Page 51 - ARM_19-1945_03
P. 51
ւտ ա ա & ռ օ ս օ ՚ ա ա ա ւ ա տ » տ« տաօբշ ւյ Վ Ե Ր Ջ Ի Ն ԺԱՄ
Րօոճծ 6Ո 1925
հ ձ ո ճ ւ ա ՚ . ։ տ Ը։Տ. 376.286
Բւօրո&ււտտ. : ՏՕ». &ՈՏՏծճ1ձՒ1 Կ ա ա ը աԱգփակաԱ դ ա չ պ Ա մըԱ հ
17, &Ա6 Օտաստտաշ « - Ր ձ ա Տ (13°)
13. : 0 0 8 . 15-70 - 0. 0. ք– 9*ո» 1678-63 մխուած Ռուսիո) ատիԱ
Ւ՝Աօ՝"եԵԳ1՚՚ս–– Տար. 150, 6աս"ս. 400, Յամ՛ս. 200 ֆրանք։
օուպյ<*՝եՐՒ*՝ ՕեաաօԽ; 29 յաԱտէ 1945 Կիրակի 29 Յուլիս Անգլ. քօւշկո Ի1շ^Տ թեբթբ խօսելով թ՛ուր -
քի՛ւ յ արտաքին նախարարին եւ Պ* \Ղտ բնի տեսակ
Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱՔԵԱ՚ն Գիս՝ 3 Ֆբ ցութեան մասին, կր գ ր է թէ խիստ գա գտնա պա -
ՀՀ՛ ՏԱՐԻ - 16" ձ ո ո ձ «Օ4465–՚0որ շրջան թիւ 94 Հութիւն կբ տիրէ խօսակցութեան մասին ոբ տե
ւ՜եց 45 վայրկեան : Անշուշտ խնգիրը կապ ունէր
Ա՛ո ւ ս ի ո յ պաՀանջնեբուն Հետ, . կարս եւ Աբտա–
Հ ան , Տ արտ ան է լ , եւ
ՆԱՄԱԿՆԵՐ ԼՈՆՏՈՆԷՆ Խ– ՀԱՑԱԱՏԱ՚սԻ ԳՐԱ^ԱՆՈԻԹԻԻ՚ն Պ ո ւլկա ր իո յ Հ ամ ար նա լա -
ՌՈՒՍԷՆ ՍԵհԱԿ Հանգիստ մբ Նգէ ականի վբայ :
կբ գտնէ
/Ժ՝երթբ շատ կարեւոր քիուսիոյ պա֊
Հ ետեւեալ խո բՀբգածու -
ԻԱՆԳԱՎԱՌ ՎԿԱՏՈԻԹԻԻն ՄԸ Հ ան^բ կարսի մ ասին եւ
ՀԱՕԱՍա՚եԻ ՎԵՐԵԼ՚ԲԻ ՄԱՍԻՆ Տ՝ողթան դարերի՞ց նա եկաւ արդեօք, թիլնները կ՝ընէ .
Այս թուխ, այս քնքոյշ տրոլրադուրր,
Եւ տաւդահարեց այնպէ՜ս անամոք : « կար սի շրջան ր Հեռաւոր անտառուտ լեռ
՛Նա տեսաւ Շոգին, Երկաթն ու Հուրը, ն ա դ ա շ տ մբն է, որ երբեմն մաս կբ կազմէր Հա
Հոընդուն, մոլի քաղաքը անյագ,
ա ն ո ւ շ /սօււ/67՛.... Ե՚արգը՝ մարդու դէմ, եւ ձեռքին՝ գանակ, յաստանի եւ ուր այմմ մեծ մասով կբ բնակին
Ե ւ ոսրիշ ՛Սա քնքոյշ սէր ու երազ էր երգում քիւրտ Հովիւներ եւ աւազակներ : Ու՜նի շատ ար -
Մեռնող զանգեր ու լոյսեր վաղաշէջ •
կաթողիկոսին բնտ րութեան ներկա յ գտնուե ք)ւ հատնոզ սրտեր՝ սառած ձիւնի մէջ , մէքաւո բ ա ւլ ա Հ անք ե ր , ձմ եռբ շատ խիստ է ։ Բայց
Ու բռնաւորի .արարքն արնագոյն։
լու նպատակո՛վ Հայաստան գա ո ահ՝ Էր ՝ՒԷե՛թ՛ր՚պրի՛ի կարս բ ռազմ ա գ ի տա կան տեսակէտով ամրոց մ բն
գաՀեբէցբ ( չչփոթ ել Ար քեձղ իս կո սլո ս ին Հետ^ է որ կբ տիրապետէ Թուրքիա յ է ն քիուսիա եւ Ո՛՛՛ւ–
֊Տօքթ • Հիուլէթ չՀանսըն որ Հայ մամո՝լլի ներկա ս իա յ է ն թուրքիա մ ուտքին ։ (հո ւսեր ր 1լ բսեն թէ
յացուցիչներուն աո ւած է շաՀ եկան աեսակցու - «կայաը որիսւանսւկան դաշոյն ֊լքը֊ն է միա֊ած՜
թիւն մ ը ։ ՌոՆսիոյ սրտին 5 թաց.Ու» : կարսբ կ՚իշխէ այն
Այգ տեսակցութեան ՝ընթացքին , դաՀերէցր Հովիտներուն որ կբ տանին թաթում , Ա՛ ո ւս ի ո յ
ըրած՜ է շարք մը Հայանպաստ յայտարարութիւն" ՛հա՛ — ա յ դ նահատակ տրուբադո՛ւրը , եբկաթուզիի եւ նաւթուզիի վեբջակէտբ Աեւ է^ո–
իբ եբգուս՛ մնաց անուղի, մենակ •
ներ որոնք , ինչպէս պիաի տեսնէք քիչ վերէ\ը, մեծ՜ ՛հա տեսաւ Ոսկի ՜քաղաքի դուռը , վու վրա յ , եւ Անդրկովկաս ի ճամ բանեբուն՝ դէպի
Մարդը՝ մարդու դէմ, եւ ձեռքին՝ դանակ։
իրարանցում ստեղծած են կաթոլիկ շրջաւաւկնե - , (հո ւս ի ո յ ամենամեծ նաւթաՀոբերբ։ Բայց կաբսը
րուն մէջ : ք՚արձրաստիձան կգերականր Հիացոլ ֊ կրնարբլլալ նաեւ 1ԼՈՆԱակսւն. դաշՈյ ն. լքր Թուրքիոյ
մով կ արտայայտուի մեր մանրանկար Հայրենի - ս՚էջէն ուղղուած բրիտանական կայսբոլթեան նաւ–
քին կատարած՜ նուաճումներուն մասին մչակոլ - ՍՈԴ.ՈՄՈՆ ՏԱՐ0ՆԱՑԻ յյ-ային երակներուն։ Ան կոգէն կր գարնէ իրանի
թային ու չինարարական մարգերուն մէ^։ Ատ ր պա տա կան նաՀանգբ որով քիուսիա շատ կբ
— « Հայաստան որ դարեր շարունակ տսւռա. շաՀագբգո-ուի ։ թուբքիոյ Համար կարսբ զինուո
սլեցալ հարստահարիչներու տիրապետութեան ՍՍ.ՄՍՈՆ խԱՆ ԹԱԴԷՈՍԵԱՆ րական բանալին է արեւելեան նաՀ անգնեբու
տակ , վերածնունդի շրջան մը կր բոլորէ, կ՚ըսէ պաշտպանութեան ։ Եթէ կաՈԱը Խ * Միո^թեան
ձեււքն անցնի , Թուրքիոյ մնացեալ մասն ալ կրնայ
գահերէցր: Ան ունի վերակենդանացած ժողո Խորին ցաւով կ ՝ի մ ան ան ք մ աՀ ր ւէասաակաւո ր
շուտով ոոլսական շրջագծին մէջ իյնալ։
վուրդ ւ1ը որուն մշակութային, մակաբդակր շատ ընկերոջ մր, ՍսւԱսոս Խան խ՝ադէււս1յԱւԱի ; թէՀրա–
բարձր է ։ Շինած է հանգստաւէտ բնակարաններ : նէ մ , այս ֊տարուան Ա արա \ ին % ՆՈՅՆ ւՈԳեՐԸ ոաԼՔԱՆՆեՐՈ»՝ Ս՜ԱՍհՆ
Համոզուած եմ որ՛այդ յեղաշրջումր տեղի ունե Ողբացեալ բնկեբբ տարիներէ ի վեր կբ
ցած է շնորհիւ ընկերվարական տնտեսութեան : տառասչէբ սրտէ Հիւանդութենէ ։ Նիւթական վի՛ Անդարայէն կը հեռագրեն ամեբիկեան գործսւ–
Արդիւնարարութեան աճումն ու զարգաց՚ումր յա ճակն ալ &անբ էր։ Ւր եւլբայրբ, (ֆոՎսկփ թագէոս– կա|Ոլթ1ոսն • Այստեզ
ռաջ բհրած են քաղաքնհրոլ բնակչոլթեան հսկա բնգՀանրապէս կբ կար -
յական յաւելում մը : 25 տարուան մէջ Երեւանի — եան , խմ բագէ ր թ՝էՀ բաս բ «Լո յս» սլա բ բե բ ա կա ե ին , ծոհւ֊ի թէ հ) - Ա՝ իո ւթեան պաՀանջնե բբ Նեղուցներու
արդիական այս գեղեցիկ մայրաքաղաքին — բնակ– կբ գրէ թէ երեք Հոգինոց ՛բետան իքի մբ Համար ՛կբ մասին սերտ կապ ունին այն խլրտումնեբուն Հետ
չոլթիէնը բարձրացած Է 30.0001։ն 2տ0.000ի եւ յ ո յ ս ստանար ամսական ՝յ0 թուման 1Լ ե թ • 3)ոնաէն , որ տեղի էլ ունենան (Հունաստանի սաՀմ անն եր ո լն
կայ որ ճասնի մի Աչ եւ 450.000ի : միշտին հաշուով ՀՀ) թուման ալ իբ միջոցաւ։ . վր՚ս յ , Ալպանիո յ , Պո ւլկա բ ի ո յ ել Ա ուկո ս լա ւի ո յ
Մայրաքաղաքին ընդարձակման համար կա - Տա^ոբգ"վ՝ գրութիւն մբ իբ կեանքի եւ գոր մ Է ՚ : Վերջերս մեծ աղմուկ Հանեց անկախ Ա ա կե–
տարուած աշխատէինքնհրը կ՚ապացուցանեն հայ են մեր աղա–
ժողովուրդին ստեղծագործական տաղանդը : Զար ծի մ ասրն, որ սերտօբէն կապուած գ ո վա յ խնդիր մ բ որուն ում կուտան Պո ւլկա ր ի ո յ
մանայի Է ււ1ր պատերազմը չէ ընդհատած այդ ա; ^
- խտտանքները» : տագրական պայքարին Հետ։ \ ել Եուկոսլաւիոյ սովետասէր տարրեբբ։ Պուլ -
էչյպքներ ը եւ Եո ւկո ս լա լներ բ կը մեղադրեն թէ Տ Ո յ՜
նեբը կը Հալածեն Ա ա կեդոնա ց ինե բբ ։ Ա՝ ո ս կո ւա յի
ԴաՀերէցը յետոյ Հիացումով կը նկարագրէ ճափոս վ&ժևց վևդճագիդ անթելը յ ո յն վարի չնեբը կբ ներկա յացնէ իբրեւ
մեր երկրին մչակութային յա։ւաչ\լիմ ո ւթ ի ւ ն ը ֆաշական յե ա ա գիմ ա կաննե բ , Լ՛ոկ Ալպանացինեբը
Համ ա էսա րան , .դպրոց , երաժշտութիւն , թատրոնդ կբ գ ա ն գ ա տ ի ն թէ (Հունաստան կբ ջանայ գբաւեք
՛նկարչութիւն ելա յ լն ։ Հ^Դեղա ր սլե սա ը արգիա - Մինչ ամեբիկեան վէք^խաըի օդանաւերը կրակ ա լպան ա կան Հ ողեր բ ։ Տ ունասաան ալ իբ կա ր գին
կան , կենդանի ու գեղեցիկդ կը պաՀէ իր Հայկա կբ տեղային Լ\ազանաղան քաղաքսերուն 1Լձ։այ՝ւ կը գանգատ ի թէ Ե ո ւկո ս լա ւի ո յ ի շխան ո ւթ է ւննե բ ը
կան նկարագիրը։ Համոզուած՜ եմ որ Հայկական նախարարական իո րՀ ուրգբ ժողով գումարելով կբ ջարդեն Հարաւային Ալպանիո յ Տոյներբ եւ
Օփերան , ժողովյրգական երգիչներն ու երի - որոշեց մերժ՜ել Օրեք Ա եծ՜եբու անձնաարութեան խնդրած է որ ՛իա շնա կիցն երբ գրաւեն սաՀմ անա–
տասարգ երաժիշտները մեծ՜ ըսդո ւնելութ իլնպիտ ի կոչը ։ (իոզովբ տեւեց երեք մամ եւ յետոյ յայտա– մեր ձ շլ՚ջանբ :
գտնէին Արեւմտեան երկիրներուն մէ^, եթէ առՀւթ բաբութիւս Ա բ Հրատարակուեցաւ ոբ 1է ըսէ թէ թո ւրքե ր ը կբ վախնան ոբ անկախ Ա՝ ակեգոնիա
ըլլար ղրրենք վայելելու՝. Հայ արուեստին Հետ Ա ե Շ ագո յն Աս իո յ պատե բաղս բ պիտի շա ր ո ւնա կ– մբ, որուն– Հողերուն մեծ մասբ պիտի առնուի ո լ–
ունեցած՜ ծանօթութիւնս Հիմա մեհ՛ ուրախութիւն ուի մբնչեն ծ՜այրը, Համ աճա յն ծրագրուած քա - նաստանէն , Ե գ է ա կ ա ն ի ճամբան պիտի բանայ
կը պաաճաոէ ինծի՛, II ւ րա իւ եմ որ Հայ ժոզովուր– զա քա կա ն ո ւթ ե ան ; ճիչԳ Տաբտանէլի վերեւ , եւ քիուսիա. այլեւս վախ
ղը կր սիրէ Շէյքսփիրը եւ կը ներկայացնէ զայն Ամ ե ր ի կե ան օդան աւեր բ կը շար ո ւնա կեն թէ 9պիտ ի չունենա յ Նեղուց նե բոլվւակումէն ,ինչպէսե–
ա յնքան խ ան գա վա ռօ ր էն ու ճ ա ր տ ա ր ո ւթ ե ա մր՝ֆ ։ կբակ տեղալ եւ թէ թռուցիկսեր ցբուել , Հրաւի * ղալ երբ Գերմանիա գրաւեց Պուլկաբիան , Տոլ -
՝իէնթրպրիի ներ կա յացուց ր չը նոյն րա ր ե կա - բելով աւր սնի ժողովուրդը որ տապալէ իր վա - նաստանի եւ, Ե գ է ա կ ա ն ի կղգիոերբ ։
Ըէչեերը թռուցիկներ
մական չեչտով 1լ արտայայտուի նաեւ Հայ, Եկե եւ անձնատուր ըլլա յ ։ 6Ս.ՍՍՍ Անգաբա յի ի ր ա լա ս ո ւ շր ջանա կնեբո ւն մ էջ կբ
ղեցիին մասին Հորուն վերած՜նութիւնը չտա կարե ճգուեցան միայն մէկ կղզի ի մէջ* Ամեբիկեան կարծեն թէ ք/՛՛" ս իա ղին ո ւո ր ա կան տեսակէտով
ւոր երեւոյթ մըն է՝»։ Աետոյ անգր ագառնա լո վ Հ բամ անատա բութ ի լ ն բ ազդարարեց թէ յառաջի - կ՚իշխէ Ռումանիոյ ել Պուլկարիս յ վրայ, ունի
Հայկական Ղ՛ատին , գաՀերէցը ամենայն Համար կայ շա բ ա թ ն եր ո լ ընչժացքբն անխնայ պիտի ռմբա քաղաքական ամ ուր կապ մբ Ե ո ւկո ս լա լ ի ո յ Հետ ,
ձակութեամբ կ՝ արտայայտէ հետեւեալ միտքերը* կոծուին, պիաի քա՛ն գուբն \ \ քաղաքներ , Համա ինչպէս եւ քաղաքական ղօ ր ա ւո ր դիրք մբ Ալպա
գումար ; Նորութիւն մբ
— « ԼԻոՎիս ո լ անկեղծօրէն համաձայն եմ որ 90Օ.ԱԱԱ բնակչութեամր նիո յ եւ Հունաստանի մէջ% Միայն Թուրքիան է որ
Թուրքիոյ կողմէ յափշտակուած հողերը կարելի ԷՀԼէալով , քաղաքնե բուն անուններն ալ կբ յի չէ ՚ կը մնայ ռուսական ելքի մը նամբուն վբայ , դէպի
եղածին չաւի շուտով Հայերուն վերադարձոլին : ճափոնի ուղղուած վեբ^ւագի բ բ շատ խիստ էX Եգէական ծով:
ՍԱՆ ՖՐԱՆԶՒՍԿՈ8Ի ԽՈՐ ՀՐԴԱԺՈ՚ԼՈՀԻՆ ՈՒ - Եթէ անձն ա տ ո ւր բլլան , թափոնի գե ր ի շխան ո լ - Ա իւս կողմէ, նոյն շրջանակներ ուն մէջ կը
՛ՀԱՐԿՈՒԱԾ 8ՈՒՇԱԳԻՐԸ ԿԱՏԱՐԵԼԱՊԷՍ ՃԻՇԴ թեան տակ պիտի մնան միայն չորս գլխաւոր կբղ– Հ ա ւաստ են թէ ղին ա դա դա ր ի պա յ մ աններով
ա Յ Լ ՄԸՆ ԷՐ ԵՒ ԱՐԴԱՐ։ Թուրքիա գիտակցօ– զինեբ , իրենց ենթակայ մասերով, կանգուն պիտի Պ ո ւլկա րի ա պարտաւոր էր ց ր ո ւե լ իբ բանակներբ ,
րէն իւափանած է իր կողմէ գրաւուած շբջաննե - մնան միայն այն ճա րտաբագո րծութիլննեբ ր որ Ղ*ե բմ ան իո յ պա ր տ ո ւթ են էն ՛Լերջ , բ ա յց եւ ա յնպէս
րուն տնտեսական զարգացումը : Այդ նահանգնե անՀ բ ամ ե շտ են ե բ կր ին ան տ ե ս ո ւթ ե ան եւն * ։ Եթ՛է դ ե ռ զէնքի տակ կբ պաՀէ 12 զօրաբաժիններ յ
րուն բնակչոլթիլնր անճամեսատօրէն փոքր է, անձնատուր չ(^ԼԼայ , ամբողջ երկիբբ պիտի քան - ^Տոյներբ կորսեն թէ Պուլկարիս յ զինագադարի
մինչդեռ անոնց իրական բնակիչները ցրուած են դո ւի ։ Կբ կարծուի թէ քԱ * Աիոլթ ի ւ ն ն ալ պիտի պա յմ աննե բուն մէկ Հատն իոկ չէ գ ո ր ծ ա դ ր ո ւ ա ծ ,
աշխարհի զանազան մասերը : Թուրքիա անհաւա միջամտէ, այս վերջնագրէն ետք։ մէջն (ԼԼէալով (Հունաստանի Աէէալիք Հատուցումը
տալի անգթութեամբ բնաջինջ ըրաւ Հայ երր : Ա– Ան գա բայէն կը Հեռագրեն թէ ճ ա ւի ոն ա կան գոդցուած գո յքերո-ւ վեր ւ ՛դարձը ։
ռաջին մեծ պատերազմէն վերջ յաղթական պեսաւ– դեսսլանբ իբ կին բ սպաննելէ վերջ , անձնասպան X Ի1օա՚6116Տ Տ(^ւ6եգԱՇՏ , Փարիզի խորՀբգային
թիւսները յայտարարեցին թ է արդա՜րութիւնը կը ե դ ա ւ , գ ն դ ա կ մբ պարպելով գլոլխին ։ ՚իեսպանբ դեսպանատան տեգեկատուն , իբ ե ր է կո լան թ ի ւ ի ն
պահանջէբ Հայերուն վերադարձնել ա յ դ նահանգ շէնքին մէջ ա ր դ ե լա փ ա կո ւած էր ա յն օրէն ի վեր մ էջ (28 է / ո ւ լ ի ս ) կա ր ե ւո ր յօդուած մ բ ունէր *Լ •
ները։ ինչ որ գրուեցաւ այն օրերուն պէտք է գոր որ /(Թուրքիա պատերազմ յա յտարարեց լ\ա վան ի Ա թամ պուլովի սա ո րաղրո ւթեամ բ , «քՒուբքիա
ծադրուի այսօր»: . եւ Պ ա լքանն ե ր բ» ։ Տ եղի անձկութեան պատճառով ,
դէմ ••ք ՚ ՚ ; ."7՛ ; ՚ ՜ ՚ " – ՝ ՚ ՛ - պիտի Հրատաբակենք Ղ՝Լ - օր է
Աններելի միամտոլթիւն պիտի ըլլար անչոլչտ
եթէ մենք մեր թեւերը վեր Հանէինք ու պար Հիմա, նորէն վերադարձ դէպի Հին ձեւեբը։ 15.0 ԱՐԴԵԼԱՓԱԿՈՒԱԾ ԶԻՆՈՒՈՐՆԵՐ փա -
դաոնայինք ի լուր այս ա՛նուշ խօսքերուն
; 1878^4՛
կար մամ տնակ երբ այս կարգի ճառեր որոնք
մինչեւ 1920 ի՛նչե՜ր, էնԺ՚Ր ԳՐհԻն ֊ե ւ խան ՚ՎիքնԷօվ Ա էն (իոռժի բերդէն, կաշկանդելով
արտասա յաճախ քագաքական Հանգայ անք ունին, մեծ պաՀակներբ ։ ՝Բառասունբ ձեբ րա կա լո ւե ց ան : ք*բ -
նեցին շոյելու, վւայվւա յելու , յուսադրելու Համար խան դա վառուիմ իւն կբ սա եղծէ ին Հայ մողովոլբ - բեւ ա բ դա ր ա ց ո ւմ բսին թէ պատերազմ ական նա -
մեր աննման ժողովուրդը։ Վշւոակցեցանմեղի .երր ՛էին մէջ ւ Այսօր , քիչ մը աւելի իրատես ու փոր - խաբարութեան պիտի զիմ էին , գ ա ն գ ա տ ե լ ո ւ Հա -
«Արեւելքի ՃԷնիժլմԷնին» եաթաղանը մեր կիներն ձաււոլ , կբ կարդանք ի բրել «էրած բս ա ի ւ) ՛խիթա– մար սնունդի անբաւականութեան ել տեղին աղ -
ու երախաները կր քյորդէր՝ Վոսվւորէն մինչեւ բանք» ւ ՜, աո աո ւթ ե ան գէմ Հ պ
Արարատի ստորոտը։ Հեգնեցին ու լքեցին «Փոքր Երանի, թէ սխալած ԸԱայինք։ (ՇարոՆնակութ-իւնը կաոդաւ Դ» • Է յ )
Դաշնակիցը՝» , եր ր Հասաւ Հաշուե յարդարի ժ՜ամը ։ (Մնացեալը յաջորդով) ԺԻՐԱ8Ր
՚ԲսանըՀինգ տարիէ ի վեր եղեր էի՛նք «խորթ զա
ւակ՝» ա է ք է 1բաէ հեռու, է
Fonds A.R.A.M
Րօոճծ 6Ո 1925
հ ձ ո ճ ւ ա ՚ . ։ տ Ը։Տ. 376.286
Բւօրո&ււտտ. : ՏՕ». &ՈՏՏծճ1ձՒ1 Կ ա ա ը աԱգփակաԱ դ ա չ պ Ա մըԱ հ
17, &Ա6 Օտաստտաշ « - Ր ձ ա Տ (13°)
13. : 0 0 8 . 15-70 - 0. 0. ք– 9*ո» 1678-63 մխուած Ռուսիո) ատիԱ
Ւ՝Աօ՝"եԵԳ1՚՚ս–– Տար. 150, 6աս"ս. 400, Յամ՛ս. 200 ֆրանք։
օուպյ<*՝եՐՒ*՝ ՕեաաօԽ; 29 յաԱտէ 1945 Կիրակի 29 Յուլիս Անգլ. քօւշկո Ի1շ^Տ թեբթբ խօսելով թ՛ուր -
քի՛ւ յ արտաքին նախարարին եւ Պ* \Ղտ բնի տեսակ
Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱՔԵԱ՚ն Գիս՝ 3 Ֆբ ցութեան մասին, կր գ ր է թէ խիստ գա գտնա պա -
ՀՀ՛ ՏԱՐԻ - 16" ձ ո ո ձ «Օ4465–՚0որ շրջան թիւ 94 Հութիւն կբ տիրէ խօսակցութեան մասին ոբ տե
ւ՜եց 45 վայրկեան : Անշուշտ խնգիրը կապ ունէր
Ա՛ո ւ ս ի ո յ պաՀանջնեբուն Հետ, . կարս եւ Աբտա–
Հ ան , Տ արտ ան է լ , եւ
ՆԱՄԱԿՆԵՐ ԼՈՆՏՈՆԷՆ Խ– ՀԱՑԱԱՏԱ՚սԻ ԳՐԱ^ԱՆՈԻԹԻԻ՚ն Պ ո ւլկա ր իո յ Հ ամ ար նա լա -
ՌՈՒՍԷՆ ՍԵհԱԿ Հանգիստ մբ Նգէ ականի վբայ :
կբ գտնէ
/Ժ՝երթբ շատ կարեւոր քիուսիոյ պա֊
Հ ետեւեալ խո բՀբգածու -
ԻԱՆԳԱՎԱՌ ՎԿԱՏՈԻԹԻԻն ՄԸ Հ ան^բ կարսի մ ասին եւ
ՀԱՕԱՍա՚եԻ ՎԵՐԵԼ՚ԲԻ ՄԱՍԻՆ Տ՝ողթան դարերի՞ց նա եկաւ արդեօք, թիլնները կ՝ընէ .
Այս թուխ, այս քնքոյշ տրոլրադուրր,
Եւ տաւդահարեց այնպէ՜ս անամոք : « կար սի շրջան ր Հեռաւոր անտառուտ լեռ
՛Նա տեսաւ Շոգին, Երկաթն ու Հուրը, ն ա դ ա շ տ մբն է, որ երբեմն մաս կբ կազմէր Հա
Հոընդուն, մոլի քաղաքը անյագ,
ա ն ո ւ շ /սօււ/67՛.... Ե՚արգը՝ մարդու դէմ, եւ ձեռքին՝ գանակ, յաստանի եւ ուր այմմ մեծ մասով կբ բնակին
Ե ւ ոսրիշ ՛Սա քնքոյշ սէր ու երազ էր երգում քիւրտ Հովիւներ եւ աւազակներ : Ու՜նի շատ ար -
Մեռնող զանգեր ու լոյսեր վաղաշէջ •
կաթողիկոսին բնտ րութեան ներկա յ գտնուե ք)ւ հատնոզ սրտեր՝ սառած ձիւնի մէջ , մէքաւո բ ա ւլ ա Հ անք ե ր , ձմ եռբ շատ խիստ է ։ Բայց
Ու բռնաւորի .արարքն արնագոյն։
լու նպատակո՛վ Հայաստան գա ո ահ՝ Էր ՝ՒԷե՛թ՛ր՚պրի՛ի կարս բ ռազմ ա գ ի տա կան տեսակէտով ամրոց մ բն
գաՀեբէցբ ( չչփոթ ել Ար քեձղ իս կո սլո ս ին Հետ^ է որ կբ տիրապետէ Թուրքիա յ է ն քիուսիա եւ Ո՛՛՛ւ–
֊Տօքթ • Հիուլէթ չՀանսըն որ Հայ մամո՝լլի ներկա ս իա յ է ն թուրքիա մ ուտքին ։ (հո ւսեր ր 1լ բսեն թէ
յացուցիչներուն աո ւած է շաՀ եկան աեսակցու - «կայաը որիսւանսւկան դաշոյն ֊լքը֊ն է միա֊ած՜
թիւն մ ը ։ ՌոՆսիոյ սրտին 5 թաց.Ու» : կարսբ կ՚իշխէ այն
Այգ տեսակցութեան ՝ընթացքին , դաՀերէցր Հովիտներուն որ կբ տանին թաթում , Ա՛ ո ւս ի ո յ
ըրած՜ է շարք մը Հայանպաստ յայտարարութիւն" ՛հա՛ — ա յ դ նահատակ տրուբադո՛ւրը , եբկաթուզիի եւ նաւթուզիի վեբջակէտբ Աեւ է^ո–
իբ եբգուս՛ մնաց անուղի, մենակ •
ներ որոնք , ինչպէս պիաի տեսնէք քիչ վերէ\ը, մեծ՜ ՛հա տեսաւ Ոսկի ՜քաղաքի դուռը , վու վրա յ , եւ Անդրկովկաս ի ճամ բանեբուն՝ դէպի
Մարդը՝ մարդու դէմ, եւ ձեռքին՝ դանակ։
իրարանցում ստեղծած են կաթոլիկ շրջաւաւկնե - , (հո ւս ի ո յ ամենամեծ նաւթաՀոբերբ։ Բայց կաբսը
րուն մէջ : ք՚արձրաստիձան կգերականր Հիացոլ ֊ կրնարբլլալ նաեւ 1ԼՈՆԱակսւն. դաշՈյ ն. լքր Թուրքիոյ
մով կ արտայայտուի մեր մանրանկար Հայրենի - ս՚էջէն ուղղուած բրիտանական կայսբոլթեան նաւ–
քին կատարած՜ նուաճումներուն մասին մչակոլ - ՍՈԴ.ՈՄՈՆ ՏԱՐ0ՆԱՑԻ յյ-ային երակներուն։ Ան կոգէն կր գարնէ իրանի
թային ու չինարարական մարգերուն մէ^։ Ատ ր պա տա կան նաՀանգբ որով քիուսիա շատ կբ
— « Հայաստան որ դարեր շարունակ տսւռա. շաՀագբգո-ուի ։ թուբքիոյ Համար կարսբ զինուո
սլեցալ հարստահարիչներու տիրապետութեան ՍՍ.ՄՍՈՆ խԱՆ ԹԱԴԷՈՍԵԱՆ րական բանալին է արեւելեան նաՀ անգնեբու
տակ , վերածնունդի շրջան մը կր բոլորէ, կ՚ըսէ պաշտպանութեան ։ Եթէ կաՈԱը Խ * Միո^թեան
ձեււքն անցնի , Թուրքիոյ մնացեալ մասն ալ կրնայ
գահերէցր: Ան ունի վերակենդանացած ժողո Խորին ցաւով կ ՝ի մ ան ան ք մ աՀ ր ւէասաակաւո ր
շուտով ոոլսական շրջագծին մէջ իյնալ։
վուրդ ւ1ը որուն մշակութային, մակաբդակր շատ ընկերոջ մր, ՍսւԱսոս Խան խ՝ադէււս1յԱւԱի ; թէՀրա–
բարձր է ։ Շինած է հանգստաւէտ բնակարաններ : նէ մ , այս ֊տարուան Ա արա \ ին % ՆՈՅՆ ւՈԳեՐԸ ոաԼՔԱՆՆեՐՈ»՝ Ս՜ԱՍհՆ
Համոզուած եմ որ՛այդ յեղաշրջումր տեղի ունե Ողբացեալ բնկեբբ տարիներէ ի վեր կբ
ցած է շնորհիւ ընկերվարական տնտեսութեան : տառասչէբ սրտէ Հիւանդութենէ ։ Նիւթական վի՛ Անդարայէն կը հեռագրեն ամեբիկեան գործսւ–
Արդիւնարարութեան աճումն ու զարգաց՚ումր յա ճակն ալ &անբ էր։ Ւր եւլբայրբ, (ֆոՎսկփ թագէոս– կա|Ոլթ1ոսն • Այստեզ
ռաջ բհրած են քաղաքնհրոլ բնակչոլթեան հսկա բնգՀանրապէս կբ կար -
յական յաւելում մը : 25 տարուան մէջ Երեւանի — եան , խմ բագէ ր թ՝էՀ բաս բ «Լո յս» սլա բ բե բ ա կա ե ին , ծոհւ֊ի թէ հ) - Ա՝ իո ւթեան պաՀանջնե բբ Նեղուցներու
արդիական այս գեղեցիկ մայրաքաղաքին — բնակ– կբ գրէ թէ երեք Հոգինոց ՛բետան իքի մբ Համար ՛կբ մասին սերտ կապ ունին այն խլրտումնեբուն Հետ
չոլթիէնը բարձրացած Է 30.0001։ն 2տ0.000ի եւ յ ո յ ս ստանար ամսական ՝յ0 թուման 1Լ ե թ • 3)ոնաէն , որ տեղի էլ ունենան (Հունաստանի սաՀմ անն եր ո լն
կայ որ ճասնի մի Աչ եւ 450.000ի : միշտին հաշուով ՀՀ) թուման ալ իբ միջոցաւ։ . վր՚ս յ , Ալպանիո յ , Պո ւլկա բ ի ո յ ել Ա ուկո ս լա ւի ո յ
Մայրաքաղաքին ընդարձակման համար կա - Տա^ոբգ"վ՝ գրութիւն մբ իբ կեանքի եւ գոր մ Է ՚ : Վերջերս մեծ աղմուկ Հանեց անկախ Ա ա կե–
տարուած աշխատէինքնհրը կ՚ապացուցանեն հայ են մեր աղա–
ժողովուրդին ստեղծագործական տաղանդը : Զար ծի մ ասրն, որ սերտօբէն կապուած գ ո վա յ խնդիր մ բ որուն ում կուտան Պո ւլկա ր ի ո յ
մանայի Է ււ1ր պատերազմը չէ ընդհատած այդ ա; ^
- խտտանքները» : տագրական պայքարին Հետ։ \ ել Եուկոսլաւիոյ սովետասէր տարրեբբ։ Պուլ -
էչյպքներ ը եւ Եո ւկո ս լա լներ բ կը մեղադրեն թէ Տ Ո յ՜
նեբը կը Հալածեն Ա ա կեդոնա ց ինե բբ ։ Ա՝ ո ս կո ւա յի
ԴաՀերէցը յետոյ Հիացումով կը նկարագրէ ճափոս վ&ժևց վևդճագիդ անթելը յ ո յն վարի չնեբը կբ ներկա յացնէ իբրեւ
մեր երկրին մչակութային յա։ւաչ\լիմ ո ւթ ի ւ ն ը ֆաշական յե ա ա գիմ ա կաննե բ , Լ՛ոկ Ալպանացինեբը
Համ ա էսա րան , .դպրոց , երաժշտութիւն , թատրոնդ կբ գ ա ն գ ա տ ի ն թէ (Հունաստան կբ ջանայ գբաւեք
՛նկարչութիւն ելա յ լն ։ Հ^Դեղա ր սլե սա ը արգիա - Մինչ ամեբիկեան վէք^խաըի օդանաւերը կրակ ա լպան ա կան Հ ողեր բ ։ Տ ունասաան ալ իբ կա ր գին
կան , կենդանի ու գեղեցիկդ կը պաՀէ իր Հայկա կբ տեղային Լ\ազանաղան քաղաքսերուն 1Լձ։այ՝ւ կը գանգատ ի թէ Ե ո ւկո ս լա ւի ո յ ի շխան ո ւթ է ւննե բ ը
կան նկարագիրը։ Համոզուած՜ եմ որ Հայկական նախարարական իո րՀ ուրգբ ժողով գումարելով կբ ջարդեն Հարաւային Ալպանիո յ Տոյներբ եւ
Օփերան , ժողովյրգական երգիչներն ու երի - որոշեց մերժ՜ել Օրեք Ա եծ՜եբու անձնաարութեան խնդրած է որ ՛իա շնա կիցն երբ գրաւեն սաՀմ անա–
տասարգ երաժիշտները մեծ՜ ըսդո ւնելութ իլնպիտ ի կոչը ։ (իոզովբ տեւեց երեք մամ եւ յետոյ յայտա– մեր ձ շլ՚ջանբ :
գտնէին Արեւմտեան երկիրներուն մէ^, եթէ առՀւթ բաբութիւս Ա բ Հրատարակուեցաւ ոբ 1է ըսէ թէ թո ւրքե ր ը կբ վախնան ոբ անկախ Ա՝ ակեգոնիա
ըլլար ղրրենք վայելելու՝. Հայ արուեստին Հետ Ա ե Շ ագո յն Աս իո յ պատե բաղս բ պիտի շա ր ո ւնա կ– մբ, որուն– Հողերուն մեծ մասբ պիտի առնուի ո լ–
ունեցած՜ ծանօթութիւնս Հիմա մեհ՛ ուրախութիւն ուի մբնչեն ծ՜այրը, Համ աճա յն ծրագրուած քա - նաստանէն , Ե գ է ա կ ա ն ի ճամբան պիտի բանայ
կը պաաճաոէ ինծի՛, II ւ րա իւ եմ որ Հայ ժոզովուր– զա քա կա ն ո ւթ ե ան ; ճիչԳ Տաբտանէլի վերեւ , եւ քիուսիա. այլեւս վախ
ղը կր սիրէ Շէյքսփիրը եւ կը ներկայացնէ զայն Ամ ե ր ի կե ան օդան աւեր բ կը շար ո ւնա կեն թէ 9պիտ ի չունենա յ Նեղուց նե բոլվւակումէն ,ինչպէսե–
ա յնքան խ ան գա վա ռօ ր էն ու ճ ա ր տ ա ր ո ւթ ե ա մր՝ֆ ։ կբակ տեղալ եւ թէ թռուցիկսեր ցբուել , Հրաւի * ղալ երբ Գերմանիա գրաւեց Պուլկաբիան , Տոլ -
՝իէնթրպրիի ներ կա յացուց ր չը նոյն րա ր ե կա - բելով աւր սնի ժողովուրդը որ տապալէ իր վա - նաստանի եւ, Ե գ է ա կ ա ն ի կղգիոերբ ։
Ըէչեերը թռուցիկներ
մական չեչտով 1լ արտայայտուի նաեւ Հայ, Եկե եւ անձնատուր ըլլա յ ։ 6Ս.ՍՍՍ Անգաբա յի ի ր ա լա ս ո ւ շր ջանա կնեբո ւն մ էջ կբ
ղեցիին մասին Հորուն վերած՜նութիւնը չտա կարե ճգուեցան միայն մէկ կղզի ի մէջ* Ամեբիկեան կարծեն թէ ք/՛՛" ս իա ղին ո ւո ր ա կան տեսակէտով
ւոր երեւոյթ մըն է՝»։ Աետոյ անգր ագառնա լո վ Հ բամ անատա բութ ի լ ն բ ազդարարեց թէ յառաջի - կ՚իշխէ Ռումանիոյ ել Պուլկարիս յ վրայ, ունի
Հայկական Ղ՛ատին , գաՀերէցը ամենայն Համար կայ շա բ ա թ ն եր ո լ ընչժացքբն անխնայ պիտի ռմբա քաղաքական ամ ուր կապ մբ Ե ո ւկո ս լա լ ի ո յ Հետ ,
ձակութեամբ կ՝ արտայայտէ հետեւեալ միտքերը* կոծուին, պիաի քա՛ն գուբն \ \ քաղաքներ , Համա ինչպէս եւ քաղաքական ղօ ր ա ւո ր դիրք մբ Ալպա
գումար ; Նորութիւն մբ
— « ԼԻոՎիս ո լ անկեղծօրէն համաձայն եմ որ 90Օ.ԱԱԱ բնակչութեամր նիո յ եւ Հունաստանի մէջ% Միայն Թուրքիան է որ
Թուրքիոյ կողմէ յափշտակուած հողերը կարելի ԷՀԼէալով , քաղաքնե բուն անուններն ալ կբ յի չէ ՚ կը մնայ ռուսական ելքի մը նամբուն վբայ , դէպի
եղածին չաւի շուտով Հայերուն վերադարձոլին : ճափոնի ուղղուած վեբ^ւագի բ բ շատ խիստ էX Եգէական ծով:
ՍԱՆ ՖՐԱՆԶՒՍԿՈ8Ի ԽՈՐ ՀՐԴԱԺՈ՚ԼՈՀԻՆ ՈՒ - Եթէ անձն ա տ ո ւր բլլան , թափոնի գե ր ի շխան ո լ - Ա իւս կողմէ, նոյն շրջանակներ ուն մէջ կը
՛ՀԱՐԿՈՒԱԾ 8ՈՒՇԱԳԻՐԸ ԿԱՏԱՐԵԼԱՊԷՍ ՃԻՇԴ թեան տակ պիտի մնան միայն չորս գլխաւոր կբղ– Հ ա ւաստ են թէ ղին ա դա դա ր ի պա յ մ աններով
ա Յ Լ ՄԸՆ ԷՐ ԵՒ ԱՐԴԱՐ։ Թուրքիա գիտակցօ– զինեբ , իրենց ենթակայ մասերով, կանգուն պիտի Պ ո ւլկա րի ա պարտաւոր էր ց ր ո ւե լ իբ բանակներբ ,
րէն իւափանած է իր կողմէ գրաւուած շբջաննե - մնան միայն այն ճա րտաբագո րծութիլննեբ ր որ Ղ*ե բմ ան իո յ պա ր տ ո ւթ են էն ՛Լերջ , բ ա յց եւ ա յնպէս
րուն տնտեսական զարգացումը : Այդ նահանգնե անՀ բ ամ ե շտ են ե բ կր ին ան տ ե ս ո ւթ ե ան եւն * ։ Եթ՛է դ ե ռ զէնքի տակ կբ պաՀէ 12 զօրաբաժիններ յ
րուն բնակչոլթիլնր անճամեսատօրէն փոքր է, անձնատուր չ(^ԼԼայ , ամբողջ երկիբբ պիտի քան - ^Տոյներբ կորսեն թէ Պուլկարիս յ զինագադարի
մինչդեռ անոնց իրական բնակիչները ցրուած են դո ւի ։ Կբ կարծուի թէ քԱ * Աիոլթ ի ւ ն ն ալ պիտի պա յմ աննե բուն մէկ Հատն իոկ չէ գ ո ր ծ ա դ ր ո ւ ա ծ ,
աշխարհի զանազան մասերը : Թուրքիա անհաւա միջամտէ, այս վերջնագրէն ետք։ մէջն (ԼԼէալով (Հունաստանի Աէէալիք Հատուցումը
տալի անգթութեամբ բնաջինջ ըրաւ Հայ երր : Ա– Ան գա բայէն կը Հեռագրեն թէ ճ ա ւի ոն ա կան գոդցուած գո յքերո-ւ վեր ւ ՛դարձը ։
ռաջին մեծ պատերազմէն վերջ յաղթական պեսաւ– դեսսլանբ իբ կին բ սպաննելէ վերջ , անձնասպան X Ի1օա՚6116Տ Տ(^ւ6եգԱՇՏ , Փարիզի խորՀբգային
թիւսները յայտարարեցին թ է արդա՜րութիւնը կը ե դ ա ւ , գ ն դ ա կ մբ պարպելով գլոլխին ։ ՚իեսպանբ դեսպանատան տեգեկատուն , իբ ե ր է կո լան թ ի ւ ի ն
պահանջէբ Հայերուն վերադարձնել ա յ դ նահանգ շէնքին մէջ ա ր դ ե լա փ ա կո ւած էր ա յն օրէն ի վեր մ էջ (28 է / ո ւ լ ի ս ) կա ր ե ւո ր յօդուած մ բ ունէր *Լ •
ները։ ինչ որ գրուեցաւ այն օրերուն պէտք է գոր որ /(Թուրքիա պատերազմ յա յտարարեց լ\ա վան ի Ա թամ պուլովի սա ո րաղրո ւթեամ բ , «քՒուբքիա
ծադրուի այսօր»: . եւ Պ ա լքանն ե ր բ» ։ Տ եղի անձկութեան պատճառով ,
դէմ ••ք ՚ ՚ ; ."7՛ ; ՚ ՜ ՚ " – ՝ ՚ ՛ - պիտի Հրատաբակենք Ղ՝Լ - օր է
Աններելի միամտոլթիւն պիտի ըլլար անչոլչտ
եթէ մենք մեր թեւերը վեր Հանէինք ու պար Հիմա, նորէն վերադարձ դէպի Հին ձեւեբը։ 15.0 ԱՐԴԵԼԱՓԱԿՈՒԱԾ ԶԻՆՈՒՈՐՆԵՐ փա -
դաոնայինք ի լուր այս ա՛նուշ խօսքերուն
; 1878^4՛
կար մամ տնակ երբ այս կարգի ճառեր որոնք
մինչեւ 1920 ի՛նչե՜ր, էնԺ՚Ր ԳՐհԻն ֊ե ւ խան ՚ՎիքնԷօվ Ա էն (իոռժի բերդէն, կաշկանդելով
արտասա յաճախ քագաքական Հանգայ անք ունին, մեծ պաՀակներբ ։ ՝Բառասունբ ձեբ րա կա լո ւե ց ան : ք*բ -
նեցին շոյելու, վւայվւա յելու , յուսադրելու Համար խան դա վառուիմ իւն կբ սա եղծէ ին Հայ մողովոլբ - բեւ ա բ դա ր ա ց ո ւմ բսին թէ պատերազմ ական նա -
մեր աննման ժողովուրդը։ Վշւոակցեցանմեղի .երր ՛էին մէջ ւ Այսօր , քիչ մը աւելի իրատես ու փոր - խաբարութեան պիտի զիմ էին , գ ա ն գ ա տ ե լ ո ւ Հա -
«Արեւելքի ՃԷնիժլմԷնին» եաթաղանը մեր կիներն ձաււոլ , կբ կարդանք ի բրել «էրած բս ա ի ւ) ՛խիթա– մար սնունդի անբաւականութեան ել տեղին աղ -
ու երախաները կր քյորդէր՝ Վոսվւորէն մինչեւ բանք» ւ ՜, աո աո ւթ ե ան գէմ Հ պ
Արարատի ստորոտը։ Հեգնեցին ու լքեցին «Փոքր Երանի, թէ սխալած ԸԱայինք։ (ՇարոՆնակութ-իւնը կաոդաւ Դ» • Է յ )
Դաշնակիցը՝» , եր ր Հասաւ Հաշուե յարդարի ժ՜ամը ։ (Մնացեալը յաջորդով) ԺԻՐԱ8Ր
՚ԲսանըՀինգ տարիէ ի վեր եղեր էի՛նք «խորթ զա
ւակ՝» ա է ք է 1բաէ հեռու, է
Fonds A.R.A.M
