Page 6 - ARM_19-1948_01
P. 6
8ե»աէՀՆԵՐ ԱՐՏԱՍԱՀՄԱՆԻ Ասրում մը ւռբ Հւ& ԽաքբգայեՀբ^յ֊ագէ (թող վկայեն
Օակոբայ վանքի
Հոգին երբ նբուսաղէմի Աուբբ
ԳՐԱԿԱՆՈՒԹԵԱՆ ՄԱՍԻՆ պաաբիաբքնեբ֊ու\%\ ու ամենաՀամեսա միաբաննե
րուն) ։
Երկս֊– մոմ յ
Բայց պէտք կա՞յ Երուսադէմէֆ գ^լ^Ւ Փթչիկ քՀքք աէաի հաԱգոլրժխնք այս ^ Ո չ թ ֊
Ս. Հ է ա ց ե ա Ա ի խօսքը տեսնելու. Համար Հրաշալի մեկուսֆսցռւմբ –ան\ո\նց , բխՆ հ Տակաւին ոչինչ՝ տիրացս/Հներու եֆ. գպիրֆՓ–
*էբայ , րոլ վնասակար
լքուած , մոռցուած պատարագի սեղանին եռան\գի մասին աբ կ՝այլակերպէ -
Ա– զղալու ինչպէս անտն ց շուրէ կ՚ապաստանի ս բբա֊. կբ ճմռթկէ շարականներու տւ երգեբու Հաբազա–
Է/ս կյուղեմ խօսիլ իբրեւ. Հասարակ գրասէր եւ ղա\ն կախարդանքին վեբէին՝ ուժբ • • • I ա ութ իւն բ , յանուոյ ինքնաապութեանւ . յա%ռլն\
ասյվզյՐ*թեէ–Յող • % « Իբրել մԷկը.* "V Կա սԽԷ հ ա . ւ Նայեցէք՝ ս ոբազան ներշնչումին :
դրական ութիւն բ եւ իր սիրտին մօտ կբ նկատէ Աաււն . աաե յ աղին ա րՀ ամ արՀ անքին ոբ ելեկ Պէաք կա^յ Կրուսաղէմէն գալու այս բոլորբ
Հայ մշակոյթբ՝ էիսի Հայաստանի մէէյ թէ գուբ՝֊ տրական մոմ՚երբ վ,բենց անզգայ օտարութեն՚է\ն՛ կր տեսնելու* զգալու ել րսԼլու Համար
սբ : իժ ափին Վա1՚վ^ խ՛որանին փքա յ Հ ե ւա ց ո ղ մոմ եր ու ՎԱՀԷ ՕԾԱԿԱՆ
Այսաեղ կբ խօսուի ա րտասաՀմ անի Հա յ ղ ր ա– տաքուկ . մ արդկա յին ապրումին վրա յ : Ելե կտրա III III 111111111 I III ••1—1 I I I »1 « I 1111 111111
կանութեաՀե մասին ^ իբրեւ առանձին եբեւոյթ յ որ կան թշուաու մոմեր . պարասրաՀին կի^քթ^՝ » մեթ
յաճախ կբ Հակադրուի Հայաստանի գրականաւ- րո յի մ իօր ի՚նակութեան, բո ղոքա կան –ժողովարանի Կ ա ղ ա Ա դ ի պատ մաթիւև
թեան՛: իմ կարծիքով սխալ է այս բաժ անո ւմն ու յաւիտենական ա ա վւա կո ւթ եա՛ն կարօտէն դեղնած
Հա կագ բութ ի ւնբ է ին չոչ էս սիս ալ է ր անցեալին ա– ՀիւաԿ-գացած 1 անՀոդի ու կեղծ , ճակատագրուա՛ծ՜ Դեկտեմբեր 3\ ի իբիկու֊ն է ։ %ոբ Տ արիին
բեւմաաՀայ ու արեւելաՀայ գրականալթիլննեբու անէՀաղորգ մնալու այն սվ. տաղին սարս\ուռին՛ որ՛
բաժանում ր կամ Հ ա կա դբ ո ւթփւնբ ; Հա լ գրակա– Համ ե սա գ անքագաքակի,։ թ մ ոմ բ կբ տարածէ փբ Համար պատրաստուած պաՀքի ւլաեաւլան կերա -
ն՛ութիւձեբ, ինչսլէս բովա՛նդակ Հայ մ՝շակո՝ յ թ բ % շուրչ : կուրներու շարքին աւա՝նգակս/ե ցամք—եվացբ (*)
մէկ է ու միասնականէ ԱշխարՀագբական՛ եւ քա Տ ետ ո յ՝ դասաւորելու պաՀբ :
ղաքական պատճառներ՛ ան՛որ մ էէ առա է բերա՛ծ են Կբ թափի 0 ճա խ ս վ ս են եա կ ին ՚ մէէ Հա ւա քուած են տ ան •
աՀ այգ բո1նազբօսիկ լյրէութիլնբ տիկինն երն ու սպասոլՀիներբ
։ Օճախին առէելբ
Հատուածներ գ բայց ատոնք ժամանակաւոր երե — \ո լ կեղծ յո ւզա կանութիւն֊բ եբգեՀոնին՝. որ ա^ն՛—շավ, ուած են լայնանիստ
կաթսանւեբբ ; Աենւեակի .
ւ ո յթներ են ել մ իա սնական ո լթեան սկզբունքբ չեն՝ քան, Հարազատ է մեր։ եկեղեցիին Հողիին՝ որքան՛ յատակին
՚/^Բայ փռուած է տան Հարսնեբուն կալ––
խախտեր : (իաման՚ակի բնթացքին այդ պատճառ— պիտի բլլար ամեբիկեան ճազ - օրքէստբ մբ . եթէ , գուն՛աւոր գիծեբով . կտաւէ րն
• • • : ի^նչ պատ մէ դո բծուած
ներր կբ վերնան» այգ պատճառներէն բխող ա- դժբախտ օր մբ այդ ալ փորձուէր դարձակ խ՛ոն չապէ ղին ; Տան րո կո բ տղաքս քսան
ռա,,4&նայւստկոլթիլն\նեբնւ ալ կբ վե ր\Լ՝ան եւ կբ րանք ստեղծելու միտ՛ում կա ( այգ մ ռա յլ . ա%՝Հ բ–
Զներկա յութեամ բ ՚. ինչ կլափ Է Հ>ողի » բո լո րուած՝ ենք անոնց չլոլբէբ ու ան՚Համբեր՝
մնայ այն ին՛չ որ բնգՀ աբական է ել մնա յաՏն : վէապո յր գո րծի՚քի
մեր կբ սպասենք ո\ր տան առիքէն սենեակ վախտդ–
Այգաէս եզած է ա՛նցեալին. Պոլիս , Իգ^իր, "՚յԳ "V Կ\Ր։ ԿԼԼԷ Գող"*Ր> ԷԲ֊ Է քազցրութիւնբ
ե բաժ շտ\ութեա\հ - ել որ կբ թաւալ ի , կբ բոլին գգոլմներբ։ Այո տաբի անպատճառ պիտի
քՒիֆլիս , ք) ՛ո ս կո ւա ( Ա խիթարեաննեբ • Այդպէս է սրբազան
էի Կ վա\րգապ ետ ին՛– տեսնենք դդումէն ելլող ազէքւկբ որոմն մասին յա^
եւ այսօր Հայաստա՛ն է արտասաՀման ^ ար ա ա– դլա որի գի^" */ Գ իվ՚ո *–կ կա
եկեղե ճախ լսած ենք զարման աղան պատմութիւնն եր մ՛եբ
սաՀմանի աարբեր միէավայ բներ : երեւութապէս , նման։ է տաղով ցուրտ թե լադ բանք ր լատին
պաՀբորկբ մամիկներէն ;
ամէն տեղ կր մշակուի ինքնուբոյն– ^ իրարմէ ան՛– ցիին՛ ել կամ մսկոտ ֊ ծազրան կարային՝
Կբ բացուի սենեակին գուռբ 1լ եբեւայ կայա–
էատ գրականութիւն. ^ իրապէս միասնական ^ մէկ շին-ուի բողոքական ժող\ո վասրաՀճին մէէ ե^ր՛բ Հ ա ս–
ձայնբ գլոլխբ անց՛նի բա— վ՚ալբ Տ ա կո բբ՝ « ա ա հ մշակնե րա ւն էն կաշե բո լոձէ
եւ բնգՀանուր Հայ գրականութիւնն է^ \ո ր կբ տակզակ պատուելիին,
զարգանայ։ է,թէ ներկայ Հայաստա՛նի գրականնա֊– . ք. ճ սք ա շ ւոՀև եր ո լ խաժամ ուժային աղմուկին , ար եր իաասաբգբֆ - Հսկայ գդում ի մբ ետ ելլէ ԿոԿոէԷ
թեան երե ս է՛ն. մ է կգի նետենք արտաքին շպաբբ–^ շաւին ւոլ փ–էչ1 այ - իէնայ տիրոէ օրՀնոլթիւնբ* . . ; բրած , կուրծքովն՝ ու թելյերովբ կբ գլոբէ անոր
խոզքին մ էէ Հի մնա կան տ ա ր բերա լթ ի լ\ն\ չի մնար՝ Ա՚ոլրճ մբ ֊ մուրճ մբ կոտրտելու այգ Հեթա ղան.գուածբ դէպի նեբս , ու պատի\ն առէել կբ շա
երկրի մ իէեւ է ր՛է գորշ ու ոսկե զո յն ղդումնեբբ : ու վի -
իբրեւ եւ ա բ տ ա ս ա Հ մ անի գրականութեան ՛ն ոսյքգ այդ աղմուկի աստուածբ^ ա յ դ նուիրական՝
մ աաե - Մ եր խ ան դա վա ռո ւթ ի ւն բ չափ չունի
մ իեւն ո յն– ամբողէութեան. տար բեր նեբկա յա ց ո ւց ի չբ ե ւբո պա կա՛ն՝ ճաշակին : / / լ նտ յթյ՝
բբ : Այ" ք որ բո լշեւի կեա\ն վար չաձեւր կբ թավաով վէշր՚ելոլ այդ բանակներ ր կոկիկ հ ձէ*^աՐ * ճա բա՛՛նտ լթ իլն բ ծայր տուած է Հ
պա բ տ ա գբ է բոյն ի մ իէոցներով , անց՛ողական է • օտարադիր այլամերժ մոմ երոլ : Հա՛ , ասոր մէէն է աղէիւ կբ . . .
վարչաձեւի Հետ ա յ ւլ արՀեստակա՚ն տարրն աւ Ո*–Հ փշրա1նյօներէն շինելու քանի մբ– կանթեղ , . ֊ Ջէ, ասոր մէր, է
կ՝անՀ,ե աա ա յ * կր մնա յ Հ իմնական՚բ ^ ա յն է^՛ լ\ Աստուած |/ մ , քա՝ն ի մբ կանթեղ* * . : Ո*–բ պաՀ– նով ՛բաբ կյլ Հրմշւ ՚կենք լ ար ուած ուշադրութիլ–
կբ սպասենք անոնց կոտրուելուն ալ շրէանակբ
որ Հարազատ է ազգային տարերքին ; տւրտէին ոգիներր մեբ սուրբերուն ^ որոնց շուքե– ՀետղՀ ետ է աւելի կբ սեղմ ենք :
Ա խալ է , բստ իս է եւ այն՝ մ իտքբ , թէ Հա յաս– բբ ցատկռտէին– մեր Հոգինեբոլ պատ ե ր ո ւնվրայ X
տանի մ էէ գրակա՛ն ութ ի ւնբ պակաս կր զարգա Ո րպէ ողի ապրէինք &աւնչ մբ կ՚առնէ կայափալբն ։ (Հետոյ դդում
Հ ոտ ր մոմին ու իւղին՝, ^ ՛ոլ ներ բ մէկիկ մէկիկ խոնչապէզիին.
նայ քան աբտասաՀմանւի մէէ եւ ՛որ Հայաստանի վրայ բերելով
բան մբ թոթ.ար կակուգնա^ր մեր ներ՚սէն՛ ի տես սուր կացին մբ ձեռքին՝ ուժով մբ օղին մէէ բար՛
գրա՚քանութիլնր աւելհ քիէ արժէքներ տուա՛ծ՜ Էհ
ղաՀավէժ սե լո ւթեան ր մ եր քա Հ անաներ ո լ շուբ– ձրացուցած
քան արտասաՀմսձնինղտ հ իրօք ՛որ՝ ողբերգակա՛ն կր 1 կ իէեցն՚է անոնց գլխուն , կառավՓեա^
էառներայն . . . : Թող մ խա ք մ՛ոմ բ 1 թող մրոտէին
լինէ ^ 7 մ եր՛ ազգի ՚Լէ^աԿքԼ 1 ռ$է * ^ ա յ ր Հ ո ո է V Բ՝ա ք տին առէեւ սոնքաց՛ող գաՀիճին մռայլ աբաայայ֊
պատե րբ ՛ո լ թող Հոտբ ա ա ր ա ծ՝ո լ ի . ա արածուի <ո ւ
ապր ւ ղ ժո ղո վո ւր գբ պա կա ս ստեղծագո ր ծ\ո ղլի^ է ր, խեղդէ ի^։ քաղցէՈՀՈ լթ եամ բ սա պանդո կի մբ Հոտութ ի ւնբ գէմքինւ : Հար՛ուած՜ներու տավափին
քան։ օտար Հողի վրայ ապր ալն երբ; Այգ կաքծիքբ գիին։ չափ օտար Հոդի1 , վ< ան զարկած՜ մեբ եկե տակ. կբ փշքուին գգոլմներբ ոլ մենք կբ փնտռենք
Հեա՝ լանք Լ անծանօթութեան՛ : Հայաստանի ղեցիին մ ԷԷ : Տեսէք սյթոռնԼ բոլ գուրգուրալից դդումէն՝ ելյող աղէիկբ։ Մ եր նայուածքբ կացինին
գո լ։: * – ՚ է եւ քիչեվյ գիտեն, թէ իսկապէս շարուածքբ շեղբին Հետ կբ բարձ բանա յ ղէպ\ի առաստաղ ու
, ծ եՏո ո լկ՛ ս՚ր՝։ Ա » դողաՀար փափկու– կիէնէ մինչեւ դդումին
Ի չ ո կա ս՚ւար ո լի Հոն։ Մօտ էն՛ եւ ս րտցաւու– կարմիր միէուկին վրայ :
թիւ1նբ յիշեցնող^ տեսէք սսլաոնալից ն՚այոլած՜ք֊–
Հ եււ՚հ ւո թէ Բայց , ի զոպւ՝, չեբեւար մերկ աղէիկբ ։ ո լսա խա–
թ ես Հա յր յք՚վւք ԳԱԼ–՚ կբ1 տեսնեք ՚ ^Ր'11 16Տ՚6ք\^6 տոմսերու - առաէին; շարքբ ղբաւա՚ծ
Մ այ ժ ո ղո վո ւ րգբ կբ շա րտ ւն ա կէ փոլթիվևբ մեզ մղած է էղայնութ֊եանւ Ղ՚մ՜ղոՀ ենք
( ողբե բգական տափակոլթիլնբ մարդոց որոնք ե–
ստ1է *ագործւել եռանտգով : ՚ճիշգ Էյ վա\բչաձեւբ բոլորս ալ ։ Ա ամի կն ե>1՛ բ .մեզի կբ յուսադրեն թէ
կեգեցի ին՛ մ է էն իսկ կր քաշկռա ե՜ն– վայ ս աբ իրեն՛ց
ծա՝, ՛Հրէն ե՚բ ճնշէ Հա՛ն՛գ միտքի եւ աբտայայտու– «վեբէին, էն մեծ դդումին մէէէն պիտի ելլէ ան
սնապարծ ոչնչութեան) : Եկեղեցի մբ ուր էքէա ՚
• թե 11 աղաա՛ութփ ւն չկայ * տազանգն^եբբ , ձա~ բերան մքր տբ ծամէ ր շա րակա\ ,բ • ուր էկայ ղո յգ եթէ Հ ան դա ր ա Ո լ բաբի կենանք ^ :
ճաԽ կբ «մա,րբա\գոբծ\ոլին՝%» : Հակառակ ասոր՛ , մբ թեւ որ ղրկէր մ ա րմին բ իր յոյսերուն ու Հ՛ոսէր Վերէին Հսկան՛ է որ կբ բերուի կ ա,ւա,ի*1,աա \
մԿ *–ողովուրղի Հ՛ոգեկա՛ն, թափբ այնքան ղօբա– աղօթքբ դղդղա ց\ո զ . ճմ ռթկած ափե բուն մ է էէնգէ– Ս ե ք անչարի ե՛նք , նոյնիսկ շունչերնիս րռնաօ՜,
լ,,,ր է որ անտանելի պա յման\1 երոլ ՚^էէ 11Ա^Լ ա՛ն՛ պի Ա ստ,ուաձ֊,ր Հայոմ*.•• , եկեղեռի մր ուր չկա/ ո <, գ լոլի/ւիս հ,, ահ՜ անէռր Հրաշակերտ գաեգուա&ին
կուէ յյ Հոււհւտբ բարձր արժէքներ : մէկ մթին անկիւն սիւնէ բու աաբին կորած։ ^ կա՝– • Է ր ա յ Կա բով՛ա Ա, կր վերցնէ կացին շ ու կ՝ իֆեցնէ :
Տ>ւակա՚ՆւV/֊թեան ղարգացմա՛ն Հ ամար անՀբա՛ մ արի մբ ն եբքեւօք , ուր կծկո լէ ր , պա Հ ուբտէբ կացինին չեգրր կր խրի դղո ւմ ին մսոտ մարմնթ"
ժե շք են երկու ՀիմնտակաՀնՀ պայմս/ններ աղղա– ինքզինքէն վաիսցոզ. ինքղ^նքէն փախչ՛ող մարդու մէը ոլ կր գամուի Հոն։ էճվ՚գ մր կ՝ըսԷ ազատելու,
իէավյս յ \ւ եւ ստեղծաղո րծ՜ութեան աղա աո ւ– մ ր կերպարանք՛դ * •• : քար զայն,, կը չարժ՜ է կոթյլ;
թի, : Հայաստանբ ու՛՛ ի առաէին պայմանբ^ բայց Որպէսզի ճեղքէն թանձր Հեզուկ մրէ պուտ - պույո
ղոլբւ է երկբորգէ^նւ ։ ԱրտասաՀմա1\ի մէէ աղատոլ– Ղ*ա բ գոնէ քչ– չ մ ր այն ա ո նա կան . աո ո յգ մարգրիտի պէս կԱ չարուի գզումին կեղեւին վշ–
թիւ՝ բ ա՛ն սաՀմա՚ն է , բայց ազգային միէավտյբբ պարզութենէն, , այէ ժուժկալ, տրտում քաղցրու րայ ու կր քրտ՚Խին ա՚ւոր եզերքները, կչէ ճ ո լանք
տկար ։ Արեւելեան երկիրներու մէէգ Իրանէն մին թենէն ար Հրաշքի մբ չափ գեղեցիկ ՚\ոլ առեղ բոլորս մէկէն ՀՀա՛ Տակոբ աղբար ույծով մի
չեւ Ե՛ք ի սլա՛՛> ս ) Հայութիւն ր աւելի կամ պակաս ծուած այ թե կ\ո գա ՚ «քԼ՛ է կամարակապ Հ ոգին– –մեր ղաթեր, ցալթոլցիր , լեռս տեսներ աղԱան ար–
չավ/ով կ՚ապրի ազգային Հաւա՛քական կեանքով է ե կ ե ղե ց ի ին : Ո՛– մ անյ աւանդ՝ ո րպէ ս զի Հայ ական, է– ցոմւքները ա՛՛յ ա՛՛յ կամաց ըրէ» . . .
ան /, առա՛ն ձին կենցաղ եւ , Հետեւաբար ^ նաեւ նռԲԲ ^Իկ^յ^1 Հաւ երդով լեցուին Հայ եկեղեցիին Կացթը գամուած տեղէն կյլ փլի գդում ր <Տ.մի–
էլի տա կզաւ.-
Հնարաւորութիւնն եր ազգային մշակոյթի զար–՛ մէէ ու տառապին իբե–՝ց ազգային իւկէն, դուր,, կը թափին կուսւեր,ը. Ա՛կ ան
գացմ ա՝ն : քքւբոպա յ բա յց մ ա՝ ն՛ա լան գ Ամ երիկա , թեա՛ն մէշ երր երգեհոնի Խշ Ա&ոձն ճամբայ ՛ել թարթ աչքերը յառած ենք անոր կարմիր փորոս
գժբււխտաբար գատապա բսէո լա՛ծ՜ են՝ .ուծացման լէ , ղոՀացնելու Համար պատաՀական քմ ա յրր ու ՛սիքին։ Յակոր աղբարը ը1գոս,ո շարժում Հը
եւ գ քրքրէք1՛՜՝ Հաշուովդ ոչնչացման է Հակառակ ա— ճղճիմ ւեառաս ի ոոլթ^։ ւն ր պատաՀ ական մ արդուկի կ՝ընէ , ձեռքերն ու աչքերը դէսլի ձեղուԽ բարձ -
աոր այս եր՛կու միէավայբեբու մէէ ալ կան որոգ լացուցած ,ոլ սենեակին մէշ փնտռտուքներ ընելու,
Հնա աւորութիւննե ր դրականութեան. զարգաց ձեւով։ Ու կը պոռայ Հա, Հոս է, Հոս։ Կը վազէ
ման յ կարեւոր է միայն գ ՛որ Հայ գրողներ բ աւելի գրոդր ագատ լինի գրելու ին չի մ ասին՛ ոբ 1լ\ուղէ սեւ եա կին չորս կողմր , շուտիկ քայլերով ու օ–
մօտ մնա՛ն՛ Հա յ կեա\1 քին 1 ուսումն՛ասիրեն ու եւ ինչպէս որ կուզէ : (ֆաբիզմբ չէր ստիպեր ճաիսին ծխնելոյղին աՎել կանգնաձ֊ կը նայի վեր
պաւո ղեբացն են Հա յ ի բա կանո ւթ ի մնլէ իր ա յլազան Պ ուշկին ին կամ Տո ԷՈաո յին* գրեք իրենց ուզած՝ ու կ՝ըսէ « թռա՜ւ, թռա՜ւ»...
կողմերտվ : Աիտյն Ամերիկան 1 օրինակ , կենցա– նվււթ ի մասին եւ իրենց ուզած 4ռլ՜՝ով1 Ցաբիզմբ Ջեղի չըսի" որ բարի եղէք, Հանդարտ կեցէք,
չենէ կր, վ՛աքսի . . . տեսէ՛՛ք ւիախաւ թււաւ» ։
գ՚՚՚յ ււ րւ ւ ^քայ\՝՚ն ինչ Հար\ոլսա նիւթ կ^^՚ծայէ գրաքննութեա՛ն՛ էլենթարկէր՝ աԳ ոնց գրածՀնեբբ-Հ
Հայլ զ բագէ § ին % Ա ոլրիո յ եւ Լի բանան ի մ ասին՛
կ^արղ՚լէվ; Հրատարակել֊ կամ կբ կրճատէր . բայց Պղսէվկնձրը ղղիւմով կը նայէթ եղած֊ զյք– -
թխիօւս1ի%լննեբոլիսկտեաւսեալկոէրտդով Է .այդնրտաեկղան՛ էլ– չէր ստիպեր դրել ու Հրատարակել իր տւղածբէ , իսկ աւելի տարէցԽերբ «սուտ է,
գրՀենթաէրաւորերկրիու– բոլո բախտոլթեան
Բո լշեւիկեան վարչաձեւի անազաաութիւձնբ աղատ սուտ, մենք չտեսանք՛», կը բողոքեն ։
պայմաննւե րր կբ տիրեն րովին՝ տարբեր է» ան ՛ոչ միայն կ*աբգիլէ
Ա տ ե ղծա գոյ; ծ ո ւթ ե ան ազատ ութ ի ւնբ էական ստեղծագո րծո լթիւնբ է այլեւ կբ պարտադրէ դբ֊ Կ Տւվամտէր մայրիկը ու կր Համոզէր մեզ
է դբ ա կան ո ւթ ե սձն՝ ղարգացմ ան Համ աո : Խնդիրբ բել իր ուզած ձեւով։ Բո լշեւիկեան կար գեր ուտ ակ որ եթէ նոր աարիէն, վերշ բարի ըլլայինք, մինչեւ
մ իա ք1 վսղյ. չ տձեւ ի մասին չէ , ա յո ինքն* բոքեապե– գրողբ իրաւունք չամնի ագատ մտածելու եւ ա– յաիրգ կաղանդը, պիտի տեսնէինք զաքն ու ան
տ ո լթ ե ա՚\եւ ժողովրդավա րա լթե ան՛ մասին ։Պ ուշ զա տօ բ էն սահ գծա գործ ո ւ թե ան նիւթ բեա բե լու • մեղի Հետ պիտի մնայ մինչեւ վկ1ը *
Ու այսպէս տարիներ չար ունակ սպասեցինք
կին գ կոկո լ , Տոլստո յ 1 Տոստ՚ո յեւսկի տուած են ան ղ"րծիք մբ\ն է. ար պէտք է կատարէ տիբոք
Հ րամ ան՚բ • Հա յա սա ան ի դրականս է-թեան՝ ամ ենա– աղԱան երեւումին ու միչտ մեր անառակութեա՛ն
վրե՜՚֊ց զ լախ դոր՚ծ\ո ցներ բ զ արա կան բռն ակալր
թ եաս ամե աղաժան օրեոտւն : ՝ՀԲո յՀ բ եԾւ ւ եւեւրոպա դժբախտ կողմր այո Է , ել զարմանալի Է որ այդ ( * ) 8«ւմք.հփռց
կան Հանճարեղ գրողներէն շատերբ : Խնդիրբ– ան– սլա յմ անն ե բո լ մ Է Է իսկ Հա ւ մտքբ իրական աբ - Համեղ կերակուր մը՝ պատ
եւ. բը–
Հատի ազատ ստեղծագործութեան մասին է , որ՝ ԺԷքներ 1լ արտադրէ ւ րաստուած դդումով, ը&կոյզով, ռուբով
ը էնձո վ :
Fonds A.R.A.M
Օակոբայ վանքի
Հոգին երբ նբուսաղէմի Աուբբ
ԳՐԱԿԱՆՈՒԹԵԱՆ ՄԱՍԻՆ պաաբիաբքնեբ֊ու\%\ ու ամենաՀամեսա միաբաննե
րուն) ։
Երկս֊– մոմ յ
Բայց պէտք կա՞յ Երուսադէմէֆ գ^լ^Ւ Փթչիկ քՀքք աէաի հաԱգոլրժխնք այս ^ Ո չ թ ֊
Ս. Հ է ա ց ե ա Ա ի խօսքը տեսնելու. Համար Հրաշալի մեկուսֆսցռւմբ –ան\ո\նց , բխՆ հ Տակաւին ոչինչ՝ տիրացս/Հներու եֆ. գպիրֆՓ–
*էբայ , րոլ վնասակար
լքուած , մոռցուած պատարագի սեղանին եռան\գի մասին աբ կ՝այլակերպէ -
Ա– զղալու ինչպէս անտն ց շուրէ կ՚ապաստանի ս բբա֊. կբ ճմռթկէ շարականներու տւ երգեբու Հաբազա–
Է/ս կյուղեմ խօսիլ իբրեւ. Հասարակ գրասէր եւ ղա\ն կախարդանքին վեբէին՝ ուժբ • • • I ա ութ իւն բ , յանուոյ ինքնաապութեանւ . յա%ռլն\
ասյվզյՐ*թեէ–Յող • % « Իբրել մԷկը.* "V Կա սԽԷ հ ա . ւ Նայեցէք՝ ս ոբազան ներշնչումին :
դրական ութիւն բ եւ իր սիրտին մօտ կբ նկատէ Աաււն . աաե յ աղին ա րՀ ամ արՀ անքին ոբ ելեկ Պէաք կա^յ Կրուսաղէմէն գալու այս բոլորբ
Հայ մշակոյթբ՝ էիսի Հայաստանի մէէյ թէ գուբ՝֊ տրական մոմ՚երբ վ,բենց անզգայ օտարութեն՚է\ն՛ կր տեսնելու* զգալու ել րսԼլու Համար
սբ : իժ ափին Վա1՚վ^ խ՛որանին փքա յ Հ ե ւա ց ո ղ մոմ եր ու ՎԱՀԷ ՕԾԱԿԱՆ
Այսաեղ կբ խօսուի ա րտասաՀմ անի Հա յ ղ ր ա– տաքուկ . մ արդկա յին ապրումին վրա յ : Ելե կտրա III III 111111111 I III ••1—1 I I I »1 « I 1111 111111
կանութեաՀե մասին ^ իբրեւ առանձին եբեւոյթ յ որ կան թշուաու մոմեր . պարասրաՀին կի^քթ^՝ » մեթ
յաճախ կբ Հակադրուի Հայաստանի գրականաւ- րո յի մ իօր ի՚նակութեան, բո ղոքա կան –ժողովարանի Կ ա ղ ա Ա դ ի պատ մաթիւև
թեան՛: իմ կարծիքով սխալ է այս բաժ անո ւմն ու յաւիտենական ա ա վւա կո ւթ եա՛ն կարօտէն դեղնած
Հա կագ բութ ի ւնբ է ին չոչ էս սիս ալ է ր անցեալին ա– ՀիւաԿ-գացած 1 անՀոդի ու կեղծ , ճակատագրուա՛ծ՜ Դեկտեմբեր 3\ ի իբիկու֊ն է ։ %ոբ Տ արիին
բեւմաաՀայ ու արեւելաՀայ գրականալթիլննեբու անէՀաղորգ մնալու այն սվ. տաղին սարս\ուռին՛ որ՛
բաժանում ր կամ Հ ա կա դբ ո ւթփւնբ ; Հա լ գրակա– Համ ե սա գ անքագաքակի,։ թ մ ոմ բ կբ տարածէ փբ Համար պատրաստուած պաՀքի ւլաեաւլան կերա -
ն՛ութիւձեբ, ինչսլէս բովա՛նդակ Հայ մ՝շակո՝ յ թ բ % շուրչ : կուրներու շարքին աւա՝նգակս/ե ցամք—եվացբ (*)
մէկ է ու միասնականէ ԱշխարՀագբական՛ եւ քա Տ ետ ո յ՝ դասաւորելու պաՀբ :
ղաքական պատճառներ՛ ան՛որ մ էէ առա է բերա՛ծ են Կբ թափի 0 ճա խ ս վ ս են եա կ ին ՚ մէէ Հա ւա քուած են տ ան •
աՀ այգ բո1նազբօսիկ լյրէութիլնբ տիկինն երն ու սպասոլՀիներբ
։ Օճախին առէելբ
Հատուածներ գ բայց ատոնք ժամանակաւոր երե — \ո լ կեղծ յո ւզա կանութիւն֊բ եբգեՀոնին՝. որ ա^ն՛—շավ, ուած են լայնանիստ
կաթսանւեբբ ; Աենւեակի .
ւ ո յթներ են ել մ իա սնական ո լթեան սկզբունքբ չեն՝ քան, Հարազատ է մեր։ եկեղեցիին Հողիին՝ որքան՛ յատակին
՚/^Բայ փռուած է տան Հարսնեբուն կալ––
խախտեր : (իաման՚ակի բնթացքին այդ պատճառ— պիտի բլլար ամեբիկեան ճազ - օրքէստբ մբ . եթէ , գուն՛աւոր գիծեբով . կտաւէ րն
• • • : ի^նչ պատ մէ դո բծուած
ներր կբ վերնան» այգ պատճառներէն բխող ա- դժբախտ օր մբ այդ ալ փորձուէր դարձակ խ՛ոն չապէ ղին ; Տան րո կո բ տղաքս քսան
ռա,,4&նայւստկոլթիլն\նեբնւ ալ կբ վե ր\Լ՝ան եւ կբ րանք ստեղծելու միտ՛ում կա ( այգ մ ռա յլ . ա%՝Հ բ–
Զներկա յութեամ բ ՚. ինչ կլափ Է Հ>ողի » բո լո րուած՝ ենք անոնց չլոլբէբ ու ան՚Համբեր՝
մնայ այն ին՛չ որ բնգՀ աբական է ել մնա յաՏն : վէապո յր գո րծի՚քի
մեր կբ սպասենք ո\ր տան առիքէն սենեակ վախտդ–
Այգաէս եզած է ա՛նցեալին. Պոլիս , Իգ^իր, "՚յԳ "V Կ\Ր։ ԿԼԼԷ Գող"*Ր> ԷԲ֊ Է քազցրութիւնբ
ե բաժ շտ\ութեա\հ - ել որ կբ թաւալ ի , կբ բոլին գգոլմներբ։ Այո տաբի անպատճառ պիտի
քՒիֆլիս , ք) ՛ո ս կո ւա ( Ա խիթարեաննեբ • Այդպէս է սրբազան
էի Կ վա\րգապ ետ ին՛– տեսնենք դդումէն ելլող ազէքւկբ որոմն մասին յա^
եւ այսօր Հայաստա՛ն է արտասաՀման ^ ար ա ա– դլա որի գի^" */ Գ իվ՚ո *–կ կա
եկեղե ճախ լսած ենք զարման աղան պատմութիւնն եր մ՛եբ
սաՀմանի աարբեր միէավայ բներ : երեւութապէս , նման։ է տաղով ցուրտ թե լադ բանք ր լատին
պաՀբորկբ մամիկներէն ;
ամէն տեղ կր մշակուի ինքնուբոյն– ^ իրարմէ ան՛– ցիին՛ ել կամ մսկոտ ֊ ծազրան կարային՝
Կբ բացուի սենեակին գուռբ 1լ եբեւայ կայա–
էատ գրականութիւն. ^ իրապէս միասնական ^ մէկ շին-ուի բողոքական ժող\ո վասրաՀճին մէէ ե^ր՛բ Հ ա ս–
ձայնբ գլոլխբ անց՛նի բա— վ՚ալբ Տ ա կո բբ՝ « ա ա հ մշակնե րա ւն էն կաշե բո լոձէ
եւ բնգՀանուր Հայ գրականութիւնն է^ \ո ր կբ տակզակ պատուելիին,
զարգանայ։ է,թէ ներկայ Հայաստա՛նի գրականնա֊– . ք. ճ սք ա շ ւոՀև եր ո լ խաժամ ուժային աղմուկին , ար եր իաասաբգբֆ - Հսկայ գդում ի մբ ետ ելլէ ԿոԿոէԷ
թեան երե ս է՛ն. մ է կգի նետենք արտաքին շպաբբ–^ շաւին ւոլ փ–էչ1 այ - իէնայ տիրոէ օրՀնոլթիւնբ* . . ; բրած , կուրծքովն՝ ու թելյերովբ կբ գլոբէ անոր
խոզքին մ էէ Հի մնա կան տ ա ր բերա լթ ի լ\ն\ չի մնար՝ Ա՚ոլրճ մբ ֊ մուրճ մբ կոտրտելու այգ Հեթա ղան.գուածբ դէպի նեբս , ու պատի\ն առէել կբ շա
երկրի մ իէեւ է ր՛է գորշ ու ոսկե զո յն ղդումնեբբ : ու վի -
իբրեւ եւ ա բ տ ա ս ա Հ մ անի գրականութեան ՛ն ոսյքգ այդ աղմուկի աստուածբ^ ա յ դ նուիրական՝
մ աաե - Մ եր խ ան դա վա ռո ւթ ի ւն բ չափ չունի
մ իեւն ո յն– ամբողէութեան. տար բեր նեբկա յա ց ո ւց ի չբ ե ւբո պա կա՛ն՝ ճաշակին : / / լ նտ յթյ՝
բբ : Այ" ք որ բո լշեւի կեա\ն վար չաձեւր կբ թավաով վէշր՚ելոլ այդ բանակներ ր կոկիկ հ ձէ*^աՐ * ճա բա՛՛նտ լթ իլն բ ծայր տուած է Հ
պա բ տ ա գբ է բոյն ի մ իէոցներով , անց՛ողական է • օտարադիր այլամերժ մոմ երոլ : Հա՛ , ասոր մէէն է աղէիւ կբ . . .
վարչաձեւի Հետ ա յ ւլ արՀեստակա՚ն տարրն աւ Ո*–Հ փշրա1նյօներէն շինելու քանի մբ– կանթեղ , . ֊ Ջէ, ասոր մէր, է
կ՝անՀ,ե աա ա յ * կր մնա յ Հ իմնական՚բ ^ ա յն է^՛ լ\ Աստուած |/ մ , քա՝ն ի մբ կանթեղ* * . : Ո*–բ պաՀ– նով ՛բաբ կյլ Հրմշւ ՚կենք լ ար ուած ուշադրութիլ–
կբ սպասենք անոնց կոտրուելուն ալ շրէանակբ
որ Հարազատ է ազգային տարերքին ; տւրտէին ոգիներր մեբ սուրբերուն ^ որոնց շուքե– ՀետղՀ ետ է աւելի կբ սեղմ ենք :
Ա խալ է , բստ իս է եւ այն՝ մ իտքբ , թէ Հա յաս– բբ ցատկռտէին– մեր Հոգինեբոլ պատ ե ր ո ւնվրայ X
տանի մ էէ գրակա՛ն ութ ի ւնբ պակաս կր զարգա Ո րպէ ողի ապրէինք &աւնչ մբ կ՚առնէ կայափալբն ։ (Հետոյ դդում
Հ ոտ ր մոմին ու իւղին՝, ^ ՛ոլ ներ բ մէկիկ մէկիկ խոնչապէզիին.
նայ քան աբտասաՀմանւի մէէ եւ ՛որ Հայաստանի վրայ բերելով
բան մբ թոթ.ար կակուգնա^ր մեր ներ՚սէն՛ ի տես սուր կացին մբ ձեռքին՝ ուժով մբ օղին մէէ բար՛
գրա՚քանութիլնր աւելհ քիէ արժէքներ տուա՛ծ՜ Էհ
ղաՀավէժ սե լո ւթեան ր մ եր քա Հ անաներ ո լ շուբ– ձրացուցած
քան արտասաՀմսձնինղտ հ իրօք ՛որ՝ ողբերգակա՛ն կր 1 կ իէեցն՚է անոնց գլխուն , կառավՓեա^
էառներայն . . . : Թող մ խա ք մ՛ոմ բ 1 թող մրոտէին
լինէ ^ 7 մ եր՛ ազգի ՚Լէ^աԿքԼ 1 ռ$է * ^ ա յ ր Հ ո ո է V Բ՝ա ք տին առէեւ սոնքաց՛ող գաՀիճին մռայլ աբաայայ֊
պատե րբ ՛ո լ թող Հոտբ ա ա ր ա ծ՝ո լ ի . ա արածուի <ո ւ
ապր ւ ղ ժո ղո վո ւր գբ պա կա ս ստեղծագո ր ծ\ո ղլի^ է ր, խեղդէ ի^։ քաղցէՈՀՈ լթ եամ բ սա պանդո կի մբ Հոտութ ի ւնբ գէմքինւ : Հար՛ուած՜ներու տավափին
քան։ օտար Հողի վրայ ապր ալն երբ; Այգ կաքծիքբ գիին։ չափ օտար Հոդի1 , վ< ան զարկած՜ մեբ եկե տակ. կբ փշքուին գգոլմներբ ոլ մենք կբ փնտռենք
Հեա՝ լանք Լ անծանօթութեան՛ : Հայաստանի ղեցիին մ ԷԷ : Տեսէք սյթոռնԼ բոլ գուրգուրալից դդումէն՝ ելյող աղէիկբ։ Մ եր նայուածքբ կացինին
գո լ։: * – ՚ է եւ քիչեվյ գիտեն, թէ իսկապէս շարուածքբ շեղբին Հետ կբ բարձ բանա յ ղէպ\ի առաստաղ ու
, ծ եՏո ո լկ՛ ս՚ր՝։ Ա » դողաՀար փափկու– կիէնէ մինչեւ դդումին
Ի չ ո կա ս՚ւար ո լի Հոն։ Մօտ էն՛ եւ ս րտցաւու– կարմիր միէուկին վրայ :
թիւ1նբ յիշեցնող^ տեսէք սսլաոնալից ն՚այոլած՜ք֊–
Հ եււ՚հ ւո թէ Բայց , ի զոպւ՝, չեբեւար մերկ աղէիկբ ։ ո լսա խա–
թ ես Հա յր յք՚վւք ԳԱԼ–՚ կբ1 տեսնեք ՚ ^Ր'11 16Տ՚6ք\^6 տոմսերու - առաէին; շարքբ ղբաւա՚ծ
Մ այ ժ ո ղո վո ւ րգբ կբ շա րտ ւն ա կէ փոլթիվևբ մեզ մղած է էղայնութ֊եանւ Ղ՚մ՜ղոՀ ենք
( ողբե բգական տափակոլթիլնբ մարդոց որոնք ե–
ստ1է *ագործւել եռանտգով : ՚ճիշգ Էյ վա\բչաձեւբ բոլորս ալ ։ Ա ամի կն ե>1՛ բ .մեզի կբ յուսադրեն թէ
կեգեցի ին՛ մ է էն իսկ կր քաշկռա ե՜ն– վայ ս աբ իրեն՛ց
ծա՝, ՛Հրէն ե՚բ ճնշէ Հա՛ն՛գ միտքի եւ աբտայայտու– «վեբէին, էն մեծ դդումին մէէէն պիտի ելլէ ան
սնապարծ ոչնչութեան) : Եկեղեցի մբ ուր էքէա ՚
• թե 11 աղաա՛ութփ ւն չկայ * տազանգն^եբբ , ձա~ բերան մքր տբ ծամէ ր շա րակա\ ,բ • ուր էկայ ղո յգ եթէ Հ ան դա ր ա Ո լ բաբի կենանք ^ :
ճաԽ կբ «մա,րբա\գոբծ\ոլին՝%» : Հակառակ ասոր՛ , մբ թեւ որ ղրկէր մ ա րմին բ իր յոյսերուն ու Հ՛ոսէր Վերէին Հսկան՛ է որ կբ բերուի կ ա,ւա,ի*1,աա \
մԿ *–ողովուրղի Հ՛ոգեկա՛ն, թափբ այնքան ղօբա– աղօթքբ դղդղա ց\ո զ . ճմ ռթկած ափե բուն մ է էէնգէ– Ս ե ք անչարի ե՛նք , նոյնիսկ շունչերնիս րռնաօ՜,
լ,,,ր է որ անտանելի պա յման\1 երոլ ՚^էէ 11Ա^Լ ա՛ն՛ պի Ա ստ,ուաձ֊,ր Հայոմ*.•• , եկեղեռի մր ուր չկա/ ո <, գ լոլի/ւիս հ,, ահ՜ անէռր Հրաշակերտ գաեգուա&ին
կուէ յյ Հոււհւտբ բարձր արժէքներ : մէկ մթին անկիւն սիւնէ բու աաբին կորած։ ^ կա՝– • Է ր ա յ Կա բով՛ա Ա, կր վերցնէ կացին շ ու կ՝ իֆեցնէ :
Տ>ւակա՚ՆւV/֊թեան ղարգացմա՛ն Հ ամար անՀբա՛ մ արի մբ ն եբքեւօք , ուր կծկո լէ ր , պա Հ ուբտէբ կացինին չեգրր կր խրի դղո ւմ ին մսոտ մարմնթ"
ժե շք են երկու ՀիմնտակաՀնՀ պայմս/ններ աղղա– ինքզինքէն վաիսցոզ. ինքղ^նքէն փախչ՛ող մարդու մէը ոլ կր գամուի Հոն։ էճվ՚գ մր կ՝ըսԷ ազատելու,
իէավյս յ \ւ եւ ստեղծաղո րծ՜ութեան աղա աո ւ– մ ր կերպարանք՛դ * •• : քար զայն,, կը չարժ՜ է կոթյլ;
թի, : Հայաստանբ ու՛՛ ի առաէին պայմանբ^ բայց Որպէսզի ճեղքէն թանձր Հեզուկ մրէ պուտ - պույո
ղոլբւ է երկբորգէ^նւ ։ ԱրտասաՀմա1\ի մէէ աղատոլ– Ղ*ա բ գոնէ քչ– չ մ ր այն ա ո նա կան . աո ո յգ մարգրիտի պէս կԱ չարուի գզումին կեղեւին վշ–
թիւ՝ բ ա՛ն սաՀմա՚ն է , բայց ազգային միէավտյբբ պարզութենէն, , այէ ժուժկալ, տրտում քաղցրու րայ ու կր քրտ՚Խին ա՚ւոր եզերքները, կչէ ճ ո լանք
տկար ։ Արեւելեան երկիրներու մէէգ Իրանէն մին թենէն ար Հրաշքի մբ չափ գեղեցիկ ՚\ոլ առեղ բոլորս մէկէն ՀՀա՛ Տակոբ աղբար ույծով մի
չեւ Ե՛ք ի սլա՛՛> ս ) Հայութիւն ր աւելի կամ պակաս ծուած այ թե կ\ո գա ՚ «քԼ՛ է կամարակապ Հ ոգին– –մեր ղաթեր, ցալթոլցիր , լեռս տեսներ աղԱան ար–
չավ/ով կ՚ապրի ազգային Հաւա՛քական կեանքով է ե կ ե ղե ց ի ին : Ո՛– մ անյ աւանդ՝ ո րպէ ս զի Հայ ական, է– ցոմւքները ա՛՛յ ա՛՛յ կամաց ըրէ» . . .
ան /, առա՛ն ձին կենցաղ եւ , Հետեւաբար ^ նաեւ նռԲԲ ^Իկ^յ^1 Հաւ երդով լեցուին Հայ եկեղեցիին Կացթը գամուած տեղէն կյլ փլի գդում ր <Տ.մի–
էլի տա կզաւ.-
Հնարաւորութիւնն եր ազգային մշակոյթի զար–՛ մէէ ու տառապին իբե–՝ց ազգային իւկէն, դուր,, կը թափին կուսւեր,ը. Ա՛կ ան
գացմ ա՝ն : քքւբոպա յ բա յց մ ա՝ ն՛ա լան գ Ամ երիկա , թեա՛ն մէշ երր երգեհոնի Խշ Ա&ոձն ճամբայ ՛ել թարթ աչքերը յառած ենք անոր կարմիր փորոս
գժբււխտաբար գատապա բսէո լա՛ծ՜ են՝ .ուծացման լէ , ղոՀացնելու Համար պատաՀական քմ ա յրր ու ՛սիքին։ Յակոր աղբարը ը1գոս,ո շարժում Հը
եւ գ քրքրէք1՛՜՝ Հաշուովդ ոչնչացման է Հակառակ ա— ճղճիմ ւեառաս ի ոոլթ^։ ւն ր պատաՀ ական մ արդուկի կ՝ընէ , ձեռքերն ու աչքերը դէսլի ձեղուԽ բարձ -
աոր այս եր՛կու միէավայբեբու մէէ ալ կան որոգ լացուցած ,ոլ սենեակին մէշ փնտռտուքներ ընելու,
Հնա աւորութիւննե ր դրականութեան. զարգաց ձեւով։ Ու կը պոռայ Հա, Հոս է, Հոս։ Կը վազէ
ման յ կարեւոր է միայն գ ՛որ Հայ գրողներ բ աւելի գրոդր ագատ լինի գրելու ին չի մ ասին՛ ոբ 1լ\ուղէ սեւ եա կին չորս կողմր , շուտիկ քայլերով ու օ–
մօտ մնա՛ն՛ Հա յ կեա\1 քին 1 ուսումն՛ասիրեն ու եւ ինչպէս որ կուզէ : (ֆաբիզմբ չէր ստիպեր ճաիսին ծխնելոյղին աՎել կանգնաձ֊ կը նայի վեր
պաւո ղեբացն են Հա յ ի բա կանո ւթ ի մնլէ իր ա յլազան Պ ուշկին ին կամ Տո ԷՈաո յին* գրեք իրենց ուզած՝ ու կ՝ըսէ « թռա՜ւ, թռա՜ւ»...
կողմերտվ : Աիտյն Ամերիկան 1 օրինակ , կենցա– նվււթ ի մասին եւ իրենց ուզած 4ռլ՜՝ով1 Ցաբիզմբ Ջեղի չըսի" որ բարի եղէք, Հանդարտ կեցէք,
չենէ կր, վ՛աքսի . . . տեսէ՛՛ք ւիախաւ թււաւ» ։
գ՚՚՚յ ււ րւ ւ ^քայ\՝՚ն ինչ Հար\ոլսա նիւթ կ^^՚ծայէ գրաքննութեա՛ն՛ էլենթարկէր՝ աԳ ոնց գրածՀնեբբ-Հ
Հայլ զ բագէ § ին % Ա ոլրիո յ եւ Լի բանան ի մ ասին՛
կ^արղ՚լէվ; Հրատարակել֊ կամ կբ կրճատէր . բայց Պղսէվկնձրը ղղիւմով կը նայէթ եղած֊ զյք– -
թխիօւս1ի%լննեբոլիսկտեաւսեալկոէրտդով Է .այդնրտաեկղան՛ էլ– չէր ստիպեր դրել ու Հրատարակել իր տւղածբէ , իսկ աւելի տարէցԽերբ «սուտ է,
գրՀենթաէրաւորերկրիու– բոլո բախտոլթեան
Բո լշեւիկեան վարչաձեւի անազաաութիւձնբ աղատ սուտ, մենք չտեսանք՛», կը բողոքեն ։
պայմաննւե րր կբ տիրեն րովին՝ տարբեր է» ան ՛ոչ միայն կ*աբգիլէ
Ա տ ե ղծա գոյ; ծ ո ւթ ե ան ազատ ութ ի ւնբ էական ստեղծագո րծո լթիւնբ է այլեւ կբ պարտադրէ դբ֊ Կ Տւվամտէր մայրիկը ու կր Համոզէր մեզ
է դբ ա կան ո ւթ ե սձն՝ ղարգացմ ան Համ աո : Խնդիրբ բել իր ուզած ձեւով։ Բո լշեւիկեան կար գեր ուտ ակ որ եթէ նոր աարիէն, վերշ բարի ըլլայինք, մինչեւ
մ իա ք1 վսղյ. չ տձեւ ի մասին չէ , ա յո ինքն* բոքեապե– գրողբ իրաւունք չամնի ագատ մտածելու եւ ա– յաիրգ կաղանդը, պիտի տեսնէինք զաքն ու ան
տ ո լթ ե ա՚\եւ ժողովրդավա րա լթե ան՛ մասին ։Պ ուշ զա տօ բ էն սահ գծա գործ ո ւ թե ան նիւթ բեա բե լու • մեղի Հետ պիտի մնայ մինչեւ վկ1ը *
Ու այսպէս տարիներ չար ունակ սպասեցինք
կին գ կոկո լ , Տոլստո յ 1 Տոստ՚ո յեւսկի տուած են ան ղ"րծիք մբ\ն է. ար պէտք է կատարէ տիբոք
Հ րամ ան՚բ • Հա յա սա ան ի դրականս է-թեան՝ ամ ենա– աղԱան երեւումին ու միչտ մեր անառակութեա՛ն
վրե՜՚֊ց զ լախ դոր՚ծ\ո ցներ բ զ արա կան բռն ակալր
թ եաս ամե աղաժան օրեոտւն : ՝ՀԲո յՀ բ եԾւ ւ եւեւրոպա դժբախտ կողմր այո Է , ել զարմանալի Է որ այդ ( * ) 8«ւմք.հփռց
կան Հանճարեղ գրողներէն շատերբ : Խնդիրբ– ան– սլա յմ անն ե բո լ մ Է Է իսկ Հա ւ մտքբ իրական աբ - Համեղ կերակուր մը՝ պատ
եւ. բը–
Հատի ազատ ստեղծագործութեան մասին է , որ՝ ԺԷքներ 1լ արտադրէ ւ րաստուած դդումով, ը&կոյզով, ռուբով
ը էնձո վ :
Fonds A.R.A.M