Page 133 - ARM_19-1947_01
P. 133
ԲՈԼՈՐՆ ԱԼ ՚ՒժԳոՀ
— քօռճէ 6» 1925 — ՀԱՇՏՈՒԹԵԱՆ ԳԱ€եԱԳԻՐՆԵՐէՆ
ա
8 0 Տ«1ո« 376.286
ՀԱւսՎևԱութևաև առաչա/կ
Օ^^^^է^ս^-ք>^օբ^^^է^^^^ : տա. ա Տ Տ ձ ճ Լ ^
17, քէս« նաոտտւա ֊ քձատ ( 1 3 )
1«1.։ 008. 15-70 - ն. €. ք. Բ*ա 1678–«3
%աք. 1000. եամս. 500, Եռամ՚ս. 300, ֆր., Աբսւաս. 10 Տ°Լ– Հինգ արբանեակ պետութեանց դաշնադիրներր
ՕՐԱԹԵՐԹ մշսա 13 քշ\ոօէ 1947 Հի&գշաբթփ 13 Փհտբռւաբ Հազիւ ստորագրուած, դժգոՀութեան ձայներ կը
բարձրանան ամէն կողմէ։ Այն աստիճան որ, ար
դէն իսկ կը խօսուի վերաքննութեա՛ն մասին, առ
ԺԹ– ՏԱՐԻ - 196 ձոո66 Ո° 4929-Նււր շՈաճ 5 6 8 հյմբագիր՛ Շ • ՄԻՍԱՔԵԱ՚Ն ԳԻ՛Ն՝ 4 Ֆր այժմ Ա֊գլիոյ ել Մ– ՆաՀանգներուն մէշ :
Ամէնէն խոր գառնութ՜իւնը յայսէնեց Պ * Ս^^ՈՐ"
ցա , 1՚տ ալի ո յ արտաքին նախարարը, ձայնասփիւռ
ճառով մը* Կառավարութեան ներկայացուցիչը
արդէն բողոք մը յայտնած
ՈՐ ԽՕՍՔԸ ՕՐԸ ՕՐԻՆ նագրին էր Փարիզի մէջ, դաշ
ստորագրութենէն
Վերջը ՚ Անմիջապէս
( / ՚ Ք ՝ ԳԱՐԵՐՈՒ ԻՈՐկՆ *Ս՚Բ2.Ը– ծանուցագիր մը ուղղուեցաւ այն քսան պե
հՄԻԼԻՈՆ«Ը ԵՐԷԿ ԵՒ Ա8Ս0Ր տութեանց որ ստորագրած էին ղաշնադիրը։ կոմս.
Աֆորցա զայն կարդաց անթելին առէել , ի լուր
Երբեմն կը հարցնենք մենք մեղի, Ո՞ ւբ ի - աշխարՀի* Իրիկունը անգլերէն մասնաւոր թարգ
2աօ– պիտի ըլլար այս ^՜ողոՎուրդին բարոյական ֊ «Աո.ջի օր Հինդ չարագործներ դրամատան մ ր մանութիւն մը եւս կարգաց , ուղղուած Մ* Նա -
դիմադրական կորովը, եթէ օր մր մոռնար Վար - կառքին վբայ յարձակելով • • •» Հան գներուն ։
դան անցը եւ Համ արմէք դնել Մնացեալը կրնաք շա րուն ակել սովոբա կան Ծանուցագիրը նախ կը ոլարսկ դաշնագրին
ք*ար\ե բա իւ տ ա բա ր ՝Դ1 է ժողովուրդին դարձած գէ*Ղքէ մը յատուկ բացատրութ իւննե րոՎ։ տ րամ ագրոլթ իւհնե րը , որոնց Համաձայն իտալա
գիտակցութիւ
բնազդը ։ Ինքն աւ պա շտ սպպաանսոութւ։ եան Անշուշտ ոչինչ կայ ուշագրաւ ՛այս ամենօբեա ՚ կան Հողե բ կը արուին Ե ո ւկո ս լա լի ո յ , 0) ր ան ս ա յի ,
մեռնիր։
նը երբեմն կր թմրի, բայց չի ՀՀպատաՀար»ին մէջ՛ 0բ մը Հինգ, օր մը երեք կամ Թ րիէսթէ՝՝ն կր դաոնա յ աղատ պետութիւն , ի տա -
\,եր շն չումի , ոգեւորութեան ագբիւրնեբ կան մէկ միլիոն կը թռցնեն կառքէ կառք, ձեռքէ ձեռք։ լիա կը ղրկուի ափրիկեան գաղթաՎա յ բերէն , կը
որ չեն ցամքիր * ԵԹԷ առաջնորդները , Հոգեւո ր Կ՛ուղէ ի ձեր նկատողութեան յանձնել, միայն դատապարտուի միլիոնաւոր տոլարի Հատուցում
Հովիւ կամ ուսումնական դաստ լիք ըլլան , ժողո գ միլիոն բառին իմաստը , որ սկսած է կորոն ցնե լ իր վճարելու , կը կրճատուին զինեալ ումերը, կը քան
ՎռլԲԴԲ էսՔ անո՛նց ա/ կը ցուցնէ շիտակ ճամբան ւ արմէքը : Հիմա ոռՎ է որ միլիոններով չի խօսիր , դուին ամբութ իւնները եւն ։ Եւ կը յայտարարէ թէ
Ներշնչումի եւ Հպարտութեան աղբիւր մ ըն սկսած մեծ ու փոքր աւազակներէն մինչեւ ամէնէն «աւելի պիտի ծանրանա յ այդ խեզղոլկ մթնոլոր
ալ Վարդանանցը որ իր թանկագին ումը կը պաՀֆ Համեստ ու պարկեշտ առեւտրականը * տը ոբ ա յնքան եգե բա կա՛ն օր էն կը ճնշէր ի տա լա ց է
45\էն ի վեր : Կնոջդ ի^ն չ նուէր տուիր կաղանդին : մոզովուրդին վրա յ եւ որ մասամբ պատճառ եղաւ
—- Մէկ միլիոննոց մատանի մը։ այնքան մեծ չարիքներու, մեզի ել ուրիշներու
՛էէն– ո ր յի շատակին առ^եւ ե ր կիւոածո ւթ եա՛մբ ՝Բանի® տուեր է ձե, .ք ձգած յարկաբա ժնին : Համ ար • իտալիո յ ձեռքը մնացած Հողը չի կրնար
կը խոնարՀի յետին գիւղացին հ Ել գէլԳաՏէս^Ր Մէկ միլիոն չորս Հարիւր Հագար։ կեր ակր ել 45 մ իլիոն քաղաքացիներ որոնք չափա
կան որ կրնան դաս տալ մեր ղրոց-բրոցյւներ — Ւ՞նչ կ՛արժէ սա գործին ֆոնը : զանց խճողուած են ։ Մ ենք կ*ընդուն.ինք անցեա՛լի
այդ պատմութեան մասին : Առնուաղն երեք միլիոն– անՀամ ար սխալները , բա յց ա յս մողովուրգին
Թուրք - թաթարական բոն/ա կա լութ եան ամէ - Ու շարունակեցէք այս չարքր, ձեր յիշողոլ - քաւութիւնը այնքան տաժանելի եղաւ ոբ , բոլորս
նէն մռայլ օրերուն ալ, մարդիկ միջոցը գտած էին թեան մ էշ թարմացնելով Հոս Հոն լսուահ֊ խօսակ– ալ կը սպաս ենք վեր աքնն ել ա յն ինչ որ կր նայ
Վառ ւզաՀեքոլ Վարդանանց յիշատակը : ջղատել կամ թունաւորել 45 միլիոն մարդկային
Եթէ չկարենային ղա յն տօնել Հ ր ա պա բ ա կաւ , ցոլթիլևներ յ ս. սարածներու կեանքը» Հ
կը Վերածէին դպրոցական Հանդէսի մը։ Եթէ այգ Բնաւ պիտի չցաւէի այս «միլիոններու պա -
ալ անկարելի դառնար, կ՚ապաստանէին եկեղեցին, րին» Համար, եթէ, մարդկային աժան-կարապետ \յ՝ ան ո ւցագի ր ը կը խոստանա յ ուդղամ տօրէն
բայց
ուր առ սուազւ ասա րո ւ եստ պատկեր մը կախ կեանքն ալ պար չբռնէր այղ շղթային մէշ՝ : դործագբեք ստորագրուած պայմանները , <հո–
Եթէ կը Համարձակիք , արձանաղրեցէք\939էն միեւնո յն ատեն գիտել կուտա յ թէ իտա լացի
ու.ած կ^Րւլար : ասդին կորսուաօ՝ , մորթուած՜ , մաՀացահ՜ եբիտա– ղոՎուըղը առաջինն եղաւ ոբ թօթափեց բռնակա/
Ինչ տեսակէտներւնե ալ գոյութիւն ունենան սաբղներոլ թիւը։ Ար եւե լքէն-ա ր եւմ ուտք , Հիւսի կարգուսարքը , ուղղակի եւ անուղղակի օգն ե լով
Վաբգան Մ ամի կոն եանի Վարած քաղաքականու ֊. սէն - Հարաւ : Դաշնակի ցնե բուն , ազատ աղբ ութեան սլայքար ին
ատեն •
թեան մ ասին , կաբելի չէ մխտել անոր էութիւնը , Նախ թուեցէք պատերադմի դաշտերս ւն կո -
- սլա յքար ինքնապաշտպան ութեան , ինքն ուր ո յն րուստները , վրա՛ն աւելցուցէք գերիներու Հալա– ՚^Է՛ Պ • ՏիմիթբոՎ, Պուլկարիոյ Վարչապետը,
գո յութեան : քսւվայրերուն ղոՀերը, մի մոռնաք նշանակել ռբմ– տ ե ս ա կց ո ւթ ե ան մը առթիւ ՚նո յնպէս գմգոՀութ իւն
Մարդիկ ի ղուր պարդ կրօնական պատերազմ հ բակոծ-ոթեանց Հ1ս։–եա աձզոփ աւպէւձէ՚Ւոլաձձլկւոյ^թի^ յ՛* ։՛ ա՚ եց , միեւնոյն ատեն ՀաստաաելոՎ թէ գաշ–
մը կը Վերածեն զայն* ՛էք տա աւելի քսոբ է անոր ւթ ձեր դում արին վրա յ ; ՚-՜հ ազ բբը կ՛ ապա՝* ովէ Պ ո ւլկա բ ի ո յ սաՀմ աններ ը ,
իմ աստը • \,ո յն իսկ "՚ յսօրուան աչքոՎ ։ անկախութիւնը եւ գերիշխանութիւնը : Եւ խան -
Այդ խորութիւնն ըմբռնած կո թուին Խոր ֊ Տ ակաւին կան աքս ո րավա յրեբու , ա րգելա - գավառ կոչ մը ուղղեց ժողոՎուրդին * « Այմմ,
Հրգային Հա լաստանի մ էջ ալ , չարք մը Հ բա տա - րաննեբու, աՀաբեկումներու , նաւային ու օդա ֊ սօթթենք մեր թեւերը ել անդադար աշխատինք
բակո ւթ իւննե ր ով : յին աղէտն ե բու , տեղափոխութեան ց Հ ետեւանքով կարելի եղածին չափ թեթեւցնելու Համար դաշ -
Արդարեւ, ՚/երջին պատերազմէն ի Վեր, գրա մաՀացունե բու թ ի * ֊ ը եւ ինչէ՛ ր ինչե* բ : նագրին ս/եիրաւոլթիւնները »:
գէտ եւ բանաստեղծ մբցումի ելած են իրարու Իմ թուաբան՛ական Հ ամ եստ կա բոզութիւնովս Լոնտոնի թերթերը կը գրեն թէ Ան գլի ո ւ
Համար X Ե*֊ դէմ , միշտ
Հետ, պատմական նւիւթեր մշակելու կրնամ 30 միլիոն մը նշանակել բոլորին արտաքին նախարարը «յո յո ի եւ բա րե Հաճ ութեան»
արգէն լո յս տեսած են արմ է քա ւո ր գո բծեր , Հ ամեստօբէն : թուղթեր ուղղած է Հէնդ պետութեանց , Հաշաոլ ֊
Պապ Թագաւոր (Ատ* Զօրեան) , Վարդանանք (7–– Իյեզճ «միլիոն», եթէ ՛կան մարդիկ ոբ կր ցըն– թեան դաշնադիրներուն ստո ր՛ագրո ւթեան\ առթիւ :
Դեմիրճեան), Արա Գեղեցիկ (Ն . Զարեան) ելն. : ծ ան քու անունիդ աո լ , Հ աշուելոՎ ոսկիներու Այգ նամակներուն մէջ ՊէՎին կ՚ըսէ բոլորին
Ամեն այն Հայոց կաթողիկոսութիւնն անգամ, որ գէզեր , Հապա իռ\ն չպէս չանիծեն քեզ անոնք որ «իմաստութիւն է ամէն առի թով յ է չ ե լ պատերազ
իր սեփական ամսագիրն ունի \*)44էն ի Վեր , թեւ իրենց ս ր տ ա Հ ա տ ո րն ե բ ը տուած են , քոլ արմ էքդ մին սարսափները եւ թ շուա ռութ ի ւնն՛ե բը ։ Բայց
առած կը թռչի պատմութեան ոլորտներուն մէջ , միշտ բարձր պաՀելու Համար : ՍՕԱԻ ա յս դաշնադիրներուն ստո րագրութ իւնը պա շա օ -
պանծա ցնե լու Համար Հ ին փառքեր : Ա յն Հատուա– նապէս եւ Վերջապէս կը փակէ պատերազմի այգ
ծր ղոր արտատպած ենք այսօր , վջմիածին»ի 1946 էջը : Այ<եմ Հարկ է աչքերն ուղղել դէպի ապա -
Փետրուար Մարտի թիլէն, գաղափար մը կուտա է ԷՏՆԱ ՀՐԱԲՈՒԽԸ բո րբո քեց ալ երկուշաբթի գան» ։ Տետոյ սիբալիր խօսքեր կ՚ուղղէ իւրաքան
թէ ի՛նչ կը խորՀ ին Վարդանանց ի մասին : օր , ճի շդ ա յն պաՀ ո ւն երբ կը ստո բա գրուէր Ի– չիւրին առանձին , թելադբելոՎ սերտ գործակցու
& ա տ աւելի խօսուն է Ղ՝ * ՛հեմ իրճեան ի Վէպը, տալիո յ Հաշտութեան դաշնագիրը ՚ թիւն Հաստատել , ապաՀովելու Համ ար տեւական
«Վարդանանք» , ուր պատմ ական դէպքին Վերլու 4.600.000 ԹՈՆ ԱԾՈՒԽ արտագրուած է Ցուն– խաղաղութիւն մը X
ծումն է որ կը կա տա բուի , գլխաւո բ տիպարներու ուարին, Ֆրանսայի մէ^, գերաղանցելով նախա ֊ ՝Հհ Հռոմ ի ամերիկեան դեսպանը յ այ տ ա բ ա բե ց
Ելեկտրական
բե բնոՎ հ զանազան խօսակցո ւթի լեն ե րոՎ եւ պատ պատերաղմեան քանակութիւնը։ մամուլի ներկայացուցիչներուն թէ իր կառավա -
կերներով * Հոսանքին գործածութիւնը կ՝աճի օրէ օր : Փարիղի ր ո ւթ ի ւն ը կ՛ուզէ որ վ երա քննուի իտա լական դաշ–
Հեղինակն է որ կը վկայէ, Վաբգան Մամի - մէշ Հասած է 194 առ Հարիլրի , բաղդատ՛ելով ն ա գ 1 ՚ Ո՚՛Փարիզի մէջ ալ զրոյց կը շրջի թէ Պ • Պի–
կոնեանի բերնով • \ ա ի Հետ.. տօ խօսած է վերաքննութեան մասին , նախարա -
— « Օրհասական Է լ(ի|նելու կււիւը . կա՛մ Հա ա ՁԵՐԲԱԿԱԼՈՒԵՑԱՆ ինը ԼեՀեր, Հինգ Զեխեր րական խորՀուրդին մէջ *
յ ռ ց ագգ1ը կ՚ապրի, կամ կ՚անհետանայ : Չկայ մի
ջին վիսակ»։ ել Հայրենաղուրկ մր որոնք ոսկիի եւ օտար դրամ
ներու առեւտուրով կը զբաղէին Ֆոպ • Փուասո - Ֆ ր ա Ա ս ս ք ի , ԱհէքիԱ ագևդ
Ուրեմն եղերական պա յքար՝ բռնաբարո լ աշ - նիէռի մէկ սրաճարանին մէշ՝. Ոսաիկաննեբր գրա
խ ա ր Հ ա կա լո ւթ ե ան մ ը եւ փոքր մոզով ուրդի մ ը ւեցին 2.300.000 ֆրանքի տոլար , սթերլին եւմարք : ԳՈՐաԳՈՒԼՆԵՐԸ Կ՝ԱՃԻՆ - ԳԻՆԵՐՈՒ ԿՐՃԱՏ–
՚^էշք"–՛* ոV հ.Լ\ ճգ^էր աաՀել իր անկախութիւնը։ ԳԵՐՄԱՆԻՈ8 գոր & ատ իրական խմբակները ՄԱՆ ԽՆԳԻՐԸ— ՊԱՐԵՆԱՒՈՐՈՒՄ ԵՒԱ8ԼՆ
Եթէ Վար գան զոՀուեցալ 1036 վկաներով, ֆի լուծելու ձեռնարկած են անգլիական եւ ամերիկ - կառավարութիւնը ամէն միջոց կը փորձէ ել–
զի քա կան պարտութիւն մ րն էր ա յ դ : ք» ա րո քակա եան շրշաններուն զին ոլորական ի շխան ութ իւննե - մտացոյցը Հաւասարակշռէ լու, ապրուստի դիները
նը , Հայ մոզովուրգին ոգին մնաց ան պա ր տ ե լի , Րը։ Աւելի քան եբեսոմւ մեծ Հաստատութիւններ կր ճատե լու եւ պա րենաւոբրւմ ը ա պաՀ ո վե լո լ Հա
դարերու խաւարին, արիւնին, աւերին մէջէն Հաս լուծուեցան ։ Խումբ մր զործաբանատէրներ ալ պի մար։ ՝$սան նաՀանղապետնեբ Փարիզ Հրաւիրուե
նելով մինչեւ մեր օրերը։ տի դա ա ու թլ , իբրեւ պատասխանատու պատերաղ– ցան , եւ պա ր են ա ւո բ մ ան Լիազօրը Հ ր ա Հ ան զն ե ր
Եւ Վարդանանցը դարձաւ միշտ կենդանի ձայն մի պատրաստութեան : Հ ագո բդեց , մասնաւոբապէս միս ճարելու Համար ։
մր որ անընգՀատ կը Հնչէ դարերու խոբէնՀ Հա ֊ ՊՍՀԵՍՏԻՆՒ Արաբներբ եւ Հրեաները վերշ - Որոշ թոյլտուութիւննեբ պիտի ըլլան , ոբպէսզի
կաոակ անՀնաբին վերիվայրո լմնե բու, յորդաՀո– նա,,լէ,, մերժեցին անգլիական նոր ծրագիրը, "Ր արտադրիչները քաջալերուին մ սաց ու անասուններ
սան արիւնաՀեղութեանց , զանգոլածային աքսոր Կը տրամագրէ կեդրոնական կառա՛վարութիւն մր ղրկելու *
ներու ել արտագաղթի X Հաստատել մասնակցութեամբ երկու ազգերուն եւ Նախարարական խո րՀ ուրդը քուէարկեց 320
Մարզպաններ , Ոստիկան՛ն եր , Ամիրապետներ, անկախութիւն Հռչակել Հի՛նգ տարի վերշը։ միլիառ ֆրանքի արտակարգ նախաՀաշիւ մը, մի
Խաներ , Սուլթաններ ել Ցարեր ի ղո՛՛ւր վաորձեցին ՄԻԱՑԵԱԼ ԱԶԳԵՐՈՒ կազմակերպութիւնս եւնոյն ատեն քառամեայ ծրագրին յատկացուած
ինք - 60 միլիառ ֆրանք, որ ի
խափանել այդ ձայնբ, Հայ ժողովուրդին 450.000.000 տոլար (112.500.000 սթերլթ.) պիաի վարկերէն ղեղչելոՎ 55
նուբոյն եւ աղատ գոյութեան իրաւունքը : ինգրէ զանագան կառաւէտ րո ւթի ւննե ր է , կերակրե Հարկին պիտի գործածուի ելմտացոյցը Հաւասա–
Երբեմն ուժգին ինչպէս մարտակոչ մր, եր - լու եւ Հագուեցնևլու Համար քսան մ ի ք ի ոն երա - րակշռե լու :
ձայնր
բեմն մարմրուն ինչպէս մբմոլնՓ մը , այդ խաներ ել ստնտու մայրեր, Եւբոաայի մէշ՛. Մինչ այս մինչ այն, գործադուլները կը շա–
օր գո րծ**–
միշտ ալ Հնչեց գարերու խորէն : ՇԱՏ ՄԸ ԳԵՐՄԱՆ ԳԵՐԻՆԵՐ Ֆրանսայի րունակուին զանազան ձեւեբոՎ։ Առջի
Այգ նոր Զայնը չէ՞ր որ թնդաց Ար ար ատ եան յանձնուած են Անգլէոյ կողմէ, որ Հիմա կ՚առա– դուլ մը սարքեցին փարիզեան քսան թերթեբու.
դաշտին վրայ, 1918 Մայիսի վերջին օրերուն, երբ շարկէ արձակել զանոնք, ինչպէս պաՀ ան շած է (Լուրերու շարոՆւնակռւթ-իւնը կարդալ դ . Է ղ)
դարձեալ օրՀասական կռիւ մը կր մզուէր։ Երր Ամերիկան ,
չկար «մէչին վիճակ »...
Fonds A.R.A.M
— քօռճէ 6» 1925 — ՀԱՇՏՈՒԹԵԱՆ ԳԱ€եԱԳԻՐՆԵՐէՆ
ա
8 0 Տ«1ո« 376.286
ՀԱւսՎևԱութևաև առաչա/կ
Օ^^^^է^ս^-ք>^օբ^^^է^^^^ : տա. ա Տ Տ ձ ճ Լ ^
17, քէս« նաոտտւա ֊ քձատ ( 1 3 )
1«1.։ 008. 15-70 - ն. €. ք. Բ*ա 1678–«3
%աք. 1000. եամս. 500, Եռամ՚ս. 300, ֆր., Աբսւաս. 10 Տ°Լ– Հինգ արբանեակ պետութեանց դաշնադիրներր
ՕՐԱԹԵՐԹ մշսա 13 քշ\ոօէ 1947 Հի&գշաբթփ 13 Փհտբռւաբ Հազիւ ստորագրուած, դժգոՀութեան ձայներ կը
բարձրանան ամէն կողմէ։ Այն աստիճան որ, ար
դէն իսկ կը խօսուի վերաքննութեա՛ն մասին, առ
ԺԹ– ՏԱՐԻ - 196 ձոո66 Ո° 4929-Նււր շՈաճ 5 6 8 հյմբագիր՛ Շ • ՄԻՍԱՔԵԱ՚Ն ԳԻ՛Ն՝ 4 Ֆր այժմ Ա֊գլիոյ ել Մ– ՆաՀանգներուն մէշ :
Ամէնէն խոր գառնութ՜իւնը յայսէնեց Պ * Ս^^ՈՐ"
ցա , 1՚տ ալի ո յ արտաքին նախարարը, ձայնասփիւռ
ճառով մը* Կառավարութեան ներկայացուցիչը
արդէն բողոք մը յայտնած
ՈՐ ԽՕՍՔԸ ՕՐԸ ՕՐԻՆ նագրին էր Փարիզի մէջ, դաշ
ստորագրութենէն
Վերջը ՚ Անմիջապէս
( / ՚ Ք ՝ ԳԱՐԵՐՈՒ ԻՈՐկՆ *Ս՚Բ2.Ը– ծանուցագիր մը ուղղուեցաւ այն քսան պե
հՄԻԼԻՈՆ«Ը ԵՐԷԿ ԵՒ Ա8Ս0Ր տութեանց որ ստորագրած էին ղաշնադիրը։ կոմս.
Աֆորցա զայն կարդաց անթելին առէել , ի լուր
Երբեմն կը հարցնենք մենք մեղի, Ո՞ ւբ ի - աշխարՀի* Իրիկունը անգլերէն մասնաւոր թարգ
2աօ– պիտի ըլլար այս ^՜ողոՎուրդին բարոյական ֊ «Աո.ջի օր Հինդ չարագործներ դրամատան մ ր մանութիւն մը եւս կարգաց , ուղղուած Մ* Նա -
դիմադրական կորովը, եթէ օր մր մոռնար Վար - կառքին վբայ յարձակելով • • •» Հան գներուն ։
դան անցը եւ Համ արմէք դնել Մնացեալը կրնաք շա րուն ակել սովոբա կան Ծանուցագիրը նախ կը ոլարսկ դաշնագրին
ք*ար\ե բա իւ տ ա բա ր ՝Դ1 է ժողովուրդին դարձած գէ*Ղքէ մը յատուկ բացատրութ իւննե րոՎ։ տ րամ ագրոլթ իւհնե րը , որոնց Համաձայն իտալա
գիտակցութիւ
բնազդը ։ Ինքն աւ պա շտ սպպաանսոութւ։ եան Անշուշտ ոչինչ կայ ուշագրաւ ՛այս ամենօբեա ՚ կան Հողե բ կը արուին Ե ո ւկո ս լա լի ո յ , 0) ր ան ս ա յի ,
մեռնիր։
նը երբեմն կր թմրի, բայց չի ՀՀպատաՀար»ին մէջ՛ 0բ մը Հինգ, օր մը երեք կամ Թ րիէսթէ՝՝ն կր դաոնա յ աղատ պետութիւն , ի տա -
\,եր շն չումի , ոգեւորութեան ագբիւրնեբ կան մէկ միլիոն կը թռցնեն կառքէ կառք, ձեռքէ ձեռք։ լիա կը ղրկուի ափրիկեան գաղթաՎա յ բերէն , կը
որ չեն ցամքիր * ԵԹԷ առաջնորդները , Հոգեւո ր Կ՛ուղէ ի ձեր նկատողութեան յանձնել, միայն դատապարտուի միլիոնաւոր տոլարի Հատուցում
Հովիւ կամ ուսումնական դաստ լիք ըլլան , ժողո գ միլիոն բառին իմաստը , որ սկսած է կորոն ցնե լ իր վճարելու , կը կրճատուին զինեալ ումերը, կը քան
ՎռլԲԴԲ էսՔ անո՛նց ա/ կը ցուցնէ շիտակ ճամբան ւ արմէքը : Հիմա ոռՎ է որ միլիոններով չի խօսիր , դուին ամբութ իւնները եւն ։ Եւ կը յայտարարէ թէ
Ներշնչումի եւ Հպարտութեան աղբիւր մ ըն սկսած մեծ ու փոքր աւազակներէն մինչեւ ամէնէն «աւելի պիտի ծանրանա յ այդ խեզղոլկ մթնոլոր
ալ Վարդանանցը որ իր թանկագին ումը կը պաՀֆ Համեստ ու պարկեշտ առեւտրականը * տը ոբ ա յնքան եգե բա կա՛ն օր էն կը ճնշէր ի տա լա ց է
45\էն ի վեր : Կնոջդ ի^ն չ նուէր տուիր կաղանդին : մոզովուրդին վրա յ եւ որ մասամբ պատճառ եղաւ
—- Մէկ միլիոննոց մատանի մը։ այնքան մեծ չարիքներու, մեզի ել ուրիշներու
՛էէն– ո ր յի շատակին առ^եւ ե ր կիւոածո ւթ եա՛մբ ՝Բանի® տուեր է ձե, .ք ձգած յարկաբա ժնին : Համ ար • իտալիո յ ձեռքը մնացած Հողը չի կրնար
կը խոնարՀի յետին գիւղացին հ Ել գէլԳաՏէս^Ր Մէկ միլիոն չորս Հարիւր Հագար։ կեր ակր ել 45 մ իլիոն քաղաքացիներ որոնք չափա
կան որ կրնան դաս տալ մեր ղրոց-բրոցյւներ — Ւ՞նչ կ՛արժէ սա գործին ֆոնը : զանց խճողուած են ։ Մ ենք կ*ընդուն.ինք անցեա՛լի
այդ պատմութեան մասին : Առնուաղն երեք միլիոն– անՀամ ար սխալները , բա յց ա յս մողովուրգին
Թուրք - թաթարական բոն/ա կա լութ եան ամէ - Ու շարունակեցէք այս չարքր, ձեր յիշողոլ - քաւութիւնը այնքան տաժանելի եղաւ ոբ , բոլորս
նէն մռայլ օրերուն ալ, մարդիկ միջոցը գտած էին թեան մ էշ թարմացնելով Հոս Հոն լսուահ֊ խօսակ– ալ կը սպաս ենք վեր աքնն ել ա յն ինչ որ կր նայ
Վառ ւզաՀեքոլ Վարդանանց յիշատակը : ջղատել կամ թունաւորել 45 միլիոն մարդկային
Եթէ չկարենային ղա յն տօնել Հ ր ա պա բ ա կաւ , ցոլթիլևներ յ ս. սարածներու կեանքը» Հ
կը Վերածէին դպրոցական Հանդէսի մը։ Եթէ այգ Բնաւ պիտի չցաւէի այս «միլիոններու պա -
ալ անկարելի դառնար, կ՚ապաստանէին եկեղեցին, րին» Համար, եթէ, մարդկային աժան-կարապետ \յ՝ ան ո ւցագի ր ը կը խոստանա յ ուդղամ տօրէն
բայց
ուր առ սուազւ ասա րո ւ եստ պատկեր մը կախ կեանքն ալ պար չբռնէր այղ շղթային մէշ՝ : դործագբեք ստորագրուած պայմանները , <հո–
Եթէ կը Համարձակիք , արձանաղրեցէք\939էն միեւնո յն ատեն գիտել կուտա յ թէ իտա լացի
ու.ած կ^Րւլար : ասդին կորսուաօ՝ , մորթուած՜ , մաՀացահ՜ եբիտա– ղոՎուըղը առաջինն եղաւ ոբ թօթափեց բռնակա/
Ինչ տեսակէտներւնե ալ գոյութիւն ունենան սաբղներոլ թիւը։ Ար եւե լքէն-ա ր եւմ ուտք , Հիւսի կարգուսարքը , ուղղակի եւ անուղղակի օգն ե լով
Վաբգան Մ ամի կոն եանի Վարած քաղաքականու ֊. սէն - Հարաւ : Դաշնակի ցնե բուն , ազատ աղբ ութեան սլայքար ին
ատեն •
թեան մ ասին , կաբելի չէ մխտել անոր էութիւնը , Նախ թուեցէք պատերադմի դաշտերս ւն կո -
- սլա յքար ինքնապաշտպան ութեան , ինքն ուր ո յն րուստները , վրա՛ն աւելցուցէք գերիներու Հալա– ՚^Է՛ Պ • ՏիմիթբոՎ, Պուլկարիոյ Վարչապետը,
գո յութեան : քսւվայրերուն ղոՀերը, մի մոռնաք նշանակել ռբմ– տ ե ս ա կց ո ւթ ե ան մը առթիւ ՚նո յնպէս գմգոՀութ իւն
Մարդիկ ի ղուր պարդ կրօնական պատերազմ հ բակոծ-ոթեանց Հ1ս։–եա աձզոփ աւպէւձէ՚Ւոլաձձլկւոյ^թի^ յ՛* ։՛ ա՚ եց , միեւնոյն ատեն ՀաստաաելոՎ թէ գաշ–
մը կը Վերածեն զայն* ՛էք տա աւելի քսոբ է անոր ւթ ձեր դում արին վրա յ ; ՚-՜հ ազ բբը կ՛ ապա՝* ովէ Պ ո ւլկա բ ի ո յ սաՀմ աններ ը ,
իմ աստը • \,ո յն իսկ "՚ յսօրուան աչքոՎ ։ անկախութիւնը եւ գերիշխանութիւնը : Եւ խան -
Այդ խորութիւնն ըմբռնած կո թուին Խոր ֊ Տ ակաւին կան աքս ո րավա յրեբու , ա րգելա - գավառ կոչ մը ուղղեց ժողոՎուրդին * « Այմմ,
Հրգային Հա լաստանի մ էջ ալ , չարք մը Հ բա տա - րաննեբու, աՀաբեկումներու , նաւային ու օդա ֊ սօթթենք մեր թեւերը ել անդադար աշխատինք
բակո ւթ իւննե ր ով : յին աղէտն ե բու , տեղափոխութեան ց Հ ետեւանքով կարելի եղածին չափ թեթեւցնելու Համար դաշ -
Արդարեւ, ՚/երջին պատերազմէն ի Վեր, գրա մաՀացունե բու թ ի * ֊ ը եւ ինչէ՛ ր ինչե* բ : նագրին ս/եիրաւոլթիւնները »:
գէտ եւ բանաստեղծ մբցումի ելած են իրարու Իմ թուաբան՛ական Հ ամ եստ կա բոզութիւնովս Լոնտոնի թերթերը կը գրեն թէ Ան գլի ո ւ
Համար X Ե*֊ դէմ , միշտ
Հետ, պատմական նւիւթեր մշակելու կրնամ 30 միլիոն մը նշանակել բոլորին արտաքին նախարարը «յո յո ի եւ բա րե Հաճ ութեան»
արգէն լո յս տեսած են արմ է քա ւո ր գո բծեր , Հ ամեստօբէն : թուղթեր ուղղած է Հէնդ պետութեանց , Հաշաոլ ֊
Պապ Թագաւոր (Ատ* Զօրեան) , Վարդանանք (7–– Իյեզճ «միլիոն», եթէ ՛կան մարդիկ ոբ կր ցըն– թեան դաշնադիրներուն ստո ր՛ագրո ւթեան\ առթիւ :
Դեմիրճեան), Արա Գեղեցիկ (Ն . Զարեան) ելն. : ծ ան քու անունիդ աո լ , Հ աշուելոՎ ոսկիներու Այգ նամակներուն մէջ ՊէՎին կ՚ըսէ բոլորին
Ամեն այն Հայոց կաթողիկոսութիւնն անգամ, որ գէզեր , Հապա իռ\ն չպէս չանիծեն քեզ անոնք որ «իմաստութիւն է ամէն առի թով յ է չ ե լ պատերազ
իր սեփական ամսագիրն ունի \*)44էն ի Վեր , թեւ իրենց ս ր տ ա Հ ա տ ո րն ե բ ը տուած են , քոլ արմ էքդ մին սարսափները եւ թ շուա ռութ ի ւնն՛ե բը ։ Բայց
առած կը թռչի պատմութեան ոլորտներուն մէջ , միշտ բարձր պաՀելու Համար : ՍՕԱԻ ա յս դաշնադիրներուն ստո րագրութ իւնը պա շա օ -
պանծա ցնե լու Համար Հ ին փառքեր : Ա յն Հատուա– նապէս եւ Վերջապէս կը փակէ պատերազմի այգ
ծր ղոր արտատպած ենք այսօր , վջմիածին»ի 1946 էջը : Այ<եմ Հարկ է աչքերն ուղղել դէպի ապա -
Փետրուար Մարտի թիլէն, գաղափար մը կուտա է ԷՏՆԱ ՀՐԱԲՈՒԽԸ բո րբո քեց ալ երկուշաբթի գան» ։ Տետոյ սիբալիր խօսքեր կ՚ուղղէ իւրաքան
թէ ի՛նչ կը խորՀ ին Վարդանանց ի մասին : օր , ճի շդ ա յն պաՀ ո ւն երբ կը ստո բա գրուէր Ի– չիւրին առանձին , թելադբելոՎ սերտ գործակցու
& ա տ աւելի խօսուն է Ղ՝ * ՛հեմ իրճեան ի Վէպը, տալիո յ Հաշտութեան դաշնագիրը ՚ թիւն Հաստատել , ապաՀովելու Համ ար տեւական
«Վարդանանք» , ուր պատմ ական դէպքին Վերլու 4.600.000 ԹՈՆ ԱԾՈՒԽ արտագրուած է Ցուն– խաղաղութիւն մը X
ծումն է որ կը կա տա բուի , գլխաւո բ տիպարներու ուարին, Ֆրանսայի մէ^, գերաղանցելով նախա ֊ ՝Հհ Հռոմ ի ամերիկեան դեսպանը յ այ տ ա բ ա բե ց
Ելեկտրական
բե բնոՎ հ զանազան խօսակցո ւթի լեն ե րոՎ եւ պատ պատերաղմեան քանակութիւնը։ մամուլի ներկայացուցիչներուն թէ իր կառավա -
կերներով * Հոսանքին գործածութիւնը կ՝աճի օրէ օր : Փարիղի ր ո ւթ ի ւն ը կ՛ուզէ որ վ երա քննուի իտա լական դաշ–
Հեղինակն է որ կը վկայէ, Վաբգան Մամի - մէշ Հասած է 194 առ Հարիլրի , բաղդատ՛ելով ն ա գ 1 ՚ Ո՚՛Փարիզի մէջ ալ զրոյց կը շրջի թէ Պ • Պի–
կոնեանի բերնով • \ ա ի Հետ.. տօ խօսած է վերաքննութեան մասին , նախարա -
— « Օրհասական Է լ(ի|նելու կււիւը . կա՛մ Հա ա ՁԵՐԲԱԿԱԼՈՒԵՑԱՆ ինը ԼեՀեր, Հինգ Զեխեր րական խորՀուրդին մէջ *
յ ռ ց ագգ1ը կ՚ապրի, կամ կ՚անհետանայ : Չկայ մի
ջին վիսակ»։ ել Հայրենաղուրկ մր որոնք ոսկիի եւ օտար դրամ
ներու առեւտուրով կը զբաղէին Ֆոպ • Փուասո - Ֆ ր ա Ա ս ս ք ի , ԱհէքիԱ ագևդ
Ուրեմն եղերական պա յքար՝ բռնաբարո լ աշ - նիէռի մէկ սրաճարանին մէշ՝. Ոսաիկաննեբր գրա
խ ա ր Հ ա կա լո ւթ ե ան մ ը եւ փոքր մոզով ուրդի մ ը ւեցին 2.300.000 ֆրանքի տոլար , սթերլին եւմարք : ԳՈՐաԳՈՒԼՆԵՐԸ Կ՝ԱՃԻՆ - ԳԻՆԵՐՈՒ ԿՐՃԱՏ–
՚^էշք"–՛* ոV հ.Լ\ ճգ^էր աաՀել իր անկախութիւնը։ ԳԵՐՄԱՆԻՈ8 գոր & ատ իրական խմբակները ՄԱՆ ԽՆԳԻՐԸ— ՊԱՐԵՆԱՒՈՐՈՒՄ ԵՒԱ8ԼՆ
Եթէ Վար գան զոՀուեցալ 1036 վկաներով, ֆի լուծելու ձեռնարկած են անգլիական եւ ամերիկ - կառավարութիւնը ամէն միջոց կը փորձէ ել–
զի քա կան պարտութիւն մ րն էր ա յ դ : ք» ա րո քակա եան շրշաններուն զին ոլորական ի շխան ութ իւննե - մտացոյցը Հաւասարակշռէ լու, ապրուստի դիները
նը , Հայ մոզովուրգին ոգին մնաց ան պա ր տ ե լի , Րը։ Աւելի քան եբեսոմւ մեծ Հաստատութիւններ կր ճատե լու եւ պա րենաւոբրւմ ը ա պաՀ ո վե լո լ Հա
դարերու խաւարին, արիւնին, աւերին մէջէն Հաս լուծուեցան ։ Խումբ մր զործաբանատէրներ ալ պի մար։ ՝$սան նաՀանղապետնեբ Փարիզ Հրաւիրուե
նելով մինչեւ մեր օրերը։ տի դա ա ու թլ , իբրեւ պատասխանատու պատերաղ– ցան , եւ պա ր են ա ւո բ մ ան Լիազօրը Հ ր ա Հ ան զն ե ր
Եւ Վարդանանցը դարձաւ միշտ կենդանի ձայն մի պատրաստութեան : Հ ագո բդեց , մասնաւոբապէս միս ճարելու Համար ։
մր որ անընգՀատ կը Հնչէ դարերու խոբէնՀ Հա ֊ ՊՍՀԵՍՏԻՆՒ Արաբներբ եւ Հրեաները վերշ - Որոշ թոյլտուութիւննեբ պիտի ըլլան , ոբպէսզի
կաոակ անՀնաբին վերիվայրո լմնե բու, յորդաՀո– նա,,լէ,, մերժեցին անգլիական նոր ծրագիրը, "Ր արտադրիչները քաջալերուին մ սաց ու անասուններ
սան արիւնաՀեղութեանց , զանգոլածային աքսոր Կը տրամագրէ կեդրոնական կառա՛վարութիւն մր ղրկելու *
ներու ել արտագաղթի X Հաստատել մասնակցութեամբ երկու ազգերուն եւ Նախարարական խո րՀ ուրդը քուէարկեց 320
Մարզպաններ , Ոստիկան՛ն եր , Ամիրապետներ, անկախութիւն Հռչակել Հի՛նգ տարի վերշը։ միլիառ ֆրանքի արտակարգ նախաՀաշիւ մը, մի
Խաներ , Սուլթաններ ել Ցարեր ի ղո՛՛ւր վաորձեցին ՄԻԱՑԵԱԼ ԱԶԳԵՐՈՒ կազմակերպութիւնս եւնոյն ատեն քառամեայ ծրագրին յատկացուած
ինք - 60 միլիառ ֆրանք, որ ի
խափանել այդ ձայնբ, Հայ ժողովուրդին 450.000.000 տոլար (112.500.000 սթերլթ.) պիաի վարկերէն ղեղչելոՎ 55
նուբոյն եւ աղատ գոյութեան իրաւունքը : ինգրէ զանագան կառաւէտ րո ւթի ւննե ր է , կերակրե Հարկին պիտի գործածուի ելմտացոյցը Հաւասա–
Երբեմն ուժգին ինչպէս մարտակոչ մր, եր - լու եւ Հագուեցնևլու Համար քսան մ ի ք ի ոն երա - րակշռե լու :
ձայնր
բեմն մարմրուն ինչպէս մբմոլնՓ մը , այդ խաներ ել ստնտու մայրեր, Եւբոաայի մէշ՛. Մինչ այս մինչ այն, գործադուլները կը շա–
օր գո րծ**–
միշտ ալ Հնչեց գարերու խորէն : ՇԱՏ ՄԸ ԳԵՐՄԱՆ ԳԵՐԻՆԵՐ Ֆրանսայի րունակուին զանազան ձեւեբոՎ։ Առջի
Այգ նոր Զայնը չէ՞ր որ թնդաց Ար ար ատ եան յանձնուած են Անգլէոյ կողմէ, որ Հիմա կ՚առա– դուլ մը սարքեցին փարիզեան քսան թերթեբու.
դաշտին վրայ, 1918 Մայիսի վերջին օրերուն, երբ շարկէ արձակել զանոնք, ինչպէս պաՀ ան շած է (Լուրերու շարոՆւնակռւթ-իւնը կարդալ դ . Է ղ)
դարձեալ օրՀասական կռիւ մը կր մզուէր։ Երր Ամերիկան ,
չկար «մէչին վիճակ »...
Fonds A.R.A.M
