Page 93 - ARM_19-1946_04
P. 93
լք բ ա ա ա ղ ս օ ա ւ ա ւ ա ա ւ ա ա ա ս ս ա Վ և թ ո փ խ Ա դ ի դ պիտի քԱԱաի
— քօոժտ 6Ո 1925 —
ծ. Շ. Տշաշ 376.286
Միացեալ Ազգեբու րնգՀ * ժողովին ուրբաթի
17, 8.Ա6 Օտաէտատ - Րձ1ԱՏ (13°) նիստին մէ^ յ խո րՀբգա յիև պատ ո լիր ա կութի ւնն ալ
161.։ ն08. 15-70 - Շ. 0. Ւ՛. Բտոտ 1678-63
Հ աւան ե ցալ ո ր վե թո յ ի խնդիր ը քնս,ո ւի յառաքյէ–
8<"Ր. 1000,. 6ս.0՝օ. յ>0.1), հո.ա.1՛», 300, ֆբ., Արաաս, 10. 8»1–
կային - Այս առթիւ բանաձեւ մը ներկայացուցած՛
էին փոքր ազգեր ր , Ա ե քսի կա , փ ո ւսլա ել Աւստբա–
Օհաաօհշ 27 Օշէօհոյ 1946 Կիրակի 27 Հոկտեմբեր լիա , որոնց միացան Ահգլիա եւ Ամերիկա եւս :
, Վիշ^^սքի անմի *
ԽոբՀրդային Ր . պատուիբակլՀ
^ապէս՝ ոտքի Խլ լել՜ով Հ կարճ՛ յա՜յտարարութիւն մբ
Ժ-Ը • ՏԱՐԻ ֊ 18° ճոոօ6 8" ձՏՅՏ-՚նոր ՝^Ի–0ք Խմբագիր՝ Հ,. ՄԻՍԱՔԵԱՆ ԳԻՆ՝ 4 ֆր կարգաց , ուր կ՚ըսէր թէ որ եւ է փոփոխութիւն
վեթոյի կանոնէն մէԼ ՀՀծանբ Հարուած՜ մը» պիտի
բլլայ կազմակերպութեան Համար : * Մի՚Աէ~թիւ~
Ս՝ԵՐ ԽՕՍՔԸ նը իրեն կբ վերապաՀԷ աւելի ման րամ ասնօրէն
ՕՐԸ ՕՐԻՆ յայտնել իր կարծ՜իքը յառածի կային յ Այսօր կը դո–
Հանամ ըսելով թէ այս խ"դիրԼՀ ա է ա Ք է վերցնել
ՄՇԱԿՈՅԹ ՎԱՐԴԱՊԵՏԸ ԵՒ ԻՐ «ՔԷՐԹԷ՚եՔԷԼԷ»՚ե օրակարգէն» ։
Անմի^ապէս
բեմ բարձրացաւ բրիտանական
Այս տաբի ալ այսօր Հայկական Հան գէս ժիր ու շարժուն, վարդապետին խորհրդանիշն ներկա յա ցուց իչը , մ երմելոլ Համ ար խորՀ րգա յին
էր մողէզր:
մբ սարքուած է Աորպոնի գաՀլիճին մէ^, նախա առաջարկը ։ /Բացատրեց թէ վե թ ո յի խնգիբբ ծան
Տարօրինակ կը հնչէր մեր ականջին երբ հնչեղ
ձեռնս ւթեամբ ՀհրահքեւՀա յկական Մ իութեան ; ծիծաղով մը «Քէբր-էնքէ լ է » կ՚անուանէր )ի,բ չարա, րապէս վա ր կա րե կեց ԱպաՀ ո վո ւթ ե ան /Ս որՀ ուրդը ,
•նքփ մէկ աշակերտը, յանցանքի վրայ բռն|;ած փա.
Տայտադիբը այլազան է եւ. ճոխ , ինչպէս կ՝Ը~ խտասկանը, կամ ամէն անղամ որ ուզէբ պարտկել կարգ մ ը տեսակէտն եր ով ել թէ շատ կա րեւոր է
սրտնհզուրիւնը, եւ շրրտա-նքնեբուն ծայրը հաւաք
յսձն : Անշուշտ գլխաւոր ն ա ատ ակր պիտի կաղճ ք ուած յանդիմանութեան բաււհբը: այս Հարցը %Մ իացեալ Ազգեր ու ապագային Համար :
ճաշակ մբ տալ Հայկական սաեղծագո րծութես/եֆ Վարժուեցքանք հետզհետէ համակրանքով նա - Ամերիկեան պատուիրակն ալ յայտարարեց թէ
մ՛ասին , թ՜էեւ ունկնդիրները մեծ՜ մասով Հայեր ՚^՜ոԳովր իրաւունք ,ունի քննելու որ եւ էէ խնդիր եւ
պիտի բլլտն ։ Ամէն՛ պարագայի մէ^, նպատակա ... թէ Հ ինգ մնա յուն անդամն ե բուն վե թո յի իրաւուն
յարմար ձեռնարկ մ բ , որ պիտի ծառայէ ամ բա - քէ՛ չի Հակասեր Մ* Ա՛ Կ՚ի դաշինքին ;
պնգելու մտաւոր խնամութիւնը այս երկրի մեծ՜ու^ յիլ ա յ դ ժրաջան սողունին , երբ մանաւանդ լսհցհնք Ուրիշներ ալ խօսեցան եւ ի վեր^ոյ Վիչ/է^սքի
թեանց Հետ : քանի մը բացատրական բաոհբ թ է ի՞նչու ինք ա յ գ տեղի տուաւ , Հ ետեւեա լ զա յտարա բո ւթեամբ ,
ք$ ո սա ո վան ինք որ ա յս գետնին՝ վրա յ եւս շատ կենդանին ընտրած է իբրեւ.խորհրդանշան իր աշ «Ա յս առապար կը քաղաքական Հ ար ուա ծ՝ մըն է Մ *
ետ մնացած՝ ենք , բա զգա տ ե լո վ Ա՝ եծ Պատերազմ էն խատանքին։ Ա* Կ ՛ի դաշինքին Հիմնական սկզբունքներուն դէմ։
առա^ եւ վեբ2,ը կատարուած– ճիգերուն Հետ ։ — Չէք զիտհր ոբք)ան դիմացկուն է անպիտա Մեր պատուիրակութիւնը չի պնդեր օրակարգէն
Ոչ միայն ընգՀանուր յոգնութիւն մը կը նըշ֊ նը , կ՚ըսէր խնդալով– ամէն քարի տակէ կ ՚ հ լ լ է , Հանեք զայն հ եւ Համաձայն է որ քննուի յաուա^ի -
ս՝ արուի , այլեւ մարդու պակաս ւ աբհւին ալ կը դիմանայ անձրեւին ալ , պռչը վ բ ա յ կային • բա յց մի մ ոռնաք ււր վտանգաւոր գետն ի
Զ ափ ազանց ն օսր՚ա ցած՝ են ան ոնք որ կ րնա յին կուտայ , դարձեալ կենդանի է եւ ա շ խ ո յ ժ ։ Չ է ՞ ք մը վրայ կբ մտնէք »;
Փ Ամերիկեան թերթերը կը գրեն թէ փոքբ եւ
օգտակար բ չլա լ այս ճակատին՛ վրայ : \յ ււր եր ն ան - կարծեր որ շատ կը նմանի հայ ժողովուրդին։ Ընդ.
մ իշյ՚ն ազգերը սկսած՜ են գանգատի լ Մ եօթերէն յ
գամ Հ ին գրամ ա գլուխն է որ կը սպառեն յ առանց հանր|աղէս եւ քիչ մը1ն ալ ինծի մաւսնաւռրապէս :
Եւ յանկարծ « ք է ր թ է ն ք է լ է » մը կը պոոար , ոտ. մեզագրելով թէ խաղաղութեան կը սպառնան ի -
նոր գետիններ վւնտռելու կամ աւելի խորանալու է
Ջ մ ո ռնանք որ տեղաց իներու կացութեան մ Է^ ք ի ցատկելով , ՛եթէ նստած ըլլար, ինչ որ հազուա րենց վտանգաւոր մ ր ց ա կց ո ւթ ի ւննե ր ո վ ; 0աէ^ո ր -
ալ մեծ փոփոխ ո ւթիւններ կատարուած՜ են ; Անոնք գիւտ էր իրեն համար: դաբար խօսեցան Աեքսիկայի^ Պելմիոյ^ Պրադի ֊
ալ կորսնցուցած են շատ մբ դէմքեր , որոնք ծայ ֊– լիոյ եւ ուրիշ երկիրներու ներկայացուցիչն՛երը :
Օր մ բ հաւաքուած էինք իր սեղանին շուրջ : Հոն /• ոլորն ալ բաց<որոշապէս Հասկցուցին թէ փոքրազ–
նօթ էին Հայկական Մշակոյթին։ Մ՛եր դիմացն ու– էին նաեւ Աւետիք Իսահակհանը եւ Փանոս Թէրլէ. գերբ ՛էլը վախնան մեծ՜եր ո լ պայքարներէն
ն ինք ամբոզ^ սերունդ մը , որ Հազիւ կը ճան շնա ք մէգեանը : Ամէն մէկուն ձեռքը կար մողէզ մ ը , միոյ պատուիրակը : Պել -
մեղ յ պատաՀաբար լսած բ լ լալով մեր ան ո ւն ր կամ աւելի յառա^ երթալս վ ^ յա յ–
սքանչելի արուեստի գործեր, կաղամար, թ զ թ ա . տարարեց թէ Մեծերը չարաչար կը գործած՜են վե
պաամ ո ւթ իլն ը ; հ ա » , քանակ, եւն • նուիրուած բոլորն ալ Եզփպ . թոյի իրաւունքը*
Ոռբ օրուան կը սպասեն նորաՀասներէն անոնք ՊաՀան^եց վեր^ տալ այս վիճա
տոսի հայ գաղութին կոզմէ իր Գահիբէ այցելու . կին գ ա յ լա պէս ԱպաՀովութեան
որ պարբերաբար ֆրանսերէն ճառեր կը խօսին , թեան առթիւ: 1օ որՀ ո ւբգը պիտի
Հա յեր էն ի թոթ ո վանքը վերա պա Հ ելով Հա յրիկիս եւ իսահակեանը իր սիբ|ական սովորութեան հա . կորսնցնէ ամէն Հեղինակութիւն ։
մայրիկին ... մհմատ երկու բթամատնհրր կը դարձնէր շարու . /Ւուսեդ կը տաԱիԱ,
Անոնք ե0բբ տղա մար դու փորձ մը պիտ ի կա... նակ , անիւի մը պէս :
տաբեն յ խուսավէելոլ Համար մի^ակութեա\ն եւ — Ծոյլ ես, Աւետիք, որ ձանձրանաս ի՞նչ եււ
; անհլու , հարցուց վարդապետը :
լրացման լպրծ՜ուն ճամբաներէն
\,ախորգ պատերազմէն առա^ թէ վեր%է\* ֊սյ — Ա՜, այսպէ՛ս, ըսաւ մեր փիլիսոփան եւ
սկսաւ միշտ 1փոկառակ կողմը դարձնել մատները :
նոնք որ կանացին Հայկական Մշակոյթը ծանօթա Պ ե բլին էն՝ կբ Հ եռագր են թ է քան ի մը Հա ր իւր
— Տօ՛, եղբայր, սա կենդանիին չա՞փ ալ չկաս,
ցնել եւ տարածել կւրոպայի մէէ*, ՛երկինքէն ինկած՜ որ բան չոււնւհնայ անելիք, պոչը կը շարժէ ժիր, եւ Ղ*երմաննեբ % որոնք մասնագէտ են զէնքերու*,
արագ կ՚աՅցն1ի քարհբոլ միջով. դուն ալ շարժէ մի
գանձեր չէին : քիչ պոչդ , եւ ՛նոր բան տուր մեզ, է ՜ ։ ճամբայ ելած՜ են դէաի քԱ * Միութիւն։ իրենց աշ ֊
Ան ոնք ա է ՀետգՀետէ ւլարւլաոան ել դարձան իւ ա ա ած գործարաններն ալ կբ քանդուին * փոխա -
էէրա վան՛ ում՜՝ խան դավա ռո ւթեամբ , Հ ա լա տքո վ գրուելու Համար : Պ ե ր լին ի անգլիական ^ ամերիկ՝ -
եւ մասնաւոր գ յարատեւ աշխատանքով ; եան եւ ֆրանսական Հրամանատարութեանց ներ -
Անոնց ետեւէն Հասնողներ ը \ել մանաւանդ ա֊ — Շուտով «Աղա ՚0ազար1ին» կուշտին նստե - կայաց ո ւց ի չն՝ե րը բացատրութիւն պաՀանֆեցին այս
ւ֊ելի նորերը , որոնք եւրո պա կան կրթութեան բո - ցըն՚ելու եմ մի«հանըմ\4ոզար».Փանոսը պիտի նկա. զանգուածային տ եղավւո խութ եան ց . Համ ար ։ Աւելի
լոր բարիքները վայելեցին , ինչո^լ կէս ճամբան րէ մեզ բոլորս, դուն ալ եղանակէ, պբծալ գնաց» : քան 7000 բանուորներ արդէն մեկնած են կամ պի
պիտի մնան : ՍՕՍԻ տի մ եկնին * Պ ե ր լին ի ռուսական շրջանէն եւ շր^ա–
Տարիներ
ո լ. տա րիներ աւ կահնասաւոէ կանեբէն ։ Եէնա յի ՝$արլ Տայս ակնոցի գո բծաբ ա ֊
Ֆրանսացիներ ել ուրիշներ յոգնութիւն
ամէն նէն տեղափոխուած՜ են 27 մասնագէտներ ^ որոնց
զրահ՜, նոյնիսկ Հայերեն գրարար եւ աշխար - ԿհգՐա ՏաԱձԱաժողով մէկը* փրոֆ • & ո ւց ^ բնագէտ : ՚Հքոյն քաղաքի ապա
Հ արա ր սորվաՆ՝ են, թափանցելու Համար Հայ կիի գործարանէն՝ 800 բանուորն\եր ^ Հալլէի օդա–
կական Մշակոյթի գաղտնիքներուն։ Անոնք ֆրան եե^1Ո.ԹՒ ՃՍԼՆԳԱՆԱԿՈՒԹԵՍւՆ նաւային զործ՜արանէն՝ 400 մասնագէտնեբ , էթէմ–
սերէնի
թեան թարգմանած– են ս՞եր Հին մատենագրու - նիցի –ծ^անբ ճար տար արուեստի գո րծարանէն՝ 4000
Հրաշալիքն երր (Տիւ֊լոռիէ, եւն .) : որակեալ բանուորներ եւ 125 ճարտարագէտներ ։
Արգ , այն սերունգր որ կր պար հ֊ենւ Ուրբաթ օր Բարեգործականի Հրաւէրով զա - Տէսաուի գո ր ծ ա րան էն՝ 1 500 բանուորներ եւն *
ֆրանսագիտոլթեամբ • յաճախ Համ այնագիտոլ
իր նազան Միութիւններ Հաւաքուած– էին \թոլպարեան Պ եր լին ի ռուսական շրջանին մէ9 700 վակոննե ր կբ
-
Մ ատենադարանբ % ընարելու Համար Հանգանակի չ սպասեն ^ քիուսիա փոխագրելու Համար Ղ՚երմանն՚ե–
թեամբ ինչո^ւ պիտի չկրնար գոնէ տասը
կ՚եգր» Մարմին մը^ ներգազթի առթիւ։
Հանուիրեալներ^ տրամադբել , ֆրանսերէնով Հայե^.
սերտե– կողովին կը նախագաՀէր կա իքո զ ՚ պատուիրակ (ԼռՆրերոլ շարունակութիւնը կառդէԱլ Դ– Էջ)
րէն սորվելու , իրենց սեփական մշակոյթը
Աբտաւազգ արք* , իր քովն ունենալով ք^աբեգոր - ւ ••••ա •«•ււաա»ւ»ւււա«ա»»«»ւ«»^»ւ»աւ^^»ւ»ււա^ււււււււււաւ–-1–ււ
լու եւ տարածելու Համար %
ծ՜ականի Փարիզի վար չո ւթ ե ան նախսէգաՀ բ , Բ<ե.ղոլթեամբ գլուխ Հանել ներգաղթի Հանգանակու -
Մանաւանդ Հիմա որ, տար բեր մ շակո յթ մ ըն
Պ • –Բոլոլեան ։ թիւնը հ իրկոլ նամակներն ալ պիտի Հաղորդուին
ալ կր զարգանայ անդին յ Հայրենիքին մէ^ ; Մշա
մ ամուլին :
կո յթ մը որուն ծ՜անօթ են Հարեւան ժողովուրդ - Պատուիրակը նախ պար՚զեց այն ժողովրդական
նեբը, բայց ոչ բուն Եվրոպացին։ խ ան գա վա ռո լթ ի լն ը որուն ականած։ ես եղած՜ Է (Հանձնաժողովին անգամ ընտրուեցան Պ* Պ *
Այս խ՛որ Հրդածո ւթիւններ ո լ կարգինք 1^ոյք Աուրիա ֊ Լիբանան ի մէ^, ոչ միայն ներգաղթի ար–, էք՛ * Պարկիրճեան , Արզուման>ովգ Վ* Ֆրէնկեան , Ա*
տուէք անգամ մ բ եւս յիշեցնել թէ* Հա յկական ձանագրութեանց հ այ / եւ «Ա աս ո ւն ց ի Ղ՚աւիթ՚ֆ Հձաքրեան ^
ԱրտասաՀմանը պարզապէս ինքզինքն է որ 1լու ֊ Հրասայլերու Հանգանակութեան առթիւ , երբ այն Վ* կսմէրեան, 0 » Հէքիմեան (կաթոլիկ
բանայ , ՀետզՀետէ անտեսելովդ մոռացութեան քան առատաձե ռնո ւթեամ բ մ ասնակցեցան արա - Հասարակութիւն) ^ Գաւիթեան , Աշոտ Հհրէնկեան ,
տալով Մշակոյթի Օրբ * մադրելով 118.000 սուրիական ոսկի , պատկառե Արմենակ Աճէմեան , Լքիրաքեան եւ ներկայացուցիչ
Այսօրուան ցերեկոյթը, որքան ալ գնաՀատե - լի գում ար մը՝ ֆր ան սա կան ֆրանքով հ ք*սկ ներ ֊ մը բողոքական Հասարակութենէն*
էէ * էէ կրսաՐ ծածկել այգ մեղքը : գաղթի Հանգանակութիւնը Հասած էր արդէն \ 80 Այս Տանձնաժոգովը պիտի բէլայ միակ իրա -
Պատերազմ Էն առա ^ , տ օն ա կա տ ա ր ո ւ թ ի ւն ր Հազար ոսկիի եւ դեռ կը շարունակոլի ։ ւասուն Հ ան գան ա կո ւթ ե ան Համ ար եւ ա յժմ էն կը
տեղի կ՚ունենար ամէն տաբի, Փտրիզէն Ք՝աւբիզ : Վ^ս տ ա Հո ւթ ի ւն յա յտնեց որ ԱքրանսաՀա հ գա - խնդրէ խուսափի լ ,ո բ եւ է խաչաձեւումէ ։
Տարրական տրամաբանութիւնը կը պա Հան - զութն ալ նոյն խանգավառութեամբ եւ Հա յ լ՛ենա - փողովը որոշե ց ա յս յանձն ա խում րին կիս՝ Հ բա
2.էր V յ Բո ա սօ աւելի զարգանար , զառնաբ Համազ սիրական ^երմ զգացումներով իր լաւագոյնը պիտի լի րե լ իսորՀ ր դա կց,ա կան մ արմին մ ը , որուն պիտի
գային շարժում դ փոխանակ յանձնուելու սլա տա - րնէ յ այս նուիրական գործ՜ին լիակատար յա^ողու մասնակցին մամուլի եւ զանազան Միութեանց ներ
Հ ա կանո ւթեան է թեան Համար : կայացուցիչները ։
Ի վերջոյ ԻսՀո վ " ւ հ ա հ չ^էՒ^ք ա յ ս ՝ ° ա ա ր տփե– \,երկանեբու միաձայն որոշումով ընտրոլեցաւ Գւե^գաղթի վե^իԱ խումրը
բուն վրայ, եթէ Մչակոյ(^է ճաշակն ու պարծ՛անքն 11 Հ,ոգիէ բաղկացած– Կեգր • Տանձնամողով մը^ Ո–
ալ կորսնցնենք յ րուն պատուոյ նախագաՀոլթիլնբ պիտի առաջար Ւ Vա Ա ե Ա
ՈրոՈլ արտօնութեան կամ բաբե Հաճ ո ւթե ան կբ կ՛՛՛ի Աո֊աքել փաշա էյ ո ւ սլա ր ի , իսկ Ար տա լա զգ
սպասենք գ այսքան տարրական պարտականութիւն արք» պիտի մնայ նախագաՀ : ԹԷհբան-Էն, կը գրեն մեզի հոկտ. 15 թ֊ուակա^
մբ կատարելու Համար։ Պատուիրակը այս առթիւ կարգաց անցեալ քավ Այ"Օբ մայրաքաղաքէն Երեւան մեկնեցաւ
Կը կարծ՜ենք թէ գոնէ այս ճակատին վրայ ի– յուլիս ին դրուած՜ երկու կաթողիկոսական նամակ վերջին կարաւանը, մօտ 1000 Հոգի 4 խումբերովէ
բենց Հայերէնր չեն մոռցած՜ , այսինքն իրար կը ներ գ ՚քէ^ւՐ իրեն՝ միւսբ ք*աբեգործ՜ականին ուղ - Այս տարուան Համար, մինչեւ գարուն այլեւս նոր
Հասկնան մեր գբոց - ԲԲ"^^ՐԼՀ ։ զուած , ո Ր ո վ ^ԼԼՀ ՀրաՀանգէ ձեռնարկել եւ յաէո - կարաւաններ չեն մեկնիր յ
Fonds A.R.A.M
— քօոժտ 6Ո 1925 —
ծ. Շ. Տշաշ 376.286
Միացեալ Ազգեբու րնգՀ * ժողովին ուրբաթի
17, 8.Ա6 Օտաէտատ - Րձ1ԱՏ (13°) նիստին մէ^ յ խո րՀբգա յիև պատ ո լիր ա կութի ւնն ալ
161.։ ն08. 15-70 - Շ. 0. Ւ՛. Բտոտ 1678-63
Հ աւան ե ցալ ո ր վե թո յ ի խնդիր ը քնս,ո ւի յառաքյէ–
8<"Ր. 1000,. 6ս.0՝օ. յ>0.1), հո.ա.1՛», 300, ֆբ., Արաաս, 10. 8»1–
կային - Այս առթիւ բանաձեւ մը ներկայացուցած՛
էին փոքր ազգեր ր , Ա ե քսի կա , փ ո ւսլա ել Աւստբա–
Օհաաօհշ 27 Օշէօհոյ 1946 Կիրակի 27 Հոկտեմբեր լիա , որոնց միացան Ահգլիա եւ Ամերիկա եւս :
, Վիշ^^սքի անմի *
ԽոբՀրդային Ր . պատուիբակլՀ
^ապէս՝ ոտքի Խլ լել՜ով Հ կարճ՛ յա՜յտարարութիւն մբ
Ժ-Ը • ՏԱՐԻ ֊ 18° ճոոօ6 8" ձՏՅՏ-՚նոր ՝^Ի–0ք Խմբագիր՝ Հ,. ՄԻՍԱՔԵԱՆ ԳԻՆ՝ 4 ֆր կարգաց , ուր կ՚ըսէր թէ որ եւ է փոփոխութիւն
վեթոյի կանոնէն մէԼ ՀՀծանբ Հարուած՜ մը» պիտի
բլլայ կազմակերպութեան Համար : * Մի՚Աէ~թիւ~
Ս՝ԵՐ ԽՕՍՔԸ նը իրեն կբ վերապաՀԷ աւելի ման րամ ասնօրէն
ՕՐԸ ՕՐԻՆ յայտնել իր կարծ՜իքը յառածի կային յ Այսօր կը դո–
Հանամ ըսելով թէ այս խ"դիրԼՀ ա է ա Ք է վերցնել
ՄՇԱԿՈՅԹ ՎԱՐԴԱՊԵՏԸ ԵՒ ԻՐ «ՔԷՐԹԷ՚եՔԷԼԷ»՚ե օրակարգէն» ։
Անմի^ապէս
բեմ բարձրացաւ բրիտանական
Այս տաբի ալ այսօր Հայկական Հան գէս ժիր ու շարժուն, վարդապետին խորհրդանիշն ներկա յա ցուց իչը , մ երմելոլ Համ ար խորՀ րգա յին
էր մողէզր:
մբ սարքուած է Աորպոնի գաՀլիճին մէ^, նախա առաջարկը ։ /Բացատրեց թէ վե թ ո յի խնգիբբ ծան
Տարօրինակ կը հնչէր մեր ականջին երբ հնչեղ
ձեռնս ւթեամբ ՀհրահքեւՀա յկական Մ իութեան ; ծիծաղով մը «Քէբր-էնքէ լ է » կ՚անուանէր )ի,բ չարա, րապէս վա ր կա րե կեց ԱպաՀ ո վո ւթ ե ան /Ս որՀ ուրդը ,
•նքփ մէկ աշակերտը, յանցանքի վրայ բռն|;ած փա.
Տայտադիբը այլազան է եւ. ճոխ , ինչպէս կ՝Ը~ խտասկանը, կամ ամէն անղամ որ ուզէբ պարտկել կարգ մ ը տեսակէտն եր ով ել թէ շատ կա րեւոր է
սրտնհզուրիւնը, եւ շրրտա-նքնեբուն ծայրը հաւաք
յսձն : Անշուշտ գլխաւոր ն ա ատ ակր պիտի կաղճ ք ուած յանդիմանութեան բաււհբը: այս Հարցը %Մ իացեալ Ազգեր ու ապագային Համար :
ճաշակ մբ տալ Հայկական սաեղծագո րծութես/եֆ Վարժուեցքանք հետզհետէ համակրանքով նա - Ամերիկեան պատուիրակն ալ յայտարարեց թէ
մ՛ասին , թ՜էեւ ունկնդիրները մեծ՜ մասով Հայեր ՚^՜ոԳովր իրաւունք ,ունի քննելու որ եւ էէ խնդիր եւ
պիտի բլլտն ։ Ամէն՛ պարագայի մէ^, նպատակա ... թէ Հ ինգ մնա յուն անդամն ե բուն վե թո յի իրաւուն
յարմար ձեռնարկ մ բ , որ պիտի ծառայէ ամ բա - քէ՛ չի Հակասեր Մ* Ա՛ Կ՚ի դաշինքին ;
պնգելու մտաւոր խնամութիւնը այս երկրի մեծ՜ու^ յիլ ա յ դ ժրաջան սողունին , երբ մանաւանդ լսհցհնք Ուրիշներ ալ խօսեցան եւ ի վեր^ոյ Վիչ/է^սքի
թեանց Հետ : քանի մը բացատրական բաոհբ թ է ի՞նչու ինք ա յ գ տեղի տուաւ , Հ ետեւեա լ զա յտարա բո ւթեամբ ,
ք$ ո սա ո վան ինք որ ա յս գետնին՝ վրա յ եւս շատ կենդանին ընտրած է իբրեւ.խորհրդանշան իր աշ «Ա յս առապար կը քաղաքական Հ ար ուա ծ՝ մըն է Մ *
ետ մնացած՝ ենք , բա զգա տ ե լո վ Ա՝ եծ Պատերազմ էն խատանքին։ Ա* Կ ՛ի դաշինքին Հիմնական սկզբունքներուն դէմ։
առա^ եւ վեբ2,ը կատարուած– ճիգերուն Հետ ։ — Չէք զիտհր ոբք)ան դիմացկուն է անպիտա Մեր պատուիրակութիւնը չի պնդեր օրակարգէն
Ոչ միայն ընգՀանուր յոգնութիւն մը կը նըշ֊ նը , կ՚ըսէր խնդալով– ամէն քարի տակէ կ ՚ հ լ լ է , Հանեք զայն հ եւ Համաձայն է որ քննուի յաուա^ի -
ս՝ արուի , այլեւ մարդու պակաս ւ աբհւին ալ կը դիմանայ անձրեւին ալ , պռչը վ բ ա յ կային • բա յց մի մ ոռնաք ււր վտանգաւոր գետն ի
Զ ափ ազանց ն օսր՚ա ցած՝ են ան ոնք որ կ րնա յին կուտայ , դարձեալ կենդանի է եւ ա շ խ ո յ ժ ։ Չ է ՞ ք մը վրայ կբ մտնէք »;
Փ Ամերիկեան թերթերը կը գրեն թէ փոքբ եւ
օգտակար բ չլա լ այս ճակատին՛ վրայ : \յ ււր եր ն ան - կարծեր որ շատ կը նմանի հայ ժողովուրդին։ Ընդ.
մ իշյ՚ն ազգերը սկսած՜ են գանգատի լ Մ եօթերէն յ
գամ Հ ին գրամ ա գլուխն է որ կը սպառեն յ առանց հանր|աղէս եւ քիչ մը1ն ալ ինծի մաւսնաւռրապէս :
Եւ յանկարծ « ք է ր թ է ն ք է լ է » մը կը պոոար , ոտ. մեզագրելով թէ խաղաղութեան կը սպառնան ի -
նոր գետիններ վւնտռելու կամ աւելի խորանալու է
Ջ մ ո ռնանք որ տեղաց իներու կացութեան մ Է^ ք ի ցատկելով , ՛եթէ նստած ըլլար, ինչ որ հազուա րենց վտանգաւոր մ ր ց ա կց ո ւթ ի ւննե ր ո վ ; 0աէ^ո ր -
ալ մեծ փոփոխ ո ւթիւններ կատարուած՜ են ; Անոնք գիւտ էր իրեն համար: դաբար խօսեցան Աեքսիկայի^ Պելմիոյ^ Պրադի ֊
ալ կորսնցուցած են շատ մբ դէմքեր , որոնք ծայ ֊– լիոյ եւ ուրիշ երկիրներու ներկայացուցիչն՛երը :
Օր մ բ հաւաքուած էինք իր սեղանին շուրջ : Հոն /• ոլորն ալ բաց<որոշապէս Հասկցուցին թէ փոքրազ–
նօթ էին Հայկական Մշակոյթին։ Մ՛եր դիմացն ու– էին նաեւ Աւետիք Իսահակհանը եւ Փանոս Թէրլէ. գերբ ՛էլը վախնան մեծ՜եր ո լ պայքարներէն
ն ինք ամբոզ^ սերունդ մը , որ Հազիւ կը ճան շնա ք մէգեանը : Ամէն մէկուն ձեռքը կար մողէզ մ ը , միոյ պատուիրակը : Պել -
մեղ յ պատաՀաբար լսած բ լ լալով մեր ան ո ւն ր կամ աւելի յառա^ երթալս վ ^ յա յ–
սքանչելի արուեստի գործեր, կաղամար, թ զ թ ա . տարարեց թէ Մեծերը չարաչար կը գործած՜են վե
պաամ ո ւթ իլն ը ; հ ա » , քանակ, եւն • նուիրուած բոլորն ալ Եզփպ . թոյի իրաւունքը*
Ոռբ օրուան կը սպասեն նորաՀասներէն անոնք ՊաՀան^եց վեր^ տալ այս վիճա
տոսի հայ գաղութին կոզմէ իր Գահիբէ այցելու . կին գ ա յ լա պէս ԱպաՀովութեան
որ պարբերաբար ֆրանսերէն ճառեր կը խօսին , թեան առթիւ: 1օ որՀ ո ւբգը պիտի
Հա յեր էն ի թոթ ո վանքը վերա պա Հ ելով Հա յրիկիս եւ իսահակեանը իր սիբ|ական սովորութեան հա . կորսնցնէ ամէն Հեղինակութիւն ։
մայրիկին ... մհմատ երկու բթամատնհրր կը դարձնէր շարու . /Ւուսեդ կը տաԱիԱ,
Անոնք ե0բբ տղա մար դու փորձ մը պիտ ի կա... նակ , անիւի մը պէս :
տաբեն յ խուսավէելոլ Համար մի^ակութեա\ն եւ — Ծոյլ ես, Աւետիք, որ ձանձրանաս ի՞նչ եււ
; անհլու , հարցուց վարդապետը :
լրացման լպրծ՜ուն ճամբաներէն
\,ախորգ պատերազմէն առա^ թէ վեր%է\* ֊սյ — Ա՜, այսպէ՛ս, ըսաւ մեր փիլիսոփան եւ
սկսաւ միշտ 1փոկառակ կողմը դարձնել մատները :
նոնք որ կանացին Հայկական Մշակոյթը ծանօթա Պ ե բլին էն՝ կբ Հ եռագր են թ է քան ի մը Հա ր իւր
— Տօ՛, եղբայր, սա կենդանիին չա՞փ ալ չկաս,
ցնել եւ տարածել կւրոպայի մէէ*, ՛երկինքէն ինկած՜ որ բան չոււնւհնայ անելիք, պոչը կը շարժէ ժիր, եւ Ղ*երմաննեբ % որոնք մասնագէտ են զէնքերու*,
արագ կ՚աՅցն1ի քարհբոլ միջով. դուն ալ շարժէ մի
գանձեր չէին : քիչ պոչդ , եւ ՛նոր բան տուր մեզ, է ՜ ։ ճամբայ ելած՜ են դէաի քԱ * Միութիւն։ իրենց աշ ֊
Ան ոնք ա է ՀետգՀետէ ւլարւլաոան ել դարձան իւ ա ա ած գործարաններն ալ կբ քանդուին * փոխա -
էէրա վան՛ ում՜՝ խան դավա ռո ւթեամբ , Հ ա լա տքո վ գրուելու Համար : Պ ե ր լին ի անգլիական ^ ամերիկ՝ -
եւ մասնաւոր գ յարատեւ աշխատանքով ; եան եւ ֆրանսական Հրամանատարութեանց ներ -
Անոնց ետեւէն Հասնողներ ը \ել մանաւանդ ա֊ — Շուտով «Աղա ՚0ազար1ին» կուշտին նստե - կայաց ո ւց ի չն՝ե րը բացատրութիւն պաՀանֆեցին այս
ւ֊ելի նորերը , որոնք եւրո պա կան կրթութեան բո - ցըն՚ելու եմ մի«հանըմ\4ոզար».Փանոսը պիտի նկա. զանգուածային տ եղավւո խութ եան ց . Համ ար ։ Աւելի
լոր բարիքները վայելեցին , ինչո^լ կէս ճամբան րէ մեզ բոլորս, դուն ալ եղանակէ, պբծալ գնաց» : քան 7000 բանուորներ արդէն մեկնած են կամ պի
պիտի մնան : ՍՕՍԻ տի մ եկնին * Պ ե ր լին ի ռուսական շրջանէն եւ շր^ա–
Տարիներ
ո լ. տա րիներ աւ կահնասաւոէ կանեբէն ։ Եէնա յի ՝$արլ Տայս ակնոցի գո բծաբ ա ֊
Ֆրանսացիներ ել ուրիշներ յոգնութիւն
ամէն նէն տեղափոխուած՜ են 27 մասնագէտներ ^ որոնց
զրահ՜, նոյնիսկ Հայերեն գրարար եւ աշխար - ԿհգՐա ՏաԱձԱաժողով մէկը* փրոֆ • & ո ւց ^ բնագէտ : ՚Հքոյն քաղաքի ապա
Հ արա ր սորվաՆ՝ են, թափանցելու Համար Հայ կիի գործարանէն՝ 800 բանուորն\եր ^ Հալլէի օդա–
կական Մշակոյթի գաղտնիքներուն։ Անոնք ֆրան եե^1Ո.ԹՒ ՃՍԼՆԳԱՆԱԿՈՒԹԵՍւՆ նաւային զործ՜արանէն՝ 400 մասնագէտնեբ , էթէմ–
սերէնի
թեան թարգմանած– են ս՞եր Հին մատենագրու - նիցի –ծ^անբ ճար տար արուեստի գո րծարանէն՝ 4000
Հրաշալիքն երր (Տիւ֊լոռիէ, եւն .) : որակեալ բանուորներ եւ 125 ճարտարագէտներ ։
Արգ , այն սերունգր որ կր պար հ֊ենւ Ուրբաթ օր Բարեգործականի Հրաւէրով զա - Տէսաուի գո ր ծ ա րան էն՝ 1 500 բանուորներ եւն *
ֆրանսագիտոլթեամբ • յաճախ Համ այնագիտոլ
իր նազան Միութիւններ Հաւաքուած– էին \թոլպարեան Պ եր լին ի ռուսական շրջանին մէ9 700 վակոննե ր կբ
-
Մ ատենադարանբ % ընարելու Համար Հանգանակի չ սպասեն ^ քիուսիա փոխագրելու Համար Ղ՚երմանն՚ե–
թեամբ ինչո^ւ պիտի չկրնար գոնէ տասը
կ՚եգր» Մարմին մը^ ներգազթի առթիւ։
Հանուիրեալներ^ տրամադբել , ֆրանսերէնով Հայե^.
սերտե– կողովին կը նախագաՀէր կա իքո զ ՚ պատուիրակ (ԼռՆրերոլ շարունակութիւնը կառդէԱլ Դ– Էջ)
րէն սորվելու , իրենց սեփական մշակոյթը
Աբտաւազգ արք* , իր քովն ունենալով ք^աբեգոր - ւ ••••ա •«•ււաա»ւ»ւււա«ա»»«»ւ«»^»ւ»աւ^^»ւ»ււա^ււււււււււաւ–-1–ււ
լու եւ տարածելու Համար %
ծ՜ականի Փարիզի վար չո ւթ ե ան նախսէգաՀ բ , Բ<ե.ղոլթեամբ գլուխ Հանել ներգաղթի Հանգանակու -
Մանաւանդ Հիմա որ, տար բեր մ շակո յթ մ ըն
Պ • –Բոլոլեան ։ թիւնը հ իրկոլ նամակներն ալ պիտի Հաղորդուին
ալ կր զարգանայ անդին յ Հայրենիքին մէ^ ; Մշա
մ ամուլին :
կո յթ մը որուն ծ՜անօթ են Հարեւան ժողովուրդ - Պատուիրակը նախ պար՚զեց այն ժողովրդական
նեբը, բայց ոչ բուն Եվրոպացին։ խ ան գա վա ռո լթ ի լն ը որուն ականած։ ես եղած՜ Է (Հանձնաժողովին անգամ ընտրուեցան Պ* Պ *
Այս խ՛որ Հրդածո ւթիւններ ո լ կարգինք 1^ոյք Աուրիա ֊ Լիբանան ի մէ^, ոչ միայն ներգաղթի ար–, էք՛ * Պարկիրճեան , Արզուման>ովգ Վ* Ֆրէնկեան , Ա*
տուէք անգամ մ բ եւս յիշեցնել թէ* Հա յկական ձանագրութեանց հ այ / եւ «Ա աս ո ւն ց ի Ղ՚աւիթ՚ֆ Հձաքրեան ^
ԱրտասաՀմանը պարզապէս ինքզինքն է որ 1լու ֊ Հրասայլերու Հանգանակութեան առթիւ , երբ այն Վ* կսմէրեան, 0 » Հէքիմեան (կաթոլիկ
բանայ , ՀետզՀետէ անտեսելովդ մոռացութեան քան առատաձե ռնո ւթեամ բ մ ասնակցեցան արա - Հասարակութիւն) ^ Գաւիթեան , Աշոտ Հհրէնկեան ,
տալով Մշակոյթի Օրբ * մադրելով 118.000 սուրիական ոսկի , պատկառե Արմենակ Աճէմեան , Լքիրաքեան եւ ներկայացուցիչ
Այսօրուան ցերեկոյթը, որքան ալ գնաՀատե - լի գում ար մը՝ ֆր ան սա կան ֆրանքով հ ք*սկ ներ ֊ մը բողոքական Հասարակութենէն*
էէ * էէ կրսաՐ ծածկել այգ մեղքը : գաղթի Հանգանակութիւնը Հասած էր արդէն \ 80 Այս Տանձնաժոգովը պիտի բէլայ միակ իրա -
Պատերազմ Էն առա ^ , տ օն ա կա տ ա ր ո ւ թ ի ւն ր Հազար ոսկիի եւ դեռ կը շարունակոլի ։ ւասուն Հ ան գան ա կո ւթ ե ան Համ ար եւ ա յժմ էն կը
տեղի կ՚ունենար ամէն տաբի, Փտրիզէն Ք՝աւբիզ : Վ^ս տ ա Հո ւթ ի ւն յա յտնեց որ ԱքրանսաՀա հ գա - խնդրէ խուսափի լ ,ո բ եւ է խաչաձեւումէ ։
Տարրական տրամաբանութիւնը կը պա Հան - զութն ալ նոյն խանգավառութեամբ եւ Հա յ լ՛ենա - փողովը որոշե ց ա յս յանձն ա խում րին կիս՝ Հ բա
2.էր V յ Բո ա սօ աւելի զարգանար , զառնաբ Համազ սիրական ^երմ զգացումներով իր լաւագոյնը պիտի լի րե լ իսորՀ ր դա կց,ա կան մ արմին մ ը , որուն պիտի
գային շարժում դ փոխանակ յանձնուելու սլա տա - րնէ յ այս նուիրական գործ՜ին լիակատար յա^ողու մասնակցին մամուլի եւ զանազան Միութեանց ներ
Հ ա կանո ւթեան է թեան Համար : կայացուցիչները ։
Ի վերջոյ ԻսՀո վ " ւ հ ա հ չ^էՒ^ք ա յ ս ՝ ° ա ա ր տփե– \,երկանեբու միաձայն որոշումով ընտրոլեցաւ Գւե^գաղթի վե^իԱ խումրը
բուն վրայ, եթէ Մչակոյ(^է ճաշակն ու պարծ՛անքն 11 Հ,ոգիէ բաղկացած– Կեգր • Տանձնամողով մը^ Ո–
ալ կորսնցնենք յ րուն պատուոյ նախագաՀոլթիլնբ պիտի առաջար Ւ Vա Ա ե Ա
ՈրոՈլ արտօնութեան կամ բաբե Հաճ ո ւթե ան կբ կ՛՛՛ի Աո֊աքել փաշա էյ ո ւ սլա ր ի , իսկ Ար տա լա զգ
սպասենք գ այսքան տարրական պարտականութիւն արք» պիտի մնայ նախագաՀ : ԹԷհբան-Էն, կը գրեն մեզի հոկտ. 15 թ֊ուակա^
մբ կատարելու Համար։ Պատուիրակը այս առթիւ կարգաց անցեալ քավ Այ"Օբ մայրաքաղաքէն Երեւան մեկնեցաւ
Կը կարծ՜ենք թէ գոնէ այս ճակատին վրայ ի– յուլիս ին դրուած՜ երկու կաթողիկոսական նամակ վերջին կարաւանը, մօտ 1000 Հոգի 4 խումբերովէ
բենց Հայերէնր չեն մոռցած՜ , այսինքն իրար կը ներ գ ՚քէ^ւՐ իրեն՝ միւսբ ք*աբեգործ՜ականին ուղ - Այս տարուան Համար, մինչեւ գարուն այլեւս նոր
Հասկնան մեր գբոց - ԲԲ"^^ՐԼՀ ։ զուած , ո Ր ո վ ^ԼԼՀ ՀրաՀանգէ ձեռնարկել եւ յաէո - կարաւաններ չեն մեկնիր յ
Fonds A.R.A.M
