Page 159 - ARM_19-1945_04

ւ գ 9 ւ \ ա ա գ ս օ ա ա ձաա&հւ ^ քքս^ցը ՌԶԻՍԵՐԸ 20,000 աէհ.ՀՓԼ ՀԱՂ֊

հ4ձհՂՃ7՝ՐԱ ՚°°ճ* « 1935 ԿԸ Պ Կ Հ Ա Ն Վ Ե Ն ԹՈհՐքԻԱՑԷՆ

Օւէքօէ6»^օբո6է&ւ>6 : տշ». ա տ տ ձ ^ ա

17, «Ա6 Օտատտատ - (136) ԿԱՐՍ, ԱՐԳՈԻԻՆ, 0ԼԹԻ, ԹՈՐԹՈՒՄ, ՍՊԵՐ,

761.: Շ08. 15-70 - Շ. Շ. Բ Բտհտ 1678-63 ԲԱԲԵՐԴ, Կէ՚ՒՄԻյ֊ՀԽԱԱ–, ԿԻՐԱՍՈՆ

՝ԱԺնԵԳԻ"ե.– Տար. 750. Ցաւհւ. 400, Յամ՛.. 200 ֆրանք։ ԵՒ ՏՐԱՊԻԶՈՆ

ՀէնգշաբթԷ օր ռումբ մը պայթեցաւ Ա* ոս­
էշ^թանու–
Տ&ա&ւ 22 0&6աԽ–6 1945 Շ ա բ ա թ 22 Դեկտեմբեր կուա յէ խորՀրգաժոգովէ դլխուն : Խ *

թեան չորս կարեւոր օրկաները, Փրավաա. , իգվես–

Ժ Է – Տ Ա Ր Ի - 17° ձ ո ո ծ յ Ո° 4490–%որ շրշան թ ի ւ 219 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱՔԵԱՆ • * ԳԻՆ՝ 3 Ֆր տիա, Թ ր ո ւ տ եւ Կ ա ր մ ի ր Ա ս տ դ մասնաւոր խմբա­

ւարականներով կը ներկա յառնէին Վ^րասաանէ ,

բուն բառով՝ /& . Ա*իո ւթեան Հողային պաՀաֆջԳւեբբ

ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ Փառք Հայկ❁ Մշակոյթիս թղւրքէա յէն : Աո,տ ո լն կանուխ անթելն ալ Հ ազոբ–
գ եց ա յգ խմ բա զր ականներուն^ ամ փոփում բ , բո­

--Օ– լորն ալ նո յն բո վանդ ակութ եամ բ ։ Մ ոսկուա կը

Ե Ր Կ Ի Ն * Եհ ԵՐԿԻՐ — Ինչպէս կը յիշեն ընթերցողները, պահանջէ ոչ միայն Կաբսի եւ Ար աաՀ ան ի նա Հանգ–
որ
էիւ. Ե ո ր ք ի մ է ջ « կ ա զ մ ո ւ ա ծ է Ամեր^կա–Հայկ.Մշւս– ցարական 0՛ ույ՛ ի ո յ մաս կր կազմեն Սան
Սթէֆանոյի
Հրէ.."– Ամերիկայի Հայերր ձեռնարկած են Կ^յ^՜Ի ընկերակցութիւն մը , մասնակցութեամբ դաշնադրէն ի վեր ( 1 8 / 8 ) , այլեւ կր

մ է կ մ ի լ ի ո ն ս ա լ ա ր ի հ ա ն ղ ա ն ա կ ո լ թ - ե ա ն մ ը , որա/ ամերիկացի եւ օաար կարեւոր դ է մ ք ե ր ո լ : Ստորեւ պահանջէ « Վ յ ւ ա ս տ ա ն ի վ ե ր ա դ ա ր ձ ն ե լ Արդոլ^ւնր ,

Նիւ֊ Եորքի , մէջ . պիաի /չառուցու ի մա յր-եկեզեց ի գրագէտ Կ՛ Զօբ-ւանի սաււը, ա յ դ ստթփւ • — Օ լ թ ի ն , Թ ո ր թ ո ւ մ ը , Եպերը, թ ա բ ե ր դ ը ե ւ Կիւ–

մր, անոր կից՝ ազգ– ւո ո ւն մր։ Ա.մե ր իկա-Հայ կական Մ շակութային Ընկերու­ միւշխանէն եւ 300 ք ի լ ո մ ե թ ր ե ր կ ա յ ն ո ւ թ ե ա մ բ ե ւ

« Ա յ ս տ ո ւ ն ը պ ի տ ի ը լ լ ա յ կ ե դ ր ո ն ՝ ազգ. ի շ – թեան մէակ ն պ այո ա կն է ծ առա յել Հ այ մ շակո յթէ 100 ք ի լ ո մ ե թ ր խ ո ր ո ւ թ ե ա մ բ հողաշերտ մ ը Ս ե ւ

խանութիւններու, բնակարան՛ Առաջնորդի ե ւ ո լսումն աս էր մ ան , ծանօթ ս$Հլնել օաաբնե ր էն Հ ա յ Ծովու վ ր ա յ : Այս տ ա ր ա ծ ո ւ թ ե ա ն մէջ կը ղտ&Ուին
Տրապիզոնի եւ Եիրաւանի նաւահանգիստները :
հիւրանոց՝ այցելու եկեղեցականներու– ան ւղիտի մ աքէ նուաճումներէն , կաբելէութէւն աար օաար

Ը1լայ դպրոց՝ թ է նոր սերունդին համար եւ լ.Է Հա յա գէտն եր էն մ եղ Հաղորդելու է րենց ո լսումնւս– Պահանջուած հողերուն տարածութիւնը կ՛անցնի
20.000 քաո. • ք ի լ ո մ ե թ ր ը :
հայ եկհեղցականներու սլատբաստութեան համար , բութէւններէ արդիւնքը, Համադրել Հայ մշակոյ­

ան պիտի ունենալ մեծ սրահ ու ղանաղան չ ա փ ի թէն վերաբերող բոլոր նոր ա ո ւեյսլն եր ր եւ բնորո­ Անգլիոյ եւ Ա * ՆաՀանզներու արտաքին նա­

ս ե ն ե ա կ ն ե ր , ո բ ծ ա ռ ա յ ե ն ա ռ ա ւ ե լ ա պ է ս հ ա յ կ ա կ ա ն շել այն կարեւոր տեղը, որէն արժանէ է Հայ Հան­ խարարներ ր անմիջապէս սկսան քննել այս խնդէ–

կ ե ա ն ք ի յ ա տ ո ւ կ բ ա զ մ ա պ ի ս ի ղ ո բ ծ ո ւ ն է ո ւ թ ի ւ Օ ՚ - ՚ ե – ճարը , ընգՀ անուր մաբդկա յէն քաղա քակբ թ ո լ– ՐԲ ՚ Կը կարծուէ թէ Ա*ոսկուա այս Հարցր մէջտեղ

Ր ո ՚ » , (Հայրենիք, 4 Նոյեմբեր)։ թեան մէչ–. գրած է, զոՀացում ստանալու Համար Տարտանէ–

(իոգուէր ւոեդի ունեցած է Հոկտեմբեր 2.\ին , Այգ նպատակէն Հասնելու Համար մենք դէմ ել լի եւ Երկոտասան կգգինեբու մասին րրած սլա–

մեծ պանդոկի մր մէջ, մասնակցութեամբ 150 Հայ՛ ենք ն ա էւ եւ առաջ այն աշիսարՀ աՀ ռչակ օտար Հանշնեբուն (ռազմական խարիսխներէ :

րենակիցներու , որոնց իւրաքանչիւրը վճարած է ղ է տնականն եր էն , որոնք շաՀ ա գրգռուած են Հա յ ՎրաստանԷ Հ ո զա յէն պաՀ ան9նե րր արտա­

Հինգ տոլար , իբրե՜ւ ճաշագէն : մշակոյթով եւ մեր ջանքերը , պէտք է ասել , *ճլբ– տպուած են Թէֆչէսէ Հ,կոմունէստ% լրագրէն , ուր

Ն՛ա ի* դե կուց ո լ մսեբ ա ո ւած են էլ\*՛ Ի ա ^՜ս Ի սակւել են մեծ յաջողո ւթեամբ * ո է մէայն նրանց է ց նամակներ Հրատարակած էէն երկու Վրացի –գիտ­

պատգամաւորները , մասնաւորապէս առաջնորդել , շատեր ր յօժարել են էէնել Հ էմնադէր անգամներ , նա կաննե բ , կոչ մ ր ուղղելով ամբողջ ա շվսարՀ ի :

Տ էրան եսլիսկ * Ներսո յւէ,ե ան : 8եւհա ո յ ձեռ(նձւեռնար­ այլեւ աշխաբՀԷ կարելէ է ասել չորս կողմէց,մենք «//ենք որեւէ Հող չենք պաՀանջեր , ա յլ օրրանբ

կուած Է Հանգանակութեան , եւ մէկ մամ ուան մէ^ջ , ստացել ենք աշխատակցութեան բաղմաթէւ նա­ մեր ժողովուրդին , որուն ազգ * մաբմինր երկու

1 ՚ն" ՂդՀ ծ է շուրջ 100.000 աո լաքի; մակներ՝ լեցուն քաջալերական արտայայտութէւն– մասի բաժնուեցաւ՝^ ;
Կազմուած
՝յՐՐ. Անգլիա ել * ՆաՀանգներր չեն ուղեր տեղի

են կամ պիտի կազմուին տ%ւսնէ աւՏլ/ւ ներով յ

յանձնա խում բեր , ձեռնարկր յա^ողռնելու Համար : քոլում է էնձ , որ մեր նախաձեռն ութ է ւնբ գ ա– տալ §յարտանէլի մասին։ XV ան րամ ասն ութ իւննե րր

Օրուան ճառախօսները եւ մանաւանդ պ1֊ լէս է ճէշգ ժամ տնակէն : Ե ւր ո պա յում գո յո ւթ էւն յաջորդով :
նորգր այս առթէլ մէջտեգ ղրած
են նոր տեսակէտ ունեցող բոլոր Հայադիտական կեդրոնները , պա­ Աթէնքի ազգ* գատի պաշտպանութեան

մը , ֊ - ԱմերէկաՀ այր պէտք է մտածէ քէի մ՛րն ալ տերազմէ պատճառով, փակուած են Հ ք1(^ԱՇ ԺշՏ յանձնախումբը Հեռադիրներ ուգգեց & • Միու­

էր մասին: Ըէսճշտ յ\սո6աշոոշտՀ7 լոյս չէ տեսնում, ոչ եւս է թեան , Անգլիո յ եւ Մ • ՆաՀանգնե բու արտաքին

— « Աջ ռ լ ձախ օ գ ն ե լ ո ւ ա յ ո ձ ե ւ ը պ է տ ք է վե­ նախարարներուն, ետ պաՀանջելով Թուբքիոյ 9

րաքննուի : Ջի պահանջոլիր ո ր Ամերիկահայը Մէւնխէնէ Համալսարանէ չ\էաՇՈ1Ձ.03ւն եւ նրան յա– զ րաւ ած Հ այ կա կան Հ ողերը ։

դ ա դ ր ե ց ն է դոլրսի ամէն օգնութիւն : Շրջանն՛եր ջ^րգոգ ՇծԱՇձտ1շծՏ/ : Մխիթարեան վանքերը ստէպ–

կան որ դ ե ռ պ է տ ք ունին, ա ջ ա կ ց ո ւ թ ե ա ն ՝ կ ր թ ա կ ա ն ուած են մաքառել ամենօրեայ նէւթական դժուա– իբաԱ ե ւ ԱտքպատակաԱ

(յործին համար։ Հայաստան պէտք ունի օգաւ– բութէւ ններէ Հետ : ք*արձբագո յն դպրոցներ բ ան­

1»եան, մ ե ք ե ն ա ն ե ր ո ւ հ ա մ ա ր ։ Կը պ ն դ ե ն ք միա^ք՚կ նախանձ ե լէ վիճակէ մէջ են : Ա էակ վայրը , ուր դեմ դիմաց
9-
որ ա յ դ գ ո ր ծ ե ր ը յ ա ր գ ե լ ո վ ո ւ ք ա ջ ա լ ե ր ե լ ո վ հա(Ա կաբելի էր վերականգնել Հ ա յա դէտական նոր մ է

դերձ յ չանտեսենք մե՛ր գ ո բ ծ ը , որ պէտք է սկսած կեդրոն դա աղատ եւ Համեմատաբաբ բախտաւոր

ըլլար շատոնց» : •Ամ եր է կան էր, ուր արդէն տեղափոխուած են բագ– Լոնտոնի թերթերը կը գրեն թէ շարժումը կը

մաթէւ ուրիշ այդպէս է դէտական կեդրոններ ; ծաւալի դէպի Կիլան ել Մաղանգարան , թէ ասլըս–

^ Անգամ մը եւս կբ կարդանք ժողովէն նկարա– Ա՝ շակո յթը ոեգա յէն ոգու . գերագո յն արաւս– տամբները գրաւած են քհէշար եւ քիըզաիէն եւ թէ

ղբութիւնր մօտաւորապէս մէկ էջ եւ շարք յայտութէւնն է* նա այն կամուրջն է^*ոբ աԳԴԼՀ) *Բիւրտեբ , Ասորի - քաղդէացիներ եւ Հայեր են

մը խորՀ րգածու թէւննեբ կը պա շարեն մեր մէտքը : էր Հ ո գե կան վ ե բե լքէ շրջան էն , նետում է գէպէ որ յարձակած են քաղաքին վրայ եւ այժմ կապ կը

Ուրեմն , ամեբէկաՀայ գաղութն ալ կը պատ­ տիեզերքը, Հաստատում էր եսը, բնորոշում էր պաՀ են Բիւբաեբու եւ Ատրպաաականի ըմբոստնե­

րաստուէ տուն - տեղ Րէէալու; Երէաասաբդ Առաջ­ անՀ ա տ ա կան ո ւթ է ւն ը : Ամէն մ է մեծ ՚ մշակո յթ՝ րուն միջել։

նորդն է որ դէտել կուտա յ : նախ ծնւում է շատ յստակ կերպով սաՀմ անուած իրանի վարչապեաը, ք՚պրաՀիմ Հաքիմի ,

՚ ^ Ւրապաշտ րլլանք եւ ընդունէնք որ, վա­ մ է մի9ավ ա յբում՛ ; (յա մեծ թափով ժա յթ քում է Դեկտեմբեր \9ին ճառ մբ խօսելով խորՀբդարանին

ղր* երբ ներղաղթը սկսէ, այս գաղութին շատ քէ՜ մայր մի երկրից՝ երբեմն ան զու սպ եւ տարեռւսյին , մ էջ , յա յտարա րեց թէ կառավարութիւնը որոշած

շեր պէաէ երթան Հայաստան : Աակայն , Հոս մնա– ապա կամաց կամաց ձեւաւ որուելով : Նա սկսում է երբեք չճանչնալ Ատրպաաականի զինքնակոչ^
չտամ որ
ւնգերձ պէտք է պաՀենք մեր Հայութէւնը, է գիտակցել իր էութիւնը , ստեղծել իր դբսեւոբ– իշխանութիւնը։ *հԵս երբեք թ ո յ լ պիտի

ո րպէ սզէ օգնենք Հա յաս տան է մ ան կերպերը , գար րնե լ իր յատուկ լեզուն , որով՝ ավւ մը մ արդիկ որոնք ուր ի լնե րբ անգիտակցօրէն

Ա յ դ նԽմսատեսութեամբ , Ժամ ան ակր եկած կբ բարձր զարզ ացմ ան ֊» ա ս աՀ, մ արդկութիւնր կաբո– մղած են զէնք բարձրացնելու կառավարութեան

Համ արուի* որ քէ չ մրն ալ էրենք էրենց մաս էն ղ ա ն հ 1-մ է Հաստ ատ ել իր կ ր օնա-փ իլի ս ո փա յա կ ա ն դէմ , կործանեն երկիրը ա Հ ո ւ սարս ա փ ով , սպա–

մտածեն ւ 1քւ Էբրեւ առաջին գործ, որոշուած է վա խյա բա բեբութ իւննե րը բնզՀանուբ կեանքի Հետ։ նութեամբ եւ ապստտմրութեամր : *ԼսաաՀ եմ թէ

շէն ել փառաւոր եկեղեցէ մր , Հոր Հպարտու թ էւն ք1 ս կական մշակոյթբ մ ի շտ մնում է Հաւ սւտա– Մ էճէէ՚՚ԼԼ ^ * ւ ^ոո,ո՚ւ\"լ1՚ԳԸ ուժ պէտ է տան կս"" ա–

ներշնչէ մեր նոր սԼ ր ունդէն՝^ : ( Առաջնորդ բ Հա­ էութեան., չԳւայած՝ որ պատ­ ւիհւրութեան , այս որոշման մէ^թ։
ճարտարապետներում րէմ իբ սկզբնական
յաստան ղտնուաՀչ– ատեն, մութեան րնթացքին նա շատ անգամ պարտաւոր­ ՚Լաբչապ ետ ր ա ւել ցուց թէ նո րէն պ էաէ դ էմ է
են պարպեն
կարծիքր Հագցուցեր է եւ անոնք յանձն առեր Հա– աւ լած է փոխել իր պաշտած աստ ո լածներ ի ան ո լ ն ֊ երեք մեծ պետութեանց , որպէսզէ իրանը մտածեմ՛

յատակագէծ մր պատրաստել , մէեւնոյն ատեն նե ր բ եւ ղաբզանալ միշտ նոր մեթռտներից նե ր շ րն– կարելէ եղածէն չափ շուտ։ ^Տակաւին կը

ԳոՐգելով տուֆ եւ պէմղա քաքերու գէները^ : չում առնել ։ Ն ա չի փոխում իբ րնո յթբ փոխե լով

Անշ ուշտ մեղէ չէյնաբ խառնուէ լ Հեռաւոր գա­ ֊Հանդերձ իբ արտայայտութեան որոշ ձեւերը ո–

ղութ է մը նե բքէն գ ո րծե բուն : ԱպաՀ ո վ ա բա բ ա՛­ ՐովՀ ետեւ սա գեր ազան ց ա պ է ս ցեղի րու մ , մեր Հոգերի տակ , մեր պատմիչների , վէ– |

նԱւոՈոնԳԱքՕօՕոէնաա/Լււե*ոլւէրՀ/ա\ուլյիաաււԼռգաէրտռաասծսեն ետլենղ՛աա,կասնՐէն1Պթապաանայ.1մյա1նաենարո֊եսթրւը.* , կԼրրաւճհ,եռե«–*- կեանք-է ու • պ ա ս աններ ի եւ բանաս տեզծ%ե րէ Հոյակապ էթ–

-~ •Հայէ*; ՝՚ պ՚ատճառյ Հնլ բում եւ Հայ Հանճարի կնէքր կրող օա ա ր եբկէր–
*յթիալծւնն է լ այղ է անշուշտ ճակատագրէն , չնա­
ազդէ փոփոխական նեբում մնացած բազմաթիւ կոթողների մէջ՛. Այս
նա բկեն վի թ խա րի Հ ան գա նա կու թեան մբ , հհ, փա ռք յած ոբ նա ստէ պո ւած է եղել էր դէւցազնա-ե
գե­ աշխատանքը մեզ անՀ րաժե՛ շա է՝ Հիմնաւորելու
ի բարձունս՚» երգելոյ Համար ։
րական պատմութեան փայբր անդադար վախել, Հ ամ ար մեր նոր ստեղծագործական թափր եւ
Բայց, կը մտածենք,—- մեր Հին եւ նոր զա­ անդադար
ղութն ե ր էն Հա րիւ րին քանթն փրկուեւլաւվաֆռաւո վերսկսել , անդադար վերաձեւհլ՝ նրա վերջնական ձեւէ վերածելու Համար այն մեծղի
ր նե բքէն Հ ոգեկան
ե կեգեց ինեբով ։ ՝՛ կշռա կան ութէ ւնը , նրա մտա յէն եւ դեգեցէկ շէնքս, որ մեր նախաՀա յրե ը ր մ է քու­

ճիշգ է որ դպրոցի մբ մասին ալ կը խօսու է . կե ցոլածքը մնացել է մ է շտ էնքէբեն Հաւատար էմ ; նէ անդամ վերսկսել են եւ չեն վեբ^քսցբել ։ Հայ

Րայ& ՂԼ1ԱաւՈՐ(՚Հ մա յբ-եկեզեցին է, յարակից Հայ տղղէ Հրաշքբ Հէնց գրանոլմն է կայա­ ժողովուրդը դարաւոր պայքար մղած է յանուն

մասերով : նում , բոլոր ւիոթորէկներէ մէջ, ծեծուելովդ Հոզե– էր մշակոյթի : Եթէ նա՝ ա՜րիշտ բազմաթիւ ժողո­

Ո վ պիտի լեցնէ այդ շքեղ տաճարները , երբ ւզէո , տուժելով նէւթապէս՝ նա մնացի լ է Հաւ սւ– վրդների նման՝ չի տնՀետացել, եթէ նա մինչեւ

դիտենք որ Հին սերունդին ՝»ամար Հւսմեսա մա­ ասւրիմ էր ՀէմՂւական , էր Հրամայական ձղտում– այսօր դեռ մնացել է պբոմ եթէ ո սեան ւսչխարՀ ի

տուռն անգամ լայն կուգայ մէկ ծունկ աղօթ^քէ ներին, եւ այգ այն աստիճան , որ երբ նա կորցրեք ամենակենսունակ , ամենաառոյգ եւ ամենաերի–

Համար, էսկ նոր սերունդբ եթէ բարեՀաճի եկեղե­ է իր սեվւա կան երկրռւմ ստեգծադործելու կա բե– տասաբգ տաբրր՝ պատճառը այն է, որ նրա պատ­

ցի Հանգիպիլ., պարզապէս Հւոեսարան՚ֆ մբ աւելի լիութիւնը նա խուժել է դէպի մօտաւոր երկիր­ մական գերը գեռ չի վերջացած : Բաւ է Հեռաւոր

ւէայելելու Հ ամււմաւ֊ր է ։ ներ ր –~~ այսօր Պարսկաստան , վաղր Բէւզանզ է՛՛ն , քքէսկ ակնարկ նետել /(ք * Հայասմհանում տեղի ունե–

Ատոր ապացոյցր մենք ա՛մէն օր կր տեսնենք մ էւս օրը արաբական աշխարՀ , Բալկաննեըը , Եւ- ցող մ շակութա յին վերելքի ՛էրա յ՝ գբանում Հ ա–

մեր ղաղութին մէջ, որ ունէ երկու փառաւոր ե– րոպա էր արարչական թափը մատուցանելու մ ողուելոլ Համ ար ։ Արգ , ա է ա ք չէ , ոբ ղ ըսում

կեղեցիներ (Փարէզ եւ Մաբսէյլ), առանց Հաշուե­ Համ ար : ապրող Հայերը մնան Հանդիսականի գերի ՚^ԷԼ\*

լու մ էզակներ բ ել մ ատ ուռները ։ կ Այս է անշուշտ պատճառը , որ այսօր , երբ աՀա մի Համեստ եւ անՀ րաժե չա ձեռնարկ, որի

Ս.րգ , ինչո°ւ մարդիկ այնքան տարուած են Հայ ժողովուբդր, թւում է էնձ, նորէց պատրաստ շուրջը բոլոր գիտակից Հայերր կարող են Համա–

երկնքի գործերով, երբ տա բբա կան , շատ աւելէւ է վերսկսելու մշակութային մի նոր շրջան, աւելի իւմբուել։ Մենք պէտք ունենք մտքի ագնւո ւթեամ ր

Հիմնական եւ վ§րկա բար պաՀան^ներ կան երկրի բուռն թափով քան երբեք՝ մենք պէտք ունենք վե­ աալ որու ած եւ բարոյապէս ՀսՀսակ առած ՐՈ1ՈՐ

վբայ։ Մեր անդաստանէն մէջ։ րագտնելու , վերադէտակցելու այն մնայուն աբ– Հայերին , առանց խտրութեան :

Փորձենք պարզել, առանց վիրաւորելու մէ­ ժէքներր ոբ մնացել են մ եր շէնքերէ կառուցողա­ Մեր դռներբ լայն բաց են ամէնքի առջեւ։

կուն եւ մէւսէն բարեպաշտական ղզացումները * կան ձեւերէ մէջ, մեր բազմաՀազար ձեոաւլրնե– Կ՛ ԶԱՐԵԱՆ

Fonds A.R.A.M