Page 78 - ARM_19-1947_03
P. 78
Ի՚ՆՋՊԷՕ ՊկՏ՚ԲԷ ՀԵՏԱՊՆԴԵԼ ՆԱՄԱԿՆԵՐ ԹԷՀՐԱՆԷՆ Համար բարձր գիրքն ու պատասխանատու պաշ -
տօնլ Հանդիսանում են որպէս պարտականութիւն
ՀԱՑ ԳԱՏԸ եւ ոչ թէ փառք» : Մասնաւոբապէս խօսելով 1918
դմո–
Աա ԱռաաՏեաՕի ծ&ԱդեաԱ թու^ն Հայ ժողովուրդի Համար ստեղծուած՜
խայի՚լ կացութեան մասին, բանախօս ր գնաՀաեց
Ի"ձչ գեր է վէճակուած Ա փէլյլքին Հա յ Դատի ՑՕամեակը քաղաքական ու պետական մարզերում նրա կատա֊
լուծէք աճ՛ գործում ։ Մենք պետութիւն չենք եւ. այգ րաձ-գերր, յայտարարելով, որ նրա ստորագրած
պատճառով է լ Ա՝էացեալ ՛Ազգ՛ կազմակերպութեան Աեվէլի դաշնագիրր մնում Է մեր Դատի փաստա -
ԹէՀրանի Հայ երիտասարդութիւնը, որ կեդ - կան եւ իրաւական
անգամ չենք ,ոբպէսղի կարողանայինք |ւոր11ո. կուլլք ամենազօրաւոր ՛ու անջնջելի
բռնացած է մշակութային ՀինգՄիութիւսնեբի մէջ մուրՀակբ : Ս՝աս՚նաւորապէս
մաս՛նակցիլ՝ Համաշխարհային Աբիսպագոսին՚, ո՜ չեշտեց նրա գեբր
(Հայ Կին, Հայ Համալսարանականների, իրանա - Հայկ .Դա՛տի ձախողումից
րից , վերջին Հաշուով, կախուա^ է նաեւ մոր Դա– այս կողմ՝ մինչեւ 1934,
Հայ Մշակութային , Հայ Երիտասարդական Ա՛շա ֊ երբ լռում է Հայ տառապանքի
տէ լուծումը ։ Ա՝ենք կարող ենք Հանդէս դալ, ու ու ազատութեան
կութային եւ Հայրենիք Մշակութային) , որոշեց բոցաշունչ
րեմն, իբրեւ Համայնք , ազգա յին Հ ա լա քա կան ո լ. - երգիչը, Հայ քաղաքական մտքի կար -
ինՔՐ կազմակերպել երիտասարդութեան եւ մաս - կառ՚սւն պատգամախօսը,
թիւն եւ մեր գերը, ա յ դ պատճառով սաՀմանա - որ խոկում է մեր արդար
նաւորապէս պայքարող երիտասարդութեան ան՝ *** Դատի Հանդէպ
փա կւում է խնդիրներ ներկայացնելով եւ գիմում - գործւած անիրաւութեանց վրայ :
զուգական– երգի շ՝ Աւետիս ԱՀ աբոն եանի ծննդեան՛ Մի արձան, որի Հրակէզ սիրտր մխում է յար ու
&եր կատարելով։ Դիմել, բայց ո՞ւմ ։ Մինչեւ վերա՛՛
ՏՕամեակի տօնակատարութիւնը ։
շերս այս Հարցր տարակարծոլթիւններ չէր յաբու֊ մեզ զգաստութեան , արթնութեան եւ միակամու՛
Հանդէսը տեղի ունեցաւ Տ ունիս 2,7ին, մայ - թեան Հրաւիրում
ցանում ։ Մէէ՚տեղ էր Ամենայն Հայոց կաթոզիկո– Հայկ՚Դատի բախտորոշման ՛այս
րաքազաքի մեծ սինեմաներից մէկի սրաՀում, ծանր <ոլ մթամած
>սի օրինակր, \ոբ իր գէմումբ ուղղեց մամանակ ին օրերէն՛։
խուռներամ բազմութեամբ ( շուրջ 1 400 Հոգի ) , ո–
Երեք Մեձ-երի/ն : Մենք Հետեւեցանք այգ օրինակին
րի մի մասը եկել էր ամառանոցներից , իբ յար - Երկու մ ասէ ց բաղկացած յայտադէրն՛ ունէր
ել բազմաթիւ դիմումներ խառնիխուռն ՛եւ ան - գանքի տուրքը մատուցանելու մեծանուն դբագէ - դեդարուեստական ճոխ րա՛մէն՛. Հանդէսին էր
կազմակերպ ուղղուեցան Հայ զանա՛զան դա ա տ ին ։ Բեմի ա^ կողմի պատի վրայ կախուած էր Ա— սքա՛ն՛չելի •երդերով մե^. չուք աուեց էրանաՀալ Հռ
Հասցէներ ին։ Լմեցցօ սոփրանօ՝) Տիկ՛ Աաթօ
ղոլթների կողմից միեմե՚ոյն Հարոն՚եանի մ եծադիբ նկարը ։ Հր ատ ա բա կո ւել էբ չակաւոր եբգչուՀի
Այժմ վյիճակր կարծես թէ փոխուել է եւ մի գրքոյկ , որ պարունակում. է Յոբելեարի «Տար՜ Փերի Աղարաբեան , երդելով Հինդ երդ՛եր՝ ՀձՄ՚ու -
Սփիւռքի որոշ մէկ խմբակի դիմում կատարելս գա՛նք ձեւթը , երիտասարդ օրերի ել Հիւանդ ժա– բացիկ կին–» (Պարոնբէդեան ) , «կարօտ» ԼԱ. Աաթ–.
խո րՀ րգա յին կառավարութիւնէս զատ նաեւ Անդ - մանակւայ նկարները, \ 934 1946 թուի իր արտ ա–~ եան՝) , «կանչէ կռունկ» (կռմիտաս) , «Երազ»
դրութիւնը՝ (Վ • Ա ա՛րդս–
լիային– ուԱմեբիկայթհ՝ Համա րւում էանթոյլատրե– Ա* Բ * Գ * Գ . . . . եւ Հանդէսի ծբա - (խօսք՝ Ա • ՇաՀազիզի) եւ «Հօյնար»
լի ել նոյն իսկ մեղադրելի մի քա յ լ ։\«Ն րան ք , եւրո– գիրը ։ եան) : Երեք կտոր երգերով՝ «Դեղ\նած դաշտերին»
պա կան իմ պերիալի/սաները մեղ խաբես Էն աաբի ». Հանդէսն սկսաւ իրանի պետական քայլերգով, (Ռ. ՄէլիքեաՏ.), «Այ վարդ» (Ալ. Ապենգիրեաէ)
ներ շարռտյնակ Դ աւ&ւ&ի մեր յ-^յ&Հչ ^ Է ՛՛՜Է գնենք մի որ ունկնդրուեցաւ յ ո ան կայս ։ Ապա Հանդէսը բա եւ «Աեւ խաւար ր» (խօսք՝ Ա. ԱՀարոնեանի) Հան
այն ԽորՀ բգային իութեան վրայ, մանաւանդ որ ցաւ կազմակեբպիչ յանձն ա խ ո ւմբի նախագաՀ ֊– Պ * դէսին իր մասնակցութիւնն էր բերել իրան՚աՀա՛
րնկեր Ատալին ասել Է , թէ միայն– խորՀ րգայինիշ» Արսէն Մոմճեանը, որ իր բացման խօսքէ մէջ ա - երիտասարդ խոստմնա լից երդի չ՝ Պ՝ ՀարմիկՏով"՛
խանութիւնն է , որ փրկեց Հայ ժողովուրդը ստոյգ սաց ի միջի այլոց. Հայ ժողովուրդն լքեի նանեանր։ Տաշվող նուագներով Հանդէս եկա՛ն երի
կորստից» % ԱՀա այն յանկերգը, որ վերջերս կրկ՜ նախկին Հ ա յ Դո^սա<ն|ն| տասարդ ու շնորՀալի ^ութակաՀաբ Պ * Զ°րիկ ՚Դիա
նում Է ԱբտասաՀմանեան Հայ մամուլի մի մասը։ երկու մեՀ– Աւետիքներ՝
Բայց թեշո՞ւ այս նոր երգը, ի^նէ Է փոխուել ՂարՏէ1ւռԸ ։ Ինչո՞ւ գերագնտՀատել մէկին, բարձրա լս/Լ՚եանր ել թաւջութակի վարպետ՝ Պ՛ Մ կրտի ք
այսօր:
ցնել աստղեբից ՛վեր եւ փորձել թերագնաՀ ատել, Կարապետեանր ւԱրտասանութէւննիբր առան՛ց բա
անտեսել միւսին՝ ։ Մենք խո րապէս Համոզուած ցառութեան բ՛ոլորն էլ ՍաՀաբո՚նեանէ գործերից է–
Այսօր, այո ք մ է կ բան փոխուել է, բայց այդ ենք, որ կը գայ մի օր,երբ կը մարին բոլոր 1լիրքե– թե։ Հանդէսին՛ իր սիրայօժար մասն՛ակցութիւնն
փոփոխութիւնը եթէ իր Հերթին՛ պ ա Հ ա ն^ո ւ մ է փո քը, կը վառուեն գնաՀատանքի ^աՀեըը եւ ա յ դ էր բերել աննման արտասածն ող Տիկ՚ԱբմենուՀի
խել մեր գործելակերպը, այդ չի կարող եւ չպի~ նոյն մարդիկ ծունկի կբ գան՝ ԱՀարոնեան՚ի մեծու Յարոլթիլնեան , «Մայրեր»ից մի ՛րնդարձակ կտո
•աի՝ լինի վերը մատնան՚շուած ուղՀղութեամբ ։ թեան առջեւ» ։ րի սքանչելի արտասս/հ՚ոլթեամբ : Պ ՛Նորայր ՊաՀ–
իսկ \թնչ է փոխուտել ։ ԱյնուՀետել մի կուռ ու ընդարձակ բան ախ օ» լաւունոլ արտասանո ւթ իւն բ դնաՀատե լէ էր : Տա -
ի ղ էէն
Փոխուել է նախ եւ առաջ այն , որ եթէ մինչեւ սութեամբ Հրապարակ եկաւ Պ • ՏաաճՀ\աա 1օ դք ՄիՀրան՛ նաեւ Օր՛ քիիմա 3 ո վՀ անն ի սեան ի ել՝ Պ՛
վերջերս մենք միայն կռաՀում էինք մեր Դատի ն ը , որու ճառը կ*ընդՀ ատ ո լէ ր բուռն ծափերով Արգարեսճի արտասանութիւններբ։
Հանդէպ Երեք Մ եծեբի ունեցած վերաբերմունքի Տարդելի ՛բանախօսը ցաւ յայանեց , որ Սփիւռքի Երկրորդ բանախօսն էր Պ– ՎաՀԷ Արծբունի :
մա՛սին , այսօր մենք Հաստատապէս գիտենք թէ Հա յո ւթեան յարգանքի այս բո լո ր աբտայայտւ - «Այսօր, երբ Հեռաւոր Պոմոնի բլրակի վրայ մի
ի^ն-չ է նրանցից իւրաքանչիւրի վերաբերմունքր ; թ ի ւնն ե ր ին անՀ ագո րգ է մեր սիրելի յո ըիլեա րը ճ անմեղ ու անխօս մանուկի նման իր ա\Լ՝կողնին է
Եւ գիտենք գոնէ մէկի վերաբերմունքի մասին՝ ա - իր առողջական վիճակի պատճառով ։ «Յարգանքի գամուած մեր ՚ութսունամեայ ծերունին , մենք այս
մ են աՀե դինա կա լոր անձի կողմից պաշտօնապէս ա յս 1բո լոր ար տա յա յ տ ո ւթիւենե ր ը ուղղուած են տեղ յաղթանակի «շեփոիԽ ենք Հնչեցնում» ; Նա
տրուած շատ որոշ եւ մեկին յա յտաբա բութիւք խլ ։ նրա թո գա ծ֊ գր ա կան՝ Հարուստ ժառանգութեանը այնտեղ իր երազների աշխարՀ ի Հետ կեանքի պայ
Այդ մէկը նախագաՀ ,քհրումընի Ամերիկան է, որ եւ կատարած գործին, որ յաւէտ պիտի մն՛ան մ՛եր քար է մզում անձայն ու անշշուկ, իսկ մենք այս
դէմ է մեր Հոգային պաՀ անձներին եւ դէմ է ա յն ն ո րագո յն դրա կանո ւ,թեան եւ ա զգա յ ին—քա զա քա տեղ Հաւաքուե լ ենք մեր երախտագիտութեան
պատճառով, ոբ նրանց բաւարարումը նշանակում կան պատմութեան սկեՀուռ Հիւսքը, ականակու զգացումն յայտ՚ևելոլ նրան։ Մենք ժամանակին
է Համայնավա րո ւ թեան– տ արածում նո բ ան ո բ երկ» գոՀաբը ։ ՛Ա՛ եր ազգա յ ին՛ կեանքում ԱՀարոնեանն* մասնակից եղանք նրա 40ամեայ յոբելեանին եւ
բամ աս ե ր ի վրայ, ինչ որ, ըստ $՝րո ւմ բնի , դէմ է իր ստ անձն ածպարտ ական՛ս ւթիւն բ կատա րեց պատ– այն ատեն նրա փառքի շեփորը Հ&՚չեցրինք ծագէ
Ամերիկա յի կենսական շաՀերին Հ ւով եւ գիտակից զոՀաբերութեամբ ու անձնուբա–* ծադ , Հրապարակով արտայայտեցինք մեր գնա .
Ան գլի ան , ա ւելի կ ամ պակաս ան վե բապաՀու– ցութեամբ։ Նա այն բացառիկ դէմքերից է, որոնց Հատութիմևր իր մեծ ծառայութեանց Համար» :
թեամբ, յարում է այս տեսակէտ ին ւ
Իսկ ԽոբՀրգային Աիութի՞ւնը՛ Գիտենք որ
Ա՝ ռսկուս/ն՛ պաշտօնապէս չէ մ իտցած Հա յ կա կան
Հողային պաՀ ան ջներին , բայց ունենք դրա փոխա մանները ԽորՀ րգա յին Հայաստանին կցելու մա մեո պաՀանջների Հի մնա լոր մ ան ու արմ Լցման :
րէն Հա լ կոմկուսի կենգկոմի քարտուղար Գր • սին, ուզաբկել է Զ՛որս Մ՛եծերին֊։ Այգ գործելակերպր լինելու է Հետեւեալր ;
Տ ա բ ո ւթ ի ւնե անի յայտ ա ր ա րո ւթ ի ւնն առ այն , որ Այս ձեւի ու այս ձեւով արած դիմումները Մեր Դատի Համար կատարելիք բոլոր դիմումն\երէ՛
ԽոբՀրգային Ա՝իութիւնբ իւրացր^լ է մեր պա– մենք Հարում ենք չափազանց սխալ, եթէ չասենք մամ անակ պէտք է մ էշտ աչքի առ^եւ ունենան ք եւ
Հս/նջները : Ե ո անձամբ այն՝ կարծիքին՛ կմ, որ աւելին։ Երբ որ մէկ Ւրումըն կամ մէկ Պէվին /- ա յն պատճառաբան ո ւթիւնները ^
ԽորՀբդային Մ իութեան՝ վերաբերմունքը. Հայ Գա րենց Հակառակութիւնը Հայկ - Գատիհ պատճա որ ոնց մ ո վ Հիմն ՛ա լոբում են– իրենց բացասական վե
դի նկ՛ւք ատմ ամբ , ըստ էութեան՛ , փոփոխութիւն չէ ռաբանում են (կեղծ թէ անկեղծ ա յ գ միեւնոյնն է) րաբեր մ ունքը մեր առաջադրած պաՀանջներին Ե•
կրած . \ նրանով, \որ Հայերի առաջարկած լուծման ձեւը բեք Մեծերից երկուսը՝ Ամերիկան եւ Անգլւիան ։
Իրերի այսպիսի կացութեան Հանգէյգ ի^&՚չ է աաճկաՀայ Հողերի կցումը Խորճրդայ|ի|Թ Հայաս - Մենք պէտք է որոշ եւ վճռապէս յայտարարենք եւ
լինելու մեր նոր գոբծելակե րպբ ; տանին ոչ թէ Հայ ազգայթն , այլ ռուս Համայնա լսպաց^ցսւ|ն|1յք1ւ|ք որ մենք միայն զուտ ազգային
Հիմնականը մնում է անփովախ , այսինքն վարական՝ նպատակ է Հետապնդում , Նիւ Եորքցի– Հարց ենք Հետապնդում , որ մեն՛ք Հայրենիք ենք
Սփիւռքի անելիքը մեր Գա տի Համար սաՀմանա - ների ձեւով տրուափ֊ դիմումները կարոդ են միայն պաՀանջում ազգովին այնտեղ ապրելու, մեր գո–
փա կւում է կրկին դիմ ո ւմն Լ ր ո վ \էլ պ ր ո պա գան - Հաստատել ու Հիմնաւորել այդ պատճառաբան ու– յԱւթիւնբ յարատեւելու եւ մեր մշակոյթը զարգա
գով։ Անփոփոխ են մնում նաեւ այն Հասցէները թիւննեբը, բայց երբեք թուլացնել կամ Հեբքել։ ցնելու Համար։ Մենք միայն՛ մէկ շաՀ ենք ճանա ~
Երեք Մեծեր որոնց մենք պիտի դիմենք։ Եւ ե» Մի պաՀ ենթադրենք, որ մեր «ՀամաշխաբՀայի - չում՝ մեր ազգային շաՀ ը եւ միայն նրանով ենք
թէ պէտք է Համ արլոլմ աւե լի նուաղ յաճախ ա - ն ը» իսկապէս իր վրայ է գրաւում անդլեւսաքսօն– առաՀնորղւում մեր պաՀաԱ՚ջները ձեւակերպելու
կիութեամբ ու աւե լի նուաղ եռանդով դիմել մէկն քազաքական շբ ջան ա կն ե ր ի ուշադրութիւնը եւ ն ը– ժամանակ ։ ֊-
ու մէկին այդ Երեք Մեծերից, ապա այգ մէկը բանք , ծանօթանալով Համ ագում արի կազմ ին՝ Գալով մեր պաՀան՚ջնեբի այն կէտին , որ -
լինելու է ԽոբՀրգային Մ իութիւնը « Եւ ա յ գ միայն Հարց են տալիս , թէ՝ ո ւր են , Հապա , Հայերի ոք տեգ խօսւում է Հայկական Հողերի ԽոբհրգէԱյի|Թ
այն պատճառով որ ն-ա արդէն իւբացբել է մեր Համ ա յնավա ր կամ ՀյսկաՀամ ա յնավա ր խմբտկցու– Հ այ ա սա ա՛ն ին կցելու մասին, ապա այդ բացատ ր–
պաՀանջները եւ նոր ասելիք չունենք նրան՝ ։ Բա յց թիւեները եւ ինչո՞ւ չկա լ նրանց ստորագրութիւնը ւում՝ ոչ թէ նրանով որ մենք Համայնավարներ ենք
ի^նչբ պիտի փոխուի ստեղծուած նոր կացութեան այս Համազգային պաՀանջ բանաձեւի տակ՝ մենք եւ Համայնավարական տարածման ենք ծառայում ,
Հետեւանքով ։ ՚– ի՞նչ պիտի պատասխս/նեն ք այս Հ արցին ։ կարո՞ գ ոչ թէ ռ՛ուսական իմպերիալիզմի գործիք ենք եւ
Պիսփ փոխողի ւՐեր դիմումների ձեւը : ենք գոՀացնե լ նրանց այն՝ պատասխանով , որ ո ւ– (կուսաստանի ծաւալման մասին >ենք մտածում ,
Հայ Սփիւռքի զայրացած ել «աքլորացած» նենք ներքին գործածութեան մէջ, այսինքն՛, որ այլ որովՀետեւ առւեալ պայմա1աեբ1Ո–մ մեր Գատի
խմբակը, իբրեւ ււէակցքւա թբոլմընի վերջին յայ Հայ՛՛ միւս խմբակց ո ւթ իւններ ը չեն Հրաւիրուած, եւ Հնարաւոր լուծումն այգ ենք
որովՀետեւ §աշխճ\Հ§հ–Հւ են, որովՀետեւ նրանք միակ գործնական՝
տարարութեան , առաջարկում է նախ մեր խ րն՝ - Հակառակ եւ Հա - Համարում ։ Ապացո՞յց կ%ուզէք դրա Համար ։ ԱՀա»
մ այնավա են՝ խո րՀ րգա յին իշխանութեան
դի բներն ու դիմումները Անդլիային ու Ամերիկա նակութիւն բութ եան ՝, Այս պատասխանը եթէ զո Հ ու ւասիկ։ ՏաճկաՀայ Հոգերի կցումբ Խորհրդային
յին– փոխարինել պաՀանջներով ու բողոքի բա՛նա - կը պատճառի ԽորՀրդ* Միութեան, Հայաստանին պաՀանջում են ո չ միայն՛* 1սո Ր ~~
ձեւե րով ել ապա ի բրել բո ղոքո ղ ու պաՀ անջա - ձեռքին մ իա յն զէնք կա ր ող է Հ րգա յին Համ ակբութիմևնե ր ունեցող ՀայռՐՐ
տէր Հանդէս գալ Սփիւռքի անունից մի կազմա - Անգլեւսաքսօննեբի (Համայնավարները), այլ նաեւ ոչ Համայնավար
կեբպութեամբ , ՛որբ կոչուելու է ՀամաՀայկական ծառայել մեր Գատի դէմ ։ Նիւ Եորքի ելոյթը^ Որ ՀակաՀամայնավար Հայ խմբակցոլ
գոբծելա– եւ նոյնիսկ -
եւ որի մէջ, սակայն, տեղ պիտի գտնեն՛ միա^ն արդիւնք է Հայաստան ից խրախուսուած֊
«յառաջգիմական» թիւրերը։ Եթէ մեր պաՀանջնեբր կարող են նպաս
ԽոբՀրգային Հայաստանի (երբեմն– էլ գրում են կերպի (չխաբենք մենք մեզ,
նեաուեց դաղութնե րբ) ոչ թէ տել մեր Գատի պրոպագանդին , եթէ նրանք կարող
ԽոբՀրգային Միութեան, ինչ որ շատ աւելի վատ խօսքը Երեւանից
է մեր Գատի են Հ ի մն ա ւո ր ո ւած պատասխան Հ անդի ս ան ա լ նրա .
է՝\ բարեկամներ ր : Այս տեսակէտի ու գոբծելա - իւր , այլ մխ ջրվէժ է ՛որ թափլում
կերպի արտայայտութիւն է Նիւ Եորքի՝ Համաշ Հ Հակառակորդների ջրաղացին։ Եւ պիտի վերջ տայ Հակառակորդներին՝, ապա միայն այս ձեւակեր ,
խաբՀային՝ (ինչո՞ւ ոչ տիեզերական) ՝Բոնգրէսր, կուսակցական Հա կա մ ա րտութիւննեբի ու Հ ինուց պումով եւ, ի Հարկէ, վաւերացուած Հայ բոլոր
որբ, այս տոգեր ր գրելու ժամանակ, նոր միայն եկած Հակառակութիւնների ծնունդ վերոյիշԼալ Հոսանքների սաորագբութիւններով :
աւարտել է «յաջողութեամբ իր աշխ ատ անոքները» գործելակերպին եւ փոխարէնբ պիտի ՝ոբդեգրեւ Այս տարրական՛ բանը անգիտանալ կարող են
եւ քուէարկուած բանաձեւ ը՝ ի)ւիլսլքւեան սաՀ - այն միակ ճիշդ գործելակերպը, որ ներկայումս միայն՝ կուսակցակ ան– պ այ քար ի մէջ իր են ց միտ քն
ստեոծուած պայմաններում, կարող է նպաստել ու խիղճը կորցրածները ։
(Ազդարար) Ա. ԽՈՆԴԿԱՐԵԱ՚կ
Fonds A.R.A.M
տօնլ Հանդիսանում են որպէս պարտականութիւն
ՀԱՑ ԳԱՏԸ եւ ոչ թէ փառք» : Մասնաւոբապէս խօսելով 1918
դմո–
Աա ԱռաաՏեաՕի ծ&ԱդեաԱ թու^ն Հայ ժողովուրդի Համար ստեղծուած՜
խայի՚լ կացութեան մասին, բանախօս ր գնաՀաեց
Ի"ձչ գեր է վէճակուած Ա փէլյլքին Հա յ Դատի ՑՕամեակը քաղաքական ու պետական մարզերում նրա կատա֊
լուծէք աճ՛ գործում ։ Մենք պետութիւն չենք եւ. այգ րաձ-գերր, յայտարարելով, որ նրա ստորագրած
պատճառով է լ Ա՝էացեալ ՛Ազգ՛ կազմակերպութեան Աեվէլի դաշնագիրր մնում Է մեր Դատի փաստա -
ԹէՀրանի Հայ երիտասարդութիւնը, որ կեդ - կան եւ իրաւական
անգամ չենք ,ոբպէսղի կարողանայինք |ւոր11ո. կուլլք ամենազօրաւոր ՛ու անջնջելի
բռնացած է մշակութային ՀինգՄիութիւսնեբի մէջ մուրՀակբ : Ս՝աս՚նաւորապէս
մաս՛նակցիլ՝ Համաշխարհային Աբիսպագոսին՚, ո՜ չեշտեց նրա գեբր
(Հայ Կին, Հայ Համալսարանականների, իրանա - Հայկ .Դա՛տի ձախողումից
րից , վերջին Հաշուով, կախուա^ է նաեւ մոր Դա– այս կողմ՝ մինչեւ 1934,
Հայ Մշակութային , Հայ Երիտասարդական Ա՛շա ֊ երբ լռում է Հայ տառապանքի
տէ լուծումը ։ Ա՝ենք կարող ենք Հանդէս դալ, ու ու ազատութեան
կութային եւ Հայրենիք Մշակութային) , որոշեց բոցաշունչ
րեմն, իբրեւ Համայնք , ազգա յին Հ ա լա քա կան ո լ. - երգիչը, Հայ քաղաքական մտքի կար -
ինՔՐ կազմակերպել երիտասարդութեան եւ մաս - կառ՚սւն պատգամախօսը,
թիւն եւ մեր գերը, ա յ դ պատճառով սաՀմանա - որ խոկում է մեր արդար
նաւորապէս պայքարող երիտասարդութեան ան՝ *** Դատի Հանդէպ
փա կւում է խնդիրներ ներկայացնելով եւ գիմում - գործւած անիրաւութեանց վրայ :
զուգական– երգի շ՝ Աւետիս ԱՀ աբոն եանի ծննդեան՛ Մի արձան, որի Հրակէզ սիրտր մխում է յար ու
&եր կատարելով։ Դիմել, բայց ո՞ւմ ։ Մինչեւ վերա՛՛
ՏՕամեակի տօնակատարութիւնը ։
շերս այս Հարցր տարակարծոլթիւններ չէր յաբու֊ մեզ զգաստութեան , արթնութեան եւ միակամու՛
Հանդէսը տեղի ունեցաւ Տ ունիս 2,7ին, մայ - թեան Հրաւիրում
ցանում ։ Մէէ՚տեղ էր Ամենայն Հայոց կաթոզիկո– Հայկ՚Դատի բախտորոշման ՛այս
րաքազաքի մեծ սինեմաներից մէկի սրաՀում, ծանր <ոլ մթամած
>սի օրինակր, \ոբ իր գէմումբ ուղղեց մամանակ ին օրերէն՛։
խուռներամ բազմութեամբ ( շուրջ 1 400 Հոգի ) , ո–
Երեք Մեձ-երի/ն : Մենք Հետեւեցանք այգ օրինակին
րի մի մասը եկել էր ամառանոցներից , իբ յար - Երկու մ ասէ ց բաղկացած յայտադէրն՛ ունէր
ել բազմաթիւ դիմումներ խառնիխուռն ՛եւ ան - գանքի տուրքը մատուցանելու մեծանուն դբագէ - դեդարուեստական ճոխ րա՛մէն՛. Հանդէսին էր
կազմակերպ ուղղուեցան Հայ զանա՛զան դա ա տ ին ։ Բեմի ա^ կողմի պատի վրայ կախուած էր Ա— սքա՛ն՛չելի •երդերով մե^. չուք աուեց էրանաՀալ Հռ
Հասցէներ ին։ Լմեցցօ սոփրանօ՝) Տիկ՛ Աաթօ
ղոլթների կողմից միեմե՚ոյն Հարոն՚եանի մ եծադիբ նկարը ։ Հր ատ ա բա կո ւել էբ չակաւոր եբգչուՀի
Այժմ վյիճակր կարծես թէ փոխուել է եւ մի գրքոյկ , որ պարունակում. է Յոբելեարի «Տար՜ Փերի Աղարաբեան , երդելով Հինդ երդ՛եր՝ ՀձՄ՚ու -
Սփիւռքի որոշ մէկ խմբակի դիմում կատարելս գա՛նք ձեւթը , երիտասարդ օրերի ել Հիւանդ ժա– բացիկ կին–» (Պարոնբէդեան ) , «կարօտ» ԼԱ. Աաթ–.
խո րՀ րգա յին կառավարութիւնէս զատ նաեւ Անդ - մանակւայ նկարները, \ 934 1946 թուի իր արտ ա–~ եան՝) , «կանչէ կռունկ» (կռմիտաս) , «Երազ»
դրութիւնը՝ (Վ • Ա ա՛րդս–
լիային– ուԱմեբիկայթհ՝ Համա րւում էանթոյլատրե– Ա* Բ * Գ * Գ . . . . եւ Հանդէսի ծբա - (խօսք՝ Ա • ՇաՀազիզի) եւ «Հօյնար»
լի ել նոյն իսկ մեղադրելի մի քա յ լ ։\«Ն րան ք , եւրո– գիրը ։ եան) : Երեք կտոր երգերով՝ «Դեղ\նած դաշտերին»
պա կան իմ պերիալի/սաները մեղ խաբես Էն աաբի ». Հանդէսն սկսաւ իրանի պետական քայլերգով, (Ռ. ՄէլիքեաՏ.), «Այ վարդ» (Ալ. Ապենգիրեաէ)
ներ շարռտյնակ Դ աւ&ւ&ի մեր յ-^յ&Հչ ^ Է ՛՛՜Է գնենք մի որ ունկնդրուեցաւ յ ո ան կայս ։ Ապա Հանդէսը բա եւ «Աեւ խաւար ր» (խօսք՝ Ա. ԱՀարոնեանի) Հան
այն ԽորՀ բգային իութեան վրայ, մանաւանդ որ ցաւ կազմակեբպիչ յանձն ա խ ո ւմբի նախագաՀ ֊– Պ * դէսին իր մասնակցութիւնն էր բերել իրան՚աՀա՛
րնկեր Ատալին ասել Է , թէ միայն– խորՀ րգայինիշ» Արսէն Մոմճեանը, որ իր բացման խօսքէ մէջ ա - երիտասարդ խոստմնա լից երդի չ՝ Պ՝ ՀարմիկՏով"՛
խանութիւնն է , որ փրկեց Հայ ժողովուրդը ստոյգ սաց ի միջի այլոց. Հայ ժողովուրդն լքեի նանեանր։ Տաշվող նուագներով Հանդէս եկա՛ն երի
կորստից» % ԱՀա այն յանկերգը, որ վերջերս կրկ՜ նախկին Հ ա յ Դո^սա<ն|ն| տասարդ ու շնորՀալի ^ութակաՀաբ Պ * Զ°րիկ ՚Դիա
նում Է ԱբտասաՀմանեան Հայ մամուլի մի մասը։ երկու մեՀ– Աւետիքներ՝
Բայց թեշո՞ւ այս նոր երգը, ի^նէ Է փոխուել ՂարՏէ1ւռԸ ։ Ինչո՞ւ գերագնտՀատել մէկին, բարձրա լս/Լ՚եանր ել թաւջութակի վարպետ՝ Պ՛ Մ կրտի ք
այսօր:
ցնել աստղեբից ՛վեր եւ փորձել թերագնաՀ ատել, Կարապետեանր ւԱրտասանութէւննիբր առան՛ց բա
անտեսել միւսին՝ ։ Մենք խո րապէս Համոզուած ցառութեան բ՛ոլորն էլ ՍաՀաբո՚նեանէ գործերից է–
Այսօր, այո ք մ է կ բան փոխուել է, բայց այդ ենք, որ կը գայ մի օր,երբ կը մարին բոլոր 1լիրքե– թե։ Հանդէսին՛ իր սիրայօժար մասն՛ակցութիւնն
փոփոխութիւնը եթէ իր Հերթին՛ պ ա Հ ա ն^ո ւ մ է փո քը, կը վառուեն գնաՀատանքի ^աՀեըը եւ ա յ դ էր բերել աննման արտասածն ող Տիկ՚ԱբմենուՀի
խել մեր գործելակերպը, այդ չի կարող եւ չպի~ նոյն մարդիկ ծունկի կբ գան՝ ԱՀարոնեան՚ի մեծու Յարոլթիլնեան , «Մայրեր»ից մի ՛րնդարձակ կտո
•աի՝ լինի վերը մատնան՚շուած ուղՀղութեամբ ։ թեան առջեւ» ։ րի սքանչելի արտասս/հ՚ոլթեամբ : Պ ՛Նորայր ՊաՀ–
իսկ \թնչ է փոխուտել ։ ԱյնուՀետել մի կուռ ու ընդարձակ բան ախ օ» լաւունոլ արտասանո ւթ իւն բ դնաՀատե լէ էր : Տա -
ի ղ էէն
Փոխուել է նախ եւ առաջ այն , որ եթէ մինչեւ սութեամբ Հրապարակ եկաւ Պ • ՏաաճՀ\աա 1օ դք ՄիՀրան՛ նաեւ Օր՛ քիիմա 3 ո վՀ անն ի սեան ի ել՝ Պ՛
վերջերս մենք միայն կռաՀում էինք մեր Դատի ն ը , որու ճառը կ*ընդՀ ատ ո լէ ր բուռն ծափերով Արգարեսճի արտասանութիւններբ։
Հանդէպ Երեք Մ եծեբի ունեցած վերաբերմունքի Տարդելի ՛բանախօսը ցաւ յայանեց , որ Սփիւռքի Երկրորդ բանախօսն էր Պ– ՎաՀԷ Արծբունի :
մա՛սին , այսօր մենք Հաստատապէս գիտենք թէ Հա յո ւթեան յարգանքի այս բո լո ր աբտայայտւ - «Այսօր, երբ Հեռաւոր Պոմոնի բլրակի վրայ մի
ի^ն-չ է նրանցից իւրաքանչիւրի վերաբերմունքր ; թ ի ւնն ե ր ին անՀ ագո րգ է մեր սիրելի յո ըիլեա րը ճ անմեղ ու անխօս մանուկի նման իր ա\Լ՝կողնին է
Եւ գիտենք գոնէ մէկի վերաբերմունքի մասին՝ ա - իր առողջական վիճակի պատճառով ։ «Յարգանքի գամուած մեր ՚ութսունամեայ ծերունին , մենք այս
մ են աՀե դինա կա լոր անձի կողմից պաշտօնապէս ա յս 1բո լոր ար տա յա յ տ ո ւթիւենե ր ը ուղղուած են տեղ յաղթանակի «շեփոիԽ ենք Հնչեցնում» ; Նա
տրուած շատ որոշ եւ մեկին յա յտաբա բութիւք խլ ։ նրա թո գա ծ֊ գր ա կան՝ Հարուստ ժառանգութեանը այնտեղ իր երազների աշխարՀ ի Հետ կեանքի պայ
Այդ մէկը նախագաՀ ,քհրումընի Ամերիկան է, որ եւ կատարած գործին, որ յաւէտ պիտի մն՛ան մ՛եր քար է մզում անձայն ու անշշուկ, իսկ մենք այս
դէմ է մեր Հոգային պաՀ անձներին եւ դէմ է ա յն ն ո րագո յն դրա կանո ւ,թեան եւ ա զգա յ ին—քա զա քա տեղ Հաւաքուե լ ենք մեր երախտագիտութեան
պատճառով, ոբ նրանց բաւարարումը նշանակում կան պատմութեան սկեՀուռ Հիւսքը, ականակու զգացումն յայտ՚ևելոլ նրան։ Մենք ժամանակին
է Համայնավա րո ւ թեան– տ արածում նո բ ան ո բ երկ» գոՀաբը ։ ՛Ա՛ եր ազգա յ ին՛ կեանքում ԱՀարոնեանն* մասնակից եղանք նրա 40ամեայ յոբելեանին եւ
բամ աս ե ր ի վրայ, ինչ որ, ըստ $՝րո ւմ բնի , դէմ է իր ստ անձն ածպարտ ական՛ս ւթիւն բ կատա րեց պատ– այն ատեն նրա փառքի շեփորը Հ&՚չեցրինք ծագէ
Ամերիկա յի կենսական շաՀերին Հ ւով եւ գիտակից զոՀաբերութեամբ ու անձնուբա–* ծադ , Հրապարակով արտայայտեցինք մեր գնա .
Ան գլի ան , ա ւելի կ ամ պակաս ան վե բապաՀու– ցութեամբ։ Նա այն բացառիկ դէմքերից է, որոնց Հատութիմևր իր մեծ ծառայութեանց Համար» :
թեամբ, յարում է այս տեսակէտ ին ւ
Իսկ ԽոբՀրգային Աիութի՞ւնը՛ Գիտենք որ
Ա՝ ռսկուս/ն՛ պաշտօնապէս չէ մ իտցած Հա յ կա կան
Հողային պաՀ ան ջներին , բայց ունենք դրա փոխա մանները ԽորՀ րգա յին Հայաստանին կցելու մա մեո պաՀանջների Հի մնա լոր մ ան ու արմ Լցման :
րէն Հա լ կոմկուսի կենգկոմի քարտուղար Գր • սին, ուզաբկել է Զ՛որս Մ՛եծերին֊։ Այգ գործելակերպր լինելու է Հետեւեալր ;
Տ ա բ ո ւթ ի ւնե անի յայտ ա ր ա րո ւթ ի ւնն առ այն , որ Այս ձեւի ու այս ձեւով արած դիմումները Մեր Դատի Համար կատարելիք բոլոր դիմումն\երէ՛
ԽոբՀրգային Ա՝իութիւնբ իւրացր^լ է մեր պա– մենք Հարում ենք չափազանց սխալ, եթէ չասենք մամ անակ պէտք է մ էշտ աչքի առ^եւ ունենան ք եւ
Հս/նջները : Ե ո անձամբ այն՝ կարծիքին՛ կմ, որ աւելին։ Երբ որ մէկ Ւրումըն կամ մէկ Պէվին /- ա յն պատճառաբան ո ւթիւնները ^
ԽորՀբդային Մ իութեան՝ վերաբերմունքը. Հայ Գա րենց Հակառակութիւնը Հայկ - Գատիհ պատճա որ ոնց մ ո վ Հիմն ՛ա լոբում են– իրենց բացասական վե
դի նկ՛ւք ատմ ամբ , ըստ էութեան՛ , փոփոխութիւն չէ ռաբանում են (կեղծ թէ անկեղծ ա յ գ միեւնոյնն է) րաբեր մ ունքը մեր առաջադրած պաՀանջներին Ե•
կրած . \ նրանով, \որ Հայերի առաջարկած լուծման ձեւը բեք Մեծերից երկուսը՝ Ամերիկան եւ Անգլւիան ։
Իրերի այսպիսի կացութեան Հանգէյգ ի^&՚չ է աաճկաՀայ Հողերի կցումը Խորճրդայ|ի|Թ Հայաս - Մենք պէտք է որոշ եւ վճռապէս յայտարարենք եւ
լինելու մեր նոր գոբծելակե րպբ ; տանին ոչ թէ Հայ ազգայթն , այլ ռուս Համայնա լսպաց^ցսւ|ն|1յք1ւ|ք որ մենք միայն զուտ ազգային
Հիմնականը մնում է անփովախ , այսինքն վարական՝ նպատակ է Հետապնդում , Նիւ Եորքցի– Հարց ենք Հետապնդում , որ մեն՛ք Հայրենիք ենք
Սփիւռքի անելիքը մեր Գա տի Համար սաՀմանա - ների ձեւով տրուափ֊ դիմումները կարոդ են միայն պաՀանջում ազգովին այնտեղ ապրելու, մեր գո–
փա կւում է կրկին դիմ ո ւմն Լ ր ո վ \էլ պ ր ո պա գան - Հաստատել ու Հիմնաւորել այդ պատճառաբան ու– յԱւթիւնբ յարատեւելու եւ մեր մշակոյթը զարգա
գով։ Անփոփոխ են մնում նաեւ այն Հասցէները թիւննեբը, բայց երբեք թուլացնել կամ Հեբքել։ ցնելու Համար։ Մենք միայն՛ մէկ շաՀ ենք ճանա ~
Երեք Մեծեր որոնց մենք պիտի դիմենք։ Եւ ե» Մի պաՀ ենթադրենք, որ մեր «ՀամաշխաբՀայի - չում՝ մեր ազգային շաՀ ը եւ միայն նրանով ենք
թէ պէտք է Համ արլոլմ աւե լի նուաղ յաճախ ա - ն ը» իսկապէս իր վրայ է գրաւում անդլեւսաքսօն– առաՀնորղւում մեր պաՀաԱ՚ջները ձեւակերպելու
կիութեամբ ու աւե լի նուաղ եռանդով դիմել մէկն քազաքական շբ ջան ա կն ե ր ի ուշադրութիւնը եւ ն ը– ժամանակ ։ ֊-
ու մէկին այդ Երեք Մեծերից, ապա այգ մէկը բանք , ծանօթանալով Համ ագում արի կազմ ին՝ Գալով մեր պաՀան՚ջնեբի այն կէտին , որ -
լինելու է ԽոբՀրգային Մ իութիւնը « Եւ ա յ գ միայն Հարց են տալիս , թէ՝ ո ւր են , Հապա , Հայերի ոք տեգ խօսւում է Հայկական Հողերի ԽոբհրգէԱյի|Թ
այն պատճառով որ ն-ա արդէն իւբացբել է մեր Համ ա յնավա ր կամ ՀյսկաՀամ ա յնավա ր խմբտկցու– Հ այ ա սա ա՛ն ին կցելու մասին, ապա այդ բացատ ր–
պաՀանջները եւ նոր ասելիք չունենք նրան՝ ։ Բա յց թիւեները եւ ինչո՞ւ չկա լ նրանց ստորագրութիւնը ւում՝ ոչ թէ նրանով որ մենք Համայնավարներ ենք
ի^նչբ պիտի փոխուի ստեղծուած նոր կացութեան այս Համազգային պաՀանջ բանաձեւի տակ՝ մենք եւ Համայնավարական տարածման ենք ծառայում ,
Հետեւանքով ։ ՚– ի՞նչ պիտի պատասխս/նեն ք այս Հ արցին ։ կարո՞ գ ոչ թէ ռ՛ուսական իմպերիալիզմի գործիք ենք եւ
Պիսփ փոխողի ւՐեր դիմումների ձեւը : ենք գոՀացնե լ նրանց այն՝ պատասխանով , որ ո ւ– (կուսաստանի ծաւալման մասին >ենք մտածում ,
Հայ Սփիւռքի զայրացած ել «աքլորացած» նենք ներքին գործածութեան մէջ, այսինքն՛, որ այլ որովՀետեւ առւեալ պայմա1աեբ1Ո–մ մեր Գատի
խմբակը, իբրեւ ււէակցքւա թբոլմընի վերջին յայ Հայ՛՛ միւս խմբակց ո ւթ իւններ ը չեն Հրաւիրուած, եւ Հնարաւոր լուծումն այգ ենք
որովՀետեւ §աշխճ\Հ§հ–Հւ են, որովՀետեւ նրանք միակ գործնական՝
տարարութեան , առաջարկում է նախ մեր խ րն՝ - Հակառակ եւ Հա - Համարում ։ Ապացո՞յց կ%ուզէք դրա Համար ։ ԱՀա»
մ այնավա են՝ խո րՀ րգա յին իշխանութեան
դի բներն ու դիմումները Անդլիային ու Ամերիկա նակութիւն բութ եան ՝, Այս պատասխանը եթէ զո Հ ու ւասիկ։ ՏաճկաՀայ Հոգերի կցումբ Խորհրդային
յին– փոխարինել պաՀանջներով ու բողոքի բա՛նա - կը պատճառի ԽորՀրդ* Միութեան, Հայաստանին պաՀանջում են ո չ միայն՛* 1սո Ր ~~
ձեւե րով ել ապա ի բրել բո ղոքո ղ ու պաՀ անջա - ձեռքին մ իա յն զէնք կա ր ող է Հ րգա յին Համ ակբութիմևնե ր ունեցող ՀայռՐՐ
տէր Հանդէս գալ Սփիւռքի անունից մի կազմա - Անգլեւսաքսօննեբի (Համայնավարները), այլ նաեւ ոչ Համայնավար
կեբպութեամբ , ՛որբ կոչուելու է ՀամաՀայկական ծառայել մեր Գատի դէմ ։ Նիւ Եորքի ելոյթը^ Որ ՀակաՀամայնավար Հայ խմբակցոլ
գոբծելա– եւ նոյնիսկ -
եւ որի մէջ, սակայն, տեղ պիտի գտնեն՛ միա^ն արդիւնք է Հայաստան ից խրախուսուած֊
«յառաջգիմական» թիւրերը։ Եթէ մեր պաՀանջնեբր կարող են նպաս
ԽոբՀրգային Հայաստանի (երբեմն– էլ գրում են կերպի (չխաբենք մենք մեզ,
նեաուեց դաղութնե րբ) ոչ թէ տել մեր Գատի պրոպագանդին , եթէ նրանք կարող
ԽոբՀրգային Միութեան, ինչ որ շատ աւելի վատ խօսքը Երեւանից
է մեր Գատի են Հ ի մն ա ւո ր ո ւած պատասխան Հ անդի ս ան ա լ նրա .
է՝\ բարեկամներ ր : Այս տեսակէտի ու գոբծելա - իւր , այլ մխ ջրվէժ է ՛որ թափլում
կերպի արտայայտութիւն է Նիւ Եորքի՝ Համաշ Հ Հակառակորդների ջրաղացին։ Եւ պիտի վերջ տայ Հակառակորդներին՝, ապա միայն այս ձեւակեր ,
խաբՀային՝ (ինչո՞ւ ոչ տիեզերական) ՝Բոնգրէսր, կուսակցական Հա կա մ ա րտութիւննեբի ու Հ ինուց պումով եւ, ի Հարկէ, վաւերացուած Հայ բոլոր
որբ, այս տոգեր ր գրելու ժամանակ, նոր միայն եկած Հակառակութիւնների ծնունդ վերոյիշԼալ Հոսանքների սաորագբութիւններով :
աւարտել է «յաջողութեամբ իր աշխ ատ անոքները» գործելակերպին եւ փոխարէնբ պիտի ՝ոբդեգրեւ Այս տարրական՛ բանը անգիտանալ կարող են
եւ քուէարկուած բանաձեւ ը՝ ի)ւիլսլքւեան սաՀ - այն միակ ճիշդ գործելակերպը, որ ներկայումս միայն՝ կուսակցակ ան– պ այ քար ի մէջ իր են ց միտ քն
ստեոծուած պայմաններում, կարող է նպաստել ու խիղճը կորցրածները ։
(Ազդարար) Ա. ԽՈՆԴԿԱՐԵԱ՚կ
Fonds A.R.A.M
