Page 251 - ARM_19-1948_02
P. 251
մօ Ամիրխանեանի լուսաբանիչ մէկ յօդուած/լ է որ ՋԱՑՆեՐ ԳԱՒԱՌԷՆ պատմութեսէն՛ մէ^եւ Հրաւիրեց ներկաները ՚^Էկ
ԱՈԻԳ ՄԸ ԵՒ ՄԱՅԻՍ 28
ա՛ն՛չուշտ , իր դրած յօդուածին. - մտքերը ունին : վայվ-կեան երկիւղած լռութեամբ յարգել յիչո* -*
Հետեւեցայ իր խորՀոլ^րդին եւ երկու երեք ՚ ան տակր ընկեր Ա. ԱՀարոնեանի եւ բոլոր անոնց, ո–
գամ կարդացի իր յօղուածր : Հիմա ես ալ իմ րոնք իրենց կեանքին գ՛ե՛ո վ կերտեցին տ յգ ոսկե–
կողմէ ոչ թէ կբ թելադրեմ, այլ շատ կր խնդրեմ զօՆ թուական՛ը *
բոլոր Հայերէն • Ո լ , իրենք ա լ կարդան կիտուրի ՏԷՍԻՆ , 8 Յունիս.— Յունիս 5ի շարաթ օվ՚ր Ո ւզեր՚ձն, եր եզան Հ ա յ Կամ • եւ Մ արտիկներու,
սլէս :
յօդուածը ել . , , լուսաբանդ լին , ինծի սուդի եւ ուրախութեան օր մր եղաւ մեր գաղու Աեբաստիոյ Վեբաչթւ՚աց եւ Ֆր • Կ– Խաչի Միու -
Ե ս , լուստբանեալս , ամէն կերպով Համաձայն թին՛ Համար ; Աուգի՝ այն պատճառաւ որ թաղու– թեանց կողմէ : Հ • Ց • Գ • Նոր Սերունդի ներկա ֊
եմ Կիտտլբիլ,; Աարդիկ միշտ ալ կ՛՚աշխատին՝ որ մր կտա արու եցալ ո ղբ աց ե ալ կար ապետ Տէր Պ օ– յացուցիչ Ա. Փափաղետն գեղեցիկ բառերով ավ>–
իրենց վրայ եղած հ֊անրո ւթի ւննւերէն ազատին։ ղոսեաւի , սպաննուած 1940 Յունիս \եին Լուաբէ տայայտեց Հ. Տ– Գ– Նոր Սեր՛ունդի իղձերը, Հ ե–
Օրինակ, ես, վերարկուս Նանր ըլլալոճ՝ վրայէս նաՀանղին մէջ, օդային ռմբակոծութեան մր Հե աասրնդած ն՛պատակը եւ ան՝կախութեա\ն՛ տօնի
նետած եմ. վաղն ալ ելէկս ու փռւլովրս պիտի նե տեւակն քուի • ԱՀա ութ տարի վերջ կառ ա վար ո ւ– Հանդէպ իր՛ենց ուն՛եցած պտշտամ՚ոլձնքր :
տեմ : իս՚քն ալ արգէն. . . գլխար՛կին տա՛կին ը թեա% կողմէ իր չանա կա վա յ ր ր փոխադրող առաջին Գեղարո ւեսաա կան րամն ինձ՛ մէՀ, մեներգեց Տի
խնդրեմ , գլուխը չկարծէք շատոնց ՛նետած է : ղի ակն էր որ արժանացաւ, վեՀ ա շո ւ ք թաղումի X կին Պօյաճեան՝ , յաշ\ւզ արտասա՛նութիւնէ եր ր\Ր՝ին
Վաղր կրնայ մագէթն ալ նետել եւ .. .թեթեւնալ։ Երկու Հագարի մօտ բաղմութիւձն– մբ Հայ թէ Օ ր իորդքհ՚եր էյ՚որանեա՚ն , Առա քե լե ան , Ասատուր ֊
Մարդ որքան բեռ եւ Հտգ չունենա յ վրան, ֆրանսացի Հետե ւեցաւ գագա՚ղթե , իր յարգանքի եան ինչպէս նաեւ Պ* Պ* Միքայէլեան>, Ա, Գրի–
այնքա\ն... անՀոգ կ՚ըլլայ։ ի շտէ, ըստ Կիտուրին, ղինո լորին գոբեան, քՍոսաիկեան^ Մ՛ուրատ եան՝ , Տէր Ղ^ազա ր–
Մոսկուան ել Երելանր այգ սկզբունքին՝ կր Հետե՛– ՚-ՐՔ/1 է ա տ ո ւ ց անելո լ ս յ դ Համես եսւն՝ որոնք արմանա՚ցա ն ջերմ ծափերու X Մէջ րեգ
լին՛։ Հա յաս տանը աւելորդ Հողերէ աղատելու եւ որ իր յանդղնո ւթե ամ բ մեր ցեղւ սյին յ ա տ կտ մէջ *եբգեց Ազգ * վարմարսճւ ի ա՛շակե՛րտ ո ւՀ իներո լ
թե ո.ո թեթեւցնե լու Համար ,Մ ոսկուան՝ Ղ^^րաբաղր նիշներով օմաուած իսկապէս ա\րժա%ի էր ա յ ս խում բր ղեկավարս ւթեամ բ Տիկին Փափազեան\ի՝ ,
Ախալքալաքր ել Նախիջեւանբ առան՝ եւ ուրիշին մողո վբդ Աքյ իե ց ոյց ի ն X Ղ*ադ աղյլ նախապէս զե ն\ոյ\ն՝պէս խլելով ծավւեր :
տուած է : Ասոր մէջ իՊ՚յչ վնաս կայ , որ այսքան տեղուած էբ Տէոինի Հայոց եկեղեցին , ուրկէ իր « Աինէ ՚Լաղօ^ ցուցադրեց տարաբախտ ինկեր
աղմուկ կր, Հանեն*** Հայաստանի թշնամիները * զինակից րնկերնեբուն կողմէ ուսամբարձ փոխա Ա • ԱՀա\իոնեանի թաղում բ Փարիզի մէջx Հրապա
մանաւանդ որ այդ տեղերր շատ քի չ Հ ա յ ՝ հ.ա*1 * ՝ՈԼ գրուեցաւ մեռելակառքին մէջx Տեղւոյս ն՚ուագա– րակաւ շն՚ոբՀակայութիւն իրեն որ նիւթական^ ղո–
եղածներն ալ շատ Հանգիստ են եւ օրր օրին յա խ՚ումբր (լին թանար֊ թափօրին առջեւէն , մերթ Հ ողութիւնտ֊ երաւառ 1'՚ւ կ, ւնե ր նմանպ ա բա–
էլաներ ո լ մէջ X
ռաջադիմելու վրայ * Եթէ «ազգային՝ շ է լ Հաշիւնե– բնդ մե րթ Հ նէեց՚ն ելո վ ա խո ւ բ եղա՛նակներ , որ ոն ց
Ր՝ո՝վ^ ս՛՛՛ա ծ րլլա՝յին այգ տեղերր, մասամբ իրա կր Հ եւոեւէին % ախկին ռազմիկներու զան ազան մի Յա ւտա՝.բա\ ոթւ եան Համ աձա յն ունէինք
ւունք 1լ ո ւն ենա՛յ թն\ թօսելու անգէւոներր ; Րայ° ս՛ ւ թե անւ ց դրօշակ ի բն երր , որ ոն ց կարգին նաե ւ կո՛ւ բանա խոս։ Սակայն՛ վերջին պա՛Հ ուն ինկեր
–տ շ
այդ տեսակ բան չկայ ւ «Ա թալին Լ ան արդար լու– մե ր տարտղիր Օռտգորնը՝ Հա յ կտմտ. ո րսե րո, ու Աղգթ Մ արտէբոսեա% չկբցալ րԱ զ ա Հ ,ը լ չ ա լ
Մա\րտիկնե.րոլ միութեան
ծումով, րոլոր աղղային Հարցեր բ լո՛ւծուա՛ծ \ք ի՛ե ղան՚ազսւ՚ն միութեանց կողմէ։ Յետոյ կա գ ա ֊ կ ա, քւո ւթե ան ււզսաաւտոճաճռաւ ; Բանախօսր՝ բնկեր Ա•
Հոն , *** ազգերով միասին : պսակակիբներր , սպի– ԻսաՀակեան , լա յնօրէն. պարղեց ա յն բո լո ր լիէ պ ֊
տ ա՛կ թարմ ծ աղի կն եբով բեռնէ աւոր ՝ ին չսլ Էս մ ե– քերն ու յե գա շբ ջո ւմէե րր որոնց են թա րկո ւած է
Եո վստաՀ եմ , Որ կաբսի Հարցն աք եթէ Մ ո ս– ռելակարքր ; մեր ազատագրութեան՛ պայքաբր Հայաստանի ան՛–
կո ւ ւսա ձեռք չառաւ , Հայաստանի խաթեբի Հա - Հողակոյտին առջեւ դամբանականներ կտր կա խո լթեաՂ ՚ կ ո.ր\ո լ ստէն վե)բ ջ, ք* ս բայ էվ օր ին ե -
մար էր։ Ւ^նչ պէտք աւելորդ Հոդեր\ու։ Հա յաս - էր ա ց111 ֊՝ ց ա ն իր ինկերնեբու կողմէ , ինչպէս նաեւ ր՚էն՝, Գաւիթ Բէկեբէն՛ մինչեւ Մայիս 28, ազգային
տանւ խեղճ երկիր է , պիւտճէ չունի , Հի վիճակի Ֆրանս* բանակի Հ այ ռազմիկներու եւ ֆբտնսա— յարութեան թուականր :
չէ լեցն՛ելու այն բացեր բ, որ 1լունեն\ան փնքնավար կան ն՛ախկին, ռազմիկներու միութեանց աւ քաղա Հ ա ոգէ ս էն վե բջ ս աբքո ւեց ալ րնկ երա Հ ամ ա կ–
այդ շրջաններրդ : Անշուշտ Մոսկո՛ւան րան մր դի քապետութեան՛ ներկայացուցիչներուն կողմէ : բա կան՝ խնջո յք մր , սա կա յն մամ ս/ն՚ակբ ուշ րլլա–
տէ , որ այդպէս րրած է : Այդ տհղերր , աւելորդ Պէաք է խ ո ս տ ո վ ան ի լ տր քաղաքապետ ո ւթիւնբ լով չո ւն ե ց ան ք սպաս ո ւած արդիւնքի 1 Տե՛ւեց մին֊
Հոդ ու բւեռ պիտի րլլա յին՛ Հայաստանի , եւ Հա — ջան ք չէ ր խնա յած այս տխուր արաբ ո դո ւթեան՛
յաստսյնւն ալ * * * ր ա ռ գոցող էէ 1 էֆէնտիմ : արտակարգ Հանգամանք մր տալու, որ՝ ոտքի Հա՛ չեւ լո յս X Մեներգեց Ա՝ արսէյլէն Տիկին Վարմա -
Ղ^արապաղ * Հի՛չ ալ պէտքր էէ , կո շտ ՛՛ուլ նեց ամբոդջ Տէոինր։ Լիոնի «Փրօկրէ՝» թերթր պետ եան՝ :
կոպիտ անուն մր , որ չի ալ յարմար–իր Հայաստա*– արձան՛ագր՛ած էր այս թաղում ր Ուրիշ տեզեկութիւններ՝ յա.քո\ՐԳՈէլ՝ ։ ~՝— ^ *Պ *
ն\ի աղոլորիկ , վաղարշապա՛տ , էշմիտծին, Ծ Նոյն է՝րիկՈէ^չ՚ր տօնուեցաւ Հայաստանի X
աո– անկախութեան երեսնամեակրւ ԱբաՀբ\ լեցուած Էր ՄԱՅԻՍ 28Ը ԱՎԻՆԵՈՆԻ ՄԷՋ
կաձոր ՛ել Ե.րեւանի ՛նման՛ անունն՛երու Հետ։ Ալ Հոծ ու Հաւատաւոր բաղմ ութեամբ : ՆախագաՀր
ձգենք իր անպիտոյն լեռնե՚րն՝ ա՛լ ձորերը , ուր մի– Պ, Արամ ՄիքայԷլեաէնի Հրաւէրով Հ. Տ– Գ– Նոր ԱՎԻՆԵՈՆ, (Յաոաջ) Հոս ալ տօնեցինք
տ յն քար կր բուսնւ՚ի : Չէ , չենք ՛ուղեր : Իրենց թող Ա եր.\ո ւնգի եր ի տ ա ս ա բ գնեբ ո ւ խումբբ Հ անգէս ր Մայիս 28// 30//գ տարեդարձր, 3 ո ւն ի ո (^ին. , կի
ւաայ ։ բացաւ « Մարս է յէ զո յՀ» եւ ՀձՄ եր Հայրենիք^ով , րակի ամբողջ օրր, գաշտ ագն ացո ւթեամր մր զոր՝
Ախալքալաք. Պիչիմսիղ բան մ՛րն՛. ալ այս : որոնք ունկնդրուեցան յոտնկայս : Յետո յ նա խա - կազմ ա կկչւ պտծ Էր Հ . 3 • Ղ՝ • « V ուբատֆ խումբր X
Ուզելը չարմեր։ Հոգ մր պակաս թոզ ԸԱայ՝– Իսկ ղաՀր ամփոփ գծերով վ եր Հանեց Հա կա ււ ակ Ավինեօն ի « ԳեգուՀ ի^ ին ցուցա
Նախի^եւս/եփ մէ9՝ Հայ չկայ : «$<«/« եւ անմիտ» Մայիս 2Խի
նշսսն ա կո ւթ ի ւնի Հ ա՛յաս տանի աղյ պ,ատ ագր ական դրութեան , զոր ծովա հ աւալ բաղմո լթիւԽ մր ի–
Հ-՚ւ՚ց է այգ– Տեղ մւՀ ՚ "՛ւ՛ Հ ա յ էԿ"*է՝ ե ւ ժ ւ ~ոԼ7 բեն քաշած Էր Հրֆ՚&՚ի գիւղաքաղաքներէն ,
ղելյո• • • Նակաչքութիւն է պարզապէս , եւ կա ազատատենչ Հայբենակիցնեբէն\ կոկիկ ու Համեստ
Համա Հեծանիւ֊
տարեալ . . . տգիտ ո լ թիւն : երկաբա\ծ է * անպէտ տեղ մին է » ձգելու է անոնց : բազմութիւն մր եկած՝ Հաւաքուած էր
Ա.
ինծի մնա/ \նէ Լեւ եթէ րնկ– ԿիտւՈլրն, ալ Նուսրէտտին Հօ ճան , օր մր , արագիլ մ ր կբ ներով , Ավինեօնէն , Փոնթ է լ, , Մոնքտվէէն,
ձայն գտնուի) ես Հայաստանի րեռը քիչ մը աւելէ՝ բոձՆէէ Զարմանքով կբ նայի, որ ոչ ոտքերի թռ– ԱաթուռնԷԷն ելն., իրենց ճաշերով ու ճմերովբ*
թեթեւցնելոլ Համար՝ Լենին՛ական՛ի շրջանն աք չոմևի ոաքեբուն կր ն՛մանին, ոչ ալ կրտուցր*. Շատ միասին
Տ*ամի 5ին , Մուրատ
Վրացիներուն՛ կր ձգեմ , որովՀետեւ ան ալ , ուշ– եր\կաբ են՝ եւ ա յյանդակ : կ ր բռնէ թէ ոտքեր ր կի իւումբի կողմէ .ինկեր Ն՛
խարՀագրակաւնօրէն , քիչ մր գէպի Կարո կր Հա կտրէ , թէ կտուցբ : Գետին կբ դնէ , վրան քիչ մր քսւնի մր խօ սքո վ բա ց ո ւմր կատարեց Հ անգէս ի
կի, զոր արդէն Վրացիները՝ կ՛ուզեն։ Յետոյ. Հա սա յելէ վեր\, կ՝րսէ. «ՏեսաՐր մի։ Իշաէ Հիմա մ ասին . Այո օր , Հոս Հաւաքուա՛ծ ենք , Հա յ ա ս–~~
քու սա ան բ ՛իր գրաց ի Պտ,ր,սկաս տանին՛ ալ րամին մր թռչունի ն\մանեցար » : տանի Անկախութեան Հռչակման ՅՕբգ տա\րեգար–
Հանելու է : Ան ալ քի"ւոերու\ն չափ Հայերուն լալ Հայասաան ալ Հա յաստանի նմ անե ցաւ ա յն ա - ձբ տօնելու։ ինչ փոյթ թէ՝ քանակով քիչ ենք։
տեն միայն,
կը նայի եւ վստաՀ եմ որ սիրով պիտի ուզէ Հա– երբ Մոսկուան անոր ոտքերն ու թե Մեղի Համար որակն՛ է կարեւոր X Մ այ ի ս ե ան կր–
ւաստա քն՛ի Հոգեր՛ը թեթեւցնե լ։ Ար աքս ի եզերքր , լերի կտրեց . • * : ԹՈԻՐԻԿ ռիւներուն ալ մ ենք քանակով շատ նուազ էին՛ք
Մեզրիի եւ Ադուլիսի շր^անր կայ , որ պոչէ պէս թշն՛ամիէն սակայն , որակով բարձր՝ եւ ճան՚չցան՝.
ազատ ապրելս ւ ի բալո ւնքր ։
Հ* 3* Գ* ՀյՐլ** կոմիտէի կողմէ իբրեւ բանա
հ8ԱՌԱՋ>Փ ԹԵՐԹՕՆԸ (25) Ամբողջ տա\րի մր անցած էր իր Հօր մաՀէն խօս ղրկուած էբ բն՝կոր Ա . ՄիլաոՀեեան , որ Հա
յետոյ * որքան՝ փո փոխ ո ւթիւսնեբ կրած էր՝ իր մեր ա շխա կան ճառ մյՀ արտասանեց , ջերմապէս
ըն–
Հայրենի աշխարՀր, այդ կարճ մամանակի գնտՀատուելով: Ընկկը Համառօտակի նկարա ֊
ս ա ԷՐԿԱԹ թացքին X Տարի մր առաջ , բարբարոս Ե՝ո ւսուֆի դրեց նախ՝ Մայիս 28// ւլործր, տուաւ գեղեցիկ
զինուորնեբր տակն՝ ու վրայ 1լ րնէին իր ՛երկիրի » պատկերներ յուղիչ ու յուսագբիչ, թիկուն՛քի ա շ–
(ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) մ ոխ իր գար ձնէ ին ա՛մ էն՝ ինչ * իսկ Հ էմ ա , տարի խտտանքներու մ աս\ին , տ րոնք կատարուած էէ^*
մր ետք, ան՛ոնց Հետքէն իսկ չէր մնացած։ ծե րե)րո է, պատ անին ե ր ո ւ ու կիներ ո ւ կողմ է , եւ
Աուգնւ ու շիւանր կրկիս ուրախութեան՛ փոխ ֊- յո յս յա յտնւեց թէ օր մ ր ՛Մայէ՝ս 28;^ պիաի տօն\են
ԺԳ. ւեցաւ երկիրի խաղաղեցաւ * լսուեց ան դարձեա՛յ նաեւ Հայաստանի մէջ :
Այմմեան ՋալաԷՕղլուէն ցած , գէպի Հիւսիս– Հօտաղին) ուրախ երգբ ե բ կրագործին օրՀ\նէնքր , Գեղարուեստ ական մ ա սն ա ւո ր բամին մր\ չէր
ք*այց արդեօք ե\բ\կար պիաի տեւէիր այս ուրախ պատրաստուա՛ծ, բայց , ինկեր Մ^ԼՐաէ^\ նորէն.
արեւելք, իսոբունկ ձորի գլխին էլերեւան գ ե ռ կի կեանքր թէ ն՚ոբէն սեւ սուգր պիտի տարած ո ւ էր փայլեցաւ երկու Հայրենա *ունչ արտասանութիւն^
սաքանդ պարիսպներու բե՛կոր ներ , որոնք կը յիչե– Հայոց աշխար Հ ին մէջ : ներով, Ե– Զարենցի «Գովք Հայաստանիդ եւ Ա*
ցնեն Հին, անցած՝ գտցած մամանակն՚երոլ բեր Այս Հարցն՛ էր ար շփոթութեան մէջ կբ ձգէր ԱՀաբոնեա\նի «Մա՚սիս^ր ; #
դերը Աշոտ Եբկաթր ել կր ստիպէր զայն մտածելու : Ւրիկուան՛ մամյւ Տր կ՚անցնէր երբ Հանգիստ–
Գաշտի կողմ՛ը կ՛ե րկարին Հատ ՛ո լ ամուր պա - յ՚^նչ պ իա ի բնէր թեր առանց օգն՛ական՛ի • ուր որ կաննեբբ տուն կր վ ե րազառնային , վերջալոյսի
րիսպները, իսկ միւս եվ՛ եք կողմերէն անոր սաՀ– է, Եուսուֆի նորէն պիտի գայ իր Հրոսակներո՛վ ցոլքե\րուն՝ տակ, Հայրենիքի եւ աղաա՚ո՚ւ թ ե ան
մ անն՛եր ր կր կազմեն խոր ու անդն՛դային ձ՛որեր ր, էդ ոգելու Լա ւա ս տա նը. այն ատեն՝ ինք անզօր պի– ԲՐ՚՚նց Հոգիներուն մԷԼէ-ր՜ Շրջիկ
որոնց մէչ^էն, շեղ պտոյտներ ընելովկը սաՀի կեր– տ ի րլլա յ մ իայե՚ակ գիմ ագբելու ՝ II Ո անթիւ
թայ գետակր : ղօբքե)րւուն : Մ– ՆԱՀԱՆԳՆԵՐՈՒ Ծերակոյտը ընդոմւ-եց
Գարեր անցած են՝ Հիմա, գետակը կը շարու ք՛ ււ կ թ՚ն՚չ կ՝ րնէին՝ Հայ ն ա իսարաինե բր , որոնք Վէնտըն ՚պէրկի առաջարկը՝ հՄ իացեալ *Ազդերու
կարկառել իրեն բնդ–
նակէ իր խելագար վտղքը , րտյց առաշ^ուանւ պէս կրնային օղնրութե՚ան ձեռք .կանոնադրի սաՀմանին մէ^ Հաստատուելիք Հաւա
կատաղի յորձանքներ չունի այլեւս։ ժամանօակր գէմ Եուսուֆի : քական ապաՀովութեան ծրագրին՛^ մասին։ Այ"
իր աւերիչ գրոչմը դրած է նաեւ այս յորձանուտ Անոնցմէ ամէն՛ մէկր, մինչեւ Աշոտ Երկաթի (որոշումը, օրէւքի ում չունի։ Սակայն., յոյս կր
ու արագասաՀ գետակին՝ վրայ : եվ՚եւալը փակուած՝ իրենց բորդերուև
Այդտեղ աՀա, այգ բերդին մէէ* կանգն՛ած էր մէ1՝ ՔԻԼ Հէք նտրշնչէ թէ Մաըշրլի ծ՛րագրին մէիախապէս %չա–
նտկոլած օգնութեան գումարը
Աշոտ Երկաթը իր վեց Հարիւր քաշերով, որպէսզի ոկստծ էին նեղել Եուսուֆի ղինուոբները մանր պիտի չկրճատուի։
քիչ մր Հանգիստ առնէ ել մտածէ իր րնելիքի մա յարձակումներով, բայց միայն՝ իրենց երկիրը Մ արշըլ Ծերս՛ կո յա ին վարկի յանձնամողովին առ–
սին՝։ ք՚տյց ինչ Հան՛գիստ • անոր Համար Հանգիստ մաքրելոլ Համա,,,՛ թշնամիներէն . ապա սրտապըն– Ր՛ պաշտպան եց Եւրոպայի օդնտւթեան Հանրա -
չկայ։ Ամբողջ գիչերր անքույև– մն՛ացած էր ան , եւ նղ՚իռնւաձկր դկա՚րաձմր՛նացնէէինի.ն ԱշոտիրենԵրց կաթբիերդերը դէմ ել զէնքեր - աօլ֊տ,նօթիր կկաոգղիմրէր , անո: րԱյս անծխրաագփրաինն եվւարիաչռան՛ց ՀօֆմկըսՀրն–
այմմ դուրս եկած էր իր օթե լան էն , թարմ օդ շն ճատման գործադրելու պէտքը շեշտեց նոյն յանձ–
չելու Համար։ Տխուր ու լուռ կր ՛նստի քարի մր ԲԱԳՐԱՏ ԱՏՎԱԶԵԱՆՏ նամոզովին ա,,ջԼ : -
Վրայ, եւ մտածումները կր պա շարեն իր միտքը :
Fonds A.R.A.M
ԱՈԻԳ ՄԸ ԵՒ ՄԱՅԻՍ 28
ա՛ն՛չուշտ , իր դրած յօդուածին. - մտքերը ունին : վայվ-կեան երկիւղած լռութեամբ յարգել յիչո* -*
Հետեւեցայ իր խորՀոլ^րդին եւ երկու երեք ՚ ան տակր ընկեր Ա. ԱՀարոնեանի եւ բոլոր անոնց, ո–
գամ կարդացի իր յօղուածր : Հիմա ես ալ իմ րոնք իրենց կեանքին գ՛ե՛ո վ կերտեցին տ յգ ոսկե–
կողմէ ոչ թէ կբ թելադրեմ, այլ շատ կր խնդրեմ զօՆ թուական՛ը *
բոլոր Հայերէն • Ո լ , իրենք ա լ կարդան կիտուրի ՏԷՍԻՆ , 8 Յունիս.— Յունիս 5ի շարաթ օվ՚ր Ո ւզեր՚ձն, եր եզան Հ ա յ Կամ • եւ Մ արտիկներու,
սլէս :
յօդուածը ել . , , լուսաբանդ լին , ինծի սուդի եւ ուրախութեան օր մր եղաւ մեր գաղու Աեբաստիոյ Վեբաչթւ՚աց եւ Ֆր • Կ– Խաչի Միու -
Ե ս , լուստբանեալս , ամէն կերպով Համաձայն թին՛ Համար ; Աուգի՝ այն պատճառաւ որ թաղու– թեանց կողմէ : Հ • Ց • Գ • Նոր Սերունդի ներկա ֊
եմ Կիտտլբիլ,; Աարդիկ միշտ ալ կ՛՚աշխատին՝ որ մր կտա արու եցալ ո ղբ աց ե ալ կար ապետ Տէր Պ օ– յացուցիչ Ա. Փափաղետն գեղեցիկ բառերով ավ>–
իրենց վրայ եղած հ֊անրո ւթի ւննւերէն ազատին։ ղոսեաւի , սպաննուած 1940 Յունիս \եին Լուաբէ տայայտեց Հ. Տ– Գ– Նոր Սեր՛ունդի իղձերը, Հ ե–
Օրինակ, ես, վերարկուս Նանր ըլլալոճ՝ վրայէս նաՀանղին մէջ, օդային ռմբակոծութեան մր Հե աասրնդած ն՛պատակը եւ ան՝կախութեա\ն՛ տօնի
նետած եմ. վաղն ալ ելէկս ու փռւլովրս պիտի նե տեւակն քուի • ԱՀա ութ տարի վերջ կառ ա վար ո ւ– Հանդէպ իր՛ենց ուն՛եցած պտշտամ՚ոլձնքր :
տեմ : իս՚քն ալ արգէն. . . գլխար՛կին տա՛կին ը թեա% կողմէ իր չանա կա վա յ ր ր փոխադրող առաջին Գեղարո ւեսաա կան րամն ինձ՛ մէՀ, մեներգեց Տի
խնդրեմ , գլուխը չկարծէք շատոնց ՛նետած է : ղի ակն էր որ արժանացաւ, վեՀ ա շո ւ ք թաղումի X կին Պօյաճեան՝ , յաշ\ւզ արտասա՛նութիւնէ եր ր\Ր՝ին
Վաղր կրնայ մագէթն ալ նետել եւ .. .թեթեւնալ։ Երկու Հագարի մօտ բաղմութիւձն– մբ Հայ թէ Օ ր իորդքհ՚եր էյ՚որանեա՚ն , Առա քե լե ան , Ասատուր ֊
Մարդ որքան բեռ եւ Հտգ չունենա յ վրան, ֆրանսացի Հետե ւեցաւ գագա՚ղթե , իր յարգանքի եան ինչպէս նաեւ Պ* Պ* Միքայէլեան>, Ա, Գրի–
այնքա\ն... անՀոգ կ՚ըլլայ։ ի շտէ, ըստ Կիտուրին, ղինո լորին գոբեան, քՍոսաիկեան^ Մ՛ուրատ եան՝ , Տէր Ղ^ազա ր–
Մոսկուան ել Երելանր այգ սկզբունքին՝ կր Հետե՛– ՚-ՐՔ/1 է ա տ ո ւ ց անելո լ ս յ դ Համես եսւն՝ որոնք արմանա՚ցա ն ջերմ ծափերու X Մէջ րեգ
լին՛։ Հա յաս տանը աւելորդ Հողերէ աղատելու եւ որ իր յանդղնո ւթե ամ բ մեր ցեղւ սյին յ ա տ կտ մէջ *եբգեց Ազգ * վարմարսճւ ի ա՛շակե՛րտ ո ւՀ իներո լ
թե ո.ո թեթեւցնե լու Համար ,Մ ոսկուան՝ Ղ^^րաբաղր նիշներով օմաուած իսկապէս ա\րժա%ի էր ա յ ս խում բր ղեկավարս ւթեամ բ Տիկին Փափազեան\ի՝ ,
Ախալքալաքր ել Նախիջեւանբ առան՝ եւ ուրիշին մողո վբդ Աքյ իե ց ոյց ի ն X Ղ*ադ աղյլ նախապէս զե ն\ոյ\ն՝պէս խլելով ծավւեր :
տուած է : Ասոր մէջ իՊ՚յչ վնաս կայ , որ այսքան տեղուած էբ Տէոինի Հայոց եկեղեցին , ուրկէ իր « Աինէ ՚Լաղօ^ ցուցադրեց տարաբախտ ինկեր
աղմուկ կր, Հանեն*** Հայաստանի թշնամիները * զինակից րնկերնեբուն կողմէ ուսամբարձ փոխա Ա • ԱՀա\իոնեանի թաղում բ Փարիզի մէջx Հրապա
մանաւանդ որ այդ տեղերր շատ քի չ Հ ա յ ՝ հ.ա*1 * ՝ՈԼ գրուեցաւ մեռելակառքին մէջx Տեղւոյս ն՚ուագա– րակաւ շն՚ոբՀակայութիւն իրեն որ նիւթական^ ղո–
եղածներն ալ շատ Հանգիստ են եւ օրր օրին յա խ՚ումբր (լին թանար֊ թափօրին առջեւէն , մերթ Հ ողութիւնտ֊ երաւառ 1'՚ւ կ, ւնե ր նմանպ ա բա–
էլաներ ո լ մէջ X
ռաջադիմելու վրայ * Եթէ «ազգային՝ շ է լ Հաշիւնե– բնդ մե րթ Հ նէեց՚ն ելո վ ա խո ւ բ եղա՛նակներ , որ ոն ց
Ր՝ո՝վ^ ս՛՛՛ա ծ րլլա՝յին այգ տեղերր, մասամբ իրա կր Հ եւոեւէին % ախկին ռազմիկներու զան ազան մի Յա ւտա՝.բա\ ոթւ եան Համ աձա յն ունէինք
ւունք 1լ ո ւն ենա՛յ թն\ թօսելու անգէւոներր ; Րայ° ս՛ ւ թե անւ ց դրօշակ ի բն երր , որ ոն ց կարգին նաե ւ կո՛ւ բանա խոս։ Սակայն՛ վերջին պա՛Հ ուն ինկեր
–տ շ
այդ տեսակ բան չկայ ւ «Ա թալին Լ ան արդար լու– մե ր տարտղիր Օռտգորնը՝ Հա յ կտմտ. ո րսե րո, ու Աղգթ Մ արտէբոսեա% չկբցալ րԱ զ ա Հ ,ը լ չ ա լ
Մա\րտիկնե.րոլ միութեան
ծումով, րոլոր աղղային Հարցեր բ լո՛ւծուա՛ծ \ք ի՛ե ղան՚ազսւ՚ն միութեանց կողմէ։ Յետոյ կա գ ա ֊ կ ա, քւո ւթե ան ււզսաաւտոճաճռաւ ; Բանախօսր՝ բնկեր Ա•
Հոն , *** ազգերով միասին : պսակակիբներր , սպի– ԻսաՀակեան , լա յնօրէն. պարղեց ա յն բո լո ր լիէ պ ֊
տ ա՛կ թարմ ծ աղի կն եբով բեռնէ աւոր ՝ ին չսլ Էս մ ե– քերն ու յե գա շբ ջո ւմէե րր որոնց են թա րկո ւած է
Եո վստաՀ եմ , Որ կաբսի Հարցն աք եթէ Մ ո ս– ռելակարքր ; մեր ազատագրութեան՛ պայքաբր Հայաստանի ան՛–
կո ւ ւսա ձեռք չառաւ , Հայաստանի խաթեբի Հա - Հողակոյտին առջեւ դամբանականներ կտր կա խո լթեաՂ ՚ կ ո.ր\ո լ ստէն վե)բ ջ, ք* ս բայ էվ օր ին ե -
մար էր։ Ւ^նչ պէտք աւելորդ Հոդեր\ու։ Հա յաս - էր ա ց111 ֊՝ ց ա ն իր ինկերնեբու կողմէ , ինչպէս նաեւ ր՚էն՝, Գաւիթ Բէկեբէն՛ մինչեւ Մայիս 28, ազգային
տանւ խեղճ երկիր է , պիւտճէ չունի , Հի վիճակի Ֆրանս* բանակի Հ այ ռազմիկներու եւ ֆբտնսա— յարութեան թուականր :
չէ լեցն՛ելու այն բացեր բ, որ 1լունեն\ան փնքնավար կան ն՛ախկին, ռազմիկներու միութեանց աւ քաղա Հ ա ոգէ ս էն վե բջ ս աբքո ւեց ալ րնկ երա Հ ամ ա կ–
այդ շրջաններրդ : Անշուշտ Մոսկո՛ւան րան մր դի քապետութեան՛ ներկայացուցիչներուն կողմէ : բա կան՝ խնջո յք մր , սա կա յն մամ ս/ն՚ակբ ուշ րլլա–
տէ , որ այդպէս րրած է : Այդ տհղերր , աւելորդ Պէաք է խ ո ս տ ո վ ան ի լ տր քաղաքապետ ո ւթիւնբ լով չո ւն ե ց ան ք սպաս ո ւած արդիւնքի 1 Տե՛ւեց մին֊
Հոդ ու բւեռ պիտի րլլա յին՛ Հայաստանի , եւ Հա — ջան ք չէ ր խնա յած այս տխուր արաբ ո դո ւթեան՛
յաստսյնւն ալ * * * ր ա ռ գոցող էէ 1 էֆէնտիմ : արտակարգ Հանգամանք մր տալու, որ՝ ոտքի Հա՛ չեւ լո յս X Մեներգեց Ա՝ արսէյլէն Տիկին Վարմա -
Ղ^արապաղ * Հի՛չ ալ պէտքր էէ , կո շտ ՛՛ուլ նեց ամբոդջ Տէոինր։ Լիոնի «Փրօկրէ՝» թերթր պետ եան՝ :
կոպիտ անուն մր , որ չի ալ յարմար–իր Հայաստա*– արձան՛ագր՛ած էր այս թաղում ր Ուրիշ տեզեկութիւններ՝ յա.քո\ՐԳՈէլ՝ ։ ~՝— ^ *Պ *
ն\ի աղոլորիկ , վաղարշապա՛տ , էշմիտծին, Ծ Նոյն է՝րիկՈէ^չ՚ր տօնուեցաւ Հայաստանի X
աո– անկախութեան երեսնամեակրւ ԱբաՀբ\ լեցուած Էր ՄԱՅԻՍ 28Ը ԱՎԻՆԵՈՆԻ ՄԷՋ
կաձոր ՛ել Ե.րեւանի ՛նման՛ անունն՛երու Հետ։ Ալ Հոծ ու Հաւատաւոր բաղմ ութեամբ : ՆախագաՀր
ձգենք իր անպիտոյն լեռնե՚րն՝ ա՛լ ձորերը , ուր մի– Պ, Արամ ՄիքայԷլեաէնի Հրաւէրով Հ. Տ– Գ– Նոր ԱՎԻՆԵՈՆ, (Յաոաջ) Հոս ալ տօնեցինք
տ յն քար կր բուսնւ՚ի : Չէ , չենք ՛ուղեր : Իրենց թող Ա եր.\ո ւնգի եր ի տ ա ս ա բ գնեբ ո ւ խումբբ Հ անգէս ր Մայիս 28// 30//գ տարեդարձր, 3 ո ւն ի ո (^ին. , կի
ւաայ ։ բացաւ « Մարս է յէ զո յՀ» եւ ՀձՄ եր Հայրենիք^ով , րակի ամբողջ օրր, գաշտ ագն ացո ւթեամր մր զոր՝
Ախալքալաք. Պիչիմսիղ բան մ՛րն՛. ալ այս : որոնք ունկնդրուեցան յոտնկայս : Յետո յ նա խա - կազմ ա կկչւ պտծ Էր Հ . 3 • Ղ՝ • « V ուբատֆ խումբր X
Ուզելը չարմեր։ Հոգ մր պակաս թոզ ԸԱայ՝– Իսկ ղաՀր ամփոփ գծերով վ եր Հանեց Հա կա ււ ակ Ավինեօն ի « ԳեգուՀ ի^ ին ցուցա
Նախի^եւս/եփ մէ9՝ Հայ չկայ : «$<«/« եւ անմիտ» Մայիս 2Խի
նշսսն ա կո ւթ ի ւնի Հ ա՛յաս տանի աղյ պ,ատ ագր ական դրութեան , զոր ծովա հ աւալ բաղմո լթիւԽ մր ի–
Հ-՚ւ՚ց է այգ– Տեղ մւՀ ՚ "՛ւ՛ Հ ա յ էԿ"*է՝ ե ւ ժ ւ ~ոԼ7 բեն քաշած Էր Հրֆ՚&՚ի գիւղաքաղաքներէն ,
ղելյո• • • Նակաչքութիւն է պարզապէս , եւ կա ազատատենչ Հայբենակիցնեբէն\ կոկիկ ու Համեստ
Համա Հեծանիւ֊
տարեալ . . . տգիտ ո լ թիւն : երկաբա\ծ է * անպէտ տեղ մին է » ձգելու է անոնց : բազմութիւն մր եկած՝ Հաւաքուած էր
Ա.
ինծի մնա/ \նէ Լեւ եթէ րնկ– ԿիտւՈլրն, ալ Նուսրէտտին Հօ ճան , օր մր , արագիլ մ ր կբ ներով , Ավինեօնէն , Փոնթ է լ, , Մոնքտվէէն,
ձայն գտնուի) ես Հայաստանի րեռը քիչ մը աւելէ՝ բոձՆէէ Զարմանքով կբ նայի, որ ոչ ոտքերի թռ– ԱաթուռնԷԷն ելն., իրենց ճաշերով ու ճմերովբ*
թեթեւցնելոլ Համար՝ Լենին՛ական՛ի շրջանն աք չոմևի ոաքեբուն կր ն՛մանին, ոչ ալ կրտուցր*. Շատ միասին
Տ*ամի 5ին , Մուրատ
Վրացիներուն՛ կր ձգեմ , որովՀետեւ ան ալ , ուշ– եր\կաբ են՝ եւ ա յյանդակ : կ ր բռնէ թէ ոտքեր ր կի իւումբի կողմէ .ինկեր Ն՛
խարՀագրակաւնօրէն , քիչ մր գէպի Կարո կր Հա կտրէ , թէ կտուցբ : Գետին կբ դնէ , վրան քիչ մր քսւնի մր խօ սքո վ բա ց ո ւմր կատարեց Հ անգէս ի
կի, զոր արդէն Վրացիները՝ կ՛ուզեն։ Յետոյ. Հա սա յելէ վեր\, կ՝րսէ. «ՏեսաՐր մի։ Իշաէ Հիմա մ ասին . Այո օր , Հոս Հաւաքուա՛ծ ենք , Հա յ ա ս–~~
քու սա ան բ ՛իր գրաց ի Պտ,ր,սկաս տանին՛ ալ րամին մր թռչունի ն\մանեցար » : տանի Անկախութեան Հռչակման ՅՕբգ տա\րեգար–
Հանելու է : Ան ալ քի"ւոերու\ն չափ Հայերուն լալ Հայասաան ալ Հա յաստանի նմ անե ցաւ ա յն ա - ձբ տօնելու։ ինչ փոյթ թէ՝ քանակով քիչ ենք։
տեն միայն,
կը նայի եւ վստաՀ եմ որ սիրով պիտի ուզէ Հա– երբ Մոսկուան անոր ոտքերն ու թե Մեղի Համար որակն՛ է կարեւոր X Մ այ ի ս ե ան կր–
ւաստա քն՛ի Հոգեր՛ը թեթեւցնե լ։ Ար աքս ի եզերքր , լերի կտրեց . • * : ԹՈԻՐԻԿ ռիւներուն ալ մ ենք քանակով շատ նուազ էին՛ք
Մեզրիի եւ Ադուլիսի շր^անր կայ , որ պոչէ պէս թշն՛ամիէն սակայն , որակով բարձր՝ եւ ճան՚չցան՝.
ազատ ապրելս ւ ի բալո ւնքր ։
Հ* 3* Գ* ՀյՐլ** կոմիտէի կողմէ իբրեւ բանա
հ8ԱՌԱՋ>Փ ԹԵՐԹՕՆԸ (25) Ամբողջ տա\րի մր անցած էր իր Հօր մաՀէն խօս ղրկուած էբ բն՝կոր Ա . ՄիլաոՀեեան , որ Հա
յետոյ * որքան՝ փո փոխ ո ւթիւսնեբ կրած էր՝ իր մեր ա շխա կան ճառ մյՀ արտասանեց , ջերմապէս
ըն–
Հայրենի աշխարՀր, այդ կարճ մամանակի գնտՀատուելով: Ընկկը Համառօտակի նկարա ֊
ս ա ԷՐԿԱԹ թացքին X Տարի մր առաջ , բարբարոս Ե՝ո ւսուֆի դրեց նախ՝ Մայիս 28// ւլործր, տուաւ գեղեցիկ
զինուորնեբր տակն՝ ու վրայ 1լ րնէին իր ՛երկիրի » պատկերներ յուղիչ ու յուսագբիչ, թիկուն՛քի ա շ–
(ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) մ ոխ իր գար ձնէ ին ա՛մ էն՝ ինչ * իսկ Հ էմ ա , տարի խտտանքներու մ աս\ին , տ րոնք կատարուած էէ^*
մր ետք, ան՛ոնց Հետքէն իսկ չէր մնացած։ ծե րե)րո է, պատ անին ե ր ո ւ ու կիներ ո ւ կողմ է , եւ
Աուգնւ ու շիւանր կրկիս ուրախութեան՛ փոխ ֊- յո յս յա յտնւեց թէ օր մ ր ՛Մայէ՝ս 28;^ պիաի տօն\են
ԺԳ. ւեցաւ երկիրի խաղաղեցաւ * լսուեց ան դարձեա՛յ նաեւ Հայաստանի մէջ :
Այմմեան ՋալաԷՕղլուէն ցած , գէպի Հիւսիս– Հօտաղին) ուրախ երգբ ե բ կրագործին օրՀ\նէնքր , Գեղարուեստ ական մ ա սն ա ւո ր բամին մր\ չէր
ք*այց արդեօք ե\բ\կար պիաի տեւէիր այս ուրախ պատրաստուա՛ծ, բայց , ինկեր Մ^ԼՐաէ^\ նորէն.
արեւելք, իսոբունկ ձորի գլխին էլերեւան գ ե ռ կի կեանքր թէ ն՚ոբէն սեւ սուգր պիտի տարած ո ւ էր փայլեցաւ երկու Հայրենա *ունչ արտասանութիւն^
սաքանդ պարիսպներու բե՛կոր ներ , որոնք կը յիչե– Հայոց աշխար Հ ին մէջ : ներով, Ե– Զարենցի «Գովք Հայաստանիդ եւ Ա*
ցնեն Հին, անցած՝ գտցած մամանակն՚երոլ բեր Այս Հարցն՛ էր ար շփոթութեան մէջ կբ ձգէր ԱՀաբոնեա\նի «Մա՚սիս^ր ; #
դերը Աշոտ Եբկաթր ել կր ստիպէր զայն մտածելու : Ւրիկուան՛ մամյւ Տր կ՚անցնէր երբ Հանգիստ–
Գաշտի կողմ՛ը կ՛ե րկարին Հատ ՛ո լ ամուր պա - յ՚^նչ պ իա ի բնէր թեր առանց օգն՛ական՛ի • ուր որ կաննեբբ տուն կր վ ե րազառնային , վերջալոյսի
րիսպները, իսկ միւս եվ՛ եք կողմերէն անոր սաՀ– է, Եուսուֆի նորէն պիտի գայ իր Հրոսակներո՛վ ցոլքե\րուն՝ տակ, Հայրենիքի եւ աղաա՚ո՚ւ թ ե ան
մ անն՛եր ր կր կազմեն խոր ու անդն՛դային ձ՛որեր ր, էդ ոգելու Լա ւա ս տա նը. այն ատեն՝ ինք անզօր պի– ԲՐ՚՚նց Հոգիներուն մԷԼէ-ր՜ Շրջիկ
որոնց մէչ^էն, շեղ պտոյտներ ընելովկը սաՀի կեր– տ ի րլլա յ մ իայե՚ակ գիմ ագբելու ՝ II Ո անթիւ
թայ գետակր : ղօբքե)րւուն : Մ– ՆԱՀԱՆԳՆԵՐՈՒ Ծերակոյտը ընդոմւ-եց
Գարեր անցած են՝ Հիմա, գետակը կը շարու ք՛ ււ կ թ՚ն՚չ կ՝ րնէին՝ Հայ ն ա իսարաինե բր , որոնք Վէնտըն ՚պէրկի առաջարկը՝ հՄ իացեալ *Ազդերու
կարկառել իրեն բնդ–
նակէ իր խելագար վտղքը , րտյց առաշ^ուանւ պէս կրնային օղնրութե՚ան ձեռք .կանոնադրի սաՀմանին մէ^ Հաստատուելիք Հաւա
կատաղի յորձանքներ չունի այլեւս։ ժամանօակր գէմ Եուսուֆի : քական ապաՀովութեան ծրագրին՛^ մասին։ Այ"
իր աւերիչ գրոչմը դրած է նաեւ այս յորձանուտ Անոնցմէ ամէն՛ մէկր, մինչեւ Աշոտ Երկաթի (որոշումը, օրէւքի ում չունի։ Սակայն., յոյս կր
ու արագասաՀ գետակին՝ վրայ : եվ՚եւալը փակուած՝ իրենց բորդերուև
Այդտեղ աՀա, այգ բերդին մէէ* կանգն՛ած էր մէ1՝ ՔԻԼ Հէք նտրշնչէ թէ Մաըշրլի ծ՛րագրին մէիախապէս %չա–
նտկոլած օգնութեան գումարը
Աշոտ Երկաթը իր վեց Հարիւր քաշերով, որպէսզի ոկստծ էին նեղել Եուսուֆի ղինուոբները մանր պիտի չկրճատուի։
քիչ մր Հանգիստ առնէ ել մտածէ իր րնելիքի մա յարձակումներով, բայց միայն՝ իրենց երկիրը Մ արշըլ Ծերս՛ կո յա ին վարկի յանձնամողովին առ–
սին՝։ ք՚տյց ինչ Հան՛գիստ • անոր Համար Հանգիստ մաքրելոլ Համա,,,՛ թշնամիներէն . ապա սրտապըն– Ր՛ պաշտպան եց Եւրոպայի օդնտւթեան Հանրա -
չկայ։ Ամբողջ գիչերր անքույև– մն՛ացած էր ան , եւ նղ՚իռնւաձկր դկա՚րաձմր՛նացնէէինի.ն ԱշոտիրենԵրց կաթբիերդերը դէմ ել զէնքեր - աօլ֊տ,նօթիր կկաոգղիմրէր , անո: րԱյս անծխրաագփրաինն եվւարիաչռան՛ց ՀօֆմկըսՀրն–
այմմ դուրս եկած էր իր օթե լան էն , թարմ օդ շն ճատման գործադրելու պէտքը շեշտեց նոյն յանձ–
չելու Համար։ Տխուր ու լուռ կր ՛նստի քարի մր ԲԱԳՐԱՏ ԱՏՎԱԶԵԱՆՏ նամոզովին ա,,ջԼ : -
Վրայ, եւ մտածումները կր պա շարեն իր միտքը :
Fonds A.R.A.M