Page 110 - ARM_19-1947_04
P. 110
ըը , վառելափայտի Ալէս գա ըսում միմիա\նց վրս։.
ան՚ըն
//՝աբդկոնթեաԱ ծագուՎԱ ու ՅռվւսւԱԱհս ՝ԲւսջաղԱունու ու տա՛նում շուռ տալիս գերեգմանատանը
զարգացումը եւ Հարււճ յիշատակիճ Հատ վարուող փոսերի մէ^։ Գիշերը երբ մենք ոկ
գուրս էինք
գալիս Հայաստանի է1ոբՀրղի նիստե,
տեղը աԱա Ակ րից , Հանդիպում էինք երբեմԼ դիակի , որ րնտա.
Համաք;
գ. նիքն արդէն գուլ՛ս էր աբհլ ժողովոզնՀյւֆ
մի ՀէՀ կ
Ամրով ՛էI Խից "րն Է ք,ուն զարՕւս
ճակատագրածս*., ամիսներին՝ Ցաձիս—֊Հսկ - բա ձր ան ում – ~ Հաց , Հաց , Հաց ւ
ՊԱՏԱՍԽԱՆ ԳԵՐՄԱՆԱՑԻՆԵՐՈՒՆ ւոհմբեր 1918, նախարարապետ ել. արտաքին գ"<բ՛
Գ– հ՛երի նախարար ՚թաՓագնոլնին աձչեղ Հետեւեց իը փաքա զնուն–Էն անվերի գիմումդ աղերս, Հէ I
կառավարութիւնը Հ– նյ»րՀրգին ներկայացնելու ււ ա գ ի ր ցրում Էր աշխարՀի չորս կողմ ա՛նօգուտ ;
Տ՚ ինաբեա^ ՅեոքԼ \ տարբեր վկայութիւն 4 ճՏի– խոստում շատ կար , կատար ում ոչ :
կը գնաՀաաոլի իբրեւ չափազանց
Հեաբեան մարգը օրը արած՜ յայտարարութեան : «Ամրացնել օսման
յամ առ եւ յա՚սգուգս , աեվեՀեր , Քա^ \ սլաաուա– ՛եա՛ն կառավա՛ր ուի7 ե ան Հետ Հաշտութիւնը եւ բա ՚թաքաղնոմնին առաջարկեց Հ եր ո սա կան մ ից յ
խԼգիր^ Հայրենասէր։ Դիւրագրգիռդ կռուազան , րի գրացիական, յարաբերութիւներ Հաստատեք թ ո յ լ տալ իրեն ա1նձամբ ուղեւորուել Ամեր կա եէ>
ր\ւ– գՀանրապէս բարեմ՛իտ եւ զուարճասէր ։ Աւնի Հետ : Խ սա իլ կա տա ի ել ա յն բոլոր պա ր տ ա կա - Ա՝իացեալ ՆաՀանգնեբի կառավարութեան օժաւն^
տաք սէր գէպի բնութիւն ը եւ ղ^ն\հլոլ ը. դո ւեա ֊ \եութիմննեըը դ որ մե\նք յանձն ենք առել օսմանեան ղա1լութիւ\նվւ Հայցել թէ նիւթական եւ թէ քազա +
կուիժիւն ։ քէւգուձնակ է երգի եւ երաժշտութեան * կայսրութեան Հան՚գէպ ոլ ՝Հետեւիլդ որ օսմանեան քակա\Լ : քԱատիսեան նշանակւեց փոխ վարչապետ
Հքատ մը մեծ՜ ե բ աժ ի շան եր ա յ ս Ց^ղէ^ն ԳՐՈ՚Հ^ԼՀ կառավարութիւնն իր կողմից ան՛ի ն ո յ ^ ֊ ը մեր վե– եւ ժամանակաւս րապէս իր ձեոքն ա ռ ա ւ երկրի գեվ
աւնիւ »: ըաըե րմյսմ բ ։ Ա աս՛ն աւո րապէ ս լուծել օսման եան\ կավարութիւննյշ դ իսկ ՝Բ ա թա զն ո լն՝ ին Հա յաստա՚հի
Տ ինարեան ցեգր , կիւն թէ րի ակն՛ոցով դ եթէ զօ րքերի մ եր երկրից գուրս ՚ ըերելեու Հարցը եւ Հա՜նը ա պետ ո ւթե ա\ն՛ ՚նախա բ ա ր ա պ ե տ ի տ ի տ զո ս ոպ\
ա բ ո ւե ս տ ա գէ ան ե բ ուզեն՛ ներկա յացնել յսՀւ֊դուգն գազթականնեըի վերագարձշ ^: մեկնեց գ է պ ի Ուոշինկթին 1919 Ապրիլ \6խ : //,,,.
ա լպԼ ա\ե որ ս որդը դ Ալպեանն ե ը ո լ վստաՀելի լեռ - 1918^^՛ Ն ո յեմ բեր– ր բացեց վարգագոյն Հեռա - յիսին Բաթում Հասան ամ երի կեան՝ նաւերը բեռ –\
նառաի ոըգը , (^61։շ;քսԽ՝61՜) Թէբոլի ազատագրա (նկարներ մեր առքեւ : Թուրքիան պարտուած էր : ն. աւո ր ո / ած ա լի կրով Հայաս տան ի Համ ար հ
կան մարգիկը \աբոլէոնէ գէմ , Աելչեո\1ցի կամ նրա ներկայացուցիչ էք ա լի լ փաշան՛ եկաւ Երեւան Ա ե\՜1 ք լաւ իա են ա կ ան. ապ էս երախտապարտ են ք
տլ ւ՛լ անաց ի կռուոգը , ֆրանսական կամ իտալական եւ առա^ա ր կ եց կ առավա ր ո ւթե ան վերա գ ր ա ւ ե լ Ս իացեալ ՝Լ,աՀ անգն՚՚Լ ր ի ժոգովբգին ; Այն՝ ինչ նա\
բանակներոլ ուժեգ ալպեան ոըսոըգ ղփ\ն ոլորը յ Ալէ քսանգրա պոլդ ՚Լարաքիլիսա դ Լոռիդ Բամբակդ մեո տուեց դ իբ ուն՚եցա՝ծի մի անԱշան՛ մասնիկն էբ։
ս ՚ յ գ սւէտի Ը1էա յ պատկեր ը մ ա րգու մը՝ Տ ինաբ - Ա արաարաբագ , Ա ուրմ ա լու եւայլն՛ ։ Ղ՚ժ բա խտ ա ֊ մի կաթիլ ՚ովկիանոսից դբայց ա յ գ կաթիլը կենսա
եա\ն դ կամ առաւելապէս ա ի ն ար Լ ան ց ե գ է » : բա ր Հա յաս տան ի Հիւսիսա յինՀ գաւաոձն՚ե ր ը Տ աճ ի կ– տու է եղել մեզ Համար։ Երբ ամեբիկեան ալիւր՛ի
Այս Յ^ԳւՂ Կր ՒեաևԻ Մ/վին Ուքրանիայէն (ների Հեռանալուդ յետոյ անմի^ապէս գրաւուեցթն ճերմակ ու առատ Հացբ յյտեց Հա յաստանի
ՊալքաԱ՚նեբը–, մէ^ն ըլլալով Հիւս ի սա յին
տան ը հ ^ունաս - Վրացիներից ։ Բոլոր խնգըանքները նրանց Հեռա ֊ վ/ռ\ներից դ մեր ազգը միան՛գամից բուժուած Հի
ն ալ այգ տ եգ ի ց մն ա ց ին, ապար գ ի ւ\ե եւ ՝Բ ա^ավն՚ու— ւանգի պէս կարծ՜ես ցած թռաւ մաՀճակալից ու
Արեւելեան ցեղը կարճ է , գէր , կլորիկ , կլոր նու կառափ արո լ թ ի լ ն բ ստիպուած եգաւ պայքարի ո աքի կ ա\՚1 ՚զձն եց :
գէմ քովդ աչքերը վաքը եւ քիթ\ր բութդ սրուն՛քներ մէ^ մ տնել 1Լ ր աստ ան ի գէմ ո րն իր «ռազմ ական \թո ր Բա յաղի տի քաղցած գիւղացի ո լթեան
քը կարճ դ ձեռքե ր ը կլոը եւ մաանւեբը կարճ ։ ()* լւսւ– ապաՀովութեան՝» Համար ուզում էր սաՀմա\ն՝ը յա յտարա րուեց դ ո բ բոլոր գիւղեբ ից սա յ լե ր զ ր–
^ան•-յ աշխատասէր ( խնայող ։ Ան Գերմ աններ ոլե Հաստատել Աեւա\1 ալ լճի եզերքին՛ * Բարեբախտա ֊ կութն ՛Լար ա ք ի լի ս ա կայարաԱ-ր՝ ալիւր բեռնելու ել
20 առ Հարիւըը կը կազմէ իբրեւ թէ , մ՛են ք կը բար կարճ տեւեց այգ «պատերազմը սկսուելով իրենց գաւառը փո խագրե լու Համար ։ Ա ա յ լե ր բ
Հաւատանք շատ աւելի ին՛ 1 ատ ո ր կը կն ա պա ա ի կը Գեկտեմըեր \3ին 1918 ին՝, վերչացալ Դեկտեմբեր գնացիւն՝ դ բա յց սա յ լա պանն ե ը ը թերաՀաւաա էին :
գոլցէ •• *3\թ։ ՛Ա տա՛ծում էին , թէ ալիւրի պատմութիւնը սուտ է
Արեւե լա պա լթեան եւ սուտէ թե ան ցեգե ր ը ա ֊ եւ իրենց տանում են զինուորական կամ մի այլ
ր ե ւե լե ա Լ ին մ օտ բան մըն են , Գերմ անիո յ ււ ա Հ - Հա լաստանի Հազարապետութեան առածին տա սլէտքի Համար* Ուշ երեկո յեանդ ե,ր բ *\յոբ Բայա–
մ աԱ ներուն վրա յ ուրիշ ցեղերու Հետ խառն ուած՝ րին տ\ւ՝տեսական տեսակէտից զարՀոլրելի տարի զիտց ի՛ն ե ր\ ր Ա* արտ ո լ իլ ՝ Հա սնտ ւմ՝՝՛ "են ՛Լ ար աքի -
տարրեր դ որոնք ցեղ կը կոչէ մինակ կիւձնթէր ^ եւ էր՛ քՒչնէամիԱ եր ի եբկաթեայ օգակով շրջապատ ֊ լի ս ա յիք Լ այժմ Կիրովակա1ն<^ երկաթուղային կա
Հե տեւող չուանի * ուած՜ 1 1.000 քառ* քի լոմ եթ ր տարածութեան՝ վրա լ լա բան ր ել բացում են ՛նրանց սյււ թեւ ալիւրի պար
$)էլե ա՛հ ցեղը քարէ գա ը ո ւն ար թ,ի եւ եղջերուի տեզազիներից բազի Հաւաքուած Էր մի քանի Հա կետով լի վագողները դ գիւղացիները խե\նթան՝ում
որսորդն է դ լա յն՛ գէմ քով , բա րձրաՀասակ , ձաՂՀ՜ րիւր Հազար գա ղ թ ա կ ան ո ւթ ի ւն : Ամէն կոզմ ից են՝ Հրճուա\1քից գ պար են՛ գալիս վագոն(նեըքւ առ -
թակաղմ ։ Հի՚նտէնպոլրկ ա յււ ց ե զէն էր ։ Րաձ° ն ա Հ անդելով Հալ գի ւ ւլ ա ցթե ՚ ու ա րՀե սա աւո բր թեւ դ կրակն ե ր վառում դ ե րգո ւմ դ ճչում ել ցատ
թուով շատ քիշ է ան ; կանգ է։ր առել փոքրիկ Հոոաշերտի վրա լ ո ւ այլեւս կռտելով ալիւրը տան՝ում գ է պ ի սայլերը։ Ղ՚ոլք ե–
ԱՀա ուրեմն– ատաղձը դ ուրկէ կազմուած՝ ե\ն՝> գտնալու տեգ չուն՛էր ; Բա իժ ո ւ մ՛ի ստեղծած՜ ազատ րեւակայեցէք գ թէ սրան՛ց ինչպէս պիտի Հանգի
եւրոպական ազդե ր,ը դ մ աս\ն աւո րապէս ա յ\Լ՝քան՝ Հայաստանէ կ– լեռ՛ն երի մի կո լա Է ր դ որ իսագագ ժա– պէինւ Ղ՝ուզքեա%գում կամ Ագիամանում ։
Հպարտ Գերմաւիան։ Ասկէ գոլրս իյափշիկնեբն մ տնակ իսկ էէր կերակրում իր բն ա կի չ-ն ե բ ին : Ժլատութիւն չեգաւ ։ խնամատարական նախա
ալ իրենց արեան՛ տուրքը տուեր են Եւր ո պա՛յ ին դ Թէել քար՛ շատ կար այ\Լտեզդ բայց ճարպիկ մա ր՛ րարութեան՝ կայաները դ որբանոցն՛երն ու գոլ բ ո ց -
Լինչպէս նաեւ Հայերուս^ , նոյւպէս մերձարեւեէ, գու դ քւն չպէ ս եւ կուսակցութեան Համար քա՛րի՛ց Ա եբր վճար ո վի կամ ձրի աո լ ի ն Հացը քաղ ց ած՜ն ե -
ե ան– ցեզը դ ո բոէձ, *հեր մ աԱ ացիք 1լ ըսեն (օՈՇՈէՑ– Հաց Հա\ն՝հլը ա՛ռա՛՛ծ է միալն՛։ Ալ մաՀն ուրախ քր~ րին ։ կարծ՜ես մթ\ւ ո լո րան իսկ վաիսո լեց Հա յաս -
փոքրասիական՝
1ւտշ1ւ6 ք^ՑՏՏօ) : Բայց մանաւանդ ք 1 Փուք օգտուեց առիթից դ մանգաղն ա ռ ա ւ ոլ սկ^ը– աաև ում ճերմ ակ «բոքոնիդ ո լ խտաց ր ած ^էալ^Ւ
կամ Հայատիպ կամ Հայկական ինքնուրոյն եւ ու- սեց Հնձել Հա ւ ե ր ե խան 1 կինն ու Հիւծ՜ուած աղա բաւա րար ութ ի ւն ից :
ժեգ ցեզը դ որ բոլոր միւս տիպարները իր մէ^ կը մ՛ աբգը % \թ ի ւթա՛կան պա յմ աններ ի այգ կաք ելի Է ասել
*Բ ա թա զՀ ՝• .ո լն ու
ձուլէի ազդած է եւրոպականէ տիպար՛ին ալ վրայ դ 1918// ա տ ՚1 ո ւ <Հմեռը անթիւ էին ան֊օթոլ ֊ ե ր էլն առա ք փոփո իսոլթ ի լ ն ը մ իա յն
խաոձ՚ւ ուելով անոր Հետ ։ \,ոյն՝պէս Առևկոլ գեղին թիւն՚ից մեռն՚ոգներր : Երեւանում քագաքային՛ առաքելութեան՛ Հետեւանքը, չէր դ այլեւ Փարիզ -
ցեգր՝ իւ ա ււ՛ե ո ւ սւծ է Եւրոպացիներուն ՛դ ման-ալանգ վարչութեան սայլերը վաղ առաւօտեան շրշում է– եան պատուիրակոլթիւնն՚երի դ Հալ գեսպաննեըի
ճինկիզ ին գագքմակա՚ւ ե լ ուրիշ մ ար միԽնեբ ի յաճախ կր կն ո ւա^ծ մ ի թնոը -
արեւելեան Եվրոպա ; ինչպէս գիտենք դ ների թ ա գ ե ր ո , Հ ա լաքում գիակնե–
Խանի թոռը , Պաթին , եւ ան՛որ ամէնէն ճարպիկ
Ագ ֊
զօրավար ը , \)ուպոլթայ , (Տսեսէ31^) մինչեւ
ըիական Հասած էին :
Մ ե րձարեւե լեահ ցեզբ մ օտ է եւ ազդակից մի - այսօր :» պէս երբեմն դ չարաբաստիկ կրօնները դ մ արդը կ^բ
բաժն աւո
^երկրականեան ցեղին , մ՛էկը միւսին փովաիսակը ։ Այսքան կիւձն թէր դ նաց^ի ցե զա բան ո ւթ ե ան՝ տե է ին՝ ա ր գաբի եւ մ եգաւոըի , ան>ո ր Համեմ
Այո ցեգր ամէնէ(։. աւելի մաքուր մ՜՛ ացած է արաբ սա բան ր– դ որ կ՝՝աւե լց– է * «Հր է ա կան– Հարցը ա զգա - քաւարան դ դժոխքդ կամ արքայութիւն ԳՐ^Լ^*լոէ~
Պետուին՚ներուն մօտ : ցեղաբանական Հարց է » ; Համար։ Հիմա որ այլեւս Կէսթափոյի վախբ չկայ
« Փրօֆ. Տոքիժ* Հսճղ Վայնէրթ) մարդա մ եր դլվսոլն վրայ դ եւ ա զ ա տ ենք դ փո րձեն ք երկու
կը յաըու—
Փոքրասիական - Հայկական = Հայատիպ բան՝ դ կը գրէ • «Մեծ գժուարութիւններ իւ օ ււ քո վ վերլուծել ա յ դ ս ո փ ե սա ութ իւններ ը Հ
ց ե գ յ • ազգակից է տինարեա՚Լ ի ն ։ Ան որ Հետ մի եւ - ցա՛՛նէ լուսաբանութիւնը աի\֊արեան ցեղի առաջա կարգ մ ը ժ ո ղովո ւրղ\ներո լ դեգթկական երղե -
րուն ո^էթ
նոյն, մայր բունէն բուսնելովդ զարգացած– է տար ցում ին դ որ պալքաննեըէն ու Հարաւային՛ Գերմա աչքեբուն ոման՛՛ք 1լ ա 1լն ա ը կեն իրԽնց սիբոլՀիին սեւ
բեր կերպով։ Այս ցեզը մի Հա Հ ա ս ա կ է% գիրուկ , նիա յ է ն ծանօթ է մեղի ։ թան՛կին ետեւվէ սեպ զառի դ ուվ՚իշնեը երկնակապոյտ աչքերուն է
կ ար * 1ագլո լիս դ գան կին ետ եւի կողմ ը զառիվա ը ի թափը եւ գուբս ցաա կո գ ք/՚թբ զան՛ոնք կը մ իա ֊ Աչ ոք մ աքէն ա\ն՝ցո լցած՜ է սա կա յն թէ մ է կր կամ
նմա է ուղիղ գ ծ ո վ կը ցան\ծ՝ն այ դ գէ՛^քին՝ լա յն ու ^ ց1 են– Փոքր Ասիոյ Հայատիպ ցեղին Հետդ մինք մ ի ւս՚ր իր ա րմ է ըաըձր ըլլան 1 Հակառակ ան որ որ
թիւն;ը մի^ակ է : Աչքերը աւելի գուրս ինկած կր Հասակլր ել ամէն բանէ ա՝/ւ ա Փ Հոգեկա\ն՛ ցեղային աչքի գ ո ՚ յ ն - ը ցեղերու տ ա ր բե բ ո լթ ե ան՝ գլխաւոր
թոլչ;\1՛ քան տ ինար ե ան՛ին ՝ր։ ։ ՝Բ՝,ի թ բ աւելի գուրս եւ յատկութիւնն երր անկէ կր բաժ՛նեն զայն՛. մէկ նշանն է ։ Օրինակդ գանգուր մազը Խաւիշիկ -
վար կախուածի տպաւոբո Լթլ,ւ.ն զ՝ընէ քան թէ «Փոքբ Ասիո լ Հա յատիպին\ մ իացոլմը Հ ին՛ դ նեըոլ ցեգայիԱ՝ յատ կան ի շե րէն՝ մին է ։ Ս արգիկ
գուբս ցցուած՜ի , ը ւ գՀա\ն՝րապէս . Հն աել աւելի մսոտ միթե ր կրական եա\ Հիմի մը վրայ դ Հարաւաըեւել– տարբեր մարմն՛ական ու Հոգեկան յատկութիւն նե–
է քան տիւ արեան ի քի թշ դ ել աւելի զան գ ո լա՛ծ ա ֊ եան Ա՛ ի թե ը կ ր ա կան / ^ է թ 1 անգամ մը դ մ երձաբե– րով կը ւլ ա ա որո շուին ի ըարմ է ։ \,ո յն՚ի սկ մ է եւձւ ո յն
յին կը թուի Հայատիպ ցեղի կա րճաՀ ասակոլ– ւելեան ցեզը կազմ ած ր՚լա լու է ։ Ան՛ոնք են ս եմ ա - ընաա\Լ իքին անդամները կը տարբերին մէկղմէկէ X
թեռ)՛– Համար , բաղգաաելով տինարեան քթին ։ կան՛ լեղս ւախումբի՚ն պատ կան,ո ղ ժողովուրդները դ Տ ես անք որ ցեղա յ ի ն գլխաւո բ տար բե րոլթիւնԱ ե-
Շ րթները աւելի մսոտ են քա՛ն թէ տ՚ին արեան ի հը •ել այս ժողովուրդներուն ալ կը պատկանին Հրեա րէն մին մորթի դոյնն է ։ Գի տական այս ճշդումը
եւ եր բեմն ՚1–ո յն ի" կ ուռած՜ ։ \^՝ն օա ր աւելի ան\նշ ֊ ները » : սակայն տակաւին՝ չի նշա՛նակեր ց ե զա պա շտ ու-
մար է եւ ետ ին կած , ա յն պէ ս ո ր ետ փախչող կը֊ «Ե*– Փ ո ք ր Ասիոյ մէթդ դարձեալդ 1լաճի տար ք^իէ-ն դ եթէ ն՛պատակ չկայ ցեղեր բ ատով դեր կամ
ղակի տպաւո րութ իւն ր էլառա^սհնայ իրեն մօտ դ բեր տեսակ ցեղ մը ինքնատիպ գլի*ոլ ձեւովդ սեպ ստորադասելու; Այդ է սակայն գերման ց ե գա–
մսոտ դ ՚էաբ կախոլած քթին Հետ Համեմատած՜ X ճակատ դ գանկին եաեւի կողմ ը սեպ 1 ուժեղ դուրս պաշտոլթեան սագաէլական ձգտումը առանց ոբ
Հայատիպ ցեղ ո գք աութեաՀն՝ ՚ Հակամէտ է , ցց ո ւած քի՛ թ , ել շեշտո լած &ն օտ : Ա յ ս է փոքր եւ է քօղի : Եւ ատոր գէմ կը ծառանա յ ու կը զայ
ճար.զ ամբարելու ՚իղի՛^՝ *էրա ք ս լ •ծա՝., բ կրկնա ֊ ասիակա՛ն կամ Հայկական ցեգր՛։ Ան պէտք է ճիւ- րանայ ամէն աազաամիտ ա\նՀատ ։ Ասովդ ֆրան -
ծ՛նօտ հ դ մանաւանգ կա՛ն աց ի սեռին մօտ ։ Ա արմ– Գ՛եր արձակած ր/լայ գէպի Պ՝ալքան : Հոս դ տի - սա կան՝ յ ե զա փ ո խ ո լթ ե ան՝ բա՛րձ րօ րէն մ ար զկա յին
Հնին մազոտութիւնը եւ մօրուքին աճումը շատ Ա1– ՛նար եան Ալպեահներոլն մէթ , առատացաւ սՀհկէ դ սկզբունքները գլխիվայր կր չր^ինդ ու եա երթա
ռասւ են։ \0իտ յօնքերը երբեմն քթարմատին վրայ մաըմ՚ի բարձր աճումովդ տինարեան ցեղը՚ֆ : լով կյ՛ դառնանք կրկի՛ Մի^ին դար կամ Ոէ֊րէշ
հբարու միացած ե՛ն ։ 3" յ ց տալու Համ ար ալս կարծ՜իքներուն արժէ– որեւէ խաւար դարաշր^ան ան կէ առա^ ։ ք* >• չ բանի
Հրէական ազգը ուժեղ Հայատիպ գրոշմ ու ֊ քր դ կր բաւէ նկատի ոլ\՛ ենալ Հակասութիւնը այս վրա լ կը Հիմնուի այս ամբա ր ա ա ւան ո ւթ իւ)1 ը դ երբ
նի ։ Ամէնէւ՜Լ շատ մեծամասնաբար Հայատիպ է երկու ց եղա բա՛նն ե ր ո ւն միթել դ Հա յկական ծ՜նօտ ին քաղաքակրթութեան Հայրեր\ն ոլ ստեգծիչները ե
Հայ ազզը : ու քթ ին վեր ա բե ր ե ա լ : զած են< իըենցմէ բոլորովին տարբեր ժողովուրդ
«Հրէական ազգին ամբողջութեան մօտ Հոգե Այսպէս , Գ՛ե րմ ան՝ա ց իք , նստած ց եղա բան ո ւ - ներ դ Աումիտներդ Բաբելացիք սեմական՝ եւ &-
պէս աւելի Հայատ՚պ ցեղին ժառաՂգական յա ա - թեա\՛՝ բա րձո ւնքը դ դատաւոր ի աթոռին վրա յ դ ել գի պտաց իք Համ իաական ։ Ե*~ ա յ ս ա յն գարերուն ,
կո ւթ ի ւնն ե ր ր թաւիան ցած ե^1 , աւելի կամ նուաղ կա՛՝, իւ ա ւ վստաՀ ի^րեւց գերցեզ ել գերմարդ ըլ - երբ գերման «արիականներուն^ ո չ անունը կար ոչ
արի • ազգեցութիններով փոքսանոէոգուած , որոնք լա լուն դ ուրիշներուն շ՝1 որՀնեբ եւ սաստեր կը ալ Հետքը դել կամ անոնք դ փաթթոլածվայրքւ կ ե՚նւ–
Հ ք. էակ ան ազգ ո կր յատկաւ շեն : Այ ս Հո զեկ ան բաժ՛ն են՝ ։ Ան ոնց ձեռյ^\ է նաեւ Հ ո գե չ ա փ ո ւթե ան զանինեբու մուշտակներովն՛ մէ^դ որսի կ՚երԳս՚քին
յատկութիւնն է որ դ տարբեր ե ւր ո պա կտնէ՛ն , գործիքր , որով կը գա ս ա ւո ր են մ արգոց Հ ո դի), է - իրենց Հիւսիսի խոր ել խոժոռ անտառՀներուն մէ^\
Հրէական Հարցը այնքան տ ա գ ն ա պ ա լ ի կը գարձնէ րը դ աոյ>1էէ ^ լ գ է * արժանի եւ անարժանի , ի"ձ~ ԵՐ– -ԲՈԶԵԱՆ
՚ Fonds A.R.A.M
ան՚ըն
//՝աբդկոնթեաԱ ծագուՎԱ ու ՅռվւսւԱԱհս ՝ԲւսջաղԱունու ու տա՛նում շուռ տալիս գերեգմանատանը
զարգացումը եւ Հարււճ յիշատակիճ Հատ վարուող փոսերի մէ^։ Գիշերը երբ մենք ոկ
գուրս էինք
գալիս Հայաստանի է1ոբՀրղի նիստե,
տեղը աԱա Ակ րից , Հանդիպում էինք երբեմԼ դիակի , որ րնտա.
Համաք;
գ. նիքն արդէն գուլ՛ս էր աբհլ ժողովոզնՀյւֆ
մի ՀէՀ կ
Ամրով ՛էI Խից "րն Է ք,ուն զարՕւս
ճակատագրածս*., ամիսներին՝ Ցաձիս—֊Հսկ - բա ձր ան ում – ~ Հաց , Հաց , Հաց ւ
ՊԱՏԱՍԽԱՆ ԳԵՐՄԱՆԱՑԻՆԵՐՈՒՆ ւոհմբեր 1918, նախարարապետ ել. արտաքին գ"<բ՛
Գ– հ՛երի նախարար ՚թաՓագնոլնին աձչեղ Հետեւեց իը փաքա զնուն–Էն անվերի գիմումդ աղերս, Հէ I
կառավարութիւնը Հ– նյ»րՀրգին ներկայացնելու ււ ա գ ի ր ցրում Էր աշխարՀի չորս կողմ ա՛նօգուտ ;
Տ՚ ինաբեա^ ՅեոքԼ \ տարբեր վկայութիւն 4 ճՏի– խոստում շատ կար , կատար ում ոչ :
կը գնաՀաաոլի իբրեւ չափազանց
Հեաբեան մարգը օրը արած՜ յայտարարութեան : «Ամրացնել օսման
յամ առ եւ յա՚սգուգս , աեվեՀեր , Քա^ \ սլաաուա– ՛եա՛ն կառավա՛ր ուի7 ե ան Հետ Հաշտութիւնը եւ բա ՚թաքաղնոմնին առաջարկեց Հ եր ո սա կան մ ից յ
խԼգիր^ Հայրենասէր։ Դիւրագրգիռդ կռուազան , րի գրացիական, յարաբերութիւներ Հաստատեք թ ո յ լ տալ իրեն ա1նձամբ ուղեւորուել Ամեր կա եէ>
ր\ւ– գՀանրապէս բարեմ՛իտ եւ զուարճասէր ։ Աւնի Հետ : Խ սա իլ կա տա ի ել ա յն բոլոր պա ր տ ա կա - Ա՝իացեալ ՆաՀանգնեբի կառավարութեան օժաւն^
տաք սէր գէպի բնութիւն ը եւ ղ^ն\հլոլ ը. դո ւեա ֊ \եութիմննեըը դ որ մե\նք յանձն ենք առել օսմանեան ղա1լութիւ\նվւ Հայցել թէ նիւթական եւ թէ քազա +
կուիժիւն ։ քէւգուձնակ է երգի եւ երաժշտութեան * կայսրութեան Հան՚գէպ ոլ ՝Հետեւիլդ որ օսմանեան քակա\Լ : քԱատիսեան նշանակւեց փոխ վարչապետ
Հքատ մը մեծ՜ ե բ աժ ի շան եր ա յ ս Ց^ղէ^ն ԳՐՈ՚Հ^ԼՀ կառավարութիւնն իր կողմից ան՛ի ն ո յ ^ ֊ ը մեր վե– եւ ժամանակաւս րապէս իր ձեոքն ա ռ ա ւ երկրի գեվ
աւնիւ »: ըաըե րմյսմ բ ։ Ա աս՛ն աւո րապէ ս լուծել օսման եան\ կավարութիւննյշ դ իսկ ՝Բ ա թա զն ո լն՝ ին Հա յաստա՚հի
Տ ինարեան ցեգր , կիւն թէ րի ակն՛ոցով դ եթէ զօ րքերի մ եր երկրից գուրս ՚ ըերելեու Հարցը եւ Հա՜նը ա պետ ո ւթե ա\ն՛ ՚նախա բ ա ր ա պ ե տ ի տ ի տ զո ս ոպ\
ա բ ո ւե ս տ ա գէ ան ե բ ուզեն՛ ներկա յացնել յսՀւ֊դուգն գազթականնեըի վերագարձշ ^: մեկնեց գ է պ ի Ուոշինկթին 1919 Ապրիլ \6խ : //,,,.
ա լպԼ ա\ե որ ս որդը դ Ալպեանն ե ը ո լ վստաՀելի լեռ - 1918^^՛ Ն ո յեմ բեր– ր բացեց վարգագոյն Հեռա - յիսին Բաթում Հասան ամ երի կեան՝ նաւերը բեռ –\
նառաի ոըգը , (^61։շ;քսԽ՝61՜) Թէբոլի ազատագրա (նկարներ մեր առքեւ : Թուրքիան պարտուած էր : ն. աւո ր ո / ած ա լի կրով Հայաս տան ի Համ ար հ
կան մարգիկը \աբոլէոնէ գէմ , Աելչեո\1ցի կամ նրա ներկայացուցիչ էք ա լի լ փաշան՛ եկաւ Երեւան Ա ե\՜1 ք լաւ իա են ա կ ան. ապ էս երախտապարտ են ք
տլ ւ՛լ անաց ի կռուոգը , ֆրանսական կամ իտալական եւ առա^ա ր կ եց կ առավա ր ո ւթե ան վերա գ ր ա ւ ե լ Ս իացեալ ՝Լ,աՀ անգն՚՚Լ ր ի ժոգովբգին ; Այն՝ ինչ նա\
բանակներոլ ուժեգ ալպեան ոըսոըգ ղփ\ն ոլորը յ Ալէ քսանգրա պոլդ ՚Լարաքիլիսա դ Լոռիդ Բամբակդ մեո տուեց դ իբ ուն՚եցա՝ծի մի անԱշան՛ մասնիկն էբ։
ս ՚ յ գ սւէտի Ը1էա յ պատկեր ը մ ա րգու մը՝ Տ ինաբ - Ա արաարաբագ , Ա ուրմ ա լու եւայլն՛ ։ Ղ՚ժ բա խտ ա ֊ մի կաթիլ ՚ովկիանոսից դբայց ա յ գ կաթիլը կենսա
եա\ն դ կամ առաւելապէս ա ի ն ար Լ ան ց ե գ է » : բա ր Հա յաս տան ի Հիւսիսա յինՀ գաւաոձն՚ե ր ը Տ աճ ի կ– տու է եղել մեզ Համար։ Երբ ամեբիկեան ալիւր՛ի
Այս Յ^ԳւՂ Կր ՒեաևԻ Մ/վին Ուքրանիայէն (ների Հեռանալուդ յետոյ անմի^ապէս գրաւուեցթն ճերմակ ու առատ Հացբ յյտեց Հա յաստանի
ՊալքաԱ՚նեբը–, մէ^ն ըլլալով Հիւս ի սա յին
տան ը հ ^ունաս - Վրացիներից ։ Բոլոր խնգըանքները նրանց Հեռա ֊ վ/ռ\ներից դ մեր ազգը միան՛գամից բուժուած Հի
ն ալ այգ տ եգ ի ց մն ա ց ին, ապար գ ի ւ\ե եւ ՝Բ ա^ավն՚ու— ւանգի պէս կարծ՜ես ցած թռաւ մաՀճակալից ու
Արեւելեան ցեղը կարճ է , գէր , կլորիկ , կլոր նու կառափ արո լ թ ի լ ն բ ստիպուած եգաւ պայքարի ո աքի կ ա\՚1 ՚զձն եց :
գէմ քովդ աչքերը վաքը եւ քիթ\ր բութդ սրուն՛քներ մէ^ մ տնել 1Լ ր աստ ան ի գէմ ո րն իր «ռազմ ական \թո ր Բա յաղի տի քաղցած գիւղացի ո լթեան
քը կարճ դ ձեռքե ր ը կլոը եւ մաանւեբը կարճ ։ ()* լւսւ– ապաՀովութեան՝» Համար ուզում էր սաՀմա\ն՝ը յա յտարա րուեց դ ո բ բոլոր գիւղեբ ից սա յ լե ր զ ր–
^ան•-յ աշխատասէր ( խնայող ։ Ան Գերմ աններ ոլե Հաստատել Աեւա\1 ալ լճի եզերքին՛ * Բարեբախտա ֊ կութն ՛Լար ա ք ի լի ս ա կայարաԱ-ր՝ ալիւր բեռնելու ել
20 առ Հարիւըը կը կազմէ իբրեւ թէ , մ՛են ք կը բար կարճ տեւեց այգ «պատերազմը սկսուելով իրենց գաւառը փո խագրե լու Համար ։ Ա ա յ լե ր բ
Հաւատանք շատ աւելի ին՛ 1 ատ ո ր կը կն ա պա ա ի կը Գեկտեմըեր \3ին 1918 ին՝, վերչացալ Դեկտեմբեր գնացիւն՝ դ բա յց սա յ լա պանն ե ը ը թերաՀաւաա էին :
գոլցէ •• *3\թ։ ՛Ա տա՛ծում էին , թէ ալիւրի պատմութիւնը սուտ է
Արեւե լա պա լթեան եւ սուտէ թե ան ցեգե ր ը ա ֊ եւ իրենց տանում են զինուորական կամ մի այլ
ր ե ւե լե ա Լ ին մ օտ բան մըն են , Գերմ անիո յ ււ ա Հ - Հա լաստանի Հազարապետութեան առածին տա սլէտքի Համար* Ուշ երեկո յեանդ ե,ր բ *\յոբ Բայա–
մ աԱ ներուն վրա յ ուրիշ ցեղերու Հետ խառն ուած՝ րին տ\ւ՝տեսական տեսակէտից զարՀոլրելի տարի զիտց ի՛ն ե ր\ ր Ա* արտ ո լ իլ ՝ Հա սնտ ւմ՝՝՛ "են ՛Լ ար աքի -
տարրեր դ որոնք ցեղ կը կոչէ մինակ կիւձնթէր ^ եւ էր՛ քՒչնէամիԱ եր ի եբկաթեայ օգակով շրջապատ ֊ լի ս ա յիք Լ այժմ Կիրովակա1ն<^ երկաթուղային կա
Հե տեւող չուանի * ուած՜ 1 1.000 քառ* քի լոմ եթ ր տարածութեան՝ վրա լ լա բան ր ել բացում են ՛նրանց սյււ թեւ ալիւրի պար
$)էլե ա՛հ ցեղը քարէ գա ը ո ւն ար թ,ի եւ եղջերուի տեզազիներից բազի Հաւաքուած Էր մի քանի Հա կետով լի վագողները դ գիւղացիները խե\նթան՝ում
որսորդն է դ լա յն՛ գէմ քով , բա րձրաՀասակ , ձաՂՀ՜ րիւր Հազար գա ղ թ ա կ ան ո ւթ ի ւն : Ամէն կոզմ ից են՝ Հրճուա\1քից գ պար են՛ գալիս վագոն(նեըքւ առ -
թակաղմ ։ Հի՚նտէնպոլրկ ա յււ ց ե զէն էր ։ Րաձ° ն ա Հ անդելով Հալ գի ւ ւլ ա ցթե ՚ ու ա րՀե սա աւո բր թեւ դ կրակն ե ր վառում դ ե րգո ւմ դ ճչում ել ցատ
թուով շատ քիշ է ան ; կանգ է։ր առել փոքրիկ Հոոաշերտի վրա լ ո ւ այլեւս կռտելով ալիւրը տան՝ում գ է պ ի սայլերը։ Ղ՚ոլք ե–
ԱՀա ուրեմն– ատաղձը դ ուրկէ կազմուած՝ ե\ն՝> գտնալու տեգ չուն՛էր ; Բա իժ ո ւ մ՛ի ստեղծած՜ ազատ րեւակայեցէք գ թէ սրան՛ց ինչպէս պիտի Հանգի
եւրոպական ազդե ր,ը դ մ աս\ն աւո րապէս ա յ\Լ՝քան՝ Հայաստանէ կ– լեռ՛ն երի մի կո լա Է ր դ որ իսագագ ժա– պէինւ Ղ՝ուզքեա%գում կամ Ագիամանում ։
Հպարտ Գերմաւիան։ Ասկէ գոլրս իյափշիկնեբն մ տնակ իսկ էէր կերակրում իր բն ա կի չ-ն ե բ ին : Ժլատութիւն չեգաւ ։ խնամատարական նախա
ալ իրենց արեան՛ տուրքը տուեր են Եւր ո պա՛յ ին դ Թէել քար՛ շատ կար այ\Լտեզդ բայց ճարպիկ մա ր՛ րարութեան՝ կայաները դ որբանոցն՛երն ու գոլ բ ո ց -
Լինչպէս նաեւ Հայերուս^ , նոյւպէս մերձարեւեէ, գու դ քւն չպէ ս եւ կուսակցութեան Համար քա՛րի՛ց Ա եբր վճար ո վի կամ ձրի աո լ ի ն Հացը քաղ ց ած՜ն ե -
ե ան– ցեզը դ ո բոէձ, *հեր մ աԱ ացիք 1լ ըսեն (օՈՇՈէՑ– Հաց Հա\ն՝հլը ա՛ռա՛՛ծ է միալն՛։ Ալ մաՀն ուրախ քր~ րին ։ կարծ՜ես մթ\ւ ո լո րան իսկ վաիսո լեց Հա յաս -
փոքրասիական՝
1ւտշ1ւ6 ք^ՑՏՏօ) : Բայց մանաւանդ ք 1 Փուք օգտուեց առիթից դ մանգաղն ա ռ ա ւ ոլ սկ^ը– աաև ում ճերմ ակ «բոքոնիդ ո լ խտաց ր ած ^էալ^Ւ
կամ Հայատիպ կամ Հայկական ինքնուրոյն եւ ու- սեց Հնձել Հա ւ ե ր ե խան 1 կինն ու Հիւծ՜ուած աղա բաւա րար ութ ի ւն ից :
ժեգ ցեզը դ որ բոլոր միւս տիպարները իր մէ^ կը մ՛ աբգը % \թ ի ւթա՛կան պա յմ աններ ի այգ կաք ելի Է ասել
*Բ ա թա զՀ ՝• .ո լն ու
ձուլէի ազդած է եւրոպականէ տիպար՛ին ալ վրայ դ 1918// ա տ ՚1 ո ւ <Հմեռը անթիւ էին ան֊օթոլ ֊ ե ր էլն առա ք փոփո իսոլթ ի լ ն ը մ իա յն
խաոձ՚ւ ուելով անոր Հետ ։ \,ոյն՝պէս Առևկոլ գեղին թիւն՚ից մեռն՚ոգներր : Երեւանում քագաքային՛ առաքելութեան՛ Հետեւանքը, չէր դ այլեւ Փարիզ -
ցեգր՝ իւ ա ււ՛ե ո ւ սւծ է Եւրոպացիներուն ՛դ ման-ալանգ վարչութեան սայլերը վաղ առաւօտեան շրշում է– եան պատուիրակոլթիւնն՚երի դ Հալ գեսպաննեըի
ճինկիզ ին գագքմակա՚ւ ե լ ուրիշ մ ար միԽնեբ ի յաճախ կր կն ո ւա^ծ մ ի թնոը -
արեւելեան Եվրոպա ; ինչպէս գիտենք դ ների թ ա գ ե ր ո , Հ ա լաքում գիակնե–
Խանի թոռը , Պաթին , եւ ան՛որ ամէնէն ճարպիկ
Ագ ֊
զօրավար ը , \)ուպոլթայ , (Տսեսէ31^) մինչեւ
ըիական Հասած էին :
Մ ե րձարեւե լեահ ցեզբ մ օտ է եւ ազդակից մի - այսօր :» պէս երբեմն դ չարաբաստիկ կրօնները դ մ արդը կ^բ
բաժն աւո
^երկրականեան ցեղին , մ՛էկը միւսին փովաիսակը ։ Այսքան կիւձն թէր դ նաց^ի ցե զա բան ո ւթ ե ան՝ տե է ին՝ ա ր գաբի եւ մ եգաւոըի , ան>ո ր Համեմ
Այո ցեգր ամէնէ(։. աւելի մաքուր մ՜՛ ացած է արաբ սա բան ր– դ որ կ՝՝աւե լց– է * «Հր է ա կան– Հարցը ա զգա - քաւարան դ դժոխքդ կամ արքայութիւն ԳՐ^Լ^*լոէ~
Պետուին՚ներուն մօտ : ցեղաբանական Հարց է » ; Համար։ Հիմա որ այլեւս Կէսթափոյի վախբ չկայ
« Փրօֆ. Տոքիժ* Հսճղ Վայնէրթ) մարդա մ եր դլվսոլն վրայ դ եւ ա զ ա տ ենք դ փո րձեն ք երկու
կը յաըու—
Փոքրասիական - Հայկական = Հայատիպ բան՝ դ կը գրէ • «Մեծ գժուարութիւններ իւ օ ււ քո վ վերլուծել ա յ դ ս ո փ ե սա ութ իւններ ը Հ
ց ե գ յ • ազգակից է տինարեա՚Լ ի ն ։ Ան որ Հետ մի եւ - ցա՛՛նէ լուսաբանութիւնը աի\֊արեան ցեղի առաջա կարգ մ ը ժ ո ղովո ւրղ\ներո լ դեգթկական երղե -
րուն ո^էթ
նոյն, մայր բունէն բուսնելովդ զարգացած– է տար ցում ին դ որ պալքաննեըէն ու Հարաւային՛ Գերմա աչքեբուն ոման՛՛ք 1լ ա 1լն ա ը կեն իրԽնց սիբոլՀիին սեւ
բեր կերպով։ Այս ցեզը մի Հա Հ ա ս ա կ է% գիրուկ , նիա յ է ն ծանօթ է մեղի ։ թան՛կին ետեւվէ սեպ զառի դ ուվ՚իշնեը երկնակապոյտ աչքերուն է
կ ար * 1ագլո լիս դ գան կին ետ եւի կողմ ը զառիվա ը ի թափը եւ գուբս ցաա կո գ ք/՚թբ զան՛ոնք կը մ իա ֊ Աչ ոք մ աքէն ա\ն՝ցո լցած՜ է սա կա յն թէ մ է կր կամ
նմա է ուղիղ գ ծ ո վ կը ցան\ծ՝ն այ դ գէ՛^քին՝ լա յն ու ^ ց1 են– Փոքր Ասիոյ Հայատիպ ցեղին Հետդ մինք մ ի ւս՚ր իր ա րմ է ըաըձր ըլլան 1 Հակառակ ան որ որ
թիւն;ը մի^ակ է : Աչքերը աւելի գուրս ինկած կր Հասակլր ել ամէն բանէ ա՝/ւ ա Փ Հոգեկա\ն՛ ցեղային աչքի գ ո ՚ յ ն - ը ցեղերու տ ա ր բե բ ո լթ ե ան՝ գլխաւոր
թոլչ;\1՛ քան տ ինար ե ան՛ին ՝ր։ ։ ՝Բ՝,ի թ բ աւելի գուրս եւ յատկութիւնն երր անկէ կր բաժ՛նեն զայն՛. մէկ նշանն է ։ Օրինակդ գանգուր մազը Խաւիշիկ -
վար կախուածի տպաւոբո Լթլ,ւ.ն զ՝ընէ քան թէ «Փոքբ Ասիո լ Հա յատիպին\ մ իացոլմը Հ ին՛ դ նեըոլ ցեգայիԱ՝ յատ կան ի շե րէն՝ մին է ։ Ս արգիկ
գուբս ցցուած՜ի , ը ւ գՀա\ն՝րապէս . Հն աել աւելի մսոտ միթե ր կրական եա\ Հիմի մը վրայ դ Հարաւաըեւել– տարբեր մարմն՛ական ու Հոգեկան յատկութիւն նե–
է քան տիւ արեան ի քի թշ դ ել աւելի զան գ ո լա՛ծ ա ֊ եան Ա՛ ի թե ը կ ր ա կան / ^ է թ 1 անգամ մը դ մ երձաբե– րով կը ւլ ա ա որո շուին ի ըարմ է ։ \,ո յն՚ի սկ մ է եւձւ ո յն
յին կը թուի Հայատիպ ցեղի կա րճաՀ ասակոլ– ւելեան ցեզը կազմ ած ր՚լա լու է ։ Ան՛ոնք են ս եմ ա - ընաա\Լ իքին անդամները կը տարբերին մէկղմէկէ X
թեռ)՛– Համար , բաղգաաելով տինարեան քթին ։ կան՛ լեղս ւախումբի՚ն պատ կան,ո ղ ժողովուրդները դ Տ ես անք որ ցեղա յ ի ն գլխաւո բ տար բե րոլթիւնԱ ե-
Շ րթները աւելի մսոտ են քա՛ն թէ տ՚ին արեան ի հը •ել այս ժողովուրդներուն ալ կը պատկանին Հրեա րէն մին մորթի դոյնն է ։ Գի տական այս ճշդումը
եւ եր բեմն ՚1–ո յն ի" կ ուռած՜ ։ \^՝ն օա ր աւելի ան\նշ ֊ ները » : սակայն տակաւին՝ չի նշա՛նակեր ց ե զա պա շտ ու-
մար է եւ ետ ին կած , ա յն պէ ս ո ր ետ փախչող կը֊ «Ե*– Փ ո ք ր Ասիոյ մէթդ դարձեալդ 1լաճի տար ք^իէ-ն դ եթէ ն՛պատակ չկայ ցեղեր բ ատով դեր կամ
ղակի տպաւո րութ իւն ր էլառա^սհնայ իրեն մօտ դ բեր տեսակ ցեղ մը ինքնատիպ գլի*ոլ ձեւովդ սեպ ստորադասելու; Այդ է սակայն գերման ց ե գա–
մսոտ դ ՚էաբ կախոլած քթին Հետ Համեմատած՜ X ճակատ դ գանկին եաեւի կողմ ը սեպ 1 ուժեղ դուրս պաշտոլթեան սագաէլական ձգտումը առանց ոբ
Հայատիպ ցեղ ո գք աութեաՀն՝ ՚ Հակամէտ է , ցց ո ւած քի՛ թ , ել շեշտո լած &ն օտ : Ա յ ս է փոքր եւ է քօղի : Եւ ատոր գէմ կը ծառանա յ ու կը զայ
ճար.զ ամբարելու ՚իղի՛^՝ *էրա ք ս լ •ծա՝., բ կրկնա ֊ ասիակա՛ն կամ Հայկական ցեգր՛։ Ան պէտք է ճիւ- րանայ ամէն աազաամիտ ա\նՀատ ։ Ասովդ ֆրան -
ծ՛նօտ հ դ մանաւանգ կա՛ն աց ի սեռին մօտ ։ Ա արմ– Գ՛եր արձակած ր/լայ գէպի Պ՝ալքան : Հոս դ տի - սա կան՝ յ ե զա փ ո խ ո լթ ե ան՝ բա՛րձ րօ րէն մ ար զկա յին
Հնին մազոտութիւնը եւ մօրուքին աճումը շատ Ա1– ՛նար եան Ալպեահներոլն մէթ , առատացաւ սՀհկէ դ սկզբունքները գլխիվայր կր չր^ինդ ու եա երթա
ռասւ են։ \0իտ յօնքերը երբեմն քթարմատին վրայ մաըմ՚ի բարձր աճումովդ տինարեան ցեղը՚ֆ : լով կյ՛ դառնանք կրկի՛ Մի^ին դար կամ Ոէ֊րէշ
հբարու միացած ե՛ն ։ 3" յ ց տալու Համ ար ալս կարծ՜իքներուն արժէ– որեւէ խաւար դարաշր^ան ան կէ առա^ ։ ք* >• չ բանի
Հրէական ազգը ուժեղ Հայատիպ գրոշմ ու ֊ քր դ կր բաւէ նկատի ոլ\՛ ենալ Հակասութիւնը այս վրա լ կը Հիմնուի այս ամբա ր ա ա ւան ո ւթ իւ)1 ը դ երբ
նի ։ Ամէնէւ՜Լ շատ մեծամասնաբար Հայատիպ է երկու ց եղա բա՛նն ե ր ո ւն միթել դ Հա յկական ծ՜նօտ ին քաղաքակրթութեան Հայրեր\ն ոլ ստեգծիչները ե
Հայ ազզը : ու քթ ին վեր ա բե ր ե ա լ : զած են< իըենցմէ բոլորովին տարբեր ժողովուրդ
«Հրէական ազգին ամբողջութեան մօտ Հոգե Այսպէս , Գ՛ե րմ ան՝ա ց իք , նստած ց եղա բան ո ւ - ներ դ Աումիտներդ Բաբելացիք սեմական՝ եւ &-
պէս աւելի Հայատ՚պ ցեղին ժառաՂգական յա ա - թեա\՛՝ բա րձո ւնքը դ դատաւոր ի աթոռին վրա յ դ ել գի պտաց իք Համ իաական ։ Ե*~ ա յ ս ա յն գարերուն ,
կո ւթ ի ւնն ե ր ր թաւիան ցած ե^1 , աւելի կամ նուաղ կա՛՝, իւ ա ւ վստաՀ ի^րեւց գերցեզ ել գերմարդ ըլ - երբ գերման «արիականներուն^ ո չ անունը կար ոչ
արի • ազգեցութիններով փոքսանոէոգուած , որոնք լա լուն դ ուրիշներուն շ՝1 որՀնեբ եւ սաստեր կը ալ Հետքը դել կամ անոնք դ փաթթոլածվայրքւ կ ե՚նւ–
Հ ք. էակ ան ազգ ո կր յատկաւ շեն : Այ ս Հո զեկ ան բաժ՛ն են՝ ։ Ան ոնց ձեռյ^\ է նաեւ Հ ո գե չ ա փ ո ւթե ան զանինեբու մուշտակներովն՛ մէ^դ որսի կ՚երԳս՚քին
յատկութիւնն է որ դ տարբեր ե ւր ո պա կտնէ՛ն , գործիքր , որով կը գա ս ա ւո ր են մ արգոց Հ ո դի), է - իրենց Հիւսիսի խոր ել խոժոռ անտառՀներուն մէ^\
Հրէական Հարցը այնքան տ ա գ ն ա պ ա լ ի կը գարձնէ րը դ աոյ>1էէ ^ լ գ է * արժանի եւ անարժանի , ի"ձ~ ԵՐ– -ԲՈԶԵԱՆ
՚ Fonds A.R.A.M
