Page 115 - ARM_19-1947_04

Խ– § Ա ❁ Ա Ջ

հես եւ ՀԱ8ԱՍՏԱՆԵԱՆ ՊՈԻՏ՝Մ ԵԻԵԱՂ
3 ե>֊ դարբնեց հայ մտքի գանձերը : Հայ ե կե . ԳՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ
ղեցիշ ահձնոլրաց ել. հաԼճաբրոեգ աաշէ ւժկել

լեզու տուի՛ն համրութեան, կասլա ն ք1 ե րաՎ կապ

ուած հայ մտքէս; Եւ անոնք կր կոչուին Աահակէ տա/ պ ա և գ ո ւ խ ձ ի և է գ ը Զ՚ոաէթս զեհV

Ս՚եսլոպ, Եզն՜ի կ) Կորիւն, ԵղիչԷ, Խորձնացի, Չձ­

նեցի, Նարեկացի . Շ^ոըհալր, Լամբրանացի եսԿ՛« է

Հայ հաւատքի պաշտսնեա ե է ա եզան առածին ԿօՀփկձերս՝ աշիաբՀի րոՀՈք ճամրէքն հ& մալեի Ա պաոաղէն ը դիտէ ինք , քաղաքակիրթ ազ–

սպասաւոր* երր հայ մաքին։ Աոգ ած գագար եմ առ**լ ամէ՚ւ ծառի շուքի տակ յ գեր\ըւ Աա ղուարթաղէ ը ո՞րն է ։ ինչ ղէնք է ա յս է

Ու էկմիածինշ , իրրել հայ եկեղեցիի բարձ - Ամ է.*., օտաՀ, կրակլ– ողոր մ ո ւթ եամ բ տաքացել^ 0՛ յ մարդ կրնայ ղինուիլշատ մը բաներով։

րագոյ՚Լ, աշտարակը, ամէնէն աւելէ սպասարկհց Ա Ց^Լ մոլոր իմ ճաԱբրն^աղար լեււնեբ ու ոստան ւ Ոաղուկով , խե Էքս վ * դե ղե ց կո ւթ լ Լն ո վ , ապուշու -

հայ մտքի պայծառացման եւ բարգաւաճման , Ոտքս կարօտ է եղել մեր Հայրենի Հ իւ՝ Հողին , թի^՜ով՚ւ գնամ ով կամ միութեան մյւ՝ սնտուկով $

սկսեալ «Այրար ատեան Արշալոյսէն» , շսելոլ հա– ՝ք+աղցր ծ ուխըի ա յլ ե ՚֊ի * օտար ո ւրյ ե ա Լ՝ կըակէ° Հ ԱտելաղԷն աղդեր ալ կա. ինչպէս եւ ոիսաղէւ կագ.

ա աստ եղծին բացատ ր ուիյ եամ բ , մինչեւ Կարօտել եմ մեր երկրի այգէեերի ղով––>ովբւ^ մակերպութ իւններ մեր մէջ^ որոնց ծրագիրն է

մեր օրերը։ էկմիածթն է որ եղաւ կըթռլթեան ձՀուարթեոցի քարերը*, ու Աասիսի գագաթին ւ սիս ու ա տ ե լո ւթ ի ւն սերմ անել ու մշակել իր Հետե*.

կեդրոն, Աահակ ՊարթԼլ հայրապետի վեհարանէն *՜ոմ՝ Գ հբոէձն խե լա պա տա կին մէջ ք յան ո լ\ն ս կղբուն-

մինչեւ Գէորգ Գ .ի Ա\իսսուրվ,իՏ Աե֊այի կամո լրֆնձ ր/է Հոյակապ^ քի եւ Հա յր են աս : բութ եան ...

լուսասփիւռ ճեմարանը։ էկ - էթատ եմ յ ե ւ ֊ ո ւ ե լ խո ւ Լացած ո լվա ր նայած Հլա°ել% Ո՚֊րեմն 1 եթէ մ են ք չենք ա յգ ղուար թաղէն
ասղւլր , Հապա ո՞ րն է :
միածրրւնե.ր շ՝ է ո,ու–սրուպցիաչտնվեարս, տեց մեկճհիաչյներ,դպրութեան թարղզմիան. Ւայց եյ բ շարժ՜ ո լել ^ կամ՚ոլր^Լ իմ կարօտած ոտ­

ևիչնեբ, պատմագէտն եր , բանաստեղծ եր, ՜ձար - քի տակ , -—՚ Հօ՛ յ մ ե՛ն ք ալ ու\ ինք մեր ղո ւարճա լի բա­

տա սան Լ ր , որոնք գլեցին ա ՚ ֊ թ ի լ գործեր եւ տա. (Ց՛ոլացել է , թէ գէս11՛ մայր Արա՛քււ\– եմ սլացել I ները ։ք^ան ակո իւ , վէճ , ^Հ ա ռա ջդ ի մ ա ււ ՚ բութիւն՝^ յ

բահ՜եց ի մտածմա֊ լո յո ր հայ իւաւար խրճիթնե­ Ուղտին դլխուձ–. կոտոշ տեսնողներ կամ Հա -

րէն ներս։ Ատոր վերջամնաց եւ չքեղ ապացոյցն, ք*այց Հայրենի ավւերչց էս ւած ամէն մի կռունկ լէ), կաթ սպասող եր ; 1Լկաներ իսկ կր ճարեն ղա–

են դեռ մինչեւ երէկ էկմիածնի թանգարանիդ մէկ Եղբայրների պէս իմ խ^ղճդ վյոարա՚ւդի ուցբուածֆ \– ո .. ք փաստե լու Հ ամ ար : Չե՞ս խւ գս՚ր I Չե՞ս

պահպա՝ \ո՚ւաՆ տաս հազար ձեռագփրւձբը : *վատմել է ի^ձ յ որ արիւ, է Հայրենի ափերում ղուարճա՚ււսր ...

Ի վերկոյ էկմիածէնը ե ղալ. ա աՀա սլան ը Հ այ Եւ աւեբւոլմ են կըկիլ՝՝ աւերակւեբբ նրա ; է*Լ՚է կ*ԸԱես որքա՛ն. կր փափաքէ ի ա,քԳ

ժողովուրդի ֆրղիքական , այսինքն իրրեւ աՂԳ Եւ կարօտած Հա յրենի երկրիս աւե ր ափեր ին , մարգի՚կր տեսնել ու լսել; կարդալ աւ ո1 ց դրածնե­

•գոյութ եա\Լ՝է մանաւանդ մ եր ան ա էրն էութեան ԱակայԼ քշուած \֊րա լ ցից կատոբածով ու ԳագթՈէԼդ րը՛* Ղ՚ո^՚է տրամագծութիւնս կյ,՝ փսխուէր մի քիչ է

ձր^անին ւ Երր Հաւ ժողովուրդը կորսնցուց իր Ես մվլս ե՛" լ ե մ վե ր ստին օտար ոլթ եան ցրտերի ց , Տո*֊ր Հ ի դ։ֆ,ր ա՝ք ^ սուրճ ի մր դին , գնէ

թադաւորոլթիլնր ^ իր ֆիղիքական գոյութեան Տաքացրել որբ Հ ոգիս ՝ Հա յրենի տան ե ր ա գո վ : ա յգ գրութիլյ ներկ ն եւ ղո լա բճաց էր X

եւ ցեղային– դիմագիծ ի անայլայլ պաՀպանմաե *ֆ*անք մեր զուարթաղէն աղգին • Ա եր մօան է

միակ իւո րՀ րգաՀԼի շե ոլ ապաւէն ր նկատեց էջմիա­ Հիմա ղան գերն եմ լսո ւմ Հա յ բեն իքի ի մ ղարթն ած. ան X Ուս ուսի կապրի ն ք ու գաւաթ կո պարպենք

ծին լ , որ դարձաւ Հա յ ժողովուրդի Համ ար իր Անգամ կռուձնկր շուած* վերադարձել է ն ո ր չ. ց ^ ամէն օր , սՀ՜–՝ոո Հետ : ԱշխարՀի ամենաղօրաւոր

կո ր ս ո ւած թագաւոր ութ լ, ւն լա փո խար ինող մ ակա– Եւ բիւրաւո բ դարեր ի փառքըար ած պա տա ւա ֊ դա - աղսմ՝նն է աքս : Ա պարտել1, եւ անընկճելի։ 3)րան -

ն ր ։ Աետաբտկո յս ատոր Համար է որ մեր ժողո - կարմիր իշագինը նրա Կասել է սէգ ամպերին : սակատ աՂՂԸ. ՚՛

սԼոլրգր իր կաթողս ի կո սներուն մէջ Հաւատաց Ւնէիս է սին փառք ու գա1ձ^ երբ որ կանչում է Ա՝ ցած շա բա թ , եր բ Փարիղքւ ուղեւո բութեան

տեսնել արքա յակահ իշխան ութիւն եւ ՚իեՀ ափա ֊ ևա ին ձ * մ I. ջ^ցն եր ր , ը՛. գ յաաակեան , օթոպիւս ո ^ սա կա «

ռութ իւն % Հայութեան տարագիր բեկորնեբբ , է՛"է՜ Ւ ն շի՛ ս է շուքր Հիմ ա՝ քաղաքի երի ա յս օտար : շարժ կառքեբբ , բոլուր ր մէկ ա շէսատան քի ծոմ ,

պէս աել իքայր Հայրենիքին մէջ ստրկութեան Երթամ մշակը լինեմ իմ նորաշէն տշխաըՀի ղ ո րծագուլ յա յտա ո ա ր եցին ^ չո րս միլիոն՛ ժողո­

՛լուծին տակ տուայտող մնացորդները իրե՚-ց մէջ Ու. կլինեմ օտարի՝ օտար Հ ո ղ ի մէ^ արքայ : վուրդ , 7 ե ր բա\ն ներ ր իւղոտած մ ա յթեր բ ի\ն կան ;

Հայութեան կայծը անմար պաՀ ե ցին էջմիածնի խամերով քա լե լ գ ւլործի Հ ա սՂ ե լո լ ^ դո բծէն՝ վե -

խոըՀդւ գով; Այդպէս կր վկայէ Հայ սլատմու - 1Լաբ նետեմ ցուպս Հիմա՝ թափառական պան– րադէսււ՛ ա լո լ ^ սիրուՀի՚ն ժամադ ր ո ւթի լն բ յար -

թիւ\ւ\. եւ այդպէս կը վկայեն՝ այն քարերր՝ մտնա– դուխտ ի , ղ ելս լ ալս» յն ձեո քէ չվւ ա խ ց*ն ե լո լ վախով ւ Վ^եր ջա­

լսւնդ , որոնք &աՀ Աբասի ձեռքով խլուեցան էջ֊ Երթամ ափր Հայրեն ր՝ ղաՕ. դե րը ի-ձ ե՛ն, կանշում ^ ՛ղէ ս Հարիւր տեսակ մ տ ա Հ ո դո ւթ ի լն\՝. եր ... Հա -

մ ի ա՛հ - ա ւ կողե բէն տար ուելու Համար մ ին չեւ Նոր Երթամ վւբկուեմ փա ր ո ս ո վժ ո ղո վր դո յ մեծ ուքստի, յե րս մէկ մտաՀ ոգոլթ-իւն աւելի ոմն էի*ն ք , ժողովի

Զուոա > յէգեմ իւ ար ի ս իւ ր կեանքիս գ Հայրենական իմ ա՛­ Հասս ելու գ աղգին գործ-ր՛ Հետապնդելու մ տաՀ ո -
սգայ . . փում X
գութ ՚ ւն ը X
Հայ ժ ողո վոլրգբ իր Հ ո դե կան ^ մ տաւո ր եւ
Այս անտ ան ե լի գ V ո ւթեան մ է ջ , կբ կա րծէ՞ ք
ֆիգլ քտկան կարելիութեան ց ամէնէն մեծ կեդրո­ Ող^ աշիսարՀի մէջ ցրուած որդիներ՛ին՛ իր պան՛ -
ա ր Փ ա ր իղցի*ն ե բ\բ տ իւ ո ւր 1 տ բտում , գժ գո Հ ա\՚1 քի
նը նկատեց էջմիածինը , որ գա րձալ ծան բու - դուխտ
քատն ո ւած , շուարած է ին* .. ո < ել ո շ : աիեԱրնոնածՔածէ
թեա կեդրոն ր մ եր ժ ո ղո վո-լբ գի գո յո ւթ ե ան : Հայրենականէ յար կի տակ 1 ա Հա լաքում է Ա որից , քթբ զոլա րճա լիքի
ա յս տիյրտռիթ երեւո
Հայաստանի քարտէսին վրա յ ամէնէն ուժեղ եւ Երթամ» • • ո ւ թէ շՀասնիմ ավաուէքեերր ն բաս ուր բ՝
Կ ի''1 X Ուրախ ւլո լա X. թ խո ւմ բեր ով , կարծես թէ
Աճ իւն ի ս Հ ո ղբ գոն է խառնեմ \նրա սո ւրբ Հ " ղ ի ն է
սրբագաւ կեդյոնշ եղաւ էջմիածինը։ Անշուշտ իր սլա ո յտ ի է ին՝ ե լած X

կեդրոն ական ն կարտ գիր ը պատճառ եղաւ որ Աթո­ ԳԷՈՐԳ ԷՄԻՆ Երկնառաք շնորՀ մ րն էր ա յ ս գործ ագո լլր ի -

ռը ուԱոե,֊. ա ւ տեղափո խո ւթիւն՝ տեղափո խո լող րե՚ց հաս՛ար։— « 0 ՜ ժաՁ , Էտւքուն , Լիգէթ յ Ֆիֆի ,

ժողովուրդին Հետ : Ա եր ժողովուրդի .անբնականն՝ Հայ գպբոլթիսնը ո ն ե ցաւ Հաւատաւոր սպասար - ե 1լկ ք միտս ին քա լենք : Ա ի շ ա չի պա/ուս Հ իր ա յ ս
տեսակ (՛Ալ առ ք թ X Լո յսերու մ էջ լողա յ Ս՝Ա1րք
վիճակէի՛ արղիւնքվ ե լ ղան գո ւած օ բ է՜ն Հայաստա­ կուեեր : իսկ Հայ ժո ղո վո լրդը յ իր Հա յբե\Լ ի երկ - Հոգին յ որ Հ1 ա ր. ած է գո րծադո ւլբ » • * .

նէն դուլ ս րաղմացոդ Հայութեան Հոգեւոր եւ ֆի– րին թէ Հեռաւոր գաղութներոլ մէջ^ էջմիածնի Ե*– իր1" Ր Հ ո աո լ ր տալէն ^ խ\գա լէն^ե բ գելէն
իբրեւ Հ արսնեւո ր\~. եր բեռն ա կառքեր ո ւ մէջ 11 եղ -
զիքական բարգաւաճման բարձրօբէն սատարելու Համար եւ անոր ՀնոըՀիւ կապոլեցալ Ա ա յ բ Հայ -

Համար միայՀ. Աայր աթոռշ^ իբրեւ ո է նիւթական ,1'ենիքին ;

Հ աս տատ ո ւթ իւն ^ տեղափո խո լեց ալ Կի լի կ ի՛ա՛9 ոլր Ու է^մ ի ածէ ի Հա յրապետն ե բէն ոմանք՝ Ի՝"է - մ ո ւ.ահ կը ճամբորդէիՆ ^ սնան կացնե լո վդե մռկր111–

մ% աց քանի մեծաթիւ էը հայութիւձեը եւ կանգուն պէս Մովսէս 9** Տաթեւացի) Փ ի լ ի ւտլ ւդո ս , Աիմէոն Սն\.ակէս՝նն՚երոլ յոյսերբ *» •

հայ –Արքայական գաւազան ր։ Երեւանցի ^ ^էռրգ */• * վառեց ին Հա յաստաւ ի մէջ I) իա յն ա յսքա՞ ն : Տ)րաՂ սաց ին ՀեղՒ֊ անքով եւ

1-այց Ա՝ ա յ ր Հայրենիքի լուսամիտ ե լ իւ ո ր ա - երկար շրէանէ մը ի վեր մարելու մօտեցած 9աՀե– ղուա րթագէմ դիմաւո բեց իր Հա յբե\ իքի՝^ զ ^ Փ ^ է 1 ^

Ալէս ազգասէր վա րգապետձ. ե ր ը , սկսեալ Ստեփան– րր Հայ Հաւատքի եւ մշակոյթի , իսկ "^Բ/՚Հ^՚^՚վ1 ՝ *ֆ*ե րւք ան՝՛ երր ւ Փիսիկ դարձոլց ղան՛ոնք ե լ իր ժպի­

նոս Օբբելեանէ՚ն մինչեւ Գրիգոր Տ՝ աթեւաց ի եւ ին չսլէս Ա էքայէԼ » Յակոբ Ջուղա յեց ի , ՚Հյեբսէս տին աոջեւբ ծու\– կի բերաւ ա յ դ եր կաթն ե ր բան

Թովմա Մեծոփեցի, ԺԳ • եւ ԺԵ • գարերուն , ՝նը<– Ա \ տարա կե ց ի եւ ք§ր Լ մ եան Հա յ ր իկ մ տածեց ի\ն Հայ Բլաւս ՚. ա ցին երր :

կատեցին վերահաս վտանգը, կրօնակա՛ն եւ աղ– ժուլո վոլրդի տառա պան ^1 ե բու մ եղմ ււ դման ել քէո ւա ր թո ւթհ ան ուռկան ին մ էջ առաւ ղան ոնք
, էք այր
գային, որ կբ սպառնար հայ ժողովուրդին նոր ագատադրոլթեան սրբաղան գոբծի մասին՛ ե լ եբկրէն դուրս չսէ^գեց այդ խոժոռադէմ գել -

Աթոռի Հայաստանէն՝ դուրս մնալովշ։ Անոնց ի - տոն՛) երր***

մասաոլն եւ անսխալական բնազդը կր պահանգէր Եթէ այսօր Հայ ժողովոլրդբ կր քս՛չէ քսանե - «Հաց չկա՞յ X Պարենյ> - ցատկե՛՛ք։ Տոլ ր տ

ռր հայ ւեոզովոլրդի գոյոլթեա\Լ առանցքը՝ Ա ա յը բորդ գարու քաղաքակրթութեան ճամբուին մէջ եւ ձմեռ էգ ածուխ չկա՞յ։ Աիրե1ք սիրուբտիձք^ կը

Աթաւը վերահաստատուէր էկ մ ի ածն ի մէկ , իր իբրեւ աղդ կբ– տեւէ ե լ իր Հայրե՛նիքի մէկ մասին * ո ղ սյ I ան ք ;

մէածնակեբա յատակադծ ին վրայ։ Ատով հայ ժո­ մէջ տիրացած է պետակա'.1 ո ւթեան•, էջմի ածինբ

ղովուրդի գոյութեան հա րազատ եւ նախախնամա­ ունի ամէնէն աւադ բաժ ին ը : «Համ ա յ\ ավ ա բութ ի՞ ւն կուդա յ : Ինչ լաւ ն ո -

կան իսա՚իսխը պիտի ըլլար Հայաստանը։ Մայր Հայ ժողովուրդի կեա\1քին մէջ էջմիածնի ու­ բութիւն , ՓիԷ՜ր կարմիր ւիերարկու մը Հե՞ս

Աթոռի էջմիածին փոխադրութեամբ հայ ժողո - նեցած լուսաւորիչ ե լ ազգաշէն գերերը ժխտող ղնե ր թ՝ ծ ի Համ ար ։ <ձՆո րի՛ն ՚Ս1^ ափառութ ի ւն՛
կայսրն է կնան՛ցն ի :
վոլբգի ցրուած եւ աստանգակաԼ բեկորներու վե– կամ նսեմ Հէոո մ ար գոց մ ենք պիտի դժուարա -
0՛ ի՝7 չ աղուոր մ աբգ ^ էն չ վա յելու չ Հա -
րամ ի ալս բում շ տեղի պիտի ունենար Մայր Հայ . նայինք տալ Հայութեան վկայագիր։
գոլս - կ ա ււյ ու ոտ * Փօլ , թագին վրայի ագաման .
րենի։;;ին մ է Լ՝։ Ասով տեղի պիտի ունենար Հա~
ք՝ ա յց ամ ԷնԷն աւե լի պիտի կա յինՔ ՈԲ դէն մատտի մբ 1լուղւ\մ անպայման. , եթէ ոչ**»

յա սոյան ի գաղափարական կամ բարոյակա\1 վե . Մ ա յր Աթոռի Հար աղատ ո րգիներյւ ե լ Հայ անցեալ Սո՞ւգը։ Աեւի պերճանքը վայելելու ինչ լաւ

բ ա\ն՝ո լա ճոլւԲը ։ կեա\՝. քի դժբախտ ո լթես/ն ց բերմոլնքաի միայն օ -առիթ

Ատոր համար է որ 1441 թուականը , Մայր Ա. տար յարկերու տակ 1 եաուած Հա յ ո ր դ ին ե ր ր խոր– ճշմարիտ կ՛ր սեմ ձեզի, ողբի աստոլաՇ
տարեթիւը, վրա յ ս 111 Հարցմ ան Հ այս եր կրէն ...
թոռի էջմիածին փոխադրութեան Հէի\Լ պատասխան՛ին նանկացած փախուստ կուտայ

կոչեղինք լուսաւոր անկիւնադարձ մը մեր ժոգո՝ . Առանց Ա այր Աթոռի՝ ներկայիս ի^ն չ պիտի Ա՜խ Ի՝11 /ա՛լ կ՚ըլլար, եթէ մենք ալ որգե .

վույ։ գի կեանքի՛ն մէշ* ։ բլլար Հայ ժողովուրդի վիճակբ • » * I Գ1՚ԷԹք այս յատկութիւն ը՛

Արդարեւ արեւելեան այդ իմաստուն վարդա­ Այս մ աս ին իսոբՀ ք։ լ խոր լրջութեամ բ , խղճմր֊ ՚Բացախի տակառին մէկ գթւփ" դնել։ կը

պետէ երր չսխալեցան ի ր՚ե՚ււ ց առակագրութեան տաԼ քովր եւ արդար ամ տ ութ եամբը Լո ւս ա ւո ր չ ի թթոլի աղբեր կան, կը թթոլի...

մէկ։ Եթէ ԺԳ • դարէն մինչեւ մեր օրերու ահա . կանթեգր Տեսան ողներուն I Կ. ՊԵՏՈԻՇ

լոր ւիո թորիկներէ չքանդուեցան Հայ եկԼղեցին էջմ իածին ր բովա\ ղ ակ Հայ ժ ո ղո ւիո լր գ ի կրօ -

եւ իր մայր հայրենիքին– մէկ հայ ազգը կրցաւ նական Լ լ աղդա յ ին մ իութեան ս րբաղաՀն դրօշն է : Գարեգին կաթող՛ կ ո ս՝ 1945 թուին տուաւ ադա -

վերը ՚ ձ ՚ ւզի լ , ատոէ֊ք մենք կը պարտինք գլիսաւո. Հա յ ժողովոլր գբ ան ո ր առաքե լական ե լ բն գՀ ա1ն՝– մա՛՝ գեայ ապացոյցք։ Մայր Աթոռ ի ընդհանրակա­

րաբար Մայր Աթոռի էկմիածին փոխագրութեան բակաՀյ՛ Հովանիին տակ դարերով պատսպա րուած նութեան.։ Պատմութիւնը լուսաւոր տառերով ար­

մեծ գործին։ Վաս՚՛ զի Մ տյր Աթոռը, Այրարատ. է ե լ կբ սլատսսլարոլի ներկայիս՝ մանաւանդ գա­ ձանագրեց այդ ապացոյցը :

եան կեդրոնական նահանգի\Լ մէկ, դարձաւ հայ ղութներոլ մէջ : ՅաՀ-ուն հայ մ՜ողո վուրդի տարագիր զաւակ -

յ՜ողովուրդի հաւատ ին ապալէնր ե լ անոր դո յո լ . ներոլ օտար դրօշներէ ե լ օտար փար աիսնե րէ ա–

թեա. նորածիլ յ ո յ ս ը ; Հայ (/֊ողովուրգը իր հայ­ ^ ի լ ք ^ ի ո յ կաթողիկոս ո լ թ ի ւձ՚նր անոր ըԼգՀան– ղատադրման ս րբա զաՀն եւ մեծ գործին, մենք կր

րենիքի սրտին մէկ ամփոփուեցաւ եւ զօրացաւ րակա՝1. ո ւթ ե ան ան բաժանելի մ ասն է եւ իր գո յո ւ կոչենք .

կրօնքւպես եւ մչակոլթապէս : թ եամրԽ իսկ անս ր մ եծո ւթեան եւ տեւականաց - Միշտ անշարժ աահէա՛

յԲաքր Աթոռի էկմիածին փո իսադր ո ւթենէն ման երաշխիքն՝ է Զա1^տւո. Հայկազ^եսւն ։ Ս՛ Ս–

ետք Հայաստանի վանքերը վերածաղկեցան եւ Կիլիկի Հւերկւ իմւ ռւն գահակալը ՀձՀասկձ

Fonds A.R.A.M