Page 143 - ARM_19-1947_01

ԻԴԶ ՆՈՐՈՒԹԻՒՆ թիւնը մարդկային արարածին ։ ինչո՞ւ միշտ ցոյց մեծ ցաւ պատճառելով նաեւ զազութին :

աալ իր ական ո ւթիւնը , ծիծաղելին ; Աոլէէռի մէք Տասնըութ տարեկան էք) Րարի հ, ՀեղաՀամ -

Ա^ԷԴՐՐ երկոլ. ձգտում կար , թէ եղերականը , բոյր ու շատ սիրուած գաղութին բոլոր անդամ

Ա պ է ւ և ո ե ւ իք < դ պ ո պ ը » թէ զուարճալին , բայց մէկը ըսած է* «կեանքը ող–. ներէն ։ թ՛աղումը կատարեցինք այսօր ու իր մատ֊,

բերգութիւն Լէ13ւ%էձւշ) մ ըն Է անոր Համար որ կր ղաշիկ մարմինը յանձնեցինք տեղին գերեզմանա­

Տարիներու բացակայութենէ մբ վերք* Լ.ՕԱ1Տ Ղդայ , կատակերգութիւն մը (շօաշՇսշ) ան ո բ <սա> - տունը : 0 ուղա ր կաւո րո ւթ հան փութացած էին գա­

յՕԱ\քՇէ^ ներկայացումը Փարողի մէք ապաՀ ո վու - մար որ կը մտածէ» : Պարզ է որ առաքին ձղտումէն ղութին ա՝Լգամները, տեղացի ծանօթներ եւ, քԼիէ–

թիւն մ րն է մեղի Համար, քաԼ ի որ միքա կութեն է Հեռացած է Մ ոլիէռ եւ կրցած է ժողովուբգր նէն ու Մարսէյլէւ ազգականներ ու բարեկամներ յ

միչյո բարձր կրն՛այ պաՀ ել ան, ֆրանսական թատ­ խնդացնել, շատ աւելի գժուար արուեստ մը Ապաբախտ աղք կան ծնողքը յառաքիկայ Ներգաղ­

րոնին մ ա կա ր ղա կր * Քա" յ լզել թին արձանագրուած էր Հայրենիք վերադառնալու.
ււ՛
Համար։ Սրտաճմլիկ էր վերքին պաՀուն Հօրեղ ~

Ներկայիս Լուի ժուվէ կր ներկայացնէ Մո - Ժուվէ ի սարքած ներկայացումը Դէո*֊1ս բօըը կանչը *

լէէռի «Կփ՚ներու Գ"1ՐոցԼՀ& 5 Այս երկու անունները գործոց մ ըն է առանց չափազանցութեան թէ բե– Ո®ւր կ՛՚երթաս , ո՛ւր * անուշիկ Արշալոյսս ,

կը բաւեն արգէն որպէս՛ղի գեղարուեստասէր Հա - մագրու֊թեամբ եւ թէ մա՛նաւանդ իր խաղարկու - ես քեզ Հայաստան պիտի տանէի •*•:

բարակութիւնը լեցնէ ամէն իրիկուն Խհշ&եէէ թեամբ* Շատ Հասկն ալի է, երբ լրագրողի մը կը Անցպւդ

սրաՀը : պատասխանէ ան , « է " չեմ կրնար 0օու6օս6 ք1՚&Ո–

Աոլիէուի մասին կարելի չէ խօս)իլ անցողակի է Դ&1ՏՇը վարել, բոլորովին ուրիշ է \իմ տեսակէտս , ՁԱՅՆԵՐ ԳԱՒԱՌԷՆ

Անոր թատե րգութիւննե ր ը կարելի չէ պատմել։ իմ Հասկցած բեմադրութիւն ս * . . : ՛ճիշդ է * Ժուվէ

Աոլիէռ Հեղինակ մը կամ բանաստեղծ մը չէ մի­ չի կրնար աւանգութեան մը ռոՀ ուի լ , ինք թատե­

այն , \ան ամբողք պատկերն է ֆրանսական նուրբ րական կեանքին մէք թուական մըն է, եւ ցորչափ Հ– Մ– Ը– Մ-Ը ՄԱՐԱԷՅԼԻ ՄԷՋ

սրամ տութեան՝, անոր անցեալին , ներկա յին , կա - դա՛սականէն՝ դուրս ելլելով աւելի երկար կեանք մր

րելի է ըսել նոյն իսկ ապագային ։ կ՚ապաՀովէ Ա ո լիէռնե ր ուն։ , ո® վ Կրսայ ղէմ խօս\իլ։ ՄԱՐԱԷՅԼ Հքաա պայծառ օգուի մ շ Հ» Մ •

Ան կեանքը կը գիտէ իսկական ՛է է էէս" ՛է՝ա Ժուվէ ի խումբը շատ պարկեշտ խազ մը ունի, Ը • Մ *\ի մարզագաշտւշ լեցուած էր րա՚ղմաՀարիւր

մը նմ ան , պաՀ ելով ամ էն էն եղե բտկան պա յմ ան ֊ առանց իրեն Հաւասարելու ։ խոլորն աք կր վե - Հանդիսատեսներով, խրախուսելու Համար Հ– Մ՛

ներու մէք գառն սրամ տ ութ իւն մը , կամ տալով բա՚պրեցԼ են ան գամ մ ը եւս ա յն որ մ ի շա նոր է , Ը՝ Ա ՛ի մարզիկդ երշ, •որպէսզի գէթ ա յս անգամ

ծիծաղելի պատկեր մր ամէնէն տխուր եւ խորունկ մի շտ ա յմ՜ մ էական : Եւ կեանքին իսկ ամ բոզք սաՀ– տանէին յաղթութիւնդ Ս. Տ. ճս 1ՀօԱ6է/> գէմ, լու -

մ տածում ի մը պաՀ ո ւն * մ ան ո ւ իր չէ** որ կուտա յ Պ * Ս ա շա սիթրի , երբ ծելով 20 տարուան պարտութեան գ՚բէ^՜լՀ՛ /՚սւյց

«Կիներու Դպրոցը» Մոլիէաի ըմբռնո ւմն է կի­ կ՛՚ըսէ քանի մ ը էքր անգամ մը իր վերքին դիրքին այս անգամ ալ յուսախաբ եղան : Մ եր յառա^ա -

ներու զարգացման մասին։ Առնոլֆ , խաղին Հերո­ մ էք:— «(^սօւ ^6 ոօս^6&ս 7 — 1\4օ1&6: սլաՀներշ չկրցան օգտագործել այն չորս առիթնե -

սը , ձեւով մըէ Հեղինակը ինքն՝ է, սա տարրերու - ԱՐՓԻԿ ՄՒՍԱ՝ԲԵԱՆ ՐԸ "Բ է"Ս" նշանակէտ պիտի տային Ա՝իութեան :

թեամբ որ երբեք ծիծաղելիին գիտակցութ իւնբ Ջեմ ուզեր անուննե րով քնն ա դատ ե լ , բայց Հ •

չի կորսնցներ : Առնոլֆ տեսնելով բոլոր այր մ ար­ ԿՍԿԾԱԼԻ ԿՈՐՈՒՍՏ ՄԸ Մ* Ը* Մ *ի մարզիկները պէտք է դիանան որ Հա­

գոց գժ բախտ ութ ի ւնը ղա ր գա ց ած կին եր ու Հետ , զարաւոր աչքեր իրենց վրայ յառած էին ա յգ օրը :

7 մ անձ Լ աբարո տ տ լա՛ւ ւմ անք Հ աճ ո յքի եաե ւէ , Կիրակի օրուան մրցումին վերքաւորութենէն
շատերն անմիտ , կ՝որոշէ իր Համոզումին Համա
Հինգ վայրկեան առաք՝ Հ • Մ • Ը • Մ *ր յադթական
ձայն պատրաստել ան որ իր կինը պիտի ր լ լ ա յ Հ Եւ Ս՛ ՍԱՒՒՒՌՆկՆ Լէ Զ՝ԱՎԻՆԵ0Ն , 10 Փետր*

չորս տարեկան Անիէսը մ ա յրապետանոց մր կը (Յաււաջ) . - Այ ս տեղի բուռ մը գաղութը ինկած էր մէկ նշանակէտով, բայց Ֆրանսացիները յա քո -

գնէ նախ , յետոյ փակուած կը պաՀ է տունի մը ՎոՔէ1ւէ֊զ նաՀա՚նգին մէկ անկիւնը, կեդրոն քաղաք զեցան Հաւասարի յ եւ քիչ մնաց որ Հ*Մ*Ը*Մ՚լւ*

մ էք ։ Տասը օրուան բացակա յութիւն մը , սակա յն՝, Ավինեոնէն տասը քի լո մ եթ ր գէպի արեւելք , կը կրկին ՛զ տրտու էր : Ուրեմն մնացին Հաւասար :

բաւական կ՚ըլլայ որպէսղի Անիէսը գեզեցիկ, երի– բաղկանալ Լուրք երկվեցեակ մը ընտանիքներէ ։ Յաքորգ մրցումը տեգի պիտի ունենա յ Փետը*

տասարգի մը սիբաՀարի եւ փորձէ բոլոր խորա ՝- Դըեթէ բոլորն ալ կ՚աշխատին կռոմել թուղթի 23 ին , յ^ՑՈջՈ&ո/ք մէք։ Կը յուսանք թէ մեր տզաքր

մ անկոլթիւննեբը տ ե սն ե լո լ Համ ար զա յն , Հա կա՝ - պզտիկ գործարանը։ ա յս անգամ պիտ ի արժեցնեն իրենց կար ո ղու -

ռակ Առնալֆի բռնութեան ։ ք$աբուած , ամէնէն՝ Երկու օր առաք կսկծալի կորուստ մը ունե - թիւններ ը *

ծիծաղելի ձեւով եւ իրեն Համ ար բո լոր ո վին ան - ցան ւ ՚^Հ Ֆութպոլի յանձնախումբը իր քեըմ շնոր ֊

սպա՛սելի , տխրութեամբ կը դիտէ թէ սէրր է՚^Լ\աէս Օր* Արշալոյս 0 քում իշեան (ծնողքը Ե ո զկա տ - Հակա լութիւնները կը լա յանէ Պ* Լեւոն Պագրճեա–

փոխած է իր անխելք* միամիտ, անուս եւ խելօք ց ի՝) , ա տ են է մը ի վեր մտային խանգարումի եւ նի որ սիրայօժար ստանձնեց Հ • Մ • Ը * Մ * ի մար -

նշանածը՛. Աւելորդ է րսել որ գրուածքը կատակա­ ծանր քզա յին վիճա կի մը մատն ո ւա ծ էր ւ \7՝ն ողքին ղի չի պաշտօն ր ։ Ո*° վ ձի ճանչնար Հայ ֆութպոլի

խաղ րլէալով ի յառ՛աք ագունէ յաւ կը վեր քան այ, բոլոր խնամքներն ու աշխատանքները զուր կ՛անց­ պատմութեան մէք Լեւոն ը, Պոլսէն Պրիւքոէլ, Փա­

ամուսնաց՛նելով երկու երիտասարդները եւ սորվե­ նին եւ , ի վեր քո յ Մ ոն $)ավէ գիւղաքաղաքին ԼՏ րիզ եւ յետոյ Մարսէ յլ։ Ան ամէն տեղ բերաւ իր

ցնելով խեղճ Առն ոլֆին թէ չխարուելու Համ ար քի լոմ եթ ր Հեռու) մ ասնաւոր բո ւմ ա բ ան ը կբ տե - բեղուն գործունէ՚ութփ ւնը , եւ այժմ կրկին ստանձ–

նո բէն ա մեն ա լա ւ մ իքոցը չամ ուսնանալն է ։ զալո րեն : նած է ա յս դժուար ին՝ պաշտօն ը ; Ս է Րոլէ ^ԼԼՀ ^ Րա ֊

Ւ^՚նչ կարեւորութիւն՝ ունի կառոլցուածքը : ՀետզՀ ետ է գէպի լաւը՝ որոշ փոփոխութիւն - ւիրու\ին Հ * Մ * Ը * Մ • ի Րոէ"Ր ֆութպոլիստները եւ

Մոլիէռի իւրաքանչիլր գրուածքը փիլիսոփայու - ներ զգալի էր ու ծնողքն ա/ կ՛ուրախանար թէ* Համ ա կի րն ե ր ը մ իութեան մ եծ սրաՀը , ամէն ուր­

թեան եւ իրատեսութետն ամ բոզք ական արտայայ­ Արշալոյսը պիտի լաւանա յ շուտով ։ բաթ , քսելու ա յս շաՀեկան դասախօսս լթիւններյէ ։

տութիւն մ ըն Էհ *)*ժըա խտաբար վերքին բումումի - վարձին I Վահան Շաօքլ(եա1ն

«Ըշօ16 (ՅշՏ Բշւաո6Տ»ք Հեղինակին առաքին կա­ ( ելեկտրա կանո ւթեամ բ ) բժի՚շկին անուշադր ու -

րեւոր գործն՝ է, որ իր դէմ Հանեց բոլոր անոնք թեան Հետեւանքով աստիճանը կ՛անցնի * * • եւ տա­ ՍՏԱ8ԱՆ-Բ

որ անունով գոնէ «բարձր բարոյականի տէր» րաբախտ Ար շա լո յս ին ա ր շա լո յս ր մ աՀուան՛ սեւ

մարդիկ են՛։ Երբեք մարզիկ չեն ուզեր տեսնել թէ վարագոյրովը կր փակուի քանի մը երկվայրկեանի ՀԱՆԴԷԱ ԱՄՍՕՐԵԱՅ, Հայագիտական ու -

փբենւցմէ իւրաքանչիւրը Մոլիէ"~է Հերոսներէն՛ է , մէք : Փ րկե լու բո լո ր միքոցները զուր կ՛ ան ցն\ին սումնաթերթ , 1946 Յունուար . Դեկտեմբեր , 127

ղանոնք կը գտնեն շատ «ձ՚&ըՀՀՏ Ո&է1Մ6ծ : Զէ® որ զո– ֊ 150 ասեղներ զարկած էին °իսՐՐ փրկելու Հա - մեծադիր էշ*։ Հասցէ. 1\46Շաէհ&ՈՏէ6Ո§&ՏՏ6 4,

նէ գրագէտ ը պէտք է խնա յէ ա րժ՝անապատ ո լո ւ - մար * * * ։ Ու ի*ոբ սուգի կը մատնուին ծնողքը , \՚ւշոո6 (ճսէ^^^հ^):

«6ԱՌԱՋ»Ի ՊԱՏՄՈՒԱԾՆԵՐԸ չատնան , վերջապէս երգի մր ձայն շ կը թնգացնէ բուն վրայ յուսաՀատոլթենէն աւելի յուսադրէք

շրչապատշ.. «... Հայլի, Հայլօ, Հայլա...»; Ու ուրուագիծ մը կար։ Զէ՞ որ բոլորին Համար էն

անոր կշ յաչ\ւրդեն ուրիշ ձայներ , բազմազան աղ­ էականը տուն վերադառնալն էր :

Ի՚Աչպհս «տռւԱ» վեոսդա^անք մուկներ : «Օաաւ&ճօ I ՕՅւա&ւ&ձէ... I Մեր թաքստոցը Յաջորդ օրը, արդէն, մենք կ՚ապրէինք գերու,

կշ պա չարուի : Երկու սլա Հակն Լր կշ կենան՛ գրան թեան առածին դառն ո ւթիւննե ր շ ; ք՝աց դա շտ ին մէ^

Կանգ կ՛առնենք շուարած : Ա՝եր աեղակալլլ կշ ՚ Ռ ա յ • Ուրիշ խումբ մը ճիշգ դիմացը զէնքեբր Հեղեղատին՝ տակ, յետոյ քսան քիլոմեթր ճամբայ

ձայնէ - «Ըո Տ^ՅՈէ I » կշ շարեինք , բայց , արա. պատրաստ ուղղած մեզի՝. Ֆրանսախօս տեղակաք առանց դադարի , տիղմերու մէշՀէն։

գաՀա րուահնե ր ր կ՛շ կափկափեն երկար , ալելր ւ1 շ քա1 ի մբ զինուո րնե բուէ ձեռքի լապտերով մ՚շ «6&^^&^^է»: Անմոռանալի ա՛նուն մ շ ։ Հ՚Բազեըն

ուժ-գին , կասլարներու. րոցեր կ՛անոնին մեր մօակն ներս կշ մտնէ ու կշ ձայնէ, «Զէ^-ք^րր վ\աՐ 1 Աքսօ» փոքը զօրանոց մը, բայց տասն՛ըութ Հազար

կ՝ իյնան մեր քով\իկւլ։ Խուճասլը՛ ծայր կուաայ % ձեռքերը վեր , գուբս . . .» ՈէխարԼ երու Հօտի պէս Հ՚՚գի վրայ - ՚ Լ ր ա յ ի ՚՛ Եէնքին ամէն՛ ծակ ու ծուկշ,

Իրարանլյումշ կշ սկսի , ամէն՛ ոք եա կշ փախչի Հլու, Հնազանդ կը Հետեւինք; Աէ՚ևքեր՚շ մեղի ուղ. պարտէզին ամէնախուլ ան՚կիւնները բազմութիւնը

ապա ււ աան մ շ կշ փնտռէ ; կը Հետելիմ , փողոցին զած խում բը իւրաքան չիւբ դուրս ելլողի կբ Հար. վրայ վ\րայի։ Զուրի նեղութիւն , Հացի նեղութիւն՝ ,

վրա յ գտնուած դուռն ե րը կը Հ բեմ ներս մ անելու ցշնէ «Շ&ա&աԺտւ՛» իւրաքանչիւր դուրս ելլող իր Հագուստի մաքրութեան Հոգ։ ՈէիլԸ կր սկսի տունէ

կարգին կշ պատասխանէ ձեռքերը բարձրացնելով. էին է՛լ մեր վրայ եւ աղտը կը վազէ մեր պարանս -

յո յսով , բայց՛) անոնք բոլորն ալ գոց են՛։ Եա, — «^^ա^^^^^(^61 շ&ա^տւձշ \: ցէն : Բայց յոյսը կ՚ապրի մեր մէշ1։ Կը տոկանք,

ետ կը ձայնեն աքէն ձախէն ։ Եա կը փտիս չինք $ ու­ Կը Հաւաքուինք մեծ Հրապարակին վրայ; է - չէ՞ որ քանի մը օրուան , կամ շատ շատ մէկ երկու

րիշներուն Հետեւելով փոքր փողոց մր կը մտնեմ շաբթուան Համար է ։

ոլ բախտէս , բաց դռ1 է մը ներս կը սողոսկիմ : Ես րիտասարգ տեղակալ մ՛ը կը բարձրանայ փոքր

մինակ չեմ այն տեղ։ Հարիւրներով, Հաբիւրներուք կառքի մ շ վրայ եւ կբ ճառէ։ Ամէն օր , ել օրը քանի մշ անգամ շատ յու. -

արդէն լեցուած են Հոն , վրայ - վրայի գրեթէ « Զինուորներ , ֆրանսացի շնկերներ : Պա . սաղրԻէ ճառեր կը լսենք մեր մեծերէն , Հրամանա­

մէկր միւսին շա լակը ելած։ Մեր շունւ չը բռնած կբ տերաղմշ ձեզի Համար վերքացաւ; Ոչ մէկ թշնա. տարներէն հ Րոլորն ալ շատ լաւատես են, բոչոըն

սպասենք : «3 առա քապաՀ ւ եր պաշարեր են քաղա– մանք ձեզի Հանդէպ։ Մեր զէնքերը ոչ մէկ ատեն՛ աԼ հ-Բ թելադրեն Համբերել ու սպասել։

քէ , բայց կանոնաւոր բանակր տակաւին Հոս չէ, ուղղած– պիտի ըլլայինք ձեզի ձեր Հայրենիքին Ալզասցիներշ կ՛աղատագրոլին , Լօռենցիները

շուտով կը Հասնի , ա յն ատեն կը ճշդուի մեր ճա– Հանդէպ , եթէ ձեր մեծեր՛ը ղոՀշ չդառնային Մեծն՛ Իրենց կարգին տուն կ՚երթան : Յետոյ երկաթուղիի

կատազիբլէ * * * կ՚ըսեն բանիմացները* Ւ^նչ, գերի Րբիտանիոյ , անոր դրամատէրն երուն յ Այսու ամե­ պա շտօնեանե ր ը, նալաղւեբը պայթուցիկ նիւթե .

պիտի իյնանք։ Ւնը տասը օր քալելէ վերք, այսքան նայնիւ յանուն Առաջնորդին կշ յայտարարԼմ որ րու եւ ականներու մասնագէտները; 3ոյսը կը

տաժանելի յոգնութիւն կրելէ վե րք։ յաղթանակը ապաՀովուած է, եւ թէ 15 օրէն Անգ. ձաղկի։ Մենք օրեր շ պա բանով կը քաշենք։ Դուրս

Մեր տեղակալը կը խնդրէ որ լուռ մնանք, ես լիացիր երուն ա/ գաս ո պիտի տանք։ Ջեղի կը ելլող . մտնողներէն կ՛իմանանք թէ լեցուն կառա,

դրան մ ուտքին ճերմ ակ սաւան մ ը պարղելոլ Հա - մնայ, ձեր իսկ շաՀուն Համար, Հանդարտութեամբ խում բեր տուն ղրկելու պիտակին տակ Դեբմանիա

մար կամաւոր մր կը վւնտռէ ։ Հայ տղեկ մը առաք սպասել մինչեւ որ տուն վերադառնաք : &ատ չէ տարեր են, բայց չենք Հաւատար ; Մեր ական^ներր

կը նետուի , ճերմակ սաւանը կը կապենք աւելի մր 15 օրէն կամ ամէնէն ուշը մէկ ամիսէն ամէնքգ բոլորովին ուրիշ բաներով լեցուած են։ ՀԻրենյ>

կոթին վրայ ։ «Երբ թշնամի ղօրքը զա յ կը պատ– ձեր սիրելի՛ն երը գտած կ՝՝ԷԱաք ՚ Հաց չունին ուտելու ո՞՛ւր պիտի տանին այնքան

ոլիրէ մեր տեղակալը ա յ ս ԴՐ°1էՀ Րարձր բռնած Կեցցէ՛ , Առաջնորդը, կեցցէ՛, Մեծն Գերմա. բազմութիւն ։Հ(.Եթէ Դեբմանիա տանիլ ուղէին ,մեզ.

կ^օբօրես , օգին մէք կր ճօճես , եւ բարձր ձայնով նիան , կեցցէ , Ֆրանսան , անկցին Անգլեւս աքս ոն. մէ պաՀելոլ վա՞խ ունէին . . .» : Այսպէս կը տրա­

(Ջտտս՚Յժշւ շշատւ՚ՅքԽ կը պոռաս*..»* ներ շ : մ՛ա րա՛ւ է ինք երեւոյթները այղպէս ենթադրել կա.

Յանկարծ , դուրս ր՝ արտասովոր աղմուկ մը կբ Ի՞՛ւ չ տպաւորութիւն ձգԽց՝ մեր վրայ այս ճա­ տային մեզի;

բարձրանայ։ ԱրագաՀարուածնեբր կր կափկափեն , ռը , չեմ գիտեր, այնքանը կը յիչեմ միայն որ, Ու֊ օր մըն ալ մեղի Համար ճակատաղրա .

ձեռն/աո ում բերը կը պայթին , ոաքի ձա յները կր ծավւերը շատ երկար տեւեցին, եւ մարգոց գէմքե. կան օր մ՛ը — զօրանոցի Լորս ծագերը ձայնեցին որ

Fonds A.R.A.M