Page 139 - ARM_19-1948_03

* տ* « • ա տ

ՈՒ ՊԱԴ. բագոյն շաՀերէնւ մղուած , այդ չի նշանակեր թէ Ա տալին ի յ,ուշարձաԼի բացում ր, այն ատեն ոչ ար­
Իէաւանք
կարելի է լուռ անցնիլ ամէ\ն բանի վրայէն ; Տող տօնութեան , ոչ իրաւունքի Հարց կր մնայ ել րնգ–

շաէւագածՎաԱ մր կուդա յ ո ր ա յլեւս կար ե լի չէ Հանգուրժ ել ; Հ ա կառա կն ժ ո գո վրգա կան ո ւ թիւն ալ կր շաՀ ի , ե–

•Մ ենք ալ մեր կարգին պէտք է գոչենք ; Կ ՛ս ց , թէ ոչ մրցանակ։ Ե*֊ կամ ոլզզակի մի լաւ տե­

երբ մ ան ա ւ անդ. խնդիր ր կր դառնա յ շաՀ ագործ– սակ » * . պրովոգացիտ , որ կրկնապատկէ ժասլա -

մ՛ան շու֊րթ ւ ա՛յսինքն– շաՀագո՚րծման իրաւասու­ ւէնին՝ արժէքր։ Այգ ձե՚ւով ոչ շաՀագործում կբ

Հետզհետէ այն Համոզումը կ՝ ունենամ թէ թեան մասին ։ մնայ եւ ոչ ալ արտօնատէր ի ի բա լաս ո ւթեան

մենք Հայերս, անիշխանականներ, օրինազանցներ Տ ասն րչո ր ս տար ի առաթ , անաղմուկ ու ա\Լ՝ - Հարց ։

ենք, ոէ իշխանութիւն ել ոչ ալ օբինա կանո ւիժիւնէ ձա յն թնկալ մեծ Կաղնին : Աա յն չՀ֊աճ եցինք ։ Ան­ ՄԵԴ.ՈԻ

յարգող մարդիկ։ կողին՛ գամ ուած մնա՛ց այդքան երկար տար ինեբ,

Թէեւ քաղաքակրթուած երկիրներ կ՚ապրինք, կր կին բողոք չբարձրացուցինք եւ օր մլէն ալ յան­

սակայն տարրական գիտելիքներու մասին անղամ կարծ, լուր առինք որ Ա՚եձէ Հայր .ոչ եւս՝ ԷՀ
Ա՚ինչեւ Հոս իր ա լա ս ո ւթե ան Հարց չենք ուզեր
գաղափար չուն ինք տ ՄԱՄՈՒԼ

Ո® վ իրաւունք տուաւ, ո՞վ արտոնեց որ Մ եհ՜ արծ ար՛ծ ել Հ

Հա յո ւ մ ր կեանքբ կամ մաՀլլ, ժապաւէնի վերա– Ազգային յուղարկաւորութիւն կր կատարուի ԵՐԷԿ ԷՐ ԱՆ ԻՍԿ ԱՅՍՕ՞Ր–
գիտու­
՛հեն , եկեղեցիին պղնեն , ազղային յուղարկաւորու­ Ա՝արսէյլէն Փարիզ , առանց Երեւանի

թիւն կատարեն , առանց պատկան իշխանութեանց թեան. ։ Այս ալ ոչինչ, բայց երբ կա՚բգր կուգայ

արտոնագրին : Ազղային։ բառր շատոնց նացիոնա– շա Հա գործման , ժապաւէնով ան մ աՀ ա ցնե լո ւ ( ռթէ Հալէպի « Արեւելք » ք Հետեւեալ խոբՀրդա -
ղաղա–
Լ1՚ԺՂաՅՒա եզան է ել մեր բարեկամները չեմ ս խ ա լի ր ան մ աՀ բա՛ռն ալ մ ասնաւո ր Հ ր ո վա ր– ծ ո ւթի ւննե րր կ ՝րն է ն եր գաղթ ի Հ ան գան ա կութե ան
, միայն
փար իսկ չունին այղ մաէւին; իսկ Մ ենր պարտիա­ ա ա կո վ ն ա ց ի ոն ա լի զա ց ի ա եզա՚ծ է^ Հոս պէտք չէ մասին, այս խորագրով խմբադբակաՀնի մր մէթ

եւ միայն վեբապաՀոլան Է, ամենամեծ ի ան— ա լլեւս լռել ։ ( 2 2 Աուլիս) .—

յի ամեւ՚ամեն առաջնորդ, ռէսպուբլիդաներ Օրինակ թոզ առնե\ն> ՛նրանք մեզանից ։ Ա՝ի– « Տառտթգիմական » շարքեր՛ու մէթ այնքա\ն\

վեղար Հայր Ա թալին ի ; թէ մենք առանց արտօնես ւթեան ոբ ել է բան՛ ա– սբ)րն թաց գար.դաց ալ անտ իրո ւթ իւնր , ՛որ ք^արե —

Ասիկա միայն Ա՛յդ երկու բառին Համար ։Այժմ նոռւմ ենք ։ Առանց մասնաւոր մ ի ՀբաՀաՀւ դի տե­ ՛Լ ՛ւրհ ա կան ր ժամ տնակ իսկ չունեցաւ Հակակշռէ -
անցնինք բուն նիւթին :
րեւ անգամ չի կարոդ շարժուել արտասաՀմա– լու Հաւաքուած եւ բաշխուած գումարն՛երու ճա­

Այ.ո , եւ կրկնակի ա յ ո 1 փտրիզեան Հայատառ նում , ո^ւր մնաց մեռնել։ կատ ա ղ ի րլք ; իրողութեան մէթ, փր անունն ու

թեւրթբ, որ նացիհնա՝լիղացիանեբո՝ւ կարգին կբ Ներգաղթ սկսեցինք ար տօն ութեամբ , Հա յբե՜~ վարկր որպէս « փարա լան ^ կր գործածուէին ար­

զասուի , ի/ւաւունք ունի երբ կբ խօսի շաՀագո բն~ նիքի անուն՛ով ենք խօսում կրկին մասնաւոր ար– դէն , անխոստովան ելի կեղեքումներ կամ մ ս խո լ մ—

ման՝ մասին : Ա՛ենք շատ ենք շաՀագոբնուան օ– տօն ար գով , կարս ու Ար՛տ աՀ ան ի ան՛ուններր բե=* ն եր ծածկելո րաբեմ ի ան ե ր ք վստաՀութիւնր

տարներէն , այժմ թ ո յ լ չենք տար ոբ շաՀագոր– բան չէիք ուզում առնել առանց Հրաման ի , թէկուզ շաՀադոթծելու Համար։ ինչպէս միշտ, այս ան­

նոլինք Հայէն։ մեբ փորն էր արագում ս բան ից , վա խ են ո ւմ է ինք գամ եւս , ան չունեցաւ տ գա տ ո ւթ իլն բ ոչ միայ(5/ւ

Ո՞ւ ո պիտի երթամք այսպէս, եթէ ամ՛էն մէկ ո ր յան՛կարծ խանգար ի մեբ մեծ առաթնորգի քու– կոմիտէներու ապօր ին՚ո-լթիւնՒնե րով զբաղելու ,

Հայու կեանքն՝ ու մաՀբ շարժանկարուի : Մեն զաքական զո բհ երին ։իսկ ա ւսօր էնքան բզտ՚ւե ց ինք այլեւ կարելիոլթիւնր ստուգելու՝ թէ որուն տ ր—

(մաանա՚ւո ր ա բ տօն ո ւթ եամբ) ազղե բո\ւ մէթ ան­ որ ա օտար պետական մարդկանց ականթներում , ւ ած ր որո0ւն կ՚երթայ ։

գամ , տե ս՚ն ու ահ չէ , է ս սլ՛րս // մի բան Հ ղօղանթում են զեռ այգ անուններր։ Եւ ույս բոլո– Ա ուր իա յէն մինչեւ Հ՝ե քլաւ ո բ Ամերիկա,

ի շխան ո ւթի ւն ունին ք , պետո՚ւթի ւն&երոլ կ ար– ՛րր մէկ ՀբաՀանղի , մէկ խաղի վրայ նօթագրուած9 գագտնիք չէ այսօր Հայ ժոգովյդլրդին– ու նոյնինքնէ

գին կբ գաս ո լինք ել կրկի՝" կր շարունակենք մեբ ն ե ր դա՛շն ա կ , ոչ մէկ օրէնքի զան ց ա ռո ւթի ւԱ՝ ։ ներգաղթող թշուա՛ռներուն Համար , թէ բոլոր ա–

անիշխանական թմբուկբ զա\րնե լ , առանց տեղե­ Եթէ Հարկ է ժապաւէն ցուցադրել, էդ էք նոնք՝ որ Հազտրնեբու եւ միլիոններու Հետ խա­

կութեան եւ առանց ոչ մէկ արտօնութեան։ Այս սլէտք է Երեւանից գայ։ Եթէ ռուս՛երէն՝ կամ ՛թա–՛ ղացին , մէկ քանի ամսուան մէթ ... կրցան լուծեք

բոլորք ի^սէ իրա՛ւունքով : Եթէ ցարդ ,՝ն՚ոյն իսկար– թտրերէն են խօսում, այգ ֆիլմերի մէթ, մեր յա– ինքնաբաւ գա ոձն ա լու գա զան ի քբ ։ կզանգիտանանք ,

տասաՀմանի երելանիկն՚երր , ա՝ձՔ ԳոՑ^"էս եդա­ ռաթգիմութեան՝ Համար է, որպէսզի օտար լեզու– անշուշտ , թէ ,ով ինչ բբաւ Ա՝ • ՆաՀանգներռւ մէթ*

ծին վրա Լ , Համ ե րա շ իւ ո ւ թեան եւ մի ո ւթ ե ան՝ գհ– ներր մ ի լաւ սերտ ենք ։ բա յց գիտենք՝ թէ Ա ուբիո յ Լիբանանի նյմ ան

Կրկին աչք կր խփէթնք, եթէ էգ ֆիլմում, գաղութի մր մէթ, ցարդ որեւէ Հաշիւ չներկայաց–

մեր ամենամեծ բարերարին մասին էլ, մեր անւ՚մաՀ ո լե ցա.լ ժոզովուրդին Հ Ա՝իլիոնն՚եր Հդո յացա՚ն, թե­

ներր Հարկ եդած օգնոլթիլեբ ցոյց տուին, թայց ւ առտթնոբգ Ա թալին ին մի գովք Հիւսէին՝ Հ րեւս ւս յս անշո՛ւք տվւերուձն վրայ, բայց Հաբ իւր

դժուար թէ փ ր կո ւփն թշուառութենէ եւ կարենան (Բարեկամ , թնչ դիտես , թերեւս այգ այ Հ աղա ր ա ւո ր սուրի ական՝ ոսկ ինեբ ղանձ ու եց ա՝ն\

դիմանալ յառաթիկայ ձմրան խստութփ՝ւններ,ուն\ ։ Կ.այ ՚ 1-էնր Հայրենակցական Մ ի ո ւ թ ի ւձնն եր է , ներգաղթի

Այո առթիւ Ալիք օգնութեան կոչ մր ոլգզելսվ, կր Ես տես՚ն ելոլ բան չուն՛իմ , աչքերս փակ եմ ցանկէ բուն մ էթ ա բձանա զր՛ո լոզ Հա յ ր են ա՛կի ցնե ր է ,

պաՀանթէ որ թաւբիզի նեբգադթի կոմիտէն Հան­ պաՀ ում եւ ակ ան թն եբս գոց ոբ չկ ար, ո զան ամ նբ– տեղական՝ Հանգանակութիւն^– երէ ե լ ձեո/նայ/կնէ -

գանակուած դում ա բներո՚ւ մն ա ց՛որ ղր տրամագրէ ր ան ց ւո Լ ււ ն ե շ ու / « ել : 1/ ՛ա // ււ ա ա Հ եցն-ո *^աԲ Լ աք ,ք,Լ էք •՛ք ֊*ե , Նւ-րդ֊-ւթ-դ շ^^**Նիթ*Ն*րՀ Հորպէա* «ճւս՝1,ա–

ա լգ տ եգաՀ ան\ո լ ա-ՀիՏւ ե րո լ\1. ւ յ ԴէրաՆզ ՀայՀոյում են՝ * * . ս լ ար Հ ա ծա իւ ս » ) : Առանց Հաշուելու զանազաէն,

Համեմատաբար շատ աւելի ասլաՀով ել բա– • Ընկեր եղբայր , աաա՝՝ կ բան չկայ ։ Երեւա­ •.նու ննե բու տակ Հաւաքուած « մա՛նր - մունր »
Նայիրիի
րհկհոիկ սլա՚յմ ա\1֊նե բու մէթ են Փայտակարանի նի ժապաւէնին մէթ, որ կբ խօսի Երկգիր գումարն երր՛. \թհր՚դազթի կոմիտէն եր՛ր ոչ միայն՛
գերեզ­
միւս երկու շբթաննե բ՛ու Անթեւան եւ փեՀ լան ի թեր մ ասի՛ • , Հոն ^Գաշնակ ավան՚տո լրիս տն երր ԷՐՐ ին ա^ ՛Հրաժեշտ Հ ա շո լե տ ո ւո ւթ ի ւն ր , այլեւ փր­

զուտ Հ ա յարնակ դի*֊դերր շուրթ 2 5 0 տուներ ով , ման ի մեր Հայրենիքը» , կ՝րսէ , բայց ... փրեց ան՝ ամ էն անգամ որ ո րէ լէ դժբախտ վ ա՛ղեց

ինչսլէս եւ քՒ,ոլ մ ան ե անն ե ր ո լ\ն, սլա տ կան ո գ 1Լինան՝ Հէ՚Լո դրա պատասխանն են տալիս նրանք , իրենց վբայ, կորզուած գո՛ւմարն եր ու բախտր ճշ­

խոշոր գիւգբ որ կր բագկանայ 7հ* տուներէ : •ես նրանց լալ եմ ճանաչում, նրանք խօսքի տակ դելու Համար :

Հյբթանբ կրթական տեսակէտէն ոչինչ չունի Հ չեն՝ մնալու ։ քՒէ ոբ կդասես այդպիսի բան չի լիա­ Աւելորդ ձԼՀԼԼայ թերեւս յիշեցնել , թէ տնա­

Գեռ փակ են դսլբոցներր , թէեւ անցեալին մէթ նում , էդ ինձ կարծել է տալիս , ոբ վախեն ո ւմ են վար ի ինքն ա՛Հ աւանութ եամ բ շարժեցաւ "ճ. աեւ Ան­

տեսուչ ԱիՀրան՝ Գրիգորեանի օրով ինր կանոնա­ Հր անք մեղան ից եւ չեն Համ ա բձակուելու ։ 1շլ էդ թիլիաս ի կաթոզիկոսաբանր՝ որ «Կօշիկի՝ Տ^ոնտ^ի

ւոր դպրոցներ գոյություն ունէին՛, բոլորն ալ թե­ •թն՛չ գա՚տաբկ ֆ/ւլմ ա , ուր չեն՝ ՀալՀոյում Հ անունով Հաւաքուած 180.000 Ա* ոսկիի գո ւմ ա–

մական գո/ րա\նո ց ի շրթանաււարտ ուսուցիչներով , Արդ, կ^առաթարկեմ , ժապալէնր պատրաս­ րէն Հարիւր Հազար տրամադրեց ներգաղթին , ա–

իսկ այսօր ոչ մէկ Հատ։ լիողովուրգբ ուսուցիչ տող Անասնագէտներուն, տեղ մք յարմարցնել եւ ռանց Հ արց՛ն ելու ժ ո գո վո ւր դին\ կամքր՛ ։ Ընթա–

կ՛՛ուզէ , ստանձնելով Հոգալ ծախքր եւ սնուձնգր։ ոնե, ս ււ վետ ռէսպո լբլիղան երի առաթնո րգ ց իկ ա՝ն պատ ասրյա՛ն ատ ո ւոււրթեամ բ , եւ մ աս ամբ

նորին :

Այս զան ցառու թ ի ւնն երբ չէ ին կին ար չանդրա­

դառնալ Հայ Հանրային կարծիքին վ,Րայ, ՛որ

(73) Գարղմանաց Ա եւ աղա իշխանք, Ավւխազաց Գո\ւր - րնղոմնակ չէ տարտամ Հաշիւներ մարսելու ։ Բան

ՅԱՌԱՋ »Ի ԹԵՐԹՕՆԸ գէնր , Աշոտ Երկաթի եզբայբ Աբասր , Գէոբգ մր խախտեցաւ ժողովրդային վստաՀութեան մէթ։

ա տ երկս՜ Ա արզպետոլնի իշխան ր , ՏովՀանն՚էս Կ ա թ ո զի կո– ւրեցան միտքեբր։ Անոնք ոբ զբաղեցան

(ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՝ԼՀՊ) սր եպիսկոպոսներով, եւ Ա՛արտիրոս վաՀԼաՀայբր։ ճանւսպա րՀ ած ա խ սեր՝ ո լ յաճ ձ անձում ով , ոչ մ իա՝յն

Աշոտ Երկաթ գլխին դրած էր ոսկիէ թագ, խուսափեց ան Հ րա պարտ կային Հա շուետուու թեն է

զարդարուած թանկագին քարերով , իսկ մէթքի՚ն մ բ, ա յ լեւ ա՛մ էն բողոք կամ դիտողութիւն խեղ–

կապած էր մարգարտա՛յեռ ու ականակուռ գօտի։ դեցին աղմուկի մէթ, լ աճ ախ սմ ս եղուկ սպառնա­

1Լզէն կախած էր մ անեակ մ ր, որ կբ վե ր թան ա ր լիքներով ։

ԵՐԿՐՈՐԴ– ՄԱՍ լա յն ձո լա ձեւ Ո ս կի" վ ել որռՕն՝ վրա յ \ն կ արու ա՛ծ Եւ , աՀաւասիկ արդիւնքբ ։ Հակառակ տար­

էր գառն, քրիստոսի խաչափայտ ր ձեռքին ։ ճկոյ­ ուան՛ մբ խժալուր աղմուկին , սրտապատառ կոչե­

Ը– թին վրա՛ անցուցա՛ծ էր թանկարժէք մատանի, րուն եւ շողշողուն Հանդէսներու , « Ե ր ^բորդ Մ ի—

իսկ գօտիէն կա խո ւած էր ոսկեպատեան. սուր բ , /իոնի Հ անգան ակո ւթ իւնր՝» պսակուած է տժդո յԽ

Կլա մ որ թո լէ ին բազմ աթիլ երինթներ , ո չ իւ ար— զարդարուած թանկա՚գի՚է քարերով ։ դում արով մ ր , 33 1 .1 3 0 աո լար ։

ներ * մ էկ կողմ է ներս կր տան է ին. վա յրի կենդա­ Այս րնդՀ • գումարին մէթ, 1լ աւելցնէ Ֆրէզ^ոյի

նիներ, թռչուններ , միւս կողմէ՝ Հոգին մէթ թաղ­ Աշոտ Երկաթի մօտ, նոյնպէս ոսկիէ գաՀոյքի մեր պաշտօնակիցբ՝ «Ասպարէզ», ՀՀշաա մր ղու —

ուած կարասներու բեր անն երր կր բանա յին ։ Վրա յ , նստած էր թագուՀ ին , ոսկիէ թագր գզխին մա՝րներ ապառիկ կբ մնան՛, եւ խոստ՛ումներ են՝

Գին փն եւ ուտ ե լի ք բ առա ա՛ո ւթե ամբ կր բամ— ել ծիր անւի ծած կոցր ո\ւսին ։ բթապատ ո ւած Էր լոկ ՚ Մ աս մր դումա բներ ալ՝ մօտաւո բ թիւեր ։

ն ո լէ ին ժողովո ւրգին , .որ ո ։. ր ա իւաձա յն երգե բով շատ իշխաոնուՀ ին ե ր ով , որոնց մ Էթ կբ գաԱ ուէին Ոչ թէ շօշափելի , Հնչողն՛ գրամ » :

կ^օբՀս. էր թագաւ՛ս րն ու թագուՀ ին ։ Փ ո զո ցն՛ե բուն նաեւ երկու օրիորդներ , մէկր՝ Ասաղիկր , Գաւի– ին չ ո լ առաթին միլխոնր գոյացաւ ա յնքաւնւ սրր–

մ էթ կր շբթէին մողովրդա կան երգիչներ՝ աշուգ - իժի նշանա՝ծբ, իսկ միւսբ Գագիկ Աբծրունիի աղ­ տա բուխ կերպով , ու կր ճապա՚գի եր կբորգբ :

ներ , ո բոն ք ա՛մէն տեղ կանգ կ ՚՝ա ոձն էին եւ Աշո տ թի կր , Հեզթնէն , Անո\՝֊ք ալ ուրախ էին միւսներուն՝ Բնչրա ,ւ փայլուն– ւաթողութիւն մր երէկ , երբ Գաշ–

Երկաթի քաթա գործ ութ իւն՝՝–֊ երբ կր պատմէին ։ պէս : քՍումբ մր օրիորդներ երգեր կ^երգէին , տա­ ն ա կց ո լ թ իմն ր կանդն ած է րՀան դանակս ւթեան կող­

Պալատէն կր լսուէին թմբուկներու ել տաւիզ1ն՝ե - ւիղներ կր նուաղէին եւ պարեր կբ պաբէին ։ քին , եւ անփառունա՛կ պարտութիւն մբ այսօր ,

՛բու ձայներր , գո ւս անն ե բո լ ուրախ կան չր ։ Պո/լա­ Մ ԻլլԳ ո ո֊ ներս ր պալատին մ էթ ո ւ րւս խո ւ — երբ նախաձեռնութեան մէթ կր բացակայի անոր

տին մ էթ խր ախճանք կ*Հ^լ էին ի շ խ անն ե բր , իսկ թիւն կ՝րնէին , գոլրսր շարուա՛ծ Հայ զինուորն երբ շուքր։ Հարցումներ, որոնք պէտք է ստանան

փողոցին մ էթ՝ մ ո ղո վու րդր ՝• Ե բաղդաւոր բ ողող­ ՛եւ. գունդ մբ արաբական ոօբքր, որ ուղարկուա՛ծ իրենց պատասխանք» Հ

ուած էր խաբոյկներո\ւ լոյսով . խարոյկւներ վառ­ էր Եո՛ւս ուֆ ի կողմ է թ ան կա դին րնծ ա\ն ե բո ւ Հետ

ուած էին չրթակ*ոյ բլուրներուն վրայ, որոնք ա– միասին , անՀամբեր կբ սպասէթլ՛ Հրամանի՝ իրենք իսկ եբբոբգբ անոնց առաթնոբդն էր * ծազկաւեր

ւ֊ելի շքեղութիւն , աւելի պերճութիւն կռւտայ ի\ն՝ ալ մ ասն ակ ցելու րնդՀ ան ո ւր ղո ւա ր ճ ութ ե ան ։ գէմքով մէկն/ էր ան, երեսին վրայ Հաղիլ տեղ

Հանդէսին Հ Այղ միթոցիԱ երեք Հոդի զգուշութեամբ մօտեցան տեղ մաղեր բո ւ ս ած էին %Երկու կոյրոբր անոր փէ–

Ուրախ էր Աշոտ Երկաթր ։ Ան նստած էր ոսկիէ պալատին ։ Անոնցմէ երկոտւքր կոյր էին կամ կոյր շերէն բռնած կր Հեաեւէին իրեն ։

գաՀ ոյքի վբայ, իսկ իր մօտ թագուՀ ին՝, իր նա­ կր ձեւանա՝ /ին եւ ձեռքեբնին ունէին մէկ մէկ սաղ, ՐԱԳՐԱՏ ՍՅՀԱԶԵԱՆՀ

ժիշտներով եւ մեծ ու փոքր իշխաններով ։Հո\ն էին

Fonds A.R.A.M