Page 133 - ARM_19-1945_04

Ե Ր Ե ՚ Բ ՄԵԾԵՐԸ (ԱախաքԱԼէԱԽ)

պիտի տեսակցիք) Մ ո ս 1 թ ւ ա փ *էկ

17, &Ա6 Օաոտտատ - ՐՃ1ԱՏ ( 1 3 ՛ ) ՀԽյհ-ռաԱր խ ոՆէիշ ԽգԽ
1 Ա ։ Շ.08. 15-70 - Շ. Շ. 1 ^ ^ 1 6 7 8 - 6 3

տք1Ժ՚ԱյԳԻ՚էւ.֊ Տաո. "50, «ամ՛ս. 400. Յա.քս. 20« ֆրանք Անգլիոյ , Մ • ՆաՀ անգն եր ու եւ . Միութեան
Օեոաւշհտ 9 Օ&ստահ» 1945 Կիրակի 9 Դ ե կ տ ե մ բ ե ր
արտաքին նախարարները, Պ ՝ Պ ՝ Պէվին , Պըրնզ

եւ Մ ո լոթով պիաի տեսակցին Մոսկուայի մէջ,

Գեկա՛ )5ին, շաբաթէ ԼՆախաբարներն ալ Երեք

Ժ Է – Տ Ա Ր Ի - 17֊ ճոօ66 « » 4479-Նոր շրջաՏ թիւ. 208 Խմբագիր՝ ս • ՄԻՍԱՔԵԱն ԳԻՆ՝ 3 Ֆր Մեծեր կը կոչուին , քանի ՛որ ներկայացուցիչներն

են երեք մեծ պետութեանցն %

Պաշտօնական աղբիւրէ կը Հաղորդեն թէ օրա­

ԵՐԿՈԻ ԽՕՍՔ Ս՜ԱՅՐ ձ Ա Յ Ա Ս Տ Ա Ն կարգի գլխաւոր նիւթը պիտի Ըլէա յ ՔԱԱել Մոս–

կոլայի տեսակէտները Հիւլէական ուժի մասին ,

բայց պիտի ուսումնասիրուին նաեւ ուրիշ թ^գէր՜

օաօշտտ Երբեմն ինծի գւււն կը ր֊ըւիս ըլլալ նեբ , մասնաւորապէս փարատելու Համար վերջերս
Անյսպթ– ու անգուսպ հողմովդ ու յուրովդ–
ծագած թիւր իմ ացութիւննեբը ։ կր Հաւաստեն թէ

Հողմհբոլդ մէջք ին ամպեր կուտակուած, օրակարգէն դուրս պիաի ձգուի որեւէ խնդիր ոբ

Նոր բառէ մր, որ գ ո ր ծ ա հ ո լեց լու Նի^֊ր^աԷ րկի Եւ նաւ ո ւ ն ա ւ ա զ ջ ո ւ բ հ ր ո լ դ վ ը ր ա յ : ո *֊զգա կի կապ ունի լէ բան սա յի Հ ետ : կողովի մա–

զա ւո ա ւէւս ր ո ւ.թե ան առթիւ. ։ կր նշանակէ՝ «ցեղաս­ սին լուր տրուած է Չինաստանի եւ Հհբանսայի ւ

պանութիւն՛) : Երբեմն հետս առած մարմինս ու հոդիս Այս Վերջինը Հրաւէր ստացած էՐԼԼաԼո ՛Լ * բո զո քած
Կ՚երթամ թափառիլ բարձունքներդ ի վեր՛
Արդարեւ , ԷՈԲԱ յաղթական պեաութիւննե ըր Կը շրջին ի մ շուրջ ա ր ծ ի ւ ն ե ր դ , իրենց է եւ նորէն կը կրկնէ թէ պիտի մերմէ ընդ ունի լ որ
Թեւերն լայն բացած վիհերուդ վերհւ:
կր յա յա ա ր ա ր են իբենց պս/տմ ական ամրա ս ա ան ա– եւ է որոշում որ կր արուի առանց իր մասնակցու­

գրին մէչ.֊ թեան ։

« Գերմանիա, յանցաւոր է ցեղասպանութեան Կը ւյիտհմ ք ո ւ լ ա յ ն դաշտերն ու դ ե տ ե ր դ , Լոնաոնի թերթ երր կը գրեն թէ այս ժողովը
կանիամաածեալ եւ ծրաղրեալ ոսիրներով , — Հողիդ գոյնն արդար եւ ժայռերդ ի վեր
ր նաշն ջում ազգային , կրօնական կ ա մ ցեղային Մագլցող հօտերն այծ ո ս ոչխարի : կազմա կե րպո ւած է Մ * Նա Հանգն եր ո լ արտաքին
խմբաւորումներու , մասնաւորապէս Լեհերու ,
նա խա բ ա ր ին իԺելադր ո ւթեամբ եւ էք * Մ ի ութ իլ–

նր անմիջապէս յօժարութիւն յայանած է իր

Հրեաներու եւ ուրիշներու» : ք|ւ ա յ ն ատեն մ է ջ ս կ ՚ ա ր թ ն ն ա ՛ ն ը ն դ հ ո ւ պ մայրաքաղաքին մէջ ղ ի մա ւ ո ր ե լու Հիւր երր : Անդ -

ինչպէո դիաել կուտան իրաւագէտներ , պատ­ Փ ա ո ք գ ո ւ ա ր ք ա ն ե ր դ , բ ա ն ա կ ն ե ՛ ր դ ի ր ե ն ց / ի ո յ արտաքին նախարար բ Հաւանութիւն յայա­

մութեան մէՀ առա Հին անգամ է որ «ցեղասպա­ Տ է գ ո ւ դ ը ր օ շ ն հ ր ն ց ը ց ա ծ ե ր կ ն ի դ դ է մ : նած է Ա ոսկոլա երթալու , ժողովին գլխաւս ր նիւ–

նութիւնդ րա ռր ելեբեւայ ամրա ս տ ան ագրի մոմ ԷՀ ։ Միլանօ, թերը Ֆրանսայի Հաղորդելէ վերջ։ Լոնաոնի մէք

Բառին Հեղինակն է ամերիկացի ուսուցչապետ 23 Նոյ. 1945 ԱՐԱՄԱ8ԻԱ ԱՐԱՊԵԱՆ կը յուսան թէ ժողովյշ պիտի նպաստէ փա բատ ելու,

^ ԼՀ * ՚Լէմքին, որ կր բացատրէ անոր հ՛ագում ր եւ ի– երեք մ եծ պետութեանց միջեւ ծագած կասկածա–

մասար վերջերս. Հրատարակուած գրքի մր մ է Հ ։ մտութիւնը, ամրա պնդելով սերտ գործակցութիւ­

ԱմհԱաքՏ, Հայոց ԿաթափկոսիԱ նը։ Կր կարծուի թէ ժողովր առիթ մը պիտի ը լ լ ա յ

(չՇՈՕՕւձշը կազմուած է յունարէն §€ՈՕՏ բառէն , «ճակատաբաց մէջտեղ դնելու բոլոր խաղաթուղ­

որ կր նշանակէ ցեղ կամ աոՀմ եւ օւճշ մասնիկէն , ;ա թ ս ս ՚ ա ա ւ թ ի ւ Լ եե դ թեր ըԴ , ինչպէս կ՝ առաջարկէր Ան գլի ո յ արտաքին

սպաննել , ինչպէս կ՚ըսենք հօա10ւճ© , աքքաէ1€1*1$ նախարարը, երեսփ • ժողովին մէջ։ Պաշտօնական

եւն՛։ կր նշանակէ՝ մասնաւոր, կանխորոշ ծրագրի աղբիւբնեբու Համաձայն , ժողովր մասնաւորապէս

մը Համաձայն քանդել ազգային խմբաւորումներու 1ցՍ՝ր.— Մ ո ս կ ո ւ ա յ ի հ ե ո ա գ ր ա կ ա ն գործակա­ պիաի լուծէ Հետեւեալ խսգիրԸձ~— էաէս աէաէ
լ ո ւ թ ե ա ն ( Թ ա ս ս ) Լռնտոնի ներկայացուցիչը լքեր
կեանքին էական Հիմերը, բնաջնջելու Համար ղա­ աշխատակցին հաղորդած է կարեւոր ղեկոյց մ ը , Հաս տատ ուի Մ իացեալ Ազգերու ՀԼերստուգիչ
ո բ կը լ ր ա ց ն է Դ է ո բ գ Զ • կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ի ն յ ա յ տարա.
նոնք իրենց քաղաքական , րնկերային , մշակութա­ բ Ո լ թ ի ւ ն ն ե ր բ ( Տ ե ս Ո առա չ 5 Դ ե կ տ • ) : Ա հ ա ւ ա ս ի կ Տ անձն ամ– ո զովը , Հիւլէական ուժ ր ձեռքի տակ պա–
այդ ղհկոյցը
յին , լեզուա կան Հիմնարկութեանց , անոնց ազգա­ Հելու Համար ։ Տետոյ , հանձնաժողովը միայն

յին եւ կրօնա՛կան զգա ց ո ւմն ե,ր ո ւն ել անտեսու­ Ա իացեալ Ազգերոլ ԱպաՀովութեան 1$ ո րՀ ուրգի^ն

թեան կազմ ա լուծում ով : 3 ե զա ս պան ո ւթե ան ա– պատաս էսանատո ւ պիտի ըլլայ թէ ընգՀ . օ՜ ալ ո վին ։

րարքր ուղղուած է ազգային խմբաւորումի մր գէմ Ա՚ոսկուայի անթելը կը Հաղորդէ թէ Ամենայն Պիտի քննուին նաեւ Գերմանիս յ եւ թափոնի վերջ­

իբրեւ ամբողջութիւն , եւ անոր տրամադրած դոր– Հայոց կաթողիկոս ը, Գէորգ Զ՝ ոդ2.ո/**Է գԷր^Ր նական կազմ ա կե բ պո ւթ ե ան խնդիրները ։

ծողութիւններբ անՀաաներու գէմ ուղղուած են ոք ուղղած է ք0 * Հայաստանի կուսակցական եւ կա–

թէ զանոնք նկաաի առնելով իբրեւ անՀւսաներ , ռա վար ական վա ր ի չն ե բ ո ւն , Հանրապետութեան

այլ իբրեւ անգամներ բ նոյն ազգային խմբաւոր» 2Տամեակին առթիւ։ Այդ գէըեըը Հրատարակուած ԻՐԱՆԻ ԱՊՍՏԱՄԲՆԵՐԸ

մ ան ւ Արարքը երկու փուլերէ կը բաղկանա/ են Հայկական մամուլին մէՀ։ Լրագրական ասու­

մէկը ոՀ"Հա9*ել ՀարԱտաՀարեալ խմբաւորումին լիսի մ ր առթիւ , պատասխանելով զանազան Հար­ Կլւ ք Ա է ա ւ Ա ա կ ե ճ )ւսո.ա9 խաղաէ

ազգսւ քին վարիչ աարրը, եբկրոբգը անոր տեղ ցումներու , կաթողիկոսը յա յա ար արեց •

գնել ՀւսրսաաՀարիչին վարիչ աարրը (օ&օհշ) եւն * է - « 1մ • Հայաստանի կառավարութեան Հրա­ Մ՝ Նահանգներու֊ արտաքին նաիւարարը հե­

(Լէ Աօռձշ) : ւէրով, Հաճոյքն ունեցանք ներկայ ըլլալու Հայաս­ ռագիր մր ուզզեց Իրանի պաշտօնակցին , յւր յիշե–

Ամերիկացի ուսա ցշապետին կարծ՛իքովդ, մի­ տանի Ա * Ա * (եեսպո ւբլիգայի Գերագոյն խորՀուր– ցոլցաօ– էր Երեք Մեձ երոլ խոստումը 1943 "հոկ­

ջազգային իրաւագիտութեան այս նոր սկզբունքին գի յո բելեանի նիստին ։ Այս Հ ան գիս ութ եան առ­ տեմբերին , թէՀրանի մէչ, իրանի անկախութեան

Համաձայնէ ոչ միայն պիաի պատմ՜ուին պատե­ թիւ անդամ մը եւս Հաստատեցինք . Ա՝ ի ո ւթե ան մասին։ Նաիւարարը կ՝րսէ •—- $Կ՝օգտուիմ այս պա­

րազմի ոճրագործները, այլեւ ապագային պիտի մ ո ղո վո ւր դն ե ր ո ւն բարեկամ ութեան մ արմնացու– տեհութենէն , անգամ մը եւս յա յտնելոլ համար

ապահովուի ժողովուրդներու , մասնաւո րապէս մը։ Մեզի Համար մեծ բերկրութիւն մր եղաւ տես­ թէ Մ • Նահանգներու կառավարութիւնը կր գնա­

փոքրամասնութեանդ պա շտւոանո ւթիւն ր X նել իժէ ինչպէս • Ա ի ութ եան մէջ ապրող մոդո– հատէ այն աջակցութիւնը զոր ընօ-այեց Իրան վեր–

Կր կարգանք այս տողերր , կր հեաեւինք Նիւ– վուբղնեբու ներկայացոլցիչներբ 1լ ոս^ունէին Հայ 9ին յաղթանակին մէ^ եւ վստահեցնելու ձեզ թէ

րրնպէրկի դատավարութեան ,—- եւ մեր միաքր մողովոլրդր եղբայրական ս իր ո վ եւ յարգանքով։ որ եւ է կերպով վախ ո։ ահ չէ Ա՝ . Նահանգներու

բնազդօրէն կը յաօ֊ի գէպի հեռաւոր աշխարհ մր, նք մ ասնաւո բ վիշտով կբ յիշհնք ա յն Հարիւր կառավարութեան ՚էիրքը Իրանի գերիշխանու­

ուր նոյնպէս Չպատերազմի ոճիրներ»գոբծ՜ուեցան , Հազարաւոր Հայերը որոնք ղրկուած են մայր Հայ­ թեան , անկախութեան եւ հողային ամբողջութեան

30 տարի առա չ : Համաձայն կանխորոշ օ՛րագրի մր րենիքէն եւ ցրուած ի սփիւռս աշխարՀի, եւ կարօ­ մասին , ինչպէս րսուտօ՜ էր քՒէհրանի յայտարա­

որ մ շակուած՜ էր երեյ ւմ 30 "ՐՐ՛ տով կ՚երագեն իրենց նախաՀայրեբուն սրբազան րութեան մ էի %
եւ անճար որոնք ու­
ս չնչացնելու Համ ար անտէր ժողովուրդ երկիրը յ Կը յէ Հենք նաեւ ա յն Հա յերր Խնդիրը Ա՛յն է որ Ատբպատականի ապստամբ­

մբ, Աեծ Պատերազմի ընթացքին Հ րախս ւթ ե ա մբ պիտի լեցուէին , եթէ՛ կարենային ները կը շարունակեն յառաք խազալ; Թէհրանէն

Այն աաեն ալ, նոյն ծրագբեալ մեթոտները, մասնակցիլ այս Համազգային տօնին Հայ մ ո զ ո– հասած֊ լուրերու համաձայն, անոնք արգէն գրա–

ոչնչացնել գլուխներր Լղեկավարութիւնէ : կազմա­ վուրգին յարութեան ։ ւահ– են Պէնտէրի նաւահանգիստը (Կասպից ծով)

լուծել, քանդել, էոՐՅ^՚ել քաղաքական , ընկերա­ «Մ եր մտածումները Ար տա սաՀմ անի Հա յե բու եւ Մէչէտի վրայ կը քալեն (սրբավայր մր Իբան–

յին, մշակութային եւ անտեսական կեանքին կար– մասին եւ մեր՝ ստացած բազմաթիւ նամակներն ու. ցիներռլն համար) :

զ.ուսարքր եւ արմատները։ Ապա խմբովին , զան­ Հեռազի րներբ Համոզեցին մեզ թէ ւզէտք է զիմ ենք Մոսկուայի անթելը կը ծանուցանէ թէ թ՝ալ­

գու ածօրէն ջարդել, բնաջնջել ւ. Տեղին վըայք., Ա՛ք­ Երեք Ա եծ Պ ե տ ո ւթ եան ց Առաջն ո ր դեե ր ո ւն , –^ րի զէն հասած֊ լուրերու համաձայն, իրանեան պսւ–

սորի ճամբուն վրայ կամ անապաաին մէջ։ Ոչրն– Աթալինի, $՝րումրնի եւ էթ/իի ՝— Ւ^՚ԴՐ^ԼՈ11 ՈՐ Հակազօրքր դեկա. Յի գիշերը կրակ բացաւ բազ­

չացնել սու րով , ^լաշո յնով , Հ րացանով , թնդանօ­ վերջ տան բազմաչարչար Հայ ժ՜ողովուրդին Հան­ մութեան մը վրայ ոբԱ՝ուհարրէմի ւոօնր կրտօնէր։

թով \ նա9՝ԷԱՈ1Լ 1 ՔաՐո՚Լ է ուրագով , մուրճով կամ դէպ գ՛ործուած մեծ եւ պատմական անւսրդտրոլ– Թէհրան մի շտ մտահոգ է եւ զարմանազան զրոյո–

բիրով : կաիւազանով եւ Հրկիզումով : Անօթու­ թեան : Մ ե ր դ ի մ ո ւ մ ի ն մ է ջ , մ ե ն ք խ ն դ ր ե ց ի ն ք ո ր ներ շրջուն կ՚ընեն քաղաքին մէչ ւկառավտրութիւնը

թեան դատապարտելով կամ դետբ , ծով ը նետե­ Թ ա ր ք ի ո յ կ ո ղ մ է բ ռ ն ա գ բ ա ւ ո ւ ա ծ հ ո ղ ե ր ր ե տ ոտ­ 1լուզէ օր առս՚չ Ա իացեալ Ազգերոլ կազմակերպու­

ր՛՛՛է՛՝ \ւոլնիսկ թունաւոր մանրէներ ներարկելով։ նուին ե ւ վ ե ր ա ղ ա ր ձ ո ւ ե լ ո վ ի ո ե ն ց օ ր ի ն ա ւ ո ր տէրե­ թեան յանձնել իր դատը։ Միւս կողմէ կը թելա­

Ծծկեր երախաներ սնտուկներու մէջ գամելով . . . ր ո ւ ն , կ ց ո ւ ի ն Խ • Հ ա յ ա ս տ ա ն ի : Այս կարգագրու­ դրէ անյապաղ քննիչ յանձնախումբ մը գրկել Ա–

Ա՝էկ խօսքով ցեղասպանութիւն % թեամբ բոլոր Հայերը պիտի կրնան ապրիլ մէկ արպատաէլան , բաղկացած֊ Անգւ1յոյ , Ռուսիոք ել

Արդ, այն ատեն ո^ւը էին այսօբուան իրա­ ընտանիքի մէ^, աշխատելու եւ֊ իրենց ազգային Մ • Նահանգներու ներկայացուցիչներէն Հ

ւագէտներն ու դատաւոբնեբր։ Բա՞ռը չէ ին գտած , մշակոյթը զարզաց %ե լոլՀամար ։ Այս պիտի ԸԱայ X ՄոսկուայԷն կբ հեոագրեն Դեկա • 7 թուա–

թէ արիւնածարաւ ճիւաղը այնքան զօրաւոր էր եւ տրգսւր Հատուցումը այն զաբՀռլրելի տառապանք­ կանով Այստեղ հ ասած տեղեկութեանց Համա–

անմատչելի , որ չկրցան ձեռք զարնել • • • ներուն զո ր կրեց Հայ ժողովուրդը , յանուն Ժ ողո– ձայն, ք^աւրիղի զինուորական իշխանոլթիլններր

Ա եր ընգվզո ւմ՛ր կը ա ասն ապ ատ կա ի մ անա– վյւգավար Միացեալ Ազգերոլ դատին , յանուն ժո– սպառազէն Հ բ ո սա իսումբե բ կազմած են, «աՀաբեկ–
ղովյյղապետութեան
ւանդ անոր Համար որ, այն աաեն ալ օրուան յազ– յ ա զ թ ան ա կինդ ; չական եւ ու րիշ գործեր կատարելու Հ ամ ար Ատբ­

թականներր կր գտնուէին տեղին վրայ, ոճիրին պատականի Ժողովրդավար շարժումին գէմ Դ ։

վայրր։ Հոն էին լման չորս տարի, եւ ^էէէէ՚էէս ՆԻՒՐԸՆՊԷՐԿԻ դատավարութեան ու բրւսթ Մ ոսկու.այի Հեռագրական գործակալս ւթի ւնր այս

տիրաբար , ինչպէս այս-օր Գերմանիոյ մէջ։ օրուան նիստին մէջ, անդլ* գատախաղր նկարա­ լուրը Հաղորդելով , 1լ*ըսէ թէ Հըոսախումբերուն

Այն ատեն ալ Հարիւրաւոր ձե ր բա կա լութ իլն­ գրելով Գերման իոյ նաիսա յարձակում ը Տ ան ըմ ար­ անդամներ ր կր Հաւաքուին ոճրագործ տարրերէ ,

նեբ կատարուեցան , եւ 70 Հատընտիր Հրէշներ քայի եւ Նոբվեկիոյ դէմ, փաստերով Հաստատեց որոնք իրանեան զինուոբներու Համազգեստներ ,

Աալթա փոխազրուեցան , դատ ու ե լու եւ էրենց թէ՝ 1941 փետրուար Տին Համ աձա յն ութ իլն մր զէնքեր եւ մեծագումար գրամ կը ստանան։ Նոյն

արմանի պատ իմ ր կրելու Համար ։ Տ ետո՞յ ։ կնքուած էր Գերմանիս յ, Պուլկարիս յ ել (իում ա– աղբիւբին Համաձայն, կէրակէ °ր ա յ գ Հ ըոսա­

Րարեփոխուա ծ է աշխարՀը, Պոլսէն , Աալ­ նիո յ Հ ետ , (Հունաստանի եւ « ի հ ա ր կ ի ն Թ ո լ ր ք ի ո յ խումբերէն շատ մը անդամներ երեւցած են թ՝աւ–

թա յէն մինչեւ ՚քյեւրընպէրկ , Պէ/զէն կամ Աուշվք.ց : դ է մ » յարձակելու համար; 1941 մարտ 25 ին , Գեր– րիզի մէջ, յարաբերութիւն Հաստատելով տեղա­

Երանի՛՛ թէ* $՝ՈԳ դա աո ւիւն , թող անխնա ք մանիոյ ճնշում ին տակ, Եւ՚ւկոսլաւիա միացաւ կան պաՀակաղօրքին Հետ ։ Կ՚ըսուի թէ 200 սպա­

պատմուին ցե զա սպանութեան բորենիները։ Բայց , երրեակ դաշինքին, եւ, հակառակ 1939 Օգսստ՛ ռազէն Հեծելազօրքեր կբ գանուին Բաշմիրի ել

ո°ւբ րացուեցալ նոր մամանակներռւ ցեղասպա­ 23ին ե– Միութեան հետ կնքուաօ՝ ո շ– յարձակման Սովչաթի մէջ եւ թէ կարգ մը վայրերու մէջ ոս­

նութեան առաՀին եւ «օրինակելիդ գասընթացքր : դաշինքին , Կէօրինկ (իուսիօյ գէմ պատերազմի տիկան - լփինուորներ են որ կր վարեն Հ
իսում բե՛րը ։ րոսա–
երագ՛էր մը կր մշսՏկէր 1940 Նոյեմբերէն քսկ եւս.՛.

Fonds A.R.A.M