Page 195 - ARM_19-1947_03

ւր , այսօր, գի ա ենք հայ լեզուին մասին, էր լ խոբհրդա յին հա յագիտութիւն բ կբ ստուգաբ՛անէ

իսայր իքն Է Մխիթա ր եանն երուն։ ՛Նախ ա շ ա լ ի ղ ը , Մ ո վ ս ե սի ճ ա կ ա ա ս Հ ի ^ որ (քբեւաՏն անունը ծագած է Խալդերէն Ըո-եծա ,

եթէ դպրոց մր չէ հայ բարրառագիտութեան , Երիների երկիր բառէն , իսկ Երիները ապրել են*

անպայման կր պարունակէ այն՝ Հիմնական տար­ •այս տեղեբբ ;

րեր յլ, որոնք անհրաժեշտ են գլուի՛ Հա՛նելու Հա­ ՛Անգութ է ԵՀովանւ Մ ասն աւո լ ապ է ս Հայուն Աւատապեաական դարաշրջանին Երեւանը յի֊
Հ Աստուած սէր
մար նմա՛ն ուսոլմնասիրութիւ՚ւ մր;։ Այք գ"Ր^՝"վ\ք ֆ՝Հովա\՝» , Հակառակ առաքեալին շատ ա կ՛ո ւա ձ է 7րդ գարէն ^ իսկ ^ՐԳ գարուն՝ իբրել

Այտ\շն\Լա1 կր վւռրձէ մեր Հի% մատենագրութեան՛ է ^ սահմանումին ւ զիլդաքաղաք * \2()4ին Երեւանը իր շրջականերով

մ է չ է ՚ ն մաղել ու քաղել ժողովրդական իօսակցա­ Տարիւեբով աքևիլ-տառապիլ ; Պայքաբիլ Հայ գն&սծ է Ա– ի քաղաքացի Աւատապետ Սահմադին

կան լեզուի մր գոյութեան՝ ապացոյցները, մինչեւ մողովո լրգի գ ո յո ւթե ան եւ մ շա կո յթին՛ Համար Հ որ կ բ սահ մ անէ Հ ո՝ն՝ բնակելու յատուկ օրէնքէն եր :

Ե՛ղար, կամ աւելի առա 9 : Երբեմն վկայութիւձե– Երազել Հայ Հայրենիքբ եւ Հազիւ թէ կերտուած՝ 1 5 ր գ գա րէն Երեւանը կռուախնձոր է գա րձած

րով, երբեմն– Հետեւութեամբ, <.< ընտանեկւ (ն շե– աՀա մ ա ն գ ա ղբ կբ Հ Լ՚ձէ քեզ օտար արտեր ու մ է^ I թրքական՝ ցեղերու մէ<^, ապա իՒոլրքիոյ եւ Պարս­

սարակ կ*աան հ ո Iա ն1է կամ « դեղձկաց լեզու », « Հա– թուենք։ Րաֆֆթն, Ալիշա՞նբ, Գամ աո - 7՝«–– կաստան ի միջեւ : 1 ե04ին Պարսից ՇաՀ Արաս ս՚–
նական ՚ կամ « գաւառ՛ական
լեզու լեզու » , «մաս­ թի պա^ն : Պետրոս Գ՛ոլրեա^նբ , Արուանձտեանց ռա ջի՛նը ինք կը գրաւէ Ե ր ե ւ-ա՚նը, Տաճիկներու ձեռ–
Հայերէն » կամ « ռամկական
բարբառ », Գար եզին վա լւ գա պե0 տ բ Հ Մ * Փ՝Ո ր թ ո ւ գ ա լե ա*\Լբ , քէն : ՛Բազա քի\և ե լ Արաբատեան՝ դաշտ ի ն բնակ չու–

« առտնին լեզու » կամ « ժողովրդեան լեզու », ՝Բբիստավէո բը , ԻԼաւարեա^նբ , Անգրանթկբ , թիւնը բռնի կը ստիպէ գաղթել Պարսկաստան ; ՚։

« աշխարՀիկ բարբառ ֆ կամ « օր բս տօ րական Մ՚Ո-լբա^ տ բ Հ վտարանդեացն բ ; Ո** ր մէէլր թուել այս 1 1 Հնին Երեւա՛ն՝ կրկին ամբողջ տասն ամ ե ա էլ մէՀ

խօսուածք » եւ րո լ ո ր ա յ ս աննոուննւ ե Հայրենատոէոր Հոգիներուն՛, որոնք եբազեցին եւ ^ է Է յ ՝ Լ ա յ լ^ՐՔա^Լաս տիրապետութեան տակ : Տե–
նան շելոլ Համար
Հ ի ն աչիսարհարարր , ա յս ՚*՜՛"–/* երկնեցին՝ վասն՛ Հայաստանի , իրենց կեանքն ու աոյ 1 73Տին Պարսիկն երր կը նուաճեն՝ Արաբատեան

վըրդական լեզուն , ո ր ապրեցաւ գրաբարէն ան­ տագանգբ նուէր բերին– Հայրենիքի սեղան՛ին եւ գաշտբ եւ գբե թէ ամբողջ ղա ր մը Երեւանբ կը
ձ ՛ա­
կաթ , այսօր՝ V աււխւնեաց ււալքկօրէն անունով փակեցին ա շքե ր բ օտար Հորիզոններու տակ։ Հե՛­ գտն՛ուի պարսիկ խաներու, Սալ ա արն ե ր ո լ տիրա­

ն՛ օթ - ԷԼյ լո ըք1ւ՝ե ան յետոյ չորս ճիւղի կբ րամնէ այն ռու Հայրենի Հողէն՛։ Աասիսի կարօտբ սրտերուն պետութեան տակ ո րո նք ինքնվ, շխան պ ե տ ե ր էին ե

բարբառներ ր , որոնք նպաստեցին արգի աշիար– եւ պատկերր\ աշքերուն մէ^Հ խն գիր ուձն էին Պ ա ր ս կա ս տ անը Եբեւան ով պատնէ–

Հ ա բա ր ի ն կազմ ո ւթեան՝ : « Ափ ո°ր Հող Հայրենի երկբէն : Ստվար մբ շ ե լ ռուսական արշաւանքներու գէմ :

՚1յԱ1խ ւսշաւիղ ին լեգո ւա կ ան՛ փիլիսոփա յութ ի ւ– քուր Արա քսէն » • • • Զրկուեցան եւ այգ մխիթա­ Եթէ 1 0 1 ՛երգ գարե ր ո լ մ ի ջեւ եղած մամ տ ֊

նր թաթախուած է որոշ 6ԱթհօՈ6/ւ՚–Հ մբ, րռ ո պիտի րութենէն I նակաշրջան ը Համ ե մ ա տ ա բա ր սակաւ նիւթե րով եւ

ներկայացնեմ յա^ո րգով՝ « գա ւա ուա բ՛ա ր բառ ^ Այսօր, երբ^ՀՀ. Հրաւէր Հայրենեաց Հռչակի նմոյշներով է պատկերացուած , ապա պարսկական

բառին արգի իմ աստր տա լու մամ ան ակ : բնդՀանուբ , Հոգիք Հայկազանց բո ր բո քին ի Հու,ր՝ֆէ ե լ յետ՛ո լ ռուսական տիրապետութեան ^ր^ա1 ը

ԼԼճաո ե ան , իր ք+ա ր բ՛առագիտո՛ւթեան՛ մ էջ կր շ կ ան ա յ լե ւ ս ան՛ոն՛ք , որ պա տ ը ա ս տ ե ց ին ա յսօր– հարուստ են բազմազան՝ եւ ուշաղրաւ նիւթերու

թուէ 31 « գ ա ւ ա ռ ա կ ա ն բարբառներ ^ , երեք գրէ– ո լան Հայրենիքի ոգին՛ ի բենց գր էով * / Ք Վսօս ո ոլ տեսակէտով ;

խաւոբճ իւղերով, «ում% ճիւղ, «&Հ» ճիւղ, <ձկո^ վրիմազէն բռունցքովը : 1 0 1 2-րդ գարե ր ուն Երեւան բ բաւական՛ Հա­

ճ ի ւ ղ ։ ԸնգՀ ա ՚ րապէս կբ զ զ ո լ շան այ « ղաւառա– Ու 1լե րթան Հայ տարագիրները, իրեն ց պա­ րուստ եղած է հասարակ կաւէ ամանե ղէններու

բա ր բա ո » բառին գո րծած ո ւթեն էն՛, ն՛ա խընտ բ ե լով պենի Հ ողին վրայ կերտելու , Հ իմն ա ր կե լո ւ : Հա յ– արտադրութեամբ, իսկ այնուհետեւ մենք կը տես­
նենք ՛ապակիէ
բսել բար բառ եւ են թ ա բա ր բա ռ : րենի տ՛ան բուխերիկները վառելու, շիչահ՝ Հէխանւ– ամ ան ե զէնն երու ե լ աւե լի ՚ / ^ / ՚ ^ Հ ^

ա Փո ր գ՛ո վ պ իտի փո րձենք տալ բո լո ր ա յ ս ներ՛ու կեանքդ եւ մուխ– տալու։ յախճապակիէ արտ՛ադրութեանց ել գործածու-

բառերուն -, արդի ն շան ֊ա կ՛ութիւն բ, արագ թւում՚ով - « I I ՜ տ ա յ ր ի ն ձ դ ծ ո ւ խ օխ անի Լւ <լսա աւ օտն թեան ս կզբնա ւո բո ւթ իւն\ը : Ա յս շրջան ին Համ ար

մր յիշատակէ լէ ետքը այն անունները եւս, ռբոնք ՛Նաւասարդի... »: / բն ո րո շ են Հայկ-ավան։ եկեղեցական ճ՜արտարապե­

տրուած են մ ե ր ՚ոչ^գրական լեզուին՛, Հ ի ն ու ն՝ոբ Եւ այս է մեծ՜ օրերուն , Համօ ՕՀ ան չանեան Էն տութեան եւ քանդակագործութեան վերաբերող

մատենագիրներու կողմէ։ ետքր\, Հայ մշակոյթի Հանճարեղ ճարտարապետը, հնագիտական բեկորները։ ֊Այցելուին՝ աչքին կքԼ

Շ .ՆԱՐԳՈՒՆԻ առաքելատիպ եւ Հայրենակարօտ Հայը Նիկոք զարնէ տուֆ քարէ վիթխարի խաչքար մբ Հայկ •

Աղբա լե՝ա\նն՛ ալ կ ՚ ի յ ն ա յ անշնչացան՜՝ Հայրենիքի ղ աԱ ազանա կերպ զա ր գան կարն եր ով ՛ու փ ո բագը ո Լ–

(1) Լա1նկլուա ե ւ տը Ֆլորիվալ եւս եդակի կ ը գուռին առչեւ՝ Հայրենադարձի Հրճուանքը գէմ– թիւններով, յետոյ ն՛ոյնպէս տ՛ուֆ քարի վրայ փո­
դնեն, իրենց ֆ ր ա ն ս ե ր է ն թ ա ր գ մ ա ն ո ւ թ ե ա ն ց մ է ջ :
Ր-այց, գ ր ա բ ա ր ի մ է ջ դեււ շ ա ՜ տ ե ր ա խ ա յ , կ՝ո խոս. րագրուած վաճառքի կամ գնմ ան պա յմ անագի բը :
տովա|1իմ ո ր յոգ|1ակին1երոՆ ա յ ս հ ա ր ց ը ա մ է ն ան.
գամ գայթակղութիւն կը պատնառէ ի մ համբակ քին ... Այս բամանմ՛ունքի մէջ ոլշագր ո լ թ ի ւ ն կը գրաւէ
մ տ ք ի ս : Չ ե մ հասկնար թ է |ի1նւչպէս եդակի տէր.
բ ա յ ի ն կ ը ս տ ա ն ա յ յ ո գ ն ա կ ի բ ա յ , (ես հակառսս. « Եւ Մովսէս ՚Նաբաւ լհբան գագաթր ելաւ: Եւ դարձեալ Երեւանի շր՚ջա՛կա՛յք ի հ֊նագիտական՛
կ բ ) ։ Օրինակ մը Շնսրհափէն. Տ է ր ը անոր ց ո յ ց տ ո ւ ա ւ բ ո լ ո ր ա յ ն ե ր կ ի ր ը ո ր խոս.
տ ա ց ա ծ է ր Ի ս բ ա յ է լ ի ե ւ րսաւ. « Ք ո լ ս ե ր ո ւ ն դ ի դ քարտէ սբ որ ցոյց կուտայ Կիկլոպեան՝ բերդը, սե ֊
պիտի տամ գայն, ահա քեդի ցուցուցի, բայց դուն
պագբոլթիւններ\ը , գամբաննեբբ , ՛աճիւններու սա­
հռ|ն պ ի տ ի չմտ|Թես » : (Գիրք Օրի՛ " ՛ ց ) ՚–
փորները , քարայրներ ր , եկեղեցիներն ու խաչքա­

՛րեր բ , Հրազդանի քարէ կամուրջը , եւայլն ;

Տորմէ թալա ր րն մեզ սա՛հ ին Տէրր ռ ո յ ց տ՛ուաւ, այո՛, մեր Ա՝ ովսէսն՚երուն՛, Մեծարմէք եւ խիստ ուշագրաւ են ՀԻԷ գարու
կը կոչուի, բայց ա–
Հ՚ալաօ-ական ան՚Հետ լինին : այն ելւկիրր որ Հայաստան՛ ֆրանսացի յայտնի ճամբորդներ Հ^ան՝ Պաթիստ
նոնց :
Ուրիշ օրինակներ շ ա ՜ տ ։ Գիւտէն Է , ա1նհամ արգիլուեցաւ Հ՛ոն մտնել Թավէռնիէի եւ Շարգէնի կազմած ՛այգ մամ՚անակի
Փախուստով մ ը , գրչագրական խաթարումներու
Օերադբհլ նման դարսաւղոլթիւններ (ինչպէս Եւ սակայն , անոնց Հոգիներր խաղաղութեան Երեւանի երկու յատակագիծերը։ Ասոնցմէ առա­
աճիւն՛նե­
օթեւանին մէչ պիտի Հրճոլին, եւ իրենց ջինը Երեւան եղած է 1 665ին , ի՚՚՚կ Ծ^^ՐՈՐԳ^
մէչ՝ Հայ­
ւնոյնիսկ Խորհնացիի վերի վկայութիւնը) , բ ա յ ց րը Հանգչին իրենց օտար շիրիմներուն լսելով։ \673թ :

Շքարհալիէն ա ռ ն ո ւ ա ծ օր|իա՚ակբ կ՚աւբդիլէ ՚Օման րենադարձներու Հրաժեշտի ողչոյն՚ներր Ե րեւանի Աա րտարի բերդին՛ եւ ապարանքին

փախուսսւ(նեթ։ Գ թ ա բ ա բ ի մ ե ր տիտաններու (1 մ օ տ դասական ն կա ր ա գր ո լ թ ի ւնը գրած է Հա յ մեծա­

Կ> ՊԵՏՈԻԵ նուն վի պագիր 1Աա իատ ուր Աբո վի ան յ Նկաբագր-ու-,

ոչ մէկ ՛բացատր՛ութիւ՛ն այս մասին։ Բագրատունի թիւննեբ են ձգած նաեւ եւրոպացի ճամբորդներէն
Շարգէնէը1
եւ ուրիշներ (Արիս– ք ահ • ՄամբբէեաՕ) կ՚աբձա. անգլիացի (1673/5.) , իտալացի ճիմիլին՛ (1694),
(1813)
ն ա գ ր հ ն ո ւ կ՚աՕւցնիւն,: ՛Նմ՛ա՛ն ղ ա ր տ ո ւ զ ո ւ թ ե ա ն ց մ է կ ԵէհւաԱ քաղաքի պատԱաթեաԱ կեր^Փորթըրը (181 7), Աորիլին
° Ք ^ ն ՚ ա ^ 2 յաջողած ե մ բացատրել, սակայն (տես
եւ Տիւպուա :

կանանչ բաժակով, էջ 130)։ ԹաԱգաոսԱը Տ ատոլկ րամին՛ մը նո լիր ո ւած է Երեւանի

(2) Ով որ գքիտէ ա յ ս բ ա ս ի ն ի մ ա ս տ ը , ի ն ծ ի ջուրի մատակարարութեան։ Բոլորին ծանօթ է

գրէ : Խելքս չհասաւ : իյԱԲ. — « 1)ովեա • ՀայՆԱսաան » ամսսւգքրէէս, արդէն որ. Երեւանի ջուր՛ը, ՚աշխաբՀի լաւագոյն
սւյււյՆլքլոաճայերէէւի վերածոՆած • —
ՎՐԻՊԱԿ– — Մ ե ր ն ա խ ո ր դ յ օ դ ո ւ ա ծ ի ն տ ա կ ջոլբերէն կբ Համարուի % Սակայն\ Երեւանի Հ ին՛

ծանօթութեամբ մ ը ՝ դրած էինք թ է աւելւորդ է բնակիչնեբը՛ օգտուած են Հբազգանի , Գետառի եւ

վ ե ր ջ ա դ ի ր ՛Ն տապդ « խ օ ս ի ց ի ն » բաոյիՅւ մ է ջ , «երկ­ Այս թանգարանը կը գտն՛ուի Էքրեւանի բուն փառասուն ազբիլրներոլ զանագան առուներէն , ո–

ր ո ր դ ա|Տւդամ գ ո ր ծ ա ծ ո ւ ա ծ սւեղր» , ո բ պ է տ ք է ըլ. կեդրոնը, Ատալինեան՝ պողոտայի ս^Ի"Րե^* Եր րոնք վատառողջ էին։ \937ին Լէնինի Հ րա պա բա­

լայ «աոաջին եւ երկրորդ ա(յգամ գործածուած տասը տարուան գոյութեան՛ ընթացքին՛ ք<Ւանգա– կին։ վրա յ կատարուած պե ղումն երու մամ ա՛ն ակ

տեղը» : Ահաւասիկ այդ հատուածը սրբագբուած բ ան ը ի րա լամբ գ ր ա ւ ա ծ է ար մ ա նաւո ր տեգ մը Ե– երեւան Հանուեցան տուֆէ ջրատար խ ո ղովա կն եր ,

եւ նիշտ ձեւով.— «Լինիցֆմ ա յ ն մ ՝ որ խօսիցի ր ն դ րեւանի մշակութեան՝ եւ լուսաւորս ւթեան Հիմ­ որոնք կը վերագրուին՛ | Տրդ գարուն : Այգ խողո–

իս՝ խ ո ւ ժ , 1եւ նա՝ որ խ օ ս ի ց ի ը ն դ ի ս ՝ դ ո ւ ժ » : նարկս ւթի ւ ն ն երու շարքին՛։ Ամէն տարի թանգա­ ՚Լա^^Ր11 հէ\ հաստատեն թէ Երեւանը ուն՛եցած է

Ն շ մ ա բ ե ց ի ո ր Հայկսւդեան բ ա ռ ա ր ա ն ը ե ւ ս կատա. րան՝ կ՚այցելեն՛ տասնեակ Հազարաւոր այցելուներ , ջրաբաշխութեան որոշ դրութիւն ։ Այմմ Երեւանը

րած է մէկ նուին սրբագրութիւնը, բայց ձգած դպրոցականներ , ուս՛անողներ , մտաւոբականներ , 1լօգտագոբծէ ՝Ի՝ա ււ ասուն ազբիլրներոլ ջուրը լայ–

մ ի ւ ս բ , կ ե տ ա դ ր ո ւ թ ի ւ ն ն ալ բ ո լ ո ր ո վ ի ն սխալ կա. զին ո ւո րն ե բ ե լ Հ րամ ան ա տ արն ե ր եւ էքբեւան եկող նօբէն ծ՛աւալուն՝ ջրամատակարարման ցանցով , որ՛

տարած։ Պօղոսի այս բացատրութիւնը, որ ծաՕօթ բազմազգի Հիւբեբւ \920ի 99 քիլոմեդրի փոխարէն՝ \945ի\ն ՚աճաձ– եւ

է նաեւ մեր ժողովրդական բարբառին , տարբեր Ան՛ոնք կը ծանօթանան Հ՛ոն ոչ միայն էքրեւան Հասած– է 11,700 քիլոմեդրի՛։

ձեւով մ ը 1|թ գ ո ր ծ ա ծ է Ովիդիոսն ալ (Տխրունիք, քաղաքի պատմութեան , այլ եւ Հայ մողովուբդի ինքն իր վրայ դարձող ապակեպատ զոյգ ցու-

Ե– ժ – 3 7 ) – « 8տս–հօատ հւշ 6§օ տսա, զաօ. ոօո աէ61ստ(ս– մ շա կո ւթ ա յին ա րմէքնե բուն եւ յուշարձաններս ւն : ցափեղկերոլ մէչ կր տեսնէք Երելս/ն շր9սւրեչւու–

ս11Լ..,»••: Այստեղ ց*ո ւց ա գ ր ո ւած են բազմաթի*– պատ– թեան Հանուաք բազմատեսակ դրամներու ն՚֊մոյշ–

մ ա ֊Հ\Լ ա գի տ ա կան՝ բեկորներ ու ն շխ՚արնե ր գեղա– ներ՝ պ՛արսկական՛, վրացական , օսման՛եան , հռո­

37 ՀՈԳԻ ՍՊԱՆՆՈՒԵՑԱՆ Նորվեկիոյ մէչ, նկարչական՛ գործեր, ն՚ախագիծեր (մաքէթ՝) մէ ական , բիւզանդական , մոն կոլական՛ եւայլն , ո–
օդանաւերու խորտակ­
իրրե Հետե ման ք երկու « քլի ակր ամ ՝ֆն ե ր ո լ։ ոնք կբ պա տ կե ր ա ցն են էք֊. րոնք կը վկայեն որ Երեւան .արդէն (ԻԶ ե լ <իէ գա­
մ ան ԹՐՈՒՄԸՆ ՛նամակներ
: րեւանը Հ ին. մամանակնեբէն մ ին չեւ մեր օրերը % բերուն առեւտրակ՛ան կեդրոնն՛երէն մէկն էբ եւ իր
ՊԱՊԸ
ԵՒ ՆԱԽԱԳԱՀ Շէնքին առան՛՛ձին՛ մէկ մասին մէ^ ամփոփ­ ԳէՐՔէ^1՝ շնորհիւ դարձեր Էր բազմազգի առեւտրա­

փոխան՛ակելով , յանձն՛ կխառնեն փո իս ագար ձտ բար ուած են Երեւանի տոհմատիրական Հնագոյն չըր֊ կաններու հաւաքատեղին :
լո ւ
Օգնել , տեւական խաղաղութիւն՛ մբ աապպ աՀ ո վե 2յսնին վերաբերող նիւթեր։ Այստեղ դուք կ՛ը (Մնացեալը յաջորդով) Մ– ՄԱՐ ՏԻԿ ԵԱ՛Ն
է
Համար : կր կարծուի թէ շարմումբ ուղզ ուած տեսնէք ոսկորէ եւ քարէ գործ ի քներ , աղօրիք,

Խ • Միութեան գէմ : սանգ , Հասարակ կալէ ամաններ որոնք Երեւանի ԱՐԱԲԱԿԱՆ ԿՈՄԻՏԷՆ զեկոյց մը Հրատարա­

8ՈՒՆԱՍՏԱՆԻ պ է ա ք է օգնել, նոյնիսկ եթէ շր^ակաԼերէն գտնուած են Հ կեց, որուն Համաձայնէ Պազեստինի Արաբները ի

ա յ Գ հ.ՀԲ նշանակէ պատերազմ ք& • Միութեան գէմ, Ուշագրաւ է ապակեդարանի մէ^ դրուած տոՀ– վ ե լ ՚ չ ո յ պիտի Հարկադրուին մ՚իչոցներ ձեռք առ­
Որ գտնտւա՚ծ ^Երեւանի
յայտարարեց Լորտ Ալեքսանգբ , ՛Բանա տայ ի կու­ մական °^ախր է 1937/11", ն՛ել Հրեաներուն դէմ, իրենց կեանքը եւ գ"յքԼՀ
պաշտպանելու « Մի­
սակալ բ : մօտերէն։ Պատէն կա խո ւած յուշատախտակէն ՛այ­ Համար։ Զեկոյցը կՀը՚սէւ

ցելուն կը Հասկնայ որ Երեւանը Հայաստանի ա– այն Անգլիացիներ ր չեն որ կը վնասոլին ահաբեկ­

ՍՏԱՑԱՆ* մէնէն Հ ի ն բնակավայրերէն մէկը եղած է ։ Այո չական արարքն երէն , այլ եւ Արաբները։ Երր Ե–
Հիլրանոցր
պա ր ա գ ա ն կը հաստ՛ատեն՛ Ե րեւանի՛ շր ^ա կան եբ բ բուսաղէմ ի ՛Բ ին կ Տէյվիտ (Գաւիթ) Ա–

Հ Ի Ն ՀԱՅԱՍՏԱՆ > գունաւոր քարտէս , որուն գտնուած այն 7 8 շին<ատեղերր որոնք ունին՝ պայթեցաւ, իբր 7 0 Արաբներ սպաննուեցան։
;
կցուած է Խ . Հայաստանի քարտէսք։ Տպ ՚^տուտ– 2500 3500 տարուան՛ պատմութիւն րաբները չեն կրնար մոռն՛ալ թէ աՀարեկչական՛

գարտ (Գերմանիա) : Հրաաարակի^ ճ. Օւ*ճս, Հ շ ձ շ ւ ֊ ՛Քաղաքին՛ անուան գիտական՛ ստուգաբանու­ գորձ՜ունէ ո ւթեան վերնական նպ՛ատակն է իրա­
ւազրկել վերաձ-ել Հրէական
թեան* Հո*–ոէ Լ ա ա աաբբեր կալ/ձիքեեր կան՛, բայց զիրենք եւ Պազեստինշ

պետութեան մը % I

Fonds A.R.A.M