Page 145 - ARM_19-1947_01
P. 145
ւ ւ րյ*ւաք& <չսօա>տո ձատատտ ք*յ շ ա օ ւ ՚ ւ
Ո / \ 1 \ / \ 1 Հ*Ո 8 €. Տ«ատ 376.286 գոէծադոււը
Լ^օ^ա-Բւ-օբոշէ&ե-տ : Տա. ^1ՏՏ/\ճե–ս\ ,օ
17, &Ո6 Օձաօաո է ՚ ձ ա Տ (,13՛)
Ինչպէս կր նախաաեսուէր , մամուլի աշխա -
161.։ ս08. 15-70 - 0 Օ Ր. Բտոտ 1678-63
տաւորնե րբ գործ՜ագուլ յա յտարա րեցին Հ ինգշաբ–
Տար. 1000, 6ամս. 500, իււամ՚ս. 300, ֆր., Արասւս. 10 Տ<>Լ •
թի գիշեր, եւ թեբթերր լոյս չեն տեսներ ուրբաթ
Օւա&ոօհշ 16 քճռ՚ւօ։ 1947 Կիրակի 16 Փետրուար աււսւուրնէ ի վեր :
Անոեա,
անգամ Հրատարակիչներն էին որ
ՏԱՐԻ - 19* ձոո66 « ° 4932-Նոր շբջաճ թ ի ւ 571 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱՔԵԱ՜ե ԳԻՆ՛ 4 Ֆր Դ ա ԳՐ ե ց ո ւց ին թերթեբբ : Այս անգամ ս է ե տ ի քան ե -
բր ասպարէզ նձտուած՜
են, 25 առ֊ յաւելում պա– -
Հանվելով։ կառավարութիւնը կր մերժէ լքեգՀ * յա–
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ ֆ-ելումներ կատարել, ո րպէս զի կարենայ կրճատեք
եւ պաՀել ապրուստի
ՕՐԸ Օ ՐԻՆ գիԱերբ։
Ինչպէս բացատրած
էինք ուրբաթ օր , սուր
տագնապի մր մատնուած՜ է ամբող^ երկիրը, ճիշգ
ԵՐԿՈՒԲԸ ՄԻԱՍԻՆ «ՎԱՐԳԱՆԱՆ՚Բտ այն պաՀուն երբ կառավարութիւնը ամէն մ ի քոց
կր փորձէ ելմտացո յցը Հ ա ւա ս ա րակշռե լո լ եւ
Ի՛ն՛չ երանելի մարդ է եղեր մեր Վարդան ֆրանքը փրկելու Համար ՚
(յաա փափուկ խնդիր մը կը շօշափէ ամսագիր Մ ամ իկոնեան՚ը ; Ա ամ ուլի ա շխատաւո րներու գործագուլէն
«՛Ցո ւո ա՛բեր» ին Գ * եւ վերջին Հարցումը * Մեր մամիկներէն մինչեւ մեր մանուկները ,յե դատ , պետական պաշտօն եաներն ալ ամէն աշխա -
« Ի՞նչ կը կարծէք որ ըլլայ պետական լեզու՛ն տին գրոցբրոցէն մինչեւ Հ՛եզինակաւոր ան՛ուններ , տանք գադրեցուցին ուրբաթ օր , ժամը \եէն սկըս–
մեր հայրենիքին մէջ– (արեւհլահայհբէ՞ն, արեւ. Եզիչէն ալ մէջը &ալ եւ թափ ո բներ կազմ եցին փողոցներուն մէ^ ։
մտահայհբէ՞|ն թ է երկուքին խառնուրդը)։ Ի՞նչ , «Վարդանանց» երգած եհ դարե՛րէ Այս առթիւ երկու մեծ՝ ժոոովներ գումարուեցան ,
կ՛ուզեք որ ըլլայ պետակա՛ն լեզուն մեր հայրե՛նի - ի վեր; կրակոտ ճառերով։
ք ին մէջ . (աբհւելահայ երէ՞ն , արեւմտահայերէ՞ն
թ է երկուքին խառնուրդը) . Արեւելահայեբէնը իր. Ջեմ գիտեր թէ ժամանակին երբ թարմ էբ իր Ալելորդ է րսել թէ ա՛յս շա րժ ո ւմն ե ր ո ւն մէ^
ր՚հւ^պհտական լեզու ընդու|նուհլու պալբազայի՛ն,
ի՞նչ ճակատագիր կը կարծէք որ ոսնհնայ արեւ . Հ ո*Լա\ոյաԼ՛ ք ՀայՀոյողներ ունեցա® ծ Է ։ կամ զ ի ս ֊ վճռական զեր կր կատարէ Աշխատանքի ՛իա շն ակ ֊
մտահայեբէնը» : (Ց
քր «անճարակ քաղաքագէա^ի աեղ գնողներ թուղթ ցութիւնը, որ ուն ի վեց միլիոն անգամ եւ որուն
ա ռա
մրոտա^ծ՝ են, ապացուցանելու Համար որ ան ալ դե կա վա ր ո ւթե ան մէ^ տիրական գեր մր կր կատա
« գ ա լա <ճ ան » է * րեն Համայնավարները։ իր վա.րիչ)՚եբը տեսակ մը
Սաչափ կբ յիշեմ , որ երբ մանուկ էինք թուղ անպաշտօն նախարարներ են, որոնց կր դիմէ կա
ք,19 Յունուար։ Դաեւ թէ սուր ու սաղաւարտ , ղրաՀ կր շինէինք, ած՜ու– ռավար ո ւթ ի ւն ր յաճախ ,իր տուած՜ որոշումնեբր եւ
Փետրուար 2 եւ 9 ) ։ 1 ԼսՈէ "վեխեր , ՛իր պատկերին նմանելու Համար ։ օրէ ւքն երր դո րծ\ա՚գրե լ տալու Համ ար % ԸէէաԼո11
՛Թերեւս ժամանակը չէր այս Հարց ո– քրքրելու։ Անշուշտ այն օրերուն ալ եկեղեցին կր տօնէր ամբոզ^ ֆրանսայի ա շխատաւո րական կազմակեր
Բայց քանի որ Հրա սլար ակ գրուահ՜ է եւ մենք <այ ՂՒ^՚ՔԼՀ » Րա՝յ& մենք թատրոն կ՚երթայինք ծափա ֊ պութեանց կեդրոնական մարմինբ 0 0 ՜\՝ն կը Հան
խառն՛ ո ւձե՚ց անք , փորձ ենք վեբ$ա ց ն ել : Հարելու Համար հ էյ՛– ի ՚ ս չ յոլղումոփ ու խանգա– գիստն ա յ ուրեմն ե ր կր ին բան ո ւո ր դա սա կա ր գին
1911/.Տ,, երր ոչ կազմակերպուած Հայրենիք ւէառութեամբ ։ ցաւերուն ու պաՀան^ներուն ընդՀանուր ներկայա–
՛ունէ ինք , ոչ ալ պետ՛ա՛կան կորիզ մը, Համալսա ֊ Բան մր փոթուած֊ է միայն անւկէ ի փեբ , որ ;ռո։֊օկնւ •
բանով եւ Ակադեմիաներով, լեզուական Հարցի ստուեր չի ձգեր իր անունին լիրայ։ Վ^ասակն է որ Կա յ նաեւ ՝Բ րիստոնեա յ Ս֊շխ ա տ ա ւո ,նե,
առաւելապէս
մասին Հարցարան մը Հրատարակեցինք շա՚բաթա– Հեր ո ստնա լ սկսած՜ է , իբրեւ մեծ գիւանագէա , որ Սէնտիքան ,որո ւն Հովանաւորողները
թերթ «.Աղա՛տ ամ ա ր տ» ի մէջ։ թշնամիին ոտքն էբ ինկած՜ իր ՀառգԼ\ փրկեշու^Հա– դոր&ատէրեր են ։ Իր անդամնեբու թիւը կը Հաշ–
Ո՛՛րքան Հեգինակաւոր պատասխ՛աններ, լ՚աՀ ֊ մար ։ ո լեն 500.000 :
մանին երկու կողմերէն։ Առանց գաւանանքի խըտ– Կ՚երեւի ժամ անակն է ամ էն էն մ եծ գատաւո֊ 1936//^ Լէ"Ա Պլումի ժողովրդական ճակատի
րութեան ։ Վարանգեանէն մինչեւ Ատեփան Լիսից– ԲՐ, ամէնէն մեծ Հ՚եղինակբ, ամէնէն մեծ պատմա– կառա՛վարութեան միջոցին Համայնավար թեկնա -
եան, ՇաՀրիկեանէն Շիրվանզագէ եւ ուրիշներ : բանր որ իրաւունք ունի բսելու իր խօսքր , գաւա^ ծու֊ներու շաՀաձ քուէներուն թիւն էր 1.600.000,
ՎստաՀ ենք որ շատ մը միտքեր պիտի րաց - ճանւր գա ր ձնե լո ւԼ Հա յրեն ասէ ր , թշնամին բա բե ֊ մինչ անցեալ նոյեմբերի լլևգՀանուր ընտրութիւն ֊
ուէին , եթէ զանոնք արտա՛տպէինք այսօր; իբրեւ կամ % է*ր Հայրենիքին ոլ աղգին Համար մատր մա ներուն ատեն անոնք շաՀեցան աւելի քան Հինգ մի
կենդանի ձայներ գերեզմաններոլ խորէն։ տին չգպցնող պօշլաֆիկն ալ մե՛ծ , շաՀտ մեծ «Հ ա^ լիոն քուէ • . Համայնավարները , միշտ ճարպիկ եւ
Ամփոփուինք «Տ ուսա բե բ» ի Հարցումին վրայ : յա սա անաս Է ր» մ ր : աւելի գո րծունեա յ , բերանաց ի թէ գրաւոր քարո–
Իրերու բերումով, արեւելաՀայերէնը գաբձեր ՍՕՍԻ ւյ ո ւթ ի ւնն ե ր ո վ՝ յաջողեց ան աշխատաւոր ղան ֊
է արդէն պետական լեզու; զ ո ւածն ե ր ո ւ Հ ամ ակր ան քր շտՀ իլ ։ Համ ատարած՜
Ա արդիկ բա՛ւական չսեպելով այս սլատաՀմուն Հ / հ է « է * ճ՜ կ&շւ* ա-յ-ք– աՆՈւլ^ՈէԱՈ ՚1՝^ ՞ ~ ՜– լ - Հ՜* • -. Րտ Հ -
քը , ամէն միից, կը Փորձեն , որպէսղի այդ ժողովուրդը յոյս մը, կառ չե լո լ րան մը կր փրն–
կանը դառն՛ա՛յ նաեւ մտատիպարը օրուան կարզոլ— տռէր եւ Համ ա յնավա բութիւն ր կրցաւ օդտտգոր -
սարքին։ Եւ գիւտեր յաիզ, բ ա յ ց մեծ մասով շի՛ն • • –Մի աղօտ լոյս Էբ կայծկլտում այնտեղ՝ ծել այս պարագան ։
ծու եւ բարբարոս : ԼԲարեՀաճեցէք արտասանել եւ Հնամեայ վա՛նքից մի ա՛նշէջ սրւագ, Աշխատանքի ՛Ի ա շն ա կց ո ւթե ան *իո րծադի ր կո
սորվիլ,— Պետաշխխւնայ դրամարկղ , լաուրեատ, Ցեղիս սիրտն է այ՛ն ասես վաո կանթեղ ւէ՛իտէն կը բաղկանա յ տասներեք անդամներէ ,
վիցւե.սլրեզիդհւնտ , պբեսֆ|եր.մինստր , օկուաա - Քո մէջ բոցկլտում դարեր շարունակ : վեց Համայնավար , Հինդ րն կերվ ա րական , մ՛էկ
ցնեյ , էվակուացնել եւն.)։ Եւ հալածական հողի մի բեկոր արմատական , մէկ անկախ ։ Ո՚-նի երկու Ր^Գ^ *
Քո սիրող զրկում հաւնգչում էր խաղաղ ,
Տակաւին չենք խօսիր բուն քերականութեան , Խաւարն էր կիտւում ամէն երեկոյ քարտուդարնէեր , Լէօն (իուՀօ՝ րն կե ր վա րա կան եւ
էլ ոչ ուխտաւոր կար, ոչ հրաիաղ . . .
օրինակ՝ բայերոլ խոնարՀման մասին, որ շատ Պշնուա 3)ռաշօն՝ Համայնավար։ Այս ծ^աւա,լուն
Գեղամ|ի երկրին իջնում էր զիշեր ,
Հեռուները պիտի տանէր մ ե զ ։ (է^նւեց եւն.՝) : կապոյտ մութի մէջ լուծւում լ ե ռ ու արտ, կազմ ա կե ր պո ւթ ե ան յարաճուն գործ ուն էութիւներ
Նիրհում համօրէն անդաստան ու շէն,
Մենք պիտի առաջարկէինք որ երկու լեզու - Յոգ՚նարեկ օրուաԹ հոդերից կախարդ : անՀ
ներն ալ Հաւասարապէս գործածուէ ին : Փորձ մը Ու նիրհամ էին խաւարի ծոցում անդստութիւն կր պատճաոէ ու զարձած՜ է
Որ պիտի դիւրացնէ ր ճոխացումը, ներդաշնակումը մ զձ աւան ք մր 2> բան սա յի կարգ մ ը աջակողմեան
եւ թերեւս միացումը : եւ յետադիմական տարրերուն , որոնք յոռետես
Հանրապետական Հայաստանի օրո՛վ, Երեւանի գուշակ ոլթիւններ կր կատարեն, մասնաւորապէս
մէջ կը չարոմԱակոլէր Վանի «Աշ/սատաւնք»՚ը , ա - գէշ նշան Համարելով պարենաւորման տագնապը։
րեւմտաՀայ բար բառով : Խրնիթների գորշ զանգուածներն անձեւ — Կ ա ո 1 խ ր ՚ ս Ա ա կ դ կ՛ ս ր ձ ա կ ո ւ ի
Ռամկավարներն ալ արեւմտաՀայ լեզուով կը Մօտիկ ոլ հեռու շէներն հայկազուն՝
խմբագրէին իրենց թերթերն ու թռուցիկները; Հին Գոմաօ-որւից մինչեւ թայազէտ: ռԱտգւետհ
Միայն մեզի յատուկ երեւոյթ մր չէ այս պա Իսկ է ս մտատանջ նստում է ի լուռ
Քո պհրհ ափերին, իմ չքնաղ Սեւան ,
րագան։ ճիչդ "՚.1" միջոցին նմանօրինակ խնդիր Ու մատաղ սիրուս մակոյկները թ ո յ լ , Փ՛ետրուար 5 թուակիր Հրամանագրով մր ,
Առագաստ բացած՝ մտ1նում կարաւան :
մը կր յուզուի Նորվեկիոյ մէջ՛. պիտի արձակուին կարմիր բան ակի կարգ մր
Ազգային միութեան գաղափարը ոէիսէ Հր դասեր եւս , երկու ցամ ա քա յին , երեք ծովա յին ,
կորսնցնէ , երկու լեզուներու գո բծած ո ւթենէն։ ; մէկ օդային ; Հրամանը պէտք է գործադրուի 1947
Ամէն պարագայի մէջ, ան՛արդար պիտի ըլլար Բարձրանում էին մերկ ծովանոյշնւերդ Լի արտէն Օունիս :
մ իեւնո յն կաղապարը պարտագրել բոլորին , խա - Դէպի Դեղամայ լհռնեբը ծաղկած , Պ ա ա ե ր ա ղ մի ն դադարումէն ի վեր կարմիր բա
թարելով կամ բռնի մաՀուան դատապարտելով ա– Արօտների մէջ մի՛նչեւ ուշ գիշեր նակին զօրաց րւումր կատարուեցաւ Հինդ տարբեր
րեւմտաՀայ ա շխա րՀ ա բաբը։ Հէքեաթ փըսփԸսում հովիւն ու ծաղկասց : ժամ ան ա կն ե ր ո ւ մ է ^ ։ Առածին Հ րամ անագի րր Հ րա֊
Ան որ այղ լեզուով կը գրէր օտար ափերու Ջինջ աստղերի հետ նստում հրազի, տ ա ր ա կո ւե ց ա լ 1 945 Տ ունիս 23ին , արձակելով \3
վրայ, ոտանաւոր թէ արձակ, ինչո լ նոյն իրա - Ու պատմում իրենց սէրը կուսական, զօրադասեր ։ Եբկրորդբ՝ նոյն տարուան Աեսրո *
լունքը պիտի չվայելէ Հայրենիքին մէջ–. Մինչ Արուսեակբ իջած ա՛նհասից՝ 23ին ( տ ա ս ր զօր տզա ս ) : I) ր ր ո րդր՝ 1946 Մ արտ
Տեղական Հայրենասիրութեան տենչ մը չէ որ Քո ջրերի մէջ առնում է ր լոգանք : 20 ին Լմ իա յն զին ո լորն եր ) ; Չորրորդը \ 946 Հ"կ–
այս տողերը դրել կուտայ մեզի; Վառւում է բ արփին հեռաւոր մուժում, տեմբեր 2,2,ին : Այս ՛Լերդին երկուքով տրձակուե ֊
Ր-ոսոբ ցոլքերը ցրելով վե՜ր - վեր •
քյնգիրը շատ աւելի բարդ է եւ խոր : Եթէ կ՛ու Ու վառում մէկ . մէկ լհռնէբը հուժկու ցան եօթր զօրադասեր։ Այսպէս 1946/՛ Վեր^ր ա ր ^
Հայոց աշխարհի՝ ոբպէս կերոԹնհր :
զէ քճ Համ՚աՀ այ կական։ ձակուած՜ էին ամ էնէն Հ ին զօր տ գա սե րէն ՅՕհ* :
Մենք չենք կրնար Հանդուրմե լ որ անՀետ կոր– Ղ՝ժ ուա ր է ըսել թէ ո՛ րքան զինա ւո րն ե ր զէնքի տակ
սուի արեւմտաՀայ մտքին, լեզուին, մշակոյթին կր մնան այժմ, եւ քանի՛ զօրաբաժիններ կր դըտ–
դարաւոր վաստակը։ Մասփսն է բ զարթնում քնից արքայական՝ նուին Եվրոպայի գրաւեալ երկիրներուն մ է ^ ։ I)թա
Երեւանը ա՛մէն բան չէ ոչ իր գիտութեամբ , Ուսերից նետում վերմակը ամպի, լին վերջերս Հերքելով Ջրրչիւի յայտարարութիւն–
աչ ալ ներկայ սաՀմաններով : Զարթնում Արագած, Նեմրութն ու Աբա|ն — նե րր , բնգամ էնը 60 զօր ա բաժ ին կը Հաշուէր *իեր–
Գիտենք, այս խնդիրները չեն կրնար լուծուիլ Աժդահաները Հ ա յ ո ց աշխարհի : ման^ոյ, Աւստրիո յ, Հուն գար իոյ , իիումանիոյ,
Հարցարաններով եւ առօրեայ յօդուածներով։ Զարթնում էր համայն աշխարհը ՀայՈց Պ ուլկարիոյ եւ ԼեՀ աս տան ի մ էք եղած խո րՀ բղա
Եւ ամէն հօտաղ , աբտւոր , շինական
Բայց եւ ՛ա՛յնպէս , մեր պարտքն է միշտ յիչե– Լուռ մրմնջում իր աղօթքն Աստուծոյ՝ յին դօրքր՛. Եւ ^Լալ–ելցնէր թէ 1946 Հոկտեմբեր
Հայեացքը դէպի Արարատ հսկան :
ցնել Հայկական ԱրտասաՀմանի Հիմնական իրա - 22ի Հ րամանաղր ին գո րծագրո ւթենէն վերՀ պիտի
Գեղգեղում էին արտոյտ ու առուակ ,
ւունք՚ւեբր; Ամէն անգամ որ առիթ կը ն՚երկայա - Շաղում ջրերը քո բիւրեզաջինջ , մնան միայն 40 զօրաբաժիններ։
Եւ քո ափերից հազար աղաղակ —
նայ։ Ուղղակի կամ անուղղակի : Հազար կանչերով դեռ կանչում են ինձ • • • ինչսլէս 1լերեւայ , այժմ զգալապէս պիտի
Վա՛յ անոնց որ այս խնդիրն այ վերածեր են 9». ՀԻՀԵՈ-ՆԱԿ պակսին այս 40 ղօրաբաժիններր ։ Արգէն իսկ Լե -
քաղաքական մարզանքի։ Աճուրզի կամ ն ո լա ֊ Հաստանի մէքէ եղած՛ զինուորներբ կը Հաշուեն 30
դուրգի « - 40.000 :
խորՀբգածութիւն
մը եւս՝ յաջորդով; (Լոլրհյաւ շարունակութիւնը կարդալ դ. է ջ )
Շ՛
V Fonds A.R.A.M
Ո / \ 1 \ / \ 1 Հ*Ո 8 €. Տ«ատ 376.286 գոէծադոււը
Լ^օ^ա-Բւ-օբոշէ&ե-տ : Տա. ^1ՏՏ/\ճե–ս\ ,օ
17, &Ո6 Օձաօաո է ՚ ձ ա Տ (,13՛)
Ինչպէս կր նախաաեսուէր , մամուլի աշխա -
161.։ ս08. 15-70 - 0 Օ Ր. Բտոտ 1678-63
տաւորնե րբ գործ՜ագուլ յա յտարա րեցին Հ ինգշաբ–
Տար. 1000, 6ամս. 500, իււամ՚ս. 300, ֆր., Արասւս. 10 Տ<>Լ •
թի գիշեր, եւ թեբթերր լոյս չեն տեսներ ուրբաթ
Օւա&ոօհշ 16 քճռ՚ւօ։ 1947 Կիրակի 16 Փետրուար աււսւուրնէ ի վեր :
Անոեա,
անգամ Հրատարակիչներն էին որ
ՏԱՐԻ - 19* ձոո66 « ° 4932-Նոր շբջաճ թ ի ւ 571 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱՔԵԱ՜ե ԳԻՆ՛ 4 Ֆր Դ ա ԳՐ ե ց ո ւց ին թերթեբբ : Այս անգամ ս է ե տ ի քան ե -
բր ասպարէզ նձտուած՜
են, 25 առ֊ յաւելում պա– -
Հանվելով։ կառավարութիւնը կր մերժէ լքեգՀ * յա–
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ ֆ-ելումներ կատարել, ո րպէս զի կարենայ կրճատեք
եւ պաՀել ապրուստի
ՕՐԸ Օ ՐԻՆ գիԱերբ։
Ինչպէս բացատրած
էինք ուրբաթ օր , սուր
տագնապի մր մատնուած՜ է ամբող^ երկիրը, ճիշգ
ԵՐԿՈՒԲԸ ՄԻԱՍԻՆ «ՎԱՐԳԱՆԱՆ՚Բտ այն պաՀուն երբ կառավարութիւնը ամէն մ ի քոց
կր փորձէ ելմտացո յցը Հ ա ւա ս ա րակշռե լո լ եւ
Ի՛ն՛չ երանելի մարդ է եղեր մեր Վարդան ֆրանքը փրկելու Համար ՚
(յաա փափուկ խնդիր մը կը շօշափէ ամսագիր Մ ամ իկոնեան՚ը ; Ա ամ ուլի ա շխատաւո րներու գործագուլէն
«՛Ցո ւո ա՛բեր» ին Գ * եւ վերջին Հարցումը * Մեր մամիկներէն մինչեւ մեր մանուկները ,յե դատ , պետական պաշտօն եաներն ալ ամէն աշխա -
« Ի՞նչ կը կարծէք որ ըլլայ պետական լեզու՛ն տին գրոցբրոցէն մինչեւ Հ՛եզինակաւոր ան՛ուններ , տանք գադրեցուցին ուրբաթ օր , ժամը \եէն սկըս–
մեր հայրենիքին մէջ– (արեւհլահայհբէ՞ն, արեւ. Եզիչէն ալ մէջը &ալ եւ թափ ո բներ կազմ եցին փողոցներուն մէ^ ։
մտահայհբէ՞|ն թ է երկուքին խառնուրդը)։ Ի՞նչ , «Վարդանանց» երգած եհ դարե՛րէ Այս առթիւ երկու մեծ՝ ժոոովներ գումարուեցան ,
կ՛ուզեք որ ըլլայ պետակա՛ն լեզուն մեր հայրե՛նի - ի վեր; կրակոտ ճառերով։
ք ին մէջ . (աբհւելահայ երէ՞ն , արեւմտահայերէ՞ն
թ է երկուքին խառնուրդը) . Արեւելահայեբէնը իր. Ջեմ գիտեր թէ ժամանակին երբ թարմ էբ իր Ալելորդ է րսել թէ ա՛յս շա րժ ո ւմն ե ր ո ւն մէ^
ր՚հւ^պհտական լեզու ընդու|նուհլու պալբազայի՛ն,
ի՞նչ ճակատագիր կը կարծէք որ ոսնհնայ արեւ . Հ ո*Լա\ոյաԼ՛ ք ՀայՀոյողներ ունեցա® ծ Է ։ կամ զ ի ս ֊ վճռական զեր կր կատարէ Աշխատանքի ՛իա շն ակ ֊
մտահայեբէնը» : (Ց
քր «անճարակ քաղաքագէա^ի աեղ գնողներ թուղթ ցութիւնը, որ ուն ի վեց միլիոն անգամ եւ որուն
ա ռա
մրոտա^ծ՝ են, ապացուցանելու Համար որ ան ալ դե կա վա ր ո ւթե ան մէ^ տիրական գեր մր կր կատա
« գ ա լա <ճ ան » է * րեն Համայնավարները։ իր վա.րիչ)՚եբը տեսակ մը
Սաչափ կբ յիշեմ , որ երբ մանուկ էինք թուղ անպաշտօն նախարարներ են, որոնց կր դիմէ կա
ք,19 Յունուար։ Դաեւ թէ սուր ու սաղաւարտ , ղրաՀ կր շինէինք, ած՜ու– ռավար ո ւթ ի ւն ր յաճախ ,իր տուած՜ որոշումնեբր եւ
Փետրուար 2 եւ 9 ) ։ 1 ԼսՈէ "վեխեր , ՛իր պատկերին նմանելու Համար ։ օրէ ւքն երր դո րծ\ա՚գրե լ տալու Համ ար % ԸէէաԼո11
՛Թերեւս ժամանակը չէր այս Հարց ո– քրքրելու։ Անշուշտ այն օրերուն ալ եկեղեցին կր տօնէր ամբոզ^ ֆրանսայի ա շխատաւո րական կազմակեր
Բայց քանի որ Հրա սլար ակ գրուահ՜ է եւ մենք <այ ՂՒ^՚ՔԼՀ » Րա՝յ& մենք թատրոն կ՚երթայինք ծափա ֊ պութեանց կեդրոնական մարմինբ 0 0 ՜\՝ն կը Հան
խառն՛ ո ւձե՚ց անք , փորձ ենք վեբ$ա ց ն ել : Հարելու Համար հ էյ՛– ի ՚ ս չ յոլղումոփ ու խանգա– գիստն ա յ ուրեմն ե ր կր ին բան ո ւո ր դա սա կա ր գին
1911/.Տ,, երր ոչ կազմակերպուած Հայրենիք ւէառութեամբ ։ ցաւերուն ու պաՀան^ներուն ընդՀանուր ներկայա–
՛ունէ ինք , ոչ ալ պետ՛ա՛կան կորիզ մը, Համալսա ֊ Բան մր փոթուած֊ է միայն անւկէ ի փեբ , որ ;ռո։֊օկնւ •
բանով եւ Ակադեմիաներով, լեզուական Հարցի ստուեր չի ձգեր իր անունին լիրայ։ Վ^ասակն է որ Կա յ նաեւ ՝Բ րիստոնեա յ Ս֊շխ ա տ ա ւո ,նե,
առաւելապէս
մասին Հարցարան մը Հրատարակեցինք շա՚բաթա– Հեր ո ստնա լ սկսած՜ է , իբրեւ մեծ գիւանագէա , որ Սէնտիքան ,որո ւն Հովանաւորողները
թերթ «.Աղա՛տ ամ ա ր տ» ի մէջ։ թշնամիին ոտքն էբ ինկած՜ իր ՀառգԼ\ փրկեշու^Հա– դոր&ատէրեր են ։ Իր անդամնեբու թիւը կը Հաշ–
Ո՛՛րքան Հեգինակաւոր պատասխ՛աններ, լ՚աՀ ֊ մար ։ ո լեն 500.000 :
մանին երկու կողմերէն։ Առանց գաւանանքի խըտ– Կ՚երեւի ժամ անակն է ամ էն էն մ եծ գատաւո֊ 1936//^ Լէ"Ա Պլումի ժողովրդական ճակատի
րութեան ։ Վարանգեանէն մինչեւ Ատեփան Լիսից– ԲՐ, ամէնէն մեծ Հ՚եղինակբ, ամէնէն մեծ պատմա– կառա՛վարութեան միջոցին Համայնավար թեկնա -
եան, ՇաՀրիկեանէն Շիրվանզագէ եւ ուրիշներ : բանր որ իրաւունք ունի բսելու իր խօսքր , գաւա^ ծու֊ներու շաՀաձ քուէներուն թիւն էր 1.600.000,
ՎստաՀ ենք որ շատ մը միտքեր պիտի րաց - ճանւր գա ր ձնե լո ւԼ Հա յրեն ասէ ր , թշնամին բա բե ֊ մինչ անցեալ նոյեմբերի լլևգՀանուր ընտրութիւն ֊
ուէին , եթէ զանոնք արտա՛տպէինք այսօր; իբրեւ կամ % է*ր Հայրենիքին ոլ աղգին Համար մատր մա ներուն ատեն անոնք շաՀեցան աւելի քան Հինգ մի
կենդանի ձայներ գերեզմաններոլ խորէն։ տին չգպցնող պօշլաֆիկն ալ մե՛ծ , շաՀտ մեծ «Հ ա^ լիոն քուէ • . Համայնավարները , միշտ ճարպիկ եւ
Ամփոփուինք «Տ ուսա բե բ» ի Հարցումին վրայ : յա սա անաս Է ր» մ ր : աւելի գո րծունեա յ , բերանաց ի թէ գրաւոր քարո–
Իրերու բերումով, արեւելաՀայերէնը գաբձեր ՍՕՍԻ ւյ ո ւթ ի ւնն ե ր ո վ՝ յաջողեց ան աշխատաւոր ղան ֊
է արդէն պետական լեզու; զ ո ւածն ե ր ո ւ Հ ամ ակր ան քր շտՀ իլ ։ Համ ատարած՜
Ա արդիկ բա՛ւական չսեպելով այս սլատաՀմուն Հ / հ է « է * ճ՜ կ&շւ* ա-յ-ք– աՆՈւլ^ՈէԱՈ ՚1՝^ ՞ ~ ՜– լ - Հ՜* • -. Րտ Հ -
քը , ամէն միից, կը Փորձեն , որպէսղի այդ ժողովուրդը յոյս մը, կառ չե լո լ րան մը կր փրն–
կանը դառն՛ա՛յ նաեւ մտատիպարը օրուան կարզոլ— տռէր եւ Համ ա յնավա բութիւն ր կրցաւ օդտտգոր -
սարքին։ Եւ գիւտեր յաիզ, բ ա յ ց մեծ մասով շի՛ն • • –Մի աղօտ լոյս Էբ կայծկլտում այնտեղ՝ ծել այս պարագան ։
ծու եւ բարբարոս : ԼԲարեՀաճեցէք արտասանել եւ Հնամեայ վա՛նքից մի ա՛նշէջ սրւագ, Աշխատանքի ՛Ի ա շն ա կց ո ւթե ան *իո րծադի ր կո
սորվիլ,— Պետաշխխւնայ դրամարկղ , լաուրեատ, Ցեղիս սիրտն է այ՛ն ասես վաո կանթեղ ւէ՛իտէն կը բաղկանա յ տասներեք անդամներէ ,
վիցւե.սլրեզիդհւնտ , պբեսֆ|եր.մինստր , օկուաա - Քո մէջ բոցկլտում դարեր շարունակ : վեց Համայնավար , Հինդ րն կերվ ա րական , մ՛էկ
ցնեյ , էվակուացնել եւն.)։ Եւ հալածական հողի մի բեկոր արմատական , մէկ անկախ ։ Ո՚-նի երկու Ր^Գ^ *
Քո սիրող զրկում հաւնգչում էր խաղաղ ,
Տակաւին չենք խօսիր բուն քերականութեան , Խաւարն էր կիտւում ամէն երեկոյ քարտուդարնէեր , Լէօն (իուՀօ՝ րն կե ր վա րա կան եւ
էլ ոչ ուխտաւոր կար, ոչ հրաիաղ . . .
օրինակ՝ բայերոլ խոնարՀման մասին, որ շատ Պշնուա 3)ռաշօն՝ Համայնավար։ Այս ծ^աւա,լուն
Գեղամ|ի երկրին իջնում էր զիշեր ,
Հեռուները պիտի տանէր մ ե զ ։ (է^նւեց եւն.՝) : կապոյտ մութի մէջ լուծւում լ ե ռ ու արտ, կազմ ա կե ր պո ւթ ե ան յարաճուն գործ ուն էութիւներ
Նիրհում համօրէն անդաստան ու շէն,
Մենք պիտի առաջարկէինք որ երկու լեզու - Յոգ՚նարեկ օրուաԹ հոդերից կախարդ : անՀ
ներն ալ Հաւասարապէս գործածուէ ին : Փորձ մը Ու նիրհամ էին խաւարի ծոցում անդստութիւն կր պատճաոէ ու զարձած՜ է
Որ պիտի դիւրացնէ ր ճոխացումը, ներդաշնակումը մ զձ աւան ք մր 2> բան սա յի կարգ մ ը աջակողմեան
եւ թերեւս միացումը : եւ յետադիմական տարրերուն , որոնք յոռետես
Հանրապետական Հայաստանի օրո՛վ, Երեւանի գուշակ ոլթիւններ կր կատարեն, մասնաւորապէս
մէջ կը չարոմԱակոլէր Վանի «Աշ/սատաւնք»՚ը , ա - գէշ նշան Համարելով պարենաւորման տագնապը։
րեւմտաՀայ բար բառով : Խրնիթների գորշ զանգուածներն անձեւ — Կ ա ո 1 խ ր ՚ ս Ա ա կ դ կ՛ ս ր ձ ա կ ո ւ ի
Ռամկավարներն ալ արեւմտաՀայ լեզուով կը Մօտիկ ոլ հեռու շէներն հայկազուն՝
խմբագրէին իրենց թերթերն ու թռուցիկները; Հին Գոմաօ-որւից մինչեւ թայազէտ: ռԱտգւետհ
Միայն մեզի յատուկ երեւոյթ մր չէ այս պա Իսկ է ս մտատանջ նստում է ի լուռ
Քո պհրհ ափերին, իմ չքնաղ Սեւան ,
րագան։ ճիչդ "՚.1" միջոցին նմանօրինակ խնդիր Ու մատաղ սիրուս մակոյկները թ ո յ լ , Փ՛ետրուար 5 թուակիր Հրամանագրով մր ,
Առագաստ բացած՝ մտ1նում կարաւան :
մը կր յուզուի Նորվեկիոյ մէջ՛. պիտի արձակուին կարմիր բան ակի կարգ մր
Ազգային միութեան գաղափարը ոէիսէ Հր դասեր եւս , երկու ցամ ա քա յին , երեք ծովա յին ,
կորսնցնէ , երկու լեզուներու գո բծած ո ւթենէն։ ; մէկ օդային ; Հրամանը պէտք է գործադրուի 1947
Ամէն պարագայի մէջ, ան՛արդար պիտի ըլլար Բարձրանում էին մերկ ծովանոյշնւերդ Լի արտէն Օունիս :
մ իեւնո յն կաղապարը պարտագրել բոլորին , խա - Դէպի Դեղամայ լհռնեբը ծաղկած , Պ ա ա ե ր ա ղ մի ն դադարումէն ի վեր կարմիր բա
թարելով կամ բռնի մաՀուան դատապարտելով ա– Արօտների մէջ մի՛նչեւ ուշ գիշեր նակին զօրաց րւումր կատարուեցաւ Հինդ տարբեր
րեւմտաՀայ ա շխա րՀ ա բաբը։ Հէքեաթ փըսփԸսում հովիւն ու ծաղկասց : ժամ ան ա կն ե ր ո ւ մ է ^ ։ Առածին Հ րամ անագի րր Հ րա֊
Ան որ այղ լեզուով կը գրէր օտար ափերու Ջինջ աստղերի հետ նստում հրազի, տ ա ր ա կո ւե ց ա լ 1 945 Տ ունիս 23ին , արձակելով \3
վրայ, ոտանաւոր թէ արձակ, ինչո լ նոյն իրա - Ու պատմում իրենց սէրը կուսական, զօրադասեր ։ Եբկրորդբ՝ նոյն տարուան Աեսրո *
լունքը պիտի չվայելէ Հայրենիքին մէջ–. Մինչ Արուսեակբ իջած ա՛նհասից՝ 23ին ( տ ա ս ր զօր տզա ս ) : I) ր ր ո րդր՝ 1946 Մ արտ
Տեղական Հայրենասիրութեան տենչ մը չէ որ Քո ջրերի մէջ առնում է ր լոգանք : 20 ին Լմ իա յն զին ո լորն եր ) ; Չորրորդը \ 946 Հ"կ–
այս տողերը դրել կուտայ մեզի; Վառւում է բ արփին հեռաւոր մուժում, տեմբեր 2,2,ին : Այս ՛Լերդին երկուքով տրձակուե ֊
Ր-ոսոբ ցոլքերը ցրելով վե՜ր - վեր •
քյնգիրը շատ աւելի բարդ է եւ խոր : Եթէ կ՛ու Ու վառում մէկ . մէկ լհռնէբը հուժկու ցան եօթր զօրադասեր։ Այսպէս 1946/՛ Վեր^ր ա ր ^
Հայոց աշխարհի՝ ոբպէս կերոԹնհր :
զէ քճ Համ՚աՀ այ կական։ ձակուած՜ էին ամ էնէն Հ ին զօր տ գա սե րէն ՅՕհ* :
Մենք չենք կրնար Հանդուրմե լ որ անՀետ կոր– Ղ՝ժ ուա ր է ըսել թէ ո՛ րքան զինա ւո րն ե ր զէնքի տակ
սուի արեւմտաՀայ մտքին, լեզուին, մշակոյթին կր մնան այժմ, եւ քանի՛ զօրաբաժիններ կր դըտ–
դարաւոր վաստակը։ Մասփսն է բ զարթնում քնից արքայական՝ նուին Եվրոպայի գրաւեալ երկիրներուն մ է ^ ։ I)թա
Երեւանը ա՛մէն բան չէ ոչ իր գիտութեամբ , Ուսերից նետում վերմակը ամպի, լին վերջերս Հերքելով Ջրրչիւի յայտարարութիւն–
աչ ալ ներկայ սաՀմաններով : Զարթնում Արագած, Նեմրութն ու Աբա|ն — նե րր , բնգամ էնը 60 զօր ա բաժ ին կը Հաշուէր *իեր–
Գիտենք, այս խնդիրները չեն կրնար լուծուիլ Աժդահաները Հ ա յ ո ց աշխարհի : ման^ոյ, Աւստրիո յ, Հուն գար իոյ , իիումանիոյ,
Հարցարաններով եւ առօրեայ յօդուածներով։ Զարթնում էր համայն աշխարհը ՀայՈց Պ ուլկարիոյ եւ ԼեՀ աս տան ի մ էք եղած խո րՀ բղա
Եւ ամէն հօտաղ , աբտւոր , շինական
Բայց եւ ՛ա՛յնպէս , մեր պարտքն է միշտ յիչե– Լուռ մրմնջում իր աղօթքն Աստուծոյ՝ յին դօրքր՛. Եւ ^Լալ–ելցնէր թէ 1946 Հոկտեմբեր
Հայեացքը դէպի Արարատ հսկան :
ցնել Հայկական ԱրտասաՀմանի Հիմնական իրա - 22ի Հ րամանաղր ին գո րծագրո ւթենէն վերՀ պիտի
Գեղգեղում էին արտոյտ ու առուակ ,
ւունք՚ւեբր; Ամէն անգամ որ առիթ կը ն՚երկայա - Շաղում ջրերը քո բիւրեզաջինջ , մնան միայն 40 զօրաբաժիններ։
Եւ քո ափերից հազար աղաղակ —
նայ։ Ուղղակի կամ անուղղակի : Հազար կանչերով դեռ կանչում են ինձ • • • ինչսլէս 1լերեւայ , այժմ զգալապէս պիտի
Վա՛յ անոնց որ այս խնդիրն այ վերածեր են 9». ՀԻՀԵՈ-ՆԱԿ պակսին այս 40 ղօրաբաժիններր ։ Արգէն իսկ Լե -
քաղաքական մարզանքի։ Աճուրզի կամ ն ո լա ֊ Հաստանի մէքէ եղած՛ զինուորներբ կը Հաշուեն 30
դուրգի « - 40.000 :
խորՀբգածութիւն
մը եւս՝ յաջորդով; (Լոլրհյաւ շարունակութիւնը կարդալ դ. է ջ )
Շ՛
V Fonds A.R.A.M
