Page 94 - ARM_19-1947_01

^^ ^ .֊ - ֊^–~ ——՛՜՛""" ՝•՝.•՝ •

.Հասէմոլթիլ1 Հայոց դրականութեանդ, մեծար.

1"՚֊սումԼասիրութիւնը , որ անպայմա՛ն պէտք է

Խարակուէ առանձին Հատորով կամ Հատորներ

ԽՄԲ — Դշ. օր արտատպեր էինք Հ.ց.դ. ր,I թերցող աւելի լայն Հասարակութեան մւ Ժամ անաճ է որ վերՀ գտնէ մեր արէոասաՀ -

րիկայքի կեդր. կոմիտէիս յայտարարութիւնը Հ դառնալու Համար. ՛Նոյնպէս առանձին Հա աո. մ աւեան կեանքի՛*՛ մէչ գարշելի փսփսուքը. «ֆա–

յաւս համաձայն կարեւոր հիմնադրամ մ)Ը պ Լ ի Հրաաարակոլթռան արմանի է նոյն պարրերա֊, շփսադ , ոբ ՀւոզՀետէ գոյն փոխելով կր դառնայ,

կազմուի հայ մամուփ եւ գրակա&ոլթհաՏ համԱր, \թի՝ւ մէչ լոյս տեսնող «Ո՚֊րուադիծ Հի* Հա - չափազանց վյբսակաբ , եւ երբեք չի նպաստեր մեր

«Հայրենիքդ ամսագրի 25ամհակին աոթփլ; \տա՚1 ի պատմութեանդ Հմտալից ուսումնասի - սրբազան դաԱ՚ն յաջողութեան եւ միասնականու­

Մեր պ ա շ տ օ . շ ա կ ի ց ը լ ր ե ք Խմրագո^կան&հ.ո ՛ի1՜1" ՚ ԳՐ1"֊™* Պէյբութի Հայկ, ճեմարանի թեան :

՚նափբած է այս նիւթին։ Ահաւասիկ հ ո կ ր ռ ո ո ո , ո ո ՚ " " ^ Գ ՛ ^էպ^լե-նէ կողմէ։ Միանգաւ ընդմիշտ պէտք է Համոզուինք թկ

կ1ւըՈ կ1ւրւուէ–. հևեատնեւ, եևաա,լ խ1 որագ,իրը.1 — - «Ամսա1գրին էլ ՚ ք1է չ 1ԲԱենք պարտաւոր ենք նկատի ունենալ նաեւ. մեր մոզովոմդև է "ր ծնած է իր կուսակցութիւն֊

ցրուած կամ անտիպ մնացած արմէքաւոբ գբ . Ա՜էքաւոր անտիպ գրուածքները, զոր այս կամ ներր ել անոաք իաէալը, Համաձայն իր տենչերուն
եւ արմ է քինէ
ուածքներոլ վերՀ րատարակութիւն ը դ. ֆ պատճառներով ցարգ կարելի էէ եղած Հրա֊

Ամրոգձ գրադարան մը կազ՛ք ող «Հայրենիքդ կրակել ոչ առանձին գրքերով եւ ոչ ալ նոյնիսկ Այսպէս ւնաեւ ամէն ազգ իր կուսակցութիւնը

ամսագրի ստուար Հատորներուն մէչ, ինչպէս ր պարբերաթերթերէն ոեւէ մէկուն մէչ֊. Հեղի– կը ծնի, զա(ն յարմարցնելով >իր պետական պա -

յայտ՛նի է, ցրուած են րաղմաթիւ արմէ քաւոր գոր­ \կները իրենք միիցներ չունին էրենց սեփական Հան VI երունք Նոյն իսկ յաճախ գրսէն կը պարաա.

ծեր , որոնց վեբաՀըատարակութիւնը աոանձին էխքով Հատարակե լու իրեԼց այգ անտիպ գ ո ր - գրուի Հ Ֆաքս կանո ւթիւնն ալ իտալական արտա -

գրքերով, անկասկած, մեծ ծառայութիւն մր պի­ \րը, իսկ «Հայրենիքդ ամսագրի կամ ուրիշ պար– դրութիւն մին է, իր ազգային «կլիմային» միայն
բառացվ իճ խուրճ
տի ըլլայ Հայ գրականութեան, Հայ պատմութեան ձրաթերթի մը մէ1 ալ չեն Հրատարակուած , ո– յատուկ , ե կր նշանակէ

ել Հայկ* Դատին ւ \վՀետել կամ այն է, որ շատ մեծ ու ծանր են միո՚լթիւն :

Օրինակ, անգնաՀ ատելի բան մը պիտի ըԱայ , ւց Տավար եւ կամ կրնան շաա րան կկոր սնց նե Ֆ ա գա կա ւթէւնբ ՀամաշխարՀայէն պատերագմէ
ծնո ւնգն
եթէ առանձին Հատորներու մէչ ամփո՛փուին ու 1Է կտոր կտոր բլլան ու երկար ժամանակս ա՛հ որու, ն թԼղնաւո բմ ան եւ կազմ ութեան
նպաստեցի)
ա ա ր ած ո լին քհուրէնի Հ Հայ Յեղափ՛ոխականի , մը թացքին լո յս տեսնեն պարբերաթերթերու մ ԷԼ: աշխարՀի բոլոր մեհ՜ ագգերլ1, եւ ոք

յ,իշատակներըԴ , որոնք չափազանց կարեւոր նիւ ՛Լքման պարագայ մբն էր* օրինակ, մեր մեծա– թէ մեզի սֆԱ *իոՔ,ր մոգովուրգներրէւ

թեր կը ներկայացնեն Հայ ազատագրակա՛ն շարմ քաղանդ կ ոստան ՏԼարեանի վէպշ ձՆաւբ լերան Ան պս\րզապէս պատերազմի կուսակցութիւն

ման պատմութեան Համար և որոնք այն ՚ ր ա յ ^ ւ Բարեբախտաբար , գտնուեցաւ Հայ մեկե– մբն է 1 ես ադ՝։։ուզզակի ձ՝նա& ռուսական Ս՝ եհ՜ Տ ե–
Սալսխօս պատկերներ կուտան այ՜ժմ աւերակ Հն
կան գաւառներու ՛՛՛նՀ՝ ապյերկա. ձա "յ՛գ յրմէքս ղա փոխ ուր են էն : Ա.յ սինքն յե զա փոխ ո ւթեան &բն–
էէպին •լլՀ,րաոտարրակտուԼթարիաււնոըր գարառանձին Հա.տոբով
դիւցազնական մօտիկ աԴցւյեալէն : կեր՚ֆն է, ւ ատոր Համար Հիմա գատապարտուահ՜

Երկար տարիներու ընթացքին այգ «Յիշատակնե– ՛Նման պարագայ մըն էր նոյնպէս Տիրայր ար– է Հոր ուել ււ : ք*ն չսլէ ս որ մ օր մ բ հ՜նահ՜ մ անուկր

րրԴ յոյս տեսան ամսագրի էչերուն մէչ ել ամէն\քեսւԻսևոաոս 3 "վՀաննիսեանի Հոյակապ ուսուս կր խնամէն՝ եւ «րնկերր» Հողին կր յանձնեն • Բայց

գտնուեցա ՛ւ կառա վար ո ւթիւնն եր որ գուրգուրա -

տեղ կարդացուեցան արտասովոր Հետաքբքրոլ տնասիրութիւնը միչնագարեաԼ բանաստեղծ Ֆրիկէ ցին , մ եՆղուցին իբրեւ գո րհ՜իք մ բ , Հակազգելու

թեամբ, նոյնիսկ յափշտակութեամբ։ Պատերազ 1 մասին, երկար տարիներու խիստ արմէքաւոբ Համ ար Համ ա յնավա րո ւթեան ձգտումնե բուն ,անոր

մէն առով եւ պատերազմի միիցին մինչեւ անգամԼ ուսումնասիրուիլ.ւն մը, որ իր շատ մեծ ծաւալով տա րահ՜մ էհն– սա Լ Լ լ թում բ կանգնե լու մ իա ո ւմ ոփ ,

՛յդ սքանչելի «Յիշատակներոլ» Հիացողներէն ո\ եւ նիւթի ծանրութեամբ յարմար չէր Հրատաբակ– մինշեւ այն ատեն , երբ իրենց օգտակար Էր եւ

ման ք պատրաստակամութիւն յա յան եցին իրենձ ոլելոլ Համար ոեւէ պարբերաթերթի մէչ ,

ծախքով վերՀրատարակելոլ ղանոնք առանձին Հա ՛որ արմանի է անպայման Հ ՚ւատա լոաակկւո ւ ՝յլա . աււահ– Վ ր սոլ ւ սր։

ւնե֊ ֊ ո ւ մէչ–. Սակայն, իրենցմէ անկախ պատ. ձին Հատորով։ Հեղինակը շատ երկար պասեց , Ֆաշա կանո ւթի ւնր իբրեւ պետական կուսակ -

ս ա ուն/ եէյ ր ով այդ գործը գլուխ չեկաւ ցարգ : .Այսօրմ,ինչեւ որ պատաՀմամր, վերչապէս, գ.տաւ Հրա– ցութիլն, փոխանակ իր երկրին մէ9 ներքին րար–

երրէ Հնս, բալո բութիւն կ ա յ ընելոլ ա յ գ ք կ ^ աարակիչ մը։ գաւաճման միայն սատարելու , Հռոմէական կայս­
կըր^
թէ Ա-ոլբէնի «Յիշատակներով» Հիացողները Ասոնք գեռ բախտաւորներն են, թէեւ ոչ բո­ րութիւնը վերակազմելու երազատեսս ւթեան փոխ–

յն իրենց նոլիրատուոլթփլնէերսւ ը>Հ ել մեր լորովին , որովՀետեւ ունին աԼտիպ մնացած ո1֊րիչ ուեցաւ։ Ան մոռցաւ թէ այդ Հինաւուրց չարա­

չնգանակոլթեան ատեն ել այմմ մխոցներ Հա, արմէքաւոբ գրուածքներ ալ, որոնց Համար մեկե­ բաստիկ մզձաւանչէն էր որ քազա քակր թո ւթեան
"եզ իրաւ,գորոծրելոհւհ իրենց եւ մեր բաղձանքը..
նասներ չեն գտած տակաւին : Աակայն, կան բազ­ Հորիզոնէն անՀետացան շատ մը մեծ ու փոքր ազ­

ԱնգնաՀատեչի բան մը պիաի ը,լայ նաեւ ա. մաթիւ ուրիշ Հեղինակւեր , .վիպագիրներ , բանա­ գեր եւ այսօր իր Հին զոՀերէն շատեր ազատու -

նձին գրքով վերՀրատարակոլթիւնը Հայասաա– սէրներ, պատմաբաններ , կամ պբէտմական վաւե - թեան ծարաւով կը տառապին՛։
Արամի
նի Հանրապետոլթեան Հիմնադիրներէն րադրեր Հաւաքողներ, քննագատԼեր եւայն, որոնք Հետեւաբար , անոնք որ Համակրանքով կր

խիստ արմէքաւոբ պատմական յոլշերուն, որոնք ունին Հրատարակութեան արմանի մեծ գործ՛եր , վարուէին , զարմանքով տեսան թէ գործիքը իրենց

աւելի քա՛ն երկու տասնեակ տարի աոսվ լոյս տե­ բայց միչոց չունին Հրատարակելու եւ ստիպուած ձեռքէն խոյս կուտար, այսի՛նքն «անձրեւէն փախ–

սան «Հայրենիքդ ամսագրի յաչորդական թիլերուն են գիմ ել զանազան աէՀաա բարեկամներու ^ չեյուի կարկուտի բոն ո ւած էին»; Ուրեմն, նախ

՚ՐԾ,ՐՃԾռՐ– լ 1–^ լ ^.ո ^ յ 9 ը գտպի Եթովպիա,

Շատ գեղեցիկ ք.^ ֊էր-ր լլլայ նոյնպէս դարձնելու Համար : -* . • թոլրքիա եւ այլուր , ել աւելի ուշ՝ Համոզուէ լով

֊•՚&Էկ-՚Հ-աէոո ր ի մկչ ամփոփոլմր Պանք Օթոման ի Անտիպ մնացած եւ առանձին Հատորներով վտանգի լրչութեան , գասաւորման ան յարմար ու -

Հերոս Արմէն Գարոյի գողտրիկ յուշերուն ու պատ­ Հրատարակութեան արման ի ուրիշ շարք մը գոր­ թեան՝ քանդեցին զայն, առանց նախկին մտաՀ՚Ո–

մութիւնն ե ր ո ւն , որոնք լոյս տեսան «Հայրենիքդ գ՜երէն աւելորդ չենք նկատեր Հոս յիշատակել նա– գութիլԼը անՀ ետացնելու։ Դ՛իրքերը շրիլելով

՚ամսագրի առաչին տարուան ընթացքին : եւ Արմէն Պարտիզեանի Հաւաքած Հւ ՚յկական չար­ ռտեզծոլեցալ իհրիէսթէ մը ։ Կ առավարո ւթիւնն երր

Արմէ նոյնպէս առանձին Հատորներով վեր - գերու վե րո ՚բերե ՛յ լ խիստ կարեւո ր ու Հետաքրք– ներկայիս ալ թուխս նստած են ծնելու Համար

Հրատարակել մեր ամսագրի թիլերուն մէչ ցրուած րական վաւերաթուղթերը, որոնցմէ միայն քանի վաղուան պատշաճ կուսակցութիւները –.Պետական

ընտիր էչևրը Միքայէլ ՎարաՂդեանի , Արշակ Զա­ մը նմոյշներ ցարգ Հրատարակուեցան «Հայրեն՛իքդ մեքենաներոլ օրէնքն է : Մենք նոյնիսկ Հանրապե­

մա լեան ի , Ց • Զաւրեանի եւ շարք մ ը ուրիշ ակա­ ամսագրի մէչ : տութեան օրով ունէինք Անկուսակցական կուսակ­

նաւոր Հայ մտքի մշակներու : Ինչպէս կը տեսնուի , անՀրամեշտ է, որ ցութիւնը ել մողովոլրդր ծծուած էր Հրապարա

՚ Արմ՜է առանձին գրքերով վերՀ րատա րակե ւ «Հայրենիքդ ամսագիրը իր տրամադրութեան տակ կէն..

Հնչակեան կուսակցութեան Հիմնադիրներ էան Ա– ունենա յ գրական - Հրատարակչական մեծ ֆօնտ Ֆաշականութիւևը իր առաքե լոլթեամբ չէր
կրնար մուտք գործել տկար մողովոլրդներոլ մէչ,

դատի եւ Ռուբէն Բերբերես/նի այնքա՜ն շաՀեկան մր , որով կարենայ ոչ միայն առանձին գրքերով առաւ ելասֆէս մեր մէԼ , վ/ո խաղար ձ շաՀեբու եւ

եւ այնքան Հարուստ յուշերը թէ՛ այդ կուսակցու­ վե ր Հ ր ա տ ա ա կե լ իր բք\ ւրաւո բ է Լեր ո լ մ ԷԼ ցրուած Հ ողի չգոյութեամբ յ

թեան ծագման ու սկզբնական շրշ\սնի գործունէոլ– արմէքաւոբլ գրուածքնե ր ր , այլեւ առանձին Հա - Ջ կ ՛ո յ մէկ Հատիկ փաստ որ Հակառակն ապա­

թեան մասին եւ թէ՛ առհասարակ պատմական այգ տ ո բներով Հ րատա բակէ ա յն կարեւո բ մեծ գբբ - ցուցանէ : Որ" վՀ ետ եւ ամէն կուսակցութիւն իբ

օրերու Հետ կապուած անցուդարձերոլ մասին . ուածքներբ , որոնք ա1 տիպ կր մնան * Փ ո խանտ կ ղ աղ ափարներ ու կիրարկում ի միԼոցնե բու գո յու -

Առա՛նձին ՚ Հատորներով վերաՀրատարակո՚լ - պատաՀ ա կա՛՛Լ ո ւթ եան ձգելու ա յգ գո բե՛ր , փոխա - թեամբ միայն կրնաք աբգարանալ։

թեան արմանի են մասնաւորապէս Ռուբէն Բեր - նակ անՀ ատ ական ճի գերով փորձելու գլուխ բերեք \Լ՚րգ, մենք ցիր ու ցան ժողովուրդ , ի նչ պե­

բեր եան ի շատ յաքոգ կենսագր ո լթիլեճե րը Աիքա– ա յգ գոբծր, անՀամեմաա աւելի լաւ, աւելի նպա­ տական կազմով, ո* ր նաւատորմ իգին , ո՛* բ օդանա­

յէԼ Ն ալբա՛ն գեան ի , Գամ առ ՚Բաթիպա յի ել այմմ տակայարմար պիտի րլլայ ունենալ գրական-Հրա^. ւերու եւ քիմիական ուժերու մԷԼոցով էր որ պի–

ա/ քիոլսիոյ Հայազգի դիկտատոր Կոմս Լորիս - աաբակչական կեգրոնական այնպիսի ֆօնտ մբ , տ ի կրնայինք իրականացնել ֆա շա կանո ւթ իւն բ*

Մ ելիքեանի : զոր այմմ կհուզենք ստեղծել «Հայրենիքէ ամսա­ Մենք կ^անք ու կբ մնանք յեղափոխական ժո­

\թՈյնպէս բաղձալի է , որ առանձին Հատորնե­ գրի 2,5ամեակին նուիրուած մեր ներկայ քէմփէյնի ղովուրդ մյւ եւ այսօր շատ արգարացիօրէ*ն մեբ
տաղանդա­
րու մէչ ամփոփուին։ մեր վաղամեռիկ ընտիր գր­ մէ՚Լոցին : ՛Այսպիսի ֆօն տի մբ առաւելութիւններբ դատ ի յա Գողութիւն, ր կրէ սպասենք այս անգամ

ւո՛ր^Աշխատակից Վազգէն Ծոլշանեանի մէկէ աւելի են ; Հ ամ ակ հ ր քֆուսիա յէն : Եւ ա յս ա ռա Լին ան ղ տ մ ր

ուածքները , որոնք ցրուած են մեր ամսագրին՛ մէչ։ \*ախ եւ առա Լ՝ նուիրատուն երբ յաճախ ի վի­ չէ X Առանց ղա գրելու յեղա՛փ՛ոխական ք^ԼԼա լէ Հ

կարելի է այս շարքը դեռ շատ ե ր կա րե լ։Բա յց ճակի չեն հրենք րլչալոլ գրական կամ գիտական Մեր ^Հակառակս րգ^նե ր բ որոնք որոշ անուն

կը խորՀինք թէ՝ այս քանի մը օրի՚նակնւերն ա/ կը գատաւորներր ա յե գրուա&քեե րուե , ո ր7ոոնւ.ւ ց ՚յմ բոզ. ^ (1 չունին/՝ ղարՀոլրելի Հակասո ւթեանահ մս ր մ ԷԼ

բաւեն՝ ցոյց տալու Համար, թէ որքա ն արմէքա­ Լական կամ մասնակի մեկենասներն Ը էէա էոլ– ^Լո %յ– կ ՛ի յ՚Լ ան . որով Հ ետ եւ ե րե ս ո ւն տարի առաԼ, երբ

ւոբ գրուածքներ կարելի էր Հաւաքել «Հայրենիքդ ^*ոյ֊ա0Օ՜ են իրենց գրամ ական զո Հ ո ղո ւթ ի լնն ե ր ո վ : բո լո րոլած էինք Հ *$ **)*ա շնա կ ց ո ւթեան մեզի լ/ե -

ամսագրի թիլերէն եւ առան ձփն Հատորներով վեր– Մինչգեռ անոնք կրնան լիովին վստաՀիլ ^Հայրե­ ծա յած գաղափարական դրօշին շո՝ւրԼ) ա յն ատեն

Հրատարակել՝ մեր ընթերցող ^–Հասարակութեան՛ նիքէ ամ սագրի խմ բա գր ո լթ ե՛ան կամ ան որ մ (՛Լ ո - մեղ Համայնք/վար կ՚անուանէին, երբ Համայնա -

Հոգեկան պաՀանչն երուն գոՀացրւմ տալու Համար, ղով ձ՚հ ռնՀաս անձերէ կազմ ուած յան ձն ա խ ո ւմ բի վարութիւնր Հաղիլ կորիզ կազմած էր րնկերվա -

եթէ գրական - Հրատարակչական կեդրոնական մը֊՛ 7 ր պա շ՛ ւօն կ՝ո լնեն՛, ՛յ ոVոԼ ւո *- թկ՝ ՛ո ր գըր– րութեան ձախակողմ ի ծայրա յեղն ե ր ո ւ մ ԷԼ , ՝ին չ -

ֆոնտ մը ունենայինք մեր տրամադրութեան տակ։ ուածքնե ր ր արման ի են առա1 ձին գրքերով Հ րա - պէս այԱօբ *

Պէտք չէ մոռնալ, որ այգ գրուածքներուս՝ Հեղի­ տա ր ակութ եան եւ արման ին երու մ ԷԼն ալ որո՛* ւն Գա շեակցՀւթ իւն ր որուն գաղափարական Հո­

նակներէն շատեր արդէն մեռած են, ողչ մնացած­ պէաք է առաԼնութիւն տալ : ղին մէԼ է որ կ՚աճինք մենք, նո յն, իսկ իր ձնած օ -

ներն՛ ալ նիւթապէս անկարող են իրենց ծախքերով րէն Հալածուեցաւ Հայ մունետիկներու կողմէ, իբ

ւէերՀ րատարակել իրենց գործերը։ Ե րկ Ր ո րգճ Հեղինակն երբ ն ո ւա ս տ ա ց ո ւց ի չ վի - բն, կե ր վա ր ակահ ձգտումն երուն Համ ար , եւ այսօր

Աակայն , մեզ մտաՀոգողը միայն «Հայրենիքդ ճակի չեն մատն ուիր երբեք ան Հ ատ ա բա ր գիմ ում- նո յնիսկ նո րաբՐ յս մ ան կլա լիկն եր կան ոբ լաւ աչ–

ամսագրի Հարիւրաւոր թիլերուն մէչ ցրուած ար­ ներ բնելով զանազան անձերու , որպէսզի վերԼին– - քով չեն գիտեր անոր բնկեբվարական Հ անգաման^

մէքաւոբ գրուածքն երբ Հեն, որոնք այմմ մատչե­ ներր նուի րատո լութ իւննե ր րնեն իրենց գրուածք­

լի չեն այլեւս րնթերցող Հասարակութեան մեծա­ ներու Հ րատա ր ա կո ւթեան Համարէ ասՈ&&&էք\&\Րա**է^**±Ի*^^

գոյն մասին : կան նաեւ ուրիշ Հայ պարբերաթեր­ ՎերԼապԷս, գրական - Հրատարակչական ֆօն– մ ակերպ կա ց ո լի իւն բ , Հեղինակներ բ կամ անոնց
կողքին
թերու մէ$ լ ո յ ս տեսած եւ շատեր ո լ Համ ար կո ր– ւս ի մր ստեղծոլմբ «Հայրենի ք» ամսաղրի միայն բարեկամէ երրէ ս^իտի ստիպուին շատ մներ
Հասա
սուած խիստ արմէքաւոր գրուածքներր : Օրինակ , պիտի Հարկադրէ Հայ Հասարակութիւնդ մր առանձին առան\ին նեղութիւն
չունե -
մեր մեծատաղանգ ՝Նի^Լ°Լ \Լղբալեան>ր պատերազմի մէկ անգամ ընելու խոշոր նուիրատուոլթիլն րակութեան կաւՀանՀ ատնե րո ւ՝ անոնցմէ նո՛ւէրնեբ
անկազ–
րնթացքին • Պէյրութհ մէԼ լոյս տեսնող պաբբերա– մինչդեռ՝ եթէ նման ֆօնտ մր գոյութիւն ստանալու նպատակով այս կամ այն գրուածքնե -

^եբթք մյՀ *քէ% («#1^©«») ոկսած է Հրբաաաբակեք նայ, այսինքն շարոլնակուի մինչայմմեան րոլ Հ րատա րակոփՆանծաիյ քերբ Հոգալու Համար;

Fonds A.R.A.M