Page 279 - \ARM_19-1946_03

ՊՌԻ&ՂՐ ԾԻԾԱՂ Փասքալ եւ Տէքարթ փիլիսոփաներէն օրէնքներ կր Ղ՚մ՜բախտաբար ներգաղթի պատուիրակները

ս՝է^յըերէ : «^/*արգր եղէգ մբն է , սակայն մտած՜ող պաՀանֆոլած լբ^ոլթիւնը եւ մասնագիտութիւնը

ԱՎԱԱ շ դ ա Ա խ Աապթըաաա եղէգ մըի , ըսած՝ է Փասքալ փիլիսոփան ։ Ո ՛՜բեմն , ցոյց չտուին , ենթարկուէլով զիրենք շբֆապատող
մարգոց ;
՝ԸԱել կ՛ուղէ կՀրաժաբեալե ^՚Լ^ագիբը է ո Բ ^՚(^է

միւս լլկներներն ալ չՀրաժարին Գ՛ա շնակցոյլթենէն է Մեկնած են մինչեւ այսօր նոր ՏուԱասսւանի

« Աս իճչտաո ջո՜ւր, աս իսչաար տաշա», կը անմխո եղէգներ պիտի ըլլան։ շրլանէն Հ ազաբ Հոգի , Աելանիկէն մօտաւոբապէս

բացագանչէ գէք–ղացի *^(Լ\ ոբ առածին անգամ ծով Փասքալէն երկու Հագար տարի աուա^ սակայն * 600 Հոգի։ /> . կարաւանով կը պատրաստուին մեկ~

խլ. նաւակ տեսնելու, անակնկալը կ՝ոկեինա ր ։ մ՛եր ՀԳողթաՀւ իբգի չներեր ՎյսՀագնի Համար նելո^ մօտաւոբապէս 1600 Հոգի* ամբող^ այս ձԲԲ՜

Ե" "՛Է՛է ամիսներէ ի վեր կարդալով «ՀբաԺա^ օրՀնեբգած են , «ընդ եղեգաս փալ, բ ա յ ելսւնէր եւ քսանէն։ /* • կարաւանին մեկնելէն վեր^* պատկերը

չւ ականն ելա լ. տեղատարափեր՝ բացագանչեցի «Աս ի բոցոյն պասւան1յկիկ վ ա գ է ր , նա հուր հեր ու­ կը ներկայանայ Հետեւեալ ձեւով *

ինչ կ ո ւ ս ա կ ց ո ւ թ ի ւ ն , աս ինչաա՜ր անդամ»,.. • նէր– « * : Ոչ-֊Հրաժարեալ ընկերներն ալ կրնան ա յս Տիմոթիքայէն մինչեւ Սէըէզի շբ2անբ կբ մը–

եղէգին տակ ապաստանիլ^ որ գոնէ Հայկական է: նան \600է աւելի Հ ա յութիւն մ ր ։ Ասոնք ան մի^ա ՛՛­
մզձա
քառասուն օր Հ քառասուն գիշեր տեղատարափ թղթակից ր ինք հ իրաւունք չունիմ ո՛չ Փաս - կան վտանգի տակ են–, տեղաՀան ըլլալու

անձրեւ եկաւ եւ կուլ տուաւ եբկիրբ * կ*Բսէ Ս* քալևան եւ ո՛ չ ալ Գողթնեան եղէգի գաս ակար գին լանջով :

Գիրքը։ պատկանելու^ ան , պարզ եղէգով մը պէտք է գո– Սելանիկի Հայութենէն կը մնան մօտաւորա -
կուսակցութենէ
ՀՀ.Հ բաժ արականներու աեղա - Հանայ որ ամէն Հովէ կը տատանի; իր կՀրաէեա — պէս 4400 Հոգի ,

ս; ս։ լւ ա վ։»ի ՛ի քովՏ կաթիլ մ բ ^ուրի Հաւասարեցաւ Ր իմ ք ընկերների խո րագիրբ կբ վկա յէ , որ էեամ ա– մատնուած մտաՀոգութեան :

ԶրՀեղեղը : Պարզապէս տղայական խաղի վեր ած­ նա կին Հնչակեան կո ւս ա կց ո ւթ ե ան պատուՀ ան Էն (Հունաստանի Համար ներքին՝ եւ արտաքին ւիա—

ուեցաւ \)ՀոՎայի ՋրՀեզեղը մեր Հ^Հրաժարաաա - գլուխ ցոյց տուած Է Հ Վ^եր^Էն ափ առած՜ է ՚հաշ– ւի ււ ւ 1լ կա ց ո ւթ ի ւն բ չափազանց ղգա յուն դարձ ո լ -

րափ^ին մօտ ։ նակցութեան գուռը , ել Հիմա^ անկէ գուբս գալով ցած է օրուան վարիչները ։ կբ լսենք թ՛է զինուո­

Գոնէ Նոյ ՆաՀապետի գերդաստանը աղաաե– նոր աւազան մը կը փնտռէ մխրճուելու Համար » • • րական եւայլ նկատումներով , ՀրաՀանգուած էի

ցաւ ՛Այգ ^յր ա պա տ իժ էն ։ 1Լսւ իւ կա յ * որ <Հ,Հ րաժա - ԷԼն յ իր բնկերներուե ալ կ^աոերսէ^ կը պաղա­ Հարկին աեղահան ըԹել սահլքանալքերձ շրջաններու

րական ի տեղատարափ՝^ բ ամ բո գազթաՀ ա յու - տի յ որ Հուշքի գան , գուբս գան ա յգ թմրեցուցիչ ճայւււր-իւնր: "Ակատի աոյնուած է նաեւ Սելանիկի

թիւնը խեղդելէ ետքըէ Հայաստանի ժողովուրդն շր^անակէնի յ հայւււթ^իւնռ : Անպաշտօն բերաններ կ՚ըսեն ,—

ալ կուլ պիտի տայ • * • Այս Վերջին պար բեր ո ւթ ի ւն բ կասկած՝ կբ ներ– կտմբան բաց է , քանի որ ամէնքգ ալ Հայաստանի

Բայց եւ այնպէս է ա Հ" «տեղատարափեր, շ^՚չէ քիձ ։^11 * ^ Ր Ր Հ*ոեղատարափիը սկսած՝ է եւ Համար արձանագրուեցաք , կրնաք երթալ ։

դուար ճալի կողմեր ալ ունի : բո լո ր ր գո ււնդագո ւնգ ի նքն իրեն ր վա ր կը թափ ին , Այս բոլոր տագնապներուն մէ^ պատասխանա­

Հետաքբքրութեամբ կը Հետեւիմ այգ \Հ.տե - ի՛՜նչ Հարկ աղերսանքի պաղատանքի ** * տուութեան մեծ բաժին ունին մեր փան^ունիները ,

ղա տարափդ ի ցանկերուն ել ա յգ ա ութ ի լ բանաձեւ­ Ամէն պարագայի մէ^ ^ տեղատարափեալ Հրա­ որոնք խառն ո ւեցան $Հուեասաանի ներ քինխն դիին ե–

ուած՜ պատճառագրութիւսնեբուն : Ւ՛՜ն չ զուարճա­ ժարումները բաւական մտած՜ել կուտանւ բուն եւ բացարձակ գիրք բռնեցին։ Այսօր երբ կա­

լի բաներ կան անոնց մէՓ : Ամիսներէ ի վեր տեղատարափով գուբս կր ցութիւնբ փսխուած է , օր առա^ պրծելու աշ -

Հրաշագործութիւնն եր կան Հ ոն , որ կրնան թափին ՚հաշնակցոլթենէն ել սա կա յն վեբ^բ չի խատին %

շուքի մէ^ ձգել ՚Ն ա ՛էո վ Լ՛ եց՚ի Մի սուսը : §ասնեակ գար : Ի՛՜նչ բազմաՀամաբ կուսակցութիւն ; ՍՀնցեալ շուրթ ո ւ ք-սանթիէն 40 րն ա անիքներու

տարիներու Հ^կոյրզեբուն աչքերբ բացուած՜ են այգ Հա պա*" Հ րաժսԱ՛բագի րնեբու պէ սպիս ո ւթիռւնը հ Հ րամ ան ար ուեցաւ Հ եռանալ քաղաքէն եւ երթա ք

առթիլ : Հիմա , կը տեսնեն եգեր իրենց քալած՜ կԱբուեստ Հր տժա րագրո ւթեանի յ որուն ։Հյւայ կա­ ուր որ կհուզեն։ Հայկական գեղաբանները մ՜ամա -

ճամբան ։ Ակնաբո յժներ ը պէտք է ուսումնասիրեն՝ րելի է փոխադրեք « Պ ա լւ ս ա մ ե ան — ՝Հք ու լւ ղ ո ւն ի գրա~ նտկ մը գոց ել տուին ։

այս երեւոյթը– ել եթէ ունին կոյր Հիւանդներ^ ո— վէճիը իբրեւ Հայ մատենագրութեան մէ^^ գրական Եթէ ներգաղթը կանգ առնէ ^ դժուար է նախա­

լանք անբուժե լի նկատուած են ^ կրնան բուժեյ^ զա­ նոր սեռ մը։ ք*այց ի՛՛նչ Հարկ^ այս մանուած՜ապատ տեսել մԳւացեալ Հա յ ր ենա կիցն ե ր ո ւն վիճակբ ,

նոնք ենթարկելով կտեղատարափեի ; աեղատարափագբոլթեան ; կար ելի է թե լագր ել , գործազրկո լթիլն հ աշխատանքի արգելքներ եւն> • ;

էքւ ղարմանալի կերպով յ փրաաեէն գուբս առ որ անկ է , ո րպէ սղի անցագիրն երուն մէ^ ,

կուդայ այգ Հրաժարողներու կտեղատարափի ր։ տպագիր այՅ–Աւ1ք|ւք ոճով Հրաժարականի պարբերու­ ճաՎթՈՆԱ վէագ

Արդեօ^ք Հայկական վարդերու ատեն՝ ^ էթվւրտտի թիւն մը աւելցնեն որուն տակ կր ստորագրէ ամէն —•—

մէ^ խեղդուածներու մարմիններն են անոնք ։ մէկ ներգաղթող անխտիր ; ^

« Հրաժարեա լ ՛դաշնակցական » թղթակից մը^ Այս կերպով թէ խնայողական կ^Ըէէա յ ել թէ թամբուս վրայ* կեանքի դերբուկներր քննե -
օրինաւոր
որ իր գբութփւնբ կբ սկսի <<Հրաօհսր|ււքք րնկերներ» բափիը ; Հանգամանք կը ստանայ Վտեւ լովգ կբ քալեմ մտամոլոր է ո լ ււր \ու մոլոր փո -

Հնչակեան քա յէերգով է ա յս կտեղատարափեր կր ղոցներէ ։ քաղաքին ժխորը խլացուցիչ է ։ Աեպ -

տանի եւ մինչեւ \ ՝7րղ դա ր էն փաստի մը կը կապէ ։ Կ– ՊԵՏՈՒԵ տեմբերեան արեգը իր շաղերով Հորիզոնն ի վեր կր

մ ադլցի է եթե բա յին գոռոզութիւնը իր երախէն՝

վ/րփուբ կբ կաթկթէ երկրին ։

քը տարաւ գէպի իր բերանը ել իր տաք շունչր տուն գնացի ; Տ ո ւց ա Հան գէ ս կա յ քաղաքէն դուրս , կատար­

փչեց փոքրիկ էակի վրայ իր ձեռքի մ էշ , որ ինքը հերունին պնդում էր որ Հհ՜ծ՜աՀաւն ապրեց եալ եռուզեռ ; էքա բդի կ նորութիւն կը սիրեն , զի -

նոյնիսկ տեսնել չէր կս՚ Լ1ո ՛Լ * այդ ձմեռ * բայց ես շատ Էք վստաՀ չէի՛ Երբ ա - բար կը Հ րմ շտկեն բան մ ը տեսնելու ցանկու -

ԱաԸ ի՛Ը յ ասաց նա Հայերէն * շատ չմն՛աց ս՝ առն եկաւ , //// ԿոԿԻս աեսա յ Հծծ՜աՀ աւեր ը Հ բա յց թեամբ , անկուշտ աչքերով ։ փ,իչ անգին մեռելա–

մինչեւ, ամառը* ապրի՛ր արագաթռիչ եւ անուշիկ; չէի կտրող տարբերել նրանց մէկբ միւսից : կառք մբ երփներանգ ծաղկեպսակներով Հարուստ ։

Ա՛ենք մտանք իր փոքրիկ տնակի խոՀանոցբ Ամ առուան մի օր ես Հարցրի ծերոլեուձն ։ Տ՝ո 1-ղար կա ւո րն եր կոճկո լա ծ ՝ կբ քալեն ծ խ ելով ո լ

եւ յ մինչ նա շարունակում էր իր տաք շունչր փչեք Ապրե^ց ; . շաղակրատելով ։ Զորս Հոգի միայն կ՚ողբան ել

թռչնիկի վրայ յ ասաց ինձ հ թէ ինչ պիտի անեմ : Փոքրիկ թոչն ի® կբ է ասաց նա։ արցունք կր սրբեն սեւ թաշկինակով :

Մի ^ է յ ի ԳԳաԼ ^եղր բռնիր կրակի վրայ եւ Այո՛ 1 ասացի ես( այն որին մենք մեղր ԱՀա Հանրակառքը , Հոս ա՛լ Հրմշտուք • Ջէ® ար

լցըու իմ ձեռքը գ բայց ^ տե՛ս որ շատ տաք չլինի I տուինք * յիշում էքէ փո ՔԸ է կ ^"՜Հ" է 1 ՝ՈԲ մ եռ - արագութեան գ ա ր է , Հարկ է վազել շուտ Հասնե­
նում էր ձմեռը ; ԱպրեՓց նա Հ ( ։
Այգ Կ.ա տա ր ո լէ լու Համար անսպասելիին։ Սակայն ո՝ն լր , անշուշտ
Ս՛ի վայրկեան չանցած՜ թռչնիկն սկսեց կեան­
՛Նայիր չոլբ^գ* ասաց ծերունին ^ տեսնո^լմ վերջաւորութիւնն բ իր տխուր յանկերգն ունի ։

քի նշաններ ցոյց տալ ; Աենեակի ^երմութիւերլ , ես թռչնի կը ։ քաղաքին մշտատեւ ազմուկէն Հեռու՝ կեանքը

տաք մեղրի գոլորշին եւ , ինչո՛ւ չէ* Հէերունու •—• Ես աեսնում եմ ՀծծաՀաւեր , ասացի ես։ նոր պատմուճանով կը ներկայանայ , ծափ ու ծնծ­

կամքն ու սէրն արին այգ՛, ֆուտով ծ՜երունին կա– •—• Ղ՛րանցից ամէն մէկբ մեր թռչնիկն է ք վրայ ղայ յ գիւղական եկեղեցիներու զանգակներու Հ եշ–

ԲՈԳ էր ա յ լ ե ւ ո ղգալ փոփոխութիւնն իր ձեռքի բերեց ծերունին ; Ամէն մէկը ^ ամէն մէկը , ասաց տօրօբ զօղտն^իլնը զդայն,ի կ Հ ոգիներու մէ^ կըթա–

մէ$է* մէկ վայրկեան յետոյ թոչնիկն սկսեց կացա՜ նա արագ եւ ք ռ ք ո յ ձ ՚ փանցեն խո րապէս ։ Տօնական օր , օբՀ ն երգութիւն

Հարել մ եզրը ; ՈՒԻԼԵԸՄ ՍԱՐՈ8ԵԱՆ ասաուածավայել։ Հունա ( քանի մը մայրապետներ
թ-ստրդմ. Վ.Ա. (Հայրենիք)
Աա կ՚ապրի ^ ասաց ծ՛երունին , սպա սիր եւ , եկեղեցիէն փախեր ^ ստուերախիտ ծառերոլ տակ

կը տեսնես : նստած , սպիտակ սագերու նմ ան Հ ե զաճ կո ւն ,

Կ եր պա ր ան ա փ ո խ ո լ թ ի ւնն անՀ աւատ ալի էր : 1լաղօթեն Հա էլաղօթեն։ ՛թանի մը մանուկներ մր­
,
Ծերունին լայն բացած՛ պաՀեց իր ձեռքը եւ ես ա– Օ ո ւ Ա ս ա ա ւ գ ա ղ ո ւ թ իԱ Խգեդ տի կ կ՚ընեն ու կբ խաչակնքեն երկիւղածութեամբ

կն կա լեց ի յ .«ր անօգնական թոչնիկը նրա ձեռքից Նազովրեցիի մարդեղութեան փառաբանանքը ընե­

գէպի վեր կը սլանա յ , կը կա խ ո լի տա ր ած՛ութեան |)1ւ|1ւ։11ի|յ|.(ւ կը գրհն մհգի, Սեպտ– 11 թ11Նա– լով երգի ղհլ ձաքնով։

մ է լ եւ. ինձ ափ ի բերան կըթոզնի * էսԼ\ոԸ ^էէԳ կաԹով

ու ճիշգ տեգի ունեցաւ ; Փոքրիկ թռչնիկի նոր Մենռ Հոս կ՚ապրինք ԱՀա Սեպտեմբերեան Հովըէ որ կը կուժուը -
շբչանի մբ մէչ%
կեանքը սքանչելի էր : Նա թռուրրտաց Փ"ՔԲէ^լ քաղաքական փավէուկ տայ անսանձ , ծառեր բ երկրպագուներու Հանգոյն՝

խոՀանոցում յ նետուելով մ է կ գէպի պատ ո ւՀ ան ը , կը խոնարՀին եւ դեղնած տերեւներբ ճիւղերէ

ապա յետ գալով գէպի վյսռարանբ^ կախուելով ^ Ներգազթբ մեր Հ ա կառա կո րգնե բուն ձեռյլր բաժնուելով գետին կ՚իյնան ;

շրջաններ անելովդ այնպէս յ կարծ՜ես թէամառ էր դարձած է քաղաքական պբոսլականտի մի^ոց։ Ար– Պատերազմը ամէն բան փոխած է* եղանակն՛ե­

եւ ինքն իր կե ան քում եր բեք աւելի լաւ չէ ր զգա– ձ ան ադր ո լ թ ի ւնն երբ շատ ան կանոն կ՚երթան ; Ա յս րը իրենց պաշտօնը չեն կատարեր , ա շուն բ կան խա–

ցել X * կացութիւնբ դուռ բացած է շաՀ ամո լո ւթ իւննե - Հաս է ։ կբ քալեմ շարունակ •յն^ու Հոգիս

Ծերունին նստեց աթոռին՝ կոյր եւ ոլշագիր ; բու.* կուսակցական ու Հ ա տ ո ւած՚ա կանն կա տ ո ւմն ե– պարացնելու Համ ար բնութեան գեզաշնո րՀ ոլորտ–

՛Լյա ուշի .ուշով ուՆկնգրում էր ել ճգնում տեսնել ^ բու է Ժողովոլրդբ սկսած է բողոքներ եւ քննագա– նե բուն մ է ^ ։ Կը Հանդիպիմ Հայ մանուկներու

տո ւթ ի ւն ներ րն ել ամ էն կո ղմ ։ քՕ՝ն դ ի ր ը Հասած է է

բայց , ի Հարկէի չէր կարող։ Ե*– շարունակ Հարց մինչեւ. Բ արեգործականի ներգաղթի կեգր * յանձ– արեւելք բուրող սեւաչեա յ եւ գանգրաՀ եր աղոց ^
ու փորձ էր անում թէ ինչպէս
է երեւում թռչնիկը 1 նա խումբին ; որոնք Հայերէն կը բարբառին ; Հոգիս 1լուռի Հայժմ

արդեօք տկարանալու նշաններ ցո յց չիռ տալիս , Հպարտ եմ , արեւելեան մորթը կը պսպղայ աչքիս

ի^նչպէս է տրամադրութիւնը* կամ արդեօք ան - Ղ՝ազութր անՀամ՚բեր Հերթի կր սպասէ ։ Ամէն առ^եւ , ուրախութիւնս թեւ կ՚առնէ յ ՝իսկ սիրտս

Հանգիստ չի°* երեւում : մարդ փուշի է 1 յ է ա յ կեցած Է ։ Էթատերբ բեռնե ր ր կը ղեղու ապագայ յոյսերով ։

Ես է լ նկարագրում էի թռչնիկը։ պատրաստած հ ծախած են ամէն բան : Պարոնք յ այս երեկոյ * ՛Նոր Ս՝երունգը դասա­

Ս րբ թո֊չն էկ^" ս^1ս^՚ռ ան Հանգստութեան նշան­ Սաեղծուած խառնակութեան մէ^ պատասխա­ խօսութիւն ունի այս շրջանին մէՀԷ, կը յարէ 16

ներ ցոյց տալ ել ուզեց դուրս թոչիլ^ ծերունին ա– նատուութեան մեծ բաժին ունի նաեւ Աթէնքի տարեկան Հայորդի մ բ ֆրանսական շեշտով :

սաց . ներգաղթի կեդր* Յանձնախումբը։ Օրինակ, նկա–< Կը Հ ետաքրքրուիմ ո լ կը Հ ետեւիմ անծանօթ

ք+ա՚ց պատուՀ ան բ եւ թող որ երթայ ։ տի չեն առած այս շրջանի Հայութեան վւափոլկ վի­ Հ այո ր գլոյն ;

Պիաի ապրի՛* յ Հարցրի ես ։ ճակը։ ՛հեռ մամանակբ չէ լայնօրէն պարզելոլ Հ///- ՛դա՛սախօսութիւն եկեղեցիին մէ^, \,աղովրե–

՛Նա ո,լէ է այլեւս եւ ուզում է գնալ , ասաց մ ա յնավաբներու եւ զանազան* գիմ ակաւո ր խըմ - ց ի ի աունբ Հայ նո բ սերունդի գա ս ա ի ա ր ա կո ւթ ե ան

ծերունին , բա՛ց պատուՀ ան ը ։ բակցռլթեանց խաղերը ։ Սասնակի եւ կողմնակի վայր ։ *հեղեցիկ վարագոյր մր ծածկած է խարանը։

էս բաոի պա ա ո ւՀ ան ը , թռչնիկը թո չ ուր ֊ թելագրութիւններով ցանկերէն դուրս կբ ձգոլին Լոյսերր վառ Տ իսկ պառաւ մը քոսոտ աւելով մաք­

աեց այս ու այն կողմ ^ գ ( ՚ ս ի ցուրտ ը փորձեց ^ ընտանիքներ , որոնք ամ էն էն աւելի պէտք ունէին րութեամբ կբ զբաղի ։

կախուեց բաց պատուՀանի տարած՜ութեան մէ^ , առածին Հերթին մեկնելու ք§ * Հայաստան ։ Ղյեր - Ղ՝ասախօսը երիտասարդ մ՝ըն է ^ իսկ նիլթր

ա յս ու ա յն կողմ սլացաւ եւ ապա չքացաւ ։ գաղթի գործը մենաշնորՀի վերածուած է կարգ մը «Հայերէն լեզուն՝^ X

Փակիր պատոլՀանըՏ ասաց ծերունին։ մարդոզ ձեռքը ։ Օրինակ՝ ոմն Գաքէսեան է խմբա– Կը խօսի վառվռուն , >ոսկեղէն լեզուն, կը փա -

Մենք խօսեց ինք մէկ երկու րոպէ եւս եւ ես ՚ ւ հ Ա՚թԷԿԻ մ ԷԻ ո. ա բան է , օտարներ վկայութեան կը կանչէդ ա յն

Fonds A.R.A.M