ՚ն Գին5 3 Ֆր թէ բուն Հայկական Հարցին, այլ ա յ դ երկու նա­
հանգներու վհբստաքլման :

ՆԱՄԱԿՆԵՐ ԼՈՆՏՈԱ՚Ն ա ա ԴԱտյ|Ն առազին

ՄՈԱԿՈԻԱ8Ի ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

ԹՈԻՐ՚ԲԻԱ&ԷՆ ՓԷԹԷՆ Կ Ը Մ Ե Ր Ժ Է Պ Ա Տ Ա Ս Խ Ա ԼԵԼ ՈՐ ԵԻ կ ՀԱՐՑՈԻՄԻ

ԵԻ ԱՆԳԼ. ՄԱՄՈՒԼԻՆ ԳԻՐ՚ԲԸ

Աղվկափ ցպցեբ - Գատատառը կը պտոզաի

Մ ո ս կո ւա յի կա ոա ւիա բ ո ւթ ե ան կողմ է Ան դա ~ կ բ թո ւի թէ մալւէ շալ Փ է թ էն ի գա տա վար ու - կուած Ազգ* Ժոզովին կոգմէ, ոբ միակ իրաւասուն

բ ա յի նեբկա յա ց ո ւած սլաՀ անԳն ե բ ուն քանակն ու թ իւնբ սլիտի գառնա յ կրկնապէս պա տ մ ա կան , է ԱաՀմանաղրութվււնր վերաքննելու։ %երկայ

ա ա բո ղո ւթ ի ւ ն բ իրենց Ր" Լո Ր մ ան բամ ասն ո ւթիւն - զատելով առաջին օրուան անցուդարձէն ։ Արդա­ Գերագոյն Ատեանբ, որ կազմուած է Համաձայն

նե բուի Հանքային սե ւիա ական ո ւթի ւ ն չեն ւոակա - րեւ , առաջին նիստբ սկսաւ փո թ ո ր ի կո վ , եւ ամ - այգ Հրաման ին , չունի ս աՀ մ ան ա գր ա կան եւ օրի­

լ ի ն , բ ա յց ա լ լելս կա ս կահ՜ չկայ թէ ԽոբՀ բգա յ ի ն բ ա ս տ ան ե ա լ ի ն վճռական յա յ տ ա բ ա ր ո ւթ ե ա մբ * նական գոյութիւն՝^ :

Ա իութիւնբ 1 925/՛ բ ա բ ե կա մ ո ւթ ե ան գաշնագբին - Ա՚յԱ ԱՏԵԱՆԸ ԶԻ ՆԵՐԿԱ8ԱՑՆԵՐ ՖՐԱՆ­ Փ աստառաւ •յ գհ տուաւ թէ գւ

վերանորոգման Հաւանութիւն աալէ աո աՀ , կ ՚ ա ^ է ՍԱՑԻ ԺՈ՚ԼՈՎՈԻՐԳԸ •. ՊԻՏԻ ՉՊԱՏԱՍԽԱՆԵՄ ՈՐ ւորներբ Հաւատարմութեան երդում ըրած են մա­

որոշ իրաւճւնք ներ ստանալ նեղուցներուն վրայ ոն ԵՒ Լ՛ ՀԱՐՑՈՒՄԻ : ռէշալին ։ « Ա ււ մ ա մ ե ա յ կառավա բ ո ւթ իւն բ ան -

կը պահանջէ կարսի եւ Արտահանի վերադարձը : Ամփովւենք անցուդա րձբ : Նիսա բ բան ա լո վ , ւղա շտ պան ե լի վիճա կի մ բ մ էջ կբ գնէ ա յ ս գա ւո ա ֊

Ա յ ս ե րկու գլիսաւո բ պաՀանջնե բուն վրա յ Թ ա յ ւ քգ^/ նախագաՀ Աոնմիպօ յայտարարեց թէ պատմու - ւորներբ, որովՀետեւ դելլ շատ չբնեբ որ անոնք

Պ ոլսոյ թդթակիցբ էլ աւելցնէ նաեւ Աոնթրէօյի թեան ամ էնէն կա ր ե ւո ր դա տավար ո ւթի ւննե րէն ե բդում բրած են Ֆրանսա յի մ առէ շալին , երբ պե­

Համաձայնոլթեան վերաքննութիւնը եւ Սահլքա - մէկն է որ տեղի պիտի ունենա յ : « Ա մ ր ա ս տ ան ե ա - տութեան գլուխն էր ան , մինչդեռ Հ իմ ա կբ պա­

նային, կարգ մը սրբագլաւթիւններ Նեղուցներէն լբ տարիներով ամէնէն այլազան զգացումնեբբ յա– Հ՜, անջուի որ ա յդ մ իեւնո յն մ ա րգիկբ դատեն եւ

դէպի հիւսիս՝ ի նպասա Պալքանեան վաքբ պեւա.ւ– րուցած է, խանդավառս ւթիւն մը զ" բ կբ յիձէք* էլ ա ա ա սլա բ տ են մ աո է շա լբ : Անոնք Հ աւատարմ ու -

շ> եան մը : տեսակ մբ ււէր • Ասոր Հակառակ , ան յարուցած է թեան եր դում բրած են ։ /* ն^նլէս 1լ ուզէ ք որ դա­

կարսի եւ ԱրաաՀանի շրջանր վէճի նիւթ եղած նաեւ ծայր աստիճան ատ ե լութ իւն եւ թշնամ ու - տեն առանց կասկածէ լ ի դարձնելու իրենց պա յծա–

է եբկոլ ե բ կի բն ե բ ո ւ ն մ իջեւ երեք ք ա ո ո ր գ զարէ թիւն : Այ" ատեանին դրան առջեւ , կբ մ՛արին կիր՛ ւ ամ աո ւթիւն բ եւ անկողմնակալոլթիւնբ՝^ :

I՛ ՛Ա՛՛Ր 1 %Ր ԳՐէ Ա գ Բ ա և է ՚ Ց Ր ։ ե\՝ուսիա \Տ7Տին գրս– քերբ : Մ ենք տ յստեզ կբ ճանչնանք մ իա յն մ էկ ԸնդՀ . ղ ա տ ա խա ւլր , Աոռնէ , պատասխանեց

ւած՜ Էր ա յ գ Հ ողամասբ ։ Պ Է1 Է ո իե - Լիթովսքի ղ ս՛շ՜ կիբք , « ճշմարտութեան ել արդարութեան թէ ինք ա յն ատեն Հանգստեան կո չուած Րէէալով ,

նաղր ո վ վե ր ա զա՜ր ձո լած է թուրքիոյ ; Աւելի ո։ չ , Կիբքբ»: երգում չէ բրած։ Տետոյ բ ա ց ա տ ր ե ց թէ բռնու -

1 921 Հո կա եմ բեր \ 3 ի Կարսի գա շնագի ր ո բաբե - Օ // ա ո յ , խօս քն ուղղելո վ ամ բ ա ս տ ան ե ա լ ի ն * թեան տակ , թշնամ ի ւոիբապեաութեան ճնշումին

կամ ական յա բ ա բն ր ո ւ թ ի ւննե ր Հաստատած է Մ "V" Կ Բ Հ աճ թ ք ոտքի ելլել եւ յա յտա րաբել ձեր անու– տաէլ եգած երգում մ ր որ եւ է բարոյական եւ ի–

կուա յի եւ Անղաբա յի մ իքեւ ,Պ ա թ ո ւմ բ աա լուէքրտ-լ– նբ , մականուեր , Հանգամանքը : րաւական աբմէք չունի ։ <ձՓէթէն Մոնթուառ գտ­

սերուն , իսկ Կարս - ԱրաաՀան - Արգուինը՝ թուր­ Պաշտպան վւաստարաններէն ք՚գօրնի մօտեցաւ ցած էր Հիթէէրի *^եռքը սեղմելու * ա ր դ, մերմել

քերուն ւ Այ" շր^ան ււ Հ իմ ա բաժնուած է երկու նա– մառէշալին , որ երեւի լալ չէր Հասկցած։ Ամբաս– անոր՝ երգում լ/էւել , իժ շնամ ի ին աչքին առջեւ , կը

Հան գներ ու կարս եւ էճորոիս եւ ունի 600.00$^ տանեալբ յայտարարեց * նշանակէ ր երբեմն բնտան ի քներ , անմ եզներ են–

Լաւի իՀ՛ուրք լւնակչութ իւն մ բ ։ • Անունս Փէթէն է, Ֆիլիվ*, մառէ շալ Ֆրան­ թ աբկե լ վ ր իմտռո ւթեան , արգելարաններու , մին­

Թդթակիցբ , բնականաբար , էի Համարձակ րր սա յ ի % ԼԱմրաստանեա լբ Հ ա գ ա ծ էր մառէշալի Հ ա - չեւ տանջարանն եր ո ւ ել կաղա յ ի ն սենեակներու

քիԼ մբ աւելի ընդլայնել իր պատմութիւնը եւ Լու­ մազգեստբ, գաւազանին տեղ՝ ձեռքին մէջ սեղմած (յււբ շնչաՀեղձ կբ մ եռն էին կալանա ւորներբ) :
միայն ֆրան­ մերմեց
սեր թէ 1878-քծ մինչեւ աւլածին Մ եծ պ*ա*աԱլփպթթ* ՜՜տրց՛ակ մբ թուղթ; կու ր ծքիսվբա ԸնդՀ • ղատախաղբ միեւնոյն ատեն

ո փքեր կր բնակէ ին ա յգ նաՀ անգնե բուն մ էջ կամ սա յի զինուորական շքան շան բ) : ան ձե ռնՀ ա ս ո ւթ ե ան՝ ա ռ ա ր կո ւթ ի ւ ն բ ։ <ձՈչ * 1 940

սլա ամա կան օր էն որու կբ պատկանէ ին անոնք*. Այ" յա յ տ ա ր ա ր ո ւթ են էն անմ իջապէս վեբջբ , 0 ուլիս ին Աղ՛է * $՝ո՚Լով Ր Հանրապետութեան նախա­

Պ ա ա մ ո ւթ իւն/ւ գի տ ա կ ց օ բ էն խեղաթիւրել՝ օրուան գլխաւոր ւիաստա րան բ , ՀՀդալազանակիր՛^ Փա յ է ն , գաՀ չէ Հռչակած Փէթէնբ։ Ան իրեն յան ձնած է

իւմ բ ա գ ի րնե րուն ամէնէն բնթացիկ ղբա ղումն է խօսք ա ռ ա ւ , Հաստատելու Համար թէ Ատեանբ ի– Հան ր ա սլե տ ո ւթ ի ւ ն բ զո ր յաջորդ օրն ի"կ 1^ անՀ ե–

երբեմն ։ «թայմգծէն մինչեւ մողովրղական թեր - րաւասու չէ այս դատբ վարելու։ տացնէբ, երեք սաՀ մ անաղ ր ա կան օրէնքներով ,

թե բ բ մեծ Հեաաքրքրութեամ՛ր կբ Հեաեւին ա յս « Ա առէ շա լ Փէթէն բ առնելով իբրեւ գլուխը Տուլիս 1 1 թուակիր ։ Հետեւաբար ան չի կրնար

լուրին, թէեւ, ինչսլէս ըսինք , մ ան րամ ասնոլ– պետ ութ եան , ո ր ո ւ ն յանձն ո ւած է Հանրապետու­ նախագաՀ ի ւո ի տ զո ս բ մ էջւոեղ գնել , անձեռնՀա -

թ իւննե բբ գիլանաաուննեբոլ ւլաղանիքն է տակա­ թեան կա ռ ա վ ա ր ո ւթ ի ւ ն բ , կրնա յ դատ ուի Է. մ իա յն սո ւթեան վճ իռ մ ր խնգրե լու Հ ամ ար Գ ե ր ա գ ո յն

ւինէ Անգլեւթուրք սրտագին բարեկամութեան ա– ծերակոյտին կողմէ , որ *իերաղոյն Ատեանի կր Ատեանէն» ։
վերածուի, ԱաՀմանագրու -
իւոյեաններբ Էլ աշխատին յետին նպատակներ վե- Համաձայն 1875/՛ (I ե ա ո յ կա ր գա ց ո ւե ց ա ւ ամ բ ա ս տ ա ն ա գ ի բ բ : Ըն -

րաղրել Ա ոսկուա յ ի ն — յ աո աջ խաղա ցում դէպի թեան ; | 944 Ն" յեմ բեր 1 8/՛ Հ ր ամ ան ր չէ քուէաբ– թերցումէն վերջր , որ տեւեց կէս մամ, ստուգուե­

Միջերկրական որ կրնայ շատ ալ «բաղձալի չըլլալ ցաւ վկաներուն նե բ կա յ ո ւթ ի լ ն բ ։ Ապա մառէ շալ

շահակից պետութեանց համար» : թ-ադրեն : Այդ նահանգներուն մէջ Ռուսերը ագգա– Փէթէն ոտքի ելլելով կարդաց Հետեւե ալ յա յտա -

<Հ.Թայ մ - Էնա - ք^՚ա՚ա» շաբաթ աթեբթբ, ու - յին ինքնորոշման հարց չեն յարուցանեբ • եւ որ–* ր ա ր ո ւթ ի ւ ն բ * - ւ

ո.ա*1ւ ց բառեր բ ծամծմելու, կբ փորձէ Համոզել իբ աէսգի ապահով րլլան թ է ա յ դ աեսակ հարց պիաի «ԻՆ-ԲԶԻՆ-ԲՍ ԿԸ ՑԱՆՑՆԵՄ ՖՐԱՆՍԱՑԻ»
չծագի ապագային, Մոոէ^ւա ցարական վարչաձե­
բնթերռողնեբբ թէ Մաւկոլա յ այս աեսակ պա - « Ֆրանսա յի մոոովուրդն էր որ, իր ներկա­

հանջնեբ ներկայացնելով , կաւշխսւտի ասաի 11 անա­ ւին ծաւալական քաղաքականութիւնը նոյնացու­ մ իջոցաւ արած
ցած է համայնավար վարչաձեւին ապահովու­ յացուցիչներուն , որոնք նիստ դում
րար Ս*իջերկրականեան պետութիւն մը դաոնալ ու
թեան քաղաքականութեան հեա» ; էին իբրեւ Ազգ– Ժողով, 1940 Ցուլիս \0ին ինձի
աեղաւոբռւիլ Մերձաւոր ու Միջին Արեւելքի շարք
յանձն ե ց իշխանութիւնը ։ Անո՛՛ր Հաշիւ տալու Հա­

մը երկիրներուն մէջ : Եւ իր Աեր Հասկցած լեզուով, խմրագիրբ Բ"ել գ ու­ մար է որ եկած եմ ։ Գերագոյն Ատեանբ , այնպէս

տեսակէտ բ արմեւո - զէ թէ Կարոն ու ԱրտտՀսւնբ թրքական շրջաններ ինչպէս կազմուած է, չի ներկայացներ ֆրանսացի

բելոլ Համ ար կարգ մ ր խո րՀ բգա ծ ո ւթի ւնն եր /լ* ը– են ու եիմէ Ա ոսկուա տեղական բնակչութեան ա– էիուրդբ , եւ անո՛ր Է ոբ իր խօսքք կ՚ուղղէ
արեւելեան ԼեՀ աս– Ւո ո ոս ու գլուխ ր Պետութեան ։Ե ո ու­
նէ ։ Պատճառ չկար որ ծայբաղոյն Զեիւոոլովա - նունով խօսէր ինչսլէս բրաւ
՚Ֆրանսայի մ առէ շալը,
ա ան ի մ էջ ա պաՀ ով ա բաբ իր զատ բ պիտի կո բ–
քիան ( իհ ո ւթ էն ի ա ) անֆա տ ո լէ ր մ ա յր եր կրէն ու րիշ յա յ ւո ա ր ա ր ո ւթ ի ւ ն պիտի չբԱեմ ։ Ե" պիտի

միանար քիուսաստանին , կբ լ՛ ա ւյ ա ա րէ խմ բաէէիր(Լ 1 սբնցնէր ։ Պարզ է որ յօդուածագիր ԱՀեգլիացին չպատասխանեմ ոբ եւ է Հարցումի։ Ի*մ պաշտպան

Ա յ գ անջատում բ բնակչո ւթեան բաղձանքներուն նկատի ունի միայն այգ նաՀանդներուն այսօրուան ւիաստաբաննեբուս պաշտօն տուած եմ պատասխա­

փրայ կատարուած րլլալու ւիաստարկութիւնն ալ մա ր ղ աՀ ամուրը ու դիտմամբ մոռացութեան կու որ կզուգեն արատա–
նել այն ամբաստանութեանց
անտեղի Է , քանի որ տեղառիներբ ո՛չ Զեխ են , ո1չ տա ւ 1914/» թուանշաններբ , որոնք անշուշտ րո լո­
ւորել ղիս, բայց կբ Հասնին միայն զանոնք արտա­
ք՛ո վին տարրեր բան կբ պատմեն ։ Ա եզ չի Հետա–
ԱլուԼաք , այլ ղանաւլան մողուիուբղներու խառ– սանողներուն։ /**/ կեանքս անցած է ծառայելով

նոլբգ մ բ ։ Եթէ ա Գ Դ ա յ ի ս տեսակէտբ նկատի պիտի ՔՐՔրե ր թէ Մ ոսկուա յ ի վարիչներ ր ինչ նպատակ­

ներ կդ Հ ե տ ա սլն դեն Արեւմ ուտքի մ էջ ։ կարս֊Ար– Ֆրանսա յի ։ Այսօր , մօտ 90 տարեկան , բանտը

առնուի , ուրեմն պէտք է սպասել ոբ Պալթեան նետուած , ես կհուզեմ շարունակել ծառայութիլ–

Հ ան բ ա պ ետ ո ւթ ի ւնն ե բն ալ վե ր ս տ ան ան իբենւլ ան՜ տւմՀանի շլյջանր Հայկական Տայքբ , Վ^անանգը , նըս , անգամ մբ եւս անոր ուղղելով խօսքս ։ Թոզ

կախութիւնբ, Հանրաքուէ գործագրոլի ^ԼիլԱայի ՛էք ի բ ա կր թուրք տ ի ր ա սլեա ո ւքմ եան յանձն ո ւած յի չէ * * • Ե ո գհաի յաղթանակ առաջնորդեցի իր

եւ թ՛է շէնի մէջ ու Պալքանի սլե տ ո ւթ ի ւննե բ ր իրենք են ա յն օրերուն երբ /// որՀ բգա յ ի ն Մ իութիւնբ շատ բանակներբ , | 91 Յին : Տետո յ , մ ինչ արմանի էի

որոշեն ի բենս ուղած փարչաձեւբ։ ք^այռ ինքնա - տ կ ա ր էր։ Ղ*ողօնի մր վերադարձբ պաՀանջել ա շ՛­ անոր
Հանգստանալու , չ գ ա դ ր ե ց ա յ ինքզինքս նուի­
իւ ա ր Հ ա կ ա լ քաղաքականութեան ապացոյց չէ եր­
խաբէութիւն է սպասել որ ազգութեանդ սկզբուն­ րելէ ։ Ե ո պա տ ա ս խ ան ե ց ի անոր բոլոր կոչերուն ,

քը գործագրոլի ա յ գ շրջաններուն մէջ։ Ամէն կր­ բեք։ ԸնդՀակառակն , (ծ՝ ուր քիան է որ կբ Հ ետա–

ոլնզ է ա յգ տեսակ քա զա քա կան ո ւթ ի ւ ն մ ք ։ րր ինչ որ ալ րէէար տարիքս եւ յոգնութիւնս ; իր

վում եւ ֊փոխանցում կր կատարուի ա յ ժմ Մ ւղա ամ ո լ իժ եան ամէ նէն ե գ ե ր ա կ ա ն պաՀ ուն , ան նո­

կուա յ ի աշ/սարՀակալ ք ա գա քա կան ո ւ թ– ե ան չաՀե– ներկայութիւնդ Երեւանէն քսան մղոն Հեռու ա չքե ր բ ։ Ե" ոչ մէկ բան կ^ոլզէի ,
րէն ինծի ուղղեց
ր ո ւ ՝1ւ Համասլաաասիւան ձեւուի։ սաՀմ ան ա գծի մ ր ՛էլ՛ ա յ ո բ ն պա ս տ ա ւո ր է մ իա յն ,
ոչ իսկ ւիաւիաք ունէի ։ Աղաչեցին , պաղատեցան
իրեն ապացոյց է թէ ան կբ ծ ր ա գ ր է իր սեւ թ լս­
Այո իա րՀ ր գ ա ծ ո ւթ իւննե լւ կն ՚թ^բշՀ , իւմբագիրր Հե– եկայ։ Այսպէսով ես դարձայ մառանգորդը աղէտի

կբ շարունակէ . ի՛ ր երկարել, օր մբ, մինչեւ ք*ագու եւ աւելի

— « Ռուսիա կր պահանջէ իր 1914ի սահման– ռուներբ։ մը որուն Հ եղին ակր չէի ՚– Ի՝ ուն պատասխանատու­

ներր: Արդարեւ խորհրդային բանակները հիմա (ձքՒայմզՖ , աւելի լուրջ եւ պատասխանատու ները է,տեւբ էլ ա սլաս ւո անէին , իւ ււ ւ սա ւի ե լո ւ Համար
,
թէ «հաւանաբար կարսի եւ Արտա­ մոզով ուրդին զայրոյթէն ։
գրաւած՜ են արդէն հին Ռուսաստանի եւրոպական դիտել կուտայ
Երբ ես զինադադար խնդրեց ի ՀամախորՀուրգ
սահմանները : Այդ բանակները կրնան դարձեալ հանի ապագան կախում պիաի .ունենայ գլխաւորա­
մեր զինուորական ղեկավարներուն Հետ, անՀ րա -
շարժման մէջ դրուիլ վեբստաԴալու համար Մելս բար Թուրքիոյ որոշումէն»։ Ո ւ ֊ լ ՚ ի շ խօսքով, Ան -
գարա ինքն իր գլխուն կրնայ լուծել ա յ դ հանգոյ–. մեշտ եւ փրկարար զործ մր կատարեցի ։ Այո՛ , զի­
ձաւ«ր Ասիոյ ռուսական սահմաններր այն պարա­
ցը , անշուշտ տեղի տալով Մոսկոլայի պահանջին նա դա դաբր փրէէեց Ֆ բան սան եւ նպաստեց Գա շ -
գային երբ Թուրքերը — որոնք բնաւ գլուխ ծռել.
աոջհւ: նակիցներու յաղթանակին , ա սլա Հ ո ւէե լով աղատ
չեն գիտեր—մեբժհն վերադարձնելկարսն ոլԱրտա–
Միջերկրական մը եւ կայսրութեան ամբ՝ոո^աէլա–
հանր : Անգարայի կառավարութեան ներկայաց­ (Մնացեալը յաջորդով) ԺԻՐԱ6Ր

ուած պահանջները այդ տեսակ ծրագիր մը կ՛են–

Fonds A.R.A.M