Page 75 - ARM_19-1947_04

ա Ա 1Խ Ա Զ

ՀՈԳԵՀԱՆԳԻՍՏ ԵՒ ՍԳԱՀԱՆԴԷՍ Ծուրջ չորս Հարիւր Հ՛ոգի ոտքի Էին մնացել, տեղ ղափոխական , ազգային, Հասարակական ու պե -

Հ– ՕՀԱՆՋԱՆԵԱՆ ԵՒ Ն– Ա՚ԼԲԱԼԵԱՆԻ գրաւելոփ գուն ե ր ո ւմ , օթեակնե բում եւ պատերի տակտն գործիչի , Գ^՜եց նրա պատկերր ա ր պէս՝

6ԻՇԱՏԱԿԻՆ երկայնքում ։ կկազմակերպի չ յանձնախումբն ան - մարդու , անբիՀ յեղափոխականի ալ Հայրեն աս է -

կարող Էր եղել բաւա բաբե լու մ ո լաքի տ՛ոմ սի Հա­ րի * որպէս Դ՛աշն ակցութեան բաբո յա կան Հ եղին ա–

մար գիմոզ Հարիւրաւոր Հայրենակիցների)։ Բե* կոլթիլնր մարմնացնող գէմքիՀ 8իշ*$ , թէ ի չ -

թէՀՐԱՆ, Հոկա, 1 ք ) , – ~ ինչպէ* *Բ միլ* Բ" - մի վրայ, գրուաֆ՜ Էին Հա1գուցեա^ինեբի մեհ՜աղիր պէս ներկայ Հայաստանի ^ՐԻԳԻ Հան՝գխ*փ§ող

լոր հայ գաղութներին , նոյ՛նպէս ել իբանահ այ ել շքեղ լո ւս ան կա>ր՚Լ երր , սեւ <ռլ կա րմիբ մա պա– Հանրապետութեան Հայաստանի ամեն ամ ռա յլ Փ -

գաղութին՝ ա՛նհուն վիչտ աա աճ աւլեց մեծ՜ եւ ան. - ւէննեբով ե բ ի ղո ւած : րերին ՕՀ ան ջան եանն ս տան ձնեց վա բ չա պ ե տ ի

նման յեղափոխականի՝ Տօքթ • Համօ Օձանման - Հանդէսի բա ց ո ւմ բ կատարեց ազգային , ու դմոլար ին պաշտօնր ։ Բանա խօս ր ցաւ յա յա -

եանի մահր; Օգոստոս \7ին հոգեհանգիստ էր Հ ասա բա կա կան ծե ր ո ւնաղա ր գ գո րծ ի չ Տօքթ * ՛ն եռ ^ որ Օ Հ ան ջա\Լ՝եանն ե ր ը փո խ ունակ \ե բ կրում

կազմ ակերպուե լ հանգուցեալի յիշատակին, երբ Տ ա րո ւթի ւն Ա ւս Լ վտ ա՛հ ե ա ն ր , խո ր յո ւդո ՚ մ՝՝ո՚վ ՚ո գե - ապրելու, ստեղծադո բծելու եւ այնտեղ է լ իրենց

Օգոստոս \Հ>ին ստացուեց մի ուրիշ բօթաբեր հև - կո չե լո վ երկու վեթե րա\Լների պայծառ յիշատա - մաՀկանտց՝ոմւ կնքելու, Հարկադրւում են օտար

I լա գի լ. , "րր գուժում էր մի ուրիշ վեթերա^ի եւ կր • Տ ոքտո բ ի ա ռա ջա ր կո վ Հանդի սակ անն երր Հոր իզոննեբի տակ սպառելու ի րենց ո յմերր եւ

համազգային՝ մեծ դէմքի Ն ի կո լ Աղբալի անի մահր,։ յ ոտնկայս յարգեցին– նրանց յիշատակր*. Տոքթորը այ\նաեզ է լ գե բեղմ ան իջն ելու միայն մ ի ափ Հա յ–

Հոգեհանէգստեան պաշտամունքը տեղի ՚ոլնե ֊ յիշեց ,. որ պատերազմի ընթացքում եւ այնուՀե - րենի Հ ՝ ո ղ կրծ՜քին սեղմած է

ցաւ երկուսի յիշատակին; Ա՝ի հոծ բազմութիւն տեւ Հ* $ . Ղ*ա շձոակց ո ւթ իլնբ կորցրել է գործիչ - Երկրորդ բանախօսն Էր Հայկ ԱճԷմեանր , որն

ԺՏրել էէ՛ մայրաքաղաքի մայր տաճարն ու նրա ների մի շարան՝ Ջամալեան, Զ°Ր * ԱեպուՀ, ք$ ա– իւ նիւթն սկսեց բնաբան– ունենալով Հ.Ղ*ուն էն գրէ–

րնդարձակ բակբ ; Տովհաննէս քհնյ • ՀագեաԼը ո– ա ի սեան ,Ղ՝ ի ւլխ ան տ ան ե ան , Բմ.Տ քհաւթեան , Արա­ խէն իմաստուն իս» խօսքեբր՝ \եւ նոյնանուն երգի

դեկաչեց հայ, ժոգռվչբգի այս երկու արժանաւոր
&ր– . րատ եան եւ Լիպ * ՛Նա դար եան ( վախ ճան ահ՜ ար -
ղալա կների խնկելի յիշատակր, վեբ հանելով յ անգո վ մ ի յաջող բանաս տ եղծո ւթ եա մբ Լ,ին քնա լ—

րտնց գերբ զանազա՛ն՝ մարզերում Հ տասաՀմանում) Արմեն\ակ Աֆթանգիլեան , Ո՛ւաւք բո յն) սլատկե րեց Աղբալեան-ի գէմ քն ու դերբ ։Բա–

Հոգեհանգստեաւն ազգի մէչ1 նշուած քՕեչօ , \քիկոլ Ղքիկողոսեան , ԱամսոԻ խան , ԱբրՕ նախօսր տուեց Աբական՛ ՝%Հսկայի Հակիրճ կեն սա -
էր ) թէ յհ–
գր ա կան ր Լ քա դո ւած իր անտիպ աշխատ ո ւթիւն ի ց ,
տագայվւն նաեւ սգահանգէս պիտի կազմակերպուի ՕՀանեան, հքաչատուր Գրիգորեան ել Հայրապետ

հանգուցեալն եր ի յիշատակին ; (իրանի , միւս հա­ $1 անի րե ան ( մ ա Հաց ած ք* բան ում ) առա ջաբ կելո վ կեն ս ա դրո ւթ ի ւնր գրի առած Թաւբիղում , \923 -

յաշատ քաղաքււերն եւս հոգեհանգիստ ՛են կազմա­ մի րոպէ յ ոտն կայս յարգել յԻշեալ Ղ՚աշնակցա - ին) , յի շատ ա կե ց բար ձբ ագո յն կրթութիւն ստա­

կերպել) ; Սգահանգէսյղ տեղի ունեցաւ այսօր՝ կան գործիչների յ ի շա ա ա կ ր : նալու ճամբին նրա կրած տառապանքներ ր եւ

հ՛ոկտեմբեր 1 ()ի ՛՛ւ , մայրաքաղաքի նորակառոյց ր /••- Այ ն՛ո ւՀ ետ եւ սկ" լեց ճոխ ծր ագ ի բր , բա զկա - նն րկա յաց րեց Հ մ ուտ ո լ անաչառ քննադատ , կրր֊

գարձակ մէկ սբահւում : Աւելի քան հազար հինգ ցածերկոլ մասից; ԼՀրատա րա՚կուել էր ծրագիր, թական վաստակաւոր գործիչ ( 1 9 0 9 1 9 1 2 1*՝ԷՀ -

հարիւր հայրենակիցներ եկել է ինիրենց յա րգանքի ո՛րր պարունակում էր նաեւՀանգուցեալներին՝կար՚– բանի Հա յոց դպրոց ի տեսուչ) եւ ՛հա շն ակցութեան

տուրքը մատուցանելու երկու վեթերաններին> : նեբր) ։ Եզան յա լուր պատշաճ ի երգեր ու նուագ - կարող տեսաբան Աղբալեանին է

ն՛եր Հձսօլօ , փուտրտետ , խմբտկան ) եւ արտասա­ Հանդէս ին ներ կա լ էին աղգային Հ ա սարա կա -

նութիւներ է ՛իրան՛ա Հա լ երիտասարդ ու տ ա ղան՝ - կան) մ արմիններ ի ան դամն ե բր , յարան՚ուանու -

տատակամ՛ութիւն, յամառութիւն եւ կիրք՛ Ուրիյ գաւո ր ե րամ իշտ ՝ քիուբիկ *հրիգո ր եանր իրեն յա -

նմա% ո լթիւննե ր գիրերու ձեւին, տարածութեան տուկ Հմ տութեամ բ ջութակի վրա յ ն ո ւա գե ց Կ ո՝ - թի ւնն երին պա տ կանո ղ մեծ թիւով Հ ա յ բեն ակից ֊֊

եւ գիծ եր ու յօրիԽոլածո ւթեան միջել, կր մեկ - մ իտասի «էք ի բանի՛ էք առ՝ֆ\ր, : իբանաՀայ Հռչակա - ներ ե Հոգելորդաս ին եր կայաց ո լցի չներ ւԲացակա–

նուի Լ՝ միելնսյն այլաբանական իմաստով։ Ղ՝իր մ ր ւոր երգչոլՀ ի Լմեցցօսոփրանօ) Տիկ* Ա աթօ Փերի յում էր թեմ ա կ ալ եպիսկ՚ոպոսբ որ րստ €իր ԱՈ–

գբաղննական լուրջ քննութես^ւ մր ենթարկելու Աղա բա բե ան, մեծ յ ա ջո ղո լթե ա մ բ ե րգեց« \ք ովի վոր ու թեան ան ա կնկալ կեր պովդ Հ ի լաճ դ ացել էբ
թէ Հ ո գե Հ անգս տ ին եւ թէ ս գա Հ ան գ է ս ին ճիշդ մի
Համար, պէտք է կարելի եղած՜ին չափ իրարու. Հետ երգր՝^ ԼԱնտոն– Ա՝այ ի լեան\) , «Ո ւ֊ուին ե ր ի ա ա էլ » եւ օր մնացած :

րաղգաաել աարրեր մամանակնե բու մէջ գրուած Գոլ ւ\ա^^Լ Հսլարտ Հասակդ ԼիրանաՀայ ե ր սւ -

գիրերու շա ւո մր նմոյշն՚եր է մշտագէտ Լեւոն ^իրիգորեանի) ; \յո ւագա խում բր

Տ որո գր ո ւ ահ Է. պէս կանոնաւոր ու Համաչափ իրանաՀ ա յ շնոբՀ ա լի երամի շտ Վյսրդգէս ^րիգո ր– •ԱգաՀանգէսի օբր ՛ութ էջից բաղկացած մի

գիրերը նշան են մաքի ճաշակի, նմանողութեան բացառիկ թիւ էր Հրատարակել ք^էՀբանում Հրա -
գիր ր կր
եւ ինքնատպութեան , պարզ ու յստակ եւ ուղ զա - ե ան ի գհ կավա րո ւթեամբ շատ ս աՀ ո ւն ել մ աքուր տաբակուող եւ լա յն< մողովրդական ութիւն վա յե -

ցուցնէ աէն կեղծութիւն , պարզութիւն նուագեց, «մաՀոլան, քայլերգի (Հ*ոպէն՝) , «Օտարի լող »Ալիք» օբաթեբթր\

մ տ ո ւթ ի ւն , ան Հալա սագ գիրր գիւրազգայութիւն մաՀր» (Գրիկ) , «Եղերերգ» եւ Ան գան թ քաթրիթ ԻՐԱՆԱՀԱՅ

եւ անորոշութիւն, մանր գիրր՝ սնո աո ւթիւն , նըբ– Զ1ւյ յկովսկի : Հան բածանօթ բան ա ս տ ե ղ ծներ Պ•

բամտո ւթիւն եւ իա րամ ա6 կաթիւ՛. , կանոնաւոր Ո սա անիկն ո լ Ար ամ *հառօն է դե գա ր ե ւե ս տ ա -

գիրր՝ պարզութիւն եւ րա ր ե կա ր գո ւթիւն , մեծ կան՝ մեծ Հաճոյք պատճաոձեցին՝ արտասանելով ի– Պ ՈԱԶԻԼԻԱ /"գեց իր գի ւան ագի տա կան յա բա­

Գիրր Հպարտութիւն եւ փառասիրութիւն , րարակ բենց գո րծերիցՀ «Ի խորոց սրտի» եւ «Փառք եմ բե բո ւթիւննեբ ր քՍորՀրգային Ա իութեան Հետ րսե–

գիրր թո րամ անկութիւն եւ կեղծիք, մանուածա­ ասում»; Աղբալեանի աշակերտուՀիներից Օր* Ար­ Լով թէ ան չէ պա տաս խանած իբ ծանուց ագրիէ՛,

պատ գիրր՝ ճշզ ութեան պակաս եւ անուղղամոլ - շալոյս Տսվակիմեանն արտասած– եց Աիամանթոյի

թիւն՛, ուղղաՀայեաց գիրր՝ ումգՀ ութիւն , վերա - որով կբ բո դո քէ ր իր նա խագաՀ ին գէմ ռուսական

պաՀ ու թիւն եւ անտարբերոլթիւե , իրարու փակած՛ «Գաղավէար ին»ր իսկ Օր* Ռիմա 3ովՀ աննի ս եանր մամուլին գործածած լեզուն % Զիլի ալ պիտի խղէ

գիրեր ր կեղծիք եւ գաղտն ա պաՀ ութի ւն , իրարմէ Վ^աՀ ան՝ Տէ րեսձնի «Հ րամեշտ ի գա զէ լՖր I Հանդէսին՛

Հեռու գիրերրւ՝ անկեղծս ւ֊թ իւն եւ անգաղտնապա - իբ մ ասնակցոլթիլնն է բ բե ր\ե լ նաեւ կոմիտաս իր կապեր ր այսօրերս*. Ջախի թերթեր ր այս

Հ ո ւթ իւն , զարդարուն գիրր՝ յաւա կն*ո ւթիւն , սնա­ ե ր գչախ ո լմբի քա ո ե ա կր. % Բաւական բս ջո զ էին իր խզումներուն մ էջ կր գտնեն, նա խագաՀ Թրում բնի

փառութիւն ել պչրոտութիւնտ գ խառնակ գէրԼՀ «Բլբուլին» (Աայաթ ՚էյովա), ՕՀանջանեանի մ ա ւոր :

խառնաշփոթ ու խանգարուած երեւակայո ւթիւն , ա մէնից շատ սիրած երգր , ՝ո ր եր– ՄԻԱՑԵԱԼ ԱԶԳԵՐՈՒ համագումարին ուր -

ւ^ոյէ ԳէՍԼՀ մեղկութիւն եւ անորոշութիւն, Հաւա­ գուել է իր թաղմանր, եւ «Տէր Ողորմեա» : Տիկ*

սարաչափ գի ր ր յա րատեւո ւթիւն՝ եւ ո՚լղղամ տա— Իքաբօ Մ * Բարսեզեանբ յա^ող կերպով երգեց Աղ­ բա թ օր ո լան ն։ի ս ա ին մ էք , խոր Հր . պատո լիբակու–

թիւն՝, շեղագիր գիրր՝ տկարամտութիւն եւ խան– բալեանի սիրած երգերից՝ «Ղ՝ուն էն– գլխէն՝ իմ աս­ թիւնր բուռն, կերպով գէմ արտայայտուեցաւ՝ Հա–

գախատանք, անկանոն գիրր՝ անկարգութիւն եւ տ՛ուն ես» ԼԱայաթ ՚քյովա^ւ մագ ո ւմար ր տաբի մ ր անրն դՀաա շար ո լն ա կ ել ո ւ

անՀ ո գո ւթիւն , թեթեւ գիրր՝ նրբութիւն եւ գիւ Հ ամեբիկեան առաջարկին * կբսմիքօ բացատրեց թէ

րաղգա յ ութիւն, գեղագիրը աննշան բնութիւն եւ Առաջին բանախօս Համբարձում Գրիգորեանր

աատ *աճու0եւն սերող փ ելն* է մ ի Հակիրճ ճառով վեր Հանեց Հ • Տ * Ղ* ա շն ա կց ո լ - այդ տեսակ փորձ մր կրնայ երկուքի բամնել մի–

պ1 էՐ Ր1 Հ. ՏկՐՈԱԿԻ թեան մեծ առաջն որդի կատարած գերբ որաէս յե­ ջազգային կազմակերպութիւնը ;

-— ինչո՛՞ւ Համար։ Մենք մենակ Հարսին՛ պիտի բեմն նրան սարսափեցնում էր այն՝ միտքը, թէ

տանենք *•• յանկարծ չկաբողանայ անել այն, ինչ մտադրել էէ

Բա յց պառաւներն անխօս առաջ գնացին , Ու շուտ շուտ մտքում կրելն ում Էր ատամներրսեղ–

գուբս եկան թոնրատանից եւ անձրեւի տակ Հ ե ա ե - մած* «պիտի ա՛նեմ՝ ինչ Էլ լինի* * . . իսկ ինչ Էր

ւեցին\ Եսթեբինէ Բակի դռանր ասկեարնեբը նորից ուզում անել * \,ա մտածում Էր աւելի լալ Է

է*, այն, ինչ յետոյ տեղի ունեցաւ թոնրատա­ ս ա ի սլ ուած եղան կանգնել եւ ետ դարձնել նրանց* սպան ո լ ել , քան են թա բկո ւե լ ան պատ ո ւո ւ թե ան– եւ

նը ք լինում է մ իայն մ եռելը գե բեղմ ա նա տ ո ւն ր կարիք չկայ, ոբ նբա\նք գան– • » . Ե՝ւ գլուխն ին եւ խայտառակուել աշխա րՀում * ու* * • որոշել Էր

տանելու միջոցին : Պառաւը կախ րն՚կալ Հարսից ^ բռո ւն ց քնին թափ տոլին բարկացած ։ Այդ մամ ա՜­ փախչել , որ ետեւից խփեն , սպանեն է ԱՀա ինչ Էր

միւս կանայք լաց եղան , իսկ աղամ ա րդիկ առա 9 նաւ կ Հարսին ուղեկցել ուզեց Զաքար ապին : Աս - մտածում \նա ; \,րան թւում Էր ^ Որ իրեն միայն՛ դա

եկան ու սկսեցին խօսել զին՛ո ւորների Հետ , որ ետ կետ րներ ը նրան Էլ չիթ ո ղին\ : կՏ ազատէ բ խայտառակս ւթիւնից X Եւ , ք " յ ս ունէր,

գնան եւ ասեն Հիլանդ է * խոստացան նրանց փող , -—• եղ ասել են՝ մենակ Հարսին* Ե*- աս­ որ գա անպայման այդպէս կր լինի, Հէնց որ ինքբ

շատ փող ; կետ րնե րր Ե ս թ եր ի ե ր կո լ կողմը բոն ած՝ անեբե -

՚ Եոք, բարկացաւ նրանցից մէկը, Հրա - ։ ո ւթ ա ց ան ի բ ի կո ւայ մթնում , աւելի շուտ անձ - Վազել սկսի , աս կե ա րնե րն֊, անշուշտ , կր կրակեն

ցանը բարձրացնելով ; Զեր փՈէԼՐ ոլէտք չի էՀար– բեւի մ առախ ուղում : իսկ անձ բեւր շար ոճն ակ - ետեւից , ու ամէն ինչ կր վերջանայ * * * դրա Հա -

սին պէտք էր տանենք է ում Էր խուլ ու միակերպ թնդիւն ով , որ ա սա ջա - ՛մար է լ Հանգիստ էր նա թէ թոնրատանը իր ո–

Եւ բոլորէն ղգացինգ որ այլեւս օգնել չեն– կա­ նում Էր աւելի ծառեր ի տերեւնեբի Հանած աղմ ու— բոշումն անելուց յետոյ, թէ ճանապարՀ րնելնե -

րող , բայց որոշեցին Հետբ զնալ*, էքերունի Զա - կից : Եւ անձրեւի պատճառով մութն աւելի թանձր լիս* դրա Համար է լ ներքուստ ուրախ էր , որ մու–

ՔաՐՐ , որ մինչ այդ թւում Էր ընդարմացած Էր թւում է է * եթէ լոյս լի&էբ՝ ղինուորներր Հրացան

յանկարծ այնպէս լցուեց, ոբ երկու ձեռով, իր Ասկեաբներր դնում Էէն անխօս, Եոթերր Հան­ չէին արձակի, այլ կր Հետեւէին , եւ անշուշտ , կր

չոր տ՛երեւներ ի նմանող ձեռ\ներո.վ բոձԼեց Հարսի գիստ, ինչպէս առաջ՛. Բայց դա մի լա ր ո ւած Հան­ բոն է ի Լ՝ մի աեղ ու խայտառակութիւնն աւելի մեծ

Գէո՚-խր ու Համբուրեց նրա ճակատր, ել արցունքի գստութիւն՛ էր* Հյուտով, ինչպէս ա յ դ սովորա - կը լինէր *

կաթիլները ցած դլորուեցին նրա ճերմակ միրուքի բաբ պատաՀում է մեծ յուղումների մամանակ , Ռլիր են՛թադրութիւններն այնքան բնական ու

Վրայովւ կանայք նոյնպէս լաց եդսմն\ : յիշոգոլթիլններն ու խոՀերը պաշարեցթն , նրան*

Այդ րոպէին բոլորը խղճում էին՛ Ե սթերին՝ , իրագործելի էին թւում նրան , իր Եոթերր չէր է լ

ի՚ոկ ինքլ Եոթերր կարծես ոչինչ չէր զդում, գոնէ ու Եոթերր երկու զինուորի արանքում շարունակ կասկածում, թէ կարող է այլ բան լինել*. Այո, նա

այդպէս էր թլում ամէնքին ։ Շուրթերը սեղմած » խորՀում էր այն՛ միտքչՀ, որ ծագեց նրա գլխում

ո՝ի թեթեւ նայուածք իսկ ձՔ&^ԼՈէ1. Հալա քոլածնե­ թոնրատանը՝ իբ ոբոշումն\ անելիս : Ու նա ա յմմ կ անի այնպէս , ինչպէս մտածում է * * * եւ մաՀր,

րի վրայ, նա գլուխը գիք բոն ած՝ գնաց դէպի մասամ բ Հանգիստ էր ել նրա Համ ար , որ իրեն նրան– թւում էր Հ ե շա , պարզ ու ցանկալի ։

դուռբւ Պառաւ սկեսուրր եւ Հաստլիկ տատ մ է րր , տանում են՝ մթնով , դա շատ յարմար էր գալիս

(շալնեբր վեբցրաօ՝, որ չթրֆո*–ին ) » առաջ եկան , իր տ բամ ադր ո ւթեան , նախ՝ տեսն ողներ չէ ին լի - ՍՏ– ԶՕՐԵԱՆ

որ ուղեկցին Եսթերին, բայց ասկեաբները նրանց նի , ոբ իբեն\ տանում են, ել երկրորդ մթն՛ով

կանգնեցրին է Հեշա էր իրագործել իր մտադրութիւնը : Բայց եր­ (12)

Fonds A.R.A.M