Page 91 - ARM_19-1947_01
P. 91
ՀԱ 8Ա9ՏԱՆ նէշ*. որ իր բարձրութեամբ առաքի/նը պիտի ըԼէա,է ՀԱՑ ԿԱՊՈՏՏ ԽԱՋԻ ՑԵՐԵԿՈՅԹԸ
հ * Միութեան մէք ։
ԹԱԼԻՆԻ ՋԲԱՆՑ՚ԲԸ Հողային աշխատանքն ե րու ծաւա՛լը պիաի լլլ - իՎՐի Անցեալ Կիրակի Իվբիի Պէն Տուչի
լայ մէկ միլիոն խորանարդ մեթբ է 250 Հագար խո
սրաՀի՛ն մէչ տեղի ունեցաւ կապոյա Խաչի Փորթ
րանարդ մեթբ պէթոնի եւ քարի շարուածք պէտք •ր՚Իթալիի մասնաճփլզին ցերեկոյթը որ չատ յա -
Երեւանի թերթերը կբ դբեն թէ Հնդամեա յ է շինուի ւ Լերան ԼանքքլՀ կտրուած է արդէն։ Փա Գ՚ւղ անցաւ՛
ծրագրի կարեւոր խնդիրներէն մէկն ալ Թալին ի պուղիին աշխատանքները մեծ թափով առաք կբ • Ներկաներովս մէ^ մասնաւորաբար աչքի կը
քրանցքի շինութիւնն է , ո՛րու աշխատանքները շա տա բուին ։ Մօտ 800 մեթր տարածութենէն 116.000 էլարհկր երկսեռ, երիտասարդութիւնը, որ Հայ Կա^
տոնց սկսած են է իսորանարդ մեթր վարուած Հող է Հ ան ո լած : Լրա պո յա Խաչի ըն տանն զան մթնոլոտին մ ԷԼ այնքան
Հայաստանի գ ի լղա տնտեսութեան զար դացո լ ֊ ն՛ալու վլքայ են կեգր * ելեկտրակայանի , ենթակա - Հարազատ կը զգա յ ինքզինքը։
մը մեծապէս կապուած է ոռո՛գման՛ ցանցի ընդար յա-ննեբու սարքաւորումը եւ ելեկտրական թելերու (էսւմը 4ին , Շավիլի «Րաֆֆի» երգչաիյումբր
ձակման Հետ։ Այգ տեսակէաէն թ՛ալին ի քբանցքթե զետեղումը ելն • է ղեկավարութեամբ ընկեր Ա– ՅովՀաննէսեանի
կառուցում ը առաջնակարգ կարեւո բութ իւն կբս ՛ո ա– «Ծազկիր Ազատ^ով բացաւ Հանդէսը : Ընկերը քա.
նայ ։ Նախատեսս ւած է անոր մ ի քոց ով ոռոգել Թ՛ա նի մր իսօսքոփ բացատրեց Հայ կապոյտ Խ ա չի կա–
լին ի ել Հոկտեմբեբեանի շրջաններու ձմեռնային սւարած բարձր դերը 3)րանսաՀայ կեանքին մէք ,
արօտավ ա յրերը եօթ անաս ո լնըվե ց Հագար Հէք - ՆՈՐ ՍԵՐՈՒՆԴԻ ԲԱՑՄԱՆ ՀԱՆԳԷՍԸ մանաւանդ Հայ կնոք անձնուէր եւ ձեռներէց ոգին։
թաբ տ ա ր ած ո՜ւթ եա մբ ։ Այս տ աբ ած ո ւթ եան 34.000 Մ Ա Ր Ս Է Յ Լ – էքս լէ Միլի Հ-3 Գ • Նոր Աե– Ան/Հրաժեշտ գտաւ որ աւելի քաճախ կազմակե ր -
Հէքթարը պիտ ի յա տ կա ց ո ւի պտղատու պարտէ զ - բունդի « Հ ա մա ղ ա ս ոչ» խում բի բացմ ան Հանգէսլ* պոլին այսպիսի Հաւաքոյթնեբ , որոնց մթնոլորտը
ներո՚ւ եւ բանիս րամշակո ւթե ան , իսկ 42.000 Հէք– ա1 գա՛մ մը ՛եւս Հաստատեց Հ *3 *Ղ* * Նոր Աերունգի Ա՛յնքան տաք է Հայկական շունչով ։
թաբբ կիրերու մշակումին եւ անասնապաՀութեան եղբայրական կապը։ Ապա խօսք տ ր ո ւե ցաւ Երք* վարչութեան ներ
զարգացման • Այ ս Հ ո ո ե րո ւն վրայ պիտի Հանդէսին ներկա յ էր Հինդ Հարիլրէ աւելի կ՛այացուցիչ Տիկ* Թագէոսեանի որ իր ողքոյններբ՝
կաղմ ուին երկու մեծ շրքաննեբ՝ նման Աբտաշատի բազմութիւն ^ ը ֆրանսացի ընկերվաբտկանն եբու յայտնեց մասնաճիւղին դոբծո ւն է ո ւթեան Համար :•
՛եւ Հոկտեմբերեան շր քանն՛երուն՚ , ուր պիտի ղալ - սիտՀին մէք, ՛որ տրամ ագրո ւած էր սիրայօժ՜ար է ե\ թելադրեց որ Հայ կինը ուր ո՛ր այ գտնուի , զՕ–
գտնան մեքենացուած գիւղատՀե տեսա կան աշխ*՛ - Մեծ մասով Նոր Ա ե րուճրդէ բա զկա ցած այս բազ– ր/ով/ւգ դառնայ Հա ք կիներու այս մեծկազմակեր -
տ անքն ե՛՛րբ , պիտի աճին բազմատեսակ մշակուէ - մ ութ իւնը եկած էր Կարտանէն ՜Աէնթ քԼննէն , Ա էն պր.ւթեան , մինչեւ որ իրագործուին անոր Հետա -
նե ր , պիտ ի գա ր գան ան պա Հա ծոն ե բո ւ եւ գինի - Լուէն, Պօմօնէն, Աէնթ Անթուանէն , Պուլվար ()ա– պնդած նպատակները*
գոնեա քի արտ աղբ ո ւթի ւնն՛երը ։ տօէն , բոլորն ալ ընկեր-ը^Հ կերուՀ իներ , քաքալե - Հաճ ե լի եւ քաղցր ձանով ե բդեց ին Տիկին Լ*
Ներկայիս այս 42.000 Հէքթար տարածութիւներ ր՚ելու Համ՛ար մեր ձեռԽարկըւ իք ան դավա ռութ ի լեր՝ էմրինեան եւ Պ * Խ * Մինասեան * Տ աքո ղա պէ ս ար
1լ ապաՀովէ 30.000 գլուխ եղքե բալո բ ան աս ու ննե.. ծայրագոյն աստիճանին Հտսաւ երբ բեմ բարձրա տասանեցին ընկերներ թ* Հապէշեան եւ էմբին -
բու ուտելիքով, իսկ ոռո՛գման պարագային՝ աւելի ցաւ բնկ . 9* * Իփէքեան ^ որուն ոգելսրի չ ճառը յա եան , ինչպէս նաեւ Օր* Ե* 3ովՀաննէսեան եւ փո՛ք
քան 150.000^ պիտի Հասնի ան՛ոնց թիւր։ Տիշեա-ք ռաք պիտի բերէր ինքնաբուխ «^/*շակ ք^անուոր^ը, րի՛ կ Ա օնա էֆ խանեան : Ղ՛ա շն ակի ընկեբակցու -
շրջաններու քուրի Հայթայթման աղբիլրը կբ Հան երդուած յ ոտն կայս՝ բոլոր– ն եր կան եր ո ւն կոզմէ ։ թեամբ Պ* Կարիօ ՝^անթի պարեց երեք սպան իա -
դիսանա յ Աիսո՚լրեան գետը՝ ՛Հւս ր ս ա Հայ վտակով % խօսեցան նաեւ Հ •$ *Գ * Երք* կոմիտէի ներկա կան պարեր։ *իեզարուեստական բաժնին բոլոր
Այս քուրերը օգտագործելու Համար կը (նախատես– յացուցիչ բնկ* Հ. Աւետիսեան , Հ *3 *Ղ* * Նոր Աե մասնակցողներն ալ քեբմօրէն ծափաՀարուեցան •
ույի չինել Աղին՝ կա յաբանի մօտ , \Ախո ւրեանի րունգի Երք՛ Վ ա ր չ * %"Գ*էէ \Ր^^Լ՝ ^* ՛Հազարեան , Եավիլի «Ոաֆֆքւ՚ֆ թատեբախում՛բր ներկայա–
քր ամբարը*, 500 միլիոն խորանարդ մեթր ծաւա - ՀՅԳ– Ենթակոմիտէին եւ ֆրանսական ՏՈՕի եւ ցուց զաւեշտ մլք, « ծ օ թ ա ն ա ս ո ւննո ց փեսացուն՛^ որ
Լով ՚՛ Ասիկա ^ԼՐԼԼայ Հայաստանի երկրորդ ՚<ՎիճրԴ , յՇԱՈՇՏՏՇներուն ներկայացոլցիչը ; էքսի Նոր Աե - ծիծաղո վ լեցուց ս ր աՀ ր ։ք*ոլոբ դեբակատ աբնեբբ
17 քիքոմեթր երկայնութեամբ եւ մօտ վեց քիլո ֊ բունդը ներկայացոլց. « Հ ի ւ ա ն դ տ ե ս ^ ը , կարտանի երիտասարդներ Լրնկեբ * Փափազեան , թուրիկ–
եան եղբայրներ էին, թէել
մսթԼր ո*իլ\Էն լա յնքՈ՚վ ։ Զրամբարին Համ ար պիտի՝ (յոր Աերունգը՝ >&Զար քէդին՝^ ,ոբոնք յաֆոո անցան * , Օր V Ե ուշանիկ) յաքող
կառուցուի քառասուն մեթր բարձրութեամբ պատ– Երգեց Աէնթ Անն ի երդչախւմբը բաղկացած 30 Տ II - քանի մ ր փորձեր մի ա յն կատարած էին *
գիէ ք զ՝ե կավարոլթեամբ Պ * Համբարձումեանի եւ
Աէնթ Անթուանի պարի խումբլք, իրենց տաբազնե– (իամը (ձին սկսան եւրոպական պարերլՀ։ Մ ինք
Ըով ՝՝ Ա էն ^Լոլի խումբի քո ւթակաՀ ա րնե րն ու կա առանձին սեղաններու շուրք երիտասարդ ընկերներ
լին * ըստ Համայնավար չարախօսներուն՝ դ՛աշնակ տարուած արտասանութ իւննե բը Հանդէսին փայլլէ ազգային՝ եւ յեղափոխական՛ երգերո՛վ կբ թնդա՛ -
ցական ^Արեւելք՝» թերթը նո յե ի ս կ կը Հրատարակ աւելցուցին յ. ցնէին սբաՀբ * ,Տոխ էր պիւֆէն ՛եւ սպասարկութիւ
ուի Հբր ի ամանական դրամով » : ՚ Ապրի՛ք ) «Համադասած խումբի ընկերներ ,ձեր նդ շա՚ա կանոնաւոր , շնորՀիւ մեր ք$աչո՚ւՀիներու
Համ ա յնավաբ ա յս պարոնները, որոնք մի շտ Հանդէսը եղա\լ յաքողութիւն մը* շարուեակեցէք մ եղուաքան աշխատանքին ։ 3՝.ողհվոլբդը մ ին չեւ
ալ եղած են եւ են Ա ո ս կո ւա յի դո րծա կա լն եբլէ , գոբծեյ ազգային ու գաղափարական նոյն ուղիով։ մամք 1 1 , գոՀ եւ զուարթ կի րա կ ի մը անցնելու
չեն– ալ Հասկնար , կ՚երեւի, թէ իրենց դէմ պայքա ժ՝. Ոսկէսսն Հաճոյքն՛ ունեցաւ ; Ապրին 10 ա չուՀ իներ ը ։
րողները կրնան չ*Ր՚ԼԼաԼ ոեւէ օտար պէ ւթեան Թղթակից
կերպով
գործակալներ , այլ կատարելապես անկախդ 3՛ Գ– Փորթ տ՚Իթարիի Հայ Կապոյտ Խ աւչի
մասնաճիւղր՝ շնո րՀ տկարութեամբ ստացան է 1000
ծառա յե ք իրենց ազգ՛ին ա յնպէս , ին չպէս 1'Ր^նց ԱՐՈՒԵՍՏԻ ԼՐԱՏՈՒ ֆրանք Տիկին Պաղտասարեանէ
կայանին Համար ;՛ , օդափոխութեան
խիզճն ու միտքը կր թե լսՀգրեն իրենց : Աարգիկ ,
որո՛նք քաքութիւնն իսկ չունինՀրապարակով իրենք ՆՈՐ ԵՐԳՉՈՒՀԻ ՄԸ, (մհցո.սոփրա%օ) , Օր–
զիրենք Համ ա յնավաբ կո չի լու եւ կը ՛ծածկուին Հքաքէ Պօյաճեան (Տիգրանակերտցի ՛ծնողքէ ^ ծնած
Հ,յառաք գիմ ական՝» կեղծ անուան տակ* մարդիկ , Նիւ ՝ճըրսի) յալ^"Գասւ՚է*՛ մ են ե բդած է Նիւ Եոբքի
որոնց ամէն մէկ խօսքը, ամէն մէկ շաբմումբ՝ կեղ֊ եւ իհիլատելֆիոյ բեմերուն վբայ * Օփեըայի ո^էլՀ ԼԵՀԱՍՏԱՆԻ երե ս ւի * ընտրութեանց առթիւ
&իք է * չեն կրնար երեւակայել իսկ * թէ իրենց Հա իր սկզբնաւորութիւնը կատարած է Հըտսըն կրենա Մ * ՆաՀանգներւր կ*ամբաս տան են լեՀական կառա
կառակորդները կր՛նան իրենցմէ շատ տարբեր ըլ Օփեբա ընկերութեան Հեա , կատարելով թ՝ր ա վ իա - վարութիւնը թէ չէ յարգած Եալթայի Հանգիստ ֊
լալ եւ ոչ մ էկ օտար ա իրոք ծառայել , այլ ՐԱե( թայէն Հւելօրա՚ֆի դերը, եւ ՝ի՝առմէնէն ^Հապանե - ւոր խոստումներ բ, թէ ճնշում բա^տեցո լց ած էեւձն ։
ճշմ ա ր տ ո ւ֊թ ի ւնը եւ )րնել միա յն ա յն , ինչ որ կբ՝ ըայի՚ֆի դերլՀ։ Այո եր կու դերերուն՛ մէք ալ շնոր ք՝այց եւ այնպէս դիւանագիաական յարա րեբու -
պաՀանքէ Հայ ազգի շաՀ ը» ։ Հալի երդչուՀին՝ մեծ տաղանդ երեւան բերած է ։ թիւնները պիտի պաՀուին առ այմմ ։
ՆԻՒԹԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹԵԱՆ ՀԱՄԱՐ տոլթեամբ ծախսել այդ գումարը եւ անոր օգտա փընի .
գործումի մասին յայտնել ինծի։ ՌԻՊԷ1ՏՐՈՓ» ^քհուսիոյ կործանումը կը մօտենա յ , պարա
ՌրոԼ է1 ՈՐ գերման դեսպանը Պերլինէն մի - գա յ մը , որ Անդլի ա ց ին եր ո լ մ օտ փափաք պիտի
Մեծակշիռ փաստաթոպթեէ լիոններ խնդր՚աւծ էր իր .թուրք բարեկամներով սի– ստեգծէ Հաշտութիւն կնքելու ՀԳեբմանիոյ Հետյ ։
(ԹՈՒՐ-ԲԻԱՆ ԵՐԿՐՈՐԳ ՄԵԾ ՊԱՏԵՐԱԶՄԻՆ) րաշաՀելու Համար , եւ Պերլինն ալ այդ միլիոն Այս Հնար աւո բութիւնը վերստին խազա ղու -
անոր ։ թիւն շ՚նորՀել Եւբոպայի
ները Հաճոյքով կը տրամադբէր պէտք չէ փախցնելէ ։
Ղ՝եբմ անեւթուրք բան ակց ո ւթիւննե րէն որոշա Եւ որքան աւելի այս Համոզումը գերման^ վերք
.ինքն իսկ Ջ աքմաք , | 942^ ամրան անձնապէս պէս ի յայտ կուգայ, որ Թուրքի՛ա՛ կ՛՛ո լզէր վերք– նական յագթանակի մասին, կ՚ամրանար Թուրքիոյ
զրո յց ունենալով գերմ ան գաղտնի եւ պատասխա նապէս իր գիրքր ճշտել այն ատեն մ իա յն , ռՐթ մ էք, այնքան աւելի կը բացուէին թուրք վարիչ
նատու գործակալներէն փրոֆ • Հարունի Հետ , կը Հարիւր առ Հարիւր վստաՀ կըլլար , թէ յաղթա ներու րե ր անն ե բ բ ։
յա յ տարա րէ անոր * նակը լրիւ եւ ամբողքական ո՛ր կողմն է ար 1942 0 դոստ . 2,()ին Փափըն պաշտօնական զրո յց
—* ^Թուրքիոյ մասնակցհւթիւնբպատերաղմին կբ դեօք ։ մը ոլհենարով Թուրքիոյ արտ» գործոց նոր նախա
գտնեմ անխուսափելի : Այգ մ ա սն ա կց ո ւթ ի ւնը կր Այս Հարց ին անդրադառնալով՝ , Փ ա փ ըն էնկիլ– րարին՝ Ն՛ Մէնէմէնճիօզլոլի Հետ, վերջինս գեր
նա յ տեղի ուձնենալ յեղի կ*ք> լնեն ւ երբ րիէն կբ տեղեկագրէր Պերլին՝ քիի պէնտ բ ո փ ի ոչ։ ման դես պանպին Հետեւկալը կը յայտարարէ .
թուրք բանակը իր տրամ ագրո ւթեան տակ բաւ ա՛ Թուրքիա ամէնէն աւելի կը ձգտի «ինքզինք , ո չ «.ԸնդՀանոլր կացութիւնը՝ ելակէտ աո1նելուի ու
լ՛ ա ր քանակութեամբ ռազմամթերք կ՚ունենայ : մէկ պա բա դայի տա՛կ, այն կողմին մէք գտնել, որ նաւել այն որ Թուրքիա, .ինչպէս առաչ՛, այնպէս
Թրքական ար շաւը կրնայ յառաք ան ալ ի բան եան կորսնցուցած ^Լվէէլաձ պատերազմը՛^ : նաեւ այմմ, ամէնէն վճռական ձեւով չաՀագրգռ–
բարձրաւանդակի վրա յէն ղէպի Պաքուքչ ։ Ւսկ փաստաթուղթերէն մենք գիտենք Հոր ուտծ է կարելի լրիւ պարտութեանը մէ^ րոլշեւիկ
\ ի ի ամ ամ անակ նո յն խոստում ր տա լով թէ՛ դ՛աշ Թուրքիա \94\ի վախճանին այն Համոզումին էր, (իուսիոյ , այս ամէնը, նկատի առնելով, Թուրքիա
նակիցն ե րուն եւ թէ Գերմանիոյ , Թուրքիա անոնց թէ յազթակաւնբ *իե րմ ան ի ան է արդէն : երբեք որեւէ բանակցութիւն վարած չէ ռուս կա
մէ թէ՛ մէկէն եւ թէ միւսէն կը ստանար ամէն 1941^ Նոյեմբերին Հիթլէրի սպայակայանէն ռավարութեան Հետ, բացառութեամբ Անգլիաց,ի -
զօր * Ասըմ 3)ոԼատ Վե՛ց Ժաւլք
բան, ե՛ւ ռազմամթերք Հ ե՛ւ պարէն , ե՛լ ոսկի * * * ներու ազդեց ո ւթե անս տակ կատարուած այն յայ
թ*թ* 17, 21» էնկիւրի դառնալով՝ ԳաչԻ"ՔԸ
Եաբք մը փաստաթուղթերէ Համա տեւոզ զե կո յց մ ր կուտա յ երկրի իրաւասու տարարութեան , որ նա/սապէս կնքուած
անձե– բարեկամութեան
24 եւ 26 ի յ ւ ս յ տ կուղայ , որ յատուկ մասին կր մնայ ւի զօրու։ Նա -
բո լո ր գէնքե րը րուն : Լա բո ւա ծ ո լշադր ո ւթեամբ , վեց մամ շա - իյարարը
ձա յն ո լթեամ բ Թուրքիա իր ուզած բունակ, զինք կ՚ունկնդրեն Հանրապետութեան նա թրքական ամէնէն վճռական ձեւով րլսաւ ինծի, որ
կր ստանար կերման իա յէն ։ իբրեւ պե խադաՀը Ըսմէթ, սպայակոյտի պետ ր՝ զօր* Զաք– ներ ստացած նոր դեսպանը Մ ոսկուս* յի մէ^ ՀրաՀանգ–
Ոչ միայն կր ստանար Թուրքիան՝ է որեւէ բանակցութեանց մէ^ չմտ
վարիչնե մաք , արտ* գործեբու նախարարը Մենեմէնճիօզ֊ նելու (1ց . Միութեան
տութիւն , այյ եւ կր ստանային թուրք Հետ)–»։
լու եւ ուրիշներ ։
րը^՝ իբրեւ գերմ ան զէնքի անձն ո լէ բ աքակի ցնե ր :
Օր մը վեբչ, 1942 Օգոստ. 27 ին, նոյն Փա–
Ռիպէնտբոփ 1942 Գեկտ.. 5 թ ուականավ կը վարչապե
«քիուսական պատերազմը , 1լ եզրափակէ իր փընրլ տեսակցութիւն կ՝ունենա ք թուրք Հետելեալր
Հեռագրէր էնկիւրթ Փափընի * ; ի կտտա - ոկաեեոբ/եսբլի Էզօրվ*եր
Հրա– Աքքացիած Ֆոլանտ.կաւտել , Հիմնականբիացնառութմեաէմ$բ տին՝ Սարաճօղլու^ի Հետ եւ ա յս առթիւ
«էնկիւրի ։ Անձնապէս դեսպանին *դւի, մլադրւ>ոVւթւ֊ եանւ՝
երՀեք-էկէտերու, որո%*ց Հաշլուէլ յար՚ Հ կը տեղեկագրէ Պերլին.
բումն 20. X. Ա 6514 Հաղոբդագրութեան
Հանդեցի անմիքապէս Ջ^զ փոխադրել Հինգ միլիոն դարը կա խ ո ւած է մթնո լո՚բտա յին պա յմ աններէ » ; « Մեր զրոյցի ընթացքին , որ կը դաոնար
՛ոսկի ռայխսմարք * որպէսգի Գուք ի վիճակի ըլ ՎստաՀ գերմ ան յա զթ ան՛աէկին , թուրք վար չա– Թուրքիոյ ըն։դՀանուր կացութեան շՈւրԼ՝, ես Հարց
լաք ձեր աքակցութիւնը ցոյց տալու նիւթապէս պետբ՝ Աաբաճօղլու՝ 1942^ Օգոստոսին ,երբ գեր տուի իրեն—ինչպէս երէկ՝ Նուո՚անին — իր կար
նեղ վիճակի մէք գտնուող մեր թուրք բարեկամ ման բանակլք յաղթականօրԷն կը յառ աք անա ր դէ ծիքը առնելու Համար ռուսական Հարցի մասին։
ներուն ։ Ջեզմէ պիտի խնդրէի ամենալաւն առա - պի Ա թա\լին կրատ եւ կովկաս , կը յա յանէ ֆոն Փա (7) (Շ՛որ–)
Fonds A.R.A.M
հ * Միութեան մէք ։
ԹԱԼԻՆԻ ՋԲԱՆՑ՚ԲԸ Հողային աշխատանքն ե րու ծաւա՛լը պիաի լլլ - իՎՐի Անցեալ Կիրակի Իվբիի Պէն Տուչի
լայ մէկ միլիոն խորանարդ մեթբ է 250 Հագար խո
սրաՀի՛ն մէչ տեղի ունեցաւ կապոյա Խաչի Փորթ
րանարդ մեթբ պէթոնի եւ քարի շարուածք պէտք •ր՚Իթալիի մասնաճփլզին ցերեկոյթը որ չատ յա -
Երեւանի թերթերը կբ դբեն թէ Հնդամեա յ է շինուի ւ Լերան ԼանքքլՀ կտրուած է արդէն։ Փա Գ՚ւղ անցաւ՛
ծրագրի կարեւոր խնդիրներէն մէկն ալ Թալին ի պուղիին աշխատանքները մեծ թափով առաք կբ • Ներկաներովս մէ^ մասնաւորաբար աչքի կը
քրանցքի շինութիւնն է , ո՛րու աշխատանքները շա տա բուին ։ Մօտ 800 մեթր տարածութենէն 116.000 էլարհկր երկսեռ, երիտասարդութիւնը, որ Հայ Կա^
տոնց սկսած են է իսորանարդ մեթր վարուած Հող է Հ ան ո լած : Լրա պո յա Խաչի ըն տանն զան մթնոլոտին մ ԷԼ այնքան
Հայաստանի գ ի լղա տնտեսութեան զար դացո լ ֊ ն՛ալու վլքայ են կեգր * ելեկտրակայանի , ենթակա - Հարազատ կը զգա յ ինքզինքը։
մը մեծապէս կապուած է ոռո՛գման՛ ցանցի ընդար յա-ննեբու սարքաւորումը եւ ելեկտրական թելերու (էսւմը 4ին , Շավիլի «Րաֆֆի» երգչաիյումբր
ձակման Հետ։ Այգ տեսակէաէն թ՛ալին ի քբանցքթե զետեղումը ելն • է ղեկավարութեամբ ընկեր Ա– ՅովՀաննէսեանի
կառուցում ը առաջնակարգ կարեւո բութ իւն կբս ՛ո ա– «Ծազկիր Ազատ^ով բացաւ Հանդէսը : Ընկերը քա.
նայ ։ Նախատեսս ւած է անոր մ ի քոց ով ոռոգել Թ՛ա նի մր իսօսքոփ բացատրեց Հայ կապոյտ Խ ա չի կա–
լին ի ել Հոկտեմբեբեանի շրջաններու ձմեռնային սւարած բարձր դերը 3)րանսաՀայ կեանքին մէք ,
արօտավ ա յրերը եօթ անաս ո լնըվե ց Հագար Հէք - ՆՈՐ ՍԵՐՈՒՆԴԻ ԲԱՑՄԱՆ ՀԱՆԳԷՍԸ մանաւանդ Հայ կնոք անձնուէր եւ ձեռներէց ոգին։
թաբ տ ա ր ած ո՜ւթ եա մբ ։ Այս տ աբ ած ո ւթ եան 34.000 Մ Ա Ր Ս Է Յ Լ – էքս լէ Միլի Հ-3 Գ • Նոր Աե– Ան/Հրաժեշտ գտաւ որ աւելի քաճախ կազմակե ր -
Հէքթարը պիտ ի յա տ կա ց ո ւի պտղատու պարտէ զ - բունդի « Հ ա մա ղ ա ս ոչ» խում բի բացմ ան Հանգէսլ* պոլին այսպիսի Հաւաքոյթնեբ , որոնց մթնոլորտը
ներո՚ւ եւ բանիս րամշակո ւթե ան , իսկ 42.000 Հէք– ա1 գա՛մ մը ՛եւս Հաստատեց Հ *3 *Ղ* * Նոր Աերունգի Ա՛յնքան տաք է Հայկական շունչով ։
թաբբ կիրերու մշակումին եւ անասնապաՀութեան եղբայրական կապը։ Ապա խօսք տ ր ո ւե ցաւ Երք* վարչութեան ներ
զարգացման • Այ ս Հ ո ո ե րո ւն վրայ պիտի Հանդէսին ներկա յ էր Հինդ Հարիլրէ աւելի կ՛այացուցիչ Տիկ* Թագէոսեանի որ իր ողքոյններբ՝
կաղմ ուին երկու մեծ շրքաննեբ՝ նման Աբտաշատի բազմութիւն ^ ը ֆրանսացի ընկերվաբտկանն եբու յայտնեց մասնաճիւղին դոբծո ւն է ո ւթեան Համար :•
՛եւ Հոկտեմբերեան շր քանն՛երուն՚ , ուր պիտի ղալ - սիտՀին մէք, ՛որ տրամ ագրո ւած էր սիրայօժ՜ար է ե\ թելադրեց որ Հայ կինը ուր ո՛ր այ գտնուի , զՕ–
գտնան մեքենացուած գիւղատՀե տեսա կան աշխ*՛ - Մեծ մասով Նոր Ա ե րուճրդէ բա զկա ցած այս բազ– ր/ով/ւգ դառնայ Հա ք կիներու այս մեծկազմակեր -
տ անքն ե՛՛րբ , պիտի աճին բազմատեսակ մշակուէ - մ ութ իւնը եկած էր Կարտանէն ՜Աէնթ քԼննէն , Ա էն պր.ւթեան , մինչեւ որ իրագործուին անոր Հետա -
նե ր , պիտ ի գա ր գան ան պա Հա ծոն ե բո ւ եւ գինի - Լուէն, Պօմօնէն, Աէնթ Անթուանէն , Պուլվար ()ա– պնդած նպատակները*
գոնեա քի արտ աղբ ո ւթի ւնն՛երը ։ տօէն , բոլորն ալ ընկեր-ը^Հ կերուՀ իներ , քաքալե - Հաճ ե լի եւ քաղցր ձանով ե բդեց ին Տիկին Լ*
Ներկայիս այս 42.000 Հէքթար տարածութիւներ ր՚ելու Համ՛ար մեր ձեռԽարկըւ իք ան դավա ռութ ի լեր՝ էմրինեան եւ Պ * Խ * Մինասեան * Տ աքո ղա պէ ս ար
1լ ապաՀովէ 30.000 գլուխ եղքե բալո բ ան աս ու ննե.. ծայրագոյն աստիճանին Հտսաւ երբ բեմ բարձրա տասանեցին ընկերներ թ* Հապէշեան եւ էմբին -
բու ուտելիքով, իսկ ոռո՛գման պարագային՝ աւելի ցաւ բնկ . 9* * Իփէքեան ^ որուն ոգելսրի չ ճառը յա եան , ինչպէս նաեւ Օր* Ե* 3ովՀաննէսեան եւ փո՛ք
քան 150.000^ պիտի Հասնի ան՛ոնց թիւր։ Տիշեա-ք ռաք պիտի բերէր ինքնաբուխ «^/*շակ ք^անուոր^ը, րի՛ կ Ա օնա էֆ խանեան : Ղ՛ա շն ակի ընկեբակցու -
շրջաններու քուրի Հայթայթման աղբիլրը կբ Հան երդուած յ ոտն կայս՝ բոլոր– ն եր կան եր ո ւն կոզմէ ։ թեամբ Պ* Կարիօ ՝^անթի պարեց երեք սպան իա -
դիսանա յ Աիսո՚լրեան գետը՝ ՛Հւս ր ս ա Հայ վտակով % խօսեցան նաեւ Հ •$ *Գ * Երք* կոմիտէի ներկա կան պարեր։ *իեզարուեստական բաժնին բոլոր
Այս քուրերը օգտագործելու Համար կը (նախատես– յացուցիչ բնկ* Հ. Աւետիսեան , Հ *3 *Ղ* * Նոր Աե մասնակցողներն ալ քեբմօրէն ծափաՀարուեցան •
ույի չինել Աղին՝ կա յաբանի մօտ , \Ախո ւրեանի րունգի Երք՛ Վ ա ր չ * %"Գ*էէ \Ր^^Լ՝ ^* ՛Հազարեան , Եավիլի «Ոաֆֆքւ՚ֆ թատեբախում՛բր ներկայա–
քր ամբարը*, 500 միլիոն խորանարդ մեթր ծաւա - ՀՅԳ– Ենթակոմիտէին եւ ֆրանսական ՏՈՕի եւ ցուց զաւեշտ մլք, « ծ օ թ ա ն ա ս ո ւննո ց փեսացուն՛^ որ
Լով ՚՛ Ասիկա ^ԼՐԼԼայ Հայաստանի երկրորդ ՚<ՎիճրԴ , յՇԱՈՇՏՏՇներուն ներկայացոլցիչը ; էքսի Նոր Աե - ծիծաղո վ լեցուց ս ր աՀ ր ։ք*ոլոբ դեբակատ աբնեբբ
17 քիքոմեթր երկայնութեամբ եւ մօտ վեց քիլո ֊ բունդը ներկայացոլց. « Հ ի ւ ա ն դ տ ե ս ^ ը , կարտանի երիտասարդներ Լրնկեբ * Փափազեան , թուրիկ–
եան եղբայրներ էին, թէել
մսթԼր ո*իլ\Էն լա յնքՈ՚վ ։ Զրամբարին Համ ար պիտի՝ (յոր Աերունգը՝ >&Զար քէդին՝^ ,ոբոնք յաֆոո անցան * , Օր V Ե ուշանիկ) յաքող
կառուցուի քառասուն մեթր բարձրութեամբ պատ– Երգեց Աէնթ Անն ի երդչախւմբը բաղկացած 30 Տ II - քանի մ ր փորձեր մի ա յն կատարած էին *
գիէ ք զ՝ե կավարոլթեամբ Պ * Համբարձումեանի եւ
Աէնթ Անթուանի պարի խումբլք, իրենց տաբազնե– (իամը (ձին սկսան եւրոպական պարերլՀ։ Մ ինք
Ըով ՝՝ Ա էն ^Լոլի խումբի քո ւթակաՀ ա րնե րն ու կա առանձին սեղաններու շուրք երիտասարդ ընկերներ
լին * ըստ Համայնավար չարախօսներուն՝ դ՛աշնակ տարուած արտասանութ իւննե բը Հանդէսին փայլլէ ազգային՝ եւ յեղափոխական՛ երգերո՛վ կբ թնդա՛ -
ցական ^Արեւելք՝» թերթը նո յե ի ս կ կը Հրատարակ աւելցուցին յ. ցնէին սբաՀբ * ,Տոխ էր պիւֆէն ՛եւ սպասարկութիւ
ուի Հբր ի ամանական դրամով » : ՚ Ապրի՛ք ) «Համադասած խումբի ընկերներ ,ձեր նդ շա՚ա կանոնաւոր , շնորՀիւ մեր ք$աչո՚ւՀիներու
Համ ա յնավաբ ա յս պարոնները, որոնք մի շտ Հանդէսը եղա\լ յաքողութիւն մը* շարուեակեցէք մ եղուաքան աշխատանքին ։ 3՝.ողհվոլբդը մ ին չեւ
ալ եղած են եւ են Ա ո ս կո ւա յի դո րծա կա լն եբլէ , գոբծեյ ազգային ու գաղափարական նոյն ուղիով։ մամք 1 1 , գոՀ եւ զուարթ կի րա կ ի մը անցնելու
չեն– ալ Հասկնար , կ՚երեւի, թէ իրենց դէմ պայքա ժ՝. Ոսկէսսն Հաճոյքն՛ ունեցաւ ; Ապրին 10 ա չուՀ իներ ը ։
րողները կրնան չ*Ր՚ԼԼաԼ ոեւէ օտար պէ ւթեան Թղթակից
կերպով
գործակալներ , այլ կատարելապես անկախդ 3՛ Գ– Փորթ տ՚Իթարիի Հայ Կապոյտ Խ աւչի
մասնաճիւղր՝ շնո րՀ տկարութեամբ ստացան է 1000
ծառա յե ք իրենց ազգ՛ին ա յնպէս , ին չպէս 1'Ր^նց ԱՐՈՒԵՍՏԻ ԼՐԱՏՈՒ ֆրանք Տիկին Պաղտասարեանէ
կայանին Համար ;՛ , օդափոխութեան
խիզճն ու միտքը կր թե լսՀգրեն իրենց : Աարգիկ ,
որո՛նք քաքութիւնն իսկ չունինՀրապարակով իրենք ՆՈՐ ԵՐԳՉՈՒՀԻ ՄԸ, (մհցո.սոփրա%օ) , Օր–
զիրենք Համ ա յնավաբ կո չի լու եւ կը ՛ծածկուին Հքաքէ Պօյաճեան (Տիգրանակերտցի ՛ծնողքէ ^ ծնած
Հ,յառաք գիմ ական՝» կեղծ անուան տակ* մարդիկ , Նիւ ՝ճըրսի) յալ^"Գասւ՚է*՛ մ են ե բդած է Նիւ Եոբքի
որոնց ամէն մէկ խօսքը, ամէն մէկ շաբմումբ՝ կեղ֊ եւ իհիլատելֆիոյ բեմերուն վբայ * Օփեըայի ո^էլՀ ԼԵՀԱՍՏԱՆԻ երե ս ւի * ընտրութեանց առթիւ
&իք է * չեն կրնար երեւակայել իսկ * թէ իրենց Հա իր սկզբնաւորութիւնը կատարած է Հըտսըն կրենա Մ * ՆաՀանգներւր կ*ամբաս տան են լեՀական կառա
կառակորդները կր՛նան իրենցմէ շատ տարբեր ըլ Օփեբա ընկերութեան Հեա , կատարելով թ՝ր ա վ իա - վարութիւնը թէ չէ յարգած Եալթայի Հանգիստ ֊
լալ եւ ոչ մ էկ օտար ա իրոք ծառայել , այլ ՐԱե( թայէն Հւելօրա՚ֆի դերը, եւ ՝ի՝առմէնէն ^Հապանե - ւոր խոստումներ բ, թէ ճնշում բա^տեցո լց ած էեւձն ։
ճշմ ա ր տ ո ւ֊թ ի ւնը եւ )րնել միա յն ա յն , ինչ որ կբ՝ ըայի՚ֆի դերլՀ։ Այո եր կու դերերուն՛ մէք ալ շնոր ք՝այց եւ այնպէս դիւանագիաական յարա րեբու -
պաՀանքէ Հայ ազգի շաՀ ը» ։ Հալի երդչուՀին՝ մեծ տաղանդ երեւան բերած է ։ թիւնները պիտի պաՀուին առ այմմ ։
ՆԻՒԹԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹԵԱՆ ՀԱՄԱՐ տոլթեամբ ծախսել այդ գումարը եւ անոր օգտա փընի .
գործումի մասին յայտնել ինծի։ ՌԻՊԷ1ՏՐՈՓ» ^քհուսիոյ կործանումը կը մօտենա յ , պարա
ՌրոԼ է1 ՈՐ գերման դեսպանը Պերլինէն մի - գա յ մը , որ Անդլի ա ց ին եր ո լ մ օտ փափաք պիտի
Մեծակշիռ փաստաթոպթեէ լիոններ խնդր՚աւծ էր իր .թուրք բարեկամներով սի– ստեգծէ Հաշտութիւն կնքելու ՀԳեբմանիոյ Հետյ ։
(ԹՈՒՐ-ԲԻԱՆ ԵՐԿՐՈՐԳ ՄԵԾ ՊԱՏԵՐԱԶՄԻՆ) րաշաՀելու Համար , եւ Պերլինն ալ այդ միլիոն Այս Հնար աւո բութիւնը վերստին խազա ղու -
անոր ։ թիւն շ՚նորՀել Եւբոպայի
ները Հաճոյքով կը տրամադբէր պէտք չէ փախցնելէ ։
Ղ՝եբմ անեւթուրք բան ակց ո ւթիւննե րէն որոշա Եւ որքան աւելի այս Համոզումը գերման^ վերք
.ինքն իսկ Ջ աքմաք , | 942^ ամրան անձնապէս պէս ի յայտ կուգայ, որ Թուրքի՛ա՛ կ՛՛ո լզէր վերք– նական յագթանակի մասին, կ՚ամրանար Թուրքիոյ
զրո յց ունենալով գերմ ան գաղտնի եւ պատասխա նապէս իր գիրքր ճշտել այն ատեն մ իա յն , ռՐթ մ էք, այնքան աւելի կը բացուէին թուրք վարիչ
նատու գործակալներէն փրոֆ • Հարունի Հետ , կը Հարիւր առ Հարիւր վստաՀ կըլլար , թէ յաղթա ներու րե ր անն ե բ բ ։
յա յ տարա րէ անոր * նակը լրիւ եւ ամբողքական ո՛ր կողմն է ար 1942 0 դոստ . 2,()ին Փափըն պաշտօնական զրո յց
—* ^Թուրքիոյ մասնակցհւթիւնբպատերաղմին կբ դեօք ։ մը ոլհենարով Թուրքիոյ արտ» գործոց նոր նախա
գտնեմ անխուսափելի : Այգ մ ա սն ա կց ո ւթ ի ւնը կր Այս Հարց ին անդրադառնալով՝ , Փ ա փ ըն էնկիլ– րարին՝ Ն՛ Մէնէմէնճիօզլոլի Հետ, վերջինս գեր
նա յ տեղի ուձնենալ յեղի կ*ք> լնեն ւ երբ րիէն կբ տեղեկագրէր Պերլին՝ քիի պէնտ բ ո փ ի ոչ։ ման դես պանպին Հետեւկալը կը յայտարարէ .
թուրք բանակը իր տրամ ագրո ւթեան տակ բաւ ա՛ Թուրքիա ամէնէն աւելի կը ձգտի «ինքզինք , ո չ «.ԸնդՀանոլր կացութիւնը՝ ելակէտ աո1նելուի ու
լ՛ ա ր քանակութեամբ ռազմամթերք կ՚ունենայ : մէկ պա բա դայի տա՛կ, այն կողմին մէք գտնել, որ նաւել այն որ Թուրքիա, .ինչպէս առաչ՛, այնպէս
Թրքական ար շաւը կրնայ յառաք ան ալ ի բան եան կորսնցուցած ^Լվէէլաձ պատերազմը՛^ : նաեւ այմմ, ամէնէն վճռական ձեւով չաՀագրգռ–
բարձրաւանդակի վրա յէն ղէպի Պաքուքչ ։ Ւսկ փաստաթուղթերէն մենք գիտենք Հոր ուտծ է կարելի լրիւ պարտութեանը մէ^ րոլշեւիկ
\ ի ի ամ ամ անակ նո յն խոստում ր տա լով թէ՛ դ՛աշ Թուրքիա \94\ի վախճանին այն Համոզումին էր, (իուսիոյ , այս ամէնը, նկատի առնելով, Թուրքիա
նակիցն ե րուն եւ թէ Գերմանիոյ , Թուրքիա անոնց թէ յազթակաւնբ *իե րմ ան ի ան է արդէն : երբեք որեւէ բանակցութիւն վարած չէ ռուս կա
մէ թէ՛ մէկէն եւ թէ միւսէն կը ստանար ամէն 1941^ Նոյեմբերին Հիթլէրի սպայակայանէն ռավարութեան Հետ, բացառութեամբ Անգլիաց,ի -
զօր * Ասըմ 3)ոԼատ Վե՛ց Ժաւլք
բան, ե՛ւ ռազմամթերք Հ ե՛ւ պարէն , ե՛լ ոսկի * * * ներու ազդեց ո ւթե անս տակ կատարուած այն յայ
թ*թ* 17, 21» էնկիւրի դառնալով՝ ԳաչԻ"ՔԸ
Եաբք մը փաստաթուղթերէ Համա տեւոզ զե կո յց մ ր կուտա յ երկրի իրաւասու տարարութեան , որ նա/սապէս կնքուած
անձե– բարեկամութեան
24 եւ 26 ի յ ւ ս յ տ կուղայ , որ յատուկ մասին կր մնայ ւի զօրու։ Նա -
բո լո ր գէնքե րը րուն : Լա բո ւա ծ ո լշադր ո ւթեամբ , վեց մամ շա - իյարարը
ձա յն ո լթեամ բ Թուրքիա իր ուզած բունակ, զինք կ՚ունկնդրեն Հանրապետութեան նա թրքական ամէնէն վճռական ձեւով րլսաւ ինծի, որ
կր ստանար կերման իա յէն ։ իբրեւ պե խադաՀը Ըսմէթ, սպայակոյտի պետ ր՝ զօր* Զաք– ներ ստացած նոր դեսպանը Մ ոսկուս* յի մէ^ ՀրաՀանգ–
Ոչ միայն կր ստանար Թուրքիան՝ է որեւէ բանակցութեանց մէ^ չմտ
վարիչնե մաք , արտ* գործեբու նախարարը Մենեմէնճիօզ֊ նելու (1ց . Միութեան
տութիւն , այյ եւ կր ստանային թուրք Հետ)–»։
լու եւ ուրիշներ ։
րը^՝ իբրեւ գերմ ան զէնքի անձն ո լէ բ աքակի ցնե ր :
Օր մը վեբչ, 1942 Օգոստ. 27 ին, նոյն Փա–
Ռիպէնտբոփ 1942 Գեկտ.. 5 թ ուականավ կը վարչապե
«քիուսական պատերազմը , 1լ եզրափակէ իր փընրլ տեսակցութիւն կ՝ունենա ք թուրք Հետելեալր
Հեռագրէր էնկիւրթ Փափընի * ; ի կտտա - ոկաեեոբ/եսբլի Էզօրվ*եր
Հրա– Աքքացիած Ֆոլանտ.կաւտել , Հիմնականբիացնառութմեաէմ$բ տին՝ Սարաճօղլու^ի Հետ եւ ա յս առթիւ
«էնկիւրի ։ Անձնապէս դեսպանին *դւի, մլադրւ>ոVւթւ֊ եանւ՝
երՀեք-էկէտերու, որո%*ց Հաշլուէլ յար՚ Հ կը տեղեկագրէ Պերլին.
բումն 20. X. Ա 6514 Հաղոբդագրութեան
Հանդեցի անմիքապէս Ջ^զ փոխադրել Հինգ միլիոն դարը կա խ ո ւած է մթնո լո՚բտա յին պա յմ աններէ » ; « Մեր զրոյցի ընթացքին , որ կը դաոնար
՛ոսկի ռայխսմարք * որպէսգի Գուք ի վիճակի ըլ ՎստաՀ գերմ ան յա զթ ան՛աէկին , թուրք վար չա– Թուրքիոյ ըն։դՀանուր կացութեան շՈւրԼ՝, ես Հարց
լաք ձեր աքակցութիւնը ցոյց տալու նիւթապէս պետբ՝ Աաբաճօղլու՝ 1942^ Օգոստոսին ,երբ գեր տուի իրեն—ինչպէս երէկ՝ Նուո՚անին — իր կար
նեղ վիճակի մէք գտնուող մեր թուրք բարեկամ ման բանակլք յաղթականօրԷն կը յառ աք անա ր դէ ծիքը առնելու Համար ռուսական Հարցի մասին։
ներուն ։ Ջեզմէ պիտի խնդրէի ամենալաւն առա - պի Ա թա\լին կրատ եւ կովկաս , կը յա յանէ ֆոն Փա (7) (Շ՛որ–)
Fonds A.R.A.M
