Page 183 - ARM_19-1948_03

նակցոլթեան. չուրշ պիտի Համախմբուին Արեւել– ՀԱՅԱՍՏԱՆ

ՔՒ Բ"ԼՈՐ երկիրները։ Անգարայի կառավարութիւ­

նը սա պարագան քա^ պէտք է Հասկնայ ար Հա­ (Քաղուած՝ Երեւանի անթ-ելէԹ )

յաստան սովիէթականանալէ յ՛ետոյ քհուրքիոյ պի­ Գերմանիոյ տտրադիբնեբէն խումբ մբ Ջիլի
օգնութեան՝
տի մնայ այլեւս ոչ թէ պայքարի լ խո րՀ քղա­ Հասած Է վերջերս, Տարագիրներս Լ ՇԱՄՇԱՏԻՆԻ ԾԽԱԽՈՏԻ խմորումի նոք> գոր–

յին, Հայաստանի գէմ, այլ միանալ անոր »: Ամերիկեան կոմիտ Էին (ԱՆՋԱ) կարգագբռւ - ՚Նարս/հի շին՚ութիւնը վերշասաձ֊ ՐէէաԼով , Օգոս­

թեամբւ Այս նոր գաղթ ակառնն երկն Պ* Հրաէ ^ ա յ ՜ տոս I Օէն սկսաւ բանիլ :

հ՜ակ Խքսչրյիան Հետեւեալ տեղեկութիմենեբբ կբ ԵՐԵՒԱՆԻ Մ ոլոթովի շրշանի գործաը անն՛երը

Հաղորդէ կոմիտէի նախադաՀին՝ Պ • ճ՝°Ր& Մ ար­ եւ հիմ՚՚ւար՚կոլթիլնները որոշեցին Հայաստանի 49

Յքսրգելի ընթհըցՈղնքւր, աւհլորղ կր նկատեմ տի կե ան ի , Աանթիակոյէն (Ջիլի) , Յուլիս 23 կոլխոզներու օղնութեա՚ն հասնիլ ելեկտրական՛ու­
թուակիր նամակով մբ*
տեւէ կարձ֊իք յայտնել թուրքեւս\ովիէթ յարաբե­ թեան Համար; 1948^ ընթացքին այս կոլխոգն՚ե -

րութեան– մեղրալուսնի օրերուն Ա թալին ի մեր « Աայիս 24ի գիչոբբ ճամբայ ելանք Գերմա­ րոմն Համար պիտի զետեղուին 190 քիլ՛ք • ելեկ -

երկրին՛ մասին յայտնաօ՜ այնքան բաց որ՛ո՛չ տեսա­ նիոյ Պրեմէբ - Հաֆէն նաւաՀանգստէն *. Ջիլի Հա­ տրական լարեր , պիտի կառուցոլին՛ 4 4 կայաններ

կէտի մասին։ սածներս աասնեւմէկ Հայեր են՛ք, որոնց երկու - եւ 3580 լո ւսալորմս/ն կէտեր ։

Այն ատենոլըֆէ ասդին՛ մեր երկրին մասին քբ ամուսնացած են օտարազգիներու Հետ է Յունիս Զ ան գի բասարի շրջանին մէջ պիտի զետեղուին 25
գիծ եր, 8 են­
տեսակէտը դժբախտաբար չէ փոխուահ՝ ր^՚կեր 2.\ ին Հասանք Ջ ի լիի ՎալփարԷզօ նաւաՀանգիս - քիլմ • երկարութեամբ ելեկտրական
կէտեր,
Ա թալին ի , որ ՛ոչ միայն մերը չի նկատեր Կարս ՛եւ տբւ Յա^սրգ օրբ մեզ փոխագրեցին Աանթիակօ , թակայան, 650 էլեկտրալուսավորման կողմէ ։

Արտահան ՚նաՀանգները, այլեւ մեր Վան ել Պիթ~ աւր մինչեւ Յ՛ունիս ութ մնացինք գաղթականն՚ե - Հայաստանի ելեկտրական թբբոթի

լիս նաՀանգներն ալ կը նկատէ Հայաստանի սե­ բուն\ Համ ար կարգադրուած մ արգարան ի չկնքին

փականութիւնը, նոյն իսկ իբր անկախ պետութիւն՛ մ Էջ : 3՝ոմն իս 7ին սլա ւմ անագբո ւթիւն ստռբտգբե– ԹԱԼԻՆԻ ՇՐՋԱՆԻ 16 գիւղերու մէշ նոը

մը չի ճան քնար մեր երկիրը ել զայն՝ կը Համար՛ի ց ի Հ իւսուածեղէնփ գոր ծար անի մբ Հ ետ որպէս չէնքեր կբ կառուց ուին ուսուցի չներո՚ւ Համ աբ :

մէկ անգամը համ աղա շնա կց՚ո ւթեան՛ մը զո՛ր պիտի մեխան՚իք (մեքենագէտ) նտրոգումնեբու Համար ՝ : Աէկ մասբ արդէն պատրաստ պիտի բլլայ մինչեւ

կազմեն՝ Հայաստա՛ն՛ի եւ Վ^րաստանի խոբՀրգային Յունիս 9ին մեր տեղացի Հա յերէնւ Տիար Պ ՛՛ւլ ո յետ­ տարուան վեքջբ , իսկ միւս մ ասր մ ինչեւ 1949^

հան րա պետո՛ւթիւնն եր՛ը, այսինքն քԱորհրգ՛ ըն­ նիւ պնդումներուն վրայ մեր րնտանիքբ 12 օր "կիզրր ՝

կերվարական հանրապետութիւն մը եւ կ՚ըսէ որ Հիւր մնաց։ Պ * Պալոյեանի ջանքերով բոլոր Հա - ՊԱՏԱՆԻ ՄԱՐԶԻԿՆԵՐՈՒ ԽՈՒՄԲ ՄԸ Օգոս–
յերն
Թոլրքիոյ կառա՛վարութեան կը մ՛ն՛այ միմիայն՛ ալ գուբս ելան՛ մ ա՛րգարան Էն եւ տեգաւ\Ոբ - տ ո ս 5ին Երեւանէն Լենինկբատ մեկնած է, բաղ­

միանալ խորհրդային ընկերվարական Հա յաս - \ուեցան կացած 17 մանչերէ եւ 11 աղջիկներէ , որոնցմէ

տանի : ^ Ա յստեղի ն ե բ գա ղթո զն ե ր ո ւն պա յմ աններք ոմանք Հայրեն՛ադարձ պատանիներ են՛, ինչպէս

Ս թալին, ճան՚չ—ուահ– է իբր յամառ եւ վրէժ՜ - Հ ետեւեալն եբն են, կառավար ո ւթ իւն բ ո բռէ ներ­ 3 ո ւն աս տան էն ներգաղթած՛՝ Պետրոս Ե րամ եան ,

խնդիր պետական մարգ մը։ Ընկեր Ա թալխեի մեր գաղթող ազատ չի ձգեր եթէ աշխատանքի պայ - ո բ երկարութիւն ցատկող լա ւ ագո յն մ արզիկներէն

երկրթ ՚ մա՛սին ունեցան՜ տեսակէտը բնաւ փոխ– մ անագք ո ւթիւն՛ չստորա գրուի գռրհ՜ա տ է բ ե ր\ո ւ է ։ Հայրենադարձ մար ղի կներ բ նկատուա֊ծ են Ե–

\ուա0– չրւ/ա՛լուն ցայտուն՛ ապացոյցները կը կազ­ Հետ , ո րոնք կառավարութեան իսնդքանքին լ\"Գ րեւանի ամէնէն լաւ Հաթլէթ%ներբ։ Պատանի

մեն \939,ին Մ ոսկուա յի մէշ Սարաճօզ/ուի , 1940– աո աջ երթալով գո րծ ա ւորնե րո՛ւ ն Հ ետ Համ ա՛ձա յ – մարգիկներոււ խումբք պիաի մասնակցէր Օգո սա .

ին Պերլինի մէշ Հիթլէրի եւ 1945 Ցոլնիսխ ա՛յն ն՚ութեան՝ կուգան ։ Երկու ^Լոդմե,րր, գործատէր եւ 14 20 Լենթնկբատի Համամիութեն՛ական՝ դպրո -

ատենուտ% Մ ո ււ/լուայ ի գես սլան Աէլիմ Աարփէբի գործաւոր, ազատ են\ իրենց Համաձայնութիւնք ցական մ բ ց՝,ո ւմն ե ր ո ւն՝ Հ

ներկայացուցած պաՀանջնեբբ , կարս եւ Արտա– կնքելու մամտնակ : « Մ Ո ԼՈԹՈՎ » ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆԻ (Երեւան)

Հան նա Հ անգն եր ր Խ • Հայաս ա ան ի վերա գար ձնե­ կեանքբ Ջիլիի մէջ լաւ պիտի բլլայ ապա­ գա սա իսօսներէն Բաշինջաղեան յա յտա բարեց ռա–

լու եւ \թե գուռն երո՛ւն *^էլ\ Ա ովիէ թնե րուն\ խարիսխ գա յին ։ Ա ^ւէգբբ բաւական՛ գմ ո լար ո ւթիւն պիտի տիօ - Երեւան ի մէկ թղթակցին՝ թէ՝ այս տարի

տալու սաս ին : քաչենք , մ ինչեւ վարմուինք ե ր կր ին ու ռո րվինք Հա՛մ ալս արանին՛ առաջին դասրն թաց քք պիտի բն՛–

Ընկեր Աթալին ձայն չէ Հանահ՚, դարանակալ լեզուն ։ Բնակարան՛ի խնդիր բ բալա կան դմուար դունտւին 415 ուսանողներ։ Մինչեւ Հիմա եղած է

ռ սլա՛ս ած է այնքան ատեն ոբ Թուրքիա զօրաւոր էր է * Ամսականիս դբեթէ կէսր կբ վճարեմ բնակա - 1050 գիս՝ ում , ո բոնց մ էջ կան 100 ոսկի շքանշա–

բանի Համար։ Աննդեղէնբ առատ է եւ բարեբախ­ նով շրջանաւարտներ %

կամԱ ովփէթներ բ տկար կբ զղային իրենք զիքենք ։ ԷՋՄԻԱԾՆԻ ՇՐՋԱՆԸ երկու տարիէ ի վեր կը

Բայց երբ ենթադրած Է որ Թուրքիա ակար Է կամ տաբար աման : Յաջորդ չաբթոլ աւելի լաւ գոբհ՜ի շարունակուի մետաղեայ խողովակներով Նոր ^։ր–*
բնա­
թէ իմեքգինք չատ զօրաւոր զգացած , իսկոյն թա– մբ պիտ ե սկսիմ մ եր գործարան ին մէջ ։ Հյատ ա– մուգի մբ կառուցում բ ։ Այս ջբմուղբ շրջանի

կարգէն գուբս ելլելով մեզմէ կարս եւ ԱրտաՀան ւելի լաւ գոր-հ՝ պիտի բնէի , եթէ իմ ուզա՛ծ մեքե­ կիչներէն պիտի մ ատակ արարէ սառնորակ ջոկբ ։

նաՀանգներն ու Նեղուցնե բու մ էջ խարիսխ սլա– նան– ունենայի։ Բայց, տոլաբի պակասին պատճա­ Մէկ երկվայրկեանի մէջ ջրմուղէն պիտի անցնի

Հանջած է : Ասիկա ցաբգ անխախտ ծրագրի մբ ռով անկարելի է գնել զայն այստեղ Հ 145 լիտր ջուր ։ Ջրմուղին շինութիւնբ \ոբ լ\ոբբոՐԳ

տակ այսպէս տեղի ունեցած է եւ գոյգն իթւչ պէտք « ՝^(*Լ\ ՝թե ալ մեգ Հետաքրքբոգ եւ ամենակա­ Հնդամեակի Նորակառոյցներէն^ է, տ յս տարի ա–

չէ կասկածինք թէ այսուՀետել ալ այսպէս տեղի րելիս ր խնդրի մ ասին • • այ ստեղի Հա յկտկան ւելի մեծ թիւով պիտի շարունակ ո ւի • վե ց քիլո–՛

պիտ ի ո լյնեն ա՛յ I կեանքի մ ասիՅր ՚ Այսա եզի Հա յերբ իրար բե բող մեթր երկայնութեան վրայ փորուած են արդէն՛–

Արդեօք այս յօղռլաձ՜ր գէթ քի՛է մ բ "Լ^"1^ բա­ մ իռւթ իւն մ բ գոյութիւն չունին ՚.(իո/մտնակին գո­ խրամֆեր • 850 թոն կապա րէ խողովակներ փո խա–

նա0 յ աչքերբ քանի մք միամիտներու , որոնք ի– յութիւն Հունեցեբ է միութիլն մբ, բայց խռովու­ գրուած են տեղին՛ վրայ եւ Հինդռւկէս քմ * տարա­

ր՚ենք աչքբ յառած են Ա* ոսկուա յ ի եւ բաներ մբ կր թիւն՝ մտեր է իրենց մէջ եւ այդ պարագան՝՛ տա— ծութեան ՚Լրայ ղե տ եզո ւած են խբամներո լ ւքէջ *

֊յուսան այնտեղէն : Եթէ բանայ,, երանի մեգի։ կաւին արգելք կր Հ ան դի ս ան ա յ Հ ա լաքա կան գոր–

•ծունէ ոլթեան մբ ձեռն ա ր կին ։ Բոլոր Հայերն ալ

տ ո դո րո ւած կբ թութն Հա յկական զգացումներով ,

ՓԱՐԻԶԻ ԱԶԱՏԱԳՐՈՒԹԵԱՆ տօները կը շա - եւ սկիզբի քանի մբ օրեբբ մեզմէ աւելի ուրախ ու մեր ներկա էութեամբ եւ կբ յուսայ թէ այդ իրո՛–
խանդավառ էին մեր իւմբին Հասնելուն Համար՝։
զո լթեան շնոբՀիւ Հայ գագութի անդամներբ կր­

բո մնա կո ւին Օգոստոս \ 8էն իվեբ * &արաթ գիշեր Նոր Հայեր՛ էինք, ու քՅ՜արմ արիւն կբ բերէինք եւ կին կաբելի պիտի րլբս՝յ միացնել եւ ստեղծել ազ­
կի­
տեգի ունեցան Հրապարակային պտրեր ։ ինչպէս մեր աջակցութեամբ աւելի լալ պիտի կոձուէին գային գեզեցիկ մթնոլորա մբ յ Վերջին երկու

կք /իշուի՛, 1944 Օգոստոս 23ին էր ոբ ֆրանսական ձու լմ ան դէմ : Ա յս խանդավառս ւթ իլնբ սակայն րակիներ ք ան ցուց ինք Պալո յեասներոլ ե-Գասպաբ–

եւ ամերիկեան զիւեոււո բն՛եր բ Փարիզ մտան, մէկ չատ երկար չտեւեց , կա բծես թէ շիջած է ։ եաննեբու տունեբբ եւ ստեղծեցինք ազգային ջերմ

« Տի՛ար՛ Պալոյեան, Աանթիակոյի Հայասէր եւ մթնոլորտ մբ ազգային խնդիրներռլ շուրջ կա–

շաբթուան ապս տամ բութ են էն վերջ Հ գործնական դէմքերէն՝, մեծապէս ոգեւորուած է տարուած գրոյոթերով եւ ազգային երդերով ։

« ՅԱՌԱՋ »/> ԹԵՐԹՕՆԸ (84) փաՀար կբ փախչէին, խումբ խումբ կամ առան­ Իսկ Աշոտ Եբկա^թբ . • . :

ձին՛, ոմանք ձիով, •ուրիշներ ոտքով։ իշիւանաւոբբ • Ան ալ փախուստ տուաւ ։ Եթէ Եուսուֆի

ղինուոբր չէր ճանչնաբ , իսկ զինուորբ՝ իշխանա­ գունդբ չդաւաճանէր, թշնամին անզօր պիտի բլ–

ԱՇՈՏ ԵՐԿԱԹ ւորք։ Ամէն մէկբ իր մասին կբ մտա^ծէր* ամէնքբ լար վնաս ելո Լ մեգի , թէեւ քնացավ՜ ատեննիս յար­

կ աշխատէին խո (ս տալ Ղ՝ուինի շրջակայքէն եւ ձակում դորհ-եց մ՛եր վրայ ;

(ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) փախ չիլ Հեռու Տ Հեռու • • ; ՚ Ապանուածներր շսւ°տ են

Ա արս 1/5/ի ա Հար մարդ կ ան ց խումբեբբ Խիստ շատ, Հայքէ սուրբ» թիւ ու Համրան՛ք

կ՚ուղղուէին ղէաի Ե՝բազգալո՛ր , ոչ թէ ուղիղ ճա– չկլ

ԵՐԿՐՈՐԳ ՄԱՍ նապաբՀով, այլ լեռն երաւ , ձորերու եւ մացառ ~ իսկ ի^նչ եղաւ Աբհ-բո մն եա ց օրիորդբ ։

ներու մ էջէն ։ Խ ելագաբներու նման կբ վազէին ա– Ես տեսայ զայն կռիւի ամենատաք վայր­

ռաջ , ա՛ռանց նկատելս լ ւոր թշնամին այլեւս չի կեան ին , պա տաս խանեց ղինուո բ մք ։ Ան՛ կբ կքռ–

Այստեղ գետինն՝ ալ կբ շարմի* ինչպէս կ՝օրօրէ Հալածեր զիրենք։ Հոն ուր տաս ջ կբ հ՜ասանէին ուէր Հերոսաբար ։ իսկ իԲնչ եղաւ անկէ ետք ,

ղիս։ ԷՀ1 աւելի լալ է ՛ուշադրութիւն չդարձնեմ, Բագրատունեաց եւ Արծ րո ւն ե ագ սեւանի շ դրօշ - չգիտեմ ։ կռիւբ այնքան սոսկալի էր որ կարելի

ես կբ վախնամ ա յս տեսակ բան երէն։ Փակեմ աչ­ ներք, այմմ բարձրացած էին Աշոտ բռնաւորի ել չէր թշնամին բարեկամէն զատել։ կռիւ չէր՛, ս յ յ /

քերս, աւելի լաւ է քնանամ, քո ւնբ կբ խազտզե - Գագիկ Աբծբունիի դրօշակն, երբ ։ Այլեւս կատարեալ ջարդ* Հարիւբաւձոբ մարդիկ կբ մ ո ր–

ցնէ ղիս ։ Եր՛կաթի յա գթա կան գունդերբ • ցան \ոլ ցրիւ ե– թուէին մէկ վայրկեանի մէջ X

Ու երեւակայելով ոբ կբ քքնանայ արդէն, ճիգ գած էին՛ անոնք, շատեքն ալ անշունչ ւիռո ւած է ին՛– Մ արտ ի բոս վանաՀ այր՚ր լուռ մնաց ։ Ղ* է մ քին
կ^բնէրւ էին խոր թախիծ մր, որ՝
միշտ ։ պատերազմի դաշտ ին վրա յ ։ գ\բայ կբ նշմարուէբ այնպիսի

փակելու աչքեք՚ք, բայց ան՛ոնք բաց

փախստականն եր՛բ ճամ բան Հանդիպեց ան վա ք– նայոգբ կբսաբսափէբ : Փախստականներր, տեսնե­

Ինչքան լաւ է այսպէս * ես խաղաղ եմ, բէկ խումբի մ բ ։ Կ՝ ո լզէին ետ դարձնել ձիերուն լով որ՝ Մ ար տի բոս Հա յրբ այլեւս ո չին՛ք էէ ր խօ -
մար­
անվրդով ու անխռով •» •; գլուխներ բ եւ փաէ՚չէլ յա ս փոքքաթիլ խումբին սեր, խոր գլուխ տուին եւ անցան առտ^ ։

Ի փեբֆոյ քոււնբ կբ յաղթէ այս խոնջեալ առջեւէն , թշնամի կարծելով զայ% ։ Հայր՛ սուբբբ կւսնգ առաւ վայրկեան մբ, ա–

Ա պասեց էք, ո՞ւր կբ վազէք այսպէս խե­ պա դառնալով իր խումբին՝ բսաւ * Ար՝Նբունեաց
չէ թողուլ
մինին, ու Հեղինէն կբ սկսի նիբՀել ։ լագարի նման, կանչեց խրոխտ ձայն մ բ ։ • Տգտք, մենք պէտք է գտն՛ենք

ԺԵ. Փախստականներ բ կանգ առին ։ օրիորդբ, կենդան՛ի կամ մեռած։ Պէտք

Ի^նչ պատաՀեցաւ, Հարցուց խումբիԽ ա– գա յն թշնամին երուն ձեռքբ ։ Առաջ երթանք , պա­

Կամաց կամաց կբ բացուէր արշալոյսք։ Արագ ռաջն՚որդբ , որ Մարտիրոս Հայրն էր* տերազմի դաշտք Հեռու չէ մեզմէ ։

արագ խոյս կուտային գորշ ամպերք եւ կբ կո ր– Անոր աչքեբուն մէջ երեւեցան յուսաՀատու - Եւ կտրիճներու այս խումբբ սրարշաւ դի —

սուէին երկնքի անՀուն տարածութեան՛ մէջ : թեա՛ն դառն արցունքներ ։ Ամէն՝ բան Հասկցած էր* մեց կռիւի գաշտբ ։ Հոն կ^եր ելա յին դիակներու

կ ր սկսէր պայծառ առաւօտ բ ։ Հայր սուրբ , մենք պարտո ւե ցանք : կոյտե ր Հ

Բայց ախուր , սոսկալի էր այդ առաւօտ ր Ա— քարտուեցւթ*ք

շչոտ Երկաթի Համար։ Անոբ դռւնգերբ սարոտ– ֊ Ար լաւաՀձա •նւութիլ ՚*՝ԼՀ կոր՛ծ՜անեց մ եղ ԲԱԳՐԱՏ ԱՏՎԱՋԵԱՆՏ

Fonds A.R.A.M