Page 273 - ARM_19-1946_04
P. 273
ա
ՄԻՏ* ԵԻ ԱՐՈԻԵՈՏ ա8\ն(՛ ԳԱԻԱՌԷՆ ՖՐԱՆՍԱԿԱՆ ՀՊԱՏԱԿՈՒԹԻՒՆ ստացած են Հե.
Վերջերս Ֆրէզնոյի (՝Բ ա լիֆ ոբն իա) մէչ լո յա տեւեալ Հայերը (Պաշտօնաթերթ 8 Գեկտ. 1946).
ահ սահ՜ է ՄիՀրան Աժաէրեանի բանաստեղծական ԿԷՄԷՐԷԿՑԻ ՝ԲԱՋ ՄԸ V
մէկ Հատորը , ան գլեր էն լե ղու՛ով՝ «Պտուղ տերեւ. Աս լան եան Կարապետ ,բան\ուոր ,ծնած 1 906/5՛ ք կի՛նը՝
ներ ո լ տակ» (քաւէ ս ա ^ Լ շ ^ 6 տ ) : ՎԻԷՆ (8ա1ԼԱ1ջ) Կէմէքէկցի կ ա ն դ Բարու ԳոնչԷեան թագոլՀի , ծնած \9\3ին ՚ԲէօթաՀիա,
Հեղինակը բնիկ Մարղոլ՚ա՚նցի , յաճախած է ա. նակեան , ք ա ջ զինուոր մը Ն ո յ • ՅՕին ամուսնացաւ ամժմ Սվֆորվիլ։ Տէր ՛Հազարեան Օակոբ, բան .
մերիկեան Անաթոլիա քոլէճը : Խառնուածքով բա. Օր • Ար աքս ի Մ աբգարեանի Հետ : Այս առթիւ շատ լոր, ծնած 1910/5» Խարբեբգ, ՛այժ՛մ Մէյրէօյլ :
նաստեղծ՝ ազգուած է մասնաւորաբար ՛հուր եան է շնո բՀա լոքա կան Հ եռա գի բն եր Հաս ա՛ծ էի ն* , եւ Կէ– ֆզսա , ծնած 1910/5» Խարբերգ, այժմ Մէյրէօյլ։
եւ Պէ շիկթա շլհանէ , իր սլա տ ան ե կութ եան օբե . մէքէկի Հայր՝ Միութիւնն ալ ծաղկեփունջ մը Տէր Թորոսեան իսկէնտէր , բան՛ուոր , ծնած 1901–
բուն։ Ն ախակրթա բանի ա շա կ ե լ տ ո ւ թ ե ան ընթաց - նուիրեց , ջերմ գովեստներով : Հր անդ կամաւոր ե– /5» Կեսար իա, կինբ՝ Ա՝ աքս ուտ եան ԱրբոլՀի, ծնած
քթն իսկ ո՛ չ միա յն էլ արտադրէ քնարերգական ղած է ֆրանսական՛ բանակին մէջ 1934^5՛ ի վեր X 191 1/1 , •Բեսկին , այժմ Փարիզ։ էմմիեան Աեգբակ,
գռդ*"րիկ բանաստեղծութիւներ , այլեւ, անոնց կր Վերջին պատերազմին, երբ Հարիւրապետը կր բանուոր , ծնած 1906/5» Պօղաղլշ, կիւը Ավրովւալ.
յօրինէ պատշաճ եղանակներ : իբ ցեղին ա ւ ան՛որ սպաննուի ^ ա Լ մի ջա պէ ս անոր տեղը անցնելով , եան ԶարուՀի, ծ1ած՝\907ին Պօ լու, այժմ կուսէն,
սքանչելի լեզուին Հանդէպ, զգացած սէրր այնքան քաջաբար կը կռուի Գերմաններ՚ո ւն դէմ : Տետոյ կբ վի՚լ։ ՚Ւ՚ւվաֆեաւ Մանուկ, կօշկակար , ծնած 1905–
1լբ բոցավառի , որ իբ միջոցներով կը կազմէ մ ո - Հաւաքէ իր մ եռած ըն կեր ներ ուն դիակներ ը եւ կը ի՚ւ Պ՛ոլիս, զաւակը՝ Նէ լի՝ ծնած 1945/5» Փարիզ ,
ղովբդակ՚ան գրատ՛ուն մը, որմէ ձրի կ՚օգտոլին թաղէ X Այս պարագան եւ ուրիշ քաջագործութիւնս կինը՝ ՍթամպուլԼ-ան Հելմինէ, ծնած \9\2ին՚Պո.
Մ ար զո լան։ ի Հայ ընթերցասէր աա ր բե բ ր : կր Հրա ներ ջերմապէս կր զ նա Հ ատ ո լին Հրամանատարու լք. ս , այմմ Փարիզ • իի)ոսրովեան ^եղամ , դերձակ ,
տարակէ «Այգաստղդ անունով թերթ մը, գլխաւոր թեան կողմէ, որ Բարունակեանի կուտայ պատ՛ե ծնած \*)05ին էբղրում, կինը՝ Գասպարեան Աստ
նպաաակ ունենալով զտել Հայերէնը, անկէ վ տա - ղիկ, ծնած \908ին Գոնեա, այմմնիս։ Մկբաիչեան
րազմ ական շքան շան (Արմ աւենի ) , մ ասնաւո բ Գա սպա ր ^ բանուոր , ծնած 1907/՛ 5՛ քՕարբեբգ, կի
բելով օտարամուտ խորթ տարրերը եւ թրքական յիշատտ կութ իւն մը ա բձանադրելո վ պաշտօնաթեր նը՝ Քիւլիւճկեան Եղի՚սաբէթ , ծնած 1910/5՛ Խաբ–
անճոռնի բառերն ու աս ո ւթիւնները Հ թին մէջ։ Ֆրանսական թերթերն ալ գովեստներ կը բերդ , այմմ կար տան : Բարունակեան Գարեգին ,
Թ Ո՚–ՐՔ կառավարութիւնը մշակութային այս Հրատարակեն X Հայ զինուորք Հինգ տարի գերի բանուոր, ծնած 1914/5, կեմերէկ, կինբ՝ Միլքսէթ–
ե բոյթին՛ քաղաքական գոյն կուտայ ել զիսքր կ՚Ա մնալէ վերջ, կը ստանայ աստիճանի բարձրացում, եան Վիքթորին , ծնած Սվաղ \92\թ , այժմ Վիէն :
բանտարկէ : Բանտէն արձակուելէն վերջ, անշնչելի սէրԺան շէՓ էր, կը դառնայ Ա1Մ1(3 իւ֊Ս1ւսքւ , յետոյ՝՝ փիրլաետ՚հ Մարտիկ , կօշկակար , ծնած 1909/5»
գտնելով մթնոլորտը, կբ թափառի ղան աղան եր - աա(3՜|ւՆԱ1ան . շէՓ • Տակաւին երկու տարի պիտի Իզմիր, կինը՝ Միքայէլեան Աննա , ծնած \909ին
կիբնեբ , Ամերիկա , Ֆրանէտա , Ասլանիա , Իտալիա, \ծառայէ , | է* տար ո լան շրջան,ը լրացնելու Համար : Ատափաղաբ . այժմ Մար&էյէ% Փ՚ոտտպիքեան <0*ողէֆ,
Եգիպտոս , ուր կը Հետեւի ղաս ա իսօ սա ւթի ւննեք՛ո ւ ; Հարսանեկան խրախճանքի պա Հո ւն , առատա դերձակ, ծնած 1905/Տ» Անգաբա, կինը՝ ՜՛Բարկա -
Իր գրական աաղանգը առաջին անգամ յայտ - ձեռն նուէրներ եզան ԵբիէՈ . Մ իութեան * Հազար եան էօժէնի.ժանէթ, ծ՛նած 1908/5, Ա՛Տ գարա,
նուեցաւ Ա . Պաբթեւեանի «Հոսան ք^ինմէջ լոյս տե ֆրանք կարապետ Մ ա ր գա ր ե ան , Մարտիրոս Տօնա– այժմ Օպընա : Ս՛ամ՚ուրդաշե՚ան Արթին , առեւտրա.
սած «Հեւ ի Հեւ$> խորաղբով ճտմբու նօթերուն սլետեան , Արմ են ա կ Աբղա բեան ԼՄ իութեան գան– կան, ծ1ած 1905^5* Աեբաստիա , կինը՝ Աենէքճեան
մէջ։ Ունի շատ մր ուրիշ գբութիւնն՚ե՚ր , Պոլսոյ ճապաՀը) , կիւլպէնկ Բարունակեան , Ղ^աոարոս Աորոն , ծնած 1908/1 Աեբաստիա , այժմ ՜է/ավիլ :
«Շանթկին, Եգիպտոսի ւսա բերեին եւ«Արել»ին (Մաոսէյլէն) , թ՝ոբոսՀՊելֆորէն), $Օ0ական ֆր Ս ինանեան Մի՛ "՛՛՛ք, սափրիչ, ծնած 1905/5» Մար.
մ էջ : Ապա յաջոբգաբաբ լո յս տեսա ծ են՛ Հ ե ւ ք հ ր ւ ք , Արամ *Իիւլիսանեան 100 ֆր • : ՚Լյուէրներ եղան նաե զոլան, կի՛նը Թիւյսիւզեան ՊերճուՀի, ծնած
սիրային արձակներու Հաւաքածս լ մը ,«Վէբքեր^ը , 1907/5/ Մարղոլաճ , այժմ Ալֆորփի/։ Բ՝աշլըեան
Հաւաքածոյ մր Հայրենասիրական բանաստեղծու - մեր ՍաՀակ Մեսբոպ գպք ոցվն : կէմէրէկցի Եր - Աբշամ , սափրի շ, ծնած 1909 Վէէիր ՚Բեօփրիւ,
թեանց * «կեանքի ծուէննեբ^ , չափածոյ բտնաս– ուա՛ւ գ Տէր-Եզք աղա բեան նուիրեց 3000 դպրոց ին կինը՝ թ-ադէոսեան Ս իրան , ծնած ՜ 1922/5, Պոլիս,
տեղծոլթ իւննե բ եւ վերջապէս «Պտ՛ուղ աերեւնեբոլ եւ խոսաացաւ մէկ տարի շարունակ ամէն ամիս ա րժմ Անիէռ։ ՚ի-ալիթեան Ցտւակ , բանուոր , \ծը–
ա ա կ» (ան զ լեր էն) ^ ինքն ատիս/ եւ թարմ պատ ֊֊ 500 ֆբտէք տ բամադր՚ե լ+Հա յ ր են ա կից Հրանգ Ա՛ ար նած 19^15/1 Հալէպ , կի՛նը՝ Նիզամեան էտուՀկ,
կեբներով ; գ՛ո ր ե ան ր (Մարսէյլէն) 500 , Կիւլի Տօնապետեան ձ1ած 1919/5/ Ջարշամպա , այժմ Փիւժէ սիւռ Աո.
200 ֆր.։ Գարոսին վ արչութ.իւնր որ կր բաղկանա ք ժան : Ջէօրէքճեան Ա արգիս, լուսան/ կար իշ, ծնա՛ծ
եր իտա սա բգներէ ( Արամ *Իիւլխան եան՛ Հ Առաքեք 1907/5.1 Ատանա , կինը՝ Աաֆարեան Վիքթորիա ,
ԴՊՐՈՑԱԿԱՆ ՀԱՆԴԷՍ Ղյարիպեան, Օր՛ Մարի ՚էյաթավեան , Օր* Աաթե– ծնած 1911/5/ Մ արա շ, այժմ Մարսէյլ։ Թէնքերեան
նիկ Ք՝ոբոս ե ան) այս առթիւ իր խորին շնո րՀակա– Պետրոս , մեքենավար , ծնած 1910/1 Ատանա, կի.
լո լթիւնբ կը յա յտնէ րոլո ր Հա յբենակիցնե բուն X նր՝ Զօրեան Տաղիկ, ծնած 1915^1 կիրասոն , այժմ
ՊԱՆԵԷՕ-՚ԲԱՇԱՆ Կրթական Մարմնոյ ղըպ. զքիուք մեզ կրթեցիք, մենք ալ ն<ոբ սերունդր պիտի Փարիզ : Վտրդերեսեան Մ աքս , գ՛ո բծակատ-աբ , Ն ը–
կբթենք յ գսլրո ց ՚ ն գուռնե ր ը բաց են բոլորին տո–
րոցական Հանդէսք տեղի •ունեցաւ կիրակի (15 նած 1889/1 Պոլիս, կինբ՝ Ե փրեմ նան Մանուշ,
ջեւ֊ձ ։ — Սաճակ Անւլըսւնան
Գեկտեմբեբ^ կէսօրէ վերջ *Բաշանի քաղաքապետա ծնած 1907/՚1 Տ իա րպէ քիր , այժմ Փարիզ; ՚Բէշի՚շ–
րանի սրաՀին մէջ, ղեկավարութեամբ ուսոլցչոլՀի եան ԱաՀակ , Հարիւրապետ , ծնած 1912/5, Ալեք ֊
Օր ՚ Բ * Լալեան ի : Բացի տեղական Հասարակու ֊ սաււորէթ , զաւակը՝ Աղաւնի , ՛ծն՛ած 1945/5, Գա.
թենէն, Փաբիզէն \ալ Հայրենակիցներ եկած էին %Պ * բար կբ գերազանցէին , իրենց առոդանո ւթեամ բ : մտսկոս, կինը՝ Տէր Տտկոբեան Աղատ՚ուՀի, ծնած
Աեգբակ Գարակէօզե՚ան բա՛նալով Հան գէսը, դսլր՚ո– Եր գչաիսում բը երգեց Հա յ կա կան խմբա կան եր գեր 1914/5, Իզմիր, այժմ Մարսէյլ։
ցր նման ցուց պա ր տ է ղի մը եւ շե շտեց թէ այժմ՝ մ եծ յ ա ջո ղո ւթ ե ա մբ : Հա յ կա կան տ աք ազն եր ո վ
շաբաթը մ էկ անգամ գա ս ա լան գո ւթեամբ , Հ ա յ է պարերը, ղեկավարութեամբ Տիկին Ա* քՒոր՚ոսեա–
որ կը գա ըբն են ք Հ ն,ի , Հասարակութեան բուռն ծավւերը խլեցին ; ԱՆԳԷ. ԽՈՐՀՐԴԱՐԱՆԻՆ անգամ Ն– Պըայթ՝
Աղջիկներէ կազմուած երգչախումբը, ՛ուր կա Եղան նտլէրներ դպրոցին , Համագո ւմ ար ՀՀՄանշէսթբր Կարտ իրն ի՝» մէչ գրած յօդուածով
յին վեց տարեկանէն մին չեւ\Տտար ե կանը , երգեցին 31 մր, չերմ տողերով կր նկարագրէ I ե բ գա ղթա զն ե -
«Ա՝ արսէյեէգծբ եւ «Ծաղկիր Ազատ իմ Հայր են իք՝» ք , Հազար ֆրանք։ Մ ուաքէն ալ 5000 ֆրանք գո յա . բուն գտ՛ած սիրալիր ընդունելութիւնը Հայաստանի
ար ունկնդրուեցաւ յոտնկայս % (Հետոյ սկսաւ ար - սալ : Շ ա ա գոՀ էին ծն՚ոզնեբն՝ ու գպբ ո էլ ա կաննե ր բ : մ/։ չ : «Հայաստան ի կառավարութիւնը կը շեշտէ
տասանոլթիւններու բաժինք Հ Տղայ թէ աղջիկ ի– (Յարատեւութիւն ել սրտանց յաչոզոլթիւն կը մաղ. թէ , ամէնէն դժուար ը բնակարան ճարելու խնդիր՛ը
թենք դպրոցին Թղթակից պիտի րԱայ» տ
Ա8ՆՊԷՍ՝ ԻՆԶՊԷՍ ԿԸ ՊԱՏՄԵՆ ԻՐԵՆՔ Գիմ եց ի , վճռականօրէն , իրաւասու ի շիս ան ՛ո ւ- ներէն ու դաոնալ գաղթական • ՚էթոյնինքնւ քհուսեբը
կը Հաստատեն այս պարագան :
թիւն՚ներուն , եւ Վճռաբեկ Ատեանի , Պետական
ոաա\, ։\ա\ քՍ ո բՀ՚ո ւրդի եւ Պատժական Ատեաններու նախա - Այս կերպով տառապող ու մեռնող մ ի Ն ս ի ւ ֊ լ մ ա ն
դաՀ ն՛ե րէ ն բաղկացած չո բս ՝Բննի չ Տանձնախում - բնակչութետն թիւր կր յասգի 600.000;/ է
բե ր ՚ւրկե ց ի Անատո լու : Այս յան ձնա խում բեր՛ը , Հայ կո ւսակցութ իւննե րբ կյուղեն իրենց դա
(ԹՍՀԷԱԹ ՓԱՇԱՅԻ ԱՆՏԻՊ ՆՕԹԵՐԷՆ) երկրի բազմաթիւ նաՀանղնեբուն մէջ կա իւ ա կա յե - տին ի նպաստ ծառայեցնել բոլոր այս անցուդար
ցին կուսակալներ եւ պետական պաշտ օնետներ : ձեր բ Գէպքերոլ պատաս իսանատ՚ո լութ իւնը բեռ -
Բոլոր այն փաստաթուղթերն ու վաւերտթուղ– նալ Օսմանեան կառավարութեան վրայ X Մինչդեռ,
ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹԻՒՆԸ ԿԸ ՄԻՋԱՄՏԷԼ*) •֊ թերբ, –որոնք թղթածրար նե բո ւ մէջ տմփովաւեցան այդ բո լո բ ր տեղի ունեցած են այն ձեւով, որով կը
Պաշտօնական փաստաթուղթեր ու եւ իրենց այգ շ ր ջ ա ս ի ՚ ն ) այմ՜մ կբ մնան Բարձր • Գրան մէջ X պարզոլին այստեղ •
ընտրական շըջանակներէն վերադարձող երեսվա - Ըլ/ա յ բռնագաղթի , բ լ լա յ ապստամբական
խանն ելաւ վկա յո ւթեա՛ն ց Համ աձա յն՝ ստուգուած շարժումներու ընթացքին, Հա յե ր բ շատ մեծթուով . Իրողութեան մ էջ զինուորական մ իջոց
է թէ կարգ մ բ անխելք ու ան բա ր ո յա կան մ արգիկ ղոՀ տուին : Հարկ է խոսաովաւնիլ այս պարագան : մըն էր միայն Հայերու գաղթը (աքսորը, Ա. Ա.) :
(Թ՛ուրքերէ , ուզած են .անձնական շտՀախնդրու - ( Ըն թ ե բ ց ո ղը ուշադրութիւն կ՝քնէ անշուշտ , որ կարգ մը անխիղճ ու անոպայ մարդոց պատճառաւ
թեամբ թէ քինախնդրական ոգիով գործել, ու Թալէաթ կբ գործածէ «1&ՈՍՏԱՎԱՆԻԼ» բառբ , ան միայն՝ դարձաւ աղէտ մըx \ւ սլա տակս այգ բոլոր
դառնալ Հեղինակ բազմաթիւ աճիրներու։ ԸնդՀա– շուշտ Հաստատելու Համ ար թէ բռնագաղթի եւ դէպքերու տգեղութիւնը ծածկել չէ : Կ՛ուզեմ ճըշ–
նուր կուսակալներ եւ քաղաքապետներ , յանցանքբ յե զա ւիո իւ ա կան շարժումներու շրջանին , Թ՚ուբքբ դել միայն՛, ՛ոբ արդար չէ այդ անցուդարձեը՚ու
բեռց՚ոլցած կամ վերագրած են քիւրտ բնակչու - տղամ՚արդոլ ոգիով թէ միջոցներով չպայքտրեցալ պատասխանատուութիւնը վեբագրել լոկ <ձՒթթի -
թեան X Երեսփոխաններու կոդմէ տրուած վկա - Հայերու դէմ , այլ շնականօրէն ու դաՀճային նպա Հատ Թէբաքքրֆին ու անոր կարդմբ անդամներ՛ս ւն ,
յոլթիլնները , իրապէս վ7շաՔաղի1 է>ի^ ՚ Բազմաթիւ տակներով գո ր ծ եց , կոտտ բելով մէկ մ ի լ իոն ան - որոնք ոչ իսկ կապ ունեցած են Հայերու գաղթին
դէզերն եր անքուն մնացի : մ եզներ , կի՚նե ր ո լ տզաք ; Ինքր , ԳաՀճա պետ ը , Հետ ։
՝Բտղաքտյին ,իշխանութիւնւերուն ՀբաՀանգե - լուռ 1լ ա*Լ ցնի ա լստեղ ա յ դ մ ան րամ ասնութեանց ԻթթիՀատ Թէբաքքը կուսակց՛ութեան անդամ
ցիճ անմիջ՚սպէս միջոցներ ձեռք առնել, վերջ տա– վբտ յէն , քիչ ան ղին տարբեր գո յն ե բ ո վ պա բզելու ները շատ կր ցաւին՝ Հայերու Հանդէպ ցոյց արբ -
յու Համար անոպայ մարգոց էսմգմ ո ւթիւննե բուն : Համար սակայն բոլոր փչաՔաոիէ մանբամասնու - ոլած վերաբերումին Համար, ՛ու պատմ ո լթիւնն
Մ իւս կողմէ , խնդրեցի զին • իշխա-ն ո ւթ ի ւնւն եր էն՝ թ ի ւ ՚ ւ ն ե ր ը ։ Ա.Ա.)։ իսկ վկայ է , թէ անոնք միշտ ըրին իրենց կարելին ,
անմիջական/ կերպով զին– ումեբ զրկել ուր որ արգելք ըլլալու Համար կառավարութեան քայլին :
նոյնիսկ
պէտք է( պաշտպան ելու Համար քաղաքացի անմեղ ՈՒՐ Ի ԹԹԻ ՀԱՏ ՑԱՒ ԿԸ ԶԳԱՅ • • • Կարգ մը չարամիտնե՛ր՝ Հրապարակեցին
քւնակչութեան ի՛նչքը , կեանքն ու պատիւը X Պէաք է աւելցնել, սակայն , որ Արեւելեան այն անՀեթեթ միտքը, թէ Թուրքերը Գերմանն՚ե.
բնաչ1չելոլՀ
\,աՀանգ1 երու վսլամ բնակչութիւնն ալ մեր Հայ բուն դրդումով է ՛որ առին «Հայերը անպատոլե/
( * ) ԹտլԷաթ-ի այս յոՆշագյւոՆթ-իւնները, տՀյս Հայրենակիցներուն պատճառաւ նոյնքան մեծ կո- քայլր։ Այս կերպով, անոնք վարձեցին
րաԺիԹը մասքասռրապէս , կ՛արժէ ՈՆշադրոՆ-թ-եալքթ
կարււա|, տեսն-ելու համար թ-է հ՜նչ պերքփմսատ րուստներտւ ենթալ կոլեցաւ : նաեւ Գերմանի՛ան։ Գէպքեբր ճիշդ Հակառակբ կբ
խսսւոււ)անռլ.թ–իլյՏւն1յր կան այս 15-20 սւռւլերոլն
\քէջ ։ինքը ,Թտ|ւ7աթ ,հրր այս «խոստովայնաՆթիՆնը» Վաւի, Պիթլ՚սի, Մ ուշի եւ կրղր՚ումի գրաւ– փաստեն , ՛որովՀետեւ գերման կառավարութիւնը
կ՚րԹԷ, կարելի է հետեւցնել , թ է ի՛նչքա՜ն աւելի ԱԱ.
հալււս է ր ւիրոզւււթիւնր եւ որքա՞ն մեծ՝ ԹՈԻՐՔ ման բն թացքին , իսլամ ժո ղովուբդի տառապանքն՛ ա յ Գ հաքդՒ գէո/քերոլ առթիւ, յաճախ յուշագիր,
ք1ՃԻՐԱ : Ա՛Ա.
ու ղուլում ր աննկարագրելի դարձ՛ան ւ Գործ՛ուած ներ յգեց Օսմանեան կառավա՛րութեան , որպէսզի
ոճ իբներ ը տեղի կ՚ունենային այնքան վայրագ ու վերչ արուի ցաւալի պատաՀարնեբուն՝; Այդ բոլոր
անմարդկային պայմաններու տակ, որ քաղաքային^ վաւերաթոլղթերը ցարդ ի պաՀ կը մնան Պապը
թնակչութիւն՚լէ նախընաքէր մերկ փախչիլ տոլ– ԱԺԻ մէչ :
(17) (Շար.)
Fonds A.R.A.M
ՄԻՏ* ԵԻ ԱՐՈԻԵՈՏ ա8\ն(՛ ԳԱԻԱՌԷՆ ՖՐԱՆՍԱԿԱՆ ՀՊԱՏԱԿՈՒԹԻՒՆ ստացած են Հե.
Վերջերս Ֆրէզնոյի (՝Բ ա լիֆ ոբն իա) մէչ լո յա տեւեալ Հայերը (Պաշտօնաթերթ 8 Գեկտ. 1946).
ահ սահ՜ է ՄիՀրան Աժաէրեանի բանաստեղծական ԿԷՄԷՐԷԿՑԻ ՝ԲԱՋ ՄԸ V
մէկ Հատորը , ան գլեր էն լե ղու՛ով՝ «Պտուղ տերեւ. Աս լան եան Կարապետ ,բան\ուոր ,ծնած 1 906/5՛ ք կի՛նը՝
ներ ո լ տակ» (քաւէ ս ա ^ Լ շ ^ 6 տ ) : ՎԻԷՆ (8ա1ԼԱ1ջ) Կէմէքէկցի կ ա ն դ Բարու ԳոնչԷեան թագոլՀի , ծնած \9\3ին ՚ԲէօթաՀիա,
Հեղինակը բնիկ Մարղոլ՚ա՚նցի , յաճախած է ա. նակեան , ք ա ջ զինուոր մը Ն ո յ • ՅՕին ամուսնացաւ ամժմ Սվֆորվիլ։ Տէր ՛Հազարեան Օակոբ, բան .
մերիկեան Անաթոլիա քոլէճը : Խառնուածքով բա. Օր • Ար աքս ի Մ աբգարեանի Հետ : Այս առթիւ շատ լոր, ծնած 1910/5» Խարբեբգ, ՛այժ՛մ Մէյրէօյլ :
նաստեղծ՝ ազգուած է մասնաւորաբար ՛հուր եան է շնո բՀա լոքա կան Հ եռա գի բն եր Հաս ա՛ծ էի ն* , եւ Կէ– ֆզսա , ծնած 1910/5» Խարբերգ, այժմ Մէյրէօյլ։
եւ Պէ շիկթա շլհանէ , իր սլա տ ան ե կութ եան օբե . մէքէկի Հայր՝ Միութիւնն ալ ծաղկեփունջ մը Տէր Թորոսեան իսկէնտէր , բան՛ուոր , ծնած 1901–
բուն։ Ն ախակրթա բանի ա շա կ ե լ տ ո ւ թ ե ան ընթաց - նուիրեց , ջերմ գովեստներով : Հր անդ կամաւոր ե– /5» Կեսար իա, կինբ՝ Ա՝ աքս ուտ եան ԱրբոլՀի, ծնած
քթն իսկ ո՛ չ միա յն էլ արտադրէ քնարերգական ղած է ֆրանսական՛ բանակին մէջ 1934^5՛ ի վեր X 191 1/1 , •Բեսկին , այժմ Փարիզ։ էմմիեան Աեգբակ,
գռդ*"րիկ բանաստեղծութիւներ , այլեւ, անոնց կր Վերջին պատերազմին, երբ Հարիւրապետը կր բանուոր , ծնած 1906/5» Պօղաղլշ, կիւը Ավրովւալ.
յօրինէ պատշաճ եղանակներ : իբ ցեղին ա ւ ան՛որ սպաննուի ^ ա Լ մի ջա պէ ս անոր տեղը անցնելով , եան ԶարուՀի, ծ1ած՝\907ին Պօ լու, այժմ կուսէն,
սքանչելի լեզուին Հանդէպ, զգացած սէրր այնքան քաջաբար կը կռուի Գերմաններ՚ո ւն դէմ : Տետոյ կբ վի՚լ։ ՚Ւ՚ւվաֆեաւ Մանուկ, կօշկակար , ծնած 1905–
1լբ բոցավառի , որ իբ միջոցներով կը կազմէ մ ո - Հաւաքէ իր մ եռած ըն կեր ներ ուն դիակներ ը եւ կը ի՚ւ Պ՛ոլիս, զաւակը՝ Նէ լի՝ ծնած 1945/5» Փարիզ ,
ղովբդակ՚ան գրատ՛ուն մը, որմէ ձրի կ՚օգտոլին թաղէ X Այս պարագան եւ ուրիշ քաջագործութիւնս կինը՝ ՍթամպուլԼ-ան Հելմինէ, ծնած \9\2ին՚Պո.
Մ ար զո լան։ ի Հայ ընթերցասէր աա ր բե բ ր : կր Հրա ներ ջերմապէս կր զ նա Հ ատ ո լին Հրամանատարու լք. ս , այմմ Փարիզ • իի)ոսրովեան ^եղամ , դերձակ ,
տարակէ «Այգաստղդ անունով թերթ մը, գլխաւոր թեան կողմէ, որ Բարունակեանի կուտայ պատ՛ե ծնած \*)05ին էբղրում, կինը՝ Գասպարեան Աստ
նպաաակ ունենալով զտել Հայերէնը, անկէ վ տա - ղիկ, ծնած \908ին Գոնեա, այմմնիս։ Մկբաիչեան
րազմ ական շքան շան (Արմ աւենի ) , մ ասնաւո բ Գա սպա ր ^ բանուոր , ծնած 1907/՛ 5՛ քՕարբեբգ, կի
բելով օտարամուտ խորթ տարրերը եւ թրքական յիշատտ կութ իւն մը ա բձանադրելո վ պաշտօնաթեր նը՝ Քիւլիւճկեան Եղի՚սաբէթ , ծնած 1910/5՛ Խաբ–
անճոռնի բառերն ու աս ո ւթիւնները Հ թին մէջ։ Ֆրանսական թերթերն ալ գովեստներ կը բերդ , այմմ կար տան : Բարունակեան Գարեգին ,
Թ Ո՚–ՐՔ կառավարութիւնը մշակութային այս Հրատարակեն X Հայ զինուորք Հինգ տարի գերի բանուոր, ծնած 1914/5, կեմերէկ, կինբ՝ Միլքսէթ–
ե բոյթին՛ քաղաքական գոյն կուտայ ել զիսքր կ՚Ա մնալէ վերջ, կը ստանայ աստիճանի բարձրացում, եան Վիքթորին , ծնած Սվաղ \92\թ , այժմ Վիէն :
բանտարկէ : Բանտէն արձակուելէն վերջ, անշնչելի սէրԺան շէՓ էր, կը դառնայ Ա1Մ1(3 իւ֊Ս1ւսքւ , յետոյ՝՝ փիրլաետ՚հ Մարտիկ , կօշկակար , ծնած 1909/5»
գտնելով մթնոլորտը, կբ թափառի ղան աղան եր - աա(3՜|ւՆԱ1ան . շէՓ • Տակաւին երկու տարի պիտի Իզմիր, կինը՝ Միքայէլեան Աննա , ծնած \909ին
կիբնեբ , Ամերիկա , Ֆրանէտա , Ասլանիա , Իտալիա, \ծառայէ , | է* տար ո լան շրջան,ը լրացնելու Համար : Ատափաղաբ . այժմ Մար&էյէ% Փ՚ոտտպիքեան <0*ողէֆ,
Եգիպտոս , ուր կը Հետեւի ղաս ա իսօ սա ւթի ւննեք՛ո ւ ; Հարսանեկան խրախճանքի պա Հո ւն , առատա դերձակ, ծնած 1905/Տ» Անգաբա, կինը՝ ՜՛Բարկա -
Իր գրական աաղանգը առաջին անգամ յայտ - ձեռն նուէրներ եզան ԵբիէՈ . Մ իութեան * Հազար եան էօժէնի.ժանէթ, ծ՛նած 1908/5, Ա՛Տ գարա,
նուեցաւ Ա . Պաբթեւեանի «Հոսան ք^ինմէջ լոյս տե ֆրանք կարապետ Մ ա ր գա ր ե ան , Մարտիրոս Տօնա– այժմ Օպընա : Ս՛ամ՚ուրդաշե՚ան Արթին , առեւտրա.
սած «Հեւ ի Հեւ$> խորաղբով ճտմբու նօթերուն սլետեան , Արմ են ա կ Աբղա բեան ԼՄ իութեան գան– կան, ծ1ած 1905^5* Աեբաստիա , կինը՝ Աենէքճեան
մէջ։ Ունի շատ մր ուրիշ գբութիւնն՚ե՚ր , Պոլսոյ ճապաՀը) , կիւլպէնկ Բարունակեան , Ղ^աոարոս Աորոն , ծնած 1908/1 Աեբաստիա , այժմ ՜է/ավիլ :
«Շանթկին, Եգիպտոսի ւսա բերեին եւ«Արել»ին (Մաոսէյլէն) , թ՝ոբոսՀՊելֆորէն), $Օ0ական ֆր Ս ինանեան Մի՛ "՛՛՛ք, սափրիչ, ծնած 1905/5» Մար.
մ էջ : Ապա յաջոբգաբաբ լո յս տեսա ծ են՛ Հ ե ւ ք հ ր ւ ք , Արամ *Իիւլիսանեան 100 ֆր • : ՚Լյուէրներ եղան նաե զոլան, կի՛նը Թիւյսիւզեան ՊերճուՀի, ծնած
սիրային արձակներու Հաւաքածս լ մը ,«Վէբքեր^ը , 1907/5/ Մարղոլաճ , այժմ Ալֆորփի/։ Բ՝աշլըեան
Հաւաքածոյ մր Հայրենասիրական բանաստեղծու - մեր ՍաՀակ Մեսբոպ գպք ոցվն : կէմէրէկցի Եր - Աբշամ , սափրի շ, ծնած 1909 Վէէիր ՚Բեօփրիւ,
թեանց * «կեանքի ծուէննեբ^ , չափածոյ բտնաս– ուա՛ւ գ Տէր-Եզք աղա բեան նուիրեց 3000 դպրոց ին կինը՝ թ-ադէոսեան Ս իրան , ծնած ՜ 1922/5, Պոլիս,
տեղծոլթ իւննե բ եւ վերջապէս «Պտ՛ուղ աերեւնեբոլ եւ խոսաացաւ մէկ տարի շարունակ ամէն ամիս ա րժմ Անիէռ։ ՚ի-ալիթեան Ցտւակ , բանուոր , \ծը–
ա ա կ» (ան զ լեր էն) ^ ինքն ատիս/ եւ թարմ պատ ֊֊ 500 ֆբտէք տ բամադր՚ե լ+Հա յ ր են ա կից Հրանգ Ա՛ ար նած 19^15/1 Հալէպ , կի՛նը՝ Նիզամեան էտուՀկ,
կեբներով ; գ՛ո ր ե ան ր (Մարսէյլէն) 500 , Կիւլի Տօնապետեան ձ1ած 1919/5/ Ջարշամպա , այժմ Փիւժէ սիւռ Աո.
200 ֆր.։ Գարոսին վ արչութ.իւնր որ կր բաղկանա ք ժան : Ջէօրէքճեան Ա արգիս, լուսան/ կար իշ, ծնա՛ծ
եր իտա սա բգներէ ( Արամ *Իիւլխան եան՛ Հ Առաքեք 1907/5.1 Ատանա , կինը՝ Աաֆարեան Վիքթորիա ,
ԴՊՐՈՑԱԿԱՆ ՀԱՆԴԷՍ Ղյարիպեան, Օր՛ Մարի ՚էյաթավեան , Օր* Աաթե– ծնած 1911/5/ Մ արա շ, այժմ Մարսէյլ։ Թէնքերեան
նիկ Ք՝ոբոս ե ան) այս առթիւ իր խորին շնո րՀակա– Պետրոս , մեքենավար , ծնած 1910/1 Ատանա, կի.
լո լթիւնբ կը յա յտնէ րոլո ր Հա յբենակիցնե բուն X նր՝ Զօրեան Տաղիկ, ծնած 1915^1 կիրասոն , այժմ
ՊԱՆԵԷՕ-՚ԲԱՇԱՆ Կրթական Մարմնոյ ղըպ. զքիուք մեզ կրթեցիք, մենք ալ ն<ոբ սերունդր պիտի Փարիզ : Վտրդերեսեան Մ աքս , գ՛ո բծակատ-աբ , Ն ը–
կբթենք յ գսլրո ց ՚ ն գուռնե ր ը բաց են բոլորին տո–
րոցական Հանդէսք տեղի •ունեցաւ կիրակի (15 նած 1889/1 Պոլիս, կինբ՝ Ե փրեմ նան Մանուշ,
ջեւ֊ձ ։ — Սաճակ Անւլըսւնան
Գեկտեմբեբ^ կէսօրէ վերջ *Բաշանի քաղաքապետա ծնած 1907/՚1 Տ իա րպէ քիր , այժմ Փարիզ; ՚Բէշի՚շ–
րանի սրաՀին մէջ, ղեկավարութեամբ ուսոլցչոլՀի եան ԱաՀակ , Հարիւրապետ , ծնած 1912/5, Ալեք ֊
Օր ՚ Բ * Լալեան ի : Բացի տեղական Հասարակու ֊ սաււորէթ , զաւակը՝ Աղաւնի , ՛ծն՛ած 1945/5, Գա.
թենէն, Փաբիզէն \ալ Հայրենակիցներ եկած էին %Պ * բար կբ գերազանցէին , իրենց առոդանո ւթեամ բ : մտսկոս, կինը՝ Տէր Տտկոբեան Աղատ՚ուՀի, ծնած
Աեգբակ Գարակէօզե՚ան բա՛նալով Հան գէսը, դսլր՚ո– Եր գչաիսում բը երգեց Հա յ կա կան խմբա կան եր գեր 1914/5, Իզմիր, այժմ Մարսէյլ։
ցր նման ցուց պա ր տ է ղի մը եւ շե շտեց թէ այժմ՝ մ եծ յ ա ջո ղո ւթ ե ա մբ : Հա յ կա կան տ աք ազն եր ո վ
շաբաթը մ էկ անգամ գա ս ա լան գո ւթեամբ , Հ ա յ է պարերը, ղեկավարութեամբ Տիկին Ա* քՒոր՚ոսեա–
որ կը գա ըբն են ք Հ ն,ի , Հասարակութեան բուռն ծավւերը խլեցին ; ԱՆԳԷ. ԽՈՐՀՐԴԱՐԱՆԻՆ անգամ Ն– Պըայթ՝
Աղջիկներէ կազմուած երգչախումբը, ՛ուր կա Եղան նտլէրներ դպրոցին , Համագո ւմ ար ՀՀՄանշէսթբր Կարտ իրն ի՝» մէչ գրած յօդուածով
յին վեց տարեկանէն մին չեւ\Տտար ե կանը , երգեցին 31 մր, չերմ տողերով կր նկարագրէ I ե բ գա ղթա զն ե -
«Ա՝ արսէյեէգծբ եւ «Ծաղկիր Ազատ իմ Հայր են իք՝» ք , Հազար ֆրանք։ Մ ուաքէն ալ 5000 ֆրանք գո յա . բուն գտ՛ած սիրալիր ընդունելութիւնը Հայաստանի
ար ունկնդրուեցաւ յոտնկայս % (Հետոյ սկսաւ ար - սալ : Շ ա ա գոՀ էին ծն՚ոզնեբն՝ ու գպբ ո էլ ա կաննե ր բ : մ/։ չ : «Հայաստան ի կառավարութիւնը կը շեշտէ
տասանոլթիւններու բաժինք Հ Տղայ թէ աղջիկ ի– (Յարատեւութիւն ել սրտանց յաչոզոլթիւն կը մաղ. թէ , ամէնէն դժուար ը բնակարան ճարելու խնդիր՛ը
թենք դպրոցին Թղթակից պիտի րԱայ» տ
Ա8ՆՊԷՍ՝ ԻՆԶՊԷՍ ԿԸ ՊԱՏՄԵՆ ԻՐԵՆՔ Գիմ եց ի , վճռականօրէն , իրաւասու ի շիս ան ՛ո ւ- ներէն ու դաոնալ գաղթական • ՚էթոյնինքնւ քհուսեբը
կը Հաստատեն այս պարագան :
թիւն՚ներուն , եւ Վճռաբեկ Ատեանի , Պետական
ոաա\, ։\ա\ քՍ ո բՀ՚ո ւրդի եւ Պատժական Ատեաններու նախա - Այս կերպով տառապող ու մեռնող մ ի Ն ս ի ւ ֊ լ մ ա ն
դաՀ ն՛ե րէ ն բաղկացած չո բս ՝Բննի չ Տանձնախում - բնակչութետն թիւր կր յասգի 600.000;/ է
բե ր ՚ւրկե ց ի Անատո լու : Այս յան ձնա խում բեր՛ը , Հայ կո ւսակցութ իւննե րբ կյուղեն իրենց դա
(ԹՍՀԷԱԹ ՓԱՇԱՅԻ ԱՆՏԻՊ ՆՕԹԵՐԷՆ) երկրի բազմաթիւ նաՀանղնեբուն մէջ կա իւ ա կա յե - տին ի նպաստ ծառայեցնել բոլոր այս անցուդար
ցին կուսակալներ եւ պետական պաշտ օնետներ : ձեր բ Գէպքերոլ պատաս իսանատ՚ո լութ իւնը բեռ -
Բոլոր այն փաստաթուղթերն ու վաւերտթուղ– նալ Օսմանեան կառավարութեան վրայ X Մինչդեռ,
ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹԻՒՆԸ ԿԸ ՄԻՋԱՄՏԷԼ*) •֊ թերբ, –որոնք թղթածրար նե բո ւ մէջ տմփովաւեցան այդ բո լո բ ր տեղի ունեցած են այն ձեւով, որով կը
Պաշտօնական փաստաթուղթեր ու եւ իրենց այգ շ ր ջ ա ս ի ՚ ն ) այմ՜մ կբ մնան Բարձր • Գրան մէջ X պարզոլին այստեղ •
ընտրական շըջանակներէն վերադարձող երեսվա - Ըլ/ա յ բռնագաղթի , բ լ լա յ ապստամբական
խանն ելաւ վկա յո ւթեա՛ն ց Համ աձա յն՝ ստուգուած շարժումներու ընթացքին, Հա յե ր բ շատ մեծթուով . Իրողութեան մ էջ զինուորական մ իջոց
է թէ կարգ մ բ անխելք ու ան բա ր ո յա կան մ արգիկ ղոՀ տուին : Հարկ է խոսաովաւնիլ այս պարագան : մըն էր միայն Հայերու գաղթը (աքսորը, Ա. Ա.) :
(Թ՛ուրքերէ , ուզած են .անձնական շտՀախնդրու - ( Ըն թ ե բ ց ո ղը ուշադրութիւն կ՝քնէ անշուշտ , որ կարգ մը անխիղճ ու անոպայ մարդոց պատճառաւ
թեամբ թէ քինախնդրական ոգիով գործել, ու Թալէաթ կբ գործածէ «1&ՈՍՏԱՎԱՆԻԼ» բառբ , ան միայն՝ դարձաւ աղէտ մըx \ւ սլա տակս այգ բոլոր
դառնալ Հեղինակ բազմաթիւ աճիրներու։ ԸնդՀա– շուշտ Հաստատելու Համ ար թէ բռնագաղթի եւ դէպքերու տգեղութիւնը ծածկել չէ : Կ՛ուզեմ ճըշ–
նուր կուսակալներ եւ քաղաքապետներ , յանցանքբ յե զա ւիո իւ ա կան շարժումներու շրջանին , Թ՚ուբքբ դել միայն՛, ՛ոբ արդար չէ այդ անցուդարձեը՚ու
բեռց՚ոլցած կամ վերագրած են քիւրտ բնակչու - տղամ՚արդոլ ոգիով թէ միջոցներով չպայքտրեցալ պատասխանատուութիւնը վեբագրել լոկ <ձՒթթի -
թեան X Երեսփոխաններու կոդմէ տրուած վկա - Հայերու դէմ , այլ շնականօրէն ու դաՀճային նպա Հատ Թէբաքքրֆին ու անոր կարդմբ անդամներ՛ս ւն ,
յոլթիլնները , իրապէս վ7շաՔաղի1 է>ի^ ՚ Բազմաթիւ տակներով գո ր ծ եց , կոտտ բելով մէկ մ ի լ իոն ան - որոնք ոչ իսկ կապ ունեցած են Հայերու գաղթին
դէզերն եր անքուն մնացի : մ եզներ , կի՚նե ր ո լ տզաք ; Ինքր , ԳաՀճա պետ ը , Հետ ։
՝Բտղաքտյին ,իշխանութիւնւերուն ՀբաՀանգե - լուռ 1լ ա*Լ ցնի ա լստեղ ա յ դ մ ան րամ ասնութեանց ԻթթիՀատ Թէբաքքը կուսակց՛ութեան անդամ
ցիճ անմիջ՚սպէս միջոցներ ձեռք առնել, վերջ տա– վբտ յէն , քիչ ան ղին տարբեր գո յն ե բ ո վ պա բզելու ները շատ կր ցաւին՝ Հայերու Հանդէպ ցոյց արբ -
յու Համար անոպայ մարգոց էսմգմ ո ւթիւննե բուն : Համար սակայն բոլոր փչաՔաոիէ մանբամասնու - ոլած վերաբերումին Համար, ՛ու պատմ ո լթիւնն
Մ իւս կողմէ , խնդրեցի զին • իշխա-ն ո ւթ ի ւնւն եր էն՝ թ ի ւ ՚ ւ ն ե ր ը ։ Ա.Ա.)։ իսկ վկայ է , թէ անոնք միշտ ըրին իրենց կարելին ,
անմիջական/ կերպով զին– ումեբ զրկել ուր որ արգելք ըլլալու Համար կառավարութեան քայլին :
նոյնիսկ
պէտք է( պաշտպան ելու Համար քաղաքացի անմեղ ՈՒՐ Ի ԹԹԻ ՀԱՏ ՑԱՒ ԿԸ ԶԳԱՅ • • • Կարգ մը չարամիտնե՛ր՝ Հրապարակեցին
քւնակչութեան ի՛նչքը , կեանքն ու պատիւը X Պէաք է աւելցնել, սակայն , որ Արեւելեան այն անՀեթեթ միտքը, թէ Թուրքերը Գերմանն՚ե.
բնաչ1չելոլՀ
\,աՀանգ1 երու վսլամ բնակչութիւնն ալ մեր Հայ բուն դրդումով է ՛որ առին «Հայերը անպատոլե/
( * ) ԹտլԷաթ-ի այս յոՆշագյւոՆթ-իւնները, տՀյս Հայրենակիցներուն պատճառաւ նոյնքան մեծ կո- քայլր։ Այս կերպով, անոնք վարձեցին
րաԺիԹը մասքասռրապէս , կ՛արժէ ՈՆշադրոՆ-թ-եալքթ
կարււա|, տեսն-ելու համար թ-է հ՜նչ պերքփմսատ րուստներտւ ենթալ կոլեցաւ : նաեւ Գերմանի՛ան։ Գէպքեբր ճիշդ Հակառակբ կբ
խսսւոււ)անռլ.թ–իլյՏւն1յր կան այս 15-20 սւռւլերոլն
\քէջ ։ինքը ,Թտ|ւ7աթ ,հրր այս «խոստովայնաՆթիՆնը» Վաւի, Պիթլ՚սի, Մ ուշի եւ կրղր՚ումի գրաւ– փաստեն , ՛որովՀետեւ գերման կառավարութիւնը
կ՚րԹԷ, կարելի է հետեւցնել , թ է ի՛նչքա՜ն աւելի ԱԱ.
հալււս է ր ւիրոզւււթիւնր եւ որքա՞ն մեծ՝ ԹՈԻՐՔ ման բն թացքին , իսլամ ժո ղովուբդի տառապանքն՛ ա յ Գ հաքդՒ գէո/քերոլ առթիւ, յաճախ յուշագիր,
ք1ՃԻՐԱ : Ա՛Ա.
ու ղուլում ր աննկարագրելի դարձ՛ան ւ Գործ՛ուած ներ յգեց Օսմանեան կառավա՛րութեան , որպէսզի
ոճ իբներ ը տեղի կ՚ունենային այնքան վայրագ ու վերչ արուի ցաւալի պատաՀարնեբուն՝; Այդ բոլոր
անմարդկային պայմաններու տակ, որ քաղաքային^ վաւերաթոլղթերը ցարդ ի պաՀ կը մնան Պապը
թնակչութիւն՚լէ նախընաքէր մերկ փախչիլ տոլ– ԱԺԻ մէչ :
(17) (Շար.)
Fonds A.R.A.M
