Page 139 - ARM_19-1945_03
P. 139
ւտ բ & օ ա * Չ ս օ ւ ա ւ ը ^ ճ ւ տ ա ը ի յ 5տ ր & ա շ տ ՎԵՐՋԻՆ ԺԱՄ
ա1տ֊^1 ձՂ.էճւՀԴճու7՝ւՐ\՝1*ռ–1 Հռ.օըռ.&8.էՏ766.ո 2186925 ԼՈՆՏՈՆԻ ԺՈղՈՎԸ՝ ԱՑՄՕՐ
Օետշէտա-ք՚աթոտէ&ստ : Տա. ա Տ 5 ձ ա Ի 1
17 , 8ս« 1>աՈ6էա6 - քՃՏ1Տ (136)
ա : Շ08. 15-70 - Շ. Շ. .Բ ԲՅՈՏ 1878-63
ԲԱԺՆԵԳԻՆ Տար. 750, 6սււքս. 400. Յամն. 200 ֆրանք։ ՏաքտաԱկ, ՊաւքաԱԱհդ
ա&ձւ 11 Տտբէօտհւ-6 1945 Երեքշաբթի 11 Սեպւո– եւ ուէիշ
ՕՐԱԹԵՐԹ֊
՚թԱճուկԱԽ
ԺԷ. ՏԱՐԻ - 17° ձ ո ո ձ Տ° 4502-Նոբ շրջան թ ի ւ 131 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱՔԵԱՆ ԳԻՆ՝ 3 Ֆբ՛ Հինգ Ա եծերու <եոգովը կէՀ բացուի ա յո օր ,
Լոնաոնի մ էջ : է՝ ո լոր ա ե ղե կո ւթ ի ւննե բ ը կը Հաս
տատեն թէ օրակարգի առաջին ինդիրր պիտի
ՄԵՐ ԽՕՍք-Ը ԳՐԻԳՈՐ ԶՈՀՐԱՊ կազմ է իտալիո յ Հ ա շտ ո ւթ ե ան ՛դաշնա՜գի՛րը : /* ա յց
պիտի
իրազեկներ կր կա բծեն թէ 10 • Մ իութիւնը
յետաձդէ իր Հ ամա ձայն ութ իւնր , .–մինչեւ ոբ կա ր–
Դ ՛ Ա Տ Ը ՀԵՏԱՊՆԴԱԾ ԱՏԵՆ (ք*. եւ վերջիս մաս) գա դբ ո ւթ ի ւնն ե ր րլ լան նաեւ մ իւս «ա ր բան ե ա կ»
ԶօՀրապէւ ստեղծագործութեան ժ ա մ ան ակ ա - երկիրներու Համար (էհումանիա , Պուլկաբիա ,
Ընթերցողները օրր °րէն կ՝ իմ անան ա յն ա շ - շրջանը Համէ/գետն ղաման ռէակցիայի տարիներն Հունգարիս/ , Ա» ի ն լ ան ա ա ) : ՚/^ նշանակէ թէ մե -
է էւն , երբ մ աբգբ Հոգեպէս տ ր ո բ ւո ւմ էր , մանրա ծապէս պիտ է» ուշանա յ իտալիոյ Հաշտութիւնր ,
խտտանքներ բ որ կր կատարուին մեր զաղութ ին նում , երր նա չէր զգում իբ ոտքի տակ ամուր գե որովՀետեւ Անգլիա եւ Մ • ՆաՀանդներր կը մեր–
մէչ եւ. այլուր , լայնօրէն Հ ամռ տին, ան րնգունակ է բ գառն ում խիզախ սլացում - ժեն քննել արեւելեան Ե ւբ ո սլա յի դաշնադիբնեբր ,
ԹբքաՀա յ Գտար։ ների , ՛Հ ոգեկան լիաբուռն ապրումների եւ ղրանց մինչեւ որ Ո՛ ում ան իա եւ Պուլկաբիա այնպիսի կա
ինչպէս կ^եբեւայ , յեաին Համրանքն ալ գործի դրս^եւորմս/ն : Այո եբեւոյթր իր բազմա՜զան աբտա– ռա վա ր ութ իւննե ր կազմ են որոնք ճանչցուին արեւ
լծուած է, ձայն բարձ րւ •ցներ Համ ս ր : (մունդ յայտութեամ բ Հեղինակը պատկերել է մի շարք մտեան պետութեանց կողմէ :
վառ ա ա են ա խ օ ս ո ւ թ ի ւնն ե ր եւ գո քնղգո յն բանա - նորտվէպերում («կատակ» , «Յակոբիկ» , «Գիմա– քաղաքական շ ր ջան ա կն ե ր ո ւ մէջ կը֊ կարծեն
ձեւեր ամ էն կողմ : Եւ֊ յանձն աո ութիւննե ր ն՚ի ւթ լո կր» , «Մ ամայիգ բաբել րրէ» , «Երջանիկ մ աՀ բ » թէ պուլկաբական խնդիր ր այնքան ծանր չէ որքան
ւղէս օ՜գնելու ; /ւումանականը : Եդած տագնապին վրայ նոր մը
իսկ ամէնէն կաղղուրիչ ի ր ո ղո ւթ ի ւն ր ա յն է ձ լ ա / չ ն )1 եւս աւելցաւ , «իգւէեստիա» , Մ ո ս կո ւա յի պաշ -
որ կր աո իր է «միա սնաբանութիւն» , էջմիածնական Ա իւս կողմից կապիտալիզմ ր բերում է իր ա֊ տօնաթեբթը , ըուռն բ՜ողոք մը Հրատարակեց Անգ–
բացաւորութեամբ։ Երբեմն խորթ ձայներ կր լր ս~– նոզոք օրէնքները , իր երկաթէ թաթերէ։ տակ ճրղ– լիոյ եւ Մ * ՆաՀանդնեբուն դէմ (տես քիչ անդին) :
ուին , բա յց ճակատը ճեղքուած չէ , գոնէ ա յս մ՚ում ժողովրդական լա յե ղան զո լածներ ին , առա— Այս առթիւ կ՚ըսուի թէ Մ * ՆաՀանգներու արտա
Հարցին մէջ։ Եւ֊ կբ Հաւատանք թէ այսպէս ալ Հացն ո ւ մ թշուառութեան Համ ատարա& մ ի ծով , քին նախ ա րա բ բ առաջարկած է Երեք Ա՛ եծերու ժո–
պիտի շա ր ո ւն ա կո ւի : որի մ էջ խեգդւում է ին թո յլեբբ , անպաշտպաննե ղովին մէջ քննել քիումանիոյ խնդիրը, բայց Ա՝ ո ս–
0րՀնութիւն մր պիտի րլլար , եթէ միւս զ ա– րը • Կաբիքբ իր ո ս կ ր ո ա ճանկերի մէջ ճմլում էր կո ւա մերժած է : Այո Հաբցր խոբՀբդաւո բ Հ անգա
դուէԺնեբՏ» ալ ել մասնաւորապէս Ամերիկան օրի ժողովրդին, կեանքր դարձնում ողբերգութիւն , մ՛անք մը առած է նաեւ անոր Համար որ յայտնի չէ
նակ առնէին այս երեւոյթէն, գոնէ առժամեա ք («ճիտին պարտքը» , «Աագդաղինէ» , «Փոստալ» , թէ Ռ ո Լ մ ան ի ո յ վարչապետը ի՛նչ բանակցութիւն -
զինա գագար մբ կնքելով ։ Պայքարի , բանավէճ ի «Այրին» եւայլն) ։ նե ր կը կատարէ Մ ո ս կո ւա յի մէջ ։
Համ ար մ ի շտ ւս լ մ ամանա կ պիտի ունենանք , է՚նչ– Տեսնելով աՀա այդ պայմաններս։ մ մարդու Լոնաոնի լաւատեղեակ շբջանակներուն մէջ կը
պէս ունեցանք լմ ան 25 տարի ։ Փ ո խասնցմ ան շրբ– Հոգեկան եւ բարոյական պաաոկեբի աղարտում բ , Հաւաստեն թէ Անգլիա ուժ պիտի տայ ամերիկեան
ջ»սններ , Հոգեբանական պւսՀեբ կան, ուր անճոռնի բարքերէ։ անկումը , ես ամ ո լո ւթիւն ր , է՛՛րա ր յ°շո՛ առաջարկին՝ միջազգայնացնելու Համար Ե ւր ո պա–
ակնարկ մր, ծուռ քայլ մր կրնան տուն քանգել ՚. տե լու բնազդները , ԶօՀբապը ցաւաաոանջօրէն //բո յի գլխաւոր ջուբի ճամ բաներ ր։ Այսպէս , Մ * Նա–՛
Այդպիսի շրջանի մր մէ9 կր գտնուինք Ֆրան նում է մ արդը , իսկական մ արգո՝ բռնապետ ո։ - Հանգներր կ՝ առաջարկեն միջազգային յանձն աժ ո^.
սս» յի ազատագրում էն ի ւէեր ։ Եւ֊ ո0 անաւանգ ա լ - թեան , կապիտալիզմի եւ բուրժուակասն քաղաք
սօր , երբ օրուան Հզօբներր, Երեք ,Ջոջեր ձեռնար կրթութեան ազդեց ո ւթե ամ ր դեռ շ ազա ր ա ո ւ ա ծ , զովի մր միջոցաւ վարել Հռենոսի եւ Գանոլբի
կեր են աշխարՀ ի ճակատագիբբ վճռելու : չայյասեբած մտբդր • Այգաիսթնեբին քէոՀրապր նաւարկութիւնը^ ինչպէս եւ Վոսփորի եւ ՏաբսսԱ–
Շատ մ իամ իա ԷԷՀԷէանք , մ եր ոտքեր ր գետնէն գտնում է Հեռաւոր , մեկուսացած , լեռնեբի մէջ նէլի սւսցքր : կարծողներ կան թէ քիուսիա պիտի
կաբելով,
ինչպէս 1918—21^5– , երբ Եւրոպան կո բ ս ուած վա յ բ ե ր ո ւմ , նրանց օժտում է Հոգեկան Հակառակի Գանուբի մ իջա զդա յնացմ ան , բա յց
մշուշ եւ երազ էր մեզի Համար։ եւ մարմ՛նական գեղեցկութեամբ , պոէտական քրն– կրնա յ ի վերջո յ Համ աձա յնիլ , եթէ ազատ անցք
ճիշգ է* ՚իաշնակիցներբ ջախջախիչ յագթա - քշութեամբ , զուլասլ Հոգիներով ել է՚նքր Հիանում ստանա յ Տտբտանէ լէն ՚. Հաւանական է որ Տարսւա–
նակնեբ տարին րո լ որ ճակատներուն ՛էրա յ , եւ է նրանցով (^.Թեֆարիկ», «Փոստալ») ; Այսպէս է նէլի խնդիրը աոանձին՛ քննուի : Ուրիշ աղբիւրէ մր
կրնասն իրենց կամ քր պարտագրել տ յս կամ ԶօՀբապր , երբ նրա մէջ էսօսու մ է բանաստեղծը ։ կբ Հ ա ւա ստեն թէ Ան դլէ։ ա պիտի առ աջաբկէ որ
պետութեան : §–այց , չմոռնանք որ ւսնոնց ա Հ ե,բ*ր իսկ երր ե բե ւան է գալիս քննազատո/ք ռ\ ալիստբ , Տայւաանէլր, ինչպէս եւ Թրիէսթէն ու Սելաքփկր
միշտ նեբգաշֆակ չեն ։ Անոնք միաձայն եւ միա նաս աղա առում է դիմ ակնե ր , բարձրացնում վ ա ր ա֊ րացոլին ր ո / ո ր պետութեանց առջեւ , Համաձայն
կամ էին՝ պատերազմ բ շաՀե լու Համ ար ։ Ո՛ բ եւ է ալ.ո յ բներ , եւ բնթեբցողր տեսնում է բարքերի ա - տնտե սա կան նոր քաղաքականութեան մբ։ Ահս
գնուէէ Հիմա որ յաղթանակբ տաբած են եւ խազա– ազա կան ութ իւն ( «Պ ա բ ա Հ անդէ ս ին վաղ որ դետն բ » , ծբասւէրին Համաձայն , մարդ /քր Լոնտոնէն տոմսակ
ղութիւնր կազմակերպելու 1լ աշխատին, ար գէն «կանանց ր*եիչկր^) » ՛էաշխառուական զազիր Հա - առնելով Ե ւրոպա յի որ եւ է մէկ վա յբթե Հ ամ ար ,
իսկ ճեղքեր էլեբեւան մ իացեա լ ճակատին ւէրտ յ ։ կումն եր ( «Մ եղա՛ յ , աոէբ» ) , կեղծ բաբ ե պա շտ ո ւ - Մ ան շր պիտի անցնի , Օքբանսայէն կառախումբ
ք*ազմ ա թ ի լ վիճելի իւն գի բնե բ կր սպառնան թեան եւ անբասիր բա ր ո յա կան ո ւթե ասն դիմակի պիտի նստի եւ ճամբան աղէւտի շարունակէ առանց
խորացնել այղ ճեզքերր։ Մասնաւորապէս արեւել տակ թտքնուտծ ասնբար ո յա կ ասն րնտ ան ի քնե ր ,յատ— նեղուելոլ անցագրի վիզաներէ ել ուրիշ ձեւակեր–* .
եան ել պալքանեան ճակատին վրայ։ կապէս բ ո ւրմ ո ւա կան վերն ա խ ա լէ։ ց ( «Փոստալ» ) , պո ւթ ի ւնն ե ր է ։ Ե րթեւեկի ա յս ազատութեան Հ ա–
Ա*իւս կողմէ , մեր թշնամին չի քնանար ։ Ե֊- աւանդս» կա/ան նա խապա շա բո ւմնե բ ի ե Հասկտցոգու– կառսէկ են շատ մբ պետութԷււններ *
յաճախ աւելի պաղարիւն կ^եբեւայ քան մենք։ ԷԺԷէւննեբ ի ղոՀեր ( « Լ/։ա սաՀոդին» ) , ամ ուսն ո ւթե ան Ցունաստանի պահանջները 8 ու նաս սա ան ի
Անշուշտ ան ԷՐջ°րէն կը վ ա իւն ա յ իր Հզօր Հա ել Հասւատքի վաճառականական ձե». բնդունելբ խնամ ակալր , Գամ ա ս կին ո ս արք ՚ երկար տեսակ–
րեւանէն , ոբ կրնայ մէկ Հարուածուէ վե ր ի վայր («Վերագարձր» , «Յակոբիկ» , «քԱաըիսխը») եւն . : ցութիւն մ բ ունեցաւ Անգլիո յ արտաքին նախարա
շրէ\ել թուբքիո յ քարտէսը , փոխանակ մ իա յն սաՀ– ՏգօՀբապբ որպէս գրոդ */^աԳո1Տ ՂաV րին Հետ, թարգմանի մ էվել ։ Խ օ ս ա կ ց ո ւ թ է» ւնն ե ր բ
մանագլոլխի սրբագրութիւն պաՀ ան ջե լո լ : ձել է մեր պիաոի շա բ ո ւն ա կո լին ։ Գլխաւոր խնդիրներն են -—-
701 ուշաղր։ ւթի՜ւն յղմին կլասսիկ եւ ամենասէ։բուած Հեզինակներից մէկը ։ 1 . 3 ո ւնա սա ան ի տզդա յէ՛ն իզ&երբ ել մ իջա զդա յին
սկիզբէն ի վեր, ոչ մէկ պետութիւն իր էժ ղթ ած բ աս
՚\յ ր ա եր կերով դաս տ ի ա բ ա կո ւե լ եւ ոդեւո բուե լ է կացութիւնբ* 2. Ներքին կացութիւնը։ Յունաս-ա
րին մ էջ ամ փոփած է Հա յկ . Գատր ։ Թերեւս աս մ է» քանի սերունդ։ Յատկապէս նրա նովէլնեբր ու տան կը պաՀանջէ վերաքննել սաՀմաննեբբ Պուլ ֊.
ու ան աբձանագբ ութէ։ ւնն եր պաՀ ած են իրենց նեն կրթէ՚ձ*. ազնուացնոգ , մտաւոր եւ Հոգեկան կար ի ո ւ եւ Ալպանիո յ Հետ * ուրիշ խօսքով՝ կցել
յուշատեարին մէջ՛. Աակայն պաշտօնական աղաս - Հաճո յք պաա/տճառող բացառ է, կ յ ա տ կ ո ւթ ի ւնն ե ր ։ որոշ Հո դամ ասեր ։ Կը պաՀանջէ նաե» Երկոտասան
Հանջ եւ ձեւակերագում չկա յ , որքան կրցած ենք ԶօՀբապէ։ գործերից լաւաղոյննեբր աէազուց դար կղղինե ր ր եւ կիպրոս ը , բա յց ա յս *1Ծ Րլ\էԱՐ ան
ստուգել ։ \ Հ՝ | ք ձել են մեր դասագրքերի մնալուն ղարզեբր : ինչ– շուշտ մեծ զգուշութեամբ , քանի որ /"նգիբը
՛էյ ո յնիսկ Ա* ոսկուան կամ Երեւանր կբ նախ - պէ ս Մ ո պա ս ան բ ֆբ ան ս աս կ ասն գբ ասկանո ւթեան Անգլիոյ Հետ է ։ Յունաստան գանգատներ ունի
ընտրեն լռութիւն պաՀել այս մասին։ «Աովետա - մէջ , Զեխովը ռուս գը ա կան ո ւթ ե ան , $էօՀ բապն էլ նաեւ Ե ո ւկո ս լա լէ» ա յէն եւ կբ խնդրէ Երեք Մ եծե–
կան Հայաստանբ» միայն մէկ անգասմ արձանա մեր գրականութեան մէջ նոբաաէէպի խոշորագոյն ր»»ւն միջա մ տութիւնը X
գրեց Աան Ֆրանչիսկո յի մ էջ կատարուած դէ՛մ ու– աէաբպետն է ։ \, ր ա նորավէպեր բ մի նոր աստիճան
մը։ Ենչ որ տեսանք մինչեւ Հիմա, գրագէտ Գ* զեն արգմացերմանարձակիմէջ, , եյւատկապէս՚յնց այստգեղժծանրաիգո (սերռծ)օբէն, Մոսկուա կը մհղադյ՚ե
Գէմիրճեանի մէկ յօդուածն է, «Արդարութեան է։ ւբացն ելու Զ°Հ Ր ա ա է Վարաետ ութ իւնր՝ չի կա
Զայնը» (15 Յունիս) , եւ անոր Հետ, միեւնոյն թի բելի նպաստել Հայ նորավիպ ագրո ւթեան առաջրն– ԱԱգփաԱ եւ Ամեւիկսւճ
լին մէջ, Եւ֊րոոլայէն Հայաստան գտցած քան է։ մը թացին : օ
Հա ք բեն ա կիցն եր ո։ սրտառուչ գբ ութ իւններ բ ։ ք՝ ո– ԶօՀ րապ Է։ գրական ժառանգութեան մԷՓ չա - « Իզվեստէւա » , Մոսկուայի կառավարական
լորն ալ բաղձանքնեբ , «$ արազ իր Հ այո։ թեան վ։ աս զ անց արժ էքաա/ւո ր են նաեւ դէմ ան կա բնե բր սլա շաոօնտ թ՛ե րթ բ , երկար եւ բուռն էսմբա գրական
էզ&երբ կարող է . իրաղ որ ծել ռուս ժողովուրդը եւ ( «\յՒանօթ գէմքեր») , ոբոնցմով Հեղինակր դար - մբ Հրատարակեց Աեպւո . 8/՛^ , գրաւելով Ա * էջէ՛ն
մեծ Ատալինը, որոնք նրա մի մասին Աովետա — ձալ մ է։ նոր ժանրի Հիմնասդիբ մեր դրականութեան երեք չորբոբդբ ։ /// մ բ ա դբ ա կան բ ջերմապէս պաս շտ՛*
կան Հայաստանի ժողովոլրղէւն երկու անգամ վ*ր~ մէջ եւ. ունեցաւ բազմաթիւ Հետեւորդներ։ Աքդ պանելով քիումանիո յ ներկայ կառ ավւսբութիւնբ ,
կեսին ֆիզիքական բնա9նշոլմիո» : (Դ֊ • ԴԷմիր - ժանրի մէջ է լ նա միանղամայն ինքնասաիպ է եւ (Տոքթ* կբոցէա) կ* ամբաստանէ Ան գլի ան եւ Ա *
ք եան ) : մնում է չգեբաղանցուած ; ՆաՀ անգնեբ ր թէ խազեր կբ սարքեն զա յն տապա
Հա յաստանի կառավարութիւնը , որ արտաքին //՚. ՀԻԻՍԵԱՆ լելու Համար։ Ամ բաստանութ իւննե բը երկու գըլ—
գործավարութիւն ալ ունի ,՝ կբ մնայ միշտ աէեբա– խաւ որ մասերու կը բաժնուին • 1. Պուքբէշի
անգլիա
պաՀ : Որքան կրցանք իմանաս լ էջմիածնի ագտտալա– ՛իա շնա կից Վե ր ս տ ո լգի չ 3 անձն աժ ո զո վ ին
ճնշում
մաւորնեբու յա/տւսբա ր ութ իւննե բ էն , անոնք «տ ա– ՁԱԽԱԿՈՂՄԵԱՆ Հոսանքներու կողմէ զօր– տբ կան ե»֊ ամերիկեան ներկայացուցիչները , որպէս
կ ւււ ււ ա կ չեն» ոբ մենք արծաբծենք մեր Գատր : կօ լի ներկա լացուած յուշադ ր էն րո վան դա կութ իւ– բանեցուցած են Մէ^ալ թագաւորին վրայ
Ուրեմն մեղի կր մնա յ Գատր Հետապնդել Հա ն բ պիտի Հ բատ արա կուի ա յսօր : Տ ո լ. շաղիր բ մաս գի տապալէ Կբոցէա յի կառավարութիւնը, 2.
առնեա
սուն գիտակցութեամբ ե մանաւանդ լրջութեամբ։ նաւորապէս կբ բոգոքէ րն ա ր ա կ ան շրջաններու Գործած են առանց Խ • Մ իութեան կարծիքն 3անձնա–
Վերջերս Անգարայի թեբթեբբ կը գրէին թէ բաշխումին դէմ : Կր կարծուէ» թէ կառաւէաբու - ր»լ , ա ասպէս խանգարելով Վե բ ս տ ո ւդի չ
«.Թուբքիոյ միջազգային գիրքը զօրացած է » : Կր թիւնբ անխախտ պիտի մնայ իբ որոշման վբայ։ ժողովին կարգուսարքը ։
նայ Րէէալ՛ Աեզի տրուած չէ բանալ դիւան ագի - ՏՈԱՆՍԵԻ աբգելարանր, ուր Հազարաւոր
տական գաղտնիքներու բոլոր ծա՛լքեր ր ։ կասկածելիներ թխուեցան ա զա ա ա զ բութ են էն քիումանիո յ թագաւոր ր վերջերս Անգլիո յ եւ
ԱնՀբաժեշտ է զգուշանալ ուռուցիկ եւ սնամէջ վերջը , րոլորու1էն պաբպուեցաւ : Հոն մնացած Մ * ՆաՀանդնեբուն միջամտութիլնր խնդրած էր ,
ինչպէս 280 կալանաւորները
աբտայայտութիւններէ եւ գործել այնպէս ամ էն ր ան ո ց ր ; փոխադրուեցան $՝ուբէ լ ի զօ– ոբսլէսղի օգնեն աւելի •ժողովրդավար կառավա -՚
կը գործէ թ շնամ ին , իր ուժեբր էարելո/է է։ բ բութէռն մբ Հաստատելու Համար։ «իովեստէւա»
ո ւղղո ւթե ամ բ , սակայն խստօրէն պաՀ ելով ՓԱՐԻԶԻ ՏՕՆԱՎԱՃԱՌԸ , որ ղաղբաՆ էր պա. դիէոել կուտայ իր խմբագրականին մէջ*—֊ «Այս
գաղտնիքը։ Շ• աերաղմէն ի վ1՚՜ր ( վերաբացուեցաւ շաբաթ օր : երկու կառավարութեանց ներկայացուցիչները
Fonds A.R.A.M
ա1տ֊^1 ձՂ.էճւՀԴճու7՝ւՐ\՝1*ռ–1 Հռ.օըռ.&8.էՏ766.ո 2186925 ԼՈՆՏՈՆԻ ԺՈղՈՎԸ՝ ԱՑՄՕՐ
Օետշէտա-ք՚աթոտէ&ստ : Տա. ա Տ 5 ձ ա Ի 1
17 , 8ս« 1>աՈ6էա6 - քՃՏ1Տ (136)
ա : Շ08. 15-70 - Շ. Շ. .Բ ԲՅՈՏ 1878-63
ԲԱԺՆԵԳԻՆ Տար. 750, 6սււքս. 400. Յամն. 200 ֆրանք։ ՏաքտաԱկ, ՊաւքաԱԱհդ
ա&ձւ 11 Տտբէօտհւ-6 1945 Երեքշաբթի 11 Սեպւո– եւ ուէիշ
ՕՐԱԹԵՐԹ֊
՚թԱճուկԱԽ
ԺԷ. ՏԱՐԻ - 17° ձ ո ո ձ Տ° 4502-Նոբ շրջան թ ի ւ 131 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱՔԵԱՆ ԳԻՆ՝ 3 Ֆբ՛ Հինգ Ա եծերու <եոգովը կէՀ բացուի ա յո օր ,
Լոնաոնի մ էջ : է՝ ո լոր ա ե ղե կո ւթ ի ւննե բ ը կը Հաս
տատեն թէ օրակարգի առաջին ինդիրր պիտի
ՄԵՐ ԽՕՍք-Ը ԳՐԻԳՈՐ ԶՈՀՐԱՊ կազմ է իտալիո յ Հ ա շտ ո ւթ ե ան ՛դաշնա՜գի՛րը : /* ա յց
պիտի
իրազեկներ կր կա բծեն թէ 10 • Մ իութիւնը
յետաձդէ իր Հ ամա ձայն ութ իւնր , .–մինչեւ ոբ կա ր–
Դ ՛ Ա Տ Ը ՀԵՏԱՊՆԴԱԾ ԱՏԵՆ (ք*. եւ վերջիս մաս) գա դբ ո ւթ ի ւնն ե ր րլ լան նաեւ մ իւս «ա ր բան ե ա կ»
ԶօՀրապէւ ստեղծագործութեան ժ ա մ ան ակ ա - երկիրներու Համար (էհումանիա , Պուլկաբիա ,
Ընթերցողները օրր °րէն կ՝ իմ անան ա յն ա շ - շրջանը Համէ/գետն ղաման ռէակցիայի տարիներն Հունգարիս/ , Ա» ի ն լ ան ա ա ) : ՚/^ նշանակէ թէ մե -
է էւն , երբ մ աբգբ Հոգեպէս տ ր ո բ ւո ւմ էր , մանրա ծապէս պիտ է» ուշանա յ իտալիոյ Հաշտութիւնր ,
խտտանքներ բ որ կր կատարուին մեր զաղութ ին նում , երր նա չէր զգում իբ ոտքի տակ ամուր գե որովՀետեւ Անգլիա եւ Մ • ՆաՀանդներր կը մեր–
մէչ եւ. այլուր , լայնօրէն Հ ամռ տին, ան րնգունակ է բ գառն ում խիզախ սլացում - ժեն քննել արեւելեան Ե ւբ ո սլա յի դաշնադիբնեբր ,
ԹբքաՀա յ Գտար։ ների , ՛Հ ոգեկան լիաբուռն ապրումների եւ ղրանց մինչեւ որ Ո՛ ում ան իա եւ Պուլկաբիա այնպիսի կա
ինչպէս կ^եբեւայ , յեաին Համրանքն ալ գործի դրս^եւորմս/ն : Այո եբեւոյթր իր բազմա՜զան աբտա– ռա վա ր ութ իւննե ր կազմ են որոնք ճանչցուին արեւ
լծուած է, ձայն բարձ րւ •ցներ Համ ս ր : (մունդ յայտութեամ բ Հեղինակը պատկերել է մի շարք մտեան պետութեանց կողմէ :
վառ ա ա են ա խ օ ս ո ւ թ ի ւնն ե ր եւ գո քնղգո յն բանա - նորտվէպերում («կատակ» , «Յակոբիկ» , «Գիմա– քաղաքական շ ր ջան ա կն ե ր ո ւ մէջ կը֊ կարծեն
ձեւեր ամ էն կողմ : Եւ֊ յանձն աո ութիւննե ր ն՚ի ւթ լո կր» , «Մ ամայիգ բաբել րրէ» , «Երջանիկ մ աՀ բ » թէ պուլկաբական խնդիր ր այնքան ծանր չէ որքան
ւղէս օ՜գնելու ; /ւումանականը : Եդած տագնապին վրայ նոր մը
իսկ ամէնէն կաղղուրիչ ի ր ո ղո ւթ ի ւն ր ա յն է ձ լ ա / չ ն )1 եւս աւելցաւ , «իգւէեստիա» , Մ ո ս կո ւա յի պաշ -
որ կր աո իր է «միա սնաբանութիւն» , էջմիածնական Ա իւս կողմից կապիտալիզմ ր բերում է իր ա֊ տօնաթեբթը , ըուռն բ՜ողոք մը Հրատարակեց Անգ–
բացաւորութեամբ։ Երբեմն խորթ ձայներ կր լր ս~– նոզոք օրէնքները , իր երկաթէ թաթերէ։ տակ ճրղ– լիոյ եւ Մ * ՆաՀանդնեբուն դէմ (տես քիչ անդին) :
ուին , բա յց ճակատը ճեղքուած չէ , գոնէ ա յս մ՚ում ժողովրդական լա յե ղան զո լածներ ին , առա— Այս առթիւ կ՚ըսուի թէ Մ * ՆաՀանգներու արտա
Հարցին մէջ։ Եւ֊ կբ Հաւատանք թէ այսպէս ալ Հացն ո ւ մ թշուառութեան Համ ատարա& մ ի ծով , քին նախ ա րա բ բ առաջարկած է Երեք Ա՛ եծերու ժո–
պիտի շա ր ո ւն ա կո ւի : որի մ էջ խեգդւում է ին թո յլեբբ , անպաշտպաննե ղովին մէջ քննել քիումանիոյ խնդիրը, բայց Ա՝ ո ս–
0րՀնութիւն մր պիտի րլլար , եթէ միւս զ ա– րը • Կաբիքբ իր ո ս կ ր ո ա ճանկերի մէջ ճմլում էր կո ւա մերժած է : Այո Հաբցր խոբՀբդաւո բ Հ անգա
դուէԺնեբՏ» ալ ել մասնաւորապէս Ամերիկան օրի ժողովրդին, կեանքր դարձնում ողբերգութիւն , մ՛անք մը առած է նաեւ անոր Համար որ յայտնի չէ
նակ առնէին այս երեւոյթէն, գոնէ առժամեա ք («ճիտին պարտքը» , «Աագդաղինէ» , «Փոստալ» , թէ Ռ ո Լ մ ան ի ո յ վարչապետը ի՛նչ բանակցութիւն -
զինա գագար մբ կնքելով ։ Պայքարի , բանավէճ ի «Այրին» եւայլն) ։ նե ր կը կատարէ Մ ո ս կո ւա յի մէջ ։
Համ ար մ ի շտ ւս լ մ ամանա կ պիտի ունենանք , է՚նչ– Տեսնելով աՀա այդ պայմաններս։ մ մարդու Լոնաոնի լաւատեղեակ շբջանակներուն մէջ կը
պէս ունեցանք լմ ան 25 տարի ։ Փ ո խասնցմ ան շրբ– Հոգեկան եւ բարոյական պաաոկեբի աղարտում բ , Հաւաստեն թէ Անգլիա ուժ պիտի տայ ամերիկեան
ջ»սններ , Հոգեբանական պւսՀեբ կան, ուր անճոռնի բարքերէ։ անկումը , ես ամ ո լո ւթիւն ր , է՛՛րա ր յ°շո՛ առաջարկին՝ միջազգայնացնելու Համար Ե ւր ո պա–
ակնարկ մր, ծուռ քայլ մր կրնան տուն քանգել ՚. տե լու բնազդները , ԶօՀբապը ցաւաաոանջօրէն //բո յի գլխաւոր ջուբի ճամ բաներ ր։ Այսպէս , Մ * Նա–՛
Այդպիսի շրջանի մր մէ9 կր գտնուինք Ֆրան նում է մ արդը , իսկական մ արգո՝ բռնապետ ո։ - Հանգներր կ՝ առաջարկեն միջազգային յանձն աժ ո^.
սս» յի ազատագրում էն ի ւէեր ։ Եւ֊ ո0 անաւանգ ա լ - թեան , կապիտալիզմի եւ բուրժուակասն քաղաք
սօր , երբ օրուան Հզօբներր, Երեք ,Ջոջեր ձեռնար կրթութեան ազդեց ո ւթե ամ ր դեռ շ ազա ր ա ո ւ ա ծ , զովի մր միջոցաւ վարել Հռենոսի եւ Գանոլբի
կեր են աշխարՀ ի ճակատագիբբ վճռելու : չայյասեբած մտբդր • Այգաիսթնեբին քէոՀրապր նաւարկութիւնը^ ինչպէս եւ Վոսփորի եւ ՏաբսսԱ–
Շատ մ իամ իա ԷԷՀԷէանք , մ եր ոտքեր ր գետնէն գտնում է Հեռաւոր , մեկուսացած , լեռնեբի մէջ նէլի սւսցքր : կարծողներ կան թէ քիուսիա պիտի
կաբելով,
ինչպէս 1918—21^5– , երբ Եւրոպան կո բ ս ուած վա յ բ ե ր ո ւմ , նրանց օժտում է Հոգեկան Հակառակի Գանուբի մ իջա զդա յնացմ ան , բա յց
մշուշ եւ երազ էր մեզի Համար։ եւ մարմ՛նական գեղեցկութեամբ , պոէտական քրն– կրնա յ ի վերջո յ Համ աձա յնիլ , եթէ ազատ անցք
ճիշգ է* ՚իաշնակիցներբ ջախջախիչ յագթա - քշութեամբ , զուլասլ Հոգիներով ել է՚նքր Հիանում ստանա յ Տտբտանէ լէն ՚. Հաւանական է որ Տարսւա–
նակնեբ տարին րո լ որ ճակատներուն ՛էրա յ , եւ է նրանցով (^.Թեֆարիկ», «Փոստալ») ; Այսպէս է նէլի խնդիրը աոանձին՛ քննուի : Ուրիշ աղբիւրէ մր
կրնասն իրենց կամ քր պարտագրել տ յս կամ ԶօՀբապր , երբ նրա մէջ էսօսու մ է բանաստեղծը ։ կբ Հ ա ւա ստեն թէ Ան դլէ։ ա պիտի առ աջաբկէ որ
պետութեան : §–այց , չմոռնանք որ ւսնոնց ա Հ ե,բ*ր իսկ երր ե բե ւան է գալիս քննազատո/ք ռ\ ալիստբ , Տայւաանէլր, ինչպէս եւ Թրիէսթէն ու Սելաքփկր
միշտ նեբգաշֆակ չեն ։ Անոնք միաձայն եւ միա նաս աղա առում է դիմ ակնե ր , բարձրացնում վ ա ր ա֊ րացոլին ր ո / ո ր պետութեանց առջեւ , Համաձայն
կամ էին՝ պատերազմ բ շաՀե լու Համ ար ։ Ո՛ բ եւ է ալ.ո յ բներ , եւ բնթեբցողր տեսնում է բարքերի ա - տնտե սա կան նոր քաղաքականութեան մբ։ Ահս
գնուէէ Հիմա որ յաղթանակբ տաբած են եւ խազա– ազա կան ութ իւն ( «Պ ա բ ա Հ անդէ ս ին վաղ որ դետն բ » , ծբասւէրին Համաձայն , մարդ /քր Լոնտոնէն տոմսակ
ղութիւնր կազմակերպելու 1լ աշխատին, ար գէն «կանանց ր*եիչկր^) » ՛էաշխառուական զազիր Հա - առնելով Ե ւրոպա յի որ եւ է մէկ վա յբթե Հ ամ ար ,
իսկ ճեղքեր էլեբեւան մ իացեա լ ճակատին ւէրտ յ ։ կումն եր ( «Մ եղա՛ յ , աոէբ» ) , կեղծ բաբ ե պա շտ ո ւ - Մ ան շր պիտի անցնի , Օքբանսայէն կառախումբ
ք*ազմ ա թ ի լ վիճելի իւն գի բնե բ կր սպառնան թեան եւ անբասիր բա ր ո յա կան ո ւթե ասն դիմակի պիտի նստի եւ ճամբան աղէւտի շարունակէ առանց
խորացնել այղ ճեզքերր։ Մասնաւորապէս արեւել տակ թտքնուտծ ասնբար ո յա կ ասն րնտ ան ի քնե ր ,յատ— նեղուելոլ անցագրի վիզաներէ ել ուրիշ ձեւակեր–* .
եան ել պալքանեան ճակատին վրայ։ կապէս բ ո ւրմ ո ւա կան վերն ա խ ա լէ։ ց ( «Փոստալ» ) , պո ւթ ի ւնն ե ր է ։ Ե րթեւեկի ա յս ազատութեան Հ ա–
Ա*իւս կողմէ , մեր թշնամին չի քնանար ։ Ե֊- աւանդս» կա/ան նա խապա շա բո ւմնե բ ի ե Հասկտցոգու– կառսէկ են շատ մբ պետութԷււններ *
յաճախ աւելի պաղարիւն կ^եբեւայ քան մենք։ ԷԺԷէւննեբ ի ղոՀեր ( « Լ/։ա սաՀոդին» ) , ամ ուսն ո ւթե ան Ցունաստանի պահանջները 8 ու նաս սա ան ի
Անշուշտ ան ԷՐջ°րէն կը վ ա իւն ա յ իր Հզօր Հա ել Հասւատքի վաճառականական ձե». բնդունելբ խնամ ակալր , Գամ ա ս կին ո ս արք ՚ երկար տեսակ–
րեւանէն , ոբ կրնայ մէկ Հարուածուէ վե ր ի վայր («Վերագարձր» , «Յակոբիկ» , «քԱաըիսխը») եւն . : ցութիւն մ բ ունեցաւ Անգլիո յ արտաքին նախարա
շրէ\ել թուբքիո յ քարտէսը , փոխանակ մ իա յն սաՀ– ՏգօՀբապբ որպէս գրոդ */^աԳո1Տ ՂաV րին Հետ, թարգմանի մ էվել ։ Խ օ ս ա կ ց ո ւ թ է» ւնն ե ր բ
մանագլոլխի սրբագրութիւն պաՀ ան ջե լո լ : ձել է մեր պիաոի շա բ ո ւն ա կո լին ։ Գլխաւոր խնդիրներն են -—-
701 ուշաղր։ ւթի՜ւն յղմին կլասսիկ եւ ամենասէ։բուած Հեզինակներից մէկը ։ 1 . 3 ո ւնա սա ան ի տզդա յէ՛ն իզ&երբ ել մ իջա զդա յին
սկիզբէն ի վեր, ոչ մէկ պետութիւն իր էժ ղթ ած բ աս
՚\յ ր ա եր կերով դաս տ ի ա բ ա կո ւե լ եւ ոդեւո բուե լ է կացութիւնբ* 2. Ներքին կացութիւնը։ Յունաս-ա
րին մ էջ ամ փոփած է Հա յկ . Գատր ։ Թերեւս աս մ է» քանի սերունդ։ Յատկապէս նրա նովէլնեբր ու տան կը պաՀանջէ վերաքննել սաՀմաննեբբ Պուլ ֊.
ու ան աբձանագբ ութէ։ ւնն եր պաՀ ած են իրենց նեն կրթէ՚ձ*. ազնուացնոգ , մտաւոր եւ Հոգեկան կար ի ո ւ եւ Ալպանիո յ Հետ * ուրիշ խօսքով՝ կցել
յուշատեարին մէջ՛. Աակայն պաշտօնական աղաս - Հաճո յք պաա/տճառող բացառ է, կ յ ա տ կ ո ւթ ի ւնն ե ր ։ որոշ Հո դամ ասեր ։ Կը պաՀանջէ նաե» Երկոտասան
Հանջ եւ ձեւակերագում չկա յ , որքան կրցած ենք ԶօՀբապէ։ գործերից լաւաղոյննեբր աէազուց դար կղղինե ր ր եւ կիպրոս ը , բա յց ա յս *1Ծ Րլ\էԱՐ ան
ստուգել ։ \ Հ՝ | ք ձել են մեր դասագրքերի մնալուն ղարզեբր : ինչ– շուշտ մեծ զգուշութեամբ , քանի որ /"նգիբը
՛էյ ո յնիսկ Ա* ոսկուան կամ Երեւանր կբ նախ - պէ ս Մ ո պա ս ան բ ֆբ ան ս աս կ ասն գբ ասկանո ւթեան Անգլիոյ Հետ է ։ Յունաստան գանգատներ ունի
ընտրեն լռութիւն պաՀել այս մասին։ «Աովետա - մէջ , Զեխովը ռուս գը ա կան ո ւթ ե ան , $էօՀ բապն էլ նաեւ Ե ո ւկո ս լա լէ» ա յէն եւ կբ խնդրէ Երեք Մ եծե–
կան Հայաստանբ» միայն մէկ անգասմ արձանա մեր գրականութեան մէջ նոբաաէէպի խոշորագոյն ր»»ւն միջա մ տութիւնը X
գրեց Աան Ֆրանչիսկո յի մ էջ կատարուած դէ՛մ ու– աէաբպետն է ։ \, ր ա նորավէպեր բ մի նոր աստիճան
մը։ Ենչ որ տեսանք մինչեւ Հիմա, գրագէտ Գ* զեն արգմացերմանարձակիմէջ, , եյւատկապէս՚յնց այստգեղժծանրաիգո (սերռծ)օբէն, Մոսկուա կը մհղադյ՚ե
Գէմիրճեանի մէկ յօդուածն է, «Արդարութեան է։ ւբացն ելու Զ°Հ Ր ա ա է Վարաետ ութ իւնր՝ չի կա
Զայնը» (15 Յունիս) , եւ անոր Հետ, միեւնոյն թի բելի նպաստել Հայ նորավիպ ագրո ւթեան առաջրն– ԱԱգփաԱ եւ Ամեւիկսւճ
լին մէջ, Եւ֊րոոլայէն Հայաստան գտցած քան է։ մը թացին : օ
Հա ք բեն ա կիցն եր ո։ սրտառուչ գբ ութ իւններ բ ։ ք՝ ո– ԶօՀ րապ Է։ գրական ժառանգութեան մԷՓ չա - « Իզվեստէւա » , Մոսկուայի կառավարական
լորն ալ բաղձանքնեբ , «$ արազ իր Հ այո։ թեան վ։ աս զ անց արժ էքաա/ւո ր են նաեւ դէմ ան կա բնե բր սլա շաոօնտ թ՛ե րթ բ , երկար եւ բուռն էսմբա գրական
էզ&երբ կարող է . իրաղ որ ծել ռուս ժողովուրդը եւ ( «\յՒանօթ գէմքեր») , ոբոնցմով Հեղինակր դար - մբ Հրատարակեց Աեպւո . 8/՛^ , գրաւելով Ա * էջէ՛ն
մեծ Ատալինը, որոնք նրա մի մասին Աովետա — ձալ մ է։ նոր ժանրի Հիմնասդիբ մեր դրականութեան երեք չորբոբդբ ։ /// մ բ ա դբ ա կան բ ջերմապէս պաս շտ՛*
կան Հայաստանի ժողովոլրղէւն երկու անգամ վ*ր~ մէջ եւ. ունեցաւ բազմաթիւ Հետեւորդներ։ Աքդ պանելով քիումանիո յ ներկայ կառ ավւսբութիւնբ ,
կեսին ֆիզիքական բնա9նշոլմիո» : (Դ֊ • ԴԷմիր - ժանրի մէջ է լ նա միանղամայն ինքնասաիպ է եւ (Տոքթ* կբոցէա) կ* ամբաստանէ Ան գլի ան եւ Ա *
ք եան ) : մնում է չգեբաղանցուած ; ՆաՀ անգնեբ ր թէ խազեր կբ սարքեն զա յն տապա
Հա յաստանի կառավարութիւնը , որ արտաքին //՚. ՀԻԻՍԵԱՆ լելու Համար։ Ամ բաստանութ իւննե բը երկու գըլ—
գործավարութիւն ալ ունի ,՝ կբ մնայ միշտ աէեբա– խաւ որ մասերու կը բաժնուին • 1. Պուքբէշի
անգլիա
պաՀ : Որքան կրցանք իմանաս լ էջմիածնի ագտտալա– ՛իա շնա կից Վե ր ս տ ո լգի չ 3 անձն աժ ո զո վ ին
ճնշում
մաւորնեբու յա/տւսբա ր ութ իւննե բ էն , անոնք «տ ա– ՁԱԽԱԿՈՂՄԵԱՆ Հոսանքներու կողմէ զօր– տբ կան ե»֊ ամերիկեան ներկայացուցիչները , որպէս
կ ւււ ււ ա կ չեն» ոբ մենք արծաբծենք մեր Գատր : կօ լի ներկա լացուած յուշադ ր էն րո վան դա կութ իւ– բանեցուցած են Մէ^ալ թագաւորին վրայ
Ուրեմն մեղի կր մնա յ Գատր Հետապնդել Հա ն բ պիտի Հ բատ արա կուի ա յսօր : Տ ո լ. շաղիր բ մաս գի տապալէ Կբոցէա յի կառավարութիւնը, 2.
առնեա
սուն գիտակցութեամբ ե մանաւանդ լրջութեամբ։ նաւորապէս կբ բոգոքէ րն ա ր ա կ ան շրջաններու Գործած են առանց Խ • Մ իութեան կարծիքն 3անձնա–
Վերջերս Անգարայի թեբթեբբ կը գրէին թէ բաշխումին դէմ : Կր կարծուէ» թէ կառաւէաբու - ր»լ , ա ասպէս խանգարելով Վե բ ս տ ո ւդի չ
«.Թուբքիոյ միջազգային գիրքը զօրացած է » : Կր թիւնբ անխախտ պիտի մնայ իբ որոշման վբայ։ ժողովին կարգուսարքը ։
նայ Րէէալ՛ Աեզի տրուած չէ բանալ դիւան ագի - ՏՈԱՆՍԵԻ աբգելարանր, ուր Հազարաւոր
տական գաղտնիքներու բոլոր ծա՛լքեր ր ։ կասկածելիներ թխուեցան ա զա ա ա զ բութ են էն քիումանիո յ թագաւոր ր վերջերս Անգլիո յ եւ
ԱնՀբաժեշտ է զգուշանալ ուռուցիկ եւ սնամէջ վերջը , րոլորու1էն պաբպուեցաւ : Հոն մնացած Մ * ՆաՀանդնեբուն միջամտութիլնր խնդրած էր ,
ինչպէս 280 կալանաւորները
աբտայայտութիւններէ եւ գործել այնպէս ամ էն ր ան ո ց ր ; փոխադրուեցան $՝ուբէ լ ի զօ– ոբսլէսղի օգնեն աւելի •ժողովրդավար կառավա -՚
կը գործէ թ շնամ ին , իր ուժեբր էարելո/է է։ բ բութէռն մբ Հաստատելու Համար։ «իովեստէւա»
ո ւղղո ւթե ամ բ , սակայն խստօրէն պաՀ ելով ՓԱՐԻԶԻ ՏՕՆԱՎԱՃԱՌԸ , որ ղաղբաՆ էր պա. դիէոել կուտայ իր խմբագրականին մէջ*—֊ «Այս
գաղտնիքը։ Շ• աերաղմէն ի վ1՚՜ր ( վերաբացուեցաւ շաբաթ օր : երկու կառավարութեանց ներկայացուցիչները
Fonds A.R.A.M
