Page 146 - ARM_19-1947_01

ՆԱՄԱԿՆԵՐ ԱՄԵՐԻԿԱ6ԷՆ ցուցանելու Համար «Համայն Հանդիսականաց» թէ ԱԱյաջող վհպ մը

սիրելու եւ սիըուըտելու արուեստը իրենց մաս -

նադիտոլթիւնն է ։ Ամերիկացիները երկու տռու– Մ. Ն ա ը ւ ա Ա դ ե ա Ա ի կհաՕքհԱ

ԱՌԱՍՊԵԼԱԿԱՆ ծախր մէկ մը կ՝ ուտեն, որպէսդի կղա կը, ստա .

մոքսն ու աղիքները ծուլութեան չվարմուին : ԽՄԲ Ամփոփուած «Սովետական Հ ա յ ա ս
տան»ի, 8 Դեկտեմբերի ր֊իւէն մեր հայհրէքաւ|
Եւ– կ՛ ուտեն օրուաէն բոլոր ժամերուն : ՚լՀաշա– (խորագիրն է ՝ Աղօտացած կերպար) .—
սն. կաթն տտուն
ԽՄք* Դեււ չեւնք սսւացած այս շարքին. թ . եւ. , սրճար ՛ւն, (այս վերջինը իր

Գ • յ օոյւՆած*ներր: բուն անունով՝ եդոեաղրաբաւն^ եւ մնացեալները կը

Պատերազմէն առաջ ո՞ր ճամբորդը պիաի բան ին °ՐՐ քսանըչո րս ժամ , տարին երեք Հարիւր Մեծ լուսաւորիչ Միքայէլ Նտլբանգեանի քա

վւորձուէբ թղթակցութեան նիւթ ընել իր ա յց ե լած վաթսունը Հ,ինղ օր X Նպարավաճառն ու պտղա - ղաքական - Հանրային , գրական - Հ ըապար ւսկււվսօ

երկրին սնունդի պայմանները կամ կեանքի ա՛ն - վաճառը բանալի չունին X Կրնաս նախաճաշել առ– սական բովանդակալից գործոլնէութիւնը ՛ել Հհ

Հրաժեշտ ու ան մ իգական առարկաներու առատու­ աուան չորսին* կլ/նաս պիՓր՜է՚ք մը ապսպրել կէս աքրքիր դի՛պուածներով լեցուն յեղափ՛ո՛խական

թիւնը : գիշերէն ետք* Պաո՞ւղ, չոքո՞լա , ըմպե՞լի կ^ուզէ կեանքր , պատմակենսադրական ՛ընդարձակ ՚Լէպ

Պատերազմէն առաՉ որո՞ւն մտ քէն կ՚անցնէր , սիրտդ ամէնէն անկարելի ժամերուն* մի՛ շուա­ դրելու լայն Հնարաւորութիւն կ՚ընծայեն՛.

օրինակ, պաՀ մլէ կանդ առնել ն՛պարավաճառին րիր* անկիւնի խանութպանը րաց է% Ո՛չ կիրակի , Այդ ականաւոր Հանրային գործիէր, իր դարա–

ցուցափեղկին առքեւ ու, բերանաբա՛՜ց, Համրել ի^ ո՛չ տօն X Ծնունդին օրը* կէս գիշերը շատոնց ան­ շԲ^անւի Հ՛այ իրականութեան մեծագոյն մարդն է,

րարու վրայ դիզուած ուտելիքներուն տեսակն՛երը , ցած , խազող ու նար ինջ գնեցի ... Լոն տ ոն ի մ էջ օմտուած բացառիկ խելքո՛վ , երկաթէ տրամաբա­

կամ աչք մը նետել մսագործին խա՛նութէն ներս ա յ դ սուրբ օրը , ժամր չորսէն յետս յ Հանրակառք նութեամբ , մարտն՛չողի անսասան կամքով, մե՛ծ

ապշա՚Հա՛ր ։ԱրՀեստով որկրամոլներն անգամ չէի*" նստիլն ալ մեղքի պէս բան մըն է* կրքով, զարմ՛անալի առաքինութեամբ հ Մեծ Հմայ­

Հետաքրքրուեր նոր օրերու այդ գոյդ իշխանաւոր– ԱՀաւասիկ ճաշարան մը , լո յսեըուն մ էջ կը քի տէր ս յ դ մ արդու ն բոլոր դրութիւնները,–

ներուն մթերքով : շողա յ ; Պ ա տ ո ւՀ ան ը ածխավւա յ ա է կրակ մ ը ուր փիլիսոփայական ՛ուսումնասիրութիւն՛, Հրապարա­

Կար ժամանակ երր Եւրոպացի տանտիկինը իբ շամփուրի մը վրայ կր թալա էին չորս յաղթանդամ կախօսութիւն , տնտեսագիտութիւն , բնագիտական
ՀնդկՀ ա ւեր : ՝*՝ԷԼ մ՚ԼՀ անդին , պարարտ կովու մ բ դրականւ յօդ -
ոտքը բերել կ ուա ար ուզածին– չափ միս, կարագ եւ նիւթ, բանաստեղծութիւն , փէ՚Գ)

նպարեղէն ։ Հեռաձայն մը բաւական էր՛ երկու զիստերը որուն միսերէն խոՀարաբը «եբկ– ուած, ելն. մէկ ն՛պատակ միայն ունին պայքար

Փիէ՚ռ, չորս քիլօ միս ղրկէ* շո՛ւտ* մէկ յարկանի» սէնաա֊իչյ՚^Հւ կը պատրաստէ - ամէն տեսակ ճնշոզներուն՛ դէմ : Այս Հանգամանքը

Հատ պա ր ա ր տ Հաւ , կաբադ , պանիր , թէ յ , Հաւ— ԱՀ ա լ՛ա ս ի կ ուրիշ մը պատ ո ւՀ անին՛ մ էջ շա ֊ կը ստեղծէր ազատասէրներու անՀ ուն սէրը ել յ՚ե–

կիթ * սուրճ , պտուղ , շաքար * * * ժամր մէկէն ա֊ բեր է տասը խորոված Հաւեբ ; Երրորդ մը որուն տադիմականնեբու կատաղի զայրոյթը անոր դէմ :

ււաջ Հասցո՛ւր * * * ցուցափեղկին մ էջ ուղղաձիգ կր ա կա բ անի մը զի - Արաքսման իր /^^անապարՀ դէպի Կամիշին»

Այդ երջանիկ օրերէն ասդին , ա՚շխաբՀ մ՛ր մացր շամփրեր են երկու լման գառնուկներ՝ Պ ո լ– վէպին մէջ, ճնշուելով ընտրած նիւթին ծանրոլ -

փլաւ ու նոր մը բռնեց իր տեղը՝ Րոաիկ ու կէս, սոյ աէօնէր քէպապ^ յիչեցնող։ Շարունակէ՛ ճամ­ թեան տակ եւ չկրնալով ցո յց տալ Ն ալ բա ն զ ե ա ՛ե ի

սովաՀար : / / լ մեր փափկասուն տանտիկինը դողա­ բան՛ ու պիտի տեսնես երեսուն երեք խատուտիկ կերպ՛արը Լտիպար) , զարմանալի ՀետելողականոԼ–

լով, դո ղդ դալո վ է որ նպ արավա ճ՛առի ն գո ւաը ա փ խմ ոբեղէննեբ ու քաղց բե զէնն եբ ժողովրդական թեամր աղօտացուցած է զայն; Նալբանտեանը իր

Կ՚առնէ այսօր ճա շար ան իմր լայն ապակիներուն ետին; Հանդիպէ մասնակի գիծերով եւ ամբոդ^ւթեամբ ճիչդ չներ­

Բարի ւ ո յ լ պա ր ւն Փիէ՚ռ, ինչպէ՞ս էք* սա պտղավաճառին ել գնէ՛ , եթէ ախորժակ ունիս , կայացնելով, Հեղինակը ՛այդ պողպատակամ մար­
լաւ օգ կայ այսօր, ՚ա՚յ՚ն–
տիկի՞նը, երախանե՞րը* ուզածիդ չափ խաղող , նարինջ , խնձոր , տանձ , դը ներկայացուցած է՝ չափազանց սանր֊իմանրալ

էա ս էէ** ՚ * * *ք՝իաէ՞ք ինչ , իբիկուան ՀէլՐ ա1՚տՓ գեղձ , սալոր , ելակ , կեռաս , րա լ , վարունգ , կա­ Լզդացական^ եւ Զդադար։

ունենամ , ք օ ք թ է յ լ * յետոյ ճաշ* դուք ալ Հրամե– նանչ լուբիա, լոլիկ, սմբուկ, մանդարին , պանան, ՚հւ՚Րքէ՝՛՛ սկզբնաւորութեան իսկ , Նալրանղեանի

ցէք՛՝՛ Արդեօք կա՞րելի էր, սանկ, Հաւի մր կէ– ծիրան, կանանչ պղպեղ եւ ուրիշներ։ եօթը տարուան բացակայութենէն վերչ\, կը վերա­

սր ունենա՛լ* * * կարագս ալ ջուրը քաշեց * * * կրնա՞­ Ո ւ կը Հարցնես ինքն իրենդ ինչո՞ ւ այսքան դառն՛ա յ Հայրենիք ու առածին անդամ կը Հանդիպի

յիք յաջորդ շաբթուան բաժինս * * * փոշի Հաւկիթ առատ ռազմ ամթե րք կամ վ ա ռե լան ի ւթ ստամ ոքս ի գիւղէն քաղաք եկող գիւղացիի մը, որ կառքին

ունի՞ք , պաՀածոյ մի0ս * • *ամուսինս կուգայ 1լ առ­ մը Համար որ* Հերջի վերջոյ * մարդուն գերագոյն ՛մէջ տեղ մը կուտայ ու առավին իսկ Հարցումին ,
նպատակ՛ը չէ : Ե*– :
նէ * * * դուք ձանձրոյթ մի՛ առնէք * * . Անպատճառ ձլ ա ս ցուցադրութիւնը X թէ ի՞նչ է անունդ , կը պատասխանէ՝ Ա ւր ի չան

Հ րամեցէ՛ք , տիկինն ալ միասին * * * Եվրոպայի սովաՀարնեբուն քթի՞ն է որ կր խնդան : Եւ «կր Համարձակի աւելցնել. կ՚ըսե՛ն թէ այս -

Ամ ե րի կացի տ ան տ ի րո ւՀ ին դիւանա գի տո ւթի ւն ՚ Եւ ք**սէաէս չըմբոստան՛ալ երբ միտքդ կուգան տեղ մ չակութեան դո րծ շատ կայ» : Հայ աշխատա–

խաղալու պէտք չունի իրեննեբուն ուտելիքը ճա­ Հին Աշխ ար Հ ի բազմոլթիլննեբը ել իրենց կերածն/ ւոր գիւղացիի մեծ կարեկիցր՝ Նտլբանդ՚եան չէր

րելու Հ՛ամ ար : Ա՛ չ աղաչանք , ո՛ չ պաղատանք մսա՛­ ու խմածը փո՛շի Հաւկիթ, փոշի կաթ՝ , պաՀածո ք կրնար չօգտ՛ա՛գործել առիթ ը եւ երկարատեւ բա -

վաճառին կամ նպարավաճառին • ո՛չ պարենտաոմս, ՛միս , սեւ Հաց , ձիոէ– միս , արուեստական իլդեր , ցակայութենէնւ վերչ^, Ոկրիշանի Հարցումն՛եր չուղ–

ո1 չ ալ խնայողութեան քոբգոր ի շխանո ւ. թլ,,%նե . էր դաց սուրճ .. . զել Հայ գիւղացիի իրական վիճակի ^ մասին եւ
Վ^իճակագի րնե րը Հաշուեր են թէ ինչ կ՚ուտէ
րէն : Այն աստիճան որ մաբգիկ միսն ու կարագը, չարտայայտել պանդխտութե՛ան մասին իր ունե -
ու կը խմէ Նիւ Եորքը՝ ամէն տարի — եազաո վեց
Հացն ո լ պան ի րը աղբանոց կը նետեն, ինչպէս ՕԴ ցած կարծիքը : Այդ Բո լ ո Ր Ի փոխարէն Նալբանդ -

Պատերազմ ի ել խաղաղութեան վերջին եօթը հարիւր ւքքրյլրաւս լիպրա Սիս, Հի^գ ^արի^ր * ի լ ի ո Ա եան չպատասխանեց Ուրիչտքյի Հարցին . զինքր

տարիներու Անգլիո յ , 0)ր ան ստյի ել ուրիշ երկիր­ լիս1րա ձուկ, 257.000 լիսլրա կարագ, 74 միլիոն դրաւողր եղաւ Աւրիչանի Հագուստին տակէն երեւ–

ներու անրնդՀատ զըկանւքին ականատես վկայ ըլ­ լիպրա պանիր, 248 միլիոն լիպրա Հաւեղէն , 195 ցող Հովուական սրինգի ծայրը եւ փոխանակ թըչ–

լալէ ետքն է որ կոլգամ այս ափեր ը ու բնական է միլիոն երկվեցեակ Հաւկիթ, 1556 միլիոն լիտր ուառ գիւղացին տանջող Հարցումին պատասխա -

ո ր ո ւշադր ո ւթեն է ս չվրիպին ՛ամ էն էն աննշան մ ան– կաթ ոլ սեր, 208 Հազար վակոն պտուղ ու բան– նելոլ՝ Նտլրանդետն կ՚տռաջարկէ նուագել :

բամասնոլթիլնները ; ջարեղէն (որուն 21,276// նարինջ), 12.889 վակոն Գիւղացիներու վիճակի մասին, մօտէն ծանօ -

՛Առասպելական ճոխութիւն եւ բազմ ազան ո լ - դետնախւ ձոր , 7.189 վակոն լոլիկ եւ 2.695 վակոն թանալու ել ղաւադըական (կոնսպիրատիվ) աչ -

թ իւն սնն գեղէն ն ե րու րո լո ր տեսակներս ւն % 0 ո ր - քաքաուէթ . . * ըմպելիք՝ տարեկան 8.647.794 կալոն։ խտտանքը տարածելու մտքով, Նալրանղեան կը

գառատ մսեղէն , Հաւեղէն , ձկնեզէն , խմորեղէն, Խնայողութիւն ւ Բառն իսկ Ամ երի կաց ի ին սկսի չրջագայիլ գիւղերն ու Թէոդոսիա ձ կառա -

շաքարեղէն , պտուղ , ըմպելիք եւ մասամբ՜ նոցին ։ եւ մեր Հայրենակիցներուն • ծիծաղը՛ կը շարժէ։ պան Միս աք, որուն կառքով կը կատար՛էր Նալ -

կատարեալ ով կիանոս Հաղարումէկ տեսակ ուտե­ Օրական 2500 թոնձ՛ ուտելիք աղբանոցը կ^երթա ք բանգետն իր շրջագայոլթիւնները , կը ձերբակա -

լիքներու եւ խմելիքներու՝ ստամոքս կշտաց նել ււ I– միայն Նիւ Եորքի էՐէջ՛. Շատ սովորական երեւոյթ լեն եւ գաղտնիքնեը կորզելու Համար՝ ո ստի կանո ւ–

կամ , թերեւս, ստամոքս ճաթեցնելու Համար : է Որ ճաշարանին մէջ սպասարկուն սեղանիդ վրա / թիւնր ծեծելով զայն կը սպաննէ :

ճաշարանին ցուցակը ՅաՈաջ^/ մէկ էջին չավւ լե­ բերուած Հացն ու կարագը, որոնց մ ատ չես ՛լ պ֊ Նալրանղեան , ոբ ա յ դ ամէնը շատ լալ դի -

ցուն * ընտրէ՛ փնչ որ կյուղես , կե՛բ , ճտկէ՛ որքան։ ռոլ*/ած, առածին պէս , կերակուրիդ աւելցուքնե– "՛էր գերե՛զմանատունը զբօսանքի դաց ած ատեն

կրնաս : Ա ո վո բ՛ա կան ստամ ո քսի մը տարողութիւնն րուն Հետ, ազբիւսւր նետէ * * * կր Հանդիպի Միսաքի կնո՛ջ ել անկէ կ՝իման՛այ ա -

ու տարածութիւնն ալ մ ոռցեր են կա րհ ես * Կը յիշեցնես թէ նետուած՚ը Անգլիացիի մը մէկ մենասարսափելին , ամենատանջալին ;
օրու՛ան պա ր ենա չափն է :
ճաշարանն ենք ընկեր Վրացետնը, Աբշալիրն «Ասում են քեղ ման տալն էր որ էս զուլումը
^եգի է*սէ\* դրամ ճարեցէք, դուք ալ մեզի
ոլ ես : Մեծկտկ ՀնդկաՀ՚աւու մը ծաւալին Համա­ բերեց իմ գլխին» : Ա իքայէլ խելագարի նման տե­
պէս կ՝ունենանք • • •
պատասխան պնակ մը դրին առնելս մէջը ^՚Լէթ– ղէն ցատկեց , ետ - ել ւ կա– փախչիք

խաբի» խեցգետին մ ը իր անՀ րաժեշտ «ա ր ա ր ո զո ւ- ԱնՀ աւա տա չի շռայլութիւն էոյսէ* թոէ֊գթ1՛ եւ մեռածներու աչխարՀէն; Անոր այնպէս կը թուէր,

թիւննեբով» : ջերմութեան ։ 42րգ փողոցի , թ՝այմղ ԱքուԷրի , որ իր ետեւէն կը վազեն ու կը կանչեն ՀՀրռնեցէք. .
սպաննեց ու փախաւ . . .» •
Երեւի սպասարկուն յարմար գատեր է որ Պ րոտուէ յի եւ 7րդ պողոտայի սինեմաներն ու

ես կատարեմ բաշխումը , մտածեցի ել սպասեցի թատրոնները ելեկտր՛ական լ ո յս ե րո լ մէջ կր լողան Նալրանղեան կը փախչէր դիլաՀաբի պէս՝

Որ երկու պարապ պնակ եւս բերէ • առտուան տասնէն՛ սկսեալ;՝ Կր Հարցնես թէ կա­

֊ Մեզ Համար մ է՛ սպասեր , սկսիր է լէ , ՛ըսաւ րելի չէ՞ խնայել* կը պատասխանեն *

ընկ * Վբա՚ցեան : Ի)նայոզութեամբ Հարստութիւն չի էփսոլէր* Կ»ԺԿչ քանի մը զոյգ գուլպայ , չապիկ, թաչկի.

Սկսի՛՞մ • . • այս ամբոզշկ/ ե՞ս . . . փա՞ ստ կլ՝ ուզես Ամերիկան * * • նտկ եւայլն։ Նիւ Եոբքի փր պաշտ՛օնակից՛ը դա -

1 Այո՛ դուն, մերն է լ կր բերի Հիմի... Ջմեռ է, պէտք է ջերմութիւն ճարել ժողո - րա՚կներուն մէջ շարած է միեւնոյն առարկաները

Պատկեր : Անգլիո յ մէջ երեք Հոգինոց ընտա­ վուրդին X Նորէն՛ կը գանգատիս անՀ րաժե՞շտ է Հազարնե՛՛րով.. Վերմա՛՛կ, Ատլասն, սրբի՞չ, սեղա­

նիքի մր Համար լիուլի բաւական էր այդ խեցգե­ ո ր աըե ւելեան բաղնիքի վերածէք խանութները , նի ծածկո՞ց , օճա՞ռ, խոՀանոցի սպասնե՞ր ֊այս

տինը, որուն կռճիկներուն Հետ սկսայ մաքառի/ դրասենեակները , կայարանները , ճաշարանները : բոլորին Համար Նիւ Եորքը երազներու աչխարՀն
ո ւնէնք ,ր... մե–
միս մինա՛կս... Եւ սպասարկուն տակաւին քաջու­ Մ ենք ա յնքւ ան ածուխ է մեր տանտիկիններուն..

թիւն ունէր Հարցնելու թէ «վրայէն մսեղէն մրն գա՜յ , սառէ ի՞նք . . . Ե" Նիւ Եորքի մասին էր որ դրեցի այսքան

ալ կ՝ուզէ ք» • • • Խանութն ես * պիտի գնես սանտր մ՛ը կամ բան. դուք րնդչայնեցէք, րնդՀանբացուցէք այս

կրնայի բազմաթիւ նման օրինակներ յիշել, մատիտ մը ։ Լաւագոյն թուղթէ շինուած տոպրա­ պատկերը բովանդակ Միացեալ ՆաՀանգնեբուն

ցոյց տալու Համար թէ որ աստիճան շռ՛այլ ու շա­ կի մը մէջ կը գնեն գնումներդ ու կը յանձնէն քե- Համար։ Միեւնոյնն է պատմութիւնը ք)ւաշինկթը–

տակեր են մարդիկ այստեղ; կ՛ր թուի թէ Ամերի– զի X նէն մինչեւ Տիթըոյթ, Պոսթընէն մինչեւ արեւմա.

կացիին՛ Համար ուտելու, բան մր հ՜ամելու ՛աշխա­ Կրնայի գրպ՛անս գնել, օրիորդ։ Ամերիկա : իսկ –Բալիֆոբնիոյ Համար ականատես­

տանքի այնքան անՀրամեշտ է իր րնախօսական Ամօթ է , թուղթէն շատ ի ՜ ն չ . . . ները կը վկայեն թէ դրախտէն վւբցուած պատառ

եւ Հոգեկան բալա րա ր ութեան Համար , որքան Բայց Համօթ էէ * * • • 304 է^ոց կէիրտկնօբեայ ՚՚է՚ո է Խաղաղականի ափունքը, նաՀանդ մը զոր

տոլար վաստ՚կե լո լ եւ դիզելու անդիմադրելի տ են– Նիւ Եոբք ՀՀթ՝այմզ»յ1 փողոցին մէջաեղը , 304 էջ, Արարիչը ոժտեր է իր անՀատնում բարիքներով։

չանքր։ Եւ կարծեմ ակռային տակ միշտ բան մր այսինքն մէկ քիլոյէն աւելի թուղթ որուն Համար Եւ Հիմա յետ գրութեան մը Վերջին պա -

ունենալու ել իոքզինքը խաբելու Համ՛ար է որ Լոնտոնի մ սա վաճ՛առն ու նպարավաճառ՛ը իրենց Հուն կը լԱէմ ո ր ի

ձիւթ կր ծամէ առտու րնէ մինչեւ իրիկ ուն : Հոգինէ պիտի տայթե * * * "ՐՔՐ ունի 700 սինեմա ու

Անգլիացիները երբ ֆոլր֊պՈլ կամ քրեքէթ– չեն Անն գեղէ ննեբու առատութեան վրա յ բար դե - միայն 64 թաարո՚լ , 1315 պարասրաՀ եւ 6679 գի.

խաղար, խելօքիկ մր տուն կ՚երթան՝ Ա. ՚հիրքր ցէք Հանդերձանքի եւ տնական առարկաներու ճո­ նետուն ու գիշերային կապելայ, բայց միայն 8

կամ Հյէյքսփիրր թղթատելու Համ՛ար ; Ֆրանսացի­ խութիւնն ու բա ղմ աղան ութ իւն ր . Լոնաոն երբ վա­ նուազաՀանդէսի սբաՀ։

ները ուրիշ բաներով մամավաճառ չըլլալու Հա - ճառատունէ մը ներս կր մտնես մանր-մունբ Պերճախօս չե՞ն թ

մար, կը պագտուին ճաշարանին , կայարանին, ռնո ւմնե բու Համար , խանոլթպան,ը կրնայ քեղի ո Լան շաններ ը :

հանրակառքին մէջ կամ մայթերուն վրայ՝ ապա. 9"18 ա ա լ էր ա^բոդԼ մթերքը — քանի մր Գոյգ Ողբա՛մ զքեզ, Եւըոպա՛ , դարերու մշակոյթ

ունիս, եւ սակայն ա՛նօթի ես....

ԺԻՐԱ8Ր

Fonds A.R.A.M