Page 97 - ARM_19-1946_01

6 ԱՌ Ա* ձ

ՊՈՒՏ ՛Մ մարտի լրացում՛ը։ Եւ֊ երբ աՀաւոր ՀրդեՀը մաբե– ՅաԱցանքը ՈԲՈՃԱԱ հ
իր Հըչէ^՚երը
ցաւ, պարապ խողովակով զինուած

Մեկ ա ւ ե \ խ մեկ պակաս գործի լծելու հլաւ : փաշեց իր սուրին երախակալը
եւ ինքն ալ շարքի կեցաւ յաղթականներու կար»

գին ... Գժըախա իբականութիւն մըն է , որ երկու

Ա սլան ի ան ալ փափաք յա յանահ՛ է, աթոռ մ լլ Իր այս զմեծ» ծառայութեանը Համար, Զդաշ­ տասնեակ տարիներ վեր$ն ալ, ձ^ԲՏասՔ մենք մե՛գ

զետեղելու. Ս՝իացեալ Ազգաժողովի սրաՀին մէ^է նակից» սլիտակր ւէիզէն կախելով^ գնաց նստալ, ճանչցնել տեղացի ժողովուրդին :

Ան ալ կ՛ուզէ իր ճիգը տրամադրել։ Ա աա ժ րն ազգերու ինքնորոշման , ազատութեան եւ խաղա­ Օաա կը սիրենք պարծենալ թէ բնածին տա­

ալ ինք զարնել՝ մարդկային բարօրութիւնր կ°Ը~ ղութեան Համար ծովերով արիւն թափած ժ՜ողո­ ղանդով օժտուած ժողովուրդ ենք։ Ե՛– կը փ^ոնք,

տելու֊ գործին ։ վուրդներու ա ր ի ս պա գո ս ին մ էշ : մենք մեզի միայն, առանց մտածելու թէ տեղացին

Շա՛՛տ րարի, շատ գեգեցիկ փափաք։ Ի՞նչ վ ր՛ Հոն պիտի դատէ , իր նախկին զինակցին , Դեր– մեզի շատ գէշ կը ճան շնայ , կա՛մ բնաւ չի ճանչ­

նաս կուգայ, ազգափունշին թի-֊ր յԻ Բսոլ<ս մէկէ֊* մ անն եր ու գո բծած ան ի ր ա լո ւթ ի ւննե րն ու ոճիր­ նար։ (Հաճախ քառասուն կտոր կ՚ըլլանք , ըմըոս–

յիսուն ե ր կո լքի բարձրացնելէն • • . Մ էկ աւելի , ները * արդարութեան «ա խ ո յեան» ի ԳԲ°շը պար– տ ան ա լո վ թէ՝ տեղաց ին ինչո^լ «կեղտոտ շուկա­

մէկ պակաս ։ \, ստաբան մ բ, սեղան մը , մաս մր զելով ... ցիներ» կ՚անուանէ մ եր բարի եւ ա շիւ ա տ ա ս է ր ժո–

թուղթ ու դրի է մ ըն ալ Ա պան ի ո յ ներկա յացուցի֊ Ե՛ն չ աւելի տրամաբանական ; Ամէն գործ իր զովուըգը ։

չին թող ՛ո ան եւ վերջացնեն խսգիըը ՚ Թէեւ աթո­ մասնագէտին •• • Ռ՚*վ է յ ա ս շ ա , ֊ ո բ լ \ ՚՝

ռի մը տեղ աւելի պիտի գրաւուի սրա Հին մէշ Հ Հոգ Թերեւս կը զարմանաք իքէ՝ ինչո՞ւ Նի-֊բըս՛ Վերջերս առիթ ունեցայ խոսելու ֆրանսացի

Լ\է » ՔէԼ ^՛Շ իրաըոլ– մօտ կը սեղմ ուին ժողովական* ոէէրկի դատարանի նա խագաՀ ութիւն ը իրեն չեն բարեկամի մը Հետ որ ֆրանսական թերթի մըն ալ

ները, այւլ կ^Ը^ով կրնան դիւրութեամբ իրարու յանձնած : մնայուն թղթակիցն էւ ԱնՀ ամ բեր կը սպասէ ի որ

ականէին վւսփսալ պէտք տեսնուած պարագային,. Պարզապէս , դատական նրբութիւն : Աշկերտ ակնարկ մը լնէր, մեր ժողովուրդին , վճռական

Մէկ Հատիկ Ա սլան իա ց ի չեմ ճանչնար , ոչ այ •մը իր վարպետ բ չի կրնար անկողմնակալ կերպով այս օրերուն տարած պայքարին շոէ֊բ^ խօսք մը

մ էկ բառ սպաներէ ն կը Հասկնամ ։ Այդ երկրին դատել »•» Հայկական Հարցի մ ասին :

ներկա յ վար չաձեւի մ ասին՝ թերթերէն մ իա յն ծա­ Այո՛ , իպերիական թերակղզին՝ Ա պան ի ան , Ո1 չ մէկ խօսք, ոչ մէկ ակնարկ։ Ակռաներս

նօթացած եմ Հարեւանցի ։ կարծես թէ՝ ա յ գ վար՜ բա ւա կան կռնակ տուաւ , մ ար զկա յին արիւնի մ էշ սեղմած , կը սկսիմ գրականութեան մասին խօ­

չաձեւը կը նմանի սանկ կակուղ - փուշ Հիթլէ՛բտ­ մխրճուած Հէ^էէբի –սլ Մ ուս ո լինի ի մարտակառ– - սիլ ւ ճամ բա յ բանալու Համար ուրիշ Հարցեբու ։

կան ո ւթե ան մր, կամ Հիթլէրա - մուսոլինական քերուն : Ուրեմն անի ր ա ւո ւթ ի ւն է , աթոռ Հրամ­ Ֆրանսացի երիտասարդ գրողները պիտի
կերտող
ղու զ երգի մ ր՝ ս պ ան ի ակ ան ձա յնառում ով մ ր զ ա շ– ցնել անոր , իրաւունք եւ արդարութիւն կրնալն , գեղեցիկ ու կենդանի պատկերով մ ր ներ­

ն աւո բո լած • » » Ազզաժոզովի մր մէշ : կայացնել այն ողըերղոլթիւնը զոր կրեց մեր երկ­

իսկ Տ աճիկբ , որ ոչ մ իա յն կռնակ տուաւ , րորդ Հայրենիքբ , ր՛անսան ;

Մ ե* զք որ այգ երկրին մենատէրը, ճարպիկու­ ա յ լեւ բացէ ի բաց ի՚֊ղ ալ Հա յթա յիք ե ց այգ ոճրա– Ներկայիս ֆրանսական տաղանդը լուռ է *

թիւնը չէ ունեցած , իր պետական ձեւին վրա յ կառքին անիւներուն Համար • • * բայց ցեղին ստեղծագործ Հանճարը , նոր գէմքեբ

«Հանրապետութիւն» պիտակը փակցնելով՝ «ժողո­ Արզ , գոնէ յանուն տրամաբանութեան անոր ու նոր զործեբ պիտի տայ, ինչպէս տուած է անց­

վրդապետութիւնդ խաղա լու էւ ը թուրք արՀես– աթոռն ալ տակէն առնելով , ժողովաշէնքի դռնա­ եալին մէշ ։

տակցին պէս , որ մ են ատ ի բ ա կան վար չաձեւի բո­ պանին այցելուներուն յատ՛կացնելու են ; Ներողութիւն , արգես՛ք գաղափար մը ու­

լոր սլա րտ ական ութ իւններ ր էիո՚֊լի կատարելով Այո ^^Բս1ովէ իէէ որաՀր կ՚ընդարձակուի , թէ նիմք Հայ ժողովուրդին մասին։ ինչպէթս կըճանչ–
ներկայացուցիչներուն կլոր
Հ անդեր ձ , «Հ ան ր ա պ ե տ ա կան - ռամ կա վար» պե­ յիսունըմէկը , յիսուն նաք մեր ժողովուրգբ, որ քսան տ ա ր ի է ի վեր ա յս

տութեան մը վաճառանիշով կը փայլի այսօր » • • թիւին կբ վեր ած ո ւի ել թէ «ա ր դա ր ո ւթ ի ւն» րաոն երկրին մէշ , իր աշխատանքի բաժինը ունի , ,կը
ալ իր բուն ն շան ակութ իւն ր վերստանալով՝ բանի
Թուրքր , գլխէն ոտքը գեբմանապաշտ մր եւ ճանչնա0 ք մ եր մ շա կո յթը , որ եւ է գործ կարդա­

գե ր մ ան ա տ ի սլ մ ը եգաւ. նախորդ Ա եծՊ ՛ո ՛ո եր ա զմին մը ծ աո ա յած կ՛՛ըլլա յ . . . ցած ծ էք մ եր գրականութենէն ւ

սկիզբէն մ ինչեւ ույս վերջին անգութ ա շիւ ա ր Հ ա - Կ– ՊԵՏՈՒԾ

Մ ենք ձեր ժողովուրդը լաւ չենք ճանչնար ,

գոնէ մենք նորերս ոչինչ դիտենք ։ Օրինակ , եթէ

ԱԱքհՄ Տ՝ոզովրդական կոմ ի սա րնե ր ի հէ ո րՀ բր­ ինծի անձնապէս Հարցնէք, մէկ բան միայն Դ Ի՜

ՀայաստաԱ րաէի գաղաստ տեմ, Թուրքերր շարունակ ջարդած են ձեզ։ Եւ

դի , ա ր ա ա ս ա Հ մ ան ի ց Հայերի էմ * Հայաստան վե­ դուք Թուրքերուն Հ ետ թշնամի էք , որովՀետեւ

րադառնալու կապակցութեամբ , ձեռնարկած մի­ ձեր պատմական Հայաստանը գրաւած է ։ Աակայն՝

ջոցառումները բարձրագոյն >մ եծաՀ ո գո ւթեամ բ , ներեցէք ,եթէ աւելի բան չեմ գիտեր ,Ա զ\11 1ՅԼ ք&Աէ6 7

աննախընթաց մեծագործութեան մի ակտ Է :. *հէշ լուր մ ր առնողի տ պա լո բ ո ւթե ա մբ , կը

ԽՄԲ Հինգշաբթի օր հրատարակած էինք Զգում ենք մեր մեծ առտՓնո րգ ընկեր Ա տա լին ի սկսիմ մտածել եւ մեր խօսակցութ իւն ր մտիկ ընող

բանաստեղծ Ալ • իսահակհանի , ակադեմական մեծ սրտի շեր մ ութիւնր ա յգ գործի մ Է 9 : Նա փըր՜ Հայ ընկերս շուարած ինծի կը նայի։ ինչո՞ւ
Հրաչեայ ԱնաոեաԹի եւ նկարիչ Ա. Սարեանի նա­
մակները : լ)տորեւ՝ ծանօթ գրագէտ Դ • ՚էհմիբ– կել Է շատ Հայրենիքներ , ծաղկեցրել շատ ժողո­ վ/ոքրիկ ղրքո յկսռԲո4– "էէ՚^է չծանօթացնէ ինք , մեր
հեանի ես երգահան Արամ Խաչատրհանի գրռւ–
թիւնները վուրդներ , փրկել ու ծաղկեցնու մ Է նաեւ քւ) • Հա­ ժողովուրդին անցեալը Հերոսական, ո զբեր գ ու­

յաստանը , $ ո զ զա յ տուն եւ ծաղկի տարագիր թի ւն ր երէ կուան , մ շա կո յթն ու իր արդար դատը

Հայութիւնը : Դ– Դեմիրոեան այսօրուան : ինչո՞ւ մենք մեզ օրն ի բուն կը կըր–

ԱՐԴԱՐՈՒԹԵԱՆ ՋԱՑՆԸ ձենյ, , տրտնշալով թէ՝ տեղական մամուլր բառ մը

ՆՐԱՆ֊Բ ՀԱ8ՐԵՆԻ-Բ ԵՆ ՎԵՐԱԴԱՌՆՈՒՄ անգամ չի գրեր մեր Ղ՛ատին շուրշ ։

Ա իութեան ժ՛ողկոմսովետի որոշումր արտա– Ղ*աւառի մէշ , գաւառական թերթերը , Հայրք
Նրանք Հայրենիք են վերադառնում , Հայրե­ սաՀմ անում գտն ո ւո գ Հայերի
կամաւոր վերադար­ 2 Կ յ ի Ի^դիրԿԱ յ է ՚ ժ ն ՚ լ՜րբ ս հ լ ըլւայ ։
նիք 1 "ՐԻ մի մասը աւերուած է թ շնամոլ ձեռքով, ձի մասին , ունի պատմական ոլ ա

որտեղից նրանց անջատեց սրի ~ոէ սարսավ/ի զար– մեծ նշանակու.թիւն : Ֆրանսացի բարեկամ ս կը խոստանա յ արտա­

ԹրքաՀա յաստանից մեծ թուով Հալեր իր ժ՛ամա­
Հոլրանքը միայն։ Նրանք այժմ ճանաչում են եւ նակին սա իւղուած են եղել տա րադրուե լարտասաՀ– յայտուիլ , եթէ իրեն նիւթեր Հայթայթենք, մեր

իրօք ունեն այժ՛մ միայն մի Հայրենիք 1$ • Հա­ ՚ման : ԱրտասաՀմ՛անում գտնուոզ բոլոր իսկական ժողովուրդի պատմ ութեան եւ մ շակո յ թ ի մ ասին :

յաստան ։ Աիայն հ/ • Հայաստանն 1Է իրականը ու Հայրենասէր Հ^այեբր այ ժմ Հն ա ր ա ւո բութ ի ւն ո ւ– Կ՛ուզէ ճանչնալ մեղ . » • :

նա ր ա ւ ո ր ր ։ Ա իայս Խ * Հայաստանն Է , որ պիտի նեն վերադառնալ իրենց Հայըենիքը , ամբոզ^ ^ ա յ Մ եր մ ամ ուլը ինչո՞ւ անտես կ՚առնէ ա յս շատ

ապրի , միայն է# » Հայաստանի բախտի Հետ կարող ժ՜ողովրդի Հ ետ միասին ^ անցնել ստեղծտդործ աշ­ կարեւոր պարագան ։

Է իբ կեանքն ու ապադայի յոյսերը կապել Հա­ խատանքի ։ Թոզ տեղացի Հասարակ ժողովուրդն անգամ

մայն Հայութիւնը։ գիտնայ որ, ^ ա յ ժողովուրդը քաղաքակրթու–

Ես ուրախ եմ ո ղ^ո ւնելոլ մ եր Լ զ բա յ րնե րին ՝ թեամբ բարձր, մշակոյթով զ եզեցիկէ յաղթական
ղցրավարներով տեզբ
Հա յրեն իքն երր դիւրին չեն կառուցլում , Հ այ­ Հա յրեն ի Հողում եւ ցանկանալ նրանց , ոը նրանք աննմ ան , մ ի շա առածին

րեն ի քր պէտք է փորձել ստեղծել , որ կարելի լի­ որքան կաբե՜լի է շուտ զզան խորՀրդային մարդու գրաւած է , անցեալին ել ներկայի փոթորիկներուն

նի ձեռք բերել այն ծանրակշիռ իմ ա ս տ ո ւթ ի ւն ը , ամբող^ բերկրանքը, պարծանքն ու վ եՀ ութիւնր , մէշ՛, Ատենն է, որ իրաւասու մարմինները գործի

թէ որքան դժուարին եւ տաժանելի գործ է "՚ ք՚ք որպէս Հայկական քԱորՀ . Աո ց իա լի սա ա կան Հան­ լծուին , ծանօթացնելով մ եր ժ ո զո վո ւր գին իս­

Հ այրեն իքը ձեռք բերելը ։ Հա յո ւթեան ար ի ւնա լի րապետութեան ազատ քաղաքացիներ : կական դիմագիծը, իր մշակոյթը, եւ Ար զ ար

պատմ ութեան օրինակն ու խրատ բ , գոնէ Հա յերր Արսսք Խաչաարեան Դատը :

լաւ պիտի իմանան յ Լիւրին է կորցնել Հա յրենի– Դաւառը ցաւերու ծով մրն է , ել մեր գբոց

քը , բայց դժուար է վերագտնել այն , եր բեմն էլ բրոցն եր ը վերի արտէն բաբ եւ կուտան ։

անկարելի է * * * Անշուշտ Հա յութիւնր դիւրին ու ԼՐԱՏՈՒ ԱՐՈՒԵՍՏԻ Ա՝տաւոբտկան եւ առեւտրական , արՀեստա–

ան սլա յքար չկո րւլրեց իր Հա յրենիքի մ եծ ա գո յն

մ ասր ։ Ար իւն ով ու քրտ ի ոքով պա շտ պան ե ց Հ ա ղ ա ֊ բասոլոր , բո/որը դորձի: ,ճանչցնենք
մ ենք մ եզ եւ մեբ, Արդար Դատը :
րամեակնե ր Հաշուող իր Հա յըհնիքը : Ա ակտ յն Նկարիչ Զ«/^7^Հ Մութաֆեանի ցուցաՀանգէ*
սին առթ՜իւ, գեգարուեաաի
պատմութիւնը խնայել չէր կարող միշտ : Պատ­ քննադատներ փարիզեան թերթերոլ Ա. ԸՆՏՐԻԿԵԱՆ
նեն. - կը յայտ–
մութիւնը Լքեց Հ այո ւթե ան ը։ Ե՛– Հայութեան ր Հետեւեալ դարձ՜իքներր

կեանքը կը խզուէր ընդմիշտ, եթէ նոր պատմու­ մը կուտան ։ Ւրենց Համեմատութիւններն ել աս–

թիւն ր իր Հրաշագործ ձեռքը չմ եկն էր գէպի Հա­ Օբշա թերթին մէշ Մ • Կօթիէ կը գրէ ՝.֊ €Մոլ.

յութիւնը եւ նորից չվեբակոչէր գէաի կեանք ։ թա*ի եան չեբմ գո ւնա պաշտ մրն է եւ Աարթրի ու տիՏանաչափը ճիշդ են եւ աչքին Հաճելի :

Այո , սրի սարսափի զարՀ ու րանքր միայն ան֊ Ւլ տր Ֆրանսի սլայհ՜առ րնակարներուն սիրելի Նհ&Ուճօոի մէշ Ռընէ Պառօթ ՀՄո՚-թաֆ–

Հատեց Հա յա թեան ր իր Հա յրենիքից ։ Հա յկական նկարիչը» : ե՝ան , որու առածին արմ-էքաւռբ ցոլցաՀանգէսր

բանաստեղծ ու թ իւնր յատուկ երդերի Հատորներ ՇՈ€ - Տ օ ^ մէչ Աիլվին Ֆրտնս ^Մութաֆ. մեզի կր ներկայացնէ Վալտէմար Տ՛որմ–, մեզի կբ

ունի , Հզարիբի երդեր» , որոնք սրտակսկիծ ոզրեր եանի բնանկարները դորՆն են դոյնի վարպետի մր յիչեցնէ Փարիզի դպրոցը։ Երբ նկաՐԲձԸ կ՝աշթա–

են Հայրենազուրկ Հայութեան , որոնց Հայրենա­ չափազանց զգայուն , 9երմ՝ իր Հարուստ երանգա­ աի արտայայտել գիւզական մթնոլորտին քազց–

պաշտ սիրտը ի զուր տենչացել է, մեղմել իր պնակով՝^ X բութիւնբ, պէտք է զգուշանալ ւամանթիք ձգտու–

Հա յրենաբաղձութեան ցաւը ։ Ւն չ օտար երկրների մէն , որ կրնայ զէնք Հեռացնել զուտ նկարչութե­

շաՀա խնդրութեան խօսք կարող էր չի ֊՛ել մեր Հ ա– հըօ\\օի մէչ Մ • Պ– կր դրէ — «Ալլարի կալրրին նէն , որու կ՝ուղղէ իր բոլոր ճիդերըֆ :

յութեան մասին , որ երեք Հազար տաբի արիւն կր ցուցադրէ Մութաֆհանի պաստառներէն Հատ– Լշտ Խէտ տէ Լտտ ԼէԱէշտի մէշ՝ Մտրթինի «.Այս

թափեց իր Հ ա յըենիքր պա շտ պան ե լո լ եւ ա յնտեզ րնտիր նկարներ Հ ՅուցաՀանդէսր միշտ լեցուն է Հայ նկարիչը, որ դէպքերու ստիպման տակ կ՛՚ա­

մնա լու Համար . . . Եւ֊ մնաց էլ ... րադմութեամ՛ր բացման օրէն ի վեր։ Եւ այս յաթս– պաստանի Ւտալիա , ուր կ՚արթննայ իր նկարիչի

դութիւնր կբ թոլի թէ պիտի շա ր ո ւն ա կո լի մինչեւ. կոչումը, յետոյ էէոլիցերիա , ի վերշոյ կուգայ

Հայրենազուրկ Հա յութիւնր Հայրենիք է վե­ Յունուար 1 9 ։ ՆկտրաՀանգէսբ ցոյց կոլտայ նկա­ Փարիզ, ուր կը ստանայ արուեստագէտի ազգայ­

րադառնում : Ղ՝ա ամենաբնական գործն ԷՀ Ի^ն* րի՛չին ամուր յատկանիշները» ւ նութեան իրաւունքը : Տպաւորապաշտներէն ետքը ,

ունի Հայութիւնր օտար երկինքների տակ, Հազար Նտւ \ ՚ օ ւ * ք ՚ Յ Ո տ / մէշ Վ– Կ. կը գրէ . <ւՍար– Ո՚ընուար ել Պոնաբ օժանդակեցին իրեն որ մանէ

ու մի պատրանքների ենթակայ։ Նա պիտի ապրի թրի լուսաւոր բնանկաբնեբուն մէ^, ղորս նկարած մեր այսօրուան ամէնէն ճարտար նկարիչներուն

իր Հայրենիքում, շ ան այ , ստեղծագործի իր սե­ է Մոլթաֆեան , Հայ նկարիչր , կաբելի է գտնեք շարքէն ՛էէն՝ I"– Հ"*րկ է Գ"վել Գոյնի իր ղդայու­

փական տանը: Այստեղ միայն իմ աստ ունի նրա Փիսաբոյի կշո-ոյթնեբը : Տուներ , ծառեր , բլուր­ թիւնր , զոր կը գոբձ-աձ-է ինքնավստաՀ ճաշա­

կեանքը I ներ ընդՀանուը ներդաշնակութեան Դոայնութիւն կով մ լԴ :

Fonds A.R.A.M