Page 45 - ARM_19-1945_03
P. 45
ւտ րոտատււ օ ս օ ո ա տ ո ձ & ս ա & ո տա տւաօրտ Փ է թ է ն Ի ԴԱՏԸ
օ—•—
Րօոճձ 6Ո 1925
11.0,8. 876.286 ԵՐԿՈՒ ՆԱխԿՒՆ ՀԱՐԶԱՊԵՏՆԵՐ
Կ՛ԱՄԲԱՍՏԱՆԵՆ ՄԱՌԷՇԱԼԸ
Բւօրոօէ8»6 ՚ : տա. ատտծճա՝յ
17, 11ա> Օտատտռստ - քձ&1Տ (13°)
ա : 008. 15-70 ^ Շ. Շ. Ի. Բյոտ 1878-63
ք՝ԱԺնԵԳ1>՞ս.– Տար. 750, ճաս՞ս. 400, Յամ՛ս. 200 ֆրանք։
Պատմ ական դատավարութեան երկրորդ եւ
•Խսմւ 26 յսա«է 1945 Հինգշաբթի 26 Ցա֊լիս երբորդ օրերը անցան երկու նա էս կին վարչապետ–
նե բու վկայութեամբ : Երկուքն ալ , Փօլ քիէնօ եւ
Տ ալաա էէ , ծանրապէս
ծ&– ՏԱՐԻ - 16" ճաւատ «"4462-'եոբ շրջան թիւ 91 Խմբագիր՝ օ • ՄԻՍԱ^ԵԱ՜ն Գի»՝ 3 Ֆբ– ամբաստանեցին մ առէ շա լ
Փէթէնր , որ Հանդարտ , գրեթէ անտարբեր կը
լսէր , առանց որ եւ է շարժում ընելու կամ բառ
ՆԱՄԱԿՆԵՐ ԱՌ ՏՕՆԷՆ Փաքիգի Ազգ. ՏուԱը մը արտասանելու; Երկուշաբթի օր յայտարարեց
թէ որ եւ է պատասխան պիտի չտա յ եւ մ իա յն
յա յտա րա բութ իւն մը կարդաց ։ Երեքշաբթի օր ,
ՄՈՍԿՕՒԱՅԻ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ Հարց - պատասխանէն վերջ* աՀաւասիկ իմ երբ դատասրաՀէն դուրս ^ելլէր * յայտնապէս
ե ղբ ա կաց ութ իւննե րս , մ անաւանգ ո բ անձամբ այ նեղուած երկար նիստէն եւ սաստիկ տաքէն , ներ
ԹՈՒՐ-ԲԻԱԱէՆ ցելեցի գնուելիք շէնքբ։ կաներ լսեր են որ կը մրմռար, կէո մը ինքն իրեն,
երր մուտքէւ զո յգ երկաթէ գռնեբբ կբ բաց ֊ կէս մ բ պաշտպան փաստաբաններուն *
երկու
ԵՒ ԱՆԳԼ. ՄԱՄՈՒԼԻՆ ԳԻՐԻԸ ուին, աջ եւ ձախ կողմերբ կբ նշմարուին կարծեմ աւելի լաւ է ձգել ոը ա յս պա բոն-
փոքր միայարկ շէնքեր, որոնց մէկուն մէջ ներկայ ները էսեղդոլին իրենց իսկ ԼԱ՚լէքֆն մէջ։ Գժուաբ
գ ււ նա ււլ ա ն ր կբ բնակի * իոկ մ իւս բ առժամ ապէս է, անՀունօրէն դժուար է պաՀել իմ լռութիւնս ,
((՝ • եւ. վերջին մ՛աս) ձղուած է թ ա ղին ո ս տ ի կան ո ւթ ե ան ւԱնմ իջա պէ ս գի՜ բա յց ը ււ ի էժէ մ իա յն մէկ անդամ պիտի խօսիմ եւ
Գալով ՚Լքեղուցնեբու խնդրին, «թայմզ» կբ մացլչ կբ գտնուէ/ բաւական մ եծ պարտէզ մ բ՝ ո - միայն մէկ անգամ պիտի խօսիմ :
բացատրէ իժէ Անգլիա կրնայ Հ ամաձա յն ի լ ոբ Տար– բուն ՛էլ՛ այ կբ նայի կեդրոնական շէ՜նքբ • իոկ անոր Ա,ւաչին վկան, Փօլ Ռէնօ , 1940 Յունիսի վեր–
սւաեէէի եւ ՚իուսիա պաբենաւոբ
գաշէսքյլ Լ193օ) վերաքննուի աջ կողմը մ ա սն ա ւո ր ա բա ր կ երկարի ջին վարչապետը, խօսեցաւ երկու նիստերու մէջ^
կարդ մլլ էս՛ն գի բնեբու. մէջ դոՀացում սաանայ : ման յատկացուած ճիւզյը ։ Այո մ իա ցած շէն քե բուն ե րկուշա բթ ի եւ երեքշաբթի : ԱՀ ա ւա ս ի կ իւր վկա
^ ա յ ս 1 *լ աւելցնէ թզթակիցը, ամէն Հաբց աէաք թիկունքը կբ գանուի սալա յատակս ւած գետնա - յութեանց ամվավաւմը •
է /լաբգագբուի միջազգային ՝* ամե բա շէսո ւթեամբ ՝. մաս մբ ձիակառքերոլ ֊*ամար, իոկ անոր ետեւը 1 940 Տունիս ին , երբ դաՀ լիճին մ ասնակցե լու
ԸնգՀանուր ԱպաՀ ո վոլթ եան Ա արմնին Ապայա/լոյ– կը տ ա բ ած ո ւին ախոռները » կբ Հրաւիրէի մառէշալ Փէթէնը, ութ օր կար ոբ
բ1,1 պիաի ՛ւր ք՛շէ էժէ ին շ էսար իս էսնեբ կրնան կեդրոնական չէնքը ունի զո յ դ , ս ա կա յն ցած սկսած էր գերման յաբձակողականբ ։ Այգ յարձա–
յանձն ո ւի\լ ա * Ա իուէժեան՝ Լյեղուցնեբու շրջանին սանդուղներ։ Երբ դուռն երր կը բաց ո ւին , մուտքի կողականբ սկսած էր Պելժիա յ է ն , ել վէճ մ բ ծա
մէջ : Են շ կբ վեր ա բե բ ի Պ ուլկաբ իո յ պաՀ աե9նե ~) սրաՀ մբ կբ պար զո լի գետնայարկին վրայ ; Ասոր գած էր իրեն ել սպարապետին միջեւ, • Պելժիա
բուն , «1<^ա յմ զ» վճռապէս կբ յայտարարէ թէ կից երկու լո ւս ա ւո բ սենեակներ 1լ երկար ին ձախ ^Ր&՝ա^ է 1^է ո Լ ՝՝ *Լկան ա յս առթիւ պարզեց ա յն
Սեծ՚ս Րրիասաիա չի կրնար էաջալերել ա յ դ երկ կողմ էւն վրայ, մինչդեռ դիմացի դուռնեըը էլա - ա ա՛ են ո ւան գ ո րծ ո ղութիւննեբը Պելժիոյ մէջ, յե
րին բաղձանքները 1^ա1լեգոԱիռյ եւ. Թրակիոյ մ է ջ ։ ռա-ջնորգեն դլէս աւոր սանդուղին կողմ ը%– Աջին վը՜ տոյ Աըտանի ճակատին էս ղումը, զօր* ՝ք*օըափի
Անկլիքան ե կեգեց ի ի պա շա օն ական օրկանբ բայ դարձեալ սենեակ մը, յետոյ կը տարածուի բանակին նաՀանջը , գերման ղրաՀապատ ուժերուն
են պաբե
^՚^ԱՐ՚Լ՝ 1Մ՝ա յմ՚ը> ա լ ռ լի առատօրէն 1լ աը ա ա յա յա ուի րնդարձակ սրաՀ մը ուր Հաստատուած : խուժումը ։ «Գոնէ պատէ/ւը փրկէինք» ։ Որպէսզի
(հ ո ւս ի ո յ ներ կա յ քաղաքականութեան գէմ. : Ա ա ա– նաւոբման պաշտօնեանեբուն սեղանները կարենայ փոխել սպարապետը Լկամլէն^ , քիէնօ կը
նանշելէ վերջ էժէ քիսւսիա բոլորովին անկախ գ ո բ– Հա ւան ա բա բ այս սբաՀն է ոը թ ա տ ե ը ա ս ր ա Հ ի ստանձնէ պատերազմական նա էսա բարութիւնը ,
ծ ունէ ութիւն մ բ կբ վաբէ արեւելեան Եւրոպա յի վերածել կյուղեն , առանց ուշադրութիւն դարձնե Տալատիէ իրեն կբ յ՛"ջ՛՛րգէ էրրե*– արտաքին նա–
մէջ ԼեՀաստան , Հունգարիա , Եուկոսլաւիա , լու բազմաթիւ սիւներուն որոնք իլոչբնգոտ են էսաըար, կամլէնի տեղ սպարապետ կը նշանակէ
Ա՛ ում ան իա , Պ ո ւլկա ր ի ա եւ կբ շարունակէ միակտուր թատերասրաՀ մբ կազմելու ւ Անշուշտ 1Լէկանը , կաււավա բութ եան մ էջ կ՚առնէ մառէշալ
«մութի մբ սչաՀեէ Արեւմտեան սչեաութրւններչչ» , ա ւ ււ էսո չընդոտնե բ ը կ բ վերնան , եթէ յանձն առ - Փէէժէնը եւ ներքին նաի տարաբութիւնը կը յանձնէ
զարմանք կբ յայսւնէ նեն Հ ս կայական ծախքեր : (ք՝ո Ո-ժ Ա անա է լի Հ
կրօնական շաբաթաթերթը • «Պէտք է երեւակայութեան մեծ ճիգ մը փոր
Թոլրքիոյ ներկայացուած ււուսական պահանջնե - Երբ ք ՂԼէսաւոՐ Հ.ԷսքԷն առաջէէն յարկը բարձ
լաւն ա ռ թ ի ւ ։ |Ւուասաոան, որ իբ հովանիին տակ րանանք, կբ գտնենք եօթբ սենեակներ , որոնց եր ձ ե լ , ըմբռնելու Համար թէ ինչ էր մ առէ շա լ Փ է–
աււած է ամբողջ ՚Գալքանները — Բ ա ց ի էՏունսա– կուքը բաւական գեւլեցիկ եւ Էսո շոր են , ա քնսլէս էժէնբ 1940 Աայիսին, որովՀետեւ, այս դՈրծին
տանէն — եւ կերպով մը պաշարած է Թուրքիան ոբ ^էարելի է նո յնիսկ ժողովասբաՀի կամ Հաբ - մէջ րռլորս ալ յանցաւոր ենք * մենք ամէնքս ալ
Պալքաննհբէն սինչեւ հիւսիսային Իրան, հիմա կը սան Լ կան փոքր Հաւաքս յթներու տրամ ադբել ։ աշ խ աաե ցանք ասա ուա ծաց նել (լայ ն : Բայց մա ռէ–
պահանջէ "Նեղուցներու համասայնոլթեան վերա.,» Ղ/Ո յն /արկին վրա յ կան ուրիշ երկու ս րաՀներ : շա; Փ է իժէն ի , փառքին մ ասնաւո ր նշանը այն է որ
ք՛ննութիւնը։ կարն խօսք ով ; ան կ՛ուզէ անարգել Երկրորդ յարկբ նման է առաջինին , բայց նուազ ղօրավաընեբը, մառէշալները բնական ունկնդիր
անցք դէպի Միջերկրական խաղաղութեան թ է գեղեցիկ , իոկ ձեղունր աւելի ցած *. ներ ունին ժողովներոլ կամ Հանրայէ՛ն կարծիքի
պատերազմի ատեն : Նեղուցները արդէն Խ • Միու Երրորդ յարկը , նա էս ընտրելի է կոչել ձեղնա աջ Հոսանքին մէջ՛. Ինքն ալ ունէր տ յգ առաւելոլ–
թեան հակակշիռին ենթակայ հն՝ <1|ուլկարիոյ օ– յարկ, (աշտՏ&ւքճշ). չի կրնար մեձ– բանի մը ծառա թիւնբ* բայզ ականջ ունէր նաեւ ձախակողմին
՚ դակայաններէն: Այս սակարկոլթեան մաս կ ըյ ե լ : Գլխաւո բ շէնք էւն նեբքնա յարկբ կբ բաղկանա հ մէջ* որովՀետեւ պաշտպանողականի մարդն էբ :
կազմէ նաեւ արեւելեան Թուրք իոյ կարս եւ Ար - մ աքուր եւ ըն դա ը ձ ա կ մ առաննեըէ Լօ9ւ\շ) ։ կալ - Ան Համբաւ Հանած էր իբրեւ Հրամանատար մբ
դոլին նահանգներուն կցոլար Խ . Միութեան : ուածին ետեւի մասը կը կազմէ աէսոռէւ միայարկ որ դիտէ խնայել զ ի ն ո ւո րնե բ ո ւն արիւնը ել իրեն
Թուրքիա մեծ յ ո յ ս ունի որ Մեծն Րրիտանիան նե շէնքբ , իբ ձիապաններու խ ա ցե բով % Ա յս շէնքին շռայլուեցան գովեստներ որոնք կամաց կամաց
անցք
ցուկ պիտի ըլլայ իրեն, երբ ինք հարկադրուի ս ա լ ա ր կո ւած բակը 1*Ա6 816Ա6^ *էրա / տանող շինեցին իբ Համբաւը, երբ միւս մառէշալները
մեբժել ռուսական պահանջները : Անգլիա կրնայ մը ո ւն ի ; ՀետգՀետէ գերեզման կ^է՚ջնէին ։ Այնպէս ոբ , երբ
մոռնալ Լեհաստանը, բայց չի կրնար թ ո յ լ տալ ոբ /՚ բրել ն ա էսն ա կան դո րծ ես ւզիտի թե լա գրէ ի մ աււէ շալ Փէթէն իմ կառավարութեանս մ էջ մը–
Մոսկուա « ի զերծ դնէ ի բ նախկին մեթաոնեբբ՝ Ֆ– Ա– Ը– Մ-ե ան որ առանց ժամ տնակ կո բսնցնե– տաւ , մամուլը ցնծութեան կանչեր կ՚արձակէր»։
շրջանի մ բ մէջ որուն ռազմագիտական արժէքը լու , ձեռնարկէ բ կեդրոնական շէնքին րոլոր ա ա– Վկան Հրաւիրած էր նաեւ Վէկանը, ոը թէեւ
մեծապէս կը շահագրգռէ այս երկիրը» : նիքը նոբոգել տալու, ա քլապէս անձրեւի ել ձէււնի 73 տարեկան, օժտուած էր ֆէ/զիքական եւ մտա
ջուբերը ոբ արդէն ձեղուններուն վնասած ել մին ւոր Հրաշալի ճկնութեամբ՛. Ան ալ մեծ Հմայք կը
յե
Ար գարել , Ր՝ուրքիա մ եհ՛ ակնկալո ւթիւններ չեւ տա էսա ա կամ ածներբ իւաթարած են , կրնան վայելէը բանակին մէջ, եւ աջ էր, էւնչպէս Ֆօշբ։
ուն էյ Լոնտոնի փարի չներէն : Ի1 ր արտաքին նախա– տագնային աւելի մեծ ծախքերու գուռ բանալէ Փէէժէնի եւ Աանտէլի մուարը գաՀլիճին մէջ, Վէ–
բ ա բ բ շնչասպառ այստեգ Հասալ անցեալ օր, օ գ - կալուածին բնդՀանոլբ տարածութիւնն Է 1820 կանէւ մասնակցութիւնը մեծ աղգեցութիւն դոր–
նութիւն էսնգրելոլ Համար թուրք Հայրենիքին քառակուսի մեթր : ծեցին բանակին եւ ե ր կր էւն մ էջ ։ Այդ շրջանին Հա–
վագեմի բարեկամներէն : (յա յանի չէ ԷԺԷ Պա յ Հա ք՝ ո լո ր տեղեկութ Էււննե ր բ լսելէ եւ անձնապէս մ աձա յ ն ո լ թ ի ւ ն կնքուած էր Անգլէւաց ինեբուն Հետ
սան Աաքա որքան յաջողութիւն գտած՝ է Տաոլ - քննելէ վեբ9 , սա եզրակացուքԺեան յանգեցայ թէ որուն տրամ ագբ ո ւթեամ բ փոխադարձաբար կ*աբ–
նէ/նկ Աթրիթի մէջ, բայց, Հակառակ տեղական այս շէնէջբ գնուած Է առան պ կանէսորոշ ծրագրի գ իլէ ինք ո ր եւ է անջատ ղին ադա դա ր եւ Հաշտու
մ ամ ուլի թրքաս իրական ար տա յա յ տ ո ւթ ե ան ց , մբ՛. Այսպիսի մեծ եւ պատասխանատու ձեռնարկ թիւն ՚. Փէթէն եւ Վէկան գի՛տէին այս յանձնա -
հաւանական չէ որ կարս - Արաահանի ինդիրը — մը յանձն առնելէ առաջ, անՀբաժեշտ էր նաէսա - ււո լթիւնը :
"Նեղուցներու ծանրակշիռ, հարցէն անկախարար —
լուրջ համեմաւոութիւններ սաանայ եւ խորսւակէ պէս ստանալ մասնագէտէ/ մը կ ա ը ծէւքբ : Փօլ Ռէնօ Հաստատեց թէ կա բ ելի չեղաւ դո ր–
Անդլիոյ եւ Խ • Միութեան բարեկամութիւնը որ
այնքան անհբաժեշա է խաղաղութեան համար։ Ի՛՞նչ ըսեր էին եւ ի՛նչ գտանք մեր առջեւ; ծագրել Վէկանէյ °՜ րագիր (Լ կասեցնելու Համար
Գրաւո ր երը կբ ւէ ը ււ–
տաՀեցնէ թէ բե բանաց ի տեղեկութիւնն Հ ո գին ո ց Գերմանները որոնք Ա էն ՝ք*անթէն Հասած էին։ Այն
Հազար
ին թէ այգ չէնքբ մօտ ատեն էր որ Փէթէն ել 1Լէ կան մ ի ա բան ե ց ան բս ե֊
քՒոլրքիո յ գաա բ պաշտպանելոլ Համար Հրա սրաՀ մբ ունի , որուն միայն բազկաթոռները ւ ՜՜ ւ ւ ւ ա ւ ր ա ւ՛ւ ւ ււ ւ ւ ^ | | » 1 * > » < * » * 1 1 » < ւ 1 ՚ * < * » " 1 « * 1 1 1 » – ա 1.1 յ լ
պարակ ն ե ա ուած են գ ո յնղգո յն թերթեր : ԱՀաւա– կամ աւելի Համեսաօրէն խօսելով նստաբաննեբբ
ս ի կ կա թո լի կն ե ր ո լ շա բա թ ա թ ե ր թ բ «՝Բէ թՀ լիք կը պակսէին։ Աակայն, էւնչպէս բացատրեցի վերբ^ սրաՀ մը Հաստատել այգ կալուածին մէջ, Փարիզի
դ ե բ ա ս անա կան խում
Հէրբլա», կատաղի ՀակաՀամայնավաբ , ոբ (Հու այգ. ուղղոլթեամբ կատարուելիք մեծ փոփոխու - զե լ , մ խիթա րո ւելով բե ր բ կրնան յօրանջէ լ ու երա
կ^աշէսատի :
լիս (ձի թիւին մէջ կր Հրատարակէ յօդուած մբ իր թիւն մբ Հաւանաբար կարօտի երկար Հապաղումի թէ ժամ անա կբ իրենց Համար
մէկ ա շխա տա կցէն էսս տօ բէն քեն ագատ ելու Հա - ել գուցէ «Հագուստին աստառը կերպասէն աւելի
մ ար Ա ո ս կո լա յ ի քա գա քա կան ո ւթ ի ւն բ , էւնչպէս սուդ արժէ» Հ Գուբս ելած պաՀ ո ւս , դռնապանին բն ա կա ր ա–
նաեւ թարգմանութիւնբ Պոլսոյ «թ՛անիւն» թերթին Գալով սենեակներուն , ես Հ ա չուելով բո լո բ ր նբ Հանդիպեցայ *. ԳռնապանոլՀին երբ իմ. տցաւ
մէջ Հրատարակուած Հարձակողականի մբ % գ տ ա յ ոչ թէ 35 , 1'նէոլէս յայտարարուեցաւ Հրա - այցելութեանս շարժառիթը, զարմանք յ աա յ ւտնեռ
պա բ ա կա լ , ա յլ ա ռ ա ւե լա թէ 19 տարիէ ի վեր իրեն յատկացուած
Առաջինին մէջ յօգուածադիբբ Հատիկ Հատիկ ս րաՀներ : զո յն 24 Հատ եւ 4 ՛է՛ո վ*ր տնակր ել
բ արեւելեան \)ւբո–
կբ պատմէ Ա՝ ո ս կո ւ ա յի մեղքեր անոր դիմացի զոյգ շէնքբ գրադարանի պիտի վե–
պայէն մինչեւ Հարաւային Ամերիկա, «ուր բոտ ք+այց, սենեակներու առատութիւնբ չէ ոբ մե բ ած ո ւին նոր կալուածատէրերուն կոզմէ , եւ ինք
իրեն //՚ ոսկուա Հաղարներով մարզուած զոր - զի գ ո Հ ա ց ո ւմ պիտի տար : ՛Լյա խբԳտտբ ելի էր պատ պիտի բնակի կեդրոնական շէնքին ետեւը *. Ան ֊
ծակալնեբ ղրկած է» , կամ մ ինչեւ Հիւս ի սա յին րաստ ունենա լ կոկիկ թատերասրաՀ մ բ , քանի մ բ շուշտ մխիթարեցի խեղճ կէ՚նը, թիւր իմաց ո ւթեան
Ջինաստան «ուր ան կբ պաՀ է Հ ամ ա յնավաբ բ ա - յարակից սրաՀներով, քան թէ այդքան բաժա - վերադրելով լսածը , թէեւ ուրիշներ ալ նո յն գա
նակներ՝ մեզի գա շնա կից Զանկ ՛Բայ Զէքին գէմ նումներ , որոնց րո լո ր ին օգտագործումը էսնդրա– ղափարը յայտնած էին։ Եւ երբ տեսայ գրադարա
պա յքաբելոլ Համ ար» : կան է , առանց Հաշուելու ուրիշ բազմ ա թ իւ ան - նի յատկացուելիք փոքր սենեակները, միայն այգ
պատ եՀ ո ւթիւններ Հ ատեն էր որ զարմանքս մեծ եղաւ։ Ա անաւանգ ոբ ,
՛Լ/ ա էս յա յան ի չէ թէ
Ո ՚ ֊ շ չե՞ն մնացեր աբգեօք «ջաէսջաէսբ փնտռե Աււաջին • V Լ 1 " Ա " "Լ՛ ԼԷաՔԷա ^ է * ^ ֊ ԳՐաԳաՐանի պատշաճող եր
լու» Համար,
երբ ^ " ՚ ֊ / ՚ Հ ^ 2^աԳառՔՐ տաբեր է շա - թաղապետու– կար ս րաՀներ ը չեն պակսիր ՚.
աոնց X • թիւնբ երբ պիտի յ ° ^ ՜ ա ր ի ամ բոզֆութեամ բ սլա ր՜
ԺԻՐԱ8Ր ՛գել չէնքը։ Եւ ասէ/կա էսո չընգոտ մ բն է ոբ գնումի ինչպէս կ՝երեւայ, ա յս կարեւոր ձեռնարկը
ԽՄԲ*— Տեղի անձկութեան պաասաււով «թ՝ա– ձեռնարկուած °րէն ի վեր գոյութիւն ունի։ իր նախաքայլերուն մէջ իսկ Լ ա ա է.ուՐ հ.Ա *Լ^ԲՑսէ ։
նին–»\ւ յօդուածը յեաաձդեցի՚նք վաղուան: թատերա–
Երկրորդ Եթէ իրապէս կյուղեն ԿՐՕՆ 8 • ՋԱԼԸԳԵԱՆ
Fonds A.R.A.M
օ—•—
Րօոճձ 6Ո 1925
11.0,8. 876.286 ԵՐԿՈՒ ՆԱխԿՒՆ ՀԱՐԶԱՊԵՏՆԵՐ
Կ՛ԱՄԲԱՍՏԱՆԵՆ ՄԱՌԷՇԱԼԸ
Բւօրոօէ8»6 ՚ : տա. ատտծճա՝յ
17, 11ա> Օտատտռստ - քձ&1Տ (13°)
ա : 008. 15-70 ^ Շ. Շ. Ի. Բյոտ 1878-63
ք՝ԱԺնԵԳ1>՞ս.– Տար. 750, ճաս՞ս. 400, Յամ՛ս. 200 ֆրանք։
Պատմ ական դատավարութեան երկրորդ եւ
•Խսմւ 26 յսա«է 1945 Հինգշաբթի 26 Ցա֊լիս երբորդ օրերը անցան երկու նա էս կին վարչապետ–
նե բու վկայութեամբ : Երկուքն ալ , Փօլ քիէնօ եւ
Տ ալաա էէ , ծանրապէս
ծ&– ՏԱՐԻ - 16" ճաւատ «"4462-'եոբ շրջան թիւ 91 Խմբագիր՝ օ • ՄԻՍԱ^ԵԱ՜ն Գի»՝ 3 Ֆբ– ամբաստանեցին մ առէ շա լ
Փէթէնր , որ Հանդարտ , գրեթէ անտարբեր կը
լսէր , առանց որ եւ է շարժում ընելու կամ բառ
ՆԱՄԱԿՆԵՐ ԱՌ ՏՕՆԷՆ Փաքիգի Ազգ. ՏուԱը մը արտասանելու; Երկուշաբթի օր յայտարարեց
թէ որ եւ է պատասխան պիտի չտա յ եւ մ իա յն
յա յտա րա բութ իւն մը կարդաց ։ Երեքշաբթի օր ,
ՄՈՍԿՕՒԱՅԻ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ Հարց - պատասխանէն վերջ* աՀաւասիկ իմ երբ դատասրաՀէն դուրս ^ելլէր * յայտնապէս
ե ղբ ա կաց ութ իւննե րս , մ անաւանգ ո բ անձամբ այ նեղուած երկար նիստէն եւ սաստիկ տաքէն , ներ
ԹՈՒՐ-ԲԻԱԱէՆ ցելեցի գնուելիք շէնքբ։ կաներ լսեր են որ կը մրմռար, կէո մը ինքն իրեն,
երր մուտքէւ զո յգ երկաթէ գռնեբբ կբ բաց ֊ կէս մ բ պաշտպան փաստաբաններուն *
երկու
ԵՒ ԱՆԳԼ. ՄԱՄՈՒԼԻՆ ԳԻՐԻԸ ուին, աջ եւ ձախ կողմերբ կբ նշմարուին կարծեմ աւելի լաւ է ձգել ոը ա յս պա բոն-
փոքր միայարկ շէնքեր, որոնց մէկուն մէջ ներկայ ները էսեղդոլին իրենց իսկ ԼԱ՚լէքֆն մէջ։ Գժուաբ
գ ււ նա ււլ ա ն ր կբ բնակի * իոկ մ իւս բ առժամ ապէս է, անՀունօրէն դժուար է պաՀել իմ լռութիւնս ,
((՝ • եւ. վերջին մ՛աս) ձղուած է թ ա ղին ո ս տ ի կան ո ւթ ե ան ւԱնմ իջա պէ ս գի՜ բա յց ը ււ ի էժէ մ իա յն մէկ անդամ պիտի խօսիմ եւ
Գալով ՚Լքեղուցնեբու խնդրին, «թայմզ» կբ մացլչ կբ գտնուէ/ բաւական մ եծ պարտէզ մ բ՝ ո - միայն մէկ անգամ պիտի խօսիմ :
բացատրէ իժէ Անգլիա կրնայ Հ ամաձա յն ի լ ոբ Տար– բուն ՛էլ՛ այ կբ նայի կեդրոնական շէ՜նքբ • իոկ անոր Ա,ւաչին վկան, Փօլ Ռէնօ , 1940 Յունիսի վեր–
սւաեէէի եւ ՚իուսիա պաբենաւոբ
գաշէսքյլ Լ193օ) վերաքննուի աջ կողմը մ ա սն ա ւո ր ա բա ր կ երկարի ջին վարչապետը, խօսեցաւ երկու նիստերու մէջ^
կարդ մլլ էս՛ն գի բնեբու. մէջ դոՀացում սաանայ : ման յատկացուած ճիւզյը ։ Այո մ իա ցած շէն քե բուն ե րկուշա բթ ի եւ երեքշաբթի : ԱՀ ա ւա ս ի կ իւր վկա
^ ա յ ս 1 *լ աւելցնէ թզթակիցը, ամէն Հաբց աէաք թիկունքը կբ գանուի սալա յատակս ւած գետնա - յութեանց ամվավաւմը •
է /լաբգագբուի միջազգային ՝* ամե բա շէսո ւթեամբ ՝. մաս մբ ձիակառքերոլ ֊*ամար, իոկ անոր ետեւը 1 940 Տունիս ին , երբ դաՀ լիճին մ ասնակցե լու
ԸնգՀանուր ԱպաՀ ո վոլթ եան Ա արմնին Ապայա/լոյ– կը տ ա բ ած ո ւին ախոռները » կբ Հրաւիրէի մառէշալ Փէթէնը, ութ օր կար ոբ
բ1,1 պիաի ՛ւր ք՛շէ էժէ ին շ էսար իս էսնեբ կրնան կեդրոնական չէնքը ունի զո յ դ , ս ա կա յն ցած սկսած էր գերման յաբձակողականբ ։ Այգ յարձա–
յանձն ո ւի\լ ա * Ա իուէժեան՝ Լյեղուցնեբու շրջանին սանդուղներ։ Երբ դուռն երր կը բաց ո ւին , մուտքի կողականբ սկսած էր Պելժիա յ է ն , ել վէճ մ բ ծա
մէջ : Են շ կբ վեր ա բե բ ի Պ ուլկաբ իո յ պաՀ աե9նե ~) սրաՀ մբ կբ պար զո լի գետնայարկին վրայ ; Ասոր գած էր իրեն ել սպարապետին միջեւ, • Պելժիա
բուն , «1<^ա յմ զ» վճռապէս կբ յայտարարէ թէ կից երկու լո ւս ա ւո բ սենեակներ 1լ երկար ին ձախ ^Ր&՝ա^ է 1^է ո Լ ՝՝ *Լկան ա յս առթիւ պարզեց ա յն
Սեծ՚ս Րրիասաիա չի կրնար էաջալերել ա յ դ երկ կողմ էւն վրայ, մինչդեռ դիմացի դուռնեըը էլա - ա ա՛ են ո ւան գ ո րծ ո ղութիւննեբը Պելժիոյ մէջ, յե
րին բաղձանքները 1^ա1լեգոԱիռյ եւ. Թրակիոյ մ է ջ ։ ռա-ջնորգեն դլէս աւոր սանդուղին կողմ ը%– Աջին վը՜ տոյ Աըտանի ճակատին էս ղումը, զօր* ՝ք*օըափի
Անկլիքան ե կեգեց ի ի պա շա օն ական օրկանբ բայ դարձեալ սենեակ մը, յետոյ կը տարածուի բանակին նաՀանջը , գերման ղրաՀապատ ուժերուն
են պաբե
^՚^ԱՐ՚Լ՝ 1Մ՝ա յմ՚ը> ա լ ռ լի առատօրէն 1լ աը ա ա յա յա ուի րնդարձակ սրաՀ մը ուր Հաստատուած : խուժումը ։ «Գոնէ պատէ/ւը փրկէինք» ։ Որպէսզի
(հ ո ւս ի ո յ ներ կա յ քաղաքականութեան գէմ. : Ա ա ա– նաւոբման պաշտօնեանեբուն սեղանները կարենայ փոխել սպարապետը Լկամլէն^ , քիէնօ կը
նանշելէ վերջ էժէ քիսւսիա բոլորովին անկախ գ ո բ– Հա ւան ա բա բ այս սբաՀն է ոը թ ա տ ե ը ա ս ր ա Հ ի ստանձնէ պատերազմական նա էսա բարութիւնը ,
ծ ունէ ութիւն մ բ կբ վաբէ արեւելեան Եւրոպա յի վերածել կյուղեն , առանց ուշադրութիւն դարձնե Տալատիէ իրեն կբ յ՛"ջ՛՛րգէ էրրե*– արտաքին նա–
մէջ ԼեՀաստան , Հունգարիա , Եուկոսլաւիա , լու բազմաթիւ սիւներուն որոնք իլոչբնգոտ են էսաըար, կամլէնի տեղ սպարապետ կը նշանակէ
Ա՛ ում ան իա , Պ ո ւլկա ր ի ա եւ կբ շարունակէ միակտուր թատերասրաՀ մբ կազմելու ւ Անշուշտ 1Լէկանը , կաււավա բութ եան մ էջ կ՚առնէ մառէշալ
«մութի մբ սչաՀեէ Արեւմտեան սչեաութրւններչչ» , ա ւ ււ էսո չընդոտնե բ ը կ բ վերնան , եթէ յանձն առ - Փէէժէնը եւ ներքին նաի տարաբութիւնը կը յանձնէ
զարմանք կբ յայսւնէ նեն Հ ս կայական ծախքեր : (ք՝ո Ո-ժ Ա անա է լի Հ
կրօնական շաբաթաթերթը • «Պէտք է երեւակայութեան մեծ ճիգ մը փոր
Թոլրքիոյ ներկայացուած ււուսական պահանջնե - Երբ ք ՂԼէսաւոՐ Հ.ԷսքԷն առաջէէն յարկը բարձ
լաւն ա ռ թ ի ւ ։ |Ւուասաոան, որ իբ հովանիին տակ րանանք, կբ գտնենք եօթբ սենեակներ , որոնց եր ձ ե լ , ըմբռնելու Համար թէ ինչ էր մ առէ շա լ Փ է–
աււած է ամբողջ ՚Գալքանները — Բ ա ց ի էՏունսա– կուքը բաւական գեւլեցիկ եւ Էսո շոր են , ա քնսլէս էժէնբ 1940 Աայիսին, որովՀետեւ, այս դՈրծին
տանէն — եւ կերպով մը պաշարած է Թուրքիան ոբ ^էարելի է նո յնիսկ ժողովասբաՀի կամ Հաբ - մէջ րռլորս ալ յանցաւոր ենք * մենք ամէնքս ալ
Պալքաննհբէն սինչեւ հիւսիսային Իրան, հիմա կը սան Լ կան փոքր Հաւաքս յթներու տրամ ադբել ։ աշ խ աաե ցանք ասա ուա ծաց նել (լայ ն : Բայց մա ռէ–
պահանջէ "Նեղուցներու համասայնոլթեան վերա.,» Ղ/Ո յն /արկին վրա յ կան ուրիշ երկու ս րաՀներ : շա; Փ է իժէն ի , փառքին մ ասնաւո ր նշանը այն է որ
ք՛ննութիւնը։ կարն խօսք ով ; ան կ՛ուզէ անարգել Երկրորդ յարկբ նման է առաջինին , բայց նուազ ղօրավաընեբը, մառէշալները բնական ունկնդիր
անցք դէպի Միջերկրական խաղաղութեան թ է գեղեցիկ , իոկ ձեղունր աւելի ցած *. ներ ունին ժողովներոլ կամ Հանրայէ՛ն կարծիքի
պատերազմի ատեն : Նեղուցները արդէն Խ • Միու Երրորդ յարկը , նա էս ընտրելի է կոչել ձեղնա աջ Հոսանքին մէջ՛. Ինքն ալ ունէր տ յգ առաւելոլ–
թեան հակակշիռին ենթակայ հն՝ <1|ուլկարիոյ օ– յարկ, (աշտՏ&ւքճշ). չի կրնար մեձ– բանի մը ծառա թիւնբ* բայզ ականջ ունէր նաեւ ձախակողմին
՚ դակայաններէն: Այս սակարկոլթեան մաս կ ըյ ե լ : Գլխաւո բ շէնք էւն նեբքնա յարկբ կբ բաղկանա հ մէջ* որովՀետեւ պաշտպանողականի մարդն էբ :
կազմէ նաեւ արեւելեան Թուրք իոյ կարս եւ Ար - մ աքուր եւ ըն դա ը ձ ա կ մ առաննեըէ Լօ9ւ\շ) ։ կալ - Ան Համբաւ Հանած էր իբրեւ Հրամանատար մբ
դոլին նահանգներուն կցոլար Խ . Միութեան : ուածին ետեւի մասը կը կազմէ աէսոռէւ միայարկ որ դիտէ խնայել զ ի ն ո ւո րնե բ ո ւն արիւնը ել իրեն
Թուրքիա մեծ յ ո յ ս ունի որ Մեծն Րրիտանիան նե շէնքբ , իբ ձիապաններու խ ա ցե բով % Ա յս շէնքին շռայլուեցան գովեստներ որոնք կամաց կամաց
անցք
ցուկ պիտի ըլլայ իրեն, երբ ինք հարկադրուի ս ա լ ա ր կո ւած բակը 1*Ա6 816Ա6^ *էրա / տանող շինեցին իբ Համբաւը, երբ միւս մառէշալները
մեբժել ռուսական պահանջները : Անգլիա կրնայ մը ո ւն ի ; ՀետգՀետէ գերեզման կ^է՚ջնէին ։ Այնպէս ոբ , երբ
մոռնալ Լեհաստանը, բայց չի կրնար թ ո յ լ տալ ոբ /՚ բրել ն ա էսն ա կան դո րծ ես ւզիտի թե լա գրէ ի մ աււէ շալ Փէթէն իմ կառավարութեանս մ էջ մը–
Մոսկուա « ի զերծ դնէ ի բ նախկին մեթաոնեբբ՝ Ֆ– Ա– Ը– Մ-ե ան որ առանց ժամ տնակ կո բսնցնե– տաւ , մամուլը ցնծութեան կանչեր կ՚արձակէր»։
շրջանի մ բ մէջ որուն ռազմագիտական արժէքը լու , ձեռնարկէ բ կեդրոնական շէնքին րոլոր ա ա– Վկան Հրաւիրած էր նաեւ Վէկանը, ոը թէեւ
մեծապէս կը շահագրգռէ այս երկիրը» : նիքը նոբոգել տալու, ա քլապէս անձրեւի ել ձէււնի 73 տարեկան, օժտուած էր ֆէ/զիքական եւ մտա
ջուբերը ոբ արդէն ձեղուններուն վնասած ել մին ւոր Հրաշալի ճկնութեամբ՛. Ան ալ մեծ Հմայք կը
յե
Ար գարել , Ր՝ուրքիա մ եհ՛ ակնկալո ւթիւններ չեւ տա էսա ա կամ ածներբ իւաթարած են , կրնան վայելէը բանակին մէջ, եւ աջ էր, էւնչպէս Ֆօշբ։
ուն էյ Լոնտոնի փարի չներէն : Ի1 ր արտաքին նախա– տագնային աւելի մեծ ծախքերու գուռ բանալէ Փէէժէնի եւ Աանտէլի մուարը գաՀլիճին մէջ, Վէ–
բ ա բ բ շնչասպառ այստեգ Հասալ անցեալ օր, օ գ - կալուածին բնդՀանոլբ տարածութիւնն Է 1820 կանէւ մասնակցութիւնը մեծ աղգեցութիւն դոր–
նութիւն էսնգրելոլ Համար թուրք Հայրենիքին քառակուսի մեթր : ծեցին բանակին եւ ե ր կր էւն մ էջ ։ Այդ շրջանին Հա–
վագեմի բարեկամներէն : (յա յանի չէ ԷԺԷ Պա յ Հա ք՝ ո լո ր տեղեկութ Էււննե ր բ լսելէ եւ անձնապէս մ աձա յ ն ո լ թ ի ւ ն կնքուած էր Անգլէւաց ինեբուն Հետ
սան Աաքա որքան յաջողութիւն գտած՝ է Տաոլ - քննելէ վեբ9 , սա եզրակացուքԺեան յանգեցայ թէ որուն տրամ ագբ ո ւթեամ բ փոխադարձաբար կ*աբ–
նէ/նկ Աթրիթի մէջ, բայց, Հակառակ տեղական այս շէնէջբ գնուած Է առան պ կանէսորոշ ծրագրի գ իլէ ինք ո ր եւ է անջատ ղին ադա դա ր եւ Հաշտու
մ ամ ուլի թրքաս իրական ար տա յա յ տ ո ւթ ե ան ց , մբ՛. Այսպիսի մեծ եւ պատասխանատու ձեռնարկ թիւն ՚. Փէթէն եւ Վէկան գի՛տէին այս յանձնա -
հաւանական չէ որ կարս - Արաահանի ինդիրը — մը յանձն առնելէ առաջ, անՀբաժեշտ էր նաէսա - ււո լթիւնը :
"Նեղուցներու ծանրակշիռ, հարցէն անկախարար —
լուրջ համեմաւոութիւններ սաանայ եւ խորսւակէ պէս ստանալ մասնագէտէ/ մը կ ա ը ծէւքբ : Փօլ Ռէնօ Հաստատեց թէ կա բ ելի չեղաւ դո ր–
Անդլիոյ եւ Խ • Միութեան բարեկամութիւնը որ
այնքան անհբաժեշա է խաղաղութեան համար։ Ի՛՞նչ ըսեր էին եւ ի՛նչ գտանք մեր առջեւ; ծագրել Վէկանէյ °՜ րագիր (Լ կասեցնելու Համար
Գրաւո ր երը կբ ւէ ը ււ–
տաՀեցնէ թէ բե բանաց ի տեղեկութիւնն Հ ո գին ո ց Գերմանները որոնք Ա էն ՝ք*անթէն Հասած էին։ Այն
Հազար
ին թէ այգ չէնքբ մօտ ատեն էր որ Փէթէն ել 1Լէ կան մ ի ա բան ե ց ան բս ե֊
քՒոլրքիո յ գաա բ պաշտպանելոլ Համար Հրա սրաՀ մբ ունի , որուն միայն բազկաթոռները ւ ՜՜ ւ ւ ւ ա ւ ր ա ւ՛ւ ւ ււ ւ ւ ^ | | » 1 * > » < * » * 1 1 » < ւ 1 ՚ * < * » " 1 « * 1 1 1 » – ա 1.1 յ լ
պարակ ն ե ա ուած են գ ո յնղգո յն թերթեր : ԱՀաւա– կամ աւելի Համեսաօրէն խօսելով նստաբաննեբբ
ս ի կ կա թո լի կն ե ր ո լ շա բա թ ա թ ե ր թ բ «՝Բէ թՀ լիք կը պակսէին։ Աակայն, էւնչպէս բացատրեցի վերբ^ սրաՀ մը Հաստատել այգ կալուածին մէջ, Փարիզի
դ ե բ ա ս անա կան խում
Հէրբլա», կատաղի ՀակաՀամայնավաբ , ոբ (Հու այգ. ուղղոլթեամբ կատարուելիք մեծ փոփոխու - զե լ , մ խիթա րո ւելով բե ր բ կրնան յօրանջէ լ ու երա
կ^աշէսատի :
լիս (ձի թիւին մէջ կր Հրատարակէ յօդուած մբ իր թիւն մբ Հաւանաբար կարօտի երկար Հապաղումի թէ ժամ անա կբ իրենց Համար
մէկ ա շխա տա կցէն էսս տօ բէն քեն ագատ ելու Հա - ել գուցէ «Հագուստին աստառը կերպասէն աւելի
մ ար Ա ո ս կո լա յ ի քա գա քա կան ո ւթ ի ւն բ , էւնչպէս սուդ արժէ» Հ Գուբս ելած պաՀ ո ւս , դռնապանին բն ա կա ր ա–
նաեւ թարգմանութիւնբ Պոլսոյ «թ՛անիւն» թերթին Գալով սենեակներուն , ես Հ ա չուելով բո լո բ ր նբ Հանդիպեցայ *. ԳռնապանոլՀին երբ իմ. տցաւ
մէջ Հրատարակուած Հարձակողականի մբ % գ տ ա յ ոչ թէ 35 , 1'նէոլէս յայտարարուեցաւ Հրա - այցելութեանս շարժառիթը, զարմանք յ աա յ ւտնեռ
պա բ ա կա լ , ա յլ ա ռ ա ւե լա թէ 19 տարիէ ի վեր իրեն յատկացուած
Առաջինին մէջ յօգուածադիբբ Հատիկ Հատիկ ս րաՀներ : զո յն 24 Հատ եւ 4 ՛է՛ո վ*ր տնակր ել
բ արեւելեան \)ւբո–
կբ պատմէ Ա՝ ո ս կո ւ ա յի մեղքեր անոր դիմացի զոյգ շէնքբ գրադարանի պիտի վե–
պայէն մինչեւ Հարաւային Ամերիկա, «ուր բոտ ք+այց, սենեակներու առատութիւնբ չէ ոբ մե բ ած ո ւին նոր կալուածատէրերուն կոզմէ , եւ ինք
իրեն //՚ ոսկուա Հաղարներով մարզուած զոր - զի գ ո Հ ա ց ո ւմ պիտի տար : ՛Լյա խբԳտտբ ելի էր պատ պիտի բնակի կեդրոնական շէնքին ետեւը *. Ան ֊
ծակալնեբ ղրկած է» , կամ մ ինչեւ Հիւս ի սա յին րաստ ունենա լ կոկիկ թատերասրաՀ մ բ , քանի մ բ շուշտ մխիթարեցի խեղճ կէ՚նը, թիւր իմաց ո ւթեան
Ջինաստան «ուր ան կբ պաՀ է Հ ամ ա յնավաբ բ ա - յարակից սրաՀներով, քան թէ այդքան բաժա - վերադրելով լսածը , թէեւ ուրիշներ ալ նո յն գա
նակներ՝ մեզի գա շնա կից Զանկ ՛Բայ Զէքին գէմ նումներ , որոնց րո լո ր ին օգտագործումը էսնդրա– ղափարը յայտնած էին։ Եւ երբ տեսայ գրադարա
պա յքաբելոլ Համ ար» : կան է , առանց Հաշուելու ուրիշ բազմ ա թ իւ ան - նի յատկացուելիք փոքր սենեակները, միայն այգ
պատ եՀ ո ւթիւններ Հ ատեն էր որ զարմանքս մեծ եղաւ։ Ա անաւանգ ոբ ,
՛Լ/ ա էս յա յան ի չէ թէ
Ո ՚ ֊ շ չե՞ն մնացեր աբգեօք «ջաէսջաէսբ փնտռե Աււաջին • V Լ 1 " Ա " "Լ՛ ԼԷաՔԷա ^ է * ^ ֊ ԳՐաԳաՐանի պատշաճող եր
լու» Համար,
երբ ^ " ՚ ֊ / ՚ Հ ^ 2^աԳառՔՐ տաբեր է շա - թաղապետու– կար ս րաՀներ ը չեն պակսիր ՚.
աոնց X • թիւնբ երբ պիտի յ ° ^ ՜ ա ր ի ամ բոզֆութեամ բ սլա ր՜
ԺԻՐԱ8Ր ՛գել չէնքը։ Եւ ասէ/կա էսո չընգոտ մ բն է ոբ գնումի ինչպէս կ՝երեւայ, ա յս կարեւոր ձեռնարկը
ԽՄԲ*— Տեղի անձկութեան պաասաււով «թ՝ա– ձեռնարկուած °րէն ի վեր գոյութիւն ունի։ իր նախաքայլերուն մէջ իսկ Լ ա ա է.ուՐ հ.Ա *Լ^ԲՑսէ ։
նին–»\ւ յօդուածը յեաաձդեցի՚նք վաղուան: թատերա–
Երկրորդ Եթէ իրապէս կյուղեն ԿՐՕՆ 8 • ՋԱԼԸԳԵԱՆ
Fonds A.R.A.M
