Page 242 - ARM_19-1947_03

ՀԱ Ռ ԱՔ

ԱՆՀԵՏԱՑՈՂ ԳԷՄ՚ԲԵՐ ԳքողԱեէոձ&աՎագոէՎաք ր/>շ բսձն։ պէաի չկարենայիք յ/ւել գոլք։ Անկեզձ–^
որ կր
օրէն, ես կ՚ուրախանամ՝ երր կր տեսնեմ

ԼԵԻՈՆ ԲԱՆԻԿԵԱՆ գրեն ու կ՛արտագրեն Երեւանի մեր գրէեղրայր–
^ ՚ ^ Ր Ը ւ Հոգ չէ, երբեմն Գոլք այ
9փխ\քՒ հայհոյելով մեղի։

ուրախ սլիտի ԷՐձԼաձՔ՝ ^/^է շարունակէ ին գրեք

ԲակոքձւցՀս թի Աարենւյլլ , Ալազաւ՚Ա ոք. Մահարէն է Կը
Նայքիքփ ^^թթեբթթ$\խմ^ կ՚աշ­ զարգանայ
կարելի չէ երբեք քան Է Հ*է*Դ. մաՀազղրվ Հայ լեզուն, այգքաֆր շահ մրն է ար.

վյակր լած նկատել կեանքը առաքինի Հա յո լ. մր որ խատի կազմակերպել Հայ կքողներու Համագու­ գէն։

իբ մահ Էն յետոյ ա՛ւելի քս/ն ութս ուֆ երկար տա­ մար մբ Սփիւռքի մէջ, ինչպԽ արձագանգը տուաւ Կը իոթւտովաֆիմ , բր իննի ցաք֊ լղատճաո֊եց՝

րիներու բեղուն գործուն Էութեան մբ յի շատ ակր «Յառաջ» եւ խ մբադբակա՛նն եՆւվ պարզեց իր տե­ երր, արտասահմանէն, ոմանք ձ^անբ խոսքեր լլ -

կբ թողու իր նաեւ։ Ու շաա ցաւալի պիաի բլլաբ , սակէտն ալ յ րի՚ևւ թ՝ովւչեանի հասցէին , Երեւանի Գրողներու

արդարեւ, եթէ բոլորովին մոռացութեան տրուէր Գեղեցիկ է գագափարբ ։ Ջա՝ կարծեր որ գբա. Համագումար ի\ե ներկայացուցած– իր տեղեկագրին

գրեթէ իբ ամբողջ կեանքբ իր բնտանիքին, իր ա– նուի դրոգ մբ , ոբ դէմ բլլայ նմսն ձեռնարկի մբ : առթիլ՝ Սփիւռքի հայ՛ գրականութեան մասին;

ււ ե ւ աբա կան գործին ու մանաւանդ իր ազգային ^Ի1Գ է Լ^է նաՐԳ "՝ Ր խեչափառն^։ ^ կարմրած՝ Վերջապէս այս կամ այն անձ-անօթը չէ որ մեղի

ծառայութեան նուիբած այս պատուական մարդբ: տակաւին֊ չեփա՛ծ , սկսան՛ աջ ու ձսւիւ քաշել ձեռ– սլիտի ղեկուցանէ թէ հայ գրականութեան ձ֊աԱ–

Շատ կանուվսէն ճանչցած էի ողբացեալբ, ա– նարկբ, ատոնց մասին ետքէն ; V րութիլԱը արտասահմսձնի՞ մէ^ կր գտնուի թէ

ւելի քան քառասուն տարիներ առաջ, երբ պտտա­ Ի՞նչ կբ նշս/հակէ Համագումարի ել ի՞նչ կր Հայաստանի։ կ՚յձնգունիմ որ հայ համայնավար

նի եւ ուսանող էի Գաաբ Գիւ֊ղի Արամեան վարժա­ ս սլաս ո ւի նման ձեռնարկէ մբւ մտաւորական հոսանք մբ ա ն ե լ ի ք ա - ն ի յ եւ այնքան

րանի մէջ ու երբ ինքբ մեր գիւղի թաղական խոր֊ Ֆրանսացի մբ խնդալէն՛ պիտի ճաթէր ^ եթէ լաւ՝ որքան Հայ միտքին մէջ իւրացնէ , մարսէ եւ

Հրդոյ անգամ էր ոլ Հ ոգելին նուիբուած ժողովա­ չգայթակղէր , իմանալով սկզինակա\ իմաստը Հայազն՛է Համայնավար վարդապետութեան տե–

կան՝ եկեղեցիին ու դաԲոցին պայծառութեան ու. ՇՕՈ§1՚ՇՏ բառին, զոր մենք կբ թարգմանաւք Համա­ սակէտնեբբ, բայց ոչ կբ կ /իե մ Հայրենաբաղձով

յառաջգիմութեանբ : Իրեն՛ պաշտօնակից բոլոր լա­ գումար , մինչ Պուալօ կը յարձակի բտռկՏն ու սո­ թեամբ օձ ո ւա ծ գե ղաՀ ա տն եր բ ո մ անց , կառավա–

կերներ ուն մ էջ ինք բացառիկ գէմք մբն՛ էբ , բսեր վորութեան վրայ * րոլթեաՏՆ սաստով Հրամցուա՚ծ պա տա ււն երբ այլոց,

էինք ո բ պա տա ն ո ւթե ան բ ոբբ մնացեր էր իր & յաՈ1օԱՏ յԱ§6 6Ոէ*6 6ԱՃ օ^օոո&ոէ 1շ շօո^շտ, ոչ ալ կբ տարուիմ կարգ մբ գիտոսիկնեբու նա–

^ծննդավայրին մէջ եւ բնգունուեր էր Գազլբ Ջէշ– Օշ օշ հա\շտզսշ աօէ ո՛տ տշւ1ւ տշտ տւոտէտ. Հ ան ջա կան ո ւթե ամբ՝ արտասաՀմ անւի գրական կա–

մէի Ազգ* Որբանոցբ ու Հոն էր ստացեր իր տոՀ– Ան ճ ո ռն ի եւ ա յ լանդա կ չէ Հա յերէն իր Համա– ր ելի ութի ւնն ե բ ուն ու նո ւա ճո ւմն եր ո ւն մ՛ա ս ին թ ե–

մ ա յին դաստ իա րակութիւն՚բ ; ի բ&է ուշիմ եւ բա­ ղօրբ, ոչ ալ բարբարոս, ինչպէս կ՚անուանէ ֆրան­ բաՀ ա ւա տ ո ւթ ե ան մէջ իյնալով; Անոնց քունն՛ է

բի երիտասարդ , դոլբոցբ աւարտելէ յետո յ մ տեր սացի Ուրիշ Հեղին՛ակ մբ, բայց տակաւին պաւոմւււ փախեր թէ խելքբ, չի Հետաքբքբեր զիս, ար­

էր առեւտրական կեանքի մէջ եւ իբ ցեգին յատուկ թիւն չունի մեր լեզուին մէջ։ ԸնգՀակառակն շատ տասաՀմ ան իբաունքեեր ունի մեր Պատմութենէն

ձեռնե րէցութեամբ կր*քեբ էր շուտով ապաՀովեյ խոնտբՀ բառ մին՛ է , որ ո չին չ կբ պաՀանջէ երբեմ­ ժաւլանգտծ ել յանուն ա յգ իրաւունքներուն ՝ մ ենք

առե ւա ր ա կան անկախ դիրք եւ մ ա յ ր ա քազա քի հայ ն՛ի վեՀաժողովնեբու շուքէն ու ծանւ րո ւթեն է՛հ՛ Հ կբ շարունակենք մեր աշիսատանքբ;

վաճառականներու դասուն մ էջ ապաՀ ովել պատ­ Ա յսուՀ տնգեբձ ա յժմ եան խոբՀ րղաժողովներհւն Ուրեմն , Համ ագումաբին կազմ՛ ութեան առ­

ուաբեր անուն ՛Հ ^աբկեշտ եւ ուղղամիտ առեւտրա­ նմանելու վաէսկոտ փորձով մ բ կր սիրէ կո չուի ք թէ– ւ՝ երբ Համեստ առաքելութիւն մբ կո ւա ա յ ի

կանն էր Հ ան՛գուցեալբ եւ մինչեւ իր մաՀբ , մնաց նաեւ Համաժողով, թէեւ կրն՛ար գործածել պար­ գրողներու այգ Հանդիպումին, պատճառբ «գիլա*

նո յն պարկեշտ եւ ուղղամիտ ազգայ ին բ ՚. իրմէ ա– զապէս ժոզով անու\ն՝բ, որ այնքան փառաւորուած նա գի տ ո ւթ ի լ\ն» չէ,Ր Հա յաստանէն ն՛եր շն չո ւած :

ռաջ միեւն՛ոյն՛ բաբի Համբաւով աշիսաբՀի Հրաժեշտ է , ատենօք , եկեղեցական մ տ աւո բտկանն ե բո լ ա շ ֊ Երկու տեսակ են ՀամագումարԱեբբ * Աէկբ
Հիմնուած է ՃՀՕՃ ձւտճբ\ա8ւՈշի վյբո^յ^ կաբգապա–
տ ո ւեր է ին ժ ո ղո վա կ ան իբ ՐՈԼ"Ր Ր^^րբ * իւ ատ ան քով *

Գառն ի կ Ա արգիս օֆ , Տ ի դրան ք* ար աղամ եան , Ինչ ո բ ալ բչլան իր յաւա կն ո ւթ իւնն՛եր բ , Հ ա– Հական իրաւունքով, միւսբ՝ ճւօ1է ճ՚ՇճբՕՏՇէի ոկբղ–

Տեսու Շամ ա ան ճ եան՛. , Տի դրան ^ իլաճ եան , ք՛ ալւ– մագում արբ կրնայ փոխ առնել Շ0Ո§16Տ բառին ա յն բոլնքէն վրայ; Աւելի ճիշդ, առաջինբ՝ արեւել­

սեզ Ատամպոլլեան, բոլորն ալ, իրենցմէ առաջ եւ ն շան ակութ ի լնբ , զոր լատին գա ս ա կան Հեգին ա կ– եան աւանդութեամբ , եբկբորգբ՝ արեւմտեա՛ն ա–

յետոյ , Գատբ Գիլղի ԷԼ1 լ \ ա խ ք՛ հ 1 Տ ա մ ե ււ ա ել ծառա– նե ր ո կուտային իրեն , Հ անգի պո ւմ : Եւ ա՛յդ էր , ւանգութեամբ ;

յասէբ ազգայինն երբ որոնց երախտապարտ պիտի բսէք լաւագոյն պաշտօն՚բ կամ առաքելութիւնբ , Քաղաքական կամ եկեղեցական Հին ժողովնե–

մնայ յաւէտ թաղթն ուսումնական սերոմւդբ ; Լե– որ «Յառաջէի խմբագբապետբ կուտար Համազու- րէն աեկախ , որոնք զանաղտն անուններ ել կանո­

ւո ն /»ան ի կ եան ի Հ ան բային՝ ծառայ ո ւթե ան գաշտբ մ՛արին , եթէ ան իբակս/Լ ութիւն դառնայ եւ էջ մր նադրական կազմ ութ ի ւնն եր ստացած են

մեր թաղին , իր թաղին մէջ չսաՀմանափակուեցաւ բանայ մեր Գրականութեան Պ ա ա մ ութեան մ էջ : գաբ , առաջին անգամ քԼո լի ցե բ ի ան էր , ոբ ՛րէ
տուաւ
երբեք ; Հանգոլցեալբ ո բ բո ւթ ե ան՛ բոլոր դառն ո Լ– Ա փիւռքի Հա ւ Գրողն ե բու առաջին. Համ ագո ւմ արբ գիտական՛ Համ աղում արն Լ բու օբինակբ
Լչեմ յի~
թիւենե րբ ճաշակած մ արզ , ուզեց ազգին Հան՛դէպ ան՛ունով ;
շեր թուականը ) ; Այս Համագումարն երբ աղատ
իր եբաիստագիտութիլնբ գործն օր էն յ ա յ անել երբ քյառին՛ տր ո ւած սաՀմ անում բ , ա յս քան պարզ , Հաևդիպումներ
էին աշխաբՀ ի մեծագոյն գիտնա–
•ողբացեալ Պատրիկ կ ի ւլպէն կեան ի ատենապետ ած կբ կա բծեմ թէ կ^առաջն ո րգէ մեզ ոչ միա յն կազ­ կաններուն
Համար, որո՛նք տարին մէկ անգամ քով
Ա՛ԼԴ * Հիւանդանոցի Հ ո գա բա ր ձ ո ւթ ե ան՛ մ էջ Հան­ մակերպելու Համար այդ Համագումար բ ,այլեւգա– ՔոՎի կոլգային
՝ իրարու Հաղո բդելու Համ ար ի"
դիսացաւ ամէնէն գործունեայ ու Ազդին Տ*մն՝ր սաւոբելոլ Համար կատարուելիք աշխատանքնեբու րեւց յաջողութ
իւններբ եւ գաղափարի փո խակա­
նուիբուած ան՛՜գամ բ, իրեն՝ պէս ազգասէր ՚– թա$լե– &՜րագիրբ։ ինչո՞ւ Համագումարր Համեստ ու պարզ կութ իւններ կատարելու
Համար վիճաբանութիւնէ
ցիի մբ, Հանգուցեալ Ներսէս ՕՀանեանի Հետ ; */*/յ/– ժողովի մբ սաՀմաններուն մ կ ջ գնեչու այս փոբձբ , - %4րՀւվ։ Զուիցերիոյ
օրինակին Հետեւեցաւ Գեբմա–
տ բ Գիւղ շատ Հեռու էր էք էտի Գուլէէն , բա յց այս բացատրեմ :
նիւ
պատուական՛ ազգայ իններ՛ուն Համար Հ իւանգան՚ո–
Երբեք զիս չի Հետաքբքրեբ ոմանց այն մտա­
ցբ շատ աւելի մօտ էր իրենց տուն՛էն» ու •վաճա՛ռա­ Շուտով , սակայն , ստեղծուեցաւ Հոսանք մբգ
վախ ո ւթի ւնբ թէ նման Համ ագո ւմ ար մ բ կին՚ա /
տունէն; Բանիկեանի Հանրային* ծառայու­ որ կասկածի տակ կբ դն է գիտական նմա՛ն՛ Համա­
Հ ա յա ս տ ան ի կառա վա ր ո ւթե ան ա չքին եր ելն ա ւ
թեան գաշտբ ինքնին կ՚ընդարձակուի՝ երբ իր թա– գումարներու օգտակաբութիւնբ ; Պիաի ն՛երկայա­
ցոյց մր Աովէտ Գրողներու Ա՝ իութեան Համագու­
ղին\ անունով երեսփոխանն կ*բնտբուի Ազգ * բեդՀ • ցնեմ այդ քննադատ ութ իւն՛ներբ Համ ագում աբնե֊
մարին դէմ այս կամ այն նշանակութեամբ ։Աենք,
ժ՜ ո զովին : Հոս ալ Հանգոլցեալբ միեւն՛ոյն Հ77*–/*^ * րու կազմութեան արեւմտեան եղա՛նակին՛ մասին,
դբող ամէն բա՛նէ առաջ եւ ամէն բանէ վեր , վա.«
խոՀեմ% ու պա բ զա սէ ր ժողովականն է, կարեւոր ին չոլ է ս եւ ս խալներբ ա բեւելեան եղանակին մա~
լի/թ~իք«*/ չենք՝ գոՀութի՚ւն Աստուծոյ; Ոչ ալ մեր
յ անձնաժ ո ղո վն ե ր ո լ մնայուն անդամ բ ։ Տ ար գո ւաքծ սին , խորՀելով որ Սփիւռքի Հայ Գրողներու Հա­
նկաբագբի կազմութիւնբ ստացած եհ ք Պապբ Ալիի
ժողովական մբ ել Հետեւաբար Հան՛րային՝ գործիք ւք աղ ումսւրը ^ կազմակերպուելոլ Համար բստ այգ
որ զստային վրայ; Ու կբ գաւանինք* Եթէ գրա­
մ բ մնաց միշտ Լեւռն ք*տնիկեան , բա յց ան չ զ ո - քննադատ ոլթեանց , կրնա յ օգտուիլ ներկայաց­
կան ո ւթ ի ւնբ րոլո բովին՝ ապաքաղաքական (3.թօ1ւ–
Հացալ միայն՝ իր ազգին՝. Հանդէպ ունեցած պար­ ուած ծա՛նօթութիւնն եր էն ու վարձերէն ։
էԱ^Աշ) իրողութիւն մբ չէ, պայման է ոբ իբ քաղա­
տական ութ իլննե րբ ժ ո գովական՝ աթոռներս ւ վրա յ քական թելադրանյՀնեբր ՆԱՐԳՈՒՆԻ
ստանայ միայն իբ ծո­
միայն լրացուցած Համարել . ամէն առիթով լայն– ցէն , գրական
կազմութեամբ ուղեղներէ ; Այս տե­
օրէն մ ա ս ն ա կցեցաւ ազգային բազմ ազան պէտքե– սակէտով
մ ենք գէմ ենք Հձղեկավարեալ գրակա­
բուն Վ^ան՚ա յ Ա ո վե լո ցէն սկսեալ մին՛չի լ ն ո բ ա գ ո յն նութեան»
(1ւէէ6աէ։տ։շ <3ա§€6) տեսութեան , ու եօ–
ագէտներբ, իր Հոգածութեան գլխաւոր առանց քբ
թբ մեթր խ ո րութեան՝ մ էջ կբ թաղենք նմ ա\ն տե­ (ԳՐԱԽՕՍԱԿԱՆ)
՛նկատելով Ազգին Տունբ : սութեա՛նց
վիժուկներ բ , ծիծաղելով ոմանց այն

Հան ր ա յին ծառայութեան նուիբոլիլ գիտցող փա ս տ ա բան ո ւթե ան վրայ թէ 1Լերգիլիոսն ալ , ի ր Վերչերս լոյս տեսաւ Գ. Աիւրմէնեանի Էո^ն.

մբ , շատ ին՚ա կան պիտի բէէար աճ շուշտ որ գիտ­ իսկ խոստովանութեամբ , ղեկավարեալ դրակա­ կա, հատորլլ, գիրքը տսլուաճ է Ե գիւղս։ ո ս , Ս ահակ

ն՛ար նաեւ ջերմօրէն նուի բուի լ իր .բետան եկան նութիւն բրած է եւ ճառագայթած՝ ՛Օգոստոսի Ա՛ ե սրոսլ տսլարանր : կր թաղկանա յ 512 մ եձ՜աղիր

յարկին % Հանգո ւցետ լբ , առողջ ու բաբ ե կազմ գարէն՝ մինչեւ մեր օբերբ, վասնզի մենք չենք շփո­ էֆերէ, ունի հարիլրէ աւելի նկար, խմբանկարներ

անձ, ել կբ Հաւատամ որ մինչեւ իր սգալի մաՀբ թեր Մ շ ա կ ա կ ա ն ք ի երգչին երախտապարտութեան ու գեղեցիկ քարտէս մը գունաւոր տ

մնաց միշտ նոյնբ, կան՛ուխ էն՛ կազմեց ընտանեկան իսօսքր ղեկավարեալ գրականութեան մբ Հգեկ–

շատ երջանիկ բոյն մբ՛. ք^արեպաշտ, առաքին՚հ եւ բետ»ներո ւն Հետ : Գրքին թուղթը, կողքը, տւղագրոլթիւնը, մէկ
ղոհա–
գործունեայ երիտասարդ առեւտրականի մբ Հա­ Ե ո երբեք չեմ մեղադրեր Հա յաստանի գրող– խօսքով գրքին լլնգհաեոլր վիճակը խիստ

մար դժուար չէր ապտՀովել ընտանեկան ՔաԳՑՐ ներբ , որոնք , փա՛՛ռք Աստուծոյ , Հարկադրուած սոլցէԼ է ՝•

յարկ մբ, իր անձին օրինակաԼբ մեծցնելով, դաս­ չեն գեռ ոտանաւորի վերածելու այդ «դեկբետնե– Հեղինակը բացի գաւառի անցեալ ու ժամա­

տիարակելով եւ գործնական կեանքի Համար պատ­ ՐԼՀ^ » ատոնց նմոյշնեբուն ծանօթ են,, անոնք որ նակակից անցուղարձե րու սլատմոլթենէն <ձԵրզ^–

րաստ ել ո վ շն ո ր Հ ալի ո ւս ո ւմն ական գաւակն եր՝ Ո– կարդացած են յեղափոխութեան՛ Պաթւմութիւնբ, կաե ընղհանուր սլատերաղմի նախօրեակին» րաժ

րոնց անխառն սի բո յն ել գո ւր դո ւր ս/Լքին տակ կբ թէել պար տ ա ւո բ՝ գրելու վէպ եւ բա*1. աստեղ– նի մը, |66 է՚էկրոլ մէ՚է գեղեցիկ ու մանրամասն։

փակէբ երէկ իր աչքեբբ, սրտի մեծ գոՀունակու– ծոլթիլն , երբեմն Հայրենասիրականդ 6Ո Տ6Ո6 կամ նկաբագրութիւնը կ՚ընէ Եկեզեաց գաւառի , գի"–

թեամբ որ գիտցեր ել կրցեր էր իր ազգին եւ իբ & \ՁԼ շհ&աՇ, երբեմն «բովանդակս ւթե ամ բ՝ միջազ­ գերու, վանքերու, եկեղեցիներու; Լայն, տեղեկու—

բնտսյ/ւիքին Համտր լրիւ կատարել իբ ա ա Ս տ Ք Լ \ ՝՝ գային» ։ Ընգունեցէք որ, իրենց էէիրքին մէջ, ՈԼ– թի ւնն եր կուտայ գպրոցներոլ, արհեստներու, հոնւ

Նման պարագաներու մէջ մաՀբ կբ դա դրի սոլդ ապրող ուղղութեանս նկարագրի , բարքերու, սո–

"°ե* ԲՌաւՀ 1՚Ր ետել թողած սիրելիներուն՛ Համար, աւելի քան քառասոլն տարիներ տռաջուան Հան­ վորութիւԽեերու, մշակոյթի , ինչսլէս նաեւ գա­
մբ, ւառի ու քաղաքի մասին յ
ու բԼգՀակառակբ կբ դառնայ մխիթարութիւն դային դէմքն՝ էր , ծառայասէք ու անշաՀախնգիբ լէեգհան>ոլր վիճակի
1915^՜Տ» ի
սփոփանք մբ ւ ժողովական՛ը; կբ ցակիմ նոյնպէս որ Ան գլի ո յ մէջ ՛էյ կա տ ի ունենալով, որ այգ ամէնը

Փարիզ գալէս յետոյ շատ կբ ցաւիմ որ աա– անցուցած իմ տառապագին ամիմներբ եւ ասոնց վեր գագրաձ՜ է գոյութիօև ունենալէ , գ. Աի՚֊ր–

տեՀոլթիլն չունեցայ զ՚ինքր տեսնելու եւ բոլորո­ Հ ետեւող թեմական իմ ւ&յցելութիլններբ թո<յլ մէնեասի այս աշխատասիրութիւն՛ը անոնց յիշա–

վին անտեղեակ էի իր գրութեան եւ իբ Հասցէին Հ չտուին ոբ անձամբ պատասխա՛նէի իր նամ ակին ու տակը վերապրեցնելու տեսակէտէն թանկագին

Լոնտոն՛ չմեկնած ես իրմէ ստացայ չորս էքն-ոց ին՛– աՀա Մ ար սի չի ո յ մէջ կր տեղականամ որ խաղաղ ձ֊առայ,ոլթիւն մրն է իր ազգին ու "ծննդավայրին

դարձակ նամակ մ բ՝ ուր յ Հակառակ իբ գրեթէ մա Հով մբ , մտեր է իր յաւիտենական՛ Հանգիստ բ՝ համար , այլապէս անէոնք անհետ կրնային եո^եև

անբնթեռնլի վիճակին , կբ ներկայանար միեւնոյն երբ իր մաՀէն քանի մբ օր յետոյ կ՚իրականանա­ պատմութեան համար։

ազգասէր Հայբ, Հակառակ իր խոր ծերութեան եւ յին արդէն իր ագգԱքյին բաղձանքներբ, 3500 Հայ­ Գ. Սի֊֊րմէնեան իր երկին մէշ՝ լայն տեղ տը–

զոր պիտի պաՀեմ գուրգուրան՛քով ; Համակրական րենադարձներու Ո>0սիա նալբ մտնելով; Պիտի ւ ւս ծ է է՚արգերու եւ տեղահանութեան պատմու­

տողերէ յետոյ , ան թ ե լա դր ո ւթ է ւնն ե ր ունէր իր գիտնամ պաՀել իր յ ի շա տ ա կը : թեան՛, որուն մէգ իր գուշերը ոբպէս ականատեսի

Համայն՛քին օգտակար թելադրանքներ ոլ կարծէք ԱՐՏԱՒԱԶԳ ԱՐՀԵՊԻՍԿՈՊՈՍ կարեւոր տեղ կյլ բռնեն ու անոր վերջաւորութեան

Fonds A.R.A.M