Page 254 - ARM_19-1947_02

(ԲԱՑԻՍ ա ՀԱԼԷՊԻ ԱկԶ « 0 Ա Ա> Ա Զ» ԵՐԱԺՇՏԱԿԱՆ

ԵկեղհցապաչտաթխԱ^

(Մասնաւոր թղթակցութիւն «Տառաի^ էյս ա է իմ կարգիս ստացայ կրօնական Ընկե­

31 Ս՝ք"յրթք շքէրքսթ գիշեր, Նոր Գիւղի « ն ա ՜" րակցութեան ընղՀ * անգամ ական մողովի Հրաւի–

Լտսսւրգ» մ ար զա գա չտին վրայ տօնեցինք Մայիս ըաղիրը (9 Յու\նիսին) , որ տեղի պիտի ունենար «Հայրենիք»ի մէջ, Պրի՚-սէլէն Հայրենակից մբ

28ը։ Աւելորդ է գանգազիլ մ ան րամասնո լթ իւննե - 3 Յունիսին : \/երփա1լ անուանացանկ մր ընտրեմ բողոքեր է թէ ինչու մեր տ աղան գա լոր ար ես -

րու վրայ։ Տիչեմ միայն, որ տասը հազարի մօտ լիներու եւ ընտրողներու : յգէտը ՜Րաֆֆին՝ , որեւէ Հայկական կտոր չի

ծովածաւալ բազմութիւն մր լեցուցած՜ էր ընդար­ ՛Բանի մր օր առա^ ստացած էի երկու թռու - գներ իր յա յա ագրին մէջ՝.

ձակ գաչտր , որ բացառասլէս լուսազարդուած՜ էր ցէլ կներ թ ե կ ն ա ծ ո ւն ե րու անուններով ւ Ւ՛ն չ գո - Աօսի, «արղա՞ր է բողոքը» խորաղրով կը ^ա.

Հայ .երիտասարդութեան զանգուած՜ային մասնակ– վե սաներ Հ ի լսուած րն ա ր ե լին եր ո ւ Հասցէին , ի՛՛նք նայ վերլուծել այս ցաւալի իբականութիւնը եւ ո֊

ցոլթեամբը կազմակերպական աշխատանքնեբուն : ածականներ , Հայրենասէր , ազգասէր , եկեղե - բոշ չքմեղանքներ ղտնելով, 1քեզրակացնէ (8ա1ԼԱ1ջ

Ներկայ էին, բացի Մխէթարեան Հայրերէ, քսա֊ ցասէր , անբասիր ու պատուաւոր առեւտրական , 13 Յունիս) .

նէ աւելի սուրիացի պետական գէմքեր , որոնց զո Հ ո ւա ծ Հայ ազգին ու Հայրենիքին, Հիմակ աք ֊ ... « լքեր երաժշտութիւնը չայնի դաոնաս
կի, կամ նուագախումրի համար հարուստ պէսպի–
կարգին կրթական նախկին նախարար ԱպտիւլրաՀ– պիտի զոՀ ուին եկեզեցփ ին Համ ար ; կ*իմ ան ամ թէ

մա՝ն Բէյեալի , Հ անօգուտ շինութեանց նախարար քանի մր թռուցիկներ ո լ անուանացանկներ աչ թեկ­

Միքայէլ իլեան (յոյն օրթոտոքս) , եւ ծ՜անօթ պե­ նածուներու՝ պիտի ստանանք : Ա՝էկ խօսքով մր­ սութ-իւն մր :
Մեր հայ կակայն կտորները մեզի հաճոյք կը
տական գէմքեր : ցում եկեղե ցապա շտ ո ւթեան : Գէպի ետ մէկ գար * •
պատսառեն, սակայն վստա՛՛հ էք որ անոնք օտար,
Կր նսխագաՀէր ընկ՛ Հ ը ա ձ Փափազեան , որ Բոլոր Հայ մողոՎուրդր եկեղեցասէր , մինչեւ ծայ– ներուն հրամցն1ելով լաւ գաղափար կազմել կտ­
տանք մեր արուեստի մասին։
բացաւ Հանդէսը, իր Հիմնական գօշերուն մէջ րա յեղ ձախը , առանց տարիքի , սեռի ու ղաղա -

պարզելով Համ՛աշխա րՀ ա յին Ա •պատերազմի վախ՛ փարի իւտ րո ւթեան ։ Արարներ ր կորսեն , Ի՚էյր>

ճանին ստեղծ՜ուած՝ կացութ իւն ր յաղթական եւ իշշալլահ: Համաձայն չեմ այս տեսակէտին ։ Ընղուն ինք

պարտ Լ ալ աղգերու մ ի Հիլ , եւ Հայաստա՛նի կրած՜ 1 Օրակարգի ամէնէն կարեւոր Հարցերէն մէկը , սլաՀ մբ թէ չուձնինք յա յա ագրի մր կենսական բա -

ճակատագրական տագնապները : ՆախագաՀ ը բա­ վարչութեան վիճակով գագար եա լ 9 անգամներ ուն մինը կազմելիք կուռ կտորներ ղաշնակի Համար։

ցատրեց այս չվ՚ոթ ու վտանգաւոր օրերուն մէջ տեղ նոր անգամներու ընտրութիւնն էր ։ կարեւոր, Բայց, ամէն յայտագիր իր վերջաւորութեան ուձնի

Հ *3 * Ղ՝աշնակցութեան գործ՜բ , ու կանգ առաւ այն կ ըսե մ ,որովՀ ետէւ տ յս օ բա կա րղըպատճառդա րձաւ թեթեւ կտորներու շարք մը, ուր գոնէ շատ ղիւրին

Համազգային գոյամարտին վրայ, զոր մղեց Հաւ Հարիւրաւոր անգամներու մէկ անգամ էն ներ - եւ կարելի է, նոյնիսկ շաՀեկան , Հայկական կա Հո­

ժ ո ղո վո ւր գր իր գա ր ա ւո ր թշնամ ի ին գէմ , ի վե ր– խում մ ան ; Ընկե րակց ո ւթեան անգամներու թիւր րիկ մը սաՀեցնել \
Ունթնք թէ չողնինք այղպիսի
Հո յ պարզելոլ Համար Հայ ազատագրութեան եւ կր կն ա պա տ կո ւե լո վ , անցեալ չարթ ո լ Հասած էր ղործեր՝ փքթ–

անկախութեան գրօշր I 10091 Ե ՛֊՝ տակաւին արձանագրուողներ ալ կան ։ առռղր կը գտնէ– Համրեցէք շարքը*—

Օրուս/ն առա ջի ն բանախօսը, ընկ» ՄիՀրան Անցեալ տարի ալ կատարուեցաւ Վիճակով դա– Սաենդիարեաս, ՚Լօբղանեա՚ն > 1լյաչատրեան ,

Հերարտեան , ապա սլա ւո մ ա կան ր օ էն վերլուծ՜եց գա րեալ ին ր անգամներու ընտրութիւնք, Րայ° Չուհասեա՚ն , ^արխուտարեան, Տիգրանեա^, էլ -

օրուան իմաստը, զինուորական թէ քաղաքական կրօնական Ընկերակցութեան ծրագիր կանոնագրի մաս եւ ղեռ շատեը ունին ղողտբիկ ղործեր , որոնք

գծ՜երումէջ պատկերացնելով Հայ ժողովուրդի ճգ­ տրամ ագրոլթեամ ր՝ ընտրելին առնուազՀե պէաք անպատուաբեր պիտի չր/Լային Բաֆֆիի մատնե -

նաժամային գրութիւնը Մայիս 28ի նախօրեակին , էր երեք ս րի ՐԱաՐ բուն ։
էյ կեղե ցասէր նոր անգամն
երբ արեւմուտքէն Թուրքը ւեւ թիկունքէն Վրա - ե բո ւն առաջին գո ր– էյղերամաՀ եը ղաՀ ան ՎաՀ րամ Ավաճեանի ղաշ­

ցիներն ոլ թաթարները լինել թէ չլինելու ծը եղաւ լուծարքի ենթարկել այգ յօղուածը ։ Ջն­ նակի Համ ար յօրինած ղոբծե րր փոշիներու տակ

կացութիւն մր կը ստեղծ՜էին Հայ ժողովուրդին ջեցին երեք տարուան պա յմ ան աժ ամ ը ։ ՚էյերկա յի** կր մնան Բաբեղո բծական ի մ աաենագա բանը ;

Համար։ քսաներորդ գարու այս երկրորդ Աւա - առտուն կանուխ արթնցողբ կուտայ \ 00 ֆրա\նք , Ա սլենղիա բեանի Ալմ աստ օփերա յէն պարտական

ԲայՐՇէ ԼոՐս օրուան Համազգային Հերոսամարտէ կր ղառնայ անգամ Հաւասարէ Հաւասար , կ^ընարէ

°*ը ՛Ա՛րջ կը վճռէր բախտը Հայ ժողովուրդին , եւ կ^ընտըուի ։ Իսկ երր 100 ֆր * տարեվճարը

ու ապահովելէ վերջ Մայիս 28ի վւառքի թուակա - 200 ֆրանքի բարձրացնելու խօսք եղաւ այսօր– ցնել իրենց ՛նոր թեկնածուներու մ ո լաքը Վարչու­

նը, կը վերադարձնէ ր մեզի վեց դարերէ ի վեր ուան Համար շատ չնչին գումար մը ղալլքս1ղԱ1լր թեան մէջ ։ Անաց եա լը բոլորղ ալ ղիաէք* • • • :

կորսա ած մեր ազատութիւնն ու անկաիսութիւնը : փրթաւ , եւ 100 ֆրանքր մնաց անփոփոխելի , ո– Ոռ բ °րէնքի Վրա յ Հ իմնսւելով ձիարձակարանի

\375ին Կիլիկիոյ բերդերուն մէջ ջախջախուաՆ րովՀետել նոր եկեղեցասէրէն եր ու սնտուկէն գուբս վերածուեցալ Կրօնական Ընկերակցութիւնը , ուր

Բագրատունեաց Հարստութիւնը , 1918 Մայիսի պիտի գար 50000 ֆրանք եւս (նորերու թիւը Հաշ­ առտուն՝ կանուխ արթնցողր ձի խաղցնէ ։ Ամենա–

28ին կը յառնէր, ու \920ի 0 ուելով 500 անգամ՛) մտնելով եկեղեցիի սնտուկը։ Համ եստ Հա յ ր են տ կցակաւն էն մին չեւ ամենա զօր եղ

գո ս տ ո ս ին կը պսակ– Ա յս նո րե բու նպատակը եկեղեցին զօրավիղ Հան– կազմակերպութիւեն երն՝ ոլ Ա՝իոլթիւններր իրենց

ո՚-էբ Աեվրի դաշնագրով։ Միջազգային այս վա­ ղիսանաչը չէր , ոչ ալ նիւթապէս ու ըարոյապէս ծրագիր—կանոնագրին մէջ ունին յօգուած մը, որ

ւերագիրով կը ճանչցուէր Հայ ժողովուրդի իբա - օգտակար ղառնա լ, այլ այս ա՚նղամնեբով յաջող - 1լ ըսէ ,-—- Վ^արչութեան անգամ կրնան ՐԼԼաԼ ամէն՝

ւունքը ԹրքաՀայաստանի իր Հողերուն վրայ, ու ա\նոնք որոնք Ա* իութեան ս անդամակցած են մէկ ,

Ուիլսընեան սահմանն երր կը ն ո ւիրագո բծ՜ուէ ին երկու եւայլն տարիներ ։

սլատմականօրէն : եւ այղ Հովր ղմբախտաբար կը մթաղնէ մեր տզ­ ՛Բանի մը նոր «եկեղեցասէր» անդամներ տե–

Բանախօսը շեշտեց ապա այն աղաղակող հա - զային ա ւան ղութ իւննե րն ոլ ս ր բո լթիւններր ։ Ա– 1սա յ , եւ Հարցուցի , Ա յս իռն չ Հ ողեփոխութիւն

կասոլթիլնը, որուն մէջ կը գտնուին այսօր Հ. 3– մ ուր կան զն ին ք պատեՀ ապա շտ մ արղոց օտար ղա­ է . տակաւին երէկ եկեղեցին ձեզի Համ ար Հաշիք

Դաշնակցութեան հակառակորդները , երբ Սեվբ եւ ղա փա բա բան ո ւթեան եւ զղաց ո ւմնե ր ո ւն ղէմ , ու էր , եկեղեցականներն ալ ա ւգ ^աշիշր մ՜ ո ղո վո ւր–

Հայկ. Գատ կը հոլովեն, բայց կը փորձեն ուրա­ չմոռնանք մանաւանղ՝ որ հալ Ժողովւոլրդի հա - ղին ներարկողներ, եկեղեցին թատրոՀնն էր, կղե­

նալ Հիմնաքարը այդ դատին, Մայիս 28ը : * ւաքա՜կաւն մէկ խոյանքն է այգ պայքարրդ գարերու րականներն ալ դերասաններ եւ տարին մէկ ան -

Արտասանութիւներէ , նուագէ ել մեներգներէ Հալածանքին եւ բարբարոսութեան ղէմ ։ Պատմու­ զամ մ իա յն պիտի թո յլատրէիք՝ Բարեկենդանին

վերջ, խօսք առին, ընկ. նախագաՀին Հրաւէրով, թիւնը կուսակցական կամ քաղաքական նկատում֊ ՛Որ կղերականները փիլոնով ու վեղարով, խուն՝կ

նախկին նախարարներ ԱպտիլրաՀ ման Բէյեալի և ներոլ. աւերին չի կրնար ենթարկուիլ, ու բոլոր ա– ոլ բոլրՎառոՎ փողոցներր պատէին , ինչպէս կ*ԼՀ~
Միքայէլ
Իլեան, որոնց ւղերձները Հւ Հեգի լ նոնք —|– ըլլան մեծացն ո էն «պետական» ղէմքեր թէ նէին Հա յաստան ի մէջ Հ

Հայեւարաբ եղբայրակցութեան նոր մէկ վկայու­ կրօնականներ որ կը փորձին ուրանալ Ա՝այիս : Այո1 գ տ յգ րո լո ր ր մեր Հեռաւոր նպատակներն

թիւնը։ (Պիտի գտնէք այդ ճառերը ներփակ) : 2&Ը > ծիծաղելի կր գար ձնեն իրենց Հանրա յին է– են։ ՚Լթերկայիս մ՛եր մօտաւոր ծրագիրն է Կրօնական

Երկրորդ բանախօս ր, Տոքթ. 3՛ Գասապեան, ութիւն բ մ իա յ ն » ; Ընկերակցութեանց եւ րո լո ր եկեղեցիներու Վար­
պարզելո վ Մայիս 2Տի ընդհանրական իմասսւր,
շեչաեց ի մ է չ այլոց* Ք՝էէւ յա յտաղբին մէջ տեղ ունէին նաեւ ուրիշ 3 չութիւնը ձեռք առնել , Հեռացնել անբաղձալի

բանախօսներ , բայց Աոլրիոյ պետ * ղէմքերոլ ա– տարրերը , ւհ ր ան ս ա յի բոլոր դպրոցնե րր են թարկե ք

«Ուսանողութեանս շրջանին , մի՛շտ տեսակ նակնկալ ներկա յութիւնն ու ճառա իսօս ո ւթ ի ւենե րը մեզի եկեղեցիներու միջոցաւ, նոր սերունդին տալ

մը սարսափով ել տատմսումով մօտեցած եմ քն­ պատճառ եղան, ոբպէսղի օրուան նախաղաՀր յա­ Հայեցի դաստիարակութիւն * ••

նութեան սեղաններու։ Բայց սա րոպէիս , յոգնա­ պա ւէ լա յտ աղբին մ էկ մ ասը ։ Ու՜րեմն , Վերջփ՚Ա • ՝ԲսանՀինգ տարի Է մեր ըսածը ի^՚նչ Էր ,

խուռն սա բազմութեան նե ր կա յո ւթեան,իմ երկչո­ խօսողն՝ եղաւ ընկ * Տոքթ * Ա * Գապագեան , ոք Ա՛ Բ* Գ* սոբՎեցնել նոր սերունդին, քիչ մըն աք

տութիւնս շատ աւելի մեծ է եւ անբացատրելի ։ ծանր ա ց ա ւ էջմ իածնի Հա յ րապետ թև կողմ է էյգիպ֊ Հայոց պատմ ութիւն եւ աշխաբՀ ագրո ւթիւն , ո բ ֊

Բեմբասաց մր չեմ , պերճախօս մը՝ երբեք։ Ուրեմն աաՀ ա յերու Առաջնո րգ Ա ամ բբէ Արք * ի ուղղուած պէս զ ի ապագային դառնան Հա յ բեն իքին օգտակար

ինւքնաբուխ խօսքեր միայն պիտի ըսեմ ։ ՀրաՀանղին (պաշտօնական որեւէ արարողութիւն քաղաքացիներ * Ւոկ դուք կ^րոէիք թէ երբ Ա* Բ*

«Բար եկա մ մը Հարց կուտա ր երկու օր առա ջ՝ չկատարել Մ այիս 2,$ի առթիւ) եւ յայտարարեց * Գ*ը սորվին Գաշնակցական կբ դառնան , երեւի Ա •

թէ ինչո0ւ կբ խօսէի Հ անգէս ի մր մէջ, որ կազմա­ ^՝Ե^մ է ածն ի Հա յբապետը մ ասնաւո բ Հ ողա– ,ՍաՀակն ու Ա* ես րոպն ալ Գաշնա կցականներ էին ։

կերպուած էր Գա շնա կցութեան կողմէ , ել ուր ծո ւթեամ բ ( I ) թե լաղրած է Աիրունեանի չ տ օ նե, Ոչ, մենք ուն ինք որոշ ծրաղի ր Հա յաս -

կուսակցականներ միայն խօսք պիտի առնէին։ Պա­ Մայիս 28ը։ Այսօրինակ ելոյթ մը կը ձգաի գերա­ ա ա ն ե ան ուղղութեամբ , նոր ուզզաղրութ իւն , նոր

տասխանեցի թէ «յառաջգիմ ական» պիտակով շր~ դրական Ուբացլքաւն մղել Հայ ժողովուրդը , ապազ– ոճ , նոր լեզու , ,ո լՀա յաստան եան պատմո ւթ իւն Հ Լա I

ջ*1 ղ ոչ֊աաք ոչ—պագ մարգոց ՛վերաբերումի ել գա յնաց \նել զայն եւ մղել Համազղային նախասփէԼ– ա զգա յ ին տուն ը մե րր պիտ ի ըլլայ , պիտի արա -

պա ամ ական անջնջելի թուականներու Հանգէպ քի՝ Հանղէպ մեր նաՀայոակներուն եւ բոլոր տ– մագրենք առանց խտրութեան բոլոր Հայաստա -

ցոյց տրուած արուեստական անտարբերութիւնր նոնց , որոնք իրենց արիւնով բարձրացուցին մ եր նասէր տարրերուն ։

պատճառներ չէին ՝ ոբպէսղի ե՛ս ալ , իրենց կար­ անկախութեան ել աղա տ ո ւթե ան ղր°շը՝ Հ այ բենի Ջըսէ^ք, եկեղեցիի քաՀանաներն ալ դուք

գին , գաւէ ի պատմութեան եւ Հայ ժ՜ ո ղո ւիո ւ ր գ ի ա– երկնքի տակ» ։ պիտի ըլլաք, Հա յաստ անւեան ուղղութիւն ունե -

մ էն՚էն ս բ բա զան \ն ո ւի րա կան ո ւթի ւնն ե ր ո ւն գէմ ։ Բանախօսը ղիտել տուաւ մանաւանղ , որ Հա­ ցողները մ իա յն՛ պիտի պսակո լին , կնքուին եւ

Այս գասալքութիւնը, այգ մարգոց կողմէ, չի թե– յաստանի Հանրապետութեան աթոռն եբուն վրայ թաղուին ձեր բարձր արտօնութեամբ եւ ձեր նախ­

լագրուիր այգ մարգոց հա՚յո՜լ Հոգիէն Հ Այլ օտար բաղմ ող արղի իշխանաւս բներ ր ի վիճակի չեն , կին ո ւն ա կ ո ւթ ե ան ց Հ ետեւելոՎ , անտառներու ու

ազգակներէ եւ շաՀախնգրական նկատումներէ , ո– չունին զօրութիւնը Հայ մողովուրղի սիրտէն եւ պարտէզներու մէջ, բացօգեայ տափաստաններու

րոնք սակայն պիտի չզօրեն շրջելու պատմութիլ - արիւնէն բամնելո լ թուական մը , որ պա ամ ու - վրայ , կարմիր պսակ ո ւ կնունք կր սարքուի^ն ։

նր , եւ թէ յղելու մե, աո ատ ո ւթեան ել ան կախ ւ, թեաՀն կողմէ նոլիբաղոբծուած էք ղաբձած միջազ­ Պ բծաւ գնաց • • • -
թեան պայքարի
լուսաւոր այս թուակա\նը։ Յայտ– գային ղէպք եւ ւանղած Աեվրի ղաշնաղրի , որուն , կարեւոր պարագայ մը , Կրօ՛նական Ընկե -

նեցի մ անաւանգ , ,ո^ր վերջին քան ի մը տա րին եր ու անունով մե ր Հակառակո րղնեբ ը Հա յ կա կան Գատ րակց ո ւթեան մեղի ուղարկած՜ անուանացանկին
մէջ կաթոլիկ ,ասորի ե բողոքականներու անուններ
•գաղթաՀ ա յ ի րագա րձո ւթ իւննե ր ը ո՛ չ մ իա յն զօ­ կր յուղեն, տարիներու ուրացումէ եւ քունէ վերջ... կարդացի : Մեր Ազգ– Ա աՀ մ ան աղբ
ո ւթ եան– մէք
րացուցած են իմ մէջ Հ *3 * Գաշնակցութեան Հան­ Համ ամողովբղա յին այս տօնակատարութեան

գ է պ իմ խոր յարգանքս ու սէրս , այլ Տեւ լքղած են պաշտօնական մասի աւարտում է վերջ , մին չեւ ա– յօդուած։ մր կայ որ կ ըսէ . կրնան ընտրել կամ

օյ)ա զղջՈՆւքի՝ որ ցարդ Դաշնակցական; ո՞ր չես" ե– ռաւօտեա\ն մամ բ 3 ա ւ ^ ղ ի ունեցան խ ար ո լկաՀ ան - ընտրուիլ միայն^անոնք, որ Լուսաւորչական կամ

ղած : (՛էյրկա^ատեւ եւ բուռն ծափերի ։ ղէս եւ Հ րա խա զութ իւննե ր , ընկե րակց ո ւթե ամ բ Առաքելական Հայոց եկեղեցիին մաս կը կազմեն :
։ Փ ա–
^Սիրելի Հայրենակիցներ , կը գանուինք շր - Հ ՛՛Մ *Ը *Մ ՛Ի ֆանֆառին ւե լ նուագախումբի Այս պարագան րնտբոզական յանձնաժողովի լուրթ
խանղավա–
ջանի մը մէջ, ուր անՀաստատ գարձած են մեր ռաՀանգէսը Վերջ գտաւ Համազղային "•–չադր ո ւթե անր կր յանձնեմ , այս կիրակիի (22

Հանրա ք ին բաբո յ ականն ու սկզբունքները ։ Օտա - ռութեան մէջ։ Յունիս) ընտրութեանց առթիւ։

բութեան Հով մր կր փչէ մեր իբականութեան մէջ, Մ– ՏԻԳՐԱՆԱԿԵՐՏ8Ի

Fonds A.R.A.M