Page 135 - ARM_19-1947_01

0 ԱՌԱX

ԱՆԴԱՍՏԱՆ աքսորի Հեռաւոր վայրերը մեր բազմաչարչար ժո­ Ատք՚պատակս;եի ղհպքեդ

ղովուրդը շատ բան էր տեսած ու լսած րայց եր­

էԿփԱաևց բեք այս մէկը; Շ1որՀիլ բո լշեւիկնե բուն՝ Հայ կի­
պաաւիոսկութիւ
նը թափօր կազմեց, փողոց իԼաւ, եւ իր անբասիր ԽՄԲ Ամերիկեաս՛ թերթ-երը եեսւեւեալ սւե -
ւլեկռւթ-իլյնաւրը կը հաղորդեն Ատրպատականի մա.
ԱսԽ» անունը պատնէշ դարձուց ղրպա րա ի չնե բու ստոր սին, որ կոբս1սցոլ.ց իր ինքնավարութւիւնը, 1946

սուտերուն :

... Բոլշեւիկնեբոլ որոնած ը աղմուկ է եւ Դեկտեմբերին , իրրեւ հետեւանք Թէերան)ի կառա­
վարութեան զինուորական արշաւանքին
Պէյբուր-ի «Ագդակ>>ը հետեւեալ խորհրդածու, իսառնակչութիւն մեր գաղութին մէջ ; Այդ է պատ­
թիւննեբը կ՚ը)նէ այս խորագրով խմ՛բագրականի մը
մէջ (14 Յունուար) — ճառը, որ անոնք փողով ու թմբուկով «կանանց Երեք տեսակ ղեկավարներ կային։ Կ՚ովկաս -

պատոլիրակութիլններ» կը սարքեն եւ Արաբն ու ցիները, որոնք ներածուած էին Խ– Միութենէն

- «ՅՈՒՇԱԳԻՐ, ՎԱՐԶԱՊԵՏ , ՆԱԽԱՐԱՐ ԵՒ Հայը իրար կը խառնեն կառավարատան գռներոլ Փիշեվարին

• • • ԱՒԵԼԻ ֊ԲԱՆ 100 ՀՈԳԻՆՈՑ ԿԱՆԱՆՑ ՊԱՏՈՒԻ­ առջեւ; Չափազանց ուրախ պիտի ըլլային, եթէ ան՛ոնցմէ մին էր։ Թէեւ ան Հաւանա -

ՐԱԿՈՒԹԻՒՆ ՄԸ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹԵԱՆ ՄՕՏ»–– բոլոր արաբական թերթերը զբաղէին Հայութեան բար ծնած էր իրանի մէջ, րայց մարզուած էր ե–

Զգայացունց չէ՛1՛ք գաներ ա յս բաոձե րո քով ներքին վէճերով; Միութեան մէջ–. Ոստիկանական տնօրէն անգո ւթ

քովի Լա լ։ ո լած : Եւ անշուշտ , աւլուէին առթիւ իսկ Աատըգ Տատտար եւս անոնցմէ մին էր : Կար նաեւ

ձեր միտքը կ՚երթայ Հայկ.Հարցին; Թերեւս մտա– ՚Լուլամ Տանըշեան որ Հրամանատարն էր Ատրպա -
դռնե–
^՜Էք ՈՐ Հայ կինր միջազգային ատեան՛ներու ՋԱՅՆԵՐ ԳԱՒԱՌԷՆ տականեան բանակին ; Տանըշեան արՀեստով Ի/որ–

ՐԸ ՂՐ բախէ , արիւնով եւ արցունքով գրուած յու­ Հրգային աւազակ մ ըն էր։

շագիր մ ո ի ձեռին, յանուն մեր ժողովուրդի ար– 8ՈՎԱԿ ՛ԲԵՌԻ Բ– կարգի ղեկավարներ էին րնվ՚կ Ատրպա -

գար իրաւունքներուն Հատուցման : Որքա՜ն յ ո ւ ­ տականցիները, որոնք կը խորՀէին թէ այս պատե–

զիչ ու գեղեցիկ պիտի րԱար Հայ մայրերն ու քոյ­ Մ Ա Ր Ս Է Յ Լ — Մէկն ալ այն Հ ադա բա ւո բ տա­ Հութեամբ կարելի պիտի րլլար ն.որ լաւ վարչաձեւ

րերը այգ սրբազան կոչումին վրայ տեսնել, ան մր ունենալ՛. Ատոնց մէք էին թղթատարի եւ Հե -

ալ «ժող. Ջ այն» ի սիւնակներուն մէչ՛; Աւա՜զ, սա­ րագիրն եբէն որոնք շիքեցան օաար ափհ բու վրայ յ ռադ րի նախարար Րապի Կ՝ավւր ի , Հարուստ կալ­

կայն , բոլչելի կներոլն առաջնորդած «Կանանց Հայրենի կարօտովը* ուածատէր ի մը որդին , որ փճացուցած էր ինքզին­

պատուիրակութիւնը» ուրիշ նպատակներ կը Հե - Բուն անունով Տ ով"՛ կիմ Տէր ԱբրաՀամ եան քը շռայլ կեանքի մը անձնատու ր Ըլլալով։ ԹէՀ -

տա պնդէ : կը բաւէ որ ընթերցողին աչքը խորա– Լկամ Ոսկերիչեան^ , կրդրումի է0՝արազ գիւղէն , բանի մէք կար Ա՝ոլզաֆֆէր Ֆիրուդը, որ, քիումա–

գիրներէն քիչ մը վար սաՀի, որպէսղի բարեկեն֊ ձնած \Տ72ին ւ կորսնցնելով Հայրը, մանկութիւն ր նիոյ Կրոցայի նման, կը յուսար իր բախտը շինւեք

դանային տեսարանը՝ Հայ կնոջ վերագրուած ող­ եւ պատանութիւնք* 1լանցՀոնէ Հօրեղբայրներու քՍոըՀրդային պետերու չնորՀիլ։ Ուրիշ մը Պի

բերգական գերակատաըո ւթեամ բ , զաւեշտի վեր– խնամքին տակ • Հ^աւո կանուխէն Հեռացած Հայր՛ե­ Րիա, որ բանաստեղծ եւ սրինգ ածող մըԱ էր , երբ

ածուի : նի գիւղէն , ապրած է (հուսիսյ զանազան շրջան­ իր ծառայութիւնը առաքարկած էր կոմունիստնե–

Րայց դիտե՞՛ն արդեօք թէ ի՛՞նչ կ՚ընեն այս ները ՚ իր բարբառը անաղարտ պաՀած՜ էր կարնե– րուն ։ Ան ստացաւ իր մարզանքն ք$ . Ա իութեան

մաըդիկը, կը զգա՞ն թէ ո՛ւր Հասած է իրենց ան­ ցիներոլ յատուկ առոգանութեամբ : Երբե՛ք էկր$աւ մէք։ Ան խազախի Հագուստ Հագած էր եւ կր կրէր

կումը -. Ան ։ուն՝ չու/ւի որակելիք այս գարշելի այ­ Հա շառ ւի լ օտար վարդապետութեանց * Ինքքն ա\ խոշոր փամփշտակալ մ ր՝. Ան ոեւէ տեղ չէր երթար

լասերումը, ոըովՀետել մինչեւ Հիմա տեղ չունէր մ աս ու բաժնին ունեցած է Հա յ յեղափո խո ւթեան առանց թի կնապաՀի ։ Անոր թիկնապաՀն ալ դին -

մեր ժողովուրդին մէջ–. մարտիկներուն Հետ , ծառայած՝ է Հ ՛Յ ՛Դ՛աշնակ - ուած էր : Ան ալ եկա&֊ էր քհուսիայէն : Զարմանալի

Հայ եղէք եւ առանց կարմրելու երելակայե ֊ ցոլթեան գործօն խումբերուն . մասնացած է ^արք է ք ՛որ քյ * Ա՛իութեան այս երամ\իշտ\ը եղած էր Ա–

ցէք, եթէ կրնաք, Սէրսւ^յւ մուտքը, ուր քազա - մը արշաւաններու՛. Ա՛տեր իմնե ր «՛Բեռի» \կը կո­ տրպատականի կրթական նախարար :

քական կուսակցութեան մը– ղեկավա՜ր գէմ քե րուն չէին ել այդպէս ալ մնաց Աարսէյլի, մանաւանդ կային նաեւ անկեղծ բարեն՛որոգչականներ,

ճամբայ կր բանան Հայ կանայք պոռչտալով, տե­ Սէ1թ–Աննի մէք, ուր կը բնակէր տասնեւմէկ տա– դաղափարապաշտ անձեր , որոնք սկիզբէն խորՀր -

ղացիներուն առջեւ Հայութեան ուրիչ մէկ Հատ ֊ րիէ ի վե՛ր ՝* ՛Նպարավաճառի փոքրիկ կրպակ մը ու գա յին վարչաձեւին մ էք տեսան մ իքոցներ սրբա -

ուածր նաիյատելով եւ տն՝որ կորուստն ու բնաջն՛­ նէր : Երկու տարի առաք Կէս֊էՀ կորսնց ո լցած ըլլա­ գրելու Հին սխալները* Այգ կարգէն էր Հաճի ^ա–

՛՛ջում ը պաՀանջելով; լով , Րո1"բովին ընկճուած էր : Արդէն 75 տաբե - պոսթարին , որ նախագաՀն էր ժողովրդական Հա­

չէ մեր պատմածը, այլ տառացի կան , բնազդօրէն կը՛ զգար իր ֆիզիքական քայ - մագումարին։ Ան երաւզոզ ել գազափարական անձ
Հէքեաթ ճշ­ քտյումը։
Արձանագրուած էր Նե՜րգաղթին եւ միշտ
մարտութիւն, զոր բո լշեւիկնե բո լ Հայատառ օր– 1լ ր սէ ր .֊—. Աղբեր , ես թոզ Հայաստան մ ըն էբՏ Ատ ր պա տ ա կան ց\ի տեսակ մլ^Հէն ր իԸւո լըս ։
ոտք կո­
կանը երեք ս իւնակիւ վրայ , ութը տող խորադիր­ խեմ ել Հայրենի ԸնգՀանուր կառավարիչը էքալամոլլաՀ ^ավիտ
Հոգը Համբուրեմ , յաքորգ օրը
ներով յայտարարած է, իբր^ւ անկորնչելի փառք մ ե ռն իմ : Եւ երբ գ իտել կ ո ւտա–յ ին թէ ամ էն էն ա– Շապաթորիի նման էր ինչպէս նաեւ Բավիանը , որ

ու յագթանա՚կ : "–աք եըիտասարդներր պիտի տաբուին Հայաստան , պատերազմական նախարար էր՛՛ Յետոյ Գւըյամին ,

՝()՝ իձ ա զ Լ լի ո լ թե ան յետին ղգայըանքը կո ր սն կը պատասխանէր , քհոզ տանին , աղբեր , թոզ որ Արադարագատութեան՛ նախարար էր։ Բայց ա–

ցուցած այս մարդիկը, Հայու արժանապատուու­ սոնք յուսախաբ եղան , երբ տեսան որ կոմինթեր՚Թը

թեան ել մարդկային ամօթի տարրական գիտակ­ տանին նոր սերունդը որ չփճանայ , մենք արդէն չի վստաՀիր անոնց • Երկու կամ երեք գազանի
Այլապէս , Հայ մը ձերըակա– Հայ ենք ել Հայ կը մնանք ։
ցութիւնն ալ չունին։ ոստիկանն եր նշանակո լած է ին Հ սկե լու Հյա պո ս թ՛ո .

լեյ տալու կամ կուսակցական շաՀ մը ապաՀ ովե– Համով Հոտով . դրուագներ կը պատմէր իր րիի եւ Լավիտի վրայ եւ կը Հետեւէին անոնց ամէն

լու սիրոյն՝ պիտի չՀամարձակէին Հայ կինը Հրա­ արկածա յ ի կեանքէն , ան սլա ճ ո յճ լեդուով : Մեր տեգ։ Ասոնց յուսախաբութիւնդ կատարեալ եղաւ,

պարակ նետել : փոքրիկները կը խնդային եւ 1լըսէին * - ՛Բեռի ք երբ տեսան որ նոր «դեմոկրատիկ» վարչաձեւը

Բա Ա/ միջոցներու միջել խտրութիւն չդնող Էէ1դրանիկ փաշան ի^նչպէս ապտակեց քեզ։ Ասփկա «անգութ իմփեըիալիզմ» մրն էր յ որ՝ովՀեաեւ ժո­
ՏասնեւՀինգ ղովուրդ շաՀա–
բաիստախՂդիրները ոեւէ ատեն խզճ աՀ արութիւն իր պատմութեան մա՛ս կր կազմէր; փոխագբուե– գործուէր մր ուրիշմողովուրգի մր կողմէ կը

չեն ունեցած եւ պիտի չունենան այսուՀետեւ ալ, օր է ի վեր Հիւանդ էր * Փետր . 1 ին :

երբ Հայ ժողովուրդի ազգային ու բարոյական դի­ Հիլ ՛յն ո ո եւ ՛յ՛ յնտեգ մեէ. .: Նե րգազ– կառավարական պա շտ օն ե ան ե ր ը ներածուած՝
մագիծը ոչնչացնելու էին հ) * Միութենէն
ոճիրը կը գործեն սառնասր– թի Հարցարանին պատասխանը– Փաըիզ ղրկուած էր : Անոնք բռնագրաւումներ կլՓ

ա ո ւթեամ բ ; մէկ շաբաթ առաջ։ կատարէին , տուրքեր կը գանձէին եւ կը Հ աստ ա -

Տարագրութեան մռայլ ճամ բան երէն մինչեւ ՛Բ– տէին հյ * Միութեան բարեկամներու ընկերութիւն–

հՑԱՌԱՋ»Ի պատմուած-բները աղքատներուն բաժնած է• •. Ծօ՛ , Տէրոիմ ր միշտ (իր տեղն է» լեռները^

Թէ՝ Պապօն անխնայ է բոլոր անոնց դէմ , Հայ ձորերը, ծ՜առերը, ժայռերը եւ քարայրներն այ ի–

Պ Ա Պ 0Ն թէ այլազգի , որ ՛ուրիշները անիրաւելով, ուրիշ­ րեն ց տեղն են , Հ ոն սատան ի չաքուճներ ալ շատ

ներու վաստակով կ՚ապրի ել անոնց արցունքով կան Լքաքեբ^ Հա՛*** Ե՛– Հեգնանքով՝ «Հոն միայն

կը Հրճոլի.•.: ապլան ե ր չկ ան՛ Լայս ինքն կն ա վար ի եւ վախ կ ոտ

Պապոյին ծնոգքը կէսօբուան ճաշին սպասեցին , Թէ՝ Պապօն լսելով որ թշուառ երիտասարդ մարդիկ) ։ Ապլան եր» . . . :

չեկաւ * Զմ տ ա Հ ո գո ւե ց ան բնաւ , մ տածելով որ իր մը իր սիրած աղջկան Հետ ամուսնանալու Համար Եւ այսպէս շատ մլէ Հարցումներու տարափին

ըն կե րն ե ր ո ւն Հետ Ագիչա յր գտցած կրնա յ Ըլլալ ։ գրամ չունի , կրցած է որեւէ կերպով դրամ ճարել, տակ շուկան կը շրքի ա՚ւվախ ՛ու անյողդողդ : Պատ–

(ճաշէն վերք ԼոլՐՐ աարած՜ուած էր արդէն : Բայց զանոնք ամուսնացնել, իրենց մուրատին Հասցնել։ մ ութիւննե բուն՛ սարսափը շա տ եր ո ւն վրայ ազդած

ո®ւր է , ոռլբ կորաւ ։ իրենց այս մտավախութիւնը Բարի Համբալ տարածել, եւ այսպիսով զրկուածին Է ։ Նո յն իսկ մաքսային գէտերը (՚ԷՕԷ^Է ) չեն ուզեր

երկար չտեւեց . յաքորգ առտու Տ է րսիմցինեբբ պաչտպանն ու ապաւէնը Հանդիսանալ– •• : Հեւռը գործ՛ ունենալ եւ դիսքՐ չտեսնել կը ձե֊

չուր բերին թէ արդէն Հոն, լեռներուն վրայ է, եւ Օրը ցերեկով ծխախոտի մաքսանենգութիւն ը– լացնեն : Եւ եթէ չամչնան պիտի ըսեն թէ ղինքր՝

ապաՀ ով • ՚ • նել, Հասոյթը սուրբ գործի յատկացնելու Հա - չեն ալ ճանՀեաբ , եւ անոր կանչը չեն լսեր • * *«Ապ֊

Օրը յետինք էր երբ Պապօն Տէրոիմ Հասաւ ։ մար . • * ; լան եը, ր֊իսրփւնէ, թիւր֊ին. . •» :

Ան շուշտ Հոն ի*եքգ11սՐՀՀ մինակ չգգաց • շուտով իր Եւ այս «թէ»երը սկսած էին ազդել արդէն Պապօն այլեւս օրուան մարգն էր եւ բոլորի
պաշ­
Հուրքը գտաւ այն բոլոր բարեկամները որ յաճախ քաղաքի աղա - փաշանեըուն , ինչպէս նաեւ ուշադրութիւն՛ը իր վրա յ դարձած էր*. Պառաւ կի­
թէ
քաղաքը տեսած էր եւ միասին՝ խ՛օսած * էսկ Հ ի ֊ տօնէութեան վրայ, ըլլա յ ի » անոնք ոստիկան ները կը մաղթէին որ անոր արեւը երկարի - * • Ե֊

մա որ \անոնցմով շրքապատուած՝ այգ Հպարտ լեռ­ մաքսային գէտ եր : րիտասարգ աղջիկները կը ցանկային որ նարօտ՛ով

ներ էն վար կը նայէր , Հեռաւոր քաղաքը մշուշ\ի միանան անոր... իսկ ազգին մեծերը ել փրկա -

մ է քէն կը տեսնէր եւ մանաւանդ երբ ըրածն ալ կլք Եւ շատ չանցած քաղաքի ճամբան եւս Պապո­ րարներն ալ սկսած էին Պապոյին մէջ տեսնել մեծ

մտաբերէր, իր մէք շօշափելի մէկ փոփոխութիւն յի Համար դարձաւ ջուրի ճամբայ– - - Ե<֊ ամէն ան­ ապագայ մ՛ը ե՛լ իրեն ե՛ւ ազգին Համար, ել այդ

միա յն կր զդար^ Ա յլեւս վախ ի բո լոր նուաստ դամ որ քաղաք կ՚իջնէր , կարծես Մունզուրէն պատճառով ալ ամէն անդամ որ Պապօն Տ է րս իմի

զգացումները մեռած՜ էին իր *քէք։ Այգ պաՀ ո ւն իր (Մնձուր) փոթորիկ մրն էր որ փրթած կուդար, իր արծուեըոյնէն վար Կ՝Ի$նէր ու քաղաքին

սել ու մ ան տ բ տ ի կ ա չքեը ը պսպղացին , կա ա ա դո ւ ամէն բան կոտրելու եւ փշրելու։ Հազիւ շուկա­ մէջ կ՚երթար , իրենց Հողին վեր-վեր կ՚՛ելլէր ;

թենէն կարմրեցան եւ խոշորցան դուրս \ի յնալոլ յին ծայրը Հասած, իր գոռ եւ ահազդու ձայնը կը Ափսո՜ս, կարճ տեւեցին այս բոլորը; Վ^ըայ Հա­

չափ ։ լսուէր Հեռոլէն. սան ձե րըակալոլթիւններն ոլ տ եղաՀ ան ութ իւննե-

իր բարեկամները Լ ա ա լաւ Հ իւրասի րեցին ֊ «Ապլաներ -. թ ի ւ թ ի ւ ն է ..խրի"» • • • Պանա րյը, եւ Պապօն կայծակի արագութեամբ անՀ ետա­
գինք : ճաշեց , ճաշէն վերք քիչ մ՝ը խօսեցան 1 եւ ք նպապսի Պապօ աերլհբ, վար մի պանա հան պա. ցա լ նորէնՀ է
երբեք յա–յ անելու ինչ որ ըրած էր : գան։ էաւն պագանա հան ր-ագարըմ հա՜...»։
չքաշուեցաւ իրազեկներ ըսին թէ Տէրսիմ անցած է ։

Իր Լոլ՜րքր գան ո ւո զն ե ր ո ւն աչքեբր եւս ուրախու— Հազիւ ձայնը լսուած թազին յաճերը եւ շու­ (Վերջ)

թեան զգացումներով փայլատակեցան,իրենց Հիլ֊ կային մեծ ու պզտիկ շուները ղինքր կր շըջապա– Ա– Գ– ՄԵՍՈԻՄԵ՚սՑ
եւ ան­ ա է ին , մ անաւանդ ա յս
րին գործին ու խօսքերուն մէք, յանդուգն

վախ անձնաւորութեան մը ներկայութիւնդ տես - վեըքինն երըւ Անոնք կրնա­
ն՛ե լով : յի ին մոռնալ այնքան բարիքները։ Ասոր
Պապոյին ՍՏԱ8ԱՆ-Բ

Անկէ վերք Պապոյի գործերուն արձագանգ­ Համար է որ անոնք կ՛ո լզէին Հաւատարիմ մնաւ

ները սկսան քաղաք Հասնիլ եւ բերնէ բերան՛ շր­ Պապոյին եւ աՀա «բարի եկաբի» փոխան անոր ՖԱԽԻՐ , Դրամա չորս գործողութիւն, 5 պատ­

ջան ընեչ Տ առքեւ կր քհնին։ Պապօն անոնց գլուխն երլ* քիք ՛էԼՐ ՛֊ Գրե9՝ Կայծակ կչիկեան որ իր կեանքի աւելի

Թէ* Պապոն շրջակայ գիւղերու գիւղացիներէն մլլ շոյելէ վերք իր ճամբան կշ շարունակէ* աՀա քան 35 տարին նոլիբած Է Հայ բեմին– Տպ*

մէկին աոլնը կողոպտա՛ծ եւ կողոպուտը՛ տարած մէկը որ միամտութիւնը կ՚ունենայ Հարցնել* Հյ՝ւո ո լա գաըա ։

Պապօ , Տէրոիմէն ի՞նչ չուր • • *

Fonds A.R.A.M