Page 238 - ARM_19-1948_04

ՆՈՐ ՍԵԲՕԻՆԳԻՆ ՀԱՄԱՐ € սւյ՚ժւսԱկադ ՄռսկսսսւխէԱկ^ ղբքք֊Հթի֊֊սն ձրԱ Հ 1Խֆ$լա ւ֊դթտք&մ•* ւ ֊ թ ի ւ ^ հ Է երքէք։», -

սարդ երաժիշտի մը որուն ձեռքերը վնտա։ ո ւ ած են

պատերազմին, եւ ցոյց կուտայ թէ ինչպէս ան ^

խնԿՈՅԻ ւ Յ Բ Բ ե ն Օ Ո ն Ը Մոսկուայի ամէնէն մեծ շարման կարի սըաՀ– դա շն ա էլա Հ ա ր մր բլլալու իր կեանքի մե՛ծագոյն

ներէն– մէկուն մ ԷՀ, վարագոյրին աՀ եւ ձախ կող­ ցանկութենէն եւ փառասիրութենէն կր Հրաժարիլ

մերը երկոլ մեծ՝ ոսկետառ արձանագրութիւնն եր եւ խաղաղութիւն եւ ե ր Հան կո լթ ի ւն կը դան է սի֊,

կան՛. Մէկը Լենինի նախադասութիւնն է «Եաը՝– պեբիական պարզ գիւղի մը մէՀ։Այս շարժանկարը

ման կարը ամէնէն զօրաւոր զէնքն՛ է քարոզի» , տուաւ ամէնէն կենդանի Հայեացքը սիպեր իա կան

(Ան կէ>ն ճամբայ բանալով մօտենում Է մի մեծ՝ միւսը Սթալինի «Շարժան՛կարը ամէնէն մե\ծ՝ ժողովուրդին, անոնց կենցաղին եւ բարքերուն Հ

սնա ո լկի վրայ խ րո խա կ ե ո ած կոմի սարին ; Եքբ միՀոցն է զանգուածի խլրտո ւմիՆ » : ՚; Ան թէ ծանօթութիւն՛ կուտա լ եւ թէ Հարթսզատ է

աոեսնում Է, որ բերան բացող Լկայ, ինքն Է խօ­ Խ * Մ իութեան մ ԷՀ շա ր ման կարը փոխանակ 1լե սքին Հանդէպ Հ

սում : զուարճութեան * գլխաւորաբար քարոզի եւ դաս­ Ուրիշ շարժանկար մը ՀԵբկաթուզին գէպի

՚ կա ա խնկօն բոձողր թող բունի, գէ՚֊դէ* տիարակութեան միՀոց է ։ Հոն տոմսակները շատ Արեւելք կ՚երթայ » ցո յց կուտա յ երիտասարդ

մաաձիչ չելնի գլխագինս է լ գի^ղի շնկին թող աման են՛. Ոչ սիրայինդ ոչ խորՀրդաւոբ ոճիրի ,եւ երկրագործ աղՀիկ մը որ դէպի Հեռաւոր Արեւել­

կեր կնի։ ոչ ալ «Հոզեբա՝ ական Աղբեր գութ եան» պատոկե բ - քը , կ՚երթայ աշխատելու եւ կր սիըաՀաբի ծ՜ովա­
Ոչ մի շարժում,
ոչ մի ձայն խրճիթում Հ ներ են : յին սպայի մը, Անդր - Ա իպերիտն երկաթուղիի

- Ի՞Կ էք ԿԿԿ, Բ"ձե9էք%. էլի*** ինձ չէք ԽորՀ րգա յին մապաւէնր չորս դասակարգի կը մը մ ԷՀ: Տ՝ ապա ւէն ը շատ մր զուարճալի կաց ո լ -

ճանաչո՞ւմ, իյւկօ1 եմ, էլի՝. րամն ո ւի առաՀին ը , քաղաքականը , որ կր ցու­ թիւնն եր կը ներկայացնէ , իսկ խօսակցոլթիլէտբ

Բոնեցէք, ձեր Հէյր*** կանչում է, կոմի– ցադրէ դրամատիրական երկիրներու «այլասերու­ աբագ է ։ Բայց աղՀիկր թեթեւամիտ մէկն է .

սաբր կա լիճ ի գո յն առած * նդը ։ Ասոր մ ԷՀ կը մանէ «Ռուսական ՀաԲՑԲ^> » Սովետ աղՀկան տիպար չէ Աովետակլ ն՝ մ ամ ու–
ձեռին Թէ բռնելու ա, բեկեր
ա , բռնեցէք , էլի։ կոմիսէբ , ղէ^քԱ ձեր Կ ո սա ան գին Ս իմ ոնովի թատեբդութեն էն առ­ լի քննագատներր գատապարտեռի1 շարմանկարր •

Խօսում է Համարձակ նուա՛ծ , Հոն կր տեսնուի որ Միացեալ ՆաՀանգնե– Այս առթիւ ((.Փրալղա^յի քննադատ ր գրեց թէ

ձէբԸՀ րը անվերՀ կը Հալածեն լյ աղբող մը , ոբ կը Հա­ մապաւէնր յղացողներ ր ն՛պատակ ունէին միմիայն

- Բոնեցէք , ձեր • • • • ւատայ թէ (իուսիոյ Հետ գործակցութիւն մը ոք զուարճաց1\ել , մոռնալով սովետական արուեստին

Բռնո լածներ ր գուք էք, .ընկեր կոմիս էր - միայն կարելի է, այլ կենսակա\ , աշխարՀի խա­ դաստիարակչական ազնիւ գերը։ Հ Պատմութիւնը

ներ * թէ ուղում էք գլխներդ վբանեբդ պաՀ ել, ա– ղաղութեան Համար; Այ֊որ ըսուած է որ քիուսիա յիմար է եւ անպիտան, բռնազբօսիկ , բարոյական

արճանակնեբգ ինձ յանձնեցէք, Բիձայի տան ր երթա յ ել վեր ադար ձին Հա կա սով ետ գէ\ԲՔ "*ԼՀ ըմբռնումր Համոզիչ չէ :

ձեր Հացը կերէք* Հանգիստ քուն քաշէք , եւ վաղր զրէ , ուրկէ պիտի շաՀի մեծ գումար մը*. Աակայն Միայն Աովետ Ա՝իութեան գեղեցիկ տեսա -

ձեր– տեղը դարձէք; Զեր ճառը խօսել , ձեր պար­ ա) կը մերմէ եւ կր գրէ Հ առարկայական» գիրք րանւերն յանձնարարելի են։

տականութիւն ը կատար՛ել էք» Խնկօն ոչ տեսել, ո Հ մր, ինչ որ զինք թշուառութեան կր մատնէ; Ո^ի* «Արհեստագիտական խում րի » մապալէնները

է լ Լսել էք՛, կս գի՚֊ԳԲ մատնիչ չունի * տեսաք էլի* մ ա պա լէն ի մ ր մէՀ , «Բրիստափո բ ՝Բ ո լոմ պոս կը կը ներկայացնեն խորՀրգային գիտունն՛երու Հե -

կոմիսարի երբ գիւղէն քաղաք են վերադառ­ վերադտնէ Ամերիկա^», Հոս ցոյց կը արուի ՛Բո– տախոլզութիլննե ր ը : Գեղեցիկ ա րտադոո ւթ իւնւ -

նում առանց «մ աուղե ր ի սա , ժողովյգի թշնամի » լոմ պոս մը որ կր գտնէ Ամերիկա մ ր աղտոտ խր­ ներ ե՛ւ ձուկերու կեանքր ել սովոր ու թիւններր ,

«բան դիածների ; ճիթ՛ երոլ , ոստիկաԱոլթիւն մր , որ կ*արգիլէ մո­ սովետական բանակը եւայլն Հ

Խնկօն՝ մնա լով Հանդերձ իր Հայրենի գիւ՛ղը ւլս վր դա վա բ Հա ւա քո յթն եր ը , որ Աեւամ որթն ե բրօ– Գիտելիք՛է\եր ուսուցանող այս ժապաւէնները ա–

չինկաւ Չեկայի ձեռքը՛. Նա կախարդական գըլ *~ րէնքէ դուրս կր Հանէ եւ կր ծե,ծէ , անգործներտւ, լելի չուտ սահմանուած են* արՀեստաղիտական

խարկ ունէր . տեսնում էր ոլ չէր տեսիլում, կար, բանթողներու եւ ցեղա յին ատե լո ւթեան ցԱմե ր ի կա ուսանողներու, քան Հանրութեան , թէեւ չատեր

ու չէր բռնւումՀ մը։ ՝Բ ո լոմ պո ս իբ ա չքե րուն նախ չի Հաւատար , կը ներկայացուին սովորականչաբմանկարի սըաՀ–

Փետ բուարեան ա ԱԼՍ տամբո ւթեան.՝. մամ ան ակ իսկ յետո Լ ա յն եզրակացութեան կուզ ա յ թէ չէր ներու մէի

հյն՝կօն ձիաւո ր Հա բիւրեակի խմբասլետ էր » ինչ– ալ մեր գտնել ա քսօր ուան Ամերիկան * * • Մ ոսկուա յի մէՀ Զա բլի Չէփլէն մոզովյրգական

պէս միշտ՝ կռուի առաՀին գծում ւ Նրա Հարիւր - Երկրորդ կուզ, ան այն ժապաւէններ ր որոնք կը աստղ մ ըն է որ միշտ իբրեւ ճշմարիտ ժողովրդա­

եակն էր , որ գրաւելով Աղբաշը, նաՀանՀի մ ատ– մողովբդականացնեն ականաւոր քիուսեբ % Ասոնք վար կր նեյ կայացուի , եւ ոբ դրամատիրական ըն­

նեց ղրաՀապատ գնացքը եւ կարմիր յարձակողս*– ել ք նան ըլլալ պատերազմ ի Հեր ո սն եր եւ կամ յա յա­ կերութեան տկարութիւն ը մէՀտեղ կը Հանէ; Աիը–

կան զօ՚րքըՀ նի գէմքեր գիտութեան , բժշկութեան , գրակա­ ուած է նաեւ Տ ի անա Տըրաին ;

Համզալոլ, ^Լամարլու, կավա , *Լաբղալու , նութեան եւ արուեստներու մէՀ՛. ՛էք աա ժողովրդա­ ՎերՀերս իվան՛ Բօլշաքով, շարժանկարի նա–

՝Բիւչակ Վէգի միշտ Խնկօն է առաՀին գծի վրա ք կան նորժապաւէն մր ոբ վերՀե բս^երկայացուեցալ խարար ր, «իզվեսաիա» թերթին մէՀ կը գրէր թէ

իբ քաՀարի ձիաւորնեբով։ ինքր միշտ շուքի մէՀ « Փքօկովն» է, ռուս են թաս պա յի մը կենսագրա­ « Տաղանդն երբ եւ գիտութիւն ր պէտք է տան յա–

է: Հրամ ան ատ ար ունի կառնէթը ^ խմբապետ Սմ­ կան պատմութիւնը ; Հողոլթիլէ ը ել ուժր իրենց երկրին , օգնելու Հա­

բատը , Հնազանդ է վերին. Հ րամ ան աաա րութեան , Այս մապաւէ՝ նե ր ուն նպատակն՝ է ցոյց տա է մար խորՀրգային ժողովուրդին, կատարելու ի-

զինուորն է ան ձն ան ո լէ բ ; Անբաժան՛ է իր զի1 ՛ո լո քը­ Ա ո վետ Հերոսութիւն ր կամ ա յ լա զան պարագան ե– րենց պատգամը, եւ կառուցանել Համայնավա­

՛սերէն, մէկն է նբանցէն , նրանց Հետ ցամաք Հա­ բու մ ԷՀ սովետական իրադո ր՚ծ ումներ , ազգա յին րութիւնը՛, քյե շտե լով Հո լիուուտի մէՀ պատ բաս -

ցով գոՀացոզ։ ՀԼոլարթ է միշտ, երբ կուիւ չկայ , Հ պարտութեան կամ Հա յ ր են ա ս ի ր ո ւթ ե ան ղաը կ ։ո ո է ահ շարժանկարներուն ան.՝կումր, թէ գաղա -

ուզում է, որ երգեն– ու պարեն , երգելով յաղթեն , տալու Համ ար I փա թ ա կան եւ թէ գեղա ր ուեստա կան տեսակէտով ,

երգել վ պարտուին Հ Յետոյ կոլգան՛ փա ստան կարն ե րը ((ՅօՇԱՈ16Ո " նախարարը կը յ ի չէ ր Լենինի ուսուցումը* ար­

ՆաՀանՀ; Խնկօն վերՀապաՀ է, նա թիկունք է ^ ք Շ ) որոնք Խ՛ Միութեան կեանքը եւ կամ անոր ուեստը պէտք է Հասկնա լի դառնայ զանգուածնե -

չէ դարձրել թշնամոլն՛ , նա ապաՀովում է նաՀան– Հանրապետութեանց մէկուն կեանքր եւ գործ՛ը կր բուն՛ , պէտք է սի բուի անոն ցմ է , պէտք է մ իա ցնէ

Հի ճամբան , որ կտրել է ուղում թշնամին՝, գերե­ ներ կայացնեն ; Ասոնց ամէնէն՛ յաՀողԼերէն էր անոնց զդացումը , միտքը ել կամքը՛.

լու Համ ար՝ աղա տ ա տ են– չ ապստամբ մ արտ իկներ ը , « Օր մր Խ՛ Միութեա) մէՀ», որ արագ աղսարղով Թ. Ա. Թ–

ել տասնեակ Հազարաւոր փախստական՛ ժողովոլր– մր կուտար 24 մամ ու ան րնթաոյշին աաաաՀահ֊

ԴԼՀ» ՈԲ էէ ուզում ապրել բռնակալ իշխանութեան դէպքերը Պա/թիկէն Աեւ. Ն ՚ ՚ վ , Մոսկուայէն հա­ ԳԵՐՄԱՆ ԳԵՐԻՆԵՐԸ , 35.000 հոգի պիաի ար–

տակ Լ դաղակա՛ւ։ Վերջին տարուան այս ժապաւէններուն ձակուին մինչեւ տարուան վերՀը՝. Ֆրան սա պիտի

==: Ասում ենճ կարմիրները կրնկկոխ գալիս են ամէնէն յազողն է «Աիպերիոյ ե բ կրամասիէ մէկ մնան միայն Հազար գերիներ որոնք գա տա պա ր -

մեր ետե ւէն , պիտի կտրեն • ճանապարՀր , վա ք պատմոլթիլնր» , որ կր գերազանցէ մինչեւ ի"կ տուած կամ ամբաստանս լած են իբրեւ պատերազ­

մեզ, եթէ ձեռքերն ընկնեն՛ք, ազատում չունենք* րրիտանական եւ Ամեէիկեան՛ լաւագոյն արտա - մի ոճրագործներ՝ I

Մ տաՀ ո զ. են փախստական կին՝ ու պարման*.

,լՀամբէգ գԳ Հրեղէն՝ ձի ն՛ստեն, կարմիր -
չընկնելու Համար,

նեբը մեզ չեն Հասնի, քանի Խնկօն իր ձիաւորնե - է եղած՜ Խնկօն։ Նրա1ց Հարսանիքն է եղել վերՀին կանալու են. ել. . . Մի լալ կարդա , էդ անտէր

րոփ մեր թիկունքն է*. Հարսանիքը Հայրենի երկրռւմ, ուր Խնկօն իր վեր­ լրագիրը գուցէ տողերի մէ^ թագուն՛ մի խօսքով

Տարագիր բազմութիւնն ապաՀով ան՛ցն՛ում է Հին պարն է պարել Հայրենի Հողի վբայ , եւ ուրա­ կ՛ուզեն մեզ Հասկացնել , թէ էս էսէ՛նց մ՚1 ալոլ չէ՛

Ար աքս ը , մտնում է Պարսկաստան Հ խութեան ատրճանակ է պաբպե լ Հա յո ց եր կինքն իրենք է լ Հայ, մենք է լ Հայ, իրար Հասկանալու,

Խնկօն միշտ գիբքի վրայ էգ *քիչա գէմքը թշ– ի վեր։ իրար ձեռք մեկնելու չե՞նք; (Խնկօն՛ ոգեւորլում

նամոլ կողմը։ Արաքսը անցնողներէն վերՀինն է Տաճախ նրանց մօտ է անցկացնում Խնկօն իր էր) թէ էղնի , որ զիւղ դառնանք , եւ խաղաղու -

նա, կարօտակէզ Հայեացքն– ուղղած՜ գէ"լի Հայրե­ մամ ան՚ակ ո \ թիւն Էղ1 ի , սա՛՛ ամ էր , է լ ձեռքս զէնք չեմ առնե­

նի երկիրր, ուր թողում էր– նաեւ կին ու զաւակ­ Աանամէր*** Հբամմէ , քաւոր; թ՝երթ լու, մէկ կողմէ արօր ու խոփ եմ չինելոլ, միւս

ներ՝. Ղ՝րել է լ չդիտէր խեղճը,^ որ նամակ գրէր առա՞ր։ Մի կարդա իմանամ ինչ ա կատարւում կողմէ Հողն եմ վարելու, որ Հաց Հանեմ երկրիս

իր Հարազատներին: մեր քամ բախտ երկք ում, Հաշտութիւնէ պիտի ԷԷր՜ մեհ-ին՛ ու փոքրինՀ

նի** , տուն պիտի երթա*նք\ Մի կարդա ք էգ լրագիրը, սանամէր , տեսնեմ
ի՞նչ ա ասում ՚.
քհաւրիզում Խնկօն աեղ չի գտնում իբ ժամա­ Ու սան ամ Է ր ր տալիս Է նրան– օրուայ լրագրա­

նակն՝ անցնելու Համար . այնպէս պարապ , աւնսլէս կան լուրերը; Եղած լուր ե րով գոՀ չէ Խնկօն; Նա Միշտ ոլրի՞չր լրագիր պիտի կարդայ, ոբ

երկար , այնպէս ծանր են անցնալմ օրերը : Խաղա­ սպասում է , որ Հաշտութիւն լիԼ՝ի ՚, որ տոլն՝ դար­ ղու բան իմանաս , Հիմա որ անգորձ ես, ինչո՛՛ւ

մոլ չէ , որ– խաղով անցնէ իր օրերը՛. Գինեմոլ չէ , ձի աւետիս ը գրուի; կարդալ - գրել չսովորես , որ ի։ ք գ կարդաս , դրա–
Աան ամ էր , բան Հասկանալո՞ւ
որ Խայամի պէս դինոլ մէՀ խեղդէ իրցաւր . կնա– չեն էգ ան– ծը՛ էլ, չդրածն է լ ուզածիդ պէս Հասկանաս 5

" ՝ ո լ էէ է ՈԲ ցոփութեամբ անցընէ իր գիշեւնեբր ; ա է բ կարմիր Հայ իշխանները , թէ մենք էէէևՔ ՛Բանի էս է լ մամ ան ակ ունեմ, արի քեզ կարդալ -

Ջ՛ի չունի, որ սար ու ձոր թափառի*, թ՛շնամի չկաք կարող թ ո յ լ տալ , որ բա՛– տերում կացնաՀար Գրէ* Լ սովորեցնեմ , ՛Բալո ր Հ

դիմացը , ոբ զէնք դո րծած ի *. Հողն իրենը չէ , որ սպաննէ ին մեր եղբա յրն՝ե ր ր ,մ երմ տաւոբական– մ ե–

Հերկէ ու մշակէ՛. Փականագոոծի իր արՀեստին ՚ծեբր, մեո*** մեր*** որ մենք չէինք կարող թ ո յ ւ հնկօն կարդալ սովորի՞, Հա֊ Հա—Հա—Հտա

պէտք զգացող չկայ, որ երկաթ ծեծէ, երկաթին տալ , որ օտարր գար , նստէր մեր վզին*. Բա մեր ... Ձե՞ռք ես առնում ինձ, սանամէր. էդ մրջիւնի

կեանք տայ՛, կարդալ չգիտէ , որ ն՛ստի գիրք կար­ Սարդարապա՞տը, մեր Ղարաքիլիսէն ու ԲաշԱբա– ճանկ, սեւ խաչերը, որ քէօը\\է\Ոյոլթեաէ ս աչքս

դայ, աշխաբՀի բաներն իմանայ; Ա^–դո՝ո,ծոլթեան րա՞նը , բա մեր թ՝ ր քաՀա յ քո յ ր– եղբայրներ ի ան­ չմտան, ձել ու կեանք չառան , ՅՕրս անցնելէն լե–

մ ԷՀ իր քա լո ւա\ծ քը ճօճուն է գառն՛ս ւմ , բարձ րա - մեղ արիւնը, որ դետ էր դարձել, ու մեղ է լ պիտի "՚" յ է 1 որ աչքս պիտի մտնեն , ու ձեւ առնեն։

Հայեաց իր աչքերը գետին ին նայում : քշէր տաՀ էր թէ չծագէր Մայիս 28ի պայծառ Րւչ է, սանամէր ոլչ է, խնկօն կարդալ չի սովորի։

Տխուր է Խ1 կօն , ինքն է, ու ինքը չէ; արելր; Մեզքր մե՞րն ա, որ կռուեցինք։ Երենք (Խ՚կոյի ձայնր ցաւ կար. նա տառապում էր կար­

•• Խ՚^՚կօն՛ մնաց Հայրենի լեռներոլմ , էս ո՛ր լին էին մեր տեղի պիտի չկռուէի՞ն; Եթէ իX՞ ենց դալ - գրել չգիտնալուն Համար) ;

կայ, (Խ** կօն մատը զարնում է կրծքին՝) Խնկօն չի, նոր տիրող մ ի ի շխանոլթ իւն կողոպտէ ր իւ են ց ու— ֊ Հայ դլեր՚լ են մրջիւնի ճա՞նկ, անձեւ ու
ինչ Հսկա­
Խնկուի ոսկո բա իքն ա*. նե ցան - չունէցաՆր , Հ ա ւ ա ք է ր , Աիբիր քշէր րՐ^նց անՀոդի՞ . . . Հիմա պիտի տեսնես, թէ
Նստիր ,
Տարազի բների Հետ քՒաւր իղում ե1 նաեւ Խ ըն– մեծ ու պզտիկ կոմիսարի ել՛ ր բռնէբ^ բանտեիր՛ ներ են նրանք, ինչ կեանք եւ Հոգի ունեն։

կոյի սանաՀայրն՛ ու սա՚ւ-ամա յո բ*. ՆաՀանՀի ճանա– լեցնէր երկրռւմ , էն որ տ ղ ա մ ա ր դ էր, էն որ– գլուխ ՛Բալո ր ;

պար Հին , ԼեռնաՀ ա յաստանո ւմ ամ ոլսնացած՝ երի­ էր , էն որ ... ՛Բալո րր նստեց;

տասարդ մի զոյգ^որոնց խաչե^այըլ» քաւորն Չէ, սանամէր , էսէնց չի մնալու, մի օր Հաս­ ԷԱԷՆ ԲԻՒԶԱՆԳ

Fonds A.R.A.M