Page 61 - ARM_19-1945_04
P. 61
ԶԱԻԵՐՈԻ ԾՐԱԳԻՐԸ
ք-1 ճ 1^ճ Գ՚ՐՍ * ՛ «օռճ ո 1921 Զախակողմեան Հոսանքներու պատուիրակս
է. ձՀ–%.1\.Հ՜\. 1 «.(.Տ. Տ76.28« թիւնները երէկ ալ շարունակեցին իրենց խորՀըր–
17, » ո « 0շսո«տա« - Ր ձ ա Տ ( 1 3 8 ) Գա կց ութի ւննե րը , միացեալ ծրագիր մը կազմելու
1«. : 008. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Րտոտ 1678-քՅ Համար , ոը պիտի ներկա յա ց ուի ապագա յ վարչա
ք*ԱԺ1յԵԳԻն– Տար. 150, 6ամԱ». 400. Յամս. 200 ֆրանք։ պետին ։ Թերթերը կը գրեն թէ առքի օրուան ժո -
զովին մէք Համաձայնութիւն գոյացաւ ներքին քա
ԴԲ&ԹԵԲՐ*՝ V^ոճ^^ա 2 Ւ ^ օ տ հ ™ 1945 Ո ւ ր բ ա թ 2 " ն ո յ ե մ բ ե ր ղաքականութեան մասին։ Եբէկ պիտի քննէին ար
տաքին , տնտեսական եւ ընկերային խնդիրները յ
Այս խորՀ բգակցութեաց կը մ ա սնա կցին Աշ -
* ե . ՏԱՐԻ - 17« ^ « - 4547-^որ ա ն2 Ր ջ թ ի , 176 հ^ա;, * ՄԻԱԱ^Աէ 3 1* խտտանքի Դաշնակցոլթիւնր եւ Մ արդու Իբա -
ւունքներու Լիկան* իսչ\ ոբ դժդոՀութիւն սլաաճա–
ռած է աքակոգմեան Հոսանքներուն։ (Հետոյ , խոր–
ԵՐԻՏԱՍԱՐԴԱԿԱՆ Հ ր գա կց ո ւթ ի ւնն ե ր էն դուրս կը մնա յ Հանրապե -
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ ա ական - ժ՛ողովրդական Շարմում ը , որ փ^բքէ՛^1
ընտրութեանց երեք յաղթականներէն մէկն էՀ
՜ Զ ձ ե Ն * , Տ/՚ՆՕԻԻՆ* ՀԱՏՐԵ-լԻք– ԵՈ ԱԶԱՏՈՂԻՆ Ի^նչ դիրք ՚զիաբ բռնէ այս Հոսանքը, եթէ ընկեր
վարականները , Համ ա յնավա րնե ր ը եւ մ իւս ձախ
.Անցեալ անգամ փորձեցինք բնդՀանուր ակ - Հոսանքներս այնպիսի ծրագիր մր մշակեն ոը ըն*
Պաաե րազմ Էն առաք , բովանդակ աշխարՀ նարկ մը Հա յրենիքի եւ նոր սերունդի մ ասին I դունելի էրլլայ իրեն Համար :
աՀ ուդոդի մաանուած Էր , աեսնեչով աննախոն - Այժմ խօսինք Հայրենիքի եւ ազատութեան մասին % Մամուլբ այժմէն կը քրքրէ այս թսղիբԱեբը ,
իք սւ էյ զին՛ա ր շա ւր որ կբ ծաւալէ բ ամէն կողմ : Բոլորս ալ գիտենք ոը Հա յրենիք եւ ազատ ու - դիտել տալով թէ մեծապէս պիտի դժ ուա բանայ
Բ"ԼՈԲ ՚զաա րասաութ իւննե ր բ ի Հարկէ ՛զի" թիւն իրար Լրացնող , երկու զուգընթաց բառեր նոր կա ռա վա բ ո ւթե ան կաղմ ը , եթէ երեք յաղթա
ա ի յանգէ ին փոթորիկի մր : Մանաւանդ որ , ար - են 1 Եթէ քան անք իրարմէ զատել , անկասկած ի" կան Հոսանքները միացեալ ճակատ չկազմեն,
զ ի ական սպա ռազին ո լիք– եանց կա խ ա բ դա կան ումը րենց բուն աբմէքին որոշ բան մր կը կորսնցնեն : ընդՀանուը ծրագրով մը։
վա րձութեան կր մ աանէբ օրուան Հզօրնե բ ր : Միքայէլ Նա լրանա եան Ազատութիւնը կ^եր -
Ս ուր է ին ա շխաբՀ ակա էութեան ախորժակնե - գէր իր մանուկ Հասակէն իսկ, «Ե*~ իմ անղօրթե– ՊաչքաԱևաԱ թնճուկը
օ
րր : թունաւոր մթնոլորտ մբ ստեղծուած էր Առ" ւերով ազատութիւն գրկեց ի * * •» : Հսկայական
զեբու Դաշն՛ակցութեան չուրքը ՝• Ով ո Լ1 իբ ում ի գրականութիւն մ շա կո ւած է ա յս մ ասին., ա՜մ էն ազ– ինչպէս կը յիշոլի , Անգլիա եւ Մ * ՆաՀանգ -
ւլ ադաթնակէաին Հասած էր , այչեւս չէր ոսԳ^*Բ ները բողոքած էին Խ * Ա իութեան դէմ որ անտե
կապ ունենա է անոր Հեաւ Եւ անոնք որ լաւ սեր - գի մ էի ժողովուրդ նե– սական դաշնագիրներ կնքած էր Ո՚ումանիոյ ,
աած էին արզի զինա ր ո ւե ս ա ին գաղանիքներր *. \*նչպէս անՀատներր, նոյնպէս
կ աճ ապա րէ ին զա րնե է առաքին Հարուածք • րը կը ձգտին իրենց Հայրենիքի աղատութկան ; իւ Հունգարիս յ եւ Պ ուլկաբիո յ Հետ , առանց խո րՀ ԲԲ~
Այսպէս սլայթեցաւ «շանթ ամաքա»բ , յեաոյ րաքանչիւր ժողովուրդի պատմութեան մէք յա - դակցելու։ 1^*ա՚էէիոյ երեսփ* ժողովին մէք արտա -
ԱշխարՀ ամարար , Հիմէն սարսելով ամըողք էւ ՛՜բո~ ճախ կը Հանդիպինք ազատութեան ոգին մարմնա քիս նախարարր յայտարարեց թէ ստացած են Մոս
սլան : Ար իւն եւ աւեր ա ա ր ած ե լո վ մ ին չեւ 0*վ՚Բ իկէ ցնող դէպքերու ։ Ըւլան անոնք ներքին թէ աբտա– կա ւս յի պա տ ա ս իւ ան բ : Թէեւ մ ան րամ ա սն ո ւթ ի ւն–
եւ Ասիա : ՄԻ"է\եւ խաղաղականի ավւերր : քի պոռթկումներ հ Ու միշտ կը տեսնենք պայքար ներ չՀ ագորդեց , բա յց ի ր աղե կն եր կը Հաւաստեն
Մնացեալը ե բ է կո ւան պաամ ութիւն է : ան– բոն ա կա լո ւթ ե ան դէմ՝ ա զա տ ո ւթ ե ան Համ ար : Ա յս թէ տպաւորութիւնը լալ չէ : Մ ոսկուա պարզապէս
թ ամարար յան դե ցաւ աՀոելի վւլոլզումի մը՛. Երեք վերքին պատերազմին տեսանք թէ ինչպէս ժողո - կը պատասխանէ թէ կնքուած պայմանադիրները
Հ զօր , մ իաՀ եծան կա յ ս ր ո ւթ ի ւնն ե ր , Դեր մ ան իա , վո ւր դն ե ր ը պա յ քա ր ե ց ան , նո յնիսկ տաբբե ր վար շեն վնասեր Անդլիոյ կենսական շաՀերուն , եւ կը
Իտալիա եւ ճափոն վե ր ա ծ ո ւե ց ան աՀաւո բ քաոսի դապետութեանց Հետեւող ազգեր, իրենց Հայբե - ձգտին զարկ տալ ք$ * Մ իութեան եւ դրացի երկիր–
մը : Ելքը ոչ իսկ Ասաուած կրնայ նախաաեսել : նիքի եւ ազատութեան Համար, թէ ինչպէս յա - նկբու առեւտրական յարաբեբոլթեանց :
Ա իա յն մ ո զո վո ւր դն ե բ ո ւ թ չուառութիւնը մ ա" Օրէ ն կառչած մնացին իրենց ա յ դ զազափա - Նախա բա րին յա յաա բաբ ութ իւննե բէն կը Հ ե–
նկար աղբելով , թ երթեք ր կր դրեն թ Է 13 միլիոն րին , անընդՀատ կռուելով ներքին թէ արտաքին տեւի թէ Անգլիա յոռետես է Պ ա լքաննե ր ո ւ կա -
Դերմ աններ ցիրուցան կր թափառին կեդր * Եւբ ո– ճակատներու վրա յ Հ Մասնաւորաբար շեշտեցինք ցու թեան մասին , ցորչափ բնդՀ * ընտրութիւներ
սլայի ճամբաներուն վրայ, աարուբեր՝ չորս Հո - նե բքին ր , որովՀետեւ ազատութեան իմ աստը խե կատարուած չեն, ժոզովբդապետոլթիւն Հաստա
վերէն։ Դաղթ մը, Ելք մը, որուն նմանր չէ աես - ղաթիւրող մ արդիկ մ ի շա գանուած են աշխարՀ ի տելու Համար ։ քիումանիոյ մէք ոբ եւ է կարդա -
նուած աշխարՀ ի պատմութեան մէք։ վրայ ։ Զ°Բ * տ Ր է դիմադրական եւ աղտ տ ու - զ բութիւն չէ եզած ա յս ուզդութեամ բ ։ Պ ուլ կա -
Ե*– աՀա նորէն զինարշաւ : Ա պա ռազին ութ իւն՝ թեան ոգին մարմնացնոգ մարտիկը, իր բռնա - Բբոյ մէք ընդդիմադիր Հոսանքները որոշած են
աներեւակայելի չափերով. Ամէն ճակատի վրայ գրաւուած ՀայՐսսէքր ^Աձ տեսնէր միշա ազատ ; չմ ա սն ա կց ի լ րնտ բութ եանց ։ Լոնտոն ի մ էք կը
ե ւ ռազմ ական ղ ի ա ո ւթ ե ան բո լոր Հնարքներով : Ջէ0 ոբ կր խօսէր Ագատ ֆրանսա յի անունով։ Ժ՝ո - էՈթդեն թէ մինչեւ որ ազատ ընա ր ութ իւննեբ չկա՛՛
Զինարշաւ՝ ասլաՀովելու Համար խազազու - գո վո ւր դն ե՜ր ո լ֊ մ՛էք դիմադրութեան եւ պայքարի ՛աւարս լին այգ երկիրներուն մէքք Անգլիա պիտի
թիւնր եւ յաղթականներուն վաստակը ; «•
ա յլ եւս ո եւ է պետութիւն չՀամ արձակի պաաե - ՜նուին Հ ա յրենիքի ազատութիւնը կորսնցնելու Ն ս՛ խ ա ր ա ր ր պա ա ա ս խ ան ե լո վ Հարցուեր՜ մր ,
րազմ յայսւարարել» , ինչպէս կ՚ըսեն ։ սպառնալիքին կամ վտանգին առքեւ եւ կամ կոբ– յայտաբաբեյց թէ կառավարութիւնը կ ընդունի
Նո ը սպառազինութեանց թագ ու պսակը Ալի սուած ազատութիւն մ ր կհուզեն ձեռք ձգել ։ Ոչ նախագաՀ Թրում բնի 12 կէտերր , աշխարՀ ի խա–
տի կազմէ, անշուշտ, Հիւլէ - ռումբը , որուն առա Հա յրենիք եւ ոչ ալ ազատութիւն ձրի կը տ բ ո լին ղադութիւնր ապաՀովելու Համար ։
քին փորձբ կատարուեցաւ ճ ավան ական երկու քա– ժողովուրդներու ,այլ ժողովուրդներն են ոբ կառ Հ ի ղ հ -ՌուէքֆԱ գաղտնիքը
նեն, նո յնիսկ
ղտքնեբու վրա յ եւ Համ ար ո ւե ց ա լ «փրկաբար՝» Հ մ աՀ ո լան գնով։ Այդպէս չէռր արդ
Այսպէս , այն երկու պեաութ իւննե ր ը որ մին - եօք Հայ ռազմ իկի՚ս նշանախօսքը , երը իր պա յ քա
շե Հ իմա կբ խ բա չէին պարտաւոր ի չ զինուո րու - լ՛ ի դ րօշին վրա յ ար իւն ով կ՛ արձանագրէր Ս՛ահ ՆախագաՀ Թրում րն Հեբքեց ա յն ԳԲՈ յԲս^*ԲԲ
թենէն, Մեծն Բրիաանիա եւ Մ * ՆաՀանգնեըը^ կամ Ագատոլթ-իւն, մինչ Հայ ծերունին լալով կը թէ գազանի Համաձայնութիւն մը կնքուած էր
արդէն իսկ ծրագիրն եր 1լ ո րոճան , մ ի շա կանգուն խնգրէր « Հ ա յ ր ե ն ի ք ի սպատոլր-իւն տեսնել ո լ մեո– ^ " ղ ՚ / է ւ թ ի եւ Զ բրչի լի միքեւ, Հիւլէ . ռումբի գոր
նիլ • • • » : ւ : , ծածութեան
եւ շարժուն պաՀելոլ Համար իրենց բոլոր ումերը։ մ աս ին ւ ՆախագաՀ ին յա յտարարու -
Հի թ էէ ր ական նա խա յարձակման ա ռթ իւ էր որ ԱնՀատի ազատութիւնը ճիշդ է, պէտք է տեգի թեան Հ ամ աձա յն , Մ * ՆաՀանգնե րը , ԱՀնգլիա եւ
Անգլիա մ է կզի դրաւ դարաւոր ա ւան դո ւթ ի ւն մ ր տայ Հաւաքական ազատութեան , բայց միեւնոլն Բան աաա Հաւասարապէս բաժնեկից են եւ գիտեն
եւ Հաստատեց պարտաւորիչ զինուորութիւն Հ Որ մամ տնակ չմոռնանք որ անՀաաներոլ ազաաու - Հիլլէ - ռում բին^ գաղտնիքը ։ Անդլիո յ վարչապե -
եւ է նշան չկայ թէ պիտի քնքուի օրէնքը՛. թեան վրայ Հիմնուած են Հաւաքական ազաաու - տբ Ո ւո շին կթ ըն կ՝՛ երթա յ , քննելու Հ ամ ար մ իքաւլ–
Պատերազմ ի ընթացքին էր որ Մ * ՆաՀ տնգնե– թիւնները ւ գային քագաքականո ւթիւնը Հիւլէ - ռում րի գիւ -
րբ որոշեցին զէնքի տակ առնել մինչեւ 45 տարե - Երկրի մը ներքին օրէնքներր թէեւ որոշ չա - տ ին առթիւ ։ Երը ՚" յս մ ասին Համ աձա յնութ իւն
կաններր , կտզամ ակերպելով մ ի լիոնաւո բ , ամ ե - փով կը կա շկանդեն անՀ ատ ին ազատութիւնը , զո յան ա յ Ա * ՆաՀ անգներ ուն , Անդլիո յ եւ *Բանա–
նազօր բանակներ : բա յց միւս կոզմ է էլապաՀ ովեն Հ աւաքականու - տայի միքեւ, Ա՛յն ատեն խո բՀ րդակցութիւննեբ
Արզ, պատերազմ ր Հազիւ զազրած , զինուոբ– թեան ազատութիւնր : պիտի կատարուին ուրիշ ագգեբու Հետ։
սե՜րր գեռ տուն. չՀասած , Մ * ԼյաՀանգներու նախա Նա խազա Հ ր Հ եր քեց այն են թ ա դ ր ո ւթ ի ւն ր թէ
գաՀ ը կը պաՀանքէ կաղմակերպել նոր բանակր : Ազատութիւնը երբեք առաձղ ական բառ մ ր ա յս քնն ո լ թ ի ւն բ կրնա յ գ ուռ բանալ Երեք Մ եծե -
Մէկ աարի մ արղանքի ենթարկել 18 21 տարե - պէտք չէ դառնայ : Եթէ ըսենք, օրինակ , թէ ա– բու նոր ժողովի մր : Եւ ^Բ^լսեց թէ Անդլիո յ վար–
կան երիտասարդն/,րր , որպէսղի լեցնեն նախկին ղատութիւնը ազաաու թիւն է ուր ոբ ալ Րէէա յ 1 չասլեաբ կրնայ ուրիշ որ եւ է Հարցի մասին խօ–
ռազմիկներուն աեղը ։ ս խա լած պիտի ըլլանք որոշ չավւով : Ամ էն երկիր ս1՚Լ 1 Բա մ0 ԷԲ ՚" յ Ո ե լո ւթ ե ան գլխաւո ր նպատակը
ունի իր մա սնա յատուկ պա յմ անները ։ Ամէն երկրի Հիւլէ ական ուժի խնդիրն է յ
Պ * Թրումըն պարծանքով կր յայտարարէր * մէք թէեւ ազատութեան իմ ասա ր նոյն ձեւով կր
— « Մ՛ Նահանգները այսօր ունին զինուորա բացատրեն, բայց նոյն ձեւուէ չեն գործադրեր ՚, ՍԹԱԼԻՆԻ ՊԱՏԱՍԽԱՆԸ
կան ո ւ ժ ւքը շաա ա ւ ե լ ի մ ե ծ քան որ ե ւ է ատեն Հ>այբեսիք մր ապրելու, աճելու եւ բարգաւա– ՆախագաՀ ր ա յս առթիւ Հաստատեց թէ ստա
մ ե ր պ ա տ մ ո ւ թ ե ա ն մ է ջ : Ա յ դ " Ըո լ օ շատ ա ւ ե լ ի մ ե ծ ճելա Համար , պէտք ունի ազատութեան։ ցած է պա տ ա ս խ ան ր ա յն նամ ակին ՛լո ր ղրկած էր
է քան ուրիշ ո եւ է ոպգի ուսը» : Պատմութիւնբ մեզ կր սորվեցնէ թէ Հայբե - Աթալինի , Ա ո ս կո լա ք ի ամերիկեան դեսպանին մ ի–
Ե*– » միեւնոյն ատեն , կր թելադրէր աւելի նիքն ա ազատութիւնր անՀրաժեշտ են ժողովուրդ" քբցաւ : ք՚բ րս լտա րա րութեան Հ ամ աձա յն , սլա -
զարկ տալ ոսլառտզինա թ ե ան ց ։ «// իա քն բոնի ու– ներու Համար՛. Բայց այդ նոյն պատմութիւնը կը տաս խան ր զ ոՀ ացուց ի չ է , աո դորո ւած բար ե կ ա -
ժով կրնանք Հասկցնել Հաւանական նտխայէսբ - Տ աստ աս։ է նաեւ թէ ժոզովուրզնեբբ յաճախ կոր - մական զգացումներով։ Երր Հարցուցին թէ ոբ եւ
ձակներու թէ թ ո յ լ սլիաի չտանք որ եւ է սպառնա սրնցուցած են սլա յքարով ձեռք բեր ուած աղա - է պատճառ կաԲ յ չՀ ր ա տ ա ր ա կ ե լո ւ երկու նամ ակ
լիք խաղաղութեան եւ առատութեան դէմ» : տ ո ւթ ի ւնն ե բ ր : ինչպէս ժ ո դո վո ւրդնեբն են աղա - ները, նախագաՀ ր կարճ «այո» մբ պատասխանեց
Նոյն իսկ Հիլէէ ՜ ռումբին զիւտբ ապաՀովոլ - տութիւն ձեռք ձգողները ,նոյնպէս այդ նոյն ժողո եւ աւելցուց թէ նամ ակն երր պիտի Հ ր աաա բակ -
թիւն չի ներշնչեր Ա . ՆաՀանգնե բու նախագաՀ ին : վուրդներն են զայն կորսնցնոգը։ Ամէն
Տակաւին խօսէիռնք Խ • Միութեան մասին , 1 կառչած կր մնայ իր Հայրենիքին եւ ազատ ու - հ)օսելով Դերմանիո յ մասին, նախագաՀ ր յայ
անսպառ շա ե մ արան մ ա ր ղ կա յ ին ումի , ոբ ա շ - թեան, մ աՀ ո ւան գնով իսկ։ տարարեց թէ ամերիկեան շր քանին զինուորական
խարՀ ղա րմ ացուց իր ռազմ ական խո յանքով : ի զուր չէր , երբ Հայ մամիկը կ՚ողբար «Ազա իշխանութիւնբ քաղաքային իշխանութեան պիտի
Յաղթանակէն անմիքապէս վերքը* այնտեղ ալ տութեան սիրոյն Համար շատ արիւններ թափուե– վերածուի մինշեւ 1946 Ցունիս 1 : ճափոնի Հա -
ձ ե ոն ա բ կա ծ են բագմ ապատկե լու , կա տ ա ր ե լ ա զ որ. սն ... մար ալ նոյն կարգադբոլթիւնբ պիտի ըլլայ։ Այս
ի զուր
ձ ելու, բանազլլ , ն աւաաորմր եւ օդատորմիղը ։Ց չէր երբեք, երբ բանաստեղՆր կր գոչէր առթիւ կարդաց զօր* ԱյզընՀաուըրի մէկ նամակը,
Մարւոազան կրթութիւնը սչիտի սկսի շատ կանոլ «Ազատութիւն սիրողին այս աշխարՀը խիստ նեղ Դերմանիո յ վա ր չ ա կան կազմակերպութեան մա -
իքէն։ Իսկ Հիւլէ - ռումբի ել ուրիշ գիւտերու է... » : Ի զուր չէի՛ս վերի,սէէս այգ բոլոր թափ - սին ։ Զօրավարր իր երրորդ տեղեկագրին մէք կբ
գաղտնիքը կորզելու Համար, Հազարաւոր գիտնա ուա* արիւնն ու կեանքը։ գանգատի որ Ֆրանսացիները չեն ընդունիր Դեր -
կաններ կր տքնին գիշեր - ցերեկ : Մ ինչեւ անգամ Տիեզերական օրէնք է,– սիրել հայրենիէր , մանիան կեդրոնական վարչութեան մր վերածելու
գրուեցաւ թէ գերման գիտնականներ եւ մասնա - սիրել նաեւ Ա զ ա տ ո ւ թ ի ւ ն ը : տեսակէտը , ՛Հետեւաբար ծրագրուած կազմ ակեր -
դէտներ Հրալիրուահ– են։ լւ ՆԵՐՍԷՍ սլութիւնը կը կաղայ ։
Զինենք , զինուինք , — մ ինչեւ նոր պատերազմ յ
Fonds A.R.A.M
ք-1 ճ 1^ճ Գ՚ՐՍ * ՛ «օռճ ո 1921 Զախակողմեան Հոսանքներու պատուիրակս
է. ձՀ–%.1\.Հ՜\. 1 «.(.Տ. Տ76.28« թիւնները երէկ ալ շարունակեցին իրենց խորՀըր–
17, » ո « 0շսո«տա« - Ր ձ ա Տ ( 1 3 8 ) Գա կց ութի ւննե րը , միացեալ ծրագիր մը կազմելու
1«. : 008. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Րտոտ 1678-քՅ Համար , ոը պիտի ներկա յա ց ուի ապագա յ վարչա
ք*ԱԺ1յԵԳԻն– Տար. 150, 6ամԱ». 400. Յամս. 200 ֆրանք։ պետին ։ Թերթերը կը գրեն թէ առքի օրուան ժո -
զովին մէք Համաձայնութիւն գոյացաւ ներքին քա
ԴԲ&ԹԵԲՐ*՝ V^ոճ^^ա 2 Ւ ^ օ տ հ ™ 1945 Ո ւ ր բ ա թ 2 " ն ո յ ե մ բ ե ր ղաքականութեան մասին։ Եբէկ պիտի քննէին ար
տաքին , տնտեսական եւ ընկերային խնդիրները յ
Այս խորՀ բգակցութեաց կը մ ա սնա կցին Աշ -
* ե . ՏԱՐԻ - 17« ^ « - 4547-^որ ա ն2 Ր ջ թ ի , 176 հ^ա;, * ՄԻԱԱ^Աէ 3 1* խտտանքի Դաշնակցոլթիւնր եւ Մ արդու Իբա -
ւունքներու Լիկան* իսչ\ ոբ դժդոՀութիւն սլաաճա–
ռած է աքակոգմեան Հոսանքներուն։ (Հետոյ , խոր–
ԵՐԻՏԱՍԱՐԴԱԿԱՆ Հ ր գա կց ո ւթ ի ւնն ե ր էն դուրս կը մնա յ Հանրապե -
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ ա ական - ժ՛ողովրդական Շարմում ը , որ փ^բքէ՛^1
ընտրութեանց երեք յաղթականներէն մէկն էՀ
՜ Զ ձ ե Ն * , Տ/՚ՆՕԻԻՆ* ՀԱՏՐԵ-լԻք– ԵՈ ԱԶԱՏՈՂԻՆ Ի^նչ դիրք ՚զիաբ բռնէ այս Հոսանքը, եթէ ընկեր
վարականները , Համ ա յնավա րնե ր ը եւ մ իւս ձախ
.Անցեալ անգամ փորձեցինք բնդՀանուր ակ - Հոսանքներս այնպիսի ծրագիր մր մշակեն ոը ըն*
Պաաե րազմ Էն առաք , բովանդակ աշխարՀ նարկ մը Հա յրենիքի եւ նոր սերունդի մ ասին I դունելի էրլլայ իրեն Համար :
աՀ ուդոդի մաանուած Էր , աեսնեչով աննախոն - Այժմ խօսինք Հայրենիքի եւ ազատութեան մասին % Մամուլբ այժմէն կը քրքրէ այս թսղիբԱեբը ,
իք սւ էյ զին՛ա ր շա ւր որ կբ ծաւալէ բ ամէն կողմ : Բոլորս ալ գիտենք ոը Հա յրենիք եւ ազատ ու - դիտել տալով թէ մեծապէս պիտի դժ ուա բանայ
Բ"ԼՈԲ ՚զաա րասաութ իւննե ր բ ի Հարկէ ՛զի" թիւն իրար Լրացնող , երկու զուգընթաց բառեր նոր կա ռա վա բ ո ւթե ան կաղմ ը , եթէ երեք յաղթա
ա ի յանգէ ին փոթորիկի մր : Մանաւանդ որ , ար - են 1 Եթէ քան անք իրարմէ զատել , անկասկած ի" կան Հոսանքները միացեալ ճակատ չկազմեն,
զ ի ական սպա ռազին ո լիք– եանց կա խ ա բ դա կան ումը րենց բուն աբմէքին որոշ բան մր կը կորսնցնեն : ընդՀանուը ծրագրով մը։
վա րձութեան կր մ աանէբ օրուան Հզօրնե բ ր : Միքայէլ Նա լրանա եան Ազատութիւնը կ^եր -
Ս ուր է ին ա շխաբՀ ակա էութեան ախորժակնե - գէր իր մանուկ Հասակէն իսկ, «Ե*~ իմ անղօրթե– ՊաչքաԱևաԱ թնճուկը
օ
րր : թունաւոր մթնոլորտ մբ ստեղծուած էր Առ" ւերով ազատութիւն գրկեց ի * * •» : Հսկայական
զեբու Դաշն՛ակցութեան չուրքը ՝• Ով ո Լ1 իբ ում ի գրականութիւն մ շա կո ւած է ա յս մ ասին., ա՜մ էն ազ– ինչպէս կը յիշոլի , Անգլիա եւ Մ * ՆաՀանգ -
ւլ ադաթնակէաին Հասած էր , այչեւս չէր ոսԳ^*Բ ները բողոքած էին Խ * Ա իութեան դէմ որ անտե
կապ ունենա է անոր Հեաւ Եւ անոնք որ լաւ սեր - գի մ էի ժողովուրդ նե– սական դաշնագիրներ կնքած էր Ո՚ումանիոյ ,
աած էին արզի զինա ր ո ւե ս ա ին գաղանիքներր *. \*նչպէս անՀատներր, նոյնպէս
կ աճ ապա րէ ին զա րնե է առաքին Հարուածք • րը կը ձգտին իրենց Հայրենիքի աղատութկան ; իւ Հունգարիս յ եւ Պ ուլկաբիո յ Հետ , առանց խո րՀ ԲԲ~
Այսպէս սլայթեցաւ «շանթ ամաքա»բ , յեաոյ րաքանչիւր ժողովուրդի պատմութեան մէք յա - դակցելու։ 1^*ա՚էէիոյ երեսփ* ժողովին մէք արտա -
ԱշխարՀ ամարար , Հիմէն սարսելով ամըողք էւ ՛՜բո~ ճախ կը Հանդիպինք ազատութեան ոգին մարմնա քիս նախարարր յայտարարեց թէ ստացած են Մոս
սլան : Ար իւն եւ աւեր ա ա ր ած ե լո վ մ ին չեւ 0*վ՚Բ իկէ ցնող դէպքերու ։ Ըւլան անոնք ներքին թէ աբտա– կա ւս յի պա տ ա ս իւ ան բ : Թէեւ մ ան րամ ա սն ո ւթ ի ւն–
եւ Ասիա : ՄԻ"է\եւ խաղաղականի ավւերր : քի պոռթկումներ հ Ու միշտ կը տեսնենք պայքար ներ չՀ ագորդեց , բա յց ի ր աղե կն եր կը Հաւաստեն
Մնացեալը ե բ է կո ւան պաամ ութիւն է : ան– բոն ա կա լո ւթ ե ան դէմ՝ ա զա տ ո ւթ ե ան Համ ար : Ա յս թէ տպաւորութիւնը լալ չէ : Մ ոսկուա պարզապէս
թ ամարար յան դե ցաւ աՀոելի վւլոլզումի մը՛. Երեք վերքին պատերազմին տեսանք թէ ինչպէս ժողո - կը պատասխանէ թէ կնքուած պայմանադիրները
Հ զօր , մ իաՀ եծան կա յ ս ր ո ւթ ի ւնն ե ր , Դեր մ ան իա , վո ւր դն ե ր ը պա յ քա ր ե ց ան , նո յնիսկ տաբբե ր վար շեն վնասեր Անդլիոյ կենսական շաՀերուն , եւ կը
Իտալիա եւ ճափոն վե ր ա ծ ո ւե ց ան աՀաւո բ քաոսի դապետութեանց Հետեւող ազգեր, իրենց Հայբե - ձգտին զարկ տալ ք$ * Մ իութեան եւ դրացի երկիր–
մը : Ելքը ոչ իսկ Ասաուած կրնայ նախաաեսել : նիքի եւ ազատութեան Համար, թէ ինչպէս յա - նկբու առեւտրական յարաբեբոլթեանց :
Ա իա յն մ ո զո վո ւր դն ե բ ո ւ թ չուառութիւնը մ ա" Օրէ ն կառչած մնացին իրենց ա յ դ զազափա - Նախա բա րին յա յաա բաբ ութ իւննե բէն կը Հ ե–
նկար աղբելով , թ երթեք ր կր դրեն թ Է 13 միլիոն րին , անընդՀատ կռուելով ներքին թէ արտաքին տեւի թէ Անգլիա յոռետես է Պ ա լքաննե ր ո ւ կա -
Դերմ աններ ցիրուցան կր թափառին կեդր * Եւբ ո– ճակատներու վրա յ Հ Մասնաւորաբար շեշտեցինք ցու թեան մասին , ցորչափ բնդՀ * ընտրութիւներ
սլայի ճամբաներուն վրայ, աարուբեր՝ չորս Հո - նե բքին ր , որովՀետեւ ազատութեան իմ աստը խե կատարուած չեն, ժոզովբդապետոլթիւն Հաստա
վերէն։ Դաղթ մը, Ելք մը, որուն նմանր չէ աես - ղաթիւրող մ արդիկ մ ի շա գանուած են աշխարՀ ի տելու Համար ։ քիումանիոյ մէք ոբ եւ է կարդա -
նուած աշխարՀ ի պատմութեան մէք։ վրայ ։ Զ°Բ * տ Ր է դիմադրական եւ աղտ տ ու - զ բութիւն չէ եզած ա յս ուզդութեամ բ ։ Պ ուլ կա -
Ե*– աՀա նորէն զինարշաւ : Ա պա ռազին ութ իւն՝ թեան ոգին մարմնացնոգ մարտիկը, իր բռնա - Բբոյ մէք ընդդիմադիր Հոսանքները որոշած են
աներեւակայելի չափերով. Ամէն ճակատի վրայ գրաւուած ՀայՐսսէքր ^Աձ տեսնէր միշա ազատ ; չմ ա սն ա կց ի լ րնտ բութ եանց ։ Լոնտոն ի մ էք կը
ե ւ ռազմ ական ղ ի ա ո ւթ ե ան բո լոր Հնարքներով : Ջէ0 ոբ կր խօսէր Ագատ ֆրանսա յի անունով։ Ժ՝ո - էՈթդեն թէ մինչեւ որ ազատ ընա ր ութ իւննեբ չկա՛՛
Զինարշաւ՝ ասլաՀովելու Համար խազազու - գո վո ւր դն ե՜ր ո լ֊ մ՛էք դիմադրութեան եւ պայքարի ՛աւարս լին այգ երկիրներուն մէքք Անգլիա պիտի
թիւնր եւ յաղթականներուն վաստակը ; «•
ա յլ եւս ո եւ է պետութիւն չՀամ արձակի պաաե - ՜նուին Հ ա յրենիքի ազատութիւնը կորսնցնելու Ն ս՛ խ ա ր ա ր ր պա ա ա ս խ ան ե լո վ Հարցուեր՜ մր ,
րազմ յայսւարարել» , ինչպէս կ՚ըսեն ։ սպառնալիքին կամ վտանգին առքեւ եւ կամ կոբ– յայտաբաբեյց թէ կառավարութիւնը կ ընդունի
Նո ը սպառազինութեանց թագ ու պսակը Ալի սուած ազատութիւն մ ր կհուզեն ձեռք ձգել ։ Ոչ նախագաՀ Թրում բնի 12 կէտերր , աշխարՀ ի խա–
տի կազմէ, անշուշտ, Հիւլէ - ռումբը , որուն առա Հա յրենիք եւ ոչ ալ ազատութիւն ձրի կը տ բ ո լին ղադութիւնր ապաՀովելու Համար ։
քին փորձբ կատարուեցաւ ճ ավան ական երկու քա– ժողովուրդներու ,այլ ժողովուրդներն են ոբ կառ Հ ի ղ հ -ՌուէքֆԱ գաղտնիքը
նեն, նո յնիսկ
ղտքնեբու վրա յ եւ Համ ար ո ւե ց ա լ «փրկաբար՝» Հ մ աՀ ո լան գնով։ Այդպէս չէռր արդ
Այսպէս , այն երկու պեաութ իւննե ր ը որ մին - եօք Հայ ռազմ իկի՚ս նշանախօսքը , երը իր պա յ քա
շե Հ իմա կբ խ բա չէին պարտաւոր ի չ զինուո րու - լ՛ ի դ րօշին վրա յ ար իւն ով կ՛ արձանագրէր Ս՛ահ ՆախագաՀ Թրում րն Հեբքեց ա յն ԳԲՈ յԲս^*ԲԲ
թենէն, Մեծն Բրիաանիա եւ Մ * ՆաՀանգնեըը^ կամ Ագատոլթ-իւն, մինչ Հայ ծերունին լալով կը թէ գազանի Համաձայնութիւն մը կնքուած էր
արդէն իսկ ծրագիրն եր 1լ ո րոճան , մ ի շա կանգուն խնգրէր « Հ ա յ ր ե ն ի ք ի սպատոլր-իւն տեսնել ո լ մեո– ^ " ղ ՚ / է ւ թ ի եւ Զ բրչի լի միքեւ, Հիւլէ . ռումբի գոր
նիլ • • • » : ւ : , ծածութեան
եւ շարժուն պաՀելոլ Համար իրենց բոլոր ումերը։ մ աս ին ւ ՆախագաՀ ին յա յտարարու -
Հի թ էէ ր ական նա խա յարձակման ա ռթ իւ էր որ ԱնՀատի ազատութիւնը ճիշդ է, պէտք է տեգի թեան Հ ամ աձա յն , Մ * ՆաՀանգնե րը , ԱՀնգլիա եւ
Անգլիա մ է կզի դրաւ դարաւոր ա ւան դո ւթ ի ւն մ ր տայ Հաւաքական ազատութեան , բայց միեւնոլն Բան աաա Հաւասարապէս բաժնեկից են եւ գիտեն
եւ Հաստատեց պարտաւորիչ զինուորութիւն Հ Որ մամ տնակ չմոռնանք որ անՀաաներոլ ազաաու - Հիլլէ - ռում բին^ գաղտնիքը ։ Անդլիո յ վարչապե -
եւ է նշան չկայ թէ պիտի քնքուի օրէնքը՛. թեան վրայ Հիմնուած են Հաւաքական ազաաու - տբ Ո ւո շին կթ ըն կ՝՛ երթա յ , քննելու Հ ամ ար մ իքաւլ–
Պատերազմ ի ընթացքին էր որ Մ * ՆաՀ տնգնե– թիւնները ւ գային քագաքականո ւթիւնը Հիւլէ - ռում րի գիւ -
րբ որոշեցին զէնքի տակ առնել մինչեւ 45 տարե - Երկրի մը ներքին օրէնքներր թէեւ որոշ չա - տ ին առթիւ ։ Երը ՚" յս մ ասին Համ աձա յնութ իւն
կաններր , կտզամ ակերպելով մ ի լիոնաւո բ , ամ ե - փով կը կա շկանդեն անՀ ատ ին ազատութիւնը , զո յան ա յ Ա * ՆաՀ անգներ ուն , Անդլիո յ եւ *Բանա–
նազօր բանակներ : բա յց միւս կոզմ է էլապաՀ ովեն Հ աւաքականու - տայի միքեւ, Ա՛յն ատեն խո բՀ րդակցութիւննեբ
Արզ, պատերազմ ր Հազիւ զազրած , զինուոբ– թեան ազատութիւնր : պիտի կատարուին ուրիշ ագգեբու Հետ։
սե՜րր գեռ տուն. չՀասած , Մ * ԼյաՀանգներու նախա Նա խազա Հ ր Հ եր քեց այն են թ ա դ ր ո ւթ ի ւն ր թէ
գաՀ ը կը պաՀանքէ կաղմակերպել նոր բանակր : Ազատութիւնը երբեք առաձղ ական բառ մ ր ա յս քնն ո լ թ ի ւն բ կրնա յ գ ուռ բանալ Երեք Մ եծե -
Մէկ աարի մ արղանքի ենթարկել 18 21 տարե - պէտք չէ դառնայ : Եթէ ըսենք, օրինակ , թէ ա– բու նոր ժողովի մր : Եւ ^Բ^լսեց թէ Անդլիո յ վար–
կան երիտասարդն/,րր , որպէսղի լեցնեն նախկին ղատութիւնը ազաաու թիւն է ուր ոբ ալ Րէէա յ 1 չասլեաբ կրնայ ուրիշ որ եւ է Հարցի մասին խօ–
ռազմիկներուն աեղը ։ ս խա լած պիտի ըլլանք որոշ չավւով : Ամ էն երկիր ս1՚Լ 1 Բա մ0 ԷԲ ՚" յ Ո ե լո ւթ ե ան գլխաւո ր նպատակը
ունի իր մա սնա յատուկ պա յմ անները ։ Ամէն երկրի Հիւլէ ական ուժի խնդիրն է յ
Պ * Թրումըն պարծանքով կր յայտարարէր * մէք թէեւ ազատութեան իմ ասա ր նոյն ձեւով կր
— « Մ՛ Նահանգները այսօր ունին զինուորա բացատրեն, բայց նոյն ձեւուէ չեն գործադրեր ՚, ՍԹԱԼԻՆԻ ՊԱՏԱՍԽԱՆԸ
կան ո ւ ժ ւքը շաա ա ւ ե լ ի մ ե ծ քան որ ե ւ է ատեն Հ>այբեսիք մր ապրելու, աճելու եւ բարգաւա– ՆախագաՀ ր ա յս առթիւ Հաստատեց թէ ստա
մ ե ր պ ա տ մ ո ւ թ ե ա ն մ է ջ : Ա յ դ " Ըո լ օ շատ ա ւ ե լ ի մ ե ծ ճելա Համար , պէտք ունի ազատութեան։ ցած է պա տ ա ս խ ան ր ա յն նամ ակին ՛լո ր ղրկած էր
է քան ուրիշ ո եւ է ոպգի ուսը» : Պատմութիւնբ մեզ կր սորվեցնէ թէ Հայբե - Աթալինի , Ա ո ս կո լա ք ի ամերիկեան դեսպանին մ ի–
Ե*– » միեւնոյն ատեն , կր թելադրէր աւելի նիքն ա ազատութիւնր անՀրաժեշտ են ժողովուրդ" քբցաւ : ք՚բ րս լտա րա րութեան Հ ամ աձա յն , սլա -
զարկ տալ ոսլառտզինա թ ե ան ց ։ «// իա քն բոնի ու– ներու Համար՛. Բայց այդ նոյն պատմութիւնը կը տաս խան ր զ ոՀ ացուց ի չ է , աո դորո ւած բար ե կ ա -
ժով կրնանք Հասկցնել Հաւանական նտխայէսբ - Տ աստ աս։ է նաեւ թէ ժոզովուրզնեբբ յաճախ կոր - մական զգացումներով։ Երր Հարցուցին թէ ոբ եւ
ձակներու թէ թ ո յ լ սլիաի չտանք որ եւ է սպառնա սրնցուցած են սլա յքարով ձեռք բեր ուած աղա - է պատճառ կաԲ յ չՀ ր ա տ ա ր ա կ ե լո ւ երկու նամ ակ
լիք խաղաղութեան եւ առատութեան դէմ» : տ ո ւթ ի ւնն ե բ ր : ինչպէս ժ ո դո վո ւրդնեբն են աղա - ները, նախագաՀ ր կարճ «այո» մբ պատասխանեց
Նոյն իսկ Հիլէէ ՜ ռումբին զիւտբ ապաՀովոլ - տութիւն ձեռք ձգողները ,նոյնպէս այդ նոյն ժողո եւ աւելցուց թէ նամ ակն երր պիտի Հ ր աաա բակ -
թիւն չի ներշնչեր Ա . ՆաՀանգնե բու նախագաՀ ին : վուրդներն են զայն կորսնցնոգը։ Ամէն
Տակաւին խօսէիռնք Խ • Միութեան մասին , 1 կառչած կր մնայ իր Հայրենիքին եւ ազատ ու - հ)օսելով Դերմանիո յ մասին, նախագաՀ ր յայ
անսպառ շա ե մ արան մ ա ր ղ կա յ ին ումի , ոբ ա շ - թեան, մ աՀ ո ւան գնով իսկ։ տարարեց թէ ամերիկեան շր քանին զինուորական
խարՀ ղա րմ ացուց իր ռազմ ական խո յանքով : ի զուր չէր , երբ Հայ մամիկը կ՚ողբար «Ազա իշխանութիւնբ քաղաքային իշխանութեան պիտի
Յաղթանակէն անմիքապէս վերքը* այնտեղ ալ տութեան սիրոյն Համար շատ արիւններ թափուե– վերածուի մինշեւ 1946 Ցունիս 1 : ճափոնի Հա -
ձ ե ոն ա բ կա ծ են բագմ ապատկե լու , կա տ ա ր ե լ ա զ որ. սն ... մար ալ նոյն կարգադբոլթիւնբ պիտի ըլլայ։ Այս
ի զուր
ձ ելու, բանազլլ , ն աւաաորմր եւ օդատորմիղը ։Ց չէր երբեք, երբ բանաստեղՆր կր գոչէր առթիւ կարդաց զօր* ԱյզընՀաուըրի մէկ նամակը,
Մարւոազան կրթութիւնը սչիտի սկսի շատ կանոլ «Ազատութիւն սիրողին այս աշխարՀը խիստ նեղ Դերմանիո յ վա ր չ ա կան կազմակերպութեան մա -
իքէն։ Իսկ Հիւլէ - ռումբի ել ուրիշ գիւտերու է... » : Ի զուր չէի՛ս վերի,սէէս այգ բոլոր թափ - սին ։ Զօրավարր իր երրորդ տեղեկագրին մէք կբ
գաղտնիքը կորզելու Համար, Հազարաւոր գիտնա ուա* արիւնն ու կեանքը։ գանգատի որ Ֆրանսացիները չեն ընդունիր Դեր -
կաններ կր տքնին գիշեր - ցերեկ : Մ ինչեւ անգամ Տիեզերական օրէնք է,– սիրել հայրենիէր , մանիան կեդրոնական վարչութեան մր վերածելու
գրուեցաւ թէ գերման գիտնականներ եւ մասնա - սիրել նաեւ Ա զ ա տ ո ւ թ ի ւ ն ը : տեսակէտը , ՛Հետեւաբար ծրագրուած կազմ ակեր -
դէտներ Հրալիրուահ– են։ լւ ՆԵՐՍԷՍ սլութիւնը կը կաղայ ։
Զինենք , զինուինք , — մ ինչեւ նոր պատերազմ յ
Fonds A.R.A.M
