Page 188 - ARM_19-1946_04
P. 188
ատ»
ցին ,ոբ աղերսեն , վկա յ են՝ անս ի ր տ , կուրացած ա շ– ՀայուԱ Աաղմոսը
ԳԷՊԻ ԵՐԿԻՐ խարՀին քո վիչտը, տառապանքը, քո յոլսաՀատ 0—
(ԳՐՈՒԱԾ
35 ՏԱՐԻ ԱՌԱՋ) վիճակը։ Իսկ դու սրբազան մենա՚կոլթեան մէլՀ Արտս վար է աք աբտասւօք յօտարոլթիւն , արդ
սպասում ես խաբրիկների , օգնութեան , ազատու - տո՛ւր մեղ Հնձել յերկիր մերում ցնծութեամբ;
«Ամէն տեղ է ոյանում Հ ա յ ը ապաստան, թեան . . . Առ քեզ համբառնան աչք իմ որպէս ոք հայի ի
Բացի այն երկրից, որ կոչւում է Հայաստան»;
Գնաց ին եւ էլի գնում են ; ձեռս բարեբարի իւրոյ, ղի լի են անձինք մեր նա
Տիսուն Հազար գաղթականներ կովկասում , ՛ո խատանօք ամբարտաւանից :
Դնում է Հ ա յ Ը ՝ կնճիռը ճակատին , յոյղքԼ ս/ԼՐ~ րոնք Հին՛գ տարուց ի վեր մի անկիւն չունեն՝ ի– Գարձուցեր որգիք քո ի հայրենիս իւրեանց եւ
տում ; րենց յոգնած գլուխր փա՛ր դնելու Համար : Անթիւ, բերանք մեր լի են խնդութեամբ եւ լեզուք մեր
Ո^ ւ֊ր * Հա1՛յ շինա՛կան :
*Լտ րիպո ւթ ի ւն : անՀամար Հա՛լածականներ Եգիպտոս, կիպրոս, Ա–
Դնաց : Իսկ այնտեղ , քԱ ն՛ո ւո ի մեըիկա, Եւըռպա, ցնցոտիապատ, թափառական, ցնծութեամբ :
կիսաւեր ղիլղե - անտէր , անտուն , իբրեւ անխօս կենդանագիր Առաքեց եր զձեռն քո , եւ ւիր կեցեր զմեզ ի ձե
բում, պառաւ մայրը ՚՚՚Է^ՔԸ կորացան՜ , Հալումաշ, Հայրենիքի թշուառութ՛եան , ցիրուցան որ ֊ ռաց օտարաց
կինը °^՝^՝հք* V քԼ ԳՐւե" : Եւ
պիկ եւ ցնցոտիապատ * ^՚՜ ԼոՐ" ս՛՛ա տղա շները բւ բեր , Հայ աշիւարՀի բոլոր ծայրերից X
, նրան են սպւ ւմ : Նըլ այգ բոլորի հետ միասին ամբողէ Հայաստանի Վա՜յ է ինձ, զի ընդ երկար եղեւ պանդխտու
՝՜ււ ՜լ V V «. » մտածող, ղեկավարող տաբրր՝ ուսուցիչ, քարս - թիւն իմ :
են սպասում, Ա՜րբ պաբտատէ րն է գուռր բա խ ո ւմ զի չ , գրոգ ) կռուող , յեղափոխական , վարդապետ , Բազում անգամ բնակեաց անձն իմ ընդ այնո.
կամ ՀաբկաՀան\ր կատաղի ձայնով շանթ ու կրակ ինտելիգէնտ բոլորն ալ Երկիրից գուբս , բոլորն սիկ որք ատէին ղիս :
է լ թափառական , աղե րսանքը բերանին , ձեռքեր բ
է թափում : Արախաների կանչը՝ ՝Հ)Հացֆ , եւ գա -
տաբկուահ՜ գոմից նուաղած եղան բառաչիւնը մ եկնած • • • Աչ մոռացայ զքեզ յաւիտեանս , հայրենիք իմ
Հիս ո տ՝$> , գագար չունին : Տ՛աշտում Հաց , գ՛ոմում Եւրոպան կշտացաւ, ՛նոյն իսկ Վյոգնեց՝^ մեր ես դու կեցուցեր զիս Տ Հ
՛Բո եմ ես եւ իմ ես դու
խոտ չկայ ,֊— նրան են սպասում : *հիչիրբ անձրեւ լաց ու կոծից, մեր ցնցոտիներից, իսկ մենք ինք– . դու եղեր սրբոլ -
թիւն մեր :
եկաւ, ^"ԳԼ7 փափկեց • արտը վարող չկայ , նրան նախաբէռլթեան դիմակի տակ՝ շարունակում ե՛նք
են սպասում : Տանեց՛ու աչքը ջուր կտրեց : Պառաւ իժափառեյ եւ աղերսել , աղերսել ել թափառել : ՛Բեղ մատուցի պատարագ երգ իմ :
տատը թոռներ ի կոկո րղից կտրեց՝ ձէթբ մամ տա Ժողովուրդ էինք՝ թափառական դարձանք, X
րաւ, մոմ վառեց - բայց էլի խաբար չկայ՛. Ո*– ԼԱլուողներ էինք՝ աղերսողներ դարձանք • • • ի^ւ ուղղեսցէ պատանի ղճանասլարՀս իւր, այյ
եթէ սիրել զքեղ, Հ " լ ո վ ե լ զքս՚ղՅՐ՚՚^թի1–» ք ո \ եւ ի
մամից դաոնալիս՝ իր ցաւբ նա այսպէս երգեց* սրտի իւրում ունել ղսէր ք"
՚*
Տուն կայ * պահալ չկայ , Կա՛ց , հա՛յ մարդ , կա՛ց ;
Արտ կ ա յ 1 վարող չկայ • • •
Գա չէ այն ճանապարՀը, որ տանում է գՀպի Զօր Հանապաղ պատմ ե ց ի ղվւառս քո ցնծոլ -
Դն\ում է Հայը՝ վէբքբ ճակտին , ռրկ1"–գՐ "(՚/՚՜ փրկութիւն : Ազատագրական արիւնլւ չէ , նոյն - թեամբւ Շրթամբք իմ"վր ղովաբանիցեմ ղքեղ եւ
տում —: Ո^ւ֊ր Հ>այ երի* իսկ ա՛յնքան սոսկալի ինչքան զհայկական կոտս ֊ սիրտ իմ խօսեաց ւ լան ուն քո Հայաստան :
Օտար աշխաբՀ :
սրղ րածնեըը» , ՛որ սպանում է մի Ազգ, այլ թաւիտ–
ււական կեանքը, մուրացկանի պայուսակը, ան– Աոքժամ նախատէ ին ղքեղ թշնամիք մեր^ ա -
Եւ– Եգիպտոսն ու. Կիպրոս , կովկասն ու իալ , վերշ\ տարագբութիլնը • Ա ի մոռաց՚իր , որ քսան նուն քո իսօսք իմ էին եւ իտորՀ ուրղք իմ առ քեղ
քան հերիք չեղան հալածական՛ պա՛նդխտին : ՜Ծովեր տարուց աւելի է ինչ Օսմանեա՛ն բռնապետութիւնր Համ բառնա յին յ
անոաւ, մինչեւ Ամերիկա Հասա, : Օտար աշխար - ե՛լ Հր դեհ աձգո ւթ եամ բ՝ ինչպէս Վզանում , ե՛ւ սո Մերձեցաւ անձն իմ ի Հող, րնկալ սրտին քո
Հում նրա լեղոլն բացոլեց , ցոյց տոլեց իր մարմնի վով ՚ինչպէս ՝Լա ս պո լր ա կանո ւմ , եւ կոտորածով սիրելի :
վէրքերը , սրտի խոցերը , անպաճոյճ , բայց յու ինչպէս ամբողէ Հայաստան՛ում , մի նպատակ մի Գոլ բացեր մեղ ղդուռն քո ղի մտից ընդ այն
զիչ լեղոլով պատմեց Ներոլկ Հօր սպանութիւնը , այն ունի, վերացնել, Նուազեցնել Հայերին, ցնծութեամբ եւ մեծաւ խնդութեամբ :
կաթուածահար մօր ասով մատաղ քր"9 փախցուի դարձնել Հայաստանը անհայաբնակ , որպէսգի 3 ո ւ ս ա ց ա ը ո լ ք ի քեղ, մի սասանեսցի Հաւատք
լը, Նկարագրեց Հարեւանի թալանը, ամ բող՛է գիւ այգպիսով վերջապէս մի ծանր գերեզմանաքար իմ յաւիտեան , որպէս լեառն Այրտբատ որոյ շուրջ
ղի աւերում ը եւ իր յոլսաՀատ փախոլսսւը։ դրուի այն մեծ, ոգեւորիչ հարցի ւի^րայ, ՛որ ւլրա - են բո լո քեալք որգիք քո * ՜
Աարգիկ յուզուեցին , կսկծացին : Փախստա - զեցնում է ամբողէ Եւրոպան՝ «Հայոց Հարց» ա - ՝թ–աղցր է ի քիմս իմ անուն քո քան ղմեղք :
կտնին ապաստան տուին , քաքալերեցին ; Բայց նա նունով, եւ ոբ 600 տաըուայ ստրուկ ժողովուրդի երագեն բանք քո ոտից իմոց եւ լո յս տան շաւ-
ոչ աս սվինն էր եւ աչ վեբ\թւը : Օր չանցաւ , որ սրտում ծնել է ե՛ւ յոյս , եւ հեր ոսոլթեան ձղտում , ղաց իմոց յօտաքութիւն :
պանդուխտ չգար, ամիս չանցաւ, որ նոր քարվան ել մարղկային մեծ իտէալէէեր * • » : քիառտնգեցի ղան ուն քո պաշտելի եւ կրեցից
չերեւար : Հները նորերին գրաւեցին : Օտար աչ - Այո, իտէայնեբ, որոնց ՛՛իրաղոբծման Համար յաւիտեանս յաւիտենից :
խարհի ճամբան էրի ճամբայ շինեցին։ Գիւղ չմը ֊ Հայութիւն ը միայն մի վայր ունի , ՚ Հայաստան : Սիրեցի Հայրենիս իմ քան ղամե նայն ոսկի եւ
նաց՝ առա\նց փախստականի , օքախ չմնաց ա- Սայր Հայրենիքից ղոլքս՝ Հայ ժտղովսլրղբ աւլղ ղտսլաղիոն (էՕթծ2շ) :
ո անց ղարիպականի : Եւ ծերունի պապը՝ մարած չէ, ՜այլ փշրանք, թափթփուք , անպէտ եւ անկ,
օքա/սի մօտ նստած, արտասուքը սրբեց ու Հանգած Զբերան իմ բացի եւ ռանուն քո կարդացի ,
Մաս ունինք ՝՛ լքահկսւլ չուէինք ՜ սերք, ոոՀը– Կ 1կԱ%ֆսյ<ւազ^^քլԴ՚զ ^4^7 ՚"–^ երղեցի գսէբ քո բոլորով սրտիւ՛.
Ընտանիք ուՏինք ՝ ջահել չունինք ։
րադր ուիԺի ւնք ս պ անն եց Հրէակ ան տ աղա՚և ղաւո ր Ի ռես Հա ա *,/> եմ յտնաւլ ո ր ո յն" , մաշէր
տղգը : ՛Նա մ եղ է լ կը սպանի Հ ասցնե էով աԳ՚ԷԲ սիրտ իմ եւ նեղութեան իմում եւ ի ցնծութեան
Գն՛ում է Հայը՝ բողոքը ճակտին , վրէժը սըր– Հայկական ջՀոլդութեան ** * զանուն քո աղաղակեցի .
տում :
Ալ այն, ինչ որ մինչեւ ա՛յժմ չա^ողո լեց մեր Տնծացայ եւ ուրախ եղէ ի լսել փառս քո ;
Ոռւր , Հա՛յ Հայրենասէր X
Աղատ երկիր ; թշնամուն իբ միջոցներով, ժամանակակից Հա/ Աչք իմ ի քեզ յուսան, գոլ ես կորով աստան
՚— ւ՚՚/ւշո ւ Համար : սեբ՛ունդը կարծէք ՛ուղում է յաջողցնել իր անմիտ դականիս .
•Բադցր ես գոլ, երկիր իմ, եւ սիրոյ իմ ոչ գոյ
^քաղաքականութեամբ՝^ , .այն ոգով, ոբ Հային տա չափ :
Գործելու Համար։ նում է գէս(ի ամ էն կողմ եւ երբեք ղէսէի Հա յաԱ– Ոբգիք քո գովեսցեն զգեղեցկութիւնս քո եւ
Այնտեղ , ագատներու ՚էրկրում , ուր չեն՛ կրա տան ... * զսքանչելիս քո պատմեսցին :
յ՛ "ւմ այն կոկորդը, ՛որ բողոք է Հնչեցնում , ել այն 500 տար ուաւ լ ս տ ր կո ւթ ի լն ի ց յետո յ Հելլէնբ՝ Կամ իմ ճանաչէլ զվայելչութիւն քո եւ երգել
ձեռքը, որ ստրուկի շղթան է փշրում՝ , աղատ ու տնկեց զփառս քո :
Հակառակ ամէն ղոՀերին իր կռուի գրօշր
անկախ, այնտեղ, մենք կ՚ուսումնասիրենք Հայրե աւեբածածկ Հայրենիքի կքծքում , այն Հողում , X
նիքի փրկութեան ճանապարհները, կը կրթենք եւ որից մինչեւ այժմ է լ չի չքացել նաՀատակներիար– Տեսին /սնդոլթիլնս մեր բարեկամք եւ եղեն
իւրեանց :
կը պահպան՛ենք տարագիր մատաղ Հայ սերունդը եան՛ բուրմունքր : Ար իւն բ նրան ^փախցրեց , այլ ա ֊ ուրախ , իսկ թշնամիք խցեցին զբերանս
խոյ, զի
օտար ազդեցոլթիլնից . այնտեղ, զգայուն մարդ - ւելի սիրտ տուեց : Միթէ^ մենք պիտի փախ չենք ; Ցնծա՛ , դուստր Արարատայ որպէս
կան ց ՛ա՛ռաջ, որոնք լսել, զգալ, ցասման որոտ Մեր ստրուկ , մեղանից աւելի Հալածական., մ՛ Լ ՛լա - դու մայր ես, որ բերկրի որգւովք .
արձակել գիտեն , մենք րաց կ՛անենք նահատակ ն ի ց ալե լի տգէտ նախնիքբ տանջանքնե ր ի ըովից յԱրեւելից մինչեւ ի մ ուտս արեւու ա նուն յ>ո
խնդութեամբ
ժողովոլրգի սիրտը, շանթ ու անէծք կր թափենք ք անցնելով մ եղ թողին մի մ եծ ժառանգութիւն , փառաբանեցին որգիք քո եւ ոչ Ա՛ս՛-
մինչեւ որ արաը-աշխարՀ տակն՛ուվրայ լինի, մին Հայրենիք՛ Մի՛թէ՞ մենք պէտք է մեք ապագայ սե մեսցեն զփառս քո զոՀութեամբ եւ Հոլովեսցեն
չեւ որ մի ոելէ տեղից մեզ օգնութիւն Հասնի։ րունդին Հա յ րենիքի փո խա րէն թո գնենք լոկ Հ այ - զքաղցրութիւն քո, երկիր իմ Հայաստան , յաւիտ
Ու գնաց։ Նա մինակ չէր։ Նրան Հետեւեցին 1լան գա ղո ւթն ե ր , ցիրուցան՝ ովկիանի ա յս ու ա յն եան եւ , ո, լ I, ,ո Լ ան ս ւաւքւտենրո :
ընկերներ , ծանօթ ու անծանօթ գործիչների ամ - կլողմբ , չշաղկապուած ոչ մի զգացումով, ժողո -
Բ՚ւղշ՝ խմբեր տարբեր ծրագրերով, տարբեր ճանա– փրգական ոչ մի գաղափարով. . *
պաՀներով; Ակսուեցին լրագիրներ , Հանդէսներ , Դէպի երկիր ահա այսօրուայ մեր ն չանա - ՚՚ Վ. ԱՐԵՒ
Հիմնեցին՛ դպրոցներ , ըն կեր ո ւթ ի ւններ . տեղի ու բան ը :
նեցան ժողովներ , մերկացումներ, վերջապէս Ալ թող սրանից– յետո յ մեր ԳԱՂՈԻԹԷ ԳԱՂՈԻԹ
զերսանքներ , դիմումներ ; Եւբոպա, Ամերիկա , պըոպաղանտի ամ– 120 ՀՕՏԷ՛Ր ՀԱՍՏԱՏՈՒԱԾ ԵՆ ԱՒՍՏՐԻՈՅ
նո յնիսկ ստրկութեան երէկոլայ Հայրենիքը՝ Փա բողջ գ&ի փր"1^ * պանդուխտների շրջանում թէ
րաւոններ ի երկիրը , չցոլեց ազգի ցաւը լացող զոր– դաղթականնե րի մ է ջ , Պո լսի խան եր ում թէ կով ԼԻՆՑ ,։Ա1յԱ՚1> զաղթաղայանը, մեծ մասով Ց"ւ–
ծի չն երով ու բողոքներ՛ով : Ա իայե էք ր կիրն էր , որ՛ կաս ե ան թէ յար անն ե րում , ամ ե րիկեան Հայոց ժո նաստանէն բերուած; Այստեղ Հ. Մ– ԸՄ-ի ֆութ–
մնաց առանց բողոքի , առանց գործողների * քքւ այն ղովարանների թէ Ր ա լկան ի ձորերում , Ատ ր - "1"լի իսումբ մը կազմուած է, նախաձեռնութեամբ
մամ տնակ, երբ օտար աշխարՀում աղգասիրական՛ պտտականից մինչեւ ՚Հյեղոս , ՚կեղոսից մինչեւ ՚)>ա^ Պ– Գէորդ Պէրպէլ՚եանլ՛ , շրԼանաւարտ Գոքինիոք
Հողի վրայ քուս ած աղմ ոլկն ու ի բ՛ա բ ան ց ո ւմը նոլբ , ամէն– տեղ եւ ամ էն ժամանակ բա րձրաձա յն Զաւարեան վարժարանի եւ անգամ Հ • Մ • Ը • Ս՝ • ի •
սաստկանում էր՝ վերածելով Հայրենիքի ու ղոքծի Հ՛նչի Հայութեան ականջին նոյն յամառ Հրաւէրը ^ Խումբը կր բաղկանա յ 16-—18 երիտասարդնե
ընգՀ անո ւր շաՀ եր ը խմբա կան եւ վեր անՀ ա տ ա կան նո յն ԴաԷղդՊ՚Իոլ ԵՐԿԻկոչը՜Ր, ԴԷՊԻ ԵՐԿԻ՜Ր րէ , ունին իրենց Համաղղեստն ու նոր կօշիկներ :
մ ան ր Հ ա շիւն երից , նո յն այգ ժամ ան ակ՝ Երկրի Սիւս օտար կայաններու հետ կատարած մրցում–
մէջ լռում էին րո՚Լո<^ի բոլոր կենդանարար ձայ նե– է– ԱԿՆՈՒՆԻ ն էրուն միշտ յաղթ ահ եւ 10 12 օտարական խում–
բը, Հանգչում էին ապստամբութեան խարոյկնե - բերոլ ախոյենոլթիւն շահած է, հակառակ անոր
րը՝ վառս լած անթիւ ղոՀ՚ե րի ագատ ասէ ր շո*^չով * ՎԻԷՆՆԱ8Ի ՀԱՅՈՑ հոգեւոր հովիւ Եզիշէ Որ անոնցմէ իւրաքաւ չի լրին Հ ամրանքր
ուղղելով
՛Երկրի խորքում կռուող չմնա՛ց , ժողովուրդի ա- քհնյ • իլթիւճեոէն մասնաւոր նամակ մը շխատանքի մերիս՚սե -.
են, ներ
ռաջ՝ բողոքող : էքլ ԱոլձԻ Գաչտ1՛ կիԱաւեր ղիւղե–. ԱթԷնք, կը տեղա կացնէ թէ հոն բռնի ա րէն շատ աւելի ըլլալով, աւելի /ալ կրնան իրենց
բում, յուսաքե.կ, մոռացուած, ան\բնկեր մնացած՜ տարուած Հայերը միութիւն մը կազմած խազաց ւ՛ զներ ա ընտրութիւն՛ը կ ա ււ, ո՛ ՛ւ հ / :
մարսձիկը գի՚֊գի աշուղին կանչեց ել խնդրեց այս գաղթի գործով զբաղելու համար : ՝Բանի մը ամիս առաջ այս Հ. Ա՝ . Ը. Մը Ք՛ա
պէս երղել իր աղդի վիշար . ղաքին Ա. դասակարգի պաՀեստի խում բերէն մէ -
ճրագ կայ ՝ վաււոզ չկայ , ՀՈՒՆԱՍՏԱՆԻ ՆԵՐԳԱԳԹԻ ԿԵԳՐ. յանձնա - կան Հետ մրցելով 5– - 2,՚վ փայլուն յաղթանակ մը
Ժողովուրդ կայ1 սիրա տուող չկայ . . - խումբը կը Հազոըդէ իմէ 1946 տարեշրչանի ներ - կրշաՀի։ Այս այն խումբն է որ Ալս տ րի ո յ ախոյ
դազթը գա դրած է : Աշխատանքները պիտի վեր - եան «(Ւաբէր»ր սլարւոա թեան մատնած էր վեր
բաժ
քյե՚՚ղճ ժողովուրդ ... սկսին 1947/՛ սկիզբերը : Այս առթիւ յանձնա - ջերս։ Խաղէն ղոյացսհ 2000 շիլին ի հասոյթը
Ամէնքը դնացին % Մէկը իբրեւ բողոք՝ քան ֊ իումբը կը հրաւիրէ ժողովուրդը իր գործով զբա նուած է երկու խում բերու միջել :
դուած օՓա իււ ի , մ իւս ը ՀարստաՀաբռւած ա շ իւ ա - ղիլ եւ համբերութեամբ սպասել մինչեւ յառա - Իբրեւ հայկական կեդրոն, Լինցի կայանը
տանքի , երրորդս՝ Հալա՛ծական ղաղափարի՝, Դնա՝–. Հիկայ գարուն : երկրորզր կոլզայ Շթոլթկարտէն վերջ, ուր երկու,
հազար Հայեր ՛ր գտնուին Տ
Fonds A.R.A.M
ցին ,ոբ աղերսեն , վկա յ են՝ անս ի ր տ , կուրացած ա շ– ՀայուԱ Աաղմոսը
ԳԷՊԻ ԵՐԿԻՐ խարՀին քո վիչտը, տառապանքը, քո յոլսաՀատ 0—
(ԳՐՈՒԱԾ
35 ՏԱՐԻ ԱՌԱՋ) վիճակը։ Իսկ դու սրբազան մենա՚կոլթեան մէլՀ Արտս վար է աք աբտասւօք յօտարոլթիւն , արդ
սպասում ես խաբրիկների , օգնութեան , ազատու - տո՛ւր մեղ Հնձել յերկիր մերում ցնծութեամբ;
«Ամէն տեղ է ոյանում Հ ա յ ը ապաստան, թեան . . . Առ քեզ համբառնան աչք իմ որպէս ոք հայի ի
Բացի այն երկրից, որ կոչւում է Հայաստան»;
Գնաց ին եւ էլի գնում են ; ձեռս բարեբարի իւրոյ, ղի լի են անձինք մեր նա
Տիսուն Հազար գաղթականներ կովկասում , ՛ո խատանօք ամբարտաւանից :
Դնում է Հ ա յ Ը ՝ կնճիռը ճակատին , յոյղքԼ ս/ԼՐ~ րոնք Հին՛գ տարուց ի վեր մի անկիւն չունեն՝ ի– Գարձուցեր որգիք քո ի հայրենիս իւրեանց եւ
տում ; րենց յոգնած գլուխր փա՛ր դնելու Համար : Անթիւ, բերանք մեր լի են խնդութեամբ եւ լեզուք մեր
Ո^ ւ֊ր * Հա1՛յ շինա՛կան :
*Լտ րիպո ւթ ի ւն : անՀամար Հա՛լածականներ Եգիպտոս, կիպրոս, Ա–
Դնաց : Իսկ այնտեղ , քԱ ն՛ո ւո ի մեըիկա, Եւըռպա, ցնցոտիապատ, թափառական, ցնծութեամբ :
կիսաւեր ղիլղե - անտէր , անտուն , իբրեւ անխօս կենդանագիր Առաքեց եր զձեռն քո , եւ ւիր կեցեր զմեզ ի ձե
բում, պառաւ մայրը ՚՚՚Է^ՔԸ կորացան՜ , Հալումաշ, Հայրենիքի թշուառութ՛եան , ցիրուցան որ ֊ ռաց օտարաց
կինը °^՝^՝հք* V քԼ ԳՐւե" : Եւ
պիկ եւ ցնցոտիապատ * ^՚՜ ԼոՐ" ս՛՛ա տղա շները բւ բեր , Հայ աշիւարՀի բոլոր ծայրերից X
, նրան են սպւ ւմ : Նըլ այգ բոլորի հետ միասին ամբողէ Հայաստանի Վա՜յ է ինձ, զի ընդ երկար եղեւ պանդխտու
՝՜ււ ՜լ V V «. » մտածող, ղեկավարող տաբրր՝ ուսուցիչ, քարս - թիւն իմ :
են սպասում, Ա՜րբ պաբտատէ րն է գուռր բա խ ո ւմ զի չ , գրոգ ) կռուող , յեղափոխական , վարդապետ , Բազում անգամ բնակեաց անձն իմ ընդ այնո.
կամ ՀաբկաՀան\ր կատաղի ձայնով շանթ ու կրակ ինտելիգէնտ բոլորն ալ Երկիրից գուբս , բոլորն սիկ որք ատէին ղիս :
է լ թափառական , աղե րսանքը բերանին , ձեռքեր բ
է թափում : Արախաների կանչը՝ ՝Հ)Հացֆ , եւ գա -
տաբկուահ՜ գոմից նուաղած եղան բառաչիւնը մ եկնած • • • Աչ մոռացայ զքեզ յաւիտեանս , հայրենիք իմ
Հիս ո տ՝$> , գագար չունին : Տ՛աշտում Հաց , գ՛ոմում Եւրոպան կշտացաւ, ՛նոյն իսկ Վյոգնեց՝^ մեր ես դու կեցուցեր զիս Տ Հ
՛Բո եմ ես եւ իմ ես դու
խոտ չկայ ,֊— նրան են սպասում : *հիչիրբ անձրեւ լաց ու կոծից, մեր ցնցոտիներից, իսկ մենք ինք– . դու եղեր սրբոլ -
թիւն մեր :
եկաւ, ^"ԳԼ7 փափկեց • արտը վարող չկայ , նրան նախաբէռլթեան դիմակի տակ՝ շարունակում ե՛նք
են սպասում : Տանեց՛ու աչքը ջուր կտրեց : Պառաւ իժափառեյ եւ աղերսել , աղերսել ել թափառել : ՛Բեղ մատուցի պատարագ երգ իմ :
տատը թոռներ ի կոկո րղից կտրեց՝ ձէթբ մամ տա Ժողովուրդ էինք՝ թափառական դարձանք, X
րաւ, մոմ վառեց - բայց էլի խաբար չկայ՛. Ո*– ԼԱլուողներ էինք՝ աղերսողներ դարձանք • • • ի^ւ ուղղեսցէ պատանի ղճանասլարՀս իւր, այյ
եթէ սիրել զքեղ, Հ " լ ո վ ե լ զքս՚ղՅՐ՚՚^թի1–» ք ո \ եւ ի
մամից դաոնալիս՝ իր ցաւբ նա այսպէս երգեց* սրտի իւրում ունել ղսէր ք"
՚*
Տուն կայ * պահալ չկայ , Կա՛ց , հա՛յ մարդ , կա՛ց ;
Արտ կ ա յ 1 վարող չկայ • • •
Գա չէ այն ճանապարՀը, որ տանում է գՀպի Զօր Հանապաղ պատմ ե ց ի ղվւառս քո ցնծոլ -
Դն\ում է Հայը՝ վէբքբ ճակտին , ռրկ1"–գՐ "(՚/՚՜ փրկութիւն : Ազատագրական արիւնլւ չէ , նոյն - թեամբւ Շրթամբք իմ"վր ղովաբանիցեմ ղքեղ եւ
տում —: Ո^ւ֊ր Հ>այ երի* իսկ ա՛յնքան սոսկալի ինչքան զհայկական կոտս ֊ սիրտ իմ խօսեաց ւ լան ուն քո Հայաստան :
Օտար աշխաբՀ :
սրղ րածնեըը» , ՛որ սպանում է մի Ազգ, այլ թաւիտ–
ււական կեանքը, մուրացկանի պայուսակը, ան– Աոքժամ նախատէ ին ղքեղ թշնամիք մեր^ ա -
Եւ– Եգիպտոսն ու. Կիպրոս , կովկասն ու իալ , վերշ\ տարագբութիլնը • Ա ի մոռաց՚իր , որ քսան նուն քո իսօսք իմ էին եւ իտորՀ ուրղք իմ առ քեղ
քան հերիք չեղան հալածական՛ պա՛նդխտին : ՜Ծովեր տարուց աւելի է ինչ Օսմանեա՛ն բռնապետութիւնր Համ բառնա յին յ
անոաւ, մինչեւ Ամերիկա Հասա, : Օտար աշխար - ե՛լ Հր դեհ աձգո ւթ եամ բ՝ ինչպէս Վզանում , ե՛ւ սո Մերձեցաւ անձն իմ ի Հող, րնկալ սրտին քո
Հում նրա լեղոլն բացոլեց , ցոյց տոլեց իր մարմնի վով ՚ինչպէս ՝Լա ս պո լր ա կանո ւմ , եւ կոտորածով սիրելի :
վէրքերը , սրտի խոցերը , անպաճոյճ , բայց յու ինչպէս ամբողէ Հայաստան՛ում , մի նպատակ մի Գոլ բացեր մեղ ղդուռն քո ղի մտից ընդ այն
զիչ լեղոլով պատմեց Ներոլկ Հօր սպանութիւնը , այն ունի, վերացնել, Նուազեցնել Հայերին, ցնծութեամբ եւ մեծաւ խնդութեամբ :
կաթուածահար մօր ասով մատաղ քր"9 փախցուի դարձնել Հայաստանը անհայաբնակ , որպէսգի 3 ո ւ ս ա ց ա ը ո լ ք ի քեղ, մի սասանեսցի Հաւատք
լը, Նկարագրեց Հարեւանի թալանը, ամ բող՛է գիւ այգպիսով վերջապէս մի ծանր գերեզմանաքար իմ յաւիտեան , որպէս լեառն Այրտբատ որոյ շուրջ
ղի աւերում ը եւ իր յոլսաՀատ փախոլսսւը։ դրուի այն մեծ, ոգեւորիչ հարցի ւի^րայ, ՛որ ւլրա - են բո լո քեալք որգիք քո * ՜
Աարգիկ յուզուեցին , կսկծացին : Փախստա - զեցնում է ամբողէ Եւրոպան՝ «Հայոց Հարց» ա - ՝թ–աղցր է ի քիմս իմ անուն քո քան ղմեղք :
կտնին ապաստան տուին , քաքալերեցին ; Բայց նա նունով, եւ ոբ 600 տաըուայ ստրուկ ժողովուրդի երագեն բանք քո ոտից իմոց եւ լո յս տան շաւ-
ոչ աս սվինն էր եւ աչ վեբ\թւը : Օր չանցաւ , որ սրտում ծնել է ե՛ւ յոյս , եւ հեր ոսոլթեան ձղտում , ղաց իմոց յօտաքութիւն :
պանդուխտ չգար, ամիս չանցաւ, որ նոր քարվան ել մարղկային մեծ իտէալէէեր * • » : քիառտնգեցի ղան ուն քո պաշտելի եւ կրեցից
չերեւար : Հները նորերին գրաւեցին : Օտար աչ - Այո, իտէայնեբ, որոնց ՛՛իրաղոբծման Համար յաւիտեանս յաւիտենից :
խարհի ճամբան էրի ճամբայ շինեցին։ Գիւղ չմը ֊ Հայութիւն ը միայն մի վայր ունի , ՚ Հայաստան : Սիրեցի Հայրենիս իմ քան ղամե նայն ոսկի եւ
նաց՝ առա\նց փախստականի , օքախ չմնաց ա- Սայր Հայրենիքից ղոլքս՝ Հայ ժտղովսլրղբ աւլղ ղտսլաղիոն (էՕթծ2շ) :
ո անց ղարիպականի : Եւ ծերունի պապը՝ մարած չէ, ՜այլ փշրանք, թափթփուք , անպէտ եւ անկ,
օքա/սի մօտ նստած, արտասուքը սրբեց ու Հանգած Զբերան իմ բացի եւ ռանուն քո կարդացի ,
Մաս ունինք ՝՛ լքահկսւլ չուէինք ՜ սերք, ոոՀը– Կ 1կԱ%ֆսյ<ւազ^^քլԴ՚զ ^4^7 ՚"–^ երղեցի գսէբ քո բոլորով սրտիւ՛.
Ընտանիք ուՏինք ՝ ջահել չունինք ։
րադր ուիԺի ւնք ս պ անն եց Հրէակ ան տ աղա՚և ղաւո ր Ի ռես Հա ա *,/> եմ յտնաւլ ո ր ո յն" , մաշէր
տղգը : ՛Նա մ եղ է լ կը սպանի Հ ասցնե էով աԳ՚ԷԲ սիրտ իմ եւ նեղութեան իմում եւ ի ցնծութեան
Գն՛ում է Հայը՝ բողոքը ճակտին , վրէժը սըր– Հայկական ջՀոլդութեան ** * զանուն քո աղաղակեցի .
տում :
Ալ այն, ինչ որ մինչեւ ա՛յժմ չա^ողո լեց մեր Տնծացայ եւ ուրախ եղէ ի լսել փառս քո ;
Ոռւր , Հա՛յ Հայրենասէր X
Աղատ երկիր ; թշնամուն իբ միջոցներով, ժամանակակից Հա/ Աչք իմ ի քեզ յուսան, գոլ ես կորով աստան
՚— ւ՚՚/ւշո ւ Համար : սեբ՛ունդը կարծէք ՛ուղում է յաջողցնել իր անմիտ դականիս .
•Բադցր ես գոլ, երկիր իմ, եւ սիրոյ իմ ոչ գոյ
^քաղաքականութեամբ՝^ , .այն ոգով, ոբ Հային տա չափ :
Գործելու Համար։ նում է գէս(ի ամ էն կողմ եւ երբեք ղէսէի Հա յաԱ– Ոբգիք քո գովեսցեն զգեղեցկութիւնս քո եւ
Այնտեղ , ագատներու ՚էրկրում , ուր չեն՛ կրա տան ... * զսքանչելիս քո պատմեսցին :
յ՛ "ւմ այն կոկորդը, ՛որ բողոք է Հնչեցնում , ել այն 500 տար ուաւ լ ս տ ր կո ւթ ի լն ի ց յետո յ Հելլէնբ՝ Կամ իմ ճանաչէլ զվայելչութիւն քո եւ երգել
ձեռքը, որ ստրուկի շղթան է փշրում՝ , աղատ ու տնկեց զփառս քո :
Հակառակ ամէն ղոՀերին իր կռուի գրօշր
անկախ, այնտեղ, մենք կ՚ուսումնասիրենք Հայրե աւեբածածկ Հայրենիքի կքծքում , այն Հողում , X
նիքի փրկութեան ճանապարհները, կը կրթենք եւ որից մինչեւ այժմ է լ չի չքացել նաՀատակներիար– Տեսին /սնդոլթիլնս մեր բարեկամք եւ եղեն
իւրեանց :
կը պահպան՛ենք տարագիր մատաղ Հայ սերունդը եան՛ բուրմունքր : Ար իւն բ նրան ^փախցրեց , այլ ա ֊ ուրախ , իսկ թշնամիք խցեցին զբերանս
խոյ, զի
օտար ազդեցոլթիլնից . այնտեղ, զգայուն մարդ - ւելի սիրտ տուեց : Միթէ^ մենք պիտի փախ չենք ; Ցնծա՛ , դուստր Արարատայ որպէս
կան ց ՛ա՛ռաջ, որոնք լսել, զգալ, ցասման որոտ Մեր ստրուկ , մեղանից աւելի Հալածական., մ՛ Լ ՛լա - դու մայր ես, որ բերկրի որգւովք .
արձակել գիտեն , մենք րաց կ՛անենք նահատակ ն ի ց ալե լի տգէտ նախնիքբ տանջանքնե ր ի ըովից յԱրեւելից մինչեւ ի մ ուտս արեւու ա նուն յ>ո
խնդութեամբ
ժողովոլրգի սիրտը, շանթ ու անէծք կր թափենք ք անցնելով մ եղ թողին մի մ եծ ժառանգութիւն , փառաբանեցին որգիք քո եւ ոչ Ա՛ս՛-
մինչեւ որ արաը-աշխարՀ տակն՛ուվրայ լինի, մին Հայրենիք՛ Մի՛թէ՞ մենք պէտք է մեք ապագայ սե մեսցեն զփառս քո զոՀութեամբ եւ Հոլովեսցեն
չեւ որ մի ոելէ տեղից մեզ օգնութիւն Հասնի։ րունդին Հա յ րենիքի փո խա րէն թո գնենք լոկ Հ այ - զքաղցրութիւն քո, երկիր իմ Հայաստան , յաւիտ
Ու գնաց։ Նա մինակ չէր։ Նրան Հետեւեցին 1լան գա ղո ւթն ե ր , ցիրուցան՝ ովկիանի ա յս ու ա յն եան եւ , ո, լ I, ,ո Լ ան ս ւաւքւտենրո :
ընկերներ , ծանօթ ու անծանօթ գործիչների ամ - կլողմբ , չշաղկապուած ոչ մի զգացումով, ժողո -
Բ՚ւղշ՝ խմբեր տարբեր ծրագրերով, տարբեր ճանա– փրգական ոչ մի գաղափարով. . *
պաՀներով; Ակսուեցին լրագիրներ , Հանդէսներ , Դէպի երկիր ահա այսօրուայ մեր ն չանա - ՚՚ Վ. ԱՐԵՒ
Հիմնեցին՛ դպրոցներ , ըն կեր ո ւթ ի ւններ . տեղի ու բան ը :
նեցան ժողովներ , մերկացումներ, վերջապէս Ալ թող սրանից– յետո յ մեր ԳԱՂՈԻԹԷ ԳԱՂՈԻԹ
զերսանքներ , դիմումներ ; Եւբոպա, Ամերիկա , պըոպաղանտի ամ– 120 ՀՕՏԷ՛Ր ՀԱՍՏԱՏՈՒԱԾ ԵՆ ԱՒՍՏՐԻՈՅ
նո յնիսկ ստրկութեան երէկոլայ Հայրենիքը՝ Փա բողջ գ&ի փր"1^ * պանդուխտների շրջանում թէ
րաւոններ ի երկիրը , չցոլեց ազգի ցաւը լացող զոր– դաղթականնե րի մ է ջ , Պո լսի խան եր ում թէ կով ԼԻՆՑ ,։Ա1յԱ՚1> զաղթաղայանը, մեծ մասով Ց"ւ–
ծի չն երով ու բողոքներ՛ով : Ա իայե էք ր կիրն էր , որ՛ կաս ե ան թէ յար անն ե րում , ամ ե րիկեան Հայոց ժո նաստանէն բերուած; Այստեղ Հ. Մ– ԸՄ-ի ֆութ–
մնաց առանց բողոքի , առանց գործողների * քքւ այն ղովարանների թէ Ր ա լկան ի ձորերում , Ատ ր - "1"լի իսումբ մը կազմուած է, նախաձեռնութեամբ
մամ տնակ, երբ օտար աշխարՀում աղգասիրական՛ պտտականից մինչեւ ՚Հյեղոս , ՚կեղոսից մինչեւ ՚)>ա^ Պ– Գէորդ Պէրպէլ՚եանլ՛ , շրԼանաւարտ Գոքինիոք
Հողի վրայ քուս ած աղմ ոլկն ու ի բ՛ա բ ան ց ո ւմը նոլբ , ամէն– տեղ եւ ամ էն ժամանակ բա րձրաձա յն Զաւարեան վարժարանի եւ անգամ Հ • Մ • Ը • Ս՝ • ի •
սաստկանում էր՝ վերածելով Հայրենիքի ու ղոքծի Հ՛նչի Հայութեան ականջին նոյն յամառ Հրաւէրը ^ Խումբը կր բաղկանա յ 16-—18 երիտասարդնե
ընգՀ անո ւր շաՀ եր ը խմբա կան եւ վեր անՀ ա տ ա կան նո յն ԴաԷղդՊ՚Իոլ ԵՐԿԻկոչը՜Ր, ԴԷՊԻ ԵՐԿԻ՜Ր րէ , ունին իրենց Համաղղեստն ու նոր կօշիկներ :
մ ան ր Հ ա շիւն երից , նո յն այգ ժամ ան ակ՝ Երկրի Սիւս օտար կայաններու հետ կատարած մրցում–
մէջ լռում էին րո՚Լո<^ի բոլոր կենդանարար ձայ նե– է– ԱԿՆՈՒՆԻ ն էրուն միշտ յաղթ ահ եւ 10 12 օտարական խում–
բը, Հանգչում էին ապստամբութեան խարոյկնե - բերոլ ախոյենոլթիւն շահած է, հակառակ անոր
րը՝ վառս լած անթիւ ղոՀ՚ե րի ագատ ասէ ր շո*^չով * ՎԻԷՆՆԱ8Ի ՀԱՅՈՑ հոգեւոր հովիւ Եզիշէ Որ անոնցմէ իւրաքաւ չի լրին Հ ամրանքր
ուղղելով
՛Երկրի խորքում կռուող չմնա՛ց , ժողովուրդի ա- քհնյ • իլթիւճեոէն մասնաւոր նամակ մը շխատանքի մերիս՚սե -.
են, ներ
ռաջ՝ բողոքող : էքլ ԱոլձԻ Գաչտ1՛ կիԱաւեր ղիւղե–. ԱթԷնք, կը տեղա կացնէ թէ հոն բռնի ա րէն շատ աւելի ըլլալով, աւելի /ալ կրնան իրենց
բում, յուսաքե.կ, մոռացուած, ան\բնկեր մնացած՜ տարուած Հայերը միութիւն մը կազմած խազաց ւ՛ զներ ա ընտրութիւն՛ը կ ա ււ, ո՛ ՛ւ հ / :
մարսձիկը գի՚֊գի աշուղին կանչեց ել խնդրեց այս գաղթի գործով զբաղելու համար : ՝Բանի մը ամիս առաջ այս Հ. Ա՝ . Ը. Մը Ք՛ա
պէս երղել իր աղդի վիշար . ղաքին Ա. դասակարգի պաՀեստի խում բերէն մէ -
ճրագ կայ ՝ վաււոզ չկայ , ՀՈՒՆԱՍՏԱՆԻ ՆԵՐԳԱԳԹԻ ԿԵԳՐ. յանձնա - կան Հետ մրցելով 5– - 2,՚վ փայլուն յաղթանակ մը
Ժողովուրդ կայ1 սիրա տուող չկայ . . - խումբը կը Հազոըդէ իմէ 1946 տարեշրչանի ներ - կրշաՀի։ Այս այն խումբն է որ Ալս տ րի ո յ ախոյ
դազթը գա դրած է : Աշխատանքները պիտի վեր - եան «(Ւաբէր»ր սլարւոա թեան մատնած էր վեր
բաժ
քյե՚՚ղճ ժողովուրդ ... սկսին 1947/՛ սկիզբերը : Այս առթիւ յանձնա - ջերս։ Խաղէն ղոյացսհ 2000 շիլին ի հասոյթը
Ամէնքը դնացին % Մէկը իբրեւ բողոք՝ քան ֊ իումբը կը հրաւիրէ ժողովուրդը իր գործով զբա նուած է երկու խում բերու միջել :
դուած օՓա իււ ի , մ իւս ը ՀարստաՀաբռւած ա շ իւ ա - ղիլ եւ համբերութեամբ սպասել մինչեւ յառա - Իբրեւ հայկական կեդրոն, Լինցի կայանը
տանքի , երրորդս՝ Հալա՛ծական ղաղափարի՝, Դնա՝–. Հիկայ գարուն : երկրորզր կոլզայ Շթոլթկարտէն վերջ, ուր երկու,
հազար Հայեր ՛ր գտնուին Տ
Fonds A.R.A.M
