Page 193 - ARM_19-1946_04

է ձ 3 &. Ձ ա

Լուի Փ ա ս թ Խ ք ԼևւսԱ ՚ԼաւիպևաԱ «Դաշնակցութեան Օ դ ՛

(Մահուան 50ամհակիքւ առր-իւ) ՎիհԱի մկ

«ԳացԷք սորվեցուցէք ազզերուն» , այսպէս ո ւսա բեր»էճ կը քաղենք հետեւեալ ՎԻԷ՚ե, (Յառաջ). Շաբաթ իրիկուն , \6նոյ.
կե՛նսագրական տհզեկա.թիւննհրը ողբացեալ ընկ՛ե­
կը պա տզամ էր Փասթէօր է նոր օրերու գիտութեան, րոջ մասին •<—

Ս՛եսիան , էր աշխատակիցներուն ,որովՀետել տիե­ Հեւոն ՚Լար՚իպեան հ՜նահ՝ էր Հյապին Ղ՝ա րաՀ ի– Քաղաքապետարանի գեղեցիկ թատրոնը արտասո­

զերական ն չանա կութ իւն ունեցոզ անոր գիւտէն սար հ 1886//^՛, եւ վէոքր տարիքէն՝ ղ ու էյ ահ Էր Պո– վոր երեւոյթ մ՛ը տռահ էր։ Վիէնի կոմ՚իտէն Դաշ­

պիտի օգտուէր ոչ միայն այն ազգր, Ֆրանսան.^ լիս , ուր նախակրթ-ոլիԴիլեր ստացած Էր ԿԷտիկ նակցութեան Օրր կը տօնէր ։ իք ան գավ աո եւ Հան­

Որ իրեն օ՚նուեգ տուաւ , սէյլ ել Համայն մարգկոլ— Փաշայի Ագգ • վարժարանին մէշ1 եւ ապա Հետե - դիսաւոր բազմութիւն մը կը փութար վայրկեան

թիւնր. ւահ՜ էր Ազգ • Կեգբ . վալյժարանի , 9 0 8 ^ առա^ ։ աո ա ^ տեղ գրաւել սրաՀին՛ մէՀ։ Ամէնուն երեսին

(հիսուն՛ տարիներ անցեր են այն թուականէն՛ Ս եհ\արենցի , Վ , քծ՝աթոլլի ^ Դեղամ Բաբսեղեանի , ՚Լրա.( ուրախութիւն մը, աւելի եւս դոՀունակոլ -
աԷքեՐՐգ թիւն
երբ ա յ" մ եհ՜ գիտունը Ր^ւԳէ^էձ.ա Փա^էռ9 Շ * Ափսաքեանի եւ այլ գաղափարապաշտ ե բ էտա - Հաճ մը կարելի էր նշմաբել։ Այսպէս է պատա–
կբ տօնէ
ու երբ այսօր երախաաւլէտ Ֆրանս ան ո արդն ե րու շրջանակէն էր ան -, անոնց գո բհ^ակից յ միշտ* Դաշնակցութեան կոդմէ կազմակեր­

մ աՀ ո ւ ան յիսնամեակը , անոր թոռն է , ակադեմա­ Տ անրւս յին ու մ աաւո բա կան շարժումներուն մ է^ ; պուած Հանդէսները միշտ ժողովրդական եղած են,

կան փբոֆ • Փ աս թէօր Վաչերի - քիւ որ Սու 1908^ սաՀմանտգրւթենէն ետք , Հաստատահ եթէ խուզէք Համազգային։
պոնի Հ անգի ս ո լթեանց մէք^կր բնորոշէ իր արժէքը,
էր ՀձԱրհ-իւ» Համբաւաւոր գրատունը^ (Շ՛* Միսաք– Հանդէսը բացաւեցաւ <հՄարսէյէզ»ով եւ երկ­

Փասթէօբ այն դե ր աՀ անճարներէն է ֊որոնց եանի գորՆակցութեամբ) , ՂՈ\Ր շտրուն\ակահ՜ էր սեռ երգչախումբի «|/*շ՛ոկ բանուոբ»ով , երկուքն

դիւտե ր ր Վճռական ազդեց ութիւն ունեցավ են *)\4ի պատերազմէն ետքն ալ , Լոյո բնհայելով գրա­ ալ ունկնդրուեցան յոտնկայս ։ Օրուան նախագ ս/–

•մարդկութեան յառաջախաղաց ումին լ է ր ա յ ՚ կան ու գա գա փ ա ր ա կան ա բժէ քաւոր գորհ՜եր ինչ - Հր) Պ* Ս* Աիսլեան (Կբընոպլէն) Հանդէսին բա -

Այնպիսի յատ կութ իւններ կ՝՝ ե րե ւան ան ո ր մէջ պէս մ եհ արժէք դասադբքե բո լ շարքեր ( ին չւզէս ցումր կատարեց ֆրանսերէն , նկատի առնելով

որ զինք բացառիկ էակ մը կբ դարձնեն ; Ամ էն էն &անթի «Լուսաբերդները) : Այսպէս , իր դրատունբ պատկառելի թիւ մը օտար Հիւր եր ո լ որոնց մէ^

յանդուգն էրւեՆակայ1ՈՆթ|խյն|ն ունէր ան , միացած դարձուցակ էր աւելէի մշակութային ու գաղափա - կը փայլէր մեր ամէնուս ոիրելի ընկերվարական

յա յան ա տ ես ո լթ եան (ւոէԱ1է10ո) որ Հանճար ին յատ­ բա կան ձեռնարկ , քան առեւտրական գորհ՜ : երեսփոխան և. քաղաքապետ ը, Պ * Լ* Հէլսէէ ։ Հան­

կանիշն է եւ որոնց կ՚ընկերանաք յամառ կամքը Մ ին չեւ 1914 Ղ^աբիպեան եղահ՜ էր գո րհօն դէսին յայտագիրը ճոխ էր Հւ այլազան : Արաասա–

Համբերատար աշխատանքին ։ Այո աշխատանքը կբ մ ասն ա կից Հան բա յին բոլո ր շարժ ո ւմն եր ո ւն , ,Հ/*ծ - նութիւններ է մեներգներ , կովկասեան եւ Հ՛այկա­

դաստիարակէ եւ ուղղութիւն, կIւՈ I IIIIII յ անոր դէպի "՚-ելով խանգավառօրէն օրուան ազդա յին ու կո ւ - կան՝ պարեր 1 յեղափոխական եւ ազգային Քայլերգ՜
փորձառական մեթոտը ։
սա կցական պա յքարներուն : նե բ քսանի չափ ի բար ո ւ յա^չոր գ ե ցի ն , խլելով ներ–

կանեբու ուժգին Նտփերը *

հյմ ոբումի իր ուս ո ւմն աս իրութեան մ է V , տե­ Պատերազմի հ՜անը տ՛արին՛երը անցընելէ ետք ^

սաւ որ անՀունօրէն փոքրերն են֊ տար բա ո ագր՛ո ւ— սւ ն ց ահ էր Աղեքսանգր իա եւ անկէց Զակա– Գեղեցիկ անակնկալ մը եղաւ գաղութիս Հա­

թեան ադգակները կենդանական ել բուսական նիւ— ՚էիկգ էյամսարական, գոբհ-արանի մէ^ փբր պաշտօն– մար կովկասեան զոյգ պարը (Օր* Ատրի Նէօվէզ–

թերուն մէջ*ել անոնցմով է որ կ՛եանքի եւ մա Հ - եա յ • 0ետո յ փռխադրո ւահ՜ է ր ԴաՀ իրէ եւ մա ահ եա ն եւ Օր * Ար աքս ի Մ՛ո՛լ բատ ետն ) զ եկավա րռլ -

ո լան անընգՀատ ^/՚^ա^/^՛ կբ Բո է" Ր՛է երկրագուն– Ագգ * Առաջնորդարան իբր ա ր կզ ա կա լ եւ քար - թեամբ Տիկին Աստղիկ Լազաբովի ; Ա եր շրջուննե­

տ ին վրա յ • տուղար մէկէ աւելի Ազդ* Աարմիննեբու^ գնա - րու գոՀար երդչուՀին՝ Օր* Մ* Տէրվիշե՚ան երգեց

է1 ր երեւակայութեան Հ^ոբՀիւ Է որ ան գտաւ Չատուելով իբրեւ ձեռնաՀաս ^ բարեխիղճ ու կանո– զ զ ահ ո ւահ <ձՀայաստանօր : Վ^ա՛լան սի Նոր Ա եր ուն­

(«\,պաստ.ասՈ|յ1ւ գեաին»// ազդեց ութի ւնը վարակի ք նապաՀ պաշտօնեայ ^ յար գանք պար տա գր ե լո վ բո– դէն Զ* Դա ս ե ան յ ինչպէս նաեւ Տ՛իկին * քհստիկ–

Հ ի լան դո ւթ ի լեն ե ր ո լ մ Էջ , ուրկէ վե ր $ գա զա փ ա ր ը լորին ։ եան երգեց ին Հայերէն եւ ֆրանսերէն ;

1չ ունենար մեղմացնելու եւ սաստկացնելու մանրէ­ ԴաՀ իրէ ի մէջ ալ գոր&օն կերպով կը մասնակ - Արտասանողներու կարգին յիչեԱՔ ի մահաւո­

ներու թոյնը եւ գոր՛ծածել անօսրացած մանրէնե– ոէ բ կազմ ա կեր պ ա կան կեանքին , Հասնելով բարձ­ րի ԱՀարոն Դալայճեան ԼԱՀաբոնեանի «/// իւաաւ ււ^

րր իբրեւ պատուաստ ։ րագոյն պաշտօններու հ իր եռանդուն դորհութէու– \Ր,Ր^) * Տ* Ա ա թո սեան , օրիորդներ Անժէլ Ո ՚ ֊ զ ո ւ ն –

Դար ձ ե ալ ի ր <յյգ երե .ակտ յութեան շնո րՀիւ թեամբ եւ զգաստ ու աւանդապաՀ կեցուահ՜քով ; եան յ Աիբվաբգ Մ ա թո սեան ել Դ՛* Մ՚ուրատեան՚է

է ււ ր ան կարելիութիւն կ՚՛ունենար փորձեր ընելու Զուսպ է ր յ " ւ ՛ւ, այլ պայհ՜առաաես ու խստադատ ւ Ապա ի^ն չ ըսենք մեր կապոյտ ֆյ ա չի եռանդուն

1լաաԱ1զՈւՆթ՝1յ՜էԱ.ն. փբայ եւ պատուաստ պատրաստեք Համ ա կ ււ ւա հ էր Հին սերունդի լաւագոյն գաղա - ԱանոլՀֆներուհւ՝, որոնք պարեց ին երկու Հայկական

յպ ա ս ւո ա կին •ողն–ահ՜ուհ՜ին ժաՀրէն յ փարնեբով ու աւանդո լթիւնն ե ր ով ^ որոնց փարա՚հ՝ պարեր , իրենց շողշողուն տարադէպերով * թեմ՛ական

1յւ տյս ե ր.1ւակա յութիւնը պատաՀա բա ր ի գործ կը մնար :, յարափոփոխ գ՛ունաւոր լոյսերոլ տակ ^անոնք նման­

լգր՛ Այլ ներգւ էշնա՚կ ծրագրի մը Համս Կը Հաւատար Հ֊այ ժղովուրդի ապագային \եւ էին յաւեբժաՀարսեբոլ ։ իրապէս Հմայիչ աեսա -

ձայն նուաճէ լով յետագայ պատուաստի գիւտեր ը։ խորունկ Համոզում ունէր՝ թէ Դա շն ա կո ո ւթ ի ւնը բան մը օտար Հիւրերուն Համար % Այս բաժինին

իր գաղափա րականո ւթեամբ եւ ա զգա չո ւն չ ոգիով է իբրեւ վերջաբան ( երկու փոքրիկ աղջիկներ (Ալիս

Իր յայանաւո1եսոյՆթեա,ն շնորՀիւ, անմիքապէս մեհ՝ առաքելութիւն ՛ունէր ինչպէս այսօր,վաղն, ալ՛. Կարապետեան եւ Ա* Մաթոսեան^ զուգերգ մը եր­

՛որ ան կը մօտենար խնդրի մը , իսկոյն անոր ՛լա - գեցին ֆրանսերէն լեզուով ։

քհումը կը տեսնէր գ գիտէր թէ դէպի ինչ նպատակ Կը մեռնի թողլով այրի մը եւ "^՚Լ^իկ զաւակ Ե*~ աՀա սրաՀր թնգաց , երբ Հանդէսի, նախա-
ս*ը է որուն նուիրուահ՜
պիտի առաջնորդէ իր փորձարկութիւնը ։ Ան գե– էր իր ամբող^ Հոգիով։ գաՀ ը բեմ Հ բաւի րե ց Վիէնի քաղաքապետ ը՝ Լ, 1՜1ստ–

բին է , ոչ թ՛է իր Հաւատքին , այլ իր տե՛ս ահ՜ին ; Այո տարի^ տասնամեակներէ ետք աոաջին ան­ Տշ1: Մ եր յարգելի բարեկամը , Հանդարտ եւ իւբա–

Էքր ե ւա կա յութեան հ֊ յա յտնատ ես ո ւթեան, կ՝՝ ը՛հ- գամն Բէէալով) մէկուկէս ամսուան արձակուրդ ա– յ ու ա ու կ ոճով մբ արտայայտեց իր միտքը ել զգա­

կերանա յ խանդավառս ւթի ւնը յ քս անգավառո ւթ իւն ռտհ , Լիբանան գա ց ա՛հ՜ էր , կազդո ւր ո՚ւելո լ * ցումները : \,ախ եւ առա^ ոլգեց ներկայանալ իբ­

մը որ իրեն կուտայ ամէն տեսակ յանդգնոՆթփւյնւ , Հազիւ վերադարձահ՜ , բաւականաչափ կազ - րեւ սոսկ անՀատ մը, իբրեւ քաղաքապետ եւ ապա

յանդգնութիւն մը ՛որ ասպարէզ կը կարդայ ի– Ղ"՛ ր՛" ՛ահ , 3 4 օր ետք , Հիւանդացաւ եւ փ ո իւ ա իբրեւ Ձ՚)րանսայի Ընկերվարական^ կուսակցութեան

րեն Հ ա կաճտռո զն ե բուն ։ գրուեցաւ յունական Հիւանդանոց է ՛ուր Հաստատ - մէկ ներկայացուցիչը որ իր խանդավառ մաղ -

Ան ամէն բան փորձի կ՛ենթարկէ բնագէտի մր ո՚ւեցալ թէ վարակուահ՛ էր ժանտ ատեն գո վ , Հա - թանքները եւ շն՛ո ր Հակա լութ ի ւձևն եր՛ր կը բերէր Հա յ

ճշգբտութեամբ ։ Անոր սր կեն ս ա ւ՛ ա ս ո ւթեւ ւանաբար Լի բանանի մ՚է^ ի" ^ ՚ Տրուեցաւ կարելի եղբայրներուն եւ Հ ա յ Ժողովուրդին, որուն Հերո­

փորձ մը պէտք է որ այնպիսի յստակ պատա՛սխան ամ էն խնամք թէ Հ ա ս տ ա տ ո ւթ ե ան բժիշկներուն .1ւ սական պատմութիւնը ւհանօթ է ամբող^ մաըդկու

մը տա յ որքան բնագիտութիւնը ել տ ա րր ա լո ւծ ո Լ– թէ ընկեր ու բարեկամ մէկէ աւելի բժիշկներու թեան % Հ\ք*աբեկամներ -, ըսաւ մ եր յար դե լի քագա–

թի ւնը • կողմէ, բայց կարելի չեղաւ փրկել զինք։ քապետը ^ կը բերեմ ձեզի ֆրանսական ,ըՀև՝կերվտ -

րութեան թերմիկ եւ եղբայրական մաղթանքները։

Փաս թէօր ամէնէն աո աՀ անկեղի է , անկեղծ ^Լեր^ին օրերուն իր սփո՛փանքն եդաւ իր ըն - հանուն Ընկերվարական կ ո ւսա կց ո ւթեան Վ^իէնի
Հանդէպ ,
իոքզինքին Հանդէպ , անկեղծ մարդոց կերներու ցոյց ա ո լա հ սրտագին գուրգուրանքը , Հ ատուածին 1լ ո ղ^ո ւն եմ ճեղ . կեցցէ՛ րնկերվարու-

անկեղծ գիտութեան Հանդէպ ։ ինչպէս նաեւ իր ս իրեցեալ աղջիկէ" ս ւո ա աո ւ ահ թիւնը , կեցցէ՛ Հայաստանը եւ կեցցէ1 $)րանսան %

Կ ա շե գո րհ՜ի զաւակ Փաս թէօր կՏ՝ ըսէ ր իր Հօրը նամակ մը , զո ր յուղում ով Համ բուրելով դրաւ Երկրորդ եւ գլխաւոր բանախօսն էր Պ * Դ * /*-

մ ասին . <ձք՝անո ւո ր էր ել սորվելու կիրքը "լ— բարձին տակ , Հ^էրո^ալով կարդալ : փէքեան ։ Տ արգելի բանախօսը ժամ տնակէ մը ի

սէբ * իմ առածին ուսուցի էս եղահ՜ է • ան է որ իմ Ա*եռաւ խաղաղօրէն է գիտակցութիւնը վրան , վեր արդէն հան օթ է Զ) ր անսայ ի զանազան գա–
այ լ ուժասպառ բոլորովին՝ ; գաղա­
մէ^ս դրաւ աշխատանքի սէր1Լ » եւ իբրեւ աշվսա– ղոլթներուն ; Ան գրեթէ մէկ ժամ , կո ր" վ ի շեշտե­
Լեւոն Ղ^աբիպեան պիտի մնայ տիպարը
տանքի խթան. Հայրենիքի սէրը»։ րով խօսեցաւ ըրաւ գովքը միշտ երիտասարդ

Դալով Փասթէօրի ներքին կեանքին՝ անոր նկա– փարապաշտ մա ր դո լ է մշակուահ՜ Հայ ու եւ. Հ\աւա - Դաշնակցութեան • թո լեց անոր ձեռնարկները

Րագիբը ամէնէն Հիանալին է ; ՛Անգամ մը որ գծեց տաւո ր Դ ա շն ա կց ա կան ի // պիտի ապրի շատեր ու Հայ ազատագրութեան՝ Համ ար եւ ներկա յա ցուց

Հ ետեւելիք ուղին գ ոչ մ՛էկ բան տատամսիլ կոԼ– սրտին օքէջ^ իբրեւ ընկերական է առակից ու սրտա­ ամ փոփ Հ ա շիւ մը անոր դո րհ՝ո ւն է ո ւթ ե ան • պատ–
Ա,
տայ ; քքչ բարոյական տառապանք՜ը որ ՛լէI՛ք Հար­ կից բարեկամ ; մ ական լա յն տ եղե կութ իլններ տուաւ Հա յկական

ուածեց իր ա զո ց մաՀովր , ոչ իր կիսագօոոլթի ւն ը Դ ա տ ին մասին , որուն լու֊հման , եւ ամբո զէական

ո ր զինք 46 տ ա ր ե կան ին վե րջն ա պէ ս Հ աշմ անդամ լոլհ՜ման Համար , Հ * Ց * Դաւակցութիւնը աշխա­

դարձոլց ձախ ոտքէն եւ թեւէն , ոչ ալ մ արգոց ԱՆԱՌԻԿԻ ՄԷՋ ՄԵՌԱԾ Է հին Հայդուկ մը, տած է եւ պիտի չդագրի աշխատելէ ։ ՚

չարութիւնը։ Նկարագիր մբ որ «/»յժ կուտտր ա֊ Օհան Տէր 0հսւն|եա1նդ Մշոյ ԽասգիլղԷն : Հանզուց– Հանդէս ը իր վերջաւորութեան Հասած էր ։

նոր լեռնեբը վերցնելու» ։ եալը մ ա ււն ա կց ա հ է Առաքելոց վանքի կռիւնե րուն, ^Լուս ին չկաբ՝ֆ քսԿ՝յ լեր գով ժողովուրդը պէտք է

Այո նկարագիրն է որ կը Հանգիսանայ խթան Աերոբ փաչայի ղինուորներոլ շարքին մէ^ գաղտնի դուրս ելլէր, բայց դժուարութեամբ կը բաժն՛ուէր,

Հայրենասիրութեան ։Փասթէօր Ֆրանսան կը սիրէր սուբՀանդակի դեր է կատարահ՜ : Ծան֊օթ էր «Վար^ քան ի մը ժ ամ ա պր ե լո վ իբրեւ Հ այ , գիտակից իր
բուռն կիրքով։ կը բացա­
1870/. աղէտին առթիւ ժապետ» ան ո ւն ո վ : Տտ բա գրութեան շր ^ան ին Տա - պատմութեան եւ մարտական անցեալին I

գանչէ* <Հ*Կիտի ուզէի որ Ֆբանսան դիմադրէր մին­ բօն ի եւ. Մ ու֊շի Հ ա զա ր ա ւո ր ժողովուրդին Հետ Տ իշատակոլթեան արժանի է Վ^արգգէս Մ խֆ–

չեւ իր վերջին մարդը , մինչեւ իր վերջին պատ– անցնելով կովկաս մասնակցած է Անդրանիկի բա^ թարեանի նուագախումբը ար մէ^ \Ր^Դ ^է^\ ^*աձհ. *

նակին ե֊ 1918^ Մայիսեան կռիւներուն ; կը թոդոլ ե ր աժ շտ ա կան կտորներ նուադեց ։ Հեռաւոր 1Լ ւս–

"էշր»՚* այրին եւ մանչ գաւակ մը Հ յանսէն բազմաթիւ Հի՚ւրեր ել Հաւատաւորնեբ փա.-

ք՝ոլոր Հանճարներէն , մաբգկոլթեան ոկիզբէն թացած է ին ներկա յ ՐէէաԼ Հ անգէս ին : իսկական
է , Հիա­
ի վեր - Փասթէօր ամէնէն շատ սիրուահն այն բանե– անակնկալ մը ;

նալին , ոբովՀետեւ իր մէթյ ունի բոլոր նկարա­ ԼՐԱՏՈՒ ԱՐՈՒԵՍՏԻ Թղթակից 1946

րբ որ մարդուն մեհութիւնը կը շինենք

գրի ազնուութիւն , բարոյական քաջութիւն , ան -

դադար վերա֊հնող խանգավա ռութ իւն ^ վտանգի Կ* իմ ան անք թէ նկարփչ Տիրան (Աիւտճեան) որ ՍՏԱՑԱՆ*
աշխատանք ,
դէմ յանդգնութիւն գ անշաՀախնդիբ ճշմարտութեան դեկտեմբեր 2\ ին ցուցաՀանգէս մր ունի Փարիզ

տառապանքին Հանդէպ գութ ^ 0&1ՇՈ6 8օՏՇ^ մէչ , Ամսթեր տամ կը մեկնի հ ւուսում–

պաշտամունք եւ ինչ որ ամէնէն աւելի մեհ՜ եւ. նասիրե լու եւ մ իասին բեբելո լ Համ ար փ ր գհ^ահ՜ ՀԱՅԱՍՏԱ՛ՆԻ ՊԱՏՄՈՒԹԵԱՆ ՇՐՋԱՆՆԵՐԸ,
մարդ -
Գեղեցիկ է յ Հայրենիքի ոէր եւ Հաւատք Հո յաստա կան տ ե ս ար անն եր ո ւ տ ի պարն եր ո լ. ՛գրեց՝ Դ* Դիւզալեան ։ Տպ* Հայ ճեմարանի, Պէյ–
նկարները
կութետն ճակատագրին ՚էրայ ։ յ.ութ, 1946։ Գին 5 լիբ– ոսկի,

Fonds A.R.A.M