Page 93 - ARM_19-1946_01
P. 93
Յսա ստ ռասաււ Չսօւաաո ծ ա ա ա ո քաաշտ ԵԼՄՏԱԿԱՆ ԾՐԱԳԻՐԸ
•ԲՈԻԷԱՐԿՈՒԵՑԱԻ
֊ Ւ՝0ՈԱ<5 1925 -
ն. Շ. .Տ 376.286 ԱաՀմանադիր ժողովը բաւական տաք վիճա
ՕՄՕշէօա-Բւօրոշէա* : ՏՕ». 1\/11ՏՏ/\&1ծԻ1
17 , &ատ նձաոա* - ք>ձ1ԱՏ (13") բանս ւթ ի ւնն եր է վերչ, 9Հի դէմ 434 ձայնով քուէ
ք«1.։ 008. 15-70 - 0. 0. Բ. քաւս 1678-63
է*Ա.Ժ՚սԵԳԻ1ւ–– Տար. 750, 6աււս. 400, Յաւ1ս. 200 ֆբա՚նյ արկեց ելմ տա կան նա խարարին ծ՜րագիրը , որ կը
Տտտտճւ 16 ք՚6\ո16ք 1946 Շաբաթ 16 Փետրուար տրամագրէ շարք մ ը խնա յո զո ւթ ի ւնն ե ր եւ նոր
տուրքեր : Այս առթիւ որոշուեցաւ Համերաշխու
թեան տուրքին յ ա յ տ ա ր ա ր ո ւթ ե ան պա յմ ան աժ ամը
* Ը – ՏԱՐԻ - 18" ձոՈ6€ Ո» 4537-Նոր շրջան թիւ 266 Խմբագիր՛ Ն– ՄԻՍԱՔԵԱՆ ԳԻՆ՛ 3 8>, երկարաձգել մինչեւ ապրիլ 15։
Վիճաբանութեանց պաՀ ուն , երբ ընգդիմա–
ղ ի րնե ր ր շարունակ բարեփոխումներ կ՝ առա չար
ՄԵՐ ԽՕՍ֊ԲԸ ԱԶԳԱՅԻՆ ՀԱՄԵՐԱՇԻՈՒԹԵԱՆ կէ ին , վարչապետը , *Կ . 3>էլիքս Կոլէն միչամտե–
լով ազդարարեց •
ՏՈՒՐՔԸ «ք՝արեփոխո ւմներո ւ ա յս տ ե զա տ ա ր ա փ ո վ
կ ուզեն իրարմէ բաժնել մեզ : Հանգիս աւո րապէս
«ՄԻ՛ ԳՊՋԻ-Բ ՏԱՐՏԱՆԷԼԻՆ»
կը խնդրեմ մ եծ ամ ա սնութեան բա զկա ցուց ի չ կու
(Ե– եւ վերջին մաս ) սակցութիւնն ե ր էն զգուշանալ ա յս խազէն : ծ»
Բրիտանական մամուլը կը շարունակէ /^/* վստաՀ եմ ձեր ամբողջական եւ իրական Համե
կանգնիչ թուրքիոյ
, ուղղակի կամ անուղղակի Հ ԸնդՀ անուր գո յքերո լ տուրքը երեք Հաւասար րաշխութեան վրա յ առանց որու կառավարութիւ
Օգտագործելով որ եւ. է մանր լուր կամ շռնգալից բաժիններով կրնայ վճարուի լէ Առա չինը պիտի նը ա յլեւս պիտ ի չունենա ր անՀ րաժեշտ Հ եղինա–
գէպք ։ վճարուի այն ամ սու ընթացքին որու մէչ Հար կո ւթիւնը , գլուխ Հանելու Համար ելմ տա կան եւ
•Երբեմն ճշմարիտ Հերոսապատումի մր կր վե– կատուն պատկան վարչութեան կողմէ ստացած է տնտեսական վերակազմ ո ւթիւնը » :
բածուի Թուրքիոյ «առնական՝^ գիբքԼՀ՛՛ Ս՝անալանգ իր վճարելիք գումարին քանակը ցոյց տուող զե Պարզապէս վստաՀ ութեան խնդիր մրն էր որ
ժողովրդական , բոլն բառով ղեղին մ ամ ու չին մ էք։ կոյցը, միւս երեքր՝ յաչորդական երեք տարինե կը դրուէր., ընկեըվարականներու՝ եւ Համա ւնա–
Այղ շքախումբին գլխաւո բբ, «Տէյլի Մէյլ»> րու մէչ, ամէնէն ուշ 1947, 1948 եւ 1949 աաբինե– վւսրնեբու ծափերուն մէչ, եւ վիճարանութիւննե–
որ վ ե բֆե րս խ մ բա գր ա կան ո վ մ ր կր սլաՀ ան^է ր բու Փետրուար \ Տին ։ Հարստացման տուրքն ալ բ Ր փակս լեց ան 5 5 / դէ՝^ 441 ձա յնով : Տետո յ բեմ
միանգամ րնգ մ ի շա փակել Արեւելեան ՀէյսՐոՐ՝> վճաըե լի է երկու Հ ա լաստի բաժինով , ճիշդ ՛Ա՛յն ելսլւ^ ելմ տա կան նախաբարր եւ եըկաը ճառ մը
արուաբ 14/5/ ուրիշ յօդուսւհ ով մր կր փառա թ ո ւ ակ ան ն ե ր ուն ո ր պիտի վճար ուին ը նդ Հան ո ւր խօսեցաւ , նախ չան ալով ճշդել ելմտացոյցին բա֊
բանէ ՛թուրք դին ո ւո ր բ : Նորէն բարձրաձա յն գո յքերո լ տուրքին երկու առա չին բաժիններ ր, ցը՝> Պետական գանձը Հարկադրուած է 400 միլիոն
պա շա պան ե լո ւ Համար Թ՛ուրքի ո յ Հոգա յին ամ բող– այսինքն՝ ամէնէն ուշ 1947 եւ 1948 տարիներու ճարեչ : կ ա ռավաը ո ւթ ի ւե ը որոշած է ամէն բանէ
Փետրուար 18/5/ ։ առաչ խիստ կար գա պաՀ ո ւթի ւն մբ Հաստատեչ,
Յօդուածադիրր աշխարՀ աշբշ՝իկ թղթակից մրն ^ա յմ ան աժ ամէն առա $ վճարողներուն \ ո լկէս կէս առ կէս կրճատելով ծախքերը՝. Այսպէս , աս
է, Րօնա Ջբբչիլ, որ այս անգամ կր գրէ Պոլսէն : առ Հարիւրի զեղչ մը կը տրոլի իւրաքանչիւր երեք տիճանաբար 50 առ Հարիւր պիտի կրճատեն
Թղթակցութեան թորագիբր. «Հասան %սրլաս կ ՚ ր – ամսուան Համար , ինչ որ 6 առ Հարիւրի զեղչ մր զինուո րական ծաիսքերր , զին ո ւո րն եր ո ւ թի՚֊ը ի՜
ս է — ՄԻ՛ ԴՊՉԻՔ ՏԱՐՏԱՆԷԼԻՆ»։ 1լ ընէ ամ բողչ տարուան Հ ամ ար ։ Ա ակայն ա յս Լցնելով 495.000/՛։ Ամսական պիտի ծախսուի 8
Թուրք գիեա֊ոբի տիպարն է այս Հ ա ս ան ր , զեղչէն օգտուելոլ իրաւունք չունին ա յն Հարկա միլիւսռ 200.000 ֆրանք, այսինքն տարեկան \ 00
«մէկ միլիոնէն մէկը՝ երկրի մը մէչ որ ունի Հա տուները՝ որոնց 4 Տ ունիս \ 945/՛ ն ունեցած րնդ Հա միլիառ , որուն վրայ պէտք է աւելցնել 40 միլիառ
ղի*– ք՛սան միլիոն բնա՛կի չ ւ կարդալ - գրել չդիտ– նուր գո յքեբուն \ 0 առ Հա բիւրէն աւելին բաղկա իբրեւ բացառիկ վարկ ։ \ 945/ ելմ տաց ո յցին վրա ւ
ոող գիւղացի մ ը , օժտուած ռտղմ ական ժաոան– ցած է Հնչուն դրամէ : Հետեւաբար , ասոնք իրենց իրական խնայողոլթիւնր պիտի ը լ լ ա յ 60 միլիառ։
գոլթեամը մը որ ղի^եքը կը դարձնէ աշխարՀ ի ա՛ Համերաշխութեան տուրքը առանց զեղշի վճարե Պիտի ծախուին շատ մը զինուորական գոյքեբ ։
մէնէն տոկուն ղինուորներէն մէկր»։ լու Հարկադրուած են, այն ամսու րՂւթացքին ո՛ Ղ՛ալով քաղաքային ծախքերուն, աստիճանաբար
Ամբողչ գ ր ո ւթ ի ւն ր վաառա բան ութ իւնն է թուրք րուն մ էչ կը ստանան պատկանեալ վարչութեան պիտի չնչուին պետական նպաստները , սկսելով
զինուորին շարքաշութեան , կա րգա պաՀ ութեան եւ կողմէ իրենց ղրկուած զեկս յոր : Տ ուրքր պէտք է շարք մը մ եւոաղագո րծո լթ իւննե րէ , յետո § ածու
քա չութ եան * Հնչուն դրամով վճարուի , բայց , կարդ մը պարա խէն , որ կը ծախուի 600 ֆրանքի , մինչ իրական
— « Աս կ՚ուտէ իր սեւ հացի , պանիրի եւ ձի գաներու մէչ եւ որոշ Հ ամ եմ ատ ո ւթեամ բ , կարե դինը 1 200– 2200 ֆրանք է X Առժամեա յ նպաստ մ ր
թապտուղի վաիա պարէնը, կ՚առնէ գրպանի ողոր լի է վճարել զայն, մասնաւորաբար պետական ար֊ պիտի շարունակուի՛ կազի եւ ելեկտրականութեան
մելի ծախքը, ամսական չորս շիլին, կը հնաղայնղ|ի Ժեթուղթերով ։ սգ/ն մ ասին Համար որ սաՀմ ան ո ւած է Հանրային
բանակի խիաո կանոներուն ոբ կ ՛արգիլեն ծխել , Աղ գա յին Համեր աշխ ութեան ւոո ւրքի օրէնքբ սպառման X Երկաթուղիներու ելմտական վիճակն
խմել, խաղալ, սիւնէմա կամ սրնարան մանել, ա յղ ա յնքան կնճ ո ոտ է իր տրամադրութեանց մէչ եւ ալ պիտի շտկուի : ք՝այց ամէնէն –կարեւոր խնդիր
ջկան մր հեա պաաիլ , հանրակառք նսաիլ կամ սւ լնքան րաղմ ապիսի տարրեր կր պա ր ո ւնակէ որ , ներ ր պիտի ըլլան արտագրութեան յաւելումը եւ
շրջիլ Պոլսոյ եւ Անգաբայի փողոցներու ն մէջ» : զայն իր ամ բոզութեամբ ներկայացնել անկարելի Տար՚ոարագործակսքն վխ րա շինութիւն բ , որոնց Հա
/*«/ յց ա յս չէ որ կը Հետաքրքրէ մեզ ; ին ՀւզՀ Ա է քանի մր սիւնակի մէ$։ կնճռոտ է նաեւ անոր մար մասնաւոր ծրագիր մը պիտի յօրինուի X Ամէ
թերթը, իր աշխատակիցն ալ այս բոլո ր ր զրի ա՛ յԱ՚յտ րո ար ա բուէ.թեան կ ա ռ ալի ա բու թեան նէն առաչ անՀ րաժեշտ է զարկ տալ Հողագործու
ռած է , դատապարտելս ւ Համար քք) • Ա իութեան կողմ Է պատրաստուած տպաղբեալ ֆ օ բ մ ի ւ լ բ ՛լ ւ՛ ր թեան , որպէսզի քքէ ր ան ււ ան յառաչիկայ տարի այլ
պաՀանչները՝ ֊քարս - ԱրտաՀանի ել Նեղուցներու շատ քիչ Հարկատուներ կրնան առանց ՝ Ոէ՜ՐԷշ1*ս եւս պէտք չունենա յ դուրսէն ներածելու ա յն ու
մասին : Ան ալ թութակաբար կը կրկնէ թուրք վա օգնութեան լեցնել , Հ ակսւռա՛կ ա յս ֆորւ1իւլ/5# պա տեստները զոր խ՚ք կրնա յ արտագրե լ : Աետո յ կա ւ
րիչներուն եւ մամ ուլին ցնգաբանո ւթ՚իւննե րր ։ րուն ակ ած բաց ատ ր ո զ ւո կան տ եզ ե կութ ի ւն ն ե ր ո ւն ։ բանուորներու խնդիրբ ։ կառավարութիւնր պիտի
— Հ Ռուսիա կր յիշեցնէ թ է կարս եւ Արտա առա չի կա՛յին , տուրքի վարչութեան Հետ խնդիր շարունակէ դրամ՛տտո ւններ ո ւ , ապաՀ ո վագր ա կան
հան, ռուսական էին մինչեւ 1921– բայց՜ կր մոռնայ չունենալու. Համար , լալ էլ րլլայ որ Հարկատուն րնկեբութեանց եւ ւիո խ ագրո ւթե անց տզզա յնացու–
որ անո՛նք աղատ կամքով Աթաթիւբքի յանձնուե– մասնաղէտի մր խմբագրել տայ զայն, եթէ իր մր ՝, Ւ ր քաղաքականութիւնը յաչողցնելոլ Համար ,
ցան Լէնինի կողմէ, փոխանակուիլով Սեւ Ծովու դո յքեբուն մէչ Հնչուն դրամ է եւ արժ ե թու զթե րէ կառավ արութիւնը Հ ա ր կագ ր ո ւած է ժ ո զո վո ւր գէն
զատ ունի
<1իսթում նաւահանգսւոին հեա, ուր Ռուսերը կ՚ու նաեւ կալուածներ , քօաՅտ (^6 Շ0Ո1Ո1€1՚<։6 պաՀ անչել «ծան ր զո Հո զութ ի ւններ ել առա յժմ
սէին նաւթուղի մը շինել թադուէն : կւսբսր , կ՚ըսեն մը, ապրանքներու մթերքներ , գոՀար եղէններ, մերժել օրինաւոր առաւելութիւններ »:
Թուրքերը , ընդունելով հանդերձ որ բնակչութ իւ - անշարժ կալուածներով ե բա շխաւորո ւած պա–
նր մ ե ծ մասով Քիւրտեր ՛եւ Հայեր (7) են, ռազմա Հ ւսնչքներ , կեանքի ապաՀ ովաղրութիւններ , եւն • , Ծուրիա՚ւֆրւսԱաԱի խԱդխը
եւ մանաւանդ երր. \ Տ ունուար 1940 4 Տ ունիս
գիտական տեսակէտով կենսական է Անդաբայի
համար: Գալով Տարտանէլի , ան թրքական եղած 1945 շր չանին մէչ կատարած է առեւտրական եւ Մ ի ա ց հ ա ւ ԱզգհտոՆ աոջհւ
է բիւղանդական կայսրութեան փլուզումէն ի վեր, ելմտական . առաւել կամ նուազ բարդ գործառնոլ– օ
օՒԵ * գարուն եւ, ինչպէս շատ մը Թուրքեր րսփճ թիւններ որոնք իր զո յքեբուն արժէքները աւել
ինծի վերջին օրերս,— «Թուրքիոյ մէջ ամէն՛֊– մարդ ցուցած կամ պակսեցուցտծ են ։ ԱպաՀ ովութեւսն հք ոլւՀ ուրդը սկսաւ քննել
պատրաստ է մեռնելու զայն պւսշտպանելու հա
Աեր յօզ-ուածնեբուն նպատակն էր պարզապէս Ա ուր ի ո յ եւ Լիբանանի կառավարութեանց յուշա
մար, որովհետեւ անոր կորուստը պիտի նշանակէ Ազգ ՚ Համերաշխութեան տուրքի մասին րնդՀա– գիրը , որ մ ասն աւո րապէս կը պաՀ ան չէ Հ եռացնե ք
Թուբքիոյ վախնանը» : նուր զազավւար մը տալով , երեւան բերել օրէնքին անգլիական եւ ֆրանսական զինուո բներ բ ։ Նախա
Թզթակիցր այս առթիւ կր Հաստատէ թէ թըը~ զոր ծա դրութեան զ ժ ո ւա բ ո ւթ ի ւնն ե րն ու կնճռո– պէս կբ կ ար ծուէր թէ կար ե լի պ իա ի րլլա յ ի՚Ը" ՜
քակ ան բանակը սպառազինուած է աշխարՀ ի բո տութ իւններ ը , որպէս զի մ եր ընթերցոզներր թե֊ դիբր է ՜ էոլօ< ս * բան ակց ո ւթի ւնն եր կատարելով շա–
լոր զէնքերով —Ի դե ր մ ան ա կան , չեխական , ֆրան թեւօրէն չառնեն զայն , եւ ամ էն խնամք տանին Հ ակից շ ււրս պետութեանց միչեւ (Անդլիա , Ձերան–
սական , անգլիական ւ Օդատորմիղն ալ օժտուած է կէտ առ կէս՛ ընելու. Հ ամ ար իրենց յ այ տա բար ու սա , Ա ուր իա , Լիբանանի ; ք՝այց ՚Լ^Րչէս երկու
անգլիական եւ գերմանական օդանաւերով, ինչ– թիւնր ։ Այո յայտարարութիւնը կարելի է , ինչպէս պետութեանց պատուիրակները շարք մը մասնա
պէո նաւատորմը՝ քանի մը գերմանական ֊ ԼԿէօ– տեսանք , խմրագրե լ տալ մասնաղէտի մը : Ա.յս ւոր խօսակցութիւններէ վ֊*րչ ւ որոշեցին ա ն ոլ ա ւո -
պէն ) անգլիական կամ նախկին ի տ ա լա կ ան մ ար– պարագա յ ին մ ասնագէտին տ րուե լիք վարձքր որ
տանաւերով : «խարիներ առաչ Հայթայթուած օրինական սակի մր Հ ամ եմ ատ (լ ո ր ո շո ւի , Հ ա ր կա
անգլիական ծով ա յին եւ ց ա մ աքա յին թնդանօթներ տուն իրաւունք ունի զեղչելու իբ ւոո ւր քէն ։ Հարկատուն 1930^5/ / վեր աէր է տունի մը որ 200
կը պա շտ պան են Տարտանէլի մ ուտքը գե րմ ան ա կան Վերչացնելէ աոսվ, կր յիչեցնենք որ 200.000 Հազար ֆրանք կ^արժէր \ 940 Յունուար \ին , եւ
400.000 ֆրանք
Հին թնդանօթներու Հետ։ 1939/5/ կնքուած պա յ– ֆր անքէ տ Լ ել ի ար ժէքո վ զան աղան գ ո յքերո ւ տ է ր 4 Յունիս 1945/5՛։ Այս պարագա–
մ անագրո ւթեամ բ , մենք տակաւին թ՛ուրքիո յ կր կամ 50,000 ֆրանքէ աւելի գումար մը ներկայա ՛յին, ան նոր ՀարստացաՆ չի նկատուիբ : քԱնդիբբ
ճարենք փոքրաքանակ պաշտպանողական զէնքեր , ցնող նոր Հարստութեան տէր ամէն անՀ ատ պար >կբ տարբերի սակայն , երբ 4 Յունիս \945ին ունե
մ ասն աւո րապէս ականաՀաւաք եւ ականաձիգ նա տաւոր է րնե լու օրէնքին պ ա Հ ս/ն^ա ծ յա յտարա– ցած– իր դո յքեբուն մէշ՝ 400.000 ֆրանք արմող
ւեր եւ թո բ փ իլան ա ւե Հ/» : րութիւնբ , եթէ նոյնիսկ, օրէնքին իրեն ՀնորՀած տուն մր ունի զոր գնած է 1 Յունուար \940էն ետք։
Ե՛Լ 1լ ողբա յ որ Թուրքիան մ իա յն քա ր իւղ չու զանազան զեղչերէն ե աբ ղորս ւիե ր բ յի\ա$Ւ ենբ , Այս պարադային , ազդ» Համերաշխութեան օրէն
նի, իր նաւերուն, օդանաւերուն, Հրասայլերուն եւ Ազգային Համերաշխութեան աուրք վճարելէ զերճ քին ոգիին Համաձայն , այս 400.000 ֆրանքի դու–
կառքերուն Համար ՚ * • կացուցուի , մնացահ՝ գումարին Համար։ Պէաք չէ մարբ նոր Հարստացում կբ նկատուի ՚. ,
ԱնՀրաժեշտ էր այս ամվափումր , պաբզելու մոռնալ որ 200.000 ֆրանքբ 400 Հազարի, եւ 50 Այս պատճառով է արդէն որ 4 Յունիս 1945/5՛
Համար կա ց ո ւթ ի ւն մ բ ոբ սերտ կապ ունի Հայկ* Հազար ֆրանքր Հարիւր Հազարի կր բարձրանայ , ամէն Հարկատուի ունեցահ՝ գոյքեբը երկու դասա
եթէ եկամուտի տուրքի կարգի րամնուաձ– որոնք
՛հատին լուծման Հետ : 1945/՛ իրենց յայտարա– են. 1. Հին գոյքեբ՝
« Պ ի ՛ո ա՛հ ի դիտելիք՝^ մրն ալ այս։ Որքան ու - րոլթիւնբ մէկ թուղթի վրայ րն են : րնդՀանուր դոյքերու տուրքին միայն ենթակայ
շագրութեամբ եւ բաց աչքով Հետեւինք դէպքերու Դարձեալ, պէտք չէ մոռնալ որ օբէնսդիբր են։ 2. Նոր գՈյքհբ՝ որոնց Համար թէ բնզՀա–
ընթացքին , այնքան յստակօրէն էլ րմ բռնենք մեր Հարստացում կր նկատէ դոյքերու արմէքներուն նուր դոյքերու տուրք եւ թէ Հարստացման տուրք
պա բտ ական ութ ի ւննե ր ը : իրական յաւելում ր միայն որ I– յունուար 1940 եւ 4 "էէտՔ է վճարել։ Այս Հին եւն"ր տուրքերու ճբշ–
Զգո յշ՝ մնամ Էչ աղմ ուկներէ եւ լուբչ , «V բա Տ ունիս 1945 շրջանին տեղի ունեցած է, եւ ոչ թէ ղումն ալ ունի իր ղմոլարութիւններն ու բարդու–
լլ րեալ աշխատանք։ Լարելով եւ Համախմբելով բո Հրապարակին վբայ դոյքերու նուաղութեան կամ թիւններբ ղորս կարելի չէ մանրամասնել այս նեղ
լոր ուժ երբ : դրամին աբմեղրկում ին Հետեւանքով առաչ՝ եկաձ՜ սիւնակներուն մէ9–.
գինի բարձրացումներ ր : Օրինակ • ենթադրենք ոբ ՀՐ՛ Ն– ԹՈՐՈՍԵԱՆ
Fonds A.R.A.M
•ԲՈԻԷԱՐԿՈՒԵՑԱԻ
֊ Ւ՝0ՈԱ<5 1925 -
ն. Շ. .Տ 376.286 ԱաՀմանադիր ժողովը բաւական տաք վիճա
ՕՄՕշէօա-Բւօրոշէա* : ՏՕ». 1\/11ՏՏ/\&1ծԻ1
17 , &ատ նձաոա* - ք>ձ1ԱՏ (13") բանս ւթ ի ւնն եր է վերչ, 9Հի դէմ 434 ձայնով քուէ
ք«1.։ 008. 15-70 - 0. 0. Բ. քաւս 1678-63
է*Ա.Ժ՚սԵԳԻ1ւ–– Տար. 750, 6աււս. 400, Յաւ1ս. 200 ֆբա՚նյ արկեց ելմ տա կան նա խարարին ծ՜րագիրը , որ կը
Տտտտճւ 16 ք՚6\ո16ք 1946 Շաբաթ 16 Փետրուար տրամագրէ շարք մ ը խնա յո զո ւթ ի ւնն ե ր եւ նոր
տուրքեր : Այս առթիւ որոշուեցաւ Համերաշխու
թեան տուրքին յ ա յ տ ա ր ա ր ո ւթ ե ան պա յմ ան աժ ամը
* Ը – ՏԱՐԻ - 18" ձոՈ6€ Ո» 4537-Նոր շրջան թիւ 266 Խմբագիր՛ Ն– ՄԻՍԱՔԵԱՆ ԳԻՆ՛ 3 8>, երկարաձգել մինչեւ ապրիլ 15։
Վիճաբանութեանց պաՀ ուն , երբ ընգդիմա–
ղ ի րնե ր ր շարունակ բարեփոխումներ կ՝ առա չար
ՄԵՐ ԽՕՍ֊ԲԸ ԱԶԳԱՅԻՆ ՀԱՄԵՐԱՇԻՈՒԹԵԱՆ կէ ին , վարչապետը , *Կ . 3>էլիքս Կոլէն միչամտե–
լով ազդարարեց •
ՏՈՒՐՔԸ «ք՝արեփոխո ւմներո ւ ա յս տ ե զա տ ա ր ա փ ո վ
կ ուզեն իրարմէ բաժնել մեզ : Հանգիս աւո րապէս
«ՄԻ՛ ԳՊՋԻ-Բ ՏԱՐՏԱՆԷԼԻՆ»
կը խնդրեմ մ եծ ամ ա սնութեան բա զկա ցուց ի չ կու
(Ե– եւ վերջին մաս ) սակցութիւնն ե ր էն զգուշանալ ա յս խազէն : ծ»
Բրիտանական մամուլը կը շարունակէ /^/* վստաՀ եմ ձեր ամբողջական եւ իրական Համե
կանգնիչ թուրքիոյ
, ուղղակի կամ անուղղակի Հ ԸնդՀ անուր գո յքերո լ տուրքը երեք Հաւասար րաշխութեան վրա յ առանց որու կառավարութիւ
Օգտագործելով որ եւ. է մանր լուր կամ շռնգալից բաժիններով կրնայ վճարուի լէ Առա չինը պիտի նը ա յլեւս պիտ ի չունենա ր անՀ րաժեշտ Հ եղինա–
գէպք ։ վճարուի այն ամ սու ընթացքին որու մէչ Հար կո ւթիւնը , գլուխ Հանելու Համար ելմ տա կան եւ
•Երբեմն ճշմարիտ Հերոսապատումի մր կր վե– կատուն պատկան վարչութեան կողմէ ստացած է տնտեսական վերակազմ ո ւթիւնը » :
բածուի Թուրքիոյ «առնական՝^ գիբքԼՀ՛՛ Ս՝անալանգ իր վճարելիք գումարին քանակը ցոյց տուող զե Պարզապէս վստաՀ ութեան խնդիր մրն էր որ
ժողովրդական , բոլն բառով ղեղին մ ամ ու չին մ էք։ կոյցը, միւս երեքր՝ յաչորդական երեք տարինե կը դրուէր., ընկեըվարականներու՝ եւ Համա ւնա–
Այղ շքախումբին գլխաւո բբ, «Տէյլի Մէյլ»> րու մէչ, ամէնէն ուշ 1947, 1948 եւ 1949 աաբինե– վւսրնեբու ծափերուն մէչ, եւ վիճարանութիւննե–
որ վ ե բֆե րս խ մ բա գր ա կան ո վ մ ր կր սլաՀ ան^է ր բու Փետրուար \ Տին ։ Հարստացման տուրքն ալ բ Ր փակս լեց ան 5 5 / դէ՝^ 441 ձա յնով : Տետո յ բեմ
միանգամ րնգ մ ի շա փակել Արեւելեան ՀէյսՐոՐ՝> վճաըե լի է երկու Հ ա լաստի բաժինով , ճիշդ ՛Ա՛յն ելսլւ^ ելմ տա կան նախաբարր եւ եըկաը ճառ մը
արուաբ 14/5/ ուրիշ յօդուսւհ ով մր կր փառա թ ո ւ ակ ան ն ե ր ուն ո ր պիտի վճար ուին ը նդ Հան ո ւր խօսեցաւ , նախ չան ալով ճշդել ելմտացոյցին բա֊
բանէ ՛թուրք դին ո ւո ր բ : Նորէն բարձրաձա յն գո յքերո լ տուրքին երկու առա չին բաժիններ ր, ցը՝> Պետական գանձը Հարկադրուած է 400 միլիոն
պա շա պան ե լո ւ Համար Թ՛ուրքի ո յ Հոգա յին ամ բող– այսինքն՝ ամէնէն ուշ 1947 եւ 1948 տարիներու ճարեչ : կ ա ռավաը ո ւթ ի ւե ը որոշած է ամէն բանէ
Փետրուար 18/5/ ։ առաչ խիստ կար գա պաՀ ո ւթի ւն մբ Հաստատեչ,
Յօդուածադիրր աշխարՀ աշբշ՝իկ թղթակից մրն ^ա յմ ան աժ ամէն առա $ վճարողներուն \ ո լկէս կէս առ կէս կրճատելով ծախքերը՝. Այսպէս , աս
է, Րօնա Ջբբչիլ, որ այս անգամ կր գրէ Պոլսէն : առ Հարիւրի զեղչ մը կը տրոլի իւրաքանչիւր երեք տիճանաբար 50 առ Հարիւր պիտի կրճատեն
Թղթակցութեան թորագիբր. «Հասան %սրլաս կ ՚ ր – ամսուան Համար , ինչ որ 6 առ Հարիւրի զեղչ մր զինուո րական ծաիսքերր , զին ո ւո րն եր ո ւ թի՚֊ը ի՜
ս է — ՄԻ՛ ԴՊՉԻՔ ՏԱՐՏԱՆԷԼԻՆ»։ 1լ ընէ ամ բողչ տարուան Հ ամ ար ։ Ա ակայն ա յս Լցնելով 495.000/՛։ Ամսական պիտի ծախսուի 8
Թուրք գիեա֊ոբի տիպարն է այս Հ ա ս ան ր , զեղչէն օգտուելոլ իրաւունք չունին ա յն Հարկա միլիւսռ 200.000 ֆրանք, այսինքն տարեկան \ 00
«մէկ միլիոնէն մէկը՝ երկրի մը մէչ որ ունի Հա տուները՝ որոնց 4 Տ ունիս \ 945/՛ ն ունեցած րնդ Հա միլիառ , որուն վրայ պէտք է աւելցնել 40 միլիառ
ղի*– ք՛սան միլիոն բնա՛կի չ ւ կարդալ - գրել չդիտ– նուր գո յքեբուն \ 0 առ Հա բիւրէն աւելին բաղկա իբրեւ բացառիկ վարկ ։ \ 945/ ելմ տաց ո յցին վրա ւ
ոող գիւղացի մ ը , օժտուած ռտղմ ական ժաոան– ցած է Հնչուն դրամէ : Հետեւաբար , ասոնք իրենց իրական խնայողոլթիւնր պիտի ը լ լ ա յ 60 միլիառ։
գոլթեամը մը որ ղի^եքը կը դարձնէ աշխարՀ ի ա՛ Համերաշխութեան տուրքը առանց զեղշի վճարե Պիտի ծախուին շատ մը զինուորական գոյքեբ ։
մէնէն տոկուն ղինուորներէն մէկր»։ լու Հարկադրուած են, այն ամսու րՂւթացքին ո՛ Ղ՛ալով քաղաքային ծախքերուն, աստիճանաբար
Ամբողչ գ ր ո ւթ ի ւն ր վաառա բան ութ իւնն է թուրք րուն մ էչ կը ստանան պատկանեալ վարչութեան պիտի չնչուին պետական նպաստները , սկսելով
զինուորին շարքաշութեան , կա րգա պաՀ ութեան եւ կողմէ իրենց ղրկուած զեկս յոր : Տ ուրքր պէտք է շարք մը մ եւոաղագո րծո լթ իւննե րէ , յետո § ածու
քա չութ եան * Հնչուն դրամով վճարուի , բայց , կարդ մը պարա խէն , որ կը ծախուի 600 ֆրանքի , մինչ իրական
— « Աս կ՚ուտէ իր սեւ հացի , պանիրի եւ ձի գաներու մէչ եւ որոշ Հ ամ եմ ատ ո ւթեամ բ , կարե դինը 1 200– 2200 ֆրանք է X Առժամեա յ նպաստ մ ր
թապտուղի վաիա պարէնը, կ՚առնէ գրպանի ողոր լի է վճարել զայն, մասնաւորաբար պետական ար֊ պիտի շարունակուի՛ կազի եւ ելեկտրականութեան
մելի ծախքը, ամսական չորս շիլին, կը հնաղայնղ|ի Ժեթուղթերով ։ սգ/ն մ ասին Համար որ սաՀմ ան ո ւած է Հանրային
բանակի խիաո կանոներուն ոբ կ ՛արգիլեն ծխել , Աղ գա յին Համեր աշխ ութեան ւոո ւրքի օրէնքբ սպառման X Երկաթուղիներու ելմտական վիճակն
խմել, խաղալ, սիւնէմա կամ սրնարան մանել, ա յղ ա յնքան կնճ ո ոտ է իր տրամադրութեանց մէչ եւ ալ պիտի շտկուի : ք՝այց ամէնէն –կարեւոր խնդիր
ջկան մր հեա պաաիլ , հանրակառք նսաիլ կամ սւ լնքան րաղմ ապիսի տարրեր կր պա ր ո ւնակէ որ , ներ ր պիտի ըլլան արտագրութեան յաւելումը եւ
շրջիլ Պոլսոյ եւ Անգաբայի փողոցներու ն մէջ» : զայն իր ամ բոզութեամբ ներկայացնել անկարելի Տար՚ոարագործակսքն վխ րա շինութիւն բ , որոնց Հա
/*«/ յց ա յս չէ որ կը Հետաքրքրէ մեզ ; ին ՀւզՀ Ա է քանի մր սիւնակի մէ$։ կնճռոտ է նաեւ անոր մար մասնաւոր ծրագիր մը պիտի յօրինուի X Ամէ
թերթը, իր աշխատակիցն ալ այս բոլո ր ր զրի ա՛ յԱ՚յտ րո ար ա բուէ.թեան կ ա ռ ալի ա բու թեան նէն առաչ անՀ րաժեշտ է զարկ տալ Հողագործու
ռած է , դատապարտելս ւ Համար քք) • Ա իութեան կողմ Է պատրաստուած տպաղբեալ ֆ օ բ մ ի ւ լ բ ՛լ ւ՛ ր թեան , որպէսզի քքէ ր ան ււ ան յառաչիկայ տարի այլ
պաՀանչները՝ ֊քարս - ԱրտաՀանի ել Նեղուցներու շատ քիչ Հարկատուներ կրնան առանց ՝ Ոէ՜ՐԷշ1*ս եւս պէտք չունենա յ դուրսէն ներածելու ա յն ու
մասին : Ան ալ թութակաբար կը կրկնէ թուրք վա օգնութեան լեցնել , Հ ակսւռա՛կ ա յս ֆորւ1իւլ/5# պա տեստները զոր խ՚ք կրնա յ արտագրե լ : Աետո յ կա ւ
րիչներուն եւ մամ ուլին ցնգաբանո ւթ՚իւննե րր ։ րուն ակ ած բաց ատ ր ո զ ւո կան տ եզ ե կութ ի ւն ն ե ր ո ւն ։ բանուորներու խնդիրբ ։ կառավարութիւնր պիտի
— Հ Ռուսիա կր յիշեցնէ թ է կարս եւ Արտա առա չի կա՛յին , տուրքի վարչութեան Հետ խնդիր շարունակէ դրամ՛տտո ւններ ո ւ , ապաՀ ո վագր ա կան
հան, ռուսական էին մինչեւ 1921– բայց՜ կր մոռնայ չունենալու. Համար , լալ էլ րլլայ որ Հարկատուն րնկեբութեանց եւ ւիո խ ագրո ւթե անց տզզա յնացու–
որ անո՛նք աղատ կամքով Աթաթիւբքի յանձնուե– մասնաղէտի մր խմբագրել տայ զայն, եթէ իր մր ՝, Ւ ր քաղաքականութիւնը յաչողցնելոլ Համար ,
ցան Լէնինի կողմէ, փոխանակուիլով Սեւ Ծովու դո յքեբուն մէչ Հնչուն դրամ է եւ արժ ե թու զթե րէ կառավ արութիւնը Հ ա ր կագ ր ո ւած է ժ ո զո վո ւր գէն
զատ ունի
<1իսթում նաւահանգսւոին հեա, ուր Ռուսերը կ՚ու նաեւ կալուածներ , քօաՅտ (^6 Շ0Ո1Ո1€1՚<։6 պաՀ անչել «ծան ր զո Հո զութ ի ւններ ել առա յժմ
սէին նաւթուղի մը շինել թադուէն : կւսբսր , կ՚ըսեն մը, ապրանքներու մթերքներ , գոՀար եղէններ, մերժել օրինաւոր առաւելութիւններ »:
Թուրքերը , ընդունելով հանդերձ որ բնակչութ իւ - անշարժ կալուածներով ե բա շխաւորո ւած պա–
նր մ ե ծ մասով Քիւրտեր ՛եւ Հայեր (7) են, ռազմա Հ ւսնչքներ , կեանքի ապաՀ ովաղրութիւններ , եւն • , Ծուրիա՚ւֆրւսԱաԱի խԱդխը
եւ մանաւանդ երր. \ Տ ունուար 1940 4 Տ ունիս
գիտական տեսակէտով կենսական է Անդաբայի
համար: Գալով Տարտանէլի , ան թրքական եղած 1945 շր չանին մէչ կատարած է առեւտրական եւ Մ ի ա ց հ ա ւ ԱզգհտոՆ աոջհւ
է բիւղանդական կայսրութեան փլուզումէն ի վեր, ելմտական . առաւել կամ նուազ բարդ գործառնոլ– օ
օՒԵ * գարուն եւ, ինչպէս շատ մը Թուրքեր րսփճ թիւններ որոնք իր զո յքեբուն արժէքները աւել
ինծի վերջին օրերս,— «Թուրքիոյ մէջ ամէն՛֊– մարդ ցուցած կամ պակսեցուցտծ են ։ ԱպաՀ ովութեւսն հք ոլւՀ ուրդը սկսաւ քննել
պատրաստ է մեռնելու զայն պւսշտպանելու հա
Աեր յօզ-ուածնեբուն նպատակն էր պարզապէս Ա ուր ի ո յ եւ Լիբանանի կառավարութեանց յուշա
մար, որովհետեւ անոր կորուստը պիտի նշանակէ Ազգ ՚ Համերաշխութեան տուրքի մասին րնդՀա– գիրը , որ մ ասն աւո րապէս կը պաՀ ան չէ Հ եռացնե ք
Թուբքիոյ վախնանը» : նուր զազավւար մը տալով , երեւան բերել օրէնքին անգլիական եւ ֆրանսական զինուո բներ բ ։ Նախա
Թզթակիցր այս առթիւ կր Հաստատէ թէ թըը~ զոր ծա դրութեան զ ժ ո ւա բ ո ւթ ի ւնն ե րն ու կնճռո– պէս կբ կ ար ծուէր թէ կար ե լի պ իա ի րլլա յ ի՚Ը" ՜
քակ ան բանակը սպառազինուած է աշխարՀ ի բո տութ իւններ ը , որպէս զի մ եր ընթերցոզներր թե֊ դիբր է ՜ էոլօ< ս * բան ակց ո ւթի ւնն եր կատարելով շա–
լոր զէնքերով —Ի դե ր մ ան ա կան , չեխական , ֆրան թեւօրէն չառնեն զայն , եւ ամ էն խնամք տանին Հ ակից շ ււրս պետութեանց միչեւ (Անդլիա , Ձերան–
սական , անգլիական ւ Օդատորմիղն ալ օժտուած է կէտ առ կէս՛ ընելու. Հ ամ ար իրենց յ այ տա բար ու սա , Ա ուր իա , Լիբանանի ; ք՝այց ՚Լ^Րչէս երկու
անգլիական եւ գերմանական օդանաւերով, ինչ– թիւնր ։ Այո յայտարարութիւնը կարելի է , ինչպէս պետութեանց պատուիրակները շարք մը մասնա
պէո նաւատորմը՝ քանի մը գերմանական ֊ ԼԿէօ– տեսանք , խմրագրե լ տալ մասնաղէտի մը : Ա.յս ւոր խօսակցութիւններէ վ֊*րչ ւ որոշեցին ա ն ոլ ա ւո -
պէն ) անգլիական կամ նախկին ի տ ա լա կ ան մ ար– պարագա յ ին մ ասնագէտին տ րուե լիք վարձքր որ
տանաւերով : «խարիներ առաչ Հայթայթուած օրինական սակի մր Հ ամ եմ ատ (լ ո ր ո շո ւի , Հ ա ր կա
անգլիական ծով ա յին եւ ց ա մ աքա յին թնդանօթներ տուն իրաւունք ունի զեղչելու իբ ւոո ւր քէն ։ Հարկատուն 1930^5/ / վեր աէր է տունի մը որ 200
կը պա շտ պան են Տարտանէլի մ ուտքը գե րմ ան ա կան Վերչացնելէ աոսվ, կր յիչեցնենք որ 200.000 Հազար ֆրանք կ^արժէր \ 940 Յունուար \ին , եւ
400.000 ֆրանք
Հին թնդանօթներու Հետ։ 1939/5/ կնքուած պա յ– ֆր անքէ տ Լ ել ի ար ժէքո վ զան աղան գ ո յքերո ւ տ է ր 4 Յունիս 1945/5՛։ Այս պարագա–
մ անագրո ւթեամ բ , մենք տակաւին թ՛ուրքիո յ կր կամ 50,000 ֆրանքէ աւելի գումար մը ներկայա ՛յին, ան նոր ՀարստացաՆ չի նկատուիբ : քԱնդիբբ
ճարենք փոքրաքանակ պաշտպանողական զէնքեր , ցնող նոր Հարստութեան տէր ամէն անՀ ատ պար >կբ տարբերի սակայն , երբ 4 Յունիս \945ին ունե
մ ասն աւո րապէս ականաՀաւաք եւ ականաձիգ նա տաւոր է րնե լու օրէնքին պ ա Հ ս/ն^ա ծ յա յտարա– ցած– իր դո յքեբուն մէշ՝ 400.000 ֆրանք արմող
ւեր եւ թո բ փ իլան ա ւե Հ/» : րութիւնբ , եթէ նոյնիսկ, օրէնքին իրեն ՀնորՀած տուն մր ունի զոր գնած է 1 Յունուար \940էն ետք։
Ե՛Լ 1լ ողբա յ որ Թուրքիան մ իա յն քա ր իւղ չու զանազան զեղչերէն ե աբ ղորս ւիե ր բ յի\ա$Ւ ենբ , Այս պարադային , ազդ» Համերաշխութեան օրէն
նի, իր նաւերուն, օդանաւերուն, Հրասայլերուն եւ Ազգային Համերաշխութեան աուրք վճարելէ զերճ քին ոգիին Համաձայն , այս 400.000 ֆրանքի դու–
կառքերուն Համար ՚ * • կացուցուի , մնացահ՝ գումարին Համար։ Պէաք չէ մարբ նոր Հարստացում կբ նկատուի ՚. ,
ԱնՀրաժեշտ էր այս ամվափումր , պաբզելու մոռնալ որ 200.000 ֆրանքբ 400 Հազարի, եւ 50 Այս պատճառով է արդէն որ 4 Յունիս 1945/5՛
Համար կա ց ո ւթ ի ւն մ բ ոբ սերտ կապ ունի Հայկ* Հազար ֆրանքր Հարիւր Հազարի կր բարձրանայ , ամէն Հարկատուի ունեցահ՝ գոյքեբը երկու դասա
եթէ եկամուտի տուրքի կարգի րամնուաձ– որոնք
՛հատին լուծման Հետ : 1945/՛ իրենց յայտարա– են. 1. Հին գոյքեբ՝
« Պ ի ՛ո ա՛հ ի դիտելիք՝^ մրն ալ այս։ Որքան ու - րոլթիւնբ մէկ թուղթի վրայ րն են : րնդՀանուր դոյքերու տուրքին միայն ենթակայ
շագրութեամբ եւ բաց աչքով Հետեւինք դէպքերու Դարձեալ, պէտք չէ մոռնալ որ օբէնսդիբր են։ 2. Նոր գՈյքհբ՝ որոնց Համար թէ բնզՀա–
ընթացքին , այնքան յստակօրէն էլ րմ բռնենք մեր Հարստացում կր նկատէ դոյքերու արմէքներուն նուր դոյքերու տուրք եւ թէ Հարստացման տուրք
պա բտ ական ութ ի ւննե ր ը : իրական յաւելում ր միայն որ I– յունուար 1940 եւ 4 "էէտՔ է վճարել։ Այս Հին եւն"ր տուրքերու ճբշ–
Զգո յշ՝ մնամ Էչ աղմ ուկներէ եւ լուբչ , «V բա Տ ունիս 1945 շրջանին տեղի ունեցած է, եւ ոչ թէ ղումն ալ ունի իր ղմոլարութիւններն ու բարդու–
լլ րեալ աշխատանք։ Լարելով եւ Համախմբելով բո Հրապարակին վբայ դոյքերու նուաղութեան կամ թիւններբ ղորս կարելի չէ մանրամասնել այս նեղ
լոր ուժ երբ : դրամին աբմեղրկում ին Հետեւանքով առաչ՝ եկաձ՜ սիւնակներուն մէ9–.
գինի բարձրացումներ ր : Օրինակ • ենթադրենք ոբ ՀՐ՛ Ն– ԹՈՐՈՍԵԱՆ
Fonds A.R.A.M
