Page 157 - ARM_19-1945_04

Ի է ա Ա կը Վ հ ղ ա դ է հ Ի. Մ ի ա թ ի ւ Օ ը

9օոձէ *Ո 103 * . –օ~ :

Տ.Տ.8. Տ76.Տ" Իրանի կառավարութիւնը երկար յայտարա­

17, 8 ա յ Օտւատտատ - ԲՃ&1Տ ( 1 3 տ ) րութիւն մը Հրատարակեց Գեկտ • 1 ձին , Ատբպա­
1*1.; € 0 8 . 15-70 - Շ. Շ. Բ. Բտոտ 1678-63
՚ ք ՚ Դ Ժ Ն ե Գ Ի ն • - Տար. 750, 6աււս. 400. Յամս. 200 ֆրանք. տականի դէպքերուն առթիւ։ (Յայտարարութիւնը

Գէռձւշձւ 2 1 0.&6ահք6 1945 Ո ւ ր բ ա թ 21 Դ ե կ տ ե մ բ ե ր ՛կ՚ըսէ թէ Պ • Մոլոթովի կողմէ Ա՝ • ՚ԼաՀանգներու

արտաքին նախարարին ուղղուած ՚՛/ ՚՝՛ (՚ ^/՚ ՚–՛ ծանու­

ցագիրը չի Համապատասխաներ ի րա կանո ւթեան ,

ել կր շարունակէ .

—- « Ատբպատականի մէջ կարգ մը արկածա–

ԺԷ– ՏԱՐԻ - 17° ձոո€6 Ո° 4489–"նոր շրջան թ ի ւ 218 Խմբագիր՝ Ն • ՄԻՍԱ^ԵԱՆ ԳԻ՚ե՝ 3 Ֆր խնգիրներ օգտոլելով օտար ոլմերոլ ներկայու–

թենէն , Ժողովրդապետութեան դրուժան անո լնին

տակ ձեռնարկած են ղին ետ լ ապստամըութեանա մը

դեՀապետ ին * իրանի ժ ո ղովըդա վա ր կառա՛վարու՛­

ՄԵՐ ԽՕՍ՚ԲԸ Իտէի-սղ պատուաԱդաԱի ւիա) թեան եւ սաՀմ անա դրա– կան օրէնքին դէմ դ :

Տետոյ կը բացատ րէ թէ «Ատբպատականի

*մ՝Ա$ԵԱՆ -ԲԱՀԱ8» Խօսքը ե ւ ՚1Րի–Մէքը ՚ պ է տ ք է աղատ րլլաս : ""•բնակիչներուս ազգ* ընկերա՛կցութեանդ յայտաըա–
ՀԷ-՚եՐԻք՝ ԻՊ11Է1»
րութիլնըթելադՀրոււսծ էբքիուսեբոլն կոզմէ ։«ֆբա–

կանութեան չիՀամապաաասխաներ այն յայտաըա*

Մ եծարանքի ել երախտագիտութեան սրաա– ՊաՀակր .պատնէշին վրայ արթնութեան փաս­ բութի ւնը թէ խո ր Հ րդա յ ին Հրամ անա տարը չէ մ՛ Էւ֊

չա-րմ ցոյց ո՞ը՝ կգեսիոյ Հերոսամարտէն ՅՕամեա– տը տուաւ։ մթնոլորտին մէջ զաւիւն մբ լսելով թամտաձ– Ր բանի դ°րքէս շարժումներուն Հիւս .
հ.ԼՀ » ոՐ կազմակերպուած էր այնքան յա^ոդոէ֊~
փամփուշտ մը պարպեց հ էտՋայն՝» ելաւ։ Բայց գըն– ե՛՛րանի մէթ ։ կառավարութեան ձեռքն եղած փաս–

թեամբ, կիրակի գիշեր։ գակ չկար՝ նշանի Հաււնոգ : տաթուղթերու Համ աճայն յ իրանի ընդՀ * սպա յա­

Փառաբանութիւն՝ քաջութեան , անձնուիրու­ Հա յաս տան ի դրականութեան լեզՈլփն դէմ կս յա ը եւ. ւ&աւր էւգէւ շրթան ին Հ րամ անա տարը քա­

թեան , յանդգնութեան : Պանծացում ր իսկական քննադատական ար տա յայտ ո ւթիւն էի ունեցեր : նիցս ռուս Հ րամ անատաբին գիմ եցին , արտօնու­

Հերոսամարտի մրէ Կատարուած վերլուծումին դատաստան ր իրաւուն֊ թիւն խնդրելով զօրք ղրկելու ուրիշ –քաղաքներ ,

Այս տ՜ռգերը գրոգն աչ Հրաւիրուած Էր չխօսե­ ՔՌս է "է\ն2.աէ^Ւա Հա-՚՚-էր-սկք՚՚-թեան ։ թ՚աւրիղէն դուրս , ֊ ե ւ ժխտական պատասխան ստա­

լ ո ւ ։ է լ աՀա զ՝ամփոփէ ինչ որ ըսել կ՚ոլգէր : Բայց <տՄեը Աայնըֆին ստորադրող Պ՛ Ե ՝ին ցան ։ Անցեալին մէթ խոբՀրդային զինեալ ուժեր

Ֆրանց Վերֆէլ , «Մուսա Լերան» Հեղինակը, Համար Հարցբ նիւթին մէթ փնտռուած ճշմարտու­ մ իթամաած եւ եօթը իրանեան զին ո ւո րն ե բ ձեր բա֊

բացագանչած է ա՛ռիթով մը,–— «Հայ րԱալր ան­ թեան էութիւնը չէ : Հայաստանի պաՀ ակի մենա֊ կա լած են ։ Անոնք Թ ա ւր ի զէն վտարած են նաեւ

կարելի բան մ բն է» : Հայր ինք կարելի գարձուց շնորՀ ր արժեցնելն է ։ Գէպի ա յդ սաՀմ ան բ ճիչ վաշտապետ (Աոսրովանին որ քՒէՀբան եկաւդ ։

այգ անկարելին : կարելի եւ յաւիտենական ։Վչկայ մը անգամ արձակելը ներելի չէ ։ Աղանդին վայել

Եդեսիան : սքեմ ութ գետն՛ամած երկրպագութիւն միայն։ ՇաւժուԱը կը ծաւալի

Ի՛՛նչ է իմաստը Եգեսիոյ Հերոսամարտին •֊- ^Վարդապետն ասացֆ ։ *Հ։Արտաքոյ Ակադեմիի չիք

Զա՛րկ, երր կ՛ուզեն զարնել քեղ։ Զա՛րկ, երբ կ՝Ու­ փրկութիւնդ ։ Հրացանը կը բարձրանայ ։ թէ՛ պ ա ֊

զեն տրորել, գետին փռել քեղ։ Զա՚ ր կ , երբ կու­ Հակի դերբ լրացնելու եւ թէ՛^ քննադատին խօսքին Վերթին լուրերու Համաձայն , ան թա աո զական

զեն անարգել պատիւդ : Զա՛րկ , երբ կը յ^փՐՀ՜ արժէքը նսեմացնելու Համար ։ Հօտը քնացնող շարժումը Հասած է մինչեւ Կիլանի նաՀանգը,

տտկեն ա րդա բ վաստակդ : Զա՚բկ , վերջապէս , սրինգ։ Հակազդեց ութիւն ։ կամ թրքավա յ ե լ <Հզա~ Կասպից ծովուն վյրայ։ Այս շյրթանին ինքնավարոլ–

երբ կ՛ուզեն իւաւիանել արեւդ : պուլդ։ կամ Հկրօնքիս ՀայՀոյեցիբԴ ։ թեան կո ւս ա կի ցներ բ կ՝ արծարծեն ժողովրդական

ի Հարկէ արիւն թափելը նպատակ չէ։ Աանա– Հ ե բոսի մը փ ի ւ-չիւք էս ան ի ա ւանգո ւթ ի ւնն ե բ բ ,—^

ւանգ այս մոզովուրղին Համար որ ո ւնե ււ ա ծ Ե Այս մա այն ո ւթ էւ ւն ը էսա ւա բապ աշտ ո ւ թե ան Հերոս մը որ կը գործեր քսան տաբի առաթ , անթատ

միա յն մէկ տենչ հ ա՚՚1ՐէԼ Լա է » նուիբուիլ Հի­ նուի րագործումն է : Այս Հ ո գե բանո ւթիւն բ Հա­ կառավարութիւն մը կազմելու Համար Հիւս* Ի–

աա

նաբար , սաեզծագոբծ աշխաաանքի , առանց ուրի­ յաստանի վա ր կին նախատինք է , բռնաբարումը րլ– բանի մէթ։

շին հո ւււ նայելու. . արիւն թափելու. կամ "՛Հ՛Ր լ*սլով ագատ խօսքին ։ Հա յաս տան ի արուեստ ր չի թէՀբանի կառավարութիւնը, որ ծանր կացու­

անկե լու. Հարեւանին սեփականութեան : կաբօաիբ դատին անձեռնՀաս վարձկան փաստա­ թեան մը մատնուած է, նոր ծանուցագիր մը ուզ–

Բայց , աՀա ՛ո Լ սա եք երեսուն տարի աոաթ բաններու պաշտպանութեան ։ դելով Երեք Աեծեբուն , կը խնդրէ օբ առաթ քաշել
մեր
եւ աւելի առւսթ*– թշնամին չէր Հանդուրժեր : Ւ^նչ 1լերգէ Հձթէա յնֆբ ։ Ընդդիմ ախօսի դ ե ր ա– օտար գինուորներբ ել բանակցիլ\942>ի դաշնագրին

դո Iո ւթեան : Կ՛ո ւղէր անճիտել - արմատախիլ ս ած՝ դատը կո րսն ցնելու ինք նաւքաանութփւ֊ն : Հ իմ ան վրա յ : 10 ո րՀ րդա բան բ գաղտնի նիստ մբ

Եւ արթնցաւ ինքնապաշտպանո ւթեան բնաղ– ՀՓոբձբ ցո յց տուաւ անո ր (^ուղղագրութեան ար֊ ղում արեց , ս ա կա յն չկրցաւ եզրակացութեան մը

մ աաական փոփո խութեանդ ձանդիլ>) մեծ ամա սնութիւն գոյացաք չԼՀԷԷալով՛

դրւ Պոռթկաց արիւնր , լ \ ա Ը ^ ՝ ^ ՚ Լ ո 1 Լ ՐաՂո*՜ն". ։ Լստո րագծումբ իմ կողմէ ս) : իմ պնդածբ հաԱՄ1ա– ԹէՀ բանի կառավարութիւնը իր ղեկոյցին

Եգեսիոյ Հերոսամարար մէկ խտացեալ պատ֊ ա ե լ է ուրիշ ի ն չ է այս յ ս է ւ ս ա ո վ ա ն ո լ թ ֊ ի ւ ն ը : Բւբե– մէէ 11Ը.սէ թէ Հիւ-ս՝ Իրանի մէթ սպաներ , ոս տ ր–

կերն է ինքնապաշտպան ո ւթեան ա՛յդ աՀաւ որ մբն յ մինչեւ Հայկական Ակաղեմիին վերածնու­ կանական եւ պետական պաշտօնեաներ սպաննուած

պայքարին։ Փառաւոր էթ մր% մեր ժամանակակից թիւնը , աւելի քան քսան տարի * այդ թ-Լ՜յաւ֊թրՆԱ– են, ամրողթ ընտանիքներ տաբագրուած, աւարա­

ւււ ա ամ ո ւթենէն : ներով ՀՀագճատուածդ լեզուն Հ րամցուեր է ժողո­ ռութիւնն ե ր եւ ուրիշ ոճ՛իրներ գործուած : «Ատբ­

Արուսեակ մբ գիրքէ ԳՐՐՔ խոյանալով, քանի վուրդին , ինչ որ ո չ ո ք ի իրսս-ունքն է կ ա տ ա ր ե լ ։ պատականի ժ ո գո վը դա վա բ ( դեմ ոկրատ ) կուսակ–

մը անզգամ՛ներ եւս գետին կը փռէ , աւերակներուն Լեզուին Հ րնաշրթոլթիլնդբ վա րսա յարդա րո ւթե ան ցութիւնբ , ոբ ապստամրե լով կեգր * կառավարու­

մէջ : Ել երբ իր թաքստոցը գտնելով կ՛ուզեն խոր­ ձեւով տեգի չունենար : իր իսկ էսո ստով անո ւթենէն թեան դէմ , վեբթեբս «ա զգա յին կառավարութիւն

տակել գուռը , վերջին գնդակը կ՚արձակէ իր գըլ– ետքը * Պ * Ե * կրնա®յ տակաւին ժխտել թէ՝ «գի՜ մըդ կազմեց , չի բաղկանար նաՀանգին բնակիչ­

խուն ; տակտն Հիմէֆ %ու՝Բ^1 է եղեր նոր ուղղագրութիւ­ ներէն եւ իր Հիմնադիրբ մէկ անգամն է Բագուի

իՒումասիկ մը, բազմաթիւ քաջագործութիւն– նը* Երբ ան լեզուի Հարցուէ զբաղելու մենաշնորՀբ Համ ա յնավաբ կուսակցութեան : ԽորՀ րդա յին

ներէ վերջ, ռումբը մասունքի պէս պաՀ ած իր իրեն մ իա յն սեփականացնէ լու զարմացուցի չ մ եծ– Հ րամ անա տարը ազդարարած էր Թաւբիզբ պաշտ­

կուրծքին տակ, վերջին, գերագոյն զոՀոզոլթիլնբ իւօսիկո ւթի ւնբ կ՚ուն են այ , փոխանակ աթ-ձտ իւ ա– պան ո զ իրանեան գօրքին թէ պէտք է պարպեն ի ֊

կբ կատարէ , պայթեցնելովդ թշնամի ՚ / " / ՛ " " "Ր ժան վճիռներ արձակելու* .օգտաւէտ ծառայու­ բենց գրալա& էէնքերըդ ։

դիրքմԸ.– թիւն մը մատուցած կ^Րէլար լեգո լական Խոխան–

քիասթկէլէնեան կ՚իյնայ գնդակը ճակտին : Մ • ձ ա լսնդր ո ւթ ի ւ ն ցոյց տալ ով ՝ իր դ րո ւա ծք ներ ուս Երկու գնդապետներ թաւբիղէն թէՀրան Հաս֊

Աուճեան մը առիւծի պէս կը խոյանայ ձեռնա­ եւ իր պատկանած թերթին • լեգո ւա կան . ո լոգու­ նելով , պատմ եր են թէ պա Հա կա զօրքին զօրանոց–

ռումբերով, իր նշանածին Հետ, ել երբ կ՚իյնայ թեան ր մէթ արժանի էսնամքը դնելու* զերծ կաց ու֊ ներ բ չպաշտ սլանո լեց ան , Ո Րո ՛է՝* ետ ել պա շարուած

Հերոսաբար , իր նչանածր անվեՀեբ կր շարունակէ ցանելու Համար զայն գրագիտութեան եւ քերակա­ է ին կարմիր բանակի զն դաց ի րն ե բ ո վ , իսկ շր^՛"՜
նութեան բացարձակ կանոններու
կռիւը, իր կարգին գետին փռուելու Համար : դէմ լքեղասչուլ կայ շէնքերուն տ ան ի քներ բ բոն ու ած է ին զ ե մ ոկ–

Տակաւին Ակրտիչներր (Եօթնեղբա յրեան) , ա ն հ ա մ ա ր ս խ ա լ ն ե ր է , մինչեւ փղորդի եւ «որդի գե– բատներու. գնդացիրներովդ :

Խանրմներր (Օր– ՚Բէթէնճեան) իր ընկերուՀինե– բերը չկրնալ զանազանելու աստիճան , անվայել X Ուսշինկթբնէն կը Հեռագրեն թէ Ա՛ * Ն՚ո–
մէթ
րով ֊ Հերոսներ եւ ՀերոսոլՀիներ որոնց պատ­ ո բեւէ գա ս տ ի ա ր ա կ ի չ բեմ ր լ լա լու կո չուած Հ բա­ Հ անգնե րբ պիտի չճանթւան Ատր պա տ՚ւս կան ի /"նդիբբ
մ էթ :
մութիւներ Հատոր մր սչիաի լեցնէր։ լո արա կ ու թեան ։ կամ Հ րաժա բ ի լ լեզուի Հարցերու Հաստատուած կ առավա ր ո ւ թի *՜նբ եւ թէ

Բաւական է որքան բնկճ ուեցանք մեր վարդե­ միթամուէս ԱԷԼաէո%ի^ պատգամախօսի շուք առնելու պիտի քննուի Ա ոսկուա յ ի ԷսորՀ րդաժողովին

րու եւ ան Հնարին ղոՀ սղութեանց պա ամ ութ իւննե֊ շարժուձեւեբէն ;

րոփ* դառնա լուէ լալկան ժողովուրդ մր՛, Եէհք Մհւծհքու ժողովը

ի Հարկէ ան փա խար ինե լի են կորուստը ու. Պ ՚ Ե • ասպետականօրէն հ ե տ ե է ֊ ո ղ ա կ ա ն րլլա–

վիշաը յ Անմոռանալի է ԱրՀաւ՝ի՚ԲՔԸ Ր11 անճիտեց լու Հւսմար իր լեգուական դաւանանքին՝ ինչո*3Լ Երեք մեծ պետութեանց արտաքին նախարար­
ունենալ
ժողովուրդի մր ամ՛ բող թ մէկ երրորդը , երեսուն չ ի կ ր ն ա ր Հեբոսութիւնբ Ակաղեմիին ներ ր կբ շարունակեն իրենց աշխատանքն երբ , կա­

տարի առաթ ։ ինչպէս աւելի առաթ։ զարբնած լեգուուէը գրելու, , քանի որ իբ քրիստո­ տարեալ գա գտնա պաՀ ութեամ բ : Հիմ ա ո ր Ա թալին

Եւ սակայն , է^նչ կը տեսնենք երեսուն տարի նէականին Համաձայն Հուղզա գրութեան վւոփո֊ Մոսկ ուա վերադարձած է, ժողովը աւելի մեծ կա­

փերթը* թշնամին* որ կը յուսար Հ անդ ի ս ա մար­ խութիւնր անՀրաժեշտ էրԴ * քանի որ «լեզուն չի րեւորութիւն կբ ստանա յ : Անգլիո յ եւ Ա • \լտ–

սել աՀաւոը նախճիրն ու աւարը , այսօր ինք մատ­ կրնար խո ւս ափ ի լ բնաշրթում էդ , քանի որ «Հա յե– Հանգներու արտաքին նաէսարարնեբը պատասխա­

նուած է խոր մտաՀոգութեան մր։ Կը դողայ իր րէնի ուղղագրական փոփոխութիւնբ խզումիդ նելով թղթակիցներու Հարցումներուն , րսէ՚ն թէ

Հողերուն փյրայ՝՝՝ պատճառ չէ , քանի որ «տասնեակ մը փովւոէսու֊ 1. մողովը աւելէւ շատ կարծիքներու փոխանակռւ–

թո ւոնե րոլ վեր ած ո լին թարդերոլ թէ/ւններ "սրվելու ընդունակդ Է ինք, եւ, վերթա֊ թ ի ւ ն մ ր պիտի ըլլա լ , թէ վերթնական որոշումներ

նկա րադրութ իւննե ր ր , կազմ ելով անփո խար ինել ի պկս գ քանի որ չապրելու Համար շարժ.Էէ լ պէւոք էդ ։ չեն ն ա էսա տ ե ս ո լի բ , ա յլ ըՂւդՀանուբ Հասկացոզու–

յիշատակարան մը։ Բայց, մեր Հայր* Աէւութիւն– 1 1 ՚ * ն չ ւիիլիսոփայական թռիչք։ Նոր ուղղագրու­ թիւն մը Երեք Մեծերուն միջեւ 2. Որ ել է ո–

ները արժանաւոր յարդանքր մատուցւսծ պիտի ըլ– թիւնով գրել չյանդդն ելուն Համար Պ* Ե՛ դագ–

լա յին ղոՀերոլն , Հաւ աքե լով ն էւ ւթ ե ր ր ,0ե. րա՞ծ է ուրեմն «ապրելէդ ։ ինչո®լ չի Հետելիր Ըոր ր ոշհւմ պ ի՚ո է» չ ար ո ւ Էւ $)րանս այ ի ե լ Չ Է՚նւսս ա ա ն Է*

ւդսւտմ՛ութեան : քւիշդ/ւծ եւ կբ յամառի մնալ հ ի ն սխալ/ւ^/ մԱ : վե ր ա բե րե ա լ Հարզերոլ մասին , առանց ՛հ ա իւ ա ււլ Լ ո

(ք՛ամ ան ակն է որ ձեռնարկուի այդ գործին, Կա մ * եթէ կր պնգէ թէ՝ բարեփոխուած ուղղա­ Էսոբ^բզակցելոլ անոնց Հետ* • 3. Հի՚՚-էԼ ոումրի

կազմել շարք մը, «Մատեան ՝Բաթաց՝ֆ *ուր ամփովւ– գրութիւն բ գոնէ այս անգամ լեզոՆաթանական հ ի մ Էսնգիրբ պիտի քննուէւ պարզապէս իբրեւ քաղաքա­

ուին ի ւր ա քան չի ւր Հերոսի վաւերական քաթա– ունի , կրնա0յ ըսել թէ ինչ է սկղբունքր այգ Հի­ կան ու էյ իւ՛ն եւ փոփոխութիւն պիտի չկատարուի

դո րծութիւններ ը , ի պէտս այսօրուան եւ գալիք մին , հ ն չ ա բ ա ն ո ւ թ ի ^ ւ ն ը , թէ ուրիշ բան։ Եթէ <բն– Ուոչինկթընի Հ ամաձայնո ւթեան մէջ որ կնքուե–

սերունդներուն ; չաբանութիւնը , դատ ր նորէն կորսուած է՛ Իսկ &*&%#%&*1*#&%&)******&**է%***1%1*&%^

Ուը իչները արձաններ եւ յի շատ ակար աններ կր եթէ ուրիշ սկզբունք, լսենք, Հսորվինքդ ։ Այգ. կէսը կոբսնցուցած է––– առանց ղատարկ փամ­

կանգնեն , բայց նաեւ Հատորներու կբ վերածեն ԳԲ°շոՎ միայն «ձայնդ առնելու իրաւունք ունի Ե* * փուշտ անգամ պարպելու։

իրենց Հերոսներուն եւ նշանաւոր դէմ քեբուն իսկ նոր ուղղագրութեան խնկարկու յոխորտ Հիմա կր զգա՛՛յ թէ միայն ձի պաշտօնէ» պա֊

պատմ ութիւննեբբ : Ա՝ եր ՀI. լաս ամ արաները ն շա– ձաա յն ւսաւոՐԸ՝ Պ * ծ • » ո** վ Հրաշագործ ձեռնածու՛ Հակա թիւնը արմէք չէ :
հիմնական
նաքարեբ , ուգենիշներ են* ոբ կր ցուցնեն ճամբան թիւն գ իմ քննադատականին երկրորդ ճակատ սլաշտսլանելու Համար՝ ամուր բերդ

դէպի ազատութիւն ել Հայրենիք։ Հրատարակել մասին վրա յէն սպրդելով ան«ձա յնդ ու անշշուկ ել Հրաղօր ռազմանիւթ պէտք են, լայն Հորիզոն­

հՄատեան "Բաթաց^ը , կը նշանակէ տարրական կ՛՛անցնի Օտար ր ս ա ե ր ո է խ ն դ ի ր ը : *%1հաղմտգի­ ներ ընդգրկող ագատ, անկախ ե ւ լ ա յ ն միտքի

պարտականութիւն մբ կատարել։ %ոյնիսկ ուշ տական ճարտար նաՀ–անթ : ՈրովՀետել կւսնխակալ– ղեկով 1

մնացած ենք։ 5՛ • օրէն Համոզուած է թէ՝ այդ կէտին մէթ ճակատին ԵՆ/էՀ՚Բ ԱՐՄԷՆ

Fonds A.R.A.M