Page 1 - ARM_19-1945_04
P. 1
տատ Հօռձ* քո IV 2» ԼԵՐՋԻՆ ԺԱՄ
Տ.€.Տ. 376.286 ՄԻՆԶԵԻ ՊԱՐՍԻՑ ԾՈՑ^
17. &ս« Օօոռտո» - ք.41ԱՏ (136) Ամերիկեան գործակալութիւն մը կը Հեռա -
161. : (108. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Բտւոտ 1678-63
ԲԱԺ՚նԵԳԻ՚ե–"֊ Տար. "50, 6.ս<քս. 400, Յամ՛ս. 200 ֆ|ւա1ւք։
գ լ Լ թէ Լոնտոնի դ ի լան ա ւլի ա ա էլան շրջանակնե բ ր
ա&ւձւ 2 ՕօէօհքՏ 1945 Ե ր ե ք շ ա բ թ ի 2 Հ ո կ տ ե մ բ ե ր խորապէս աւլւլւււահ են կարգ մը լուրերէ , , որււնց
Համաձայն Խ՛Մ իութիւնբ որոշած է նոր պաՀ ւււն ջ֊՛
ԺԷ • Տ Ա Ր Ի - 17» ձոոձ» 4520-'եոր շրջան թխ. 149 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱք-ԵԱ՚ե ԳԻ՜Ն՝ 3 Ֆր– ներ ներկայացնել արտաքին նախարարներու խոր*
Հուրղինւ Զանագան աղբիւրներէ կր Հաւաստեն
իժէ Ռուսիս/ նրբանցք մբ կբ պաՀանջէ ք՛րտնի մէ
ՄԵՐ ԽՕՍք-Ը ԵպխկոպոսԱեաւ շքախուՎր մը ջք ն , որուն շնորՀ իւ պիտի կրնա յ Կասպից Օ^ոցը
կապել Պարսից ծոցին։ Կ՚բսուի թէ 1Ս . Մ իութիւնբ
մ իա յն այս պա յմ անով պիտի Հ բաժ ա րի Մ իջհրկ -
րս՚-կանի մասին
ԾՈՎԵՐԷ ԾՈՎ դեպի ԱմԽիկա Պ՚սրսից ծոցին ըրա^– պաՀանջնեբու մէկ մասէնւ
Հետ Հաղորդակցութեանց մնայուն
Ս|տյաԷյլԷ& կ ը գրեն, մ ե զ ի Այսօր, Հինգ ֊ ճամբայ մբ ապաՀուէելու այս ճիգերր մաս կբ կազ
&սգիբը կապ չունի մեր Հա յ կա կան ե րա ոնե ֊ չարթի, Աարսիլիոյ նաւաՀանգիստը Հասաւ շուէ– մեն Ո՚ուսիոյ այլեւս պատմական ծրագրին , ծովա
րուն Հետ, այլ կր 1Ա՚ԲաԲ^Բէ Միութեան; յին ելք մբ ապս/Հ ովելու Համար : Այս կէտին վրայ
եւ երե։ ո յթները կը տական «Կրիփշոլմ՝^ շոգենաւը, որով կը ճամբոր–
/»// լո ր ւոեդեկութիւններր զ •< Հ աւլուիմ ստանալով , քհուսերը ա յլեւս Հարկտ -
է որ եւ է ձեւով դեն ( Հայաստանէն գալով՝ գ է ա ի Ամերիկա պիտի
Հաստատեն թէ էք ո ս կո ւա վճռած գ բուած պիտի չբլչան իրենց առեւտրական եր թե"
մեկնին) ^արեգին արքեպ . ի) ա չա ա ո լր եան , Ա ամ–
յենարաններ Տարել Մ իջերկրականի մէջ : ւեկը կատարել Տարտանէլի ել $իպրալթաոի մի -
եկսփև րրէ ՚ ս ր ք ե սլ • ^բալֆայեան , Վարգան եպիսկ՛ */* ա ււ՛»
Այս ձգտումը բացորոշապէս երեւան ջ ո ցաւ , որոնք երկուքն ալ օտար պե ւոութե անց
1՚0 ո րՀ ուրդին մէ՜ջ, մ ասնաւ ո բաւղէ ս իտա պա ր ե ան , Տ իրան եպիսկ • *\յերսո յեան , Ա իոն եպիս •
Հինգերու // անուկեան , ինչպէս նաեւ կարասլետ քՀնյ . ^ալ ՝>:։ կո գութ եան տակ են։ Ռ՚֊զգակի Պարսից ծոց ել
լական ժ աո անդ ու թե ւսն իոնդ ի ր ր քնն ո լլււծ ատ են : Պ՛ ՀայԿ. Գավուքճեան ե՚քւէ կարելի է Միջերկրականի ծովափը Հասնելու
երկու շրջաններ ,՛Լէլա ֆա յեան , , ճէյմս Ջան -
Ա յո աո թիւ յ ի շուեցտն իրողութիւնը, միեւնոյն ատեն մեծ կարեւորութիւն
սը (յ ր կո ա ա ս ան կ ղզ ի ն եր ո ւ ն մէջ եւ ա լիր ի կ ե ա ՛Ո քալեան , Պետրոս խ՚էրգեան , Առաքել Եազըճեան
պիտի ունենա յ զինուորական տեսակէտով , որախ
Լ պատգամ աւորներ էջմ իածնի մոդով ին ) : «Տա՜
Տրիսլոլիսը : Եթէ խնդիրը յետաձգուելու Հհտեւ $Ա • Ա իութիւնբ այն ատեն ի ւէիճակի սլիւււի
ռա^ի թ գթա կից ր կրցաւ շոգենաւ բարձրանալ եւ
՛ե չանա ղեր թէ բոլորովին մ է կղի գրուած է ։ Գադա– եր կար տեսա կց ո ՚֊թ (՚ *–ն մ ր ուն եց աւ Ղ՝ա բեղին ար Ը/լայ ղօրեղաւզէս լւլա շւոպանե լու իր արեւմտեան
քեպիսկոպոսին
՝"ԷՔ էէ " V ՚^՚՚ղ՚՚վր անելի մբ յանգած է , ել. բագ - Հետ ; ԼհքՍ Բ • Այգ տեսակցոլ - կււզը, արեւելեանր արդէն ւզ աշտ պան ուած Բժէսւլով
մաթիլ փչոա խնդիրներ կարգի կբ սպասեն : ՝ք^ուբիլեան կղզիներու եւ Փորթ Ար թ ո ւր ի ւլ բու -
Եւ ահա շոնղ ալիս լուր մբ եւ* Ամ եբիկ թիւնը կը Հրատարակուի յաջորդով) չ Ա արս իլի ո յ ւումով Լ՚Ծայր, Արեւելք) ւ
Առաջնորդարանին
եան «Ե ո ւնւս յ (ժ րսւ Փրէս» գործակալութիւնը կ՛*ի. - Հայոց կողմէ ամէն ^անք թավլ
մանայ թէ \\) . Ա*իու թիլեր Հոդային նոր պաՀանՀ աս տօն ոււթիւն ստանա ւ ու ՚յպւ ,կով ՀիԱգեաւ ելունքը
ներ սլիտի դնէ , նրբանցք մ ր իրանի մ էջէն , Ղ*աբեղին արքեպ ՛ի Համար , որսլէսղի Հարաւ . Ա– օ
կասււլից ծ ՜ " 1 / / 7 կապելու Համար ֆարսիս ծոցին */ երիկա յի կաթող » պատուի րակր առիթ ունենա յ
Հետ , ՀՀ եո ագի ր Աեպտ . 28^* , ասլո ւ ած , «կաւլԼթ գէթ ՚^էէէ ամիս մնա լու ֆբանսաՀայ գաղութին Վերջանալու վրա յ է Հինղե բու Խ ոբՀ ուրդին
աը Լողանքի մէք) ; մէջ^ Բայ$ ապարգիւն անցան այգ ջանքերբ։ աո աջ ին նստաշրջանը ; ՝\յսւ խա րա ր՛նե ր ր ա յժմ զբա
Մ եղի չի յնար երաշխաւորել ա յս լու րին վ ւսւ ե– ղած են կա տա լաւ ա& աշխատանքներուն Հաշուե «•
րակսւնութիւնր; Բայց, սխալ պիտի ըլ/աբ բոլորո *7*րի1ո^ կ՜չիո֊բ պատրաստելով։ քերականին մէջ մե& ար -
մամոլ–
վին անՀիմն Համարել զայն : Ա իջա զգա յին ղիւնք մ բ ձեռք բեր ո ւած չէ : Զանազան սկզբունք–
լր եւ մ ասնաւո րապէս ամ երիկեան թե ր թե ր ր կր ն եր ճշ գելէ վ երջ , Հինգ նա խա ր ա րնե ր բ իրենց փո–
սիրեն «բադեր թռցներ, պարբերաբար ; թ լ սա - իւանորդներուն ձզած են շարք մը խնդիրներ,
կա յն , պէտք չէ նախասլաշաբուիլ : Ա անաւանդ որ , Ա իւս երեկոյ , խրախուսուած Հայրիկի սիրա իտալական , աւստրիական , իրանեան , գերմանա
լուր ը բխած
սա կնեբէն: է Լոնտոնի գիւ ան ագի տա կան շբ^ա - լիր վարմ ունքից , մի քանի ն կա տ ո դո ւթ ի ւնն եր աա կան ( Հաաուցումներ եւ Հռենոս - (հուրի խնդիր ) ;
րե$ի յ "Լ* ոտանաւոբները երկար են , եւ լեգուն II ասնագէտներոլ քեն ութ են է%. վերջ , նախարարնե
Ամէն պարագայի մ՛էջ, պաշտոնական ՀՐ^ա - խառն է, արեւելաՀայ եւֆ արեւմ ւո ա ա յ բա ր բառ - րը նորէն պիտի զբաղին ա յս իւնղի րնե րով , ռԲԲ
ների
նակնեբու խորՀբգաւոր լռութիւնն ալ էլապացա - խառնուրդ ; վերադառնան յաջորդ նստաշր 9 անին Հ աւ) ար , որ
ցանէ թէ առանց կրուկի ծուխ չբլՀԱ՚ր ՚՛ Ե՚– կան ու - կրնայ գում՛արուիլ ՚(յոյեմբեր/ւն կամ Ղ՝եկտ*ին։
րիշ երեւոյթներ , չափէն աւելի ււչեբճախօս : Այո , այո , ես ալ նկատեր եմ , որ իմ՛ լեղուն Պալքանեան զաշնագիրներոլ խ^՚գիբբ հր մնայ
Օրինակ , \)՝այր . \Լլւեւելքի պատերազմն ւ-դ խաոնուեր է % կովկաս եմ ապրում , աղդուել եմ , նոյն անել վիճակին մէի Լ ոնտււնի թերթեր բ կր
Վե ր9ացաւ , սակայն /յ * Ա՚իա թիւնբ բնաւ միւ՚ւ&ք միշտ ալ խառն բարբառուէ կր խօսիմ : իսկ որ 1է Բ" ւ րեն թէ կր յո» սասա էր որ վերջին պաՀ ուն նոր
չունի ժամանակէն առաջ պարպելլււ իրանը : Ան ս ե ս երկար Հ , ււլասւճառր երկար ւլիշերեէ,րն Լն ՀրաՀանգներ ււլիտի Հա սնիւն ււ պա ր ա ււլե տ Աթալի -
վճռած է սպասել մինշե լ վ ե ր^ին որս յմ ան աժ ամը , ուա ատ սխանեց նա . ձՈԱ° քնանար , ձանձրոյթէս նէն , որպէսզի Ս ոէ"թով կարենայ միջին ճամբայ
ու կ երդ
-— 1946 Մ արտ : Ուրեմն Հ1Հ1ւդլիան ալ պիտի ձգձդէ ման կոլգամ դաՀլիճին մէջ, կբ ծխեմ մբ գտնել արեւմտեան պետութեանց Հետ ։ Աա ա
իր գրաւած շրջանին պարպումը , պաՀ ելու֊ Հ ամւււբ հաւք կը գրեմ , մինչեւ որ քունս գայ , ա յ գ պատ կայն այս յոյսերը ի դերեւ ելան՛.
ո է բու Հ աւասարակշոութ իւն ը : ճառով երկար կ^ըէլայւ «Տէ յ)՛ի Մ է //»/՛ դի լան ագի տա կան բաժն ին
Ո՛1վ պ իա ի Հ ամա րձակ Էր գ ո մշակել թ Է ի ՚նչ $՝ոյԼ է քա ո լ ՝ ՎեՀավւսւռ Հայրիկ , Հարցնել՝ խմ բադի բ բ ձախ ոգած կը նկատէ Հին դե բու /$ ո բ -
կրնայ պաաաՀ ի լ , մինչեւ 1946 Մարտ : ինչ երդեր կ՝երգէք։ Հ ուր գին աշխատանքները , Հետեւեալ ա աաճառ
նե րով ,—- 1 . Պէաք եղած պա տ ր ա ս տ ո ւթ ի ւնն ե ր ը
Մ ինչ Հինգ եր ո լ ք0 որՀուրդր տ ա ժ անելի եր - խտրականներ 1լեբգեմ , ներբողներ , Աուրբ
կ ո ւնք ի մը բոն ուա ծ Է , ա մբ ո դ^ Արե ւ֊ելք ր կ ՚ ե վւ ի Հարց երդերէն, ՀթնորՀալու , կեչաոեցւււ , Պետ - տեսնուած չէին •-— 2, Տեսակէտի Հիմնական տ ար -
ինքն իր մ Էջ հ ՀետգՀե տէ աւելի բարձր կբ խօսի բոս ՚Լավւանցու , Գրիգորիս Աղթամարցոլ ել Բաղ" րե բութ իւննե ր կան մէկ կողմէ \\ք . Մ իութեան ,
արաբական աշխարՀբ, տարուբեր երկու հոսանք՛* գասար ՚Ւպիրի սիրո յ տաղերէն ալ կլերդեմ : Ղ^ա - միւս էէ՚՚Գ՚քէ անգլիական ե ւ ամերիկեան կառավա
նե բու միջեւ. ; Ար ա բա կան ՛իա շեակցո ւթե ւււն ընգՀ * լի ւււն ցին լալ ւոաղասաց է, ՝Բւււ.չակ նաՀապետ անո րութեանց միջեւ, սլալքանեսւն Հարցերոլ. մասին։
քւսրաոլդարբ Լոնտոն լքացած է , իր աեսակէւոներբ րի ց վեր է, բայց մողովրղի երգեր ամենից վեր Այս վերջին պարագան աւելի կարեւոր է։ Երկու
սլարղելու Համսւր; Արարները չեն Հանգուր մեր են։ Ե ս շատ կլերդեմ մեր 1Լանայ գեղջկական եր ~ կողմերլւ տարբեր կ բմ բռնեն ժ ո զո վ րդասլ ե տ ո ւ -
որ օտար ձեռքերոլ յւււնձնուին իտւսլիո լ ւււվլրիկ - դեր , որ ոււվորել եմ վաղուց ՚Լարադայ եւ Ա • կա–
եան սաացուածքներր։
Անոնք մինչեւ անգամ կր 1"»»Ժ"–ի ո ւխաաւո րնե ր ի ո : Բայց ամ էն ի ց չաա կր % ե լա ն , ծիծաոե/ի դէպռեո, անռե
սլաՀանջեն Եգիպաոսի կամ իրենց յանձնել Լիբիոյ սիրեմ հյորենացու Ոգբր^ անոր Համար ես մի ե» վեր լիշւււ մներ ։ ՛մ–
կ ամ Աւիր ի կ եան Տբ իպ ո լ ս ո յ խն ամ ակտ լո ւթ իւնլւ : զանակ եմ շինել ու կ՛՛երգեմ : ինձ կբ թուայ թէ Որքան նրա յիշ "ղու.թիւնր թարմ էր , նո լն րլլլն
Անշուշտ բոլորով ին ինքնարե լւաբւսր շէ որ այգ Ողբբ Հայ ազգի ճակատագիրն է, թէ քերթս– է լ նա իԺ ո ի չքնե բով էր խօսում , մէկ սլատմ ում էր
էլբլլան այս սլաՀանջներր։ զաՀայբն Մովսէս այ1՛ օրերին Համար է գրել • * • Ա ռւլթւսն Հում իա ի մասին , մ կ կ Մ "լհ/՛ մի ՛էի* ՛էի
Իսկ Ա ոսկու ւո յի ա չքին եռ ր ր նե ր կա յա ցած է բ Տ ան կար ծ յիշ եց ՛Լ, ա ր ե կ ա ցուէւ ել ո գ ե ւ ո բ ո լ ա ծ մասին , մէկ նկարաղրում բանաստեղծական զո յ -
աւելի թանկագին պաաեՀութիւն մբ, իրականա - խօսեց կարեկի վանքի, Վանւոյ հովի դեզեցկու - ներով մի լեււ Վւս ս ււլ ո ւ ր ա կանո ւ մ , մէկ խօսում էր
ցնելու Համ ար տաք ջուրե բու երագր , որ կ ր փո - թեան մասին , անգիր ասաց (քաբեկացու աղօթք - Լոնտոնի միւղէների կամ Փարիզի մասին։ Ե՛ (՛ն շ
խ ան ց ո ւի ս եր ուն զ է ս եր ունդ ՚. նե րից , սլատմ եց նրա տես իլը , նրա մ աս ին եղած որ պատմում է ր , բոլորն էլ Հ ե ւոաքրքրա կան ել.
Պատերազմ ր վ ե ր Փացաւ , բա լց աշխարՀ ր քաո Ժոզու1րդական ու ւ անգութ իւննե ր ը : գեղեցիկ , թէ ձեւի տեսակէտ ից , թէ նիւթի : իր
սի մբ վերածու ահ է ։ Ամէն բան «ի լինելութեան (յա րե կաց ո լ կոյս Հողին մ իա յն կրցաւ Հաս - բազմաբովանդակ եւ նշանակալից Հարուստ զ ան–
է՝2> ՚ Վերակազմութեան աոաջին վւորձեբուն իս^( յ կնալ ՝Բ րի սա ո սին եւ տուեց քրիստոնէ ու թեան բա֊ ձարանից , Հանում էր թանկագին գո^ար նե ո ու
Հինգերու քԱորՀարդբ իր առ9եւ զտաւ բազմաթիւ նասւոեղծութիւնր ։ յուշեր եւ այղ լուշերով ոզեւոբւում էր, թարմա–
խութեր եւ փոսեր ։ Տակաւ ին ամուր գետին մ ը չէ X նւււմ եւ. առու գտնա մ։ 1էա ապրում էր (՛բ ^ ՜ա է Ո
յարգարուած , յառաջ աանելա. Հ ամար աշխւս - եալով։ Այղ յոլ–ձ^ԲԲ մ ե լւ ժ-սզււվբգի 19/"/ դարի
տանքնեբբ ։ Անթավւանցելի գսւզտնապւս՝* ութ իւն ($ աջորգ երեկոն Հա յ ր ի կը շատ ուրախ արա - ւսմրոգջ պատմութիւնն Էին, մի շքեղ Ոգիսակւււն
մբ կը տի րէ քսւզաքական շ ր ջանսւ կնե ր ո ւ մէջ, եւ մտգրոլթեան մէջ էր , պայծառ գէմ քով , ծ ա լա - ՛՛րի ստեղծողն ու շատ անցքերի ականաւոեււբ
յաղթականն ե ր ր յւոճաիւ կ լւ ՚եւււ ի/ընտրեն յե ւոսւձղ ե լ պ ւո ու ի կ ն ս ա ա ծ բ "՚ ղմոցի վր ա յ ՛էի է՛Բ էր ա ր գ " Լ *** րոնւււհ Բ^՚Գ *> "՚ ք լ՛ ա կան ձեռքով ւուոնւււմ Է Հա յաս–
մ՛անս ւ ածապաա իոնդ ի բները : Չարբ քւււսվւանե լ ւ եւ ի լւ սիրելի մեծ «Վանիկ« կւսւռւււն նրա ^1"՚1վ*իո ւոա՚նի խոր շե ր ր , վանքերն ու աւեբւսկներր եւ եւ
միջոց մը։
անուշ մռմռում էր՛ րոպական պա լա ան ե րն ու վ եՀւսժ ուլովնե բ ր : Հբո -
Այս բնդՀանու ր քաոսին մ էջ , ^ ո " մ ե ր ը գերա~ Ղ/սւոթր , ւողաս , խօսինք, գիշերն երկայն կայական կալէյգոսկոպի մէջ Բզնոլնեաց ծ"վ ե ւ
գոյն ճիգեր կը թավւեն , իրենց պաՀ անԳ^յե ր ր ար - է ՚ Մի փոՔԲI՛^1 գաււաթով սուրճ խմելու ց յետո յ , Բոսֆոբ , Հա յ ա շխատաւ որ գեղջուկին եւ աւազակ
ժեցնելու Համար : Ե՛֊ ոբովՀետեւ Երեք Մեծերն ալ ո լո րե ց մի Հաստ պապիրոս եւ սկսեց ծխել ու ՛Բուրգ Բէկին, Հայ գործիչներին՝ *հբ(՚ԳոԲ 0 ՛ս -
ամուր յենարաններ ունին, կրնաք երեւակայել զուարթադէմ խօսել : եանին ու Րաֆֆիին եւ վայրագ փաշաներին ,
Հ եռանկարը ։ Մ իա յն փոխադարձ բարեացակամ ու– Պ^ուն ալ կը ծխես, տեսնում եմ, սուրճին Հետ Սուլթանին ել Բիսմ՛արկին եւն . եւն * :
թիւնր բաւական չէ , թնճոլկներր քակելու Համար։ շատ Համեղ կ՚ըլլայ ծխելը, րայց գիտցի՛ր, Հայ– Զարմանում էի նրա Հրաշալի յիշողութեան
Որքան ալ զիջոււՐնեը կատարուին , խնդիրներ , բիբէին մօտ չբլլաբ ծխել , միաբան մբ կը նկատէ վրա յ , մ ան բամ ասն եւ դ ե գա ր ո ւե ս տ ա կան նկարա
տեսակէտներ կան ուր ա՛յս կամ այն կողմ բ ամուր ու աշխարՀով մէկ չալ կ՚ընէ, թէ Հայոց կաթողի" գրում էր բնութեան զանազան տեսարաններ բ եւ
ու շքեղ շէնքե ր ը :&ի շում էր,
կառչած կր մ*1ւայ իր առաջադրութեան ։ կոսը թ ո յ լ կուտայ տղաքներուն իր մօտ ծիւելու, այցելած քաղաքներն
Այգ խնգիրներէն մէկն է՝ Միչերկրականի այստեղ Հայբի^բ երկար եւ բաբի ծիծաղեց , օրինակի Համար, 40ական թուականների մարդ -
տիրապետութեան Հարցը ։ Մ ո ս կո ւա դժուար թէ ատոր Համար քեզ մուշտռւկ մը կբ նուիրեմ իմին կանց խօսքերը եւ անցքերի օրերբ նոյնիսկ, կար
ծես , ոչինչ չէր մոռացել :
Համակերպի այս անգամ ։ Եւ որպէսզի ան պա տ - մ ոլշտուկներից , դուրս ր ծ խիր ;
ճառ արդիւնքի մբ յանգի, բազմաթիւ պաՀանջներ Ապա վերցրեց Երոլսագէմից ուղարկուած ձի Երբ դուրս եկայ վեՀաբանից , մտածում էի
կբ ներկայացնէ միաժամանակ։ «Եթէ այս ԷԲԷէաբ , թենու ճիւղից շինած մի մուշտուկ Հւ նուիրեց ինձ։ ինքս իմ մէջ մեծ մարդիկ չեն ծերանում ;
այն թող ըըայձ ։ Գրանից յետո յ Հա յբիկն սկսեց սլատմ ութիւն– (Մնացեւպր յաջորդով) ԱՒԵՏ Իք֊ ԻՍԱՀԱԿԵԱՆ
Անակնկալներու շրջան մը, ծովերէ ծով։ Հյթ •
Fonds A.R.A.M
Տ.€.Տ. 376.286 ՄԻՆԶԵԻ ՊԱՐՍԻՑ ԾՈՑ^
17. &ս« Օօոռտո» - ք.41ԱՏ (136) Ամերիկեան գործակալութիւն մը կը Հեռա -
161. : (108. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Բտւոտ 1678-63
ԲԱԺ՚նԵԳԻ՚ե–"֊ Տար. "50, 6.ս<քս. 400, Յամ՛ս. 200 ֆ|ւա1ւք։
գ լ Լ թէ Լոնտոնի դ ի լան ա ւլի ա ա էլան շրջանակնե բ ր
ա&ւձւ 2 ՕօէօհքՏ 1945 Ե ր ե ք շ ա բ թ ի 2 Հ ո կ տ ե մ բ ե ր խորապէս աւլւլւււահ են կարգ մը լուրերէ , , որււնց
Համաձայն Խ՛Մ իութիւնբ որոշած է նոր պաՀ ւււն ջ֊՛
ԺԷ • Տ Ա Ր Ի - 17» ձոոձ» 4520-'եոր շրջան թխ. 149 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱք-ԵԱ՚ե ԳԻ՜Ն՝ 3 Ֆր– ներ ներկայացնել արտաքին նախարարներու խոր*
Հուրղինւ Զանագան աղբիւրներէ կր Հաւաստեն
իժէ Ռուսիս/ նրբանցք մբ կբ պաՀանջէ ք՛րտնի մէ
ՄԵՐ ԽՕՍք-Ը ԵպխկոպոսԱեաւ շքախուՎր մը ջք ն , որուն շնորՀ իւ պիտի կրնա յ Կասպից Օ^ոցը
կապել Պարսից ծոցին։ Կ՚բսուի թէ 1Ս . Մ իութիւնբ
մ իա յն այս պա յմ անով պիտի Հ բաժ ա րի Մ իջհրկ -
րս՚-կանի մասին
ԾՈՎԵՐԷ ԾՈՎ դեպի ԱմԽիկա Պ՚սրսից ծոցին ըրա^– պաՀանջնեբու մէկ մասէնւ
Հետ Հաղորդակցութեանց մնայուն
Ս|տյաԷյլԷ& կ ը գրեն, մ ե զ ի Այսօր, Հինգ ֊ ճամբայ մբ ապաՀուէելու այս ճիգերր մաս կբ կազ
&սգիբը կապ չունի մեր Հա յ կա կան ե րա ոնե ֊ չարթի, Աարսիլիոյ նաւաՀանգիստը Հասաւ շուէ– մեն Ո՚ուսիոյ այլեւս պատմական ծրագրին , ծովա
րուն Հետ, այլ կր 1Ա՚ԲաԲ^Բէ Միութեան; յին ելք մբ ապս/Հ ովելու Համար : Այս կէտին վրայ
եւ երե։ ո յթները կը տական «Կրիփշոլմ՝^ շոգենաւը, որով կը ճամբոր–
/»// լո ր ւոեդեկութիւններր զ •< Հ աւլուիմ ստանալով , քհուսերը ա յլեւս Հարկտ -
է որ եւ է ձեւով դեն ( Հայաստանէն գալով՝ գ է ա ի Ամերիկա պիտի
Հաստատեն թէ էք ո ս կո ւա վճռած գ բուած պիտի չբլչան իրենց առեւտրական եր թե"
մեկնին) ^արեգին արքեպ . ի) ա չա ա ո լր եան , Ա ամ–
յենարաններ Տարել Մ իջերկրականի մէջ : ւեկը կատարել Տարտանէլի ել $իպրալթաոի մի -
եկսփև րրէ ՚ ս ր ք ե սլ • ^բալֆայեան , Վարգան եպիսկ՛ */* ա ււ՛»
Այս ձգտումը բացորոշապէս երեւան ջ ո ցաւ , որոնք երկուքն ալ օտար պե ւոութե անց
1՚0 ո րՀ ուրդին մէ՜ջ, մ ասնաւ ո բաւղէ ս իտա պա ր ե ան , Տ իրան եպիսկ • *\յերսո յեան , Ա իոն եպիս •
Հինգերու // անուկեան , ինչպէս նաեւ կարասլետ քՀնյ . ^ալ ՝>:։ կո գութ եան տակ են։ Ռ՚֊զգակի Պարսից ծոց ել
լական ժ աո անդ ու թե ւսն իոնդ ի ր ր քնն ո լլււծ ատ են : Պ՛ ՀայԿ. Գավուքճեան ե՚քւէ կարելի է Միջերկրականի ծովափը Հասնելու
երկու շրջաններ ,՛Լէլա ֆա յեան , , ճէյմս Ջան -
Ա յո աո թիւ յ ի շուեցտն իրողութիւնը, միեւնոյն ատեն մեծ կարեւորութիւն
սը (յ ր կո ա ա ս ան կ ղզ ի ն եր ո ւ ն մէջ եւ ա լիր ի կ ե ա ՛Ո քալեան , Պետրոս խ՚էրգեան , Առաքել Եազըճեան
պիտի ունենա յ զինուորական տեսակէտով , որախ
Լ պատգամ աւորներ էջմ իածնի մոդով ին ) : «Տա՜
Տրիսլոլիսը : Եթէ խնդիրը յետաձգուելու Հհտեւ $Ա • Ա իութիւնբ այն ատեն ի ւէիճակի սլիւււի
ռա^ի թ գթա կից ր կրցաւ շոգենաւ բարձրանալ եւ
՛ե չանա ղեր թէ բոլորովին մ է կղի գրուած է ։ Գադա– եր կար տեսա կց ո ՚֊թ (՚ *–ն մ ր ուն եց աւ Ղ՝ա բեղին ար Ը/լայ ղօրեղաւզէս լւլա շւոպանե լու իր արեւմտեան
քեպիսկոպոսին
՝"ԷՔ էէ " V ՚^՚՚ղ՚՚վր անելի մբ յանգած է , ել. բագ - Հետ ; ԼհքՍ Բ • Այգ տեսակցոլ - կււզը, արեւելեանր արդէն ւզ աշտ պան ուած Բժէսւլով
մաթիլ փչոա խնդիրներ կարգի կբ սպասեն : ՝ք^ուբիլեան կղզիներու եւ Փորթ Ար թ ո ւր ի ւլ բու -
Եւ ահա շոնղ ալիս լուր մբ եւ* Ամ եբիկ թիւնը կը Հրատարակուի յաջորդով) չ Ա արս իլի ո յ ւումով Լ՚Ծայր, Արեւելք) ւ
Առաջնորդարանին
եան «Ե ո ւնւս յ (ժ րսւ Փրէս» գործակալութիւնը կ՛*ի. - Հայոց կողմէ ամէն ^անք թավլ
մանայ թէ \\) . Ա*իու թիլեր Հոդային նոր պաՀանՀ աս տօն ոււթիւն ստանա ւ ու ՚յպւ ,կով ՀիԱգեաւ ելունքը
ներ սլիտի դնէ , նրբանցք մ ր իրանի մ էջէն , Ղ*աբեղին արքեպ ՛ի Համար , որսլէսղի Հարաւ . Ա– օ
կասււլից ծ ՜ " 1 / / 7 կապելու Համար ֆարսիս ծոցին */ երիկա յի կաթող » պատուի րակր առիթ ունենա յ
Հետ , ՀՀ եո ագի ր Աեպտ . 28^* , ասլո ւ ած , «կաւլԼթ գէթ ՚^էէէ ամիս մնա լու ֆբանսաՀայ գաղութին Վերջանալու վրա յ է Հինղե բու Խ ոբՀ ուրդին
աը Լողանքի մէք) ; մէջ^ Բայ$ ապարգիւն անցան այգ ջանքերբ։ աո աջ ին նստաշրջանը ; ՝\յսւ խա րա ր՛նե ր ր ա յժմ զբա
Մ եղի չի յնար երաշխաւորել ա յս լու րին վ ւսւ ե– ղած են կա տա լաւ ա& աշխատանքներուն Հաշուե «•
րակսւնութիւնր; Բայց, սխալ պիտի ըլ/աբ բոլորո *7*րի1ո^ կ՜չիո֊բ պատրաստելով։ քերականին մէջ մե& ար -
մամոլ–
վին անՀիմն Համարել զայն : Ա իջա զգա յին ղիւնք մ բ ձեռք բեր ո ւած չէ : Զանազան սկզբունք–
լր եւ մ ասնաւո րապէս ամ երիկեան թե ր թե ր ր կր ն եր ճշ գելէ վ երջ , Հինգ նա խա ր ա րնե ր բ իրենց փո–
սիրեն «բադեր թռցներ, պարբերաբար ; թ լ սա - իւանորդներուն ձզած են շարք մը խնդիրներ,
կա յն , պէտք չէ նախասլաշաբուիլ : Ա անաւանդ որ , Ա իւս երեկոյ , խրախուսուած Հայրիկի սիրա իտալական , աւստրիական , իրանեան , գերմանա
լուր ը բխած
սա կնեբէն: է Լոնտոնի գիւ ան ագի տա կան շբ^ա - լիր վարմ ունքից , մի քանի ն կա տ ո դո ւթ ի ւնն եր աա կան ( Հաաուցումներ եւ Հռենոս - (հուրի խնդիր ) ;
րե$ի յ "Լ* ոտանաւոբները երկար են , եւ լեգուն II ասնագէտներոլ քեն ութ են է%. վերջ , նախարարնե
Ամէն պարագայի մ՛էջ, պաշտոնական ՀՐ^ա - խառն է, արեւելաՀայ եւֆ արեւմ ւո ա ա յ բա ր բառ - րը նորէն պիտի զբաղին ա յս իւնղի րնե րով , ռԲԲ
ների
նակնեբու խորՀբգաւոր լռութիւնն ալ էլապացա - խառնուրդ ; վերադառնան յաջորդ նստաշր 9 անին Հ աւ) ար , որ
ցանէ թէ առանց կրուկի ծուխ չբլՀԱ՚ր ՚՛ Ե՚– կան ու - կրնայ գում՛արուիլ ՚(յոյեմբեր/ւն կամ Ղ՝եկտ*ին։
րիշ երեւոյթներ , չափէն աւելի ււչեբճախօս : Այո , այո , ես ալ նկատեր եմ , որ իմ՛ լեղուն Պալքանեան զաշնագիրներոլ խ^՚գիբբ հր մնայ
Օրինակ , \)՝այր . \Լլւեւելքի պատերազմն ւ-դ խաոնուեր է % կովկաս եմ ապրում , աղդուել եմ , նոյն անել վիճակին մէի Լ ոնտււնի թերթեր բ կր
Վե ր9ացաւ , սակայն /յ * Ա՚իա թիւնբ բնաւ միւ՚ւ&ք միշտ ալ խառն բարբառուէ կր խօսիմ : իսկ որ 1է Բ" ւ րեն թէ կր յո» սասա էր որ վերջին պաՀ ուն նոր
չունի ժամանակէն առաջ պարպելլււ իրանը : Ան ս ե ս երկար Հ , ււլասւճառր երկար ւլիշերեէ,րն Լն ՀրաՀանգներ ււլիտի Հա սնիւն ււ պա ր ա ււլե տ Աթալի -
վճռած է սպասել մինշե լ վ ե ր^ին որս յմ ան աժ ամը , ուա ատ սխանեց նա . ձՈԱ° քնանար , ձանձրոյթէս նէն , որպէսզի Ս ոէ"թով կարենայ միջին ճամբայ
ու կ երդ
-— 1946 Մ արտ : Ուրեմն Հ1Հ1ւդլիան ալ պիտի ձգձդէ ման կոլգամ դաՀլիճին մէջ, կբ ծխեմ մբ գտնել արեւմտեան պետութեանց Հետ ։ Աա ա
իր գրաւած շրջանին պարպումը , պաՀ ելու֊ Հ ամւււբ հաւք կը գրեմ , մինչեւ որ քունս գայ , ա յ գ պատ կայն այս յոյսերը ի դերեւ ելան՛.
ո է բու Հ աւասարակշոութ իւն ը : ճառով երկար կ^ըէլայւ «Տէ յ)՛ի Մ է //»/՛ դի լան ագի տա կան բաժն ին
Ո՛1վ պ իա ի Հ ամա րձակ Էր գ ո մշակել թ Է ի ՚նչ $՝ոյԼ է քա ո լ ՝ ՎեՀավւսւռ Հայրիկ , Հարցնել՝ խմ բադի բ բ ձախ ոգած կը նկատէ Հին դե բու /$ ո բ -
կրնայ պաաաՀ ի լ , մինչեւ 1946 Մարտ : ինչ երդեր կ՝երգէք։ Հ ուր գին աշխատանքները , Հետեւեալ ա աաճառ
նե րով ,—- 1 . Պէաք եղած պա տ ր ա ս տ ո ւթ ի ւնն ե ր ը
Մ ինչ Հինգ եր ո լ ք0 որՀուրդր տ ա ժ անելի եր - խտրականներ 1լեբգեմ , ներբողներ , Աուրբ
կ ո ւնք ի մը բոն ուա ծ Է , ա մբ ո դ^ Արե ւ֊ելք ր կ ՚ ե վւ ի Հարց երդերէն, ՀթնորՀալու , կեչաոեցւււ , Պետ - տեսնուած չէին •-— 2, Տեսակէտի Հիմնական տ ար -
ինքն իր մ Էջ հ ՀետգՀե տէ աւելի բարձր կբ խօսի բոս ՚Լավւանցու , Գրիգորիս Աղթամարցոլ ել Բաղ" րե բութ իւննե ր կան մէկ կողմէ \\ք . Մ իութեան ,
արաբական աշխարՀբ, տարուբեր երկու հոսանք՛* գասար ՚Ւպիրի սիրո յ տաղերէն ալ կլերդեմ : Ղ^ա - միւս էէ՚՚Գ՚քէ անգլիական ե ւ ամերիկեան կառավա
նե բու միջեւ. ; Ար ա բա կան ՛իա շեակցո ւթե ւււն ընգՀ * լի ւււն ցին լալ ւոաղասաց է, ՝Բւււ.չակ նաՀապետ անո րութեանց միջեւ, սլալքանեսւն Հարցերոլ. մասին։
քւսրաոլդարբ Լոնտոն լքացած է , իր աեսակէւոներբ րի ց վեր է, բայց մողովրղի երգեր ամենից վեր Այս վերջին պարագան աւելի կարեւոր է։ Երկու
սլարղելու Համսւր; Արարները չեն Հանգուր մեր են։ Ե ս շատ կլերդեմ մեր 1Լանայ գեղջկական եր ~ կողմերլւ տարբեր կ բմ բռնեն ժ ո զո վ րդասլ ե տ ո ւ -
որ օտար ձեռքերոլ յւււնձնուին իտւսլիո լ ւււվլրիկ - դեր , որ ոււվորել եմ վաղուց ՚Լարադայ եւ Ա • կա–
եան սաացուածքներր։
Անոնք մինչեւ անգամ կր 1"»»Ժ"–ի ո ւխաաւո րնե ր ի ո : Բայց ամ էն ի ց չաա կր % ե լա ն , ծիծաոե/ի դէպռեո, անռե
սլաՀանջեն Եգիպաոսի կամ իրենց յանձնել Լիբիոյ սիրեմ հյորենացու Ոգբր^ անոր Համար ես մի ե» վեր լիշւււ մներ ։ ՛մ–
կ ամ Աւիր ի կ եան Տբ իպ ո լ ս ո յ խն ամ ակտ լո ւթ իւնլւ : զանակ եմ շինել ու կ՛՛երգեմ : ինձ կբ թուայ թէ Որքան նրա յիշ "ղու.թիւնր թարմ էր , նո լն րլլլն
Անշուշտ բոլորով ին ինքնարե լւաբւսր շէ որ այգ Ողբբ Հայ ազգի ճակատագիրն է, թէ քերթս– է լ նա իԺ ո ի չքնե բով էր խօսում , մէկ սլատմ ում էր
էլբլլան այս սլաՀանջներր։ զաՀայբն Մովսէս այ1՛ օրերին Համար է գրել • * • Ա ռւլթւսն Հում իա ի մասին , մ կ կ Մ "լհ/՛ մի ՛էի* ՛էի
Իսկ Ա ոսկու ւո յի ա չքին եռ ր ր նե ր կա յա ցած է բ Տ ան կար ծ յիշ եց ՛Լ, ա ր ե կ ա ցուէւ ել ո գ ե ւ ո բ ո լ ա ծ մասին , մէկ նկարաղրում բանաստեղծական զո յ -
աւելի թանկագին պաաեՀութիւն մբ, իրականա - խօսեց կարեկի վանքի, Վանւոյ հովի դեզեցկու - ներով մի լեււ Վւս ս ււլ ո ւ ր ա կանո ւ մ , մէկ խօսում էր
ցնելու Համ ար տաք ջուրե բու երագր , որ կ ր փո - թեան մասին , անգիր ասաց (քաբեկացու աղօթք - Լոնտոնի միւղէների կամ Փարիզի մասին։ Ե՛ (՛ն շ
խ ան ց ո ւի ս եր ուն զ է ս եր ունդ ՚. նե րից , սլատմ եց նրա տես իլը , նրա մ աս ին եղած որ պատմում է ր , բոլորն էլ Հ ե ւոաքրքրա կան ել.
Պատերազմ ր վ ե ր Փացաւ , բա լց աշխարՀ ր քաո Ժոզու1րդական ու ւ անգութ իւննե ր ը : գեղեցիկ , թէ ձեւի տեսակէտ ից , թէ նիւթի : իր
սի մբ վերածու ահ է ։ Ամէն բան «ի լինելութեան (յա րե կաց ո լ կոյս Հողին մ իա յն կրցաւ Հաս - բազմաբովանդակ եւ նշանակալից Հարուստ զ ան–
է՝2> ՚ Վերակազմութեան աոաջին վւորձեբուն իս^( յ կնալ ՝Բ րի սա ո սին եւ տուեց քրիստոնէ ու թեան բա֊ ձարանից , Հանում էր թանկագին գո^ար նե ո ու
Հինգերու քԱորՀարդբ իր առ9եւ զտաւ բազմաթիւ նասւոեղծութիւնր ։ յուշեր եւ այղ լուշերով ոզեւոբւում էր, թարմա–
խութեր եւ փոսեր ։ Տակաւ ին ամուր գետին մ ը չէ X նւււմ եւ. առու գտնա մ։ 1էա ապրում էր (՛բ ^ ՜ա է Ո
յարգարուած , յառաջ աանելա. Հ ամար աշխւս - եալով։ Այղ յոլ–ձ^ԲԲ մ ե լւ ժ-սզււվբգի 19/"/ դարի
տանքնեբբ ։ Անթավւանցելի գսւզտնապւս՝* ութ իւն ($ աջորգ երեկոն Հա յ ր ի կը շատ ուրախ արա - ւսմրոգջ պատմութիւնն Էին, մի շքեղ Ոգիսակւււն
մբ կը տի րէ քսւզաքական շ ր ջանսւ կնե ր ո ւ մէջ, եւ մտգրոլթեան մէջ էր , պայծառ գէմ քով , ծ ա լա - ՛՛րի ստեղծողն ու շատ անցքերի ականաւոեււբ
յաղթականն ե ր ր յւոճաիւ կ լւ ՚եւււ ի/ընտրեն յե ւոսւձղ ե լ պ ւո ու ի կ ն ս ա ա ծ բ "՚ ղմոցի վր ա յ ՛էի է՛Բ էր ա ր գ " Լ *** րոնւււհ Բ^՚Գ *> "՚ ք լ՛ ա կան ձեռքով ւուոնւււմ Է Հա յաս–
մ՛անս ւ ածապաա իոնդ ի բները : Չարբ քւււսվւանե լ ւ եւ ի լւ սիրելի մեծ «Վանիկ« կւսւռւււն նրա ^1"՚1վ*իո ւոա՚նի խոր շե ր ր , վանքերն ու աւեբւսկներր եւ եւ
միջոց մը։
անուշ մռմռում էր՛ րոպական պա լա ան ե րն ու վ եՀւսժ ուլովնե բ ր : Հբո -
Այս բնդՀանու ր քաոսին մ էջ , ^ ո " մ ե ր ը գերա~ Ղ/սւոթր , ւողաս , խօսինք, գիշերն երկայն կայական կալէյգոսկոպի մէջ Բզնոլնեաց ծ"վ ե ւ
գոյն ճիգեր կը թավւեն , իրենց պաՀ անԳ^յե ր ր ար - է ՚ Մի փոՔԲI՛^1 գաււաթով սուրճ խմելու ց յետո յ , Բոսֆոբ , Հա յ ա շխատաւ որ գեղջուկին եւ աւազակ
ժեցնելու Համար : Ե՛֊ ոբովՀետեւ Երեք Մեծերն ալ ո լո րե ց մի Հաստ պապիրոս եւ սկսեց ծխել ու ՛Բուրգ Բէկին, Հայ գործիչներին՝ *հբ(՚ԳոԲ 0 ՛ս -
ամուր յենարաններ ունին, կրնաք երեւակայել զուարթադէմ խօսել : եանին ու Րաֆֆիին եւ վայրագ փաշաներին ,
Հ եռանկարը ։ Մ իա յն փոխադարձ բարեացակամ ու– Պ^ուն ալ կը ծխես, տեսնում եմ, սուրճին Հետ Սուլթանին ել Բիսմ՛արկին եւն . եւն * :
թիւնր բաւական չէ , թնճոլկներր քակելու Համար։ շատ Համեղ կ՚ըլլայ ծխելը, րայց գիտցի՛ր, Հայ– Զարմանում էի նրա Հրաշալի յիշողութեան
Որքան ալ զիջոււՐնեը կատարուին , խնդիրներ , բիբէին մօտ չբլլաբ ծխել , միաբան մբ կը նկատէ վրա յ , մ ան բամ ասն եւ դ ե գա ր ո ւե ս տ ա կան նկարա
տեսակէտներ կան ուր ա՛յս կամ այն կողմ բ ամուր ու աշխարՀով մէկ չալ կ՚ընէ, թէ Հայոց կաթողի" գրում էր բնութեան զանազան տեսարաններ բ եւ
ու շքեղ շէնքե ր ը :&ի շում էր,
կառչած կր մ*1ւայ իր առաջադրութեան ։ կոսը թ ո յ լ կուտայ տղաքներուն իր մօտ ծիւելու, այցելած քաղաքներն
Այգ խնգիրներէն մէկն է՝ Միչերկրականի այստեղ Հայբի^բ երկար եւ բաբի ծիծաղեց , օրինակի Համար, 40ական թուականների մարդ -
տիրապետութեան Հարցը ։ Մ ո ս կո ւա դժուար թէ ատոր Համար քեզ մուշտռւկ մը կբ նուիրեմ իմին կանց խօսքերը եւ անցքերի օրերբ նոյնիսկ, կար
ծես , ոչինչ չէր մոռացել :
Համակերպի այս անգամ ։ Եւ որպէսզի ան պա տ - մ ոլշտուկներից , դուրս ր ծ խիր ;
ճառ արդիւնքի մբ յանգի, բազմաթիւ պաՀանջներ Ապա վերցրեց Երոլսագէմից ուղարկուած ձի Երբ դուրս եկայ վեՀաբանից , մտածում էի
կբ ներկայացնէ միաժամանակ։ «Եթէ այս ԷԲԷէաբ , թենու ճիւղից շինած մի մուշտուկ Հւ նուիրեց ինձ։ ինքս իմ մէջ մեծ մարդիկ չեն ծերանում ;
այն թող ըըայձ ։ Գրանից յետո յ Հա յբիկն սկսեց սլատմ ութիւն– (Մնացեւպր յաջորդով) ԱՒԵՏ Իք֊ ԻՍԱՀԱԿԵԱՆ
Անակնկալներու շրջան մը, ծովերէ ծով։ Հյթ •
Fonds A.R.A.M
