Page 107 - ARM_19-1946_01

տատւ17, &Ա6 Օաո«տա« - (13°)
ւտ ւ ^ ա ւ ա ց ա ւ ա ւ տ ո ա օ ա տ ո Ւ՚քտ/ււտւօտ ՀԻԻ1ԷԱՊԱՏՈԻՄ

1 4 ճ 17 ճ 1 ՝ Ր \ – \ ՜ ՚ ՚ •1
,;ո,ս5 1925

Ո/1ւ1\/"\ * Ո. 0, .Տ 376.286 Մոսկուա կո ւեսստատհ
բիղւվե
0ււ60է6սւ–Բւ–օթհ6Աս–6 : ՏՇեԼ \«ՏՏծ10ձԱ

61.։ ՕՕՏ. 15-70 - 0. Շ. Ր. Բտատ 1678-63 ևւ կը

ք՚ա-՚ՆԵԳԻն- 8"<|՚– 150, 6աւքս. 400, Յաւ1ս. 200 ֆրանք Մոսկուայի անթելը յայտարարեց թէ Պ ՚ Լո~
Փետրուար
զովսկի ) արտաքին՝, փոխ-գործավարը

\քօճւէ(ս 22 Հ ձ ^ է 1946 Ուրրայւ 22 Փետրուար ՀՕին ՛Բան ատա յի գո րծա կատաբ ին. յանձնէց իր կա*
Փետրուար
ռավարութեան Հետեւեալ զեկոյցը՛

ժէէ– ՏԱՐԻ - 18" ձոտձ; » ° 4542-1-որ շրջան թի,. 271 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻԱԱՔԵԱՆ ԳԻ1՝ 3 ծթ « *Բ անա տայի վա ր շա սլե տ ր երբ

1 նին 0 թավա յի խորՀ րգա յին դեսպանատան գոր–

ծակաաոաբին կը յանձնէր իր կառավարութեան

ՄԵՐ Խ 0 Ա * Ը ՆԱՄԱԿՆԵՐ ԼՈՆՏՈՆԷՆ ՝»րատարակած պաշտօնական յայտաբարութիւնր

գաղտնի տեղեկութեանց յայտնութեան մասին, կբ

Հշգէր թէ <ձօտար դեսպանութեան մը աշխատա­

ՄԱՄՈՒԼԻ ԱԶԱՏՈԻԹԻԻՆԸ Հ Ի Ն ԵԻ Ն Ո Ր ՊԱՏտՈհԹԻԻՆՆԵՐ կիցներուն» մասին եղած ակնարկութիւնը կը վե­

ՀԱՅԿ, ՊԱՀԱՆՋՆԵՐՈՒ ՄԱՍԻՆ րաբերի Օթավայի խորՀրդային դեսպանութեան

ան դա մն եր ո ւն ։ Այս առթիւ եւ քննութիւն կատու–

ԱաՀմանագրութեան 3անձնաժողովը անցեալ րելէ վեր2, խորՀրգային կառավարութիւնը ան–

չարթ ու քուէարկեց իրաւունքներու յա յա արարու­ (թ. հւ վերքին մաս) Հրաժեշտ կբ դատէ Հետեւեալ յայտարարութիւնն
թեան 15 կէաերը, որոնք անգամ մր եւս կր Հաս­
ընել

տատեն եւ կ* ամրապնդեն ժոգովրգապեա ո ւթեասն ՀձԲ՚այմ էնա Բ՝այտ»ի յօգուածագիբ ը կը բա­ քՕոբՀրդային ի շխանութ իւննե ր ը իմացած են

ս կզբո ւնքն եր ը ; ցատրէ թէճ Համաձայն վեբոյիչռալ Հրատարակու– թէ պատերազմ ի վհր2ին շր2աններուն , Օթավա յի

Այսպէս , նախագիծը կր արամագրէ ազատու­ թ եան , ամ էն Հ ոգա յին գի ւմ պէտք է կատարէ խորՀ րգա յ ին զինուորական կցորգին կարգ մ ը աշ­

թիւն եւ Հ ա ւա ս ա ր ո ւթ ի ւն րոլոր քաղաքացիներու , մ իա յն Հա յաստանը , քանի որ Աորպէ յճան սաՀմ ա– խատակիցները իրենց քանատացի բարեկամներուն

առանց սեռի , ցեգի կամ կրօնի տարբերութեան ։ ս ա և է Ց էէ $՝ոլՐքէոյ՝– «Արգարեւ , կը թուի թէ մի­ մ ի շ ո ց ա լ ստացած են կարգ մբ գաղտնի տեղեկու–

Տ ասներորգ յօդուածը մ ասնաւո րապէս կբ այն Հայաստանի պարտքն է նեբշնչոլիլ Լէնինի որոնք սակա յն մ տ սնաւ ո ր արժէք մը

յա յա արա րէ թէ ՀՀոչ ոք կրնա յ նեղոլի լ իբ ձ՜ագու՛՛ ս կղբո ւնքն ե ր էն եւ լքել ոչ մ իա յն ծաւալապաչտ քէին ներկա յացներ խորՀրդային իշխանութեանց

մին , կրօնական , փիլիսոփայական կամ քաղաքա­ Գաշնակներուն ԼՀայ աւլւչա (ն ա կան կուսակցու­ ~»ա մ ա ր : Արդարեւ, Հաստատուած է թէ ա յգ տեգե–

կան կարծիքներուն կամ գաւանանքին Համար»։ թեան ) բաղձանքներ բ , այլ եւ Վ^ան ի եւ Լ՝աղէշի կութիւններր կը վերաբերէին այնպիսի ա րՀ ե ս ա Այ՛­

Աղատ են եւ ան րռն ա՛րա ր ե լի ՝ թղթակցութիւն՛ նաՀանգնե՜րբ, որոնք միշտ ճանչցուած են իբրեւ գի տա կան *// ան րամ տսն ո ւթ ի ւնն ե ր ո լ ո բոնք շատ

սերբ , ժողովնեբը , թափորները , րնկերակցոլ– Հայկական Հողեր ։ Այս նաՀանգնեբուն \ 914/՛ Հա– վար կբ մնային ք$ * Մ իութեան ունեցած գիւտերէն

թեանց կազմութիւնը։ Այս վհր2ի~* պարագային , յութիւնը , ոբ Հազիւ Հ ա ր իւր ին քառասուն տոկոսն եւ որոնք կը գտնուին արգէն նախապէս Հրատա–

պայման է որ «ընկերակցութիւնը իբ նպատակնե­ էբ բնգՀանուր բնակչոլթեան ,՛ աՐեծ կո ր ո լս տն ե ր րակուած գործեբու ել մ ասնաւո րապէս ամ երիկա–

րով կամ գո րծունէութեամբ չաքնասէ կամ չձգտի կրած էր 1914 18^ պատերազմ ին եւ \9)9ին ցի Հեգինակ Ամիթի գրքոյկին մէշ, «Հիւլէական
Հաշիւնե–
վնաս ե լ ներկա յ 3 այտ ար ար ո ւթեա մբ ե ր ա շ իւ ա ւ ո ր - զեղչուած էր , Համաձայն Հարպբրտի ուժը» ւ Հետեւաբար , ծիծաղելի պիտի ըլլար բսել

ուած քաղաքական իրաւունքներուն՝» : րաււն , Հարիւբին Տ՜—10 Համեմատութեան : <ւիրաս– թէ այգ տեղեկութեանց յայտնութիւնը ուղղակի

Ե րկաՐ փիճ ա բան ո ւթ ի ւնն ե բ տեղի ունեցան ու– կանութիւնր այն է որ, կբ շարունակէ Ակաչկոյ , կր սպառնայ ՝Բանատայի ապաՀ ոաիութեան : Բայց

սոլցմ ան ազատութեան մաս ին , որ մեբժուեցաւ , Վանի եւ Բազէ շի բնակչո ւթ իլն ը թուրք չէ, այէ եւ ա յնպէս , խորՀ րգա յին կա ռավա ր ո ւթիւն ր երբ

եւ մամուլի ազատութեան առթիւ ։ քիւրտ : Ուրեմն , ո® վ կրնա յ Հաւանիլ որ այգ Տ /* - իւ) ացաւ տ յս 1"սղէրր » անմիշասպէս ետ կառնչեց

Այս վ––ր21՚ս Հ արցի մ աս ին քուէարկուած բա֊ գերբ Հայաստանի փոխանցուին հ 0 թավ սւ յի զինա որսւկան կցորգր , անթո յլատբելի

նաձելբ 1լ բսէ (յօդ* 11)* Հա յեր ր պէտք է գիտնա յին որ իրենք իրենց գտնելով անոր աշիսատակիցնեբուն Ր^*(^ա^ՔՐ *

— « Ամէն մարգ ագաա է խօսելու, եւ գրէլա֊, նաՀանգեբը , Միւս կողմ է , պէտք է նկատի ունենալ որ ոչ
տպելու, հրատարակելու եւ ընդհանբասլէս ար­ գլխուն անկարող է ին գրաւել ա յգ
տայայտելու կամ տարածելու եւ պաշտպանելոլ կը գրէասղէիա*ք ի յօգուածագիբ բ , միւս կողմ է ա՛­ Վա յի խորՀրդային գես պան ր եւ ոչ ալ դեսպանա­

ամէն կարծիք, այն չափով որ չարաչար չ գ ո ր ծ ա ծ է նոնք չէին կրնար իրենց յո յս ր Դսւ%՚է կարմ իր բա­ տան մ իւս անդամներբ որ եւ է կապ չեն ունեցած

իր իրաւունքները, բռնաբարելու համար ներկայ նակին վրայ որ Սկաչկոյի բացատրութեամբ այս գործին Հետ։

Յայտարարութեան սկզբունքԹերը կամ անիրաւա­ գերբեք ճամ բա յ պիտի Հ^լլէր գրաւելու Համար <Տ Ա յս առթիւ. , խորՀ րդային կ առա վար ութի ւ–

բար վնասելոլ անհատի մր կամ անհաան՚երոլ Վ^անն ու ԲաղէձՐ՚՛ Հայերուն շաՀերր գոՀացնելու նր տնՀրաժեշտ կր գտնէ ո ւշասգր ո ւթիւն Հրաւիրեա

խումբի մը համբաւին: կարծիքի ոչ մէկ արտա­ Համար Բ՚ուրքիա արշաւել պիտի նշանակէ ր ապա– աքն թշնամական պայքարին վրայ ՛լոր քտնատա–

յ ա յ տ ո ւ թ ի ւ ն կրնայ պաբտադրոլիլ բռնադատու­ ցուցտնել Բ՝ուրքիո յ ել Արեւելքի րոլոր ժողո­ կան մամուլր եւ անթելը բացին ք0 * Մ իութեան

մով »։ վուրդներուն թէ ԽորՀրգային (հուսաստանր կը դէմ , վաււր չապեաին յտ յտա րա ր ո ւթեան Հետ մ իա–

շարունակէ ցարերու քաղաքականութիւնը , /՚"^ լք ամանակ։ Բ՝էեւ անկարեւոր են այն Հ ասն գա մ ասնք–,

Մ ամուլի ազատութեան խնգէ՛րր բաւական ռուս Հ ամ ա յն ա վ ա ր ո ւթ ի ւն բ ուրիշ բան չէ ե/ժէ ոչ ներր որ հնո ւն գ աո լին քան ա տակ ասն կ առավա ր ու­

քրտինք թափել տուաւ անոր Համ ար որ , Ղ՚իմ *––.յ ֊* ււ ո ա ա կ ան ա շխարՀ ա կալութիւնր իր ծպտուած աիի– իք Լ ան յայտարարութեան, այգ Հ ակախո րՀ րգա յին

բա կան ճակատը միչտ կբ կասկածի ն ա խ ա աղա ա ե - ճակին մէշ» ։ սլալքարին ուժ կուտան շատ մբ պաշտօնասկան օր–

րտղմեան կարգուսարքի եւ անոր ^ո^ լրագրապետ– <ձԲ՝այմ էնտ Բ՝ա յա» մ ասնաւո ր շեշտով կը յ ի– կտններ ։ Ասկէ զատ , քանատական կառավարու­

ներու վեբաՀաստատումէն ։ Զէ^ որ անոնք զօրա­ թեան բռնած ղիրքը ոլզզա^էէ ^էր Վ*աւս,ւVԷ ս*յգ
Հարստու­ շէ Ս կա չկո լի Հետեւեալ բառեր ր կարս ի եւ Արտա֊
ւոր կռնակ ունին, ինչպէս եւ անսպառ պայքարը , ինչ որ չի Համապատասխաներ երկու
Հանի մասին*
թիւն եւ կրնան յարութիւն առնել ՀետզՀետէ :

3 անձն աժ ո ղո վը նկատ ի առնելով ա յս պարա­ • « Հայաստան պիտի սաիպուի Հրաժարիլ Հ ասա ա ա օրէ ն նախատեսել թէ խորՀ րդաժոզովբ
ու կաս­
գան , անՀրաժեշտ կը գտնէ որ նախապէս արտօ­ ո՛չ միայն այն Հողերէն զորս կր պաՀանշէ ,

նութիւն առնուի որ եւ է թերթի Համար։ Մինչ­ այլ ել ա յն նաՀ անգն ե ր էն որոնք մաս կը կազմ է ին պիտի Հարթէ բոլոր թիւրիմացութիւններն

դեռ, պատերազմէն առա^, ո եւ է քաղաքացի անկախ Հա յաս տ անին ։ կարս ի եւ ԱրաաՀան ի շրր՜ կածները եւ մասնակցող պետ ութ իւննե ր ր իրարու

կրնար լրագիր Հ ր ա ա ա ր ա կ ել , պարզ յա յտարա բու­ շանները երըեք պէտք չէ գժտութեան խնձոր գառ– պիտի կապէ բաբե կամութեան անքակտելի լ՝Րզ~

՜թ իւն մը ներկայացնելոփ ՐսԳ^ * Դ ատախաղու­ նան Հայաստանի եւ Բ՝ուրքիո յ միշեւ , որաիՀ ետեւ թայոՎ մը »։

թեան , ի տեղեկութիւն ։ » պէտք է միշտ ի մտի ունենալ որ անոնց գրաւումբ <ձԲ՝ուրք եւ ռուս դաշԳւադիրր» խորագրով ո լ–

ԱաՀ մ ան ա գ ր ո ւթ ի ւն ր մ շտկողներբ ուրիշ մտա– Գաշնակ կառավարութեան կողմ է աշխարՀակալու– ր1՚շ յօդուածի մբ մէշ, Փավյովիչ 1լ րնգունի որ

Հոգութիւններ ալ ունին ։ թեան քալլ մբն էր , քանի որ բնակչութեան Հա– Գ՚սչոագիրր ղոՀացում չէ տուած շաՀակից աղգե–

Գրամ ատէր մբ կամ գրամ ատ ի րական խմբակ ք ՚ ի լ ( ՛ ի " ե7ր ի լ ՛ս աէ/ Է ՚՛ Հետեւաբար Հայւսստտն ի– րուն , մանաւանդ Հայերուն (27 Մ արտ 1921 ) : Ու­

մր , օրուան բառով , «թրրստ» մր , ո եւ է կառա­ բաւունք չուն ի սլաՀ ան^ելու այգ նաՀանղներր րիշ կերպ ալ չէր կրնար րԱալ , կբ գրէ ռուս լրա–

վարութիւն՝ տղդա յին կամ օտար , վ ե ր^ասլէ ս Հա­ Համ աձա յն ժողովուրդներու ինքնորոշմ ան աւկլւզ– ԳՐոզՐ 1 առանց ընկերային յեդաշր2ումիմը Բ՚ռլր–
մ բն
սարակ արկածախնդիրներ կրնան թերթ Հրատա­ բունքին : Բնականաբար կարելի Է առարկել թէ ոք րիոյ մէշ, քաԳքի որ այղ տեսակ յեղաշր2ումով

րակել , գրամ տրամադրելով կամ ստանալով ան­ միսւլն Հա յա ս աո ասնբ , այլեւ իիուսիան ալ շաՀեր ու­ է մ իա յն որ Թուրքիո յ լիո քրամա սնո ւթ եանց խրն–

յայտ աղբիւրներէ ։ Եւ այգ էրագիրբ կրնայ միտ­ նի կուրսի եւ ԱրաուււՀանի մ Է2 , քանի որ ա յ դ շրքա– գիրներր կրնան լուծուիլ ։ Համ աձա յն յոքէուածա–

քերը պղտորե լ , վարկարե՜կել օրուան կարդուսասբ– նը կրնա յ խարիսխ ծառա յել՝ կ ո վկաս ի դէաէ* ղՒԱ՜ գրին , թուրքեւռուս գաշնադիրր իբրեւ նմոյշ պի­

քը , կսւմ ՀակտսաՀմւսնասգրական քարոզութիւններ ուորական գործողութեանց ատեն ո է լ \ "Ր Կւսրսի տի ծառա յէ այն յա րաբեբութեանց զոր քօ » Ռ՚՚ա -
Ռու–
կատարել եւ խռովոլթ իւննե ր սերմանել : Մէկ կր աո իրէ , Անդրկովկասի տէրն է I Բայց հք ՚ սիան սլիւոի ունենա յ ա յն երկիրներուն Հետ որոնք
նա յիր
խօսքոաի1 ազգել Հանրային կարծիքին փրա/ > է ււ ի ան մ իշաղդա յին Հտրցերուն վրա յ չի Ան կր կր կռուին աշխար Հակա լութ եան դէմ ի պաշտպա­

վնաս ազգային եւ մարգկային շաՀերու։ ո ուս պետութեան շաՀերուն տեսակէտէն : նութիւն իրենց ազգա յին սան կա խ ո ւթ եան : ՚)՝ աս շնա-

Լուսաբանութեան չի կարօտիր ա յաւ կէտր , երբ Հաւ ատ ա յ աշխատ աւո րն եր ու յեղափոխ ո ւթեան գրին ստո րագբութ իւն ր արձագաւանգ պիտի տայ իս­

նկատի առնենք մ ի ^ աղ գա ք ին մամ ուլին բարքե րր , աէեր2նական յաղթանակին 1ւ գիտէ թէ այդ յաղթա­ լամ աշ իւարՀ ին մ էշ եւ մ ե ծա պէս պիտ ի բաբձրա–

\Եաբոպայէն մինչեւ Աաք երիկա ։ նակէն վեր 2 րո լ ո ր զին ո ւո ր ա կան ու ռազմագի տա­ ցրնէ /// * քիուսիոյ Հեղինակութիւնը , երբ պարզուի

Ա յստեղ , Փար ի ղի մ ԷՓ , ն ա խ ա սլա տ ե ր ա զմ եան կտն խարիսխները պիտի կորսնցնեն իրենց կարե– որ իհուսիա ձեռք կը կարկառէ /Թուրքերուն եւ Պո֊

թերթ եր էն քանիսն կրնա յին ճակատաբաց ներկա­ ւորութիւնր։ Ատոր Համար է որ հ) • Ռուսիս ք Հաս– լի"Ր կը Հււչակէ Բ՝ռւրքիոյ մայբաքազաքբ, Հրա­

յացնել իրենց եկամուտի աղբիւրներբ։ մ ար կարս ի եւ ԱբտաՀան ի ժամ ան ա կա ւ ո ր սլար՛ ժարելով Ո* ուս ի ո յ ցարերուն դարաւոր բաղձանք–

Առր մէկը չունէր «գոց սլաՀա րաննե րո ւ» պատ– սլում բ անընդունելի զիշում մը չէ : Պարպում ր ներէն։
կրնայ տեւել միայն մինչեւ այն օրը երր Հ ամա շ՛ Հ^քՒայմ էնտ Բ՝այտ»
մութիւններ, Հռչակաւոր Հ<թ՝ան»էն , Հ<Մտթէն»էն կբ ւիակէ իր մէ2բերումնե–

մինչեւ « Փըթի Փառիզիէն»ն ու ուռնալ»ր եւ խարՀա յին յեղափոխոլթիւնր պիտի ււտեղծէ տ յն֊ ԲԲ , յայտարարելով թէ անոնք լոյս կր սփռեն այ­

միւսներբ; պիս ի կա ր գո լա ա ր ք մ ր որուն մէշ ամ էն Հողամաս սօր Բ՝ուրքիո յ ներկա յա ս ո ւ ած սլ ա Հ անշներուն

Գրամր շուրի պէս կր Հոսէր Հազարումէկ աղ­ պիտի ունենա յ իր ի բաւական աէրր ել աշ խսւտա– նկարագրին ու շարժառիթներուն վրայ ։

բիւրներէ , մ ինչեւ սուլթանական եւ. ցարական ւորներն են որ պիտի արժեւորեն Հողը՝»։ ինչպէս կր տեսնէք, նորագիւտ մը չէ որ կ*րնէ

սնտո ւկներէն , ինչպէս անոնց յա^ո րգնե ր ու տոպ– (հա ս Հ եղինակր կբ յիշէ ոա րի շ Հ րւաււալա րակառ­ Լոնտոնի շաբաթաթերթին աշխատակիցր : ՝Բաղա–

րակներէն : Իսկ ի" չ որ տեղ ի ո ան ե ց աս ւ գրաա ման ալ րի աԲր՝ Փավլովիչի մէկ Հաստ որբ որ նուի րա ած քակտն սլասյմաններու ներկայ դասաւորումր իրա­

շ բ շանին , դհռ երէկուան պատմութիւն է։ կ ազգային ու գտղթային Հասրցերու։ ^Հայաստա­ ւունք կուաոասյ իրեն անշուշտ վերյիշելու ամէն ան–

Ա յմմ ԱաՀմ անաղ իր մոգովը էլ ո լզէ խափանե է նի մէշ խորՀրդային վարչաձեւին Հաստատում բ ա֊ նաղաստ րառ որ ժամ անա կին արտասանուած է մե–

ա յգ սա յթաքումներր , ապաՀ ովելով մ ամ ուլի ա– ռասշին քայլն է գէպի այն դաշնակցութիւնը որ գի դէմ : Ե՛՜ սակայն , եթէ քսանըՀինդ տարի առաշ֊

զատութիւնը եւ պա րկե շտո ւթիւն ր ։ Պ՝ա շաոպանե լո վ պիտի Հիմնուի կուԼկասի , Վրաստանի , Հայաստա­ ուան Հէքեաթներն են որ Հիմ պիտի ծառայեն այ՛

պարկեշտ մամուլը։ նի եւ Թուրքիո յ միշեւ, գա էակցութիւն մր որ սօր մեր Հարցին մասին վճիռ արձակելու Համար,

Բարեմիտ մտրգիկ գլուխ կ^օր-օրեն . • » պիտի րլլայ կորիզր որուն շուբ2 պիտի ՀաւՐախբմ– այն ատեն մենք ենք ոբ կբ շաՀինք զատր, որով֊

Ծանօթ Հրասլարակագիր մբ կ՝^առա^արկէ որ րուին ուրիշ արեւելեան ազգեր՝» ։ Հետեւ արար-աշխարՀ գիտէ որ Հայանպաստ ար–

թեբթերբ Հրապարակաւ յա յ անեն թէ ի՚նչպէ" Ակաչկոյ կ՝եդրտկացնէ որ եթէ երկու կողաՐե– տասյայտութ իւննե րը մինչեւ 1920 աւելի ստուար

1լաագրին : Ուրիշ խօսքուէ , Հաշիւ ցուցնել։ րր այսինքն ^/ . Հայաստանն ու Բ՚ուրքիան րմ– Հաւաքածոյ մր կր կա գաք են քսան Հ ակս/Հայ ալն գա–
բռնեն
Գեռ կր խօսինք։ այս ի րոդութ իւննե ր ը, այն ատեն կարելի է բանռւթիւնները։ ԺԻՐԱՏՐ

Fonds A.R.A.M