Page 95 - \ARM_19-1946_03
P. 95
Տ Ա ՏՒ 41 Զ
11111 »»ա|III ւ»/»» յ|| ; Ո՚բքաճ ո ո ւ ս կա) Ֆ բ ա Ա ս ա փ Վ կ ՑԱ8ՆհՐ գաիառէն
ԳԱՂԹԱՇԽԱՐՀԻ ՏԻՊԱՐՆԵՐ
Իթբեւ )առսւջարաԱ Ցիրուցան, Հ\պԽ
Սովետական Հբամանադէրէն ԼՏունէս 14) է
վեր որ Հպատակութիւն կբ ՀնոբՀԷ տա բագէ բնե–
Գազթաշխա բՀ ը ունի եր կքէք. բաժանում ,Հին եմւ/ւբ : բուն, ր֊ուս գաղթականներու Հարցը օրակարգէ Զին/1 լրբութեան լլնկեբնեբէս եւ Ադ Տաղի Հխ -
՝ֆ ր կո ւքն ալ սլտոլյլ թրքական դարաւոր եւ ապի - վրայ է ։ րոսնեբէն Ա*րթիս աղա յէ զաւակ Բենո յէ կողմէ
կար վարչութեան : հ րաւ իրո ւած էէ Պաբմօլ, արձակուրդէս առթէւ :
Համախմբում մրն կ արմատախիլ Փաբէղէ «Ո՛ուսոքէ Նովոստի^ի թերթին տեղե Գմոլարէն ճամ բո բգութենէ մը վերջ, Վառ ՛և ահ ան -
բազմու– կութեանց
թիւններոլ., որոնք կբ յամառին կառչած֊ մնալ Հայ՛ սկէգբլ\ Համաձայն , երկրորդ Ա եծ Պատերազմ էն գէ չեռնեբու մէկ իսռբշին մէջ գտայ Պաբմօլբ դ
րենի յիշաաակնեբու եւ ազգ. ալանդութիւ ներու : Ֆրան սա բնակող քիուսեբուն թէ՚֊Ր ^ԷՐ Հանրածանօթ էր կաշիի գործարանով։ Գեղեցիկ
Զի նմանիր Հզօր պետութեանց Հասնէր 65.000^, որոնց մէջ չեն ֆրանսական եւ օ– գիւղ մ բն է ։ Հոս տարբեր է կեանքբ։ Հայրենիքիս՝
դաղութնե - տար
Հպատակութէւն ունեցողներր։ 1935/֊> 17.000
բուն Հ Հոն ա շիաար հ ա կա լը տէրն է ամէն բանի, կը Հաշուէ էն ֆրանսական Վանի գիւղը մէտքս կը բերեմ, &աՀպազէէ Ա աս ֊
Հպատակութէւն ստա -
մէջն բ լ լալով բնիկները, խաղաղութեան ատեն աշ ցոզներբ Հ Բաղգատմամբ մ այ Խ աչէ բլուր ը , որ մ տնկական յ ի շատ ակներս
$) ր ան ս ա Հաստատուած
խատող ձեռք, պատերազմի ատեն թնդանօթէ միս։ մէւս գաղթականներուն կ^արթնցնեն։ \,ոյնիսկ՛ պարտէզի եւ աշխատանքէ
, ԼեՀերու, Ապանիացինե -
Հայր ենթակայ է Հէւբբնկալ աղգէ քմահաճոյ բու, Պելճիքաց իներոլ , ՏԼուիցերիացիներոլ Համանմ անո ւթէւնը։ Խաղաղութիւն , Համերաշիու–
, ռուս
քէն % Կ՚աշխատի անոբ Հաշուոյն , կբ պաշտպանէ գաղութբ թիւն ։
շատ Համեստ թիւ մբ կբ ներկայացնէ ։
էբ գտնուած եբկբէն Հողբ իբրեւ երկրորդ Հայրե Բենիամինի տան մէջ, Արթին աղայի հերոսու
Գաղթականն եբո ւն մ եծ մ աս բ Հ ա ս տ ա տ ո ւած է
նիք։ Գաղութներու մէջ շատ բան կորսնցուցած է Փարիզ եւ ԱԷն ի նաՀ անդր ԷՐ հի կնոջ նկարը որ տպուած է Հ.Ագ Տազի Հերոսա֊
ցրուած է Ֆրան սա յի մէ^Հ (37.579) , մնլ
էր ՁռԳայէ" էնքնատաութենէն : մարտլՀծգրքին մէջ, իր ամուսնին Հետ ղէնի ձեռին,
Զէ կրցած թափանցել մեծ ժողովուրդներու կը զարդարէ պատը : *1դՀԷ է յա ս Հեբո սուՀ էն ,
առաքինութեանց բոլոր թաքուն ծալքերուն ։ Աշխատանքի տեսակէտովէ մեծ մասը բան բարձրահասակ , ջղուտ։ Աարօն է, կարծես կը յի -
Տաճաէւ կա սլկա բար իւրացուցած է տեղական ուորներ են որ Հաստատուած֊ են Ֆբանսայի մէ1 շեմ : Մայր ել որդի երեք փոքրիկներ սեւաչեայ եւ
11.000
ունակութիւններ եւ բացասական երեւոյթներ : Ոլ– աշխատանքի պա յմ անագրո լթեամբ % \93\ին Հարսը։
նի իր մ տաւո րականբ , քաղքենին , դրամ ատէ րբ եւ գորօ-աւոբ կար (8000 Ռրնոյին մէֆ) եւ աւելի քան կբ խօսինք անցեալէն, ներկայէն։ Պաբմօլէն
բնչաղուրկր , բոլորն ալ կաղապարուած , տեղական՛ 6000 առեւտուրի մէ^ : Ատեն մը շարժավարներուն անցնող Հայերէն ո®ր մէկն է որ իր տունէն, իր սե
Համ ա սլա տ ա ո խ ան գա ս ա կա րգերոլ կենցաղին եւ (շօֆէօր) թիւր մինչեւ 4000/՛ բարձրացաւ, թայո ղանէն առանց Հաց կտրելու եկած դացած բ լ լ ա յ ,
Հայեցակէտներուն Համաձայն ։ պատերազմ էն առով արդէն 2500^ ի Հան֊ էր : նոյնէսկ.֊\ տարուան պատերազմէ օրերուն ։ Հէւրա–
կազմուած են դասակարգային եւ մոզովրդա– « Ռուսսքէ \,ովոստի»ի Համաձայն, 1926 - 1946 սէր րնտանէք մբ որ շնոբՀէւ այս ՀերոսուՀԷ տիկ–
ռուս գաղթականներուն
կան տիպարներ , որոնք ո շ էրէ1– Հ ա յ ^ է, 1ո 1,1 ԼՐԷ*՜ թէւբ նուազած է : Բազ - նոջը, պ ահ ած է երկրի բարքերը։
Եւբոպաց Էներ կամ Ամ ե ր է կա ց ին ե ր են • Գրամ ատ է– մաթէւ պատճառներ կան, բայց գլխաւորը մահե– *»տրմօլէ մէջ կան 3 4 վլերէապրոէղէ նեէ ր , -* Ագ
բբ եւ վաճառականը եւրոպական յատկանիշներու րու գեբակշռութէւնն է ծնունդներու վրայ։ Մեծ Տաղէ Հերոսամարտէն, էնչպէս Համբար աղան ,
կողքէն կբ պաՀ են իրենց աս իա կան խո րամ անկո ւ՛ մասը Ռուսերուն, որ եկան հաստատովդ Ֆրանսա , որու տունն ալ կ՚այցելենք։
թիւնբ ։ աբգէն տարիքբ առած էր եւ պատերազմին եւ յե Հարց ումնե րու տեղատարափ մր Հա յաս տանի
ղափոխութեան պատճառով վատառողջ դարձած ՚ եւ ներ գա գթէ մ ասին . Հ ետ ա քրքրութիւն մբ որուն
Ս տաւորականբ եւ գի տ ո ւն բ կրցած են օդտուիլ Ասոր վրայ պէտք է աւելցնել ապրելու գմնդակ կը պատասխանեմ , կա ր ո զո ւթ եան ս չափ *
շրջապատի դասերէն , եւ որոշ չափով կատարելա պայմաններն ալ։ I)՝կէգթէՀ շատ քէչ\ ծնունդ տեղի էք ս ալ Հարցումներ կ՚ուղղեմ . ՛Բանէ® բն տա
գործուի լ ։ Բա յց Հա յ գր ո գր , անշուշտ բացառու– ունեցաւ ։ ՏԼԷնուո բականն ե ր բ էրենց կէ^եբբ Ո* ո լ. - նիք կբ դտնուէք Հոս։ = 25 26 ընտանիք, 100
թիւններբ յարգելով, յաճախ Հայերէն գրերով եւ ս իա ձգած է էն , կամ տա կա լէ ն բնտան էք կազմ ած 105 անձ ։
լեգուով , կ՝արտագրէ անգլերէն , ֆրանսերէն կամ %էէն , նկատ է ունենալով ա սլ բուստէ գմուարէն Ւ՞՚նչ գործով կբ ղրադէք ընդՀանբապէս ։
յունարէն , կարծէք թէ իբ գործբ սոսկ թարգմա պայսւմ աանԱնեեեքրբ Գրեթէ բո լո րս ալ կա շէէ գործատիր ո ջ մի–
նութիւն մբ ր*լար ;
Ռուսեբը անուղղակի ղոՀերն են տնտեսական 1 Ցո ա լ Ֆրանսա եկած ենք ել այդ գործին վբ
Հայ վարպետբ սորված է որ, պաշտօնեան տագնապին որ \Գ՜հկէն ի վեր գոյութիւն ունի Ֆբ ֊ Կ.աւՒաս1էսՔ» 20 25 տարիէ ի վեր։
պէտք է օրական Տ մամ մէայն աշխատէ , եւ լաւ բանսայէ մ էջ ։ Օտարներու աշխատանքի էնքնու Արհեստաւորներ կա*ն ։ = ք\չ, միայն Ա
վճար ո ւէ ։ Աշխատաւո ր բ վարմ ո ւած է էր շաՀ երբ թեան թուզթերբ տրուելուն,
պաշտպանել ։ երկրորդ գաղթ խէստ սահմանափակ րամն է որ կօշկակարի խանութ մը ունի ամբողջ
(հ՛ուսեր
մը սկսաւ եւ բազմաթէւ Պարմօլի Համար։
ԸնդՀանուր առումով դարձած ենք աւելէ կար– մ եկնեցան Հա բա ւա յէն Ամերէկա : Սեփականատէրնեբ կառն , տոլնի , պարտէ
դապաՀ , մ էաբան , նուազ յանձնապաստան եւ ան– 1 939 1 945/՛ պա տ երազմն ալ պատճառ դար - զի ։ - Ոչ մեծ մասով
Գպրոց մանկապարտէ0զ,
խորՀոլրդ։ ՝Բանակով շատ բան կոբսնցուցած ենք ձալ որ (հուսերոլ թէւբ անդամ, մբ եւս նուազէ ։ = Ոչ , ախպարս ,
այս օտար ափերուն վրայ։ Հյատեբ ուծացած , օ - Հբատ մբ քաղաքական տարագիրներ որոնք մ ո զ ո - ոչ։ Գպրոց մբ բացուեցաւ եւ գոցուեցաւ , շատ
կարճ ատենէն ;
տտբացած , անդարձ Հեռացած են Հայկական է– աէրդա վար եւ բն կ ե ր վա ր ա կան ձգտումներ ունէին ,
բականոլթենէն ։ ինչպէս եւ Հրեաներ ր մեկնեցան Ֆրանսա յէն ^Հիթ– • ք՚^նչ կազմ ա կերպութիւնն եր կան ։
Աւբէշնեբ անունովդ կամ լեղուով մ էայն Հայ լէբական հալածանքներէն իւ ո ւս ւս ւի ե լ ո լ Համար ։ ՝~~~ Ս*զգայէն ճակատի մասնաճիւզ մբ։ Հար -
են ։ Ա՝ անուկներ բ Հազէլ թէ աղճատ Հ այեր էն մբ Օազթութենէն վեբ1 շատ քիչեր վերաղարձան ։ ց արաններ ուզարկեց ին ո ր արձանագրուինք Հա -
կը գրեն կամ կբ խօսին ։ Գեր մ անն եր ո լ սարքած զան գո լած ա յին տարա յաստան երթալու Համար։ Գրեթէ բոլորս ալ ար
Բա յց եթէ քանակով կո րսնցոլցէնք , ո բակով գրութենէն ալ տ ո լմեց ռուս գա գթա կան ո ւթիւնբ ։ ձանագրուած ենք շատւոնց եւ կր սպասենք ։ Ամ սա֊
շատ բան շաՀեցանք , շփման մէջ գտնուելով աւելէ Արիականները ինչպէս եւ Հրետները պարտադիր աէճաբներբ օրին կը Հաւաքենք եւ կր գրկենք։ Բար–
զարգացած եւ մեծ մողովոլրդեերոլ Հետ ։ աշխատանքի , էսկ ընդդէ մտ ց ո ղն ե ր ըկեդր ոնա ց ո ւմի տ ո լղարն ալ մեր Բեն օն է ։ •
Եւրոպական գործարաններու մէք Հայ բտանս ո լո բանակն երբ ղրկուեցան : Հա ր է ւր ա ւո ր երի տա - Հանդէս , բանաէսօսութի®ւն ։
րը սորվեցաւ դործր աման , դէւբէն եւ արադ ար սարդ Բ՛ուսեր մասնակցեցան Գիմադրական &ա - Տեսած չենք որ ըսենք, դրամը կը ղրկենք,
տադրելու ձեւո. կատին (ք. ք. I.) ել Հերոսաբար կռուեցան Ֆրսյն– պատասխան չ կ այ , ո չ ալ Հաշիւ :
Առաջ ուսանոզբ ճարտարագէտի եւ մասնագէ սա ցինեբոլ կողքին , /Ֆրանսայի եւ քիուսիոյ աղա– ՚ Ե՚^նչ խորՀոլրդ կուտաս ,երթա®նքՀայաստան ։
տու թեան Համար ։
տէ վկայականբ ձեռք ձգելէ վերջ, ոելէ մէջոց չու ֊ Գէտ ես որ Հ ազի ւ կրց անք քէչ մը շտ կ ո ւէ լ , տ՛ուն
տեղ րլ/ալ ։
նէր դիտցածբ տեղէն վրա յ էրապէս եւ գո րծնա–
Ջերմապէս խորՀոլրդ կուտամ , փրկելու
պէս կատարե լագո բծելու , շուտով երկէ բ կբ վե
աւելի զօրեղ եւ աւելի մսոտ դարձնելու Համար ։ Համ ար նոր սեբունգբ ։ ք*նչպէս կր տեսնէք , ձեր ե՛
րադառնար , ուր էրեն վերապաՀուած էբ լաւ վճա-Հ
Գերձակը ել կօշկակարբ դարձան աւելի նրբա րի տա սարդն երբ եւ մանուկներ բ Հա յեր էն չեն խօ -
ռում եւ կարեւոր պաշտօն ։ Հ ի մա պար տ ա լո բ ո լածէ
ճաշակ, կերպարներու բնտրութեանբ եւ յզացմանբ սէր է րար ո ւ Հետ եւ գէշ թարքեր կը ս,որաիէն ։ Օր
Եւրոպա յի մէջ իր ապրուստ բ ճարել ել աշխատիլ ։
մլան ալ կբ լուծուէն , կբ կ ո ր ս ո լին ։
Եւրոպացի մեծ վարպետներու փորձառո ւթիւն բ ԴԻ
յամրաբաբ իւրացուց ։ Սափրիչը այլեւս ակռայ չի քաշեր արեւելեան - Ւբաւունք ունիս ախպար , իրաւունք ունիս*
Եր կրագործ բ սորվեցաւ Հ ողի պա բաբ տաց մ ան ատամնա բո յմին նմ ան , բա յց գիտէ թէ ինչպէս այստեղ ծնած լակոտներբ է^նչպէս պէտի ճանչնան
գիտական էՈյ ՜բ-աոներ ։ - պէտք է– յարդտրել կնոջ մբ մազը, անոր գեղեց եւ յարգեն մեզ։ Բայց ե բթ–
Ֆբա՛նսայի զանգուաՆային
Անասնապահ ր տեսաւ թէ ինչ կ ընէ եւրոպացի կութիւնը պատշաճ կերպով զարդարելու Համար։ ներգաղթը պիտի
ադա ր ա կա տ է ր ը , կենդան ինե րը աւելի կաթնտու , Հեռագբոզբ , անթել Հեռագրի մասնաալէտբ, ւատարու ի \947ին։
Հեռախօսի պաշտօնեան , բանակին մէջ սորվեցան Մանկապարտէզ մը բացուած է, բայց ձնծտղի -
նոր, կատարելագործուած գիտելիքներ ։ կի կեանք իսկ ունեցած չէ՛** ստիպ ուեր են Փա
յանձնախումբեր ո լ մողովաս րաՀներ պիտի գառ - սպան բն,, ելա ցան եւրոպական կել, նկատի առնելով վարժապետին արկաօ֊ները,
նան վաղը եւ կը Հասնէնք ռատիօին ։ Տեղեկութիւն– բան տ կն ե ր ո լ արդ էական ս պա ռա զին մ ան , պարե Ա. ԵԻՐՈՑԵԱՆ
ներ ա յ դ ուղ գ ութ ե ամբ ալ : Տատոլկ պատ բաս– նաւորման , խրամաշէնութեան նոբադոյն սկր՚Լ ՜ ՀԱՄԵՍՏ ԳԱՂՈՒԹ ՄԸ
տութիւններ՝ մասնաւորաբար Ամերիկա յէն եւ բունքներուն ։ Հէմա դիտեն թէ դիրքերը ուր պէտք
Ռուսիայէն ոլ֊ԳԳա^է էոլՐ առնելու Հա՛մար։ է ոբ բռնուին , ինչպէս Հ աղորգա կց ո ւթ ի ւնն եր բ ՏՐԱԿԻՆԵԱՆ Տրտկինեան Թուլոնէն 60
Ս՛եգէ կբ Հետեւէն շարմանկարէչնեբ ել պատ - պէտք է ապաՀովել երկու Հարեւան զօրամասերու 70 քիլոմեթր Հէռ գիւղաքաղաք մըն է ել Վս
կեր ահ ասն - թղթակիցներ որոնք անբնդՀատ կր միջեւ ; ինչպէս կարելի է կամոլրջ նետել արագօ նաՀանգին կեդրոնը, ՜ 1 ՜ 5 ֊ 1 7.000 բնագչութեամր :
նկարեն մասնաւորաբար լրագրողներու Հետաքըբ - րէն դետի մբ վբայ, պայթեցնել մայռերբ եւ ա֊ Ունի բարեխառն ել ուռողէ օդ , մաքուր իւր ; Մեհ֊
քիր բանակբ յ նոնց ծոցին մէջ վաորել անառիկ ամրոցներ ։ Եվրո ճաբաարարուեստ գրեթէ չկայ, բացի սղոցարանէ
Վերջացնելէ առաջ քանի մբտ եղե կո ւթ ի լննեբ պայի ռազմադաշտերուն վ ր այ սորվեցան նաեւ Րը, 100—120 բանուորներով : Հայրենակից մը ,
պալատի մասին։ Լէւքսէնպուբկի պալատը կա - ղանոնդ մեմ ա տա րար փոքր կորուստներով Հաճեան ունի ՜Հանդերձեղէն՛ի Հաստատութիւն մը,
գրաւե լու ե Ո անակբ,
ռուցուած է Մէաէչէս թագուՀէէն օրով, \()\5էն ։ Հրա, յլ վարել, Հրետանիի 70 80 աշխատաւորներով, այր եւ կին։ կան նաեւ
՜ւՀ ա ր ա ա ր ա սլ ե տ բ եղած է Ս ա չ ո մ ոն տբ Պրոշ։ Տարէ– եւ գնդացիրի անվրէպ նչանաձդութիւն ել օդանա֊ երեք կօշիկի աշխատանոցէն եր 30—40 դորօ֊
ներու բնթացքէն զանազան փոփոխութիլննեբ տե ո ր գութ իւն նե,
ղի ունեցած են, եւ ՀետղՀետէ աւելի մեծցուցած Հա յաստան մ անող իւրաքանչիւր գաղթ ահ ա յ Ուն ինք 50 60 տնուոր Հայութիւն մը , որոնց
են , յա բակից դաՀ լիճներով, նոյնիսկ Լիւքսէն - Հ ետ ը պիտի տանի օգտակար գիաելիք մր՛. Տեսակ \ 5 20 տունը Հայ ՀռոաԷմ էականներ են : Հա յերբ
սլուբկի պարտէզէն ալ տեղ առնելով : մր եւրոպական պատուաստ , որուն ՝ ան Հա ղորդ ընդՀանրապէս կբ զբագին ա րՀեստով, բանուորու–
Գրամ ան շրջանին , մանաւանդ ազատագրման մնացած պիաի֊ ըլլա յինք , եթէ կղզիացած ըլլայինք թեամբ, մաս մ բն ալ առեւտուրով :
օրերուն վնասներ կրած է պալատբ եւ նորոգս ւած մեր լեռներուն եւ ձորերուն մէջ։ Հայերէնի ուսման Համար ունինք դպրոց մը,
է Հիմա ւ Արտագազթր չարիք մրն էր, ոբ Հայրենի որուն շէնքին վաբձքբ կբ վճարէ սրացաւ Հայրե -
նկատելով որ ^Տաոաջ»ի ներկայացուցէչբ շրջապատէն Հեռա ցուց բաղմ աթիւ Հա յորգինե բ ։ նա կից մը , Պ • ^րէգոր Լօռէնեան ։ 20 25 ա շ ա -
մէակն է Հայկական մամուլի կողմէ, ամէն ճէդ կբ Սակայն այդ Հաբէքէն կրնայ ծնէլ մեծ թարէք, կերտներուն դպրոցական թոշակները կը վճարեն
թափեմ ներկա յ ՐԱա էոլ Խ աղա զո ւթ ե ան հ) ո րհ ր - եթէ շուտով կատարուէ զանդուածայէն նեբգաղ– իրենց ծնողքներբ։ Ամէն Հինգշաբթէ երեկոյ ժամը
գամ ո զովէն յ թբ դէպի Հայաստան ։ 630էն մինչեւ 8.30 եւ կիրակի օրերը մամը 1Օ^
ՇՐՋՈՒՆ ԹՂԹԱԿԻՑ ԱՐՏԱԻԱԶԳ ԱՆՏՈՆԵԱՆ մինչեւ )2 , Հայերէնի դասեր կը արուին։ Աչա -
Fonds A.R.A.M
11111 »»ա|III ւ»/»» յ|| ; Ո՚բքաճ ո ո ւ ս կա) Ֆ բ ա Ա ս ա փ Վ կ ՑԱ8ՆհՐ գաիառէն
ԳԱՂԹԱՇԽԱՐՀԻ ՏԻՊԱՐՆԵՐ
Իթբեւ )առսւջարաԱ Ցիրուցան, Հ\պԽ
Սովետական Հբամանադէրէն ԼՏունէս 14) է
վեր որ Հպատակութիւն կբ ՀնոբՀԷ տա բագէ բնե–
Գազթաշխա բՀ ը ունի եր կքէք. բաժանում ,Հին եմւ/ւբ : բուն, ր֊ուս գաղթականներու Հարցը օրակարգէ Զին/1 լրբութեան լլնկեբնեբէս եւ Ադ Տաղի Հխ -
՝ֆ ր կո ւքն ալ սլտոլյլ թրքական դարաւոր եւ ապի - վրայ է ։ րոսնեբէն Ա*րթիս աղա յէ զաւակ Բենո յէ կողմէ
կար վարչութեան : հ րաւ իրո ւած էէ Պաբմօլ, արձակուրդէս առթէւ :
Համախմբում մրն կ արմատախիլ Փաբէղէ «Ո՛ուսոքէ Նովոստի^ի թերթին տեղե Գմոլարէն ճամ բո բգութենէ մը վերջ, Վառ ՛և ահ ան -
բազմու– կութեանց
թիւններոլ., որոնք կբ յամառին կառչած֊ մնալ Հայ՛ սկէգբլ\ Համաձայն , երկրորդ Ա եծ Պատերազմ էն գէ չեռնեբու մէկ իսռբշին մէջ գտայ Պաբմօլբ դ
րենի յիշաաակնեբու եւ ազգ. ալանդութիւ ներու : Ֆրան սա բնակող քիուսեբուն թէ՚֊Ր ^ԷՐ Հանրածանօթ էր կաշիի գործարանով։ Գեղեցիկ
Զի նմանիր Հզօր պետութեանց Հասնէր 65.000^, որոնց մէջ չեն ֆրանսական եւ օ– գիւղ մ բն է ։ Հոս տարբեր է կեանքբ։ Հայրենիքիս՝
դաղութնե - տար
Հպատակութէւն ունեցողներր։ 1935/֊> 17.000
բուն Հ Հոն ա շիաար հ ա կա լը տէրն է ամէն բանի, կը Հաշուէ էն ֆրանսական Վանի գիւղը մէտքս կը բերեմ, &աՀպազէէ Ա աս ֊
Հպատակութէւն ստա -
մէջն բ լ լալով բնիկները, խաղաղութեան ատեն աշ ցոզներբ Հ Բաղգատմամբ մ այ Խ աչէ բլուր ը , որ մ տնկական յ ի շատ ակներս
$) ր ան ս ա Հաստատուած
խատող ձեռք, պատերազմի ատեն թնդանօթէ միս։ մէւս գաղթականներուն կ^արթնցնեն։ \,ոյնիսկ՛ պարտէզի եւ աշխատանքէ
, ԼեՀերու, Ապանիացինե -
Հայր ենթակայ է Հէւբբնկալ աղգէ քմահաճոյ բու, Պելճիքաց իներոլ , ՏԼուիցերիացիներոլ Համանմ անո ւթէւնը։ Խաղաղութիւն , Համերաշիու–
, ռուս
քէն % Կ՚աշխատի անոբ Հաշուոյն , կբ պաշտպանէ գաղութբ թիւն ։
շատ Համեստ թիւ մբ կբ ներկայացնէ ։
էբ գտնուած եբկբէն Հողբ իբրեւ երկրորդ Հայրե Բենիամինի տան մէջ, Արթին աղայի հերոսու
Գաղթականն եբո ւն մ եծ մ աս բ Հ ա ս տ ա տ ո ւած է
նիք։ Գաղութներու մէջ շատ բան կորսնցուցած է Փարիզ եւ ԱԷն ի նաՀ անդր ԷՐ հի կնոջ նկարը որ տպուած է Հ.Ագ Տազի Հերոսա֊
ցրուած է Ֆրան սա յի մէ^Հ (37.579) , մնլ
էր ՁռԳայէ" էնքնատաութենէն : մարտլՀծգրքին մէջ, իր ամուսնին Հետ ղէնի ձեռին,
Զէ կրցած թափանցել մեծ ժողովուրդներու կը զարդարէ պատը : *1դՀԷ է յա ս Հեբո սուՀ էն ,
առաքինութեանց բոլոր թաքուն ծալքերուն ։ Աշխատանքի տեսակէտովէ մեծ մասը բան բարձրահասակ , ջղուտ։ Աարօն է, կարծես կը յի -
Տաճաէւ կա սլկա բար իւրացուցած է տեղական ուորներ են որ Հաստատուած֊ են Ֆբանսայի մէ1 շեմ : Մայր ել որդի երեք փոքրիկներ սեւաչեայ եւ
11.000
ունակութիւններ եւ բացասական երեւոյթներ : Ոլ– աշխատանքի պա յմ անագրո լթեամբ % \93\ին Հարսը։
նի իր մ տաւո րականբ , քաղքենին , դրամ ատէ րբ եւ գորօ-աւոբ կար (8000 Ռրնոյին մէֆ) եւ աւելի քան կբ խօսինք անցեալէն, ներկայէն։ Պաբմօլէն
բնչաղուրկր , բոլորն ալ կաղապարուած , տեղական՛ 6000 առեւտուրի մէ^ : Ատեն մը շարժավարներուն անցնող Հայերէն ո®ր մէկն է որ իր տունէն, իր սե
Համ ա սլա տ ա ո խ ան գա ս ա կա րգերոլ կենցաղին եւ (շօֆէօր) թիւր մինչեւ 4000/՛ բարձրացաւ, թայո ղանէն առանց Հաց կտրելու եկած դացած բ լ լ ա յ ,
Հայեցակէտներուն Համաձայն ։ պատերազմ էն առով արդէն 2500^ ի Հան֊ էր : նոյնէսկ.֊\ տարուան պատերազմէ օրերուն ։ Հէւրա–
կազմուած են դասակարգային եւ մոզովրդա– « Ռուսսքէ \,ովոստի»ի Համաձայն, 1926 - 1946 սէր րնտանէք մբ որ շնոբՀէւ այս ՀերոսուՀԷ տիկ–
ռուս գաղթականներուն
կան տիպարներ , որոնք ո շ էրէ1– Հ ա յ ^ է, 1ո 1,1 ԼՐԷ*՜ թէւբ նուազած է : Բազ - նոջը, պ ահ ած է երկրի բարքերը։
Եւբոպաց Էներ կամ Ամ ե ր է կա ց ին ե ր են • Գրամ ատ է– մաթէւ պատճառներ կան, բայց գլխաւորը մահե– *»տրմօլէ մէջ կան 3 4 վլերէապրոէղէ նեէ ր , -* Ագ
բբ եւ վաճառականը եւրոպական յատկանիշներու րու գեբակշռութէւնն է ծնունդներու վրայ։ Մեծ Տաղէ Հերոսամարտէն, էնչպէս Համբար աղան ,
կողքէն կբ պաՀ են իրենց աս իա կան խո րամ անկո ւ՛ մասը Ռուսերուն, որ եկան հաստատովդ Ֆրանսա , որու տունն ալ կ՚այցելենք։
թիւնբ ։ աբգէն տարիքբ առած էր եւ պատերազմին եւ յե Հարց ումնե րու տեղատարափ մր Հա յաս տանի
ղափոխութեան պատճառով վատառողջ դարձած ՚ եւ ներ գա գթէ մ ասին . Հ ետ ա քրքրութիւն մբ որուն
Ս տաւորականբ եւ գի տ ո ւն բ կրցած են օդտուիլ Ասոր վրայ պէտք է աւելցնել ապրելու գմնդակ կը պատասխանեմ , կա ր ո զո ւթ եան ս չափ *
շրջապատի դասերէն , եւ որոշ չափով կատարելա պայմաններն ալ։ I)՝կէգթէՀ շատ քէչ\ ծնունդ տեղի էք ս ալ Հարցումներ կ՚ուղղեմ . ՛Բանէ® բն տա
գործուի լ ։ Բա յց Հա յ գր ո գր , անշուշտ բացառու– ունեցաւ ։ ՏԼԷնուո բականն ե ր բ էրենց կէ^եբբ Ո* ո լ. - նիք կբ դտնուէք Հոս։ = 25 26 ընտանիք, 100
թիւններբ յարգելով, յաճախ Հայերէն գրերով եւ ս իա ձգած է էն , կամ տա կա լէ ն բնտան էք կազմ ած 105 անձ ։
լեգուով , կ՝արտագրէ անգլերէն , ֆրանսերէն կամ %էէն , նկատ է ունենալով ա սլ բուստէ գմուարէն Ւ՞՚նչ գործով կբ ղրադէք ընդՀանբապէս ։
յունարէն , կարծէք թէ իբ գործբ սոսկ թարգմա պայսւմ աանԱնեեեքրբ Գրեթէ բո լո րս ալ կա շէէ գործատիր ո ջ մի–
նութիւն մբ ր*լար ;
Ռուսեբը անուղղակի ղոՀերն են տնտեսական 1 Ցո ա լ Ֆրանսա եկած ենք ել այդ գործին վբ
Հայ վարպետբ սորված է որ, պաշտօնեան տագնապին որ \Գ՜հկէն ի վեր գոյութիւն ունի Ֆբ ֊ Կ.աւՒաս1էսՔ» 20 25 տարիէ ի վեր։
պէտք է օրական Տ մամ մէայն աշխատէ , եւ լաւ բանսայէ մ էջ ։ Օտարներու աշխատանքի էնքնու Արհեստաւորներ կա*ն ։ = ք\չ, միայն Ա
վճար ո ւէ ։ Աշխատաւո ր բ վարմ ո ւած է էր շաՀ երբ թեան թուզթերբ տրուելուն,
պաշտպանել ։ երկրորդ գաղթ խէստ սահմանափակ րամն է որ կօշկակարի խանութ մը ունի ամբողջ
(հ՛ուսեր
մը սկսաւ եւ բազմաթէւ Պարմօլի Համար։
ԸնդՀանուր առումով դարձած ենք աւելէ կար– մ եկնեցան Հա բա ւա յէն Ամերէկա : Սեփականատէրնեբ կառն , տոլնի , պարտէ
դապաՀ , մ էաբան , նուազ յանձնապաստան եւ ան– 1 939 1 945/՛ պա տ երազմն ալ պատճառ դար - զի ։ - Ոչ մեծ մասով
Գպրոց մանկապարտէ0զ,
խորՀոլրդ։ ՝Բանակով շատ բան կոբսնցուցած ենք ձալ որ (հուսերոլ թէւբ անդամ, մբ եւս նուազէ ։ = Ոչ , ախպարս ,
այս օտար ափերուն վրայ։ Հյատեբ ուծացած , օ - Հբատ մբ քաղաքական տարագիրներ որոնք մ ո զ ո - ոչ։ Գպրոց մբ բացուեցաւ եւ գոցուեցաւ , շատ
կարճ ատենէն ;
տտբացած , անդարձ Հեռացած են Հայկական է– աէրդա վար եւ բն կ ե ր վա ր ա կան ձգտումներ ունէին ,
բականոլթենէն ։ ինչպէս եւ Հրեաներ ր մեկնեցան Ֆրանսա յէն ^Հիթ– • ք՚^նչ կազմ ա կերպութիւնն եր կան ։
Աւբէշնեբ անունովդ կամ լեղուով մ էայն Հայ լէբական հալածանքներէն իւ ո ւս ւս ւի ե լ ո լ Համար ։ ՝~~~ Ս*զգայէն ճակատի մասնաճիւզ մբ։ Հար -
են ։ Ա՝ անուկներ բ Հազէլ թէ աղճատ Հ այեր էն մբ Օազթութենէն վեբ1 շատ քիչեր վերաղարձան ։ ց արաններ ուզարկեց ին ո ր արձանագրուինք Հա -
կը գրեն կամ կբ խօսին ։ Գեր մ անն եր ո լ սարքած զան գո լած ա յին տարա յաստան երթալու Համար։ Գրեթէ բոլորս ալ ար
Բա յց եթէ քանակով կո րսնցոլցէնք , ո բակով գրութենէն ալ տ ո լմեց ռուս գա գթա կան ո ւթիւնբ ։ ձանագրուած ենք շատւոնց եւ կր սպասենք ։ Ամ սա֊
շատ բան շաՀեցանք , շփման մէջ գտնուելով աւելէ Արիականները ինչպէս եւ Հրետները պարտադիր աէճաբներբ օրին կը Հաւաքենք եւ կր գրկենք։ Բար–
զարգացած եւ մեծ մողովոլրդեերոլ Հետ ։ աշխատանքի , էսկ ընդդէ մտ ց ո ղն ե ր ըկեդր ոնա ց ո ւմի տ ո լղարն ալ մեր Բեն օն է ։ •
Եւրոպական գործարաններու մէք Հայ բտանս ո լո բանակն երբ ղրկուեցան : Հա ր է ւր ա ւո ր երի տա - Հանդէս , բանաէսօսութի®ւն ։
րը սորվեցաւ դործր աման , դէւբէն եւ արադ ար սարդ Բ՛ուսեր մասնակցեցան Գիմադրական &ա - Տեսած չենք որ ըսենք, դրամը կը ղրկենք,
տադրելու ձեւո. կատին (ք. ք. I.) ել Հերոսաբար կռուեցան Ֆրսյն– պատասխան չ կ այ , ո չ ալ Հաշիւ :
Առաջ ուսանոզբ ճարտարագէտի եւ մասնագէ սա ցինեբոլ կողքին , /Ֆրանսայի եւ քիուսիոյ աղա– ՚ Ե՚^նչ խորՀոլրդ կուտաս ,երթա®նքՀայաստան ։
տու թեան Համար ։
տէ վկայականբ ձեռք ձգելէ վերջ, ոելէ մէջոց չու ֊ Գէտ ես որ Հ ազի ւ կրց անք քէչ մը շտ կ ո ւէ լ , տ՛ուն
տեղ րլ/ալ ։
նէր դիտցածբ տեղէն վրա յ էրապէս եւ գո րծնա–
Ջերմապէս խորՀոլրդ կուտամ , փրկելու
պէս կատարե լագո բծելու , շուտով երկէ բ կբ վե
աւելի զօրեղ եւ աւելի մսոտ դարձնելու Համար ։ Համ ար նոր սեբունգբ ։ ք*նչպէս կր տեսնէք , ձեր ե՛
րադառնար , ուր էրեն վերապաՀուած էբ լաւ վճա-Հ
Գերձակը ել կօշկակարբ դարձան աւելի նրբա րի տա սարդն երբ եւ մանուկներ բ Հա յեր էն չեն խօ -
ռում եւ կարեւոր պաշտօն ։ Հ ի մա պար տ ա լո բ ո լածէ
ճաշակ, կերպարներու բնտրութեանբ եւ յզացմանբ սէր է րար ո ւ Հետ եւ գէշ թարքեր կը ս,որաիէն ։ Օր
Եւրոպա յի մէջ իր ապրուստ բ ճարել ել աշխատիլ ։
մլան ալ կբ լուծուէն , կբ կ ո ր ս ո լին ։
Եւրոպացի մեծ վարպետներու փորձառո ւթիւն բ ԴԻ
յամրաբաբ իւրացուց ։ Սափրիչը այլեւս ակռայ չի քաշեր արեւելեան - Ւբաւունք ունիս ախպար , իրաւունք ունիս*
Եր կրագործ բ սորվեցաւ Հ ողի պա բաբ տաց մ ան ատամնա բո յմին նմ ան , բա յց գիտէ թէ ինչպէս այստեղ ծնած լակոտներբ է^նչպէս պէտի ճանչնան
գիտական էՈյ ՜բ-աոներ ։ - պէտք է– յարդտրել կնոջ մբ մազը, անոր գեղեց եւ յարգեն մեզ։ Բայց ե բթ–
Ֆբա՛նսայի զանգուաՆային
Անասնապահ ր տեսաւ թէ ինչ կ ընէ եւրոպացի կութիւնը պատշաճ կերպով զարդարելու Համար։ ներգաղթը պիտի
ադա ր ա կա տ է ր ը , կենդան ինե րը աւելի կաթնտու , Հեռագբոզբ , անթել Հեռագրի մասնաալէտբ, ւատարու ի \947ին։
Հեռախօսի պաշտօնեան , բանակին մէջ սորվեցան Մանկապարտէզ մը բացուած է, բայց ձնծտղի -
նոր, կատարելագործուած գիտելիքներ ։ կի կեանք իսկ ունեցած չէ՛** ստիպ ուեր են Փա
յանձնախումբեր ո լ մողովաս րաՀներ պիտի գառ - սպան բն,, ելա ցան եւրոպական կել, նկատի առնելով վարժապետին արկաօ֊ները,
նան վաղը եւ կը Հասնէնք ռատիօին ։ Տեղեկութիւն– բան տ կն ե ր ո լ արդ էական ս պա ռա զին մ ան , պարե Ա. ԵԻՐՈՑԵԱՆ
ներ ա յ դ ուղ գ ութ ե ամբ ալ : Տատոլկ պատ բաս– նաւորման , խրամաշէնութեան նոբադոյն սկր՚Լ ՜ ՀԱՄԵՍՏ ԳԱՂՈՒԹ ՄԸ
տութիւններ՝ մասնաւորաբար Ամերիկա յէն եւ բունքներուն ։ Հէմա դիտեն թէ դիրքերը ուր պէտք
Ռուսիայէն ոլ֊ԳԳա^է էոլՐ առնելու Հա՛մար։ է ոբ բռնուին , ինչպէս Հ աղորգա կց ո ւթ ի ւնն եր բ ՏՐԱԿԻՆԵԱՆ Տրտկինեան Թուլոնէն 60
Ս՛եգէ կբ Հետեւէն շարմանկարէչնեբ ել պատ - պէտք է ապաՀովել երկու Հարեւան զօրամասերու 70 քիլոմեթր Հէռ գիւղաքաղաք մըն է ել Վս
կեր ահ ասն - թղթակիցներ որոնք անբնդՀատ կր միջեւ ; ինչպէս կարելի է կամոլրջ նետել արագօ նաՀանգին կեդրոնը, ՜ 1 ՜ 5 ֊ 1 7.000 բնագչութեամր :
նկարեն մասնաւորաբար լրագրողներու Հետաքըբ - րէն դետի մբ վբայ, պայթեցնել մայռերբ եւ ա֊ Ունի բարեխառն ել ուռողէ օդ , մաքուր իւր ; Մեհ֊
քիր բանակբ յ նոնց ծոցին մէջ վաորել անառիկ ամրոցներ ։ Եվրո ճաբաարարուեստ գրեթէ չկայ, բացի սղոցարանէ
Վերջացնելէ առաջ քանի մբտ եղե կո ւթ ի լննեբ պայի ռազմադաշտերուն վ ր այ սորվեցան նաեւ Րը, 100—120 բանուորներով : Հայրենակից մը ,
պալատի մասին։ Լէւքսէնպուբկի պալատը կա - ղանոնդ մեմ ա տա րար փոքր կորուստներով Հաճեան ունի ՜Հանդերձեղէն՛ի Հաստատութիւն մը,
գրաւե լու ե Ո անակբ,
ռուցուած է Մէաէչէս թագուՀէէն օրով, \()\5էն ։ Հրա, յլ վարել, Հրետանիի 70 80 աշխատաւորներով, այր եւ կին։ կան նաեւ
՜ւՀ ա ր ա ա ր ա սլ ե տ բ եղած է Ս ա չ ո մ ոն տբ Պրոշ։ Տարէ– եւ գնդացիրի անվրէպ նչանաձդութիւն ել օդանա֊ երեք կօշիկի աշխատանոցէն եր 30—40 դորօ֊
ներու բնթացքէն զանազան փոփոխութիլննեբ տե ո ր գութ իւն նե,
ղի ունեցած են, եւ ՀետղՀետէ աւելի մեծցուցած Հա յաստան մ անող իւրաքանչիւր գաղթ ահ ա յ Ուն ինք 50 60 տնուոր Հայութիւն մը , որոնց
են , յա բակից դաՀ լիճներով, նոյնիսկ Լիւքսէն - Հ ետ ը պիտի տանի օգտակար գիաելիք մր՛. Տեսակ \ 5 20 տունը Հայ ՀռոաԷմ էականներ են : Հա յերբ
սլուբկի պարտէզէն ալ տեղ առնելով : մր եւրոպական պատուաստ , որուն ՝ ան Հա ղորդ ընդՀանրապէս կբ զբագին ա րՀեստով, բանուորու–
Գրամ ան շրջանին , մանաւանդ ազատագրման մնացած պիաի֊ ըլլա յինք , եթէ կղզիացած ըլլայինք թեամբ, մաս մ բն ալ առեւտուրով :
օրերուն վնասներ կրած է պալատբ եւ նորոգս ւած մեր լեռներուն եւ ձորերուն մէջ։ Հայերէնի ուսման Համար ունինք դպրոց մը,
է Հիմա ւ Արտագազթր չարիք մրն էր, ոբ Հայրենի որուն շէնքին վաբձքբ կբ վճարէ սրացաւ Հայրե -
նկատելով որ ^Տաոաջ»ի ներկայացուցէչբ շրջապատէն Հեռա ցուց բաղմ աթիւ Հա յորգինե բ ։ նա կից մը , Պ • ^րէգոր Լօռէնեան ։ 20 25 ա շ ա -
մէակն է Հայկական մամուլի կողմէ, ամէն ճէդ կբ Սակայն այդ Հաբէքէն կրնայ ծնէլ մեծ թարէք, կերտներուն դպրոցական թոշակները կը վճարեն
թափեմ ներկա յ ՐԱա էոլ Խ աղա զո ւթ ե ան հ) ո րհ ր - եթէ շուտով կատարուէ զանդուածայէն նեբգաղ– իրենց ծնողքներբ։ Ամէն Հինգշաբթէ երեկոյ ժամը
գամ ո զովէն յ թբ դէպի Հայաստան ։ 630էն մինչեւ 8.30 եւ կիրակի օրերը մամը 1Օ^
ՇՐՋՈՒՆ ԹՂԹԱԿԻՑ ԱՐՏԱԻԱԶԳ ԱՆՏՈՆԵԱՆ մինչեւ )2 , Հայերէնի դասեր կը արուին։ Աչա -
Fonds A.R.A.M
