Page 94 - ARM_19-1945_02

6ԱՌԱԶ

2

Մ Օ Տ Ա Ւ Ո Ր ԱՐԵԻԵԼ՚ԲԻ սա Հարկադրուեցաւ Աուր իա յէն քաշել գրեթէ ամ– Հայ Ե պ ի Օք»ը
ղօբքը*. Թունուզ եւ Ֆրանսա ղր­
Տ Ա Գ Ն Ա Պ Ը բողջ ֆրանսական

կելու Համար , առ աո աւելն 4 5 0 0 0 Հոգինոց ան­

նշան թի՛– մը ձգելով, Անգլիացիները մեծամեծ ու­ Այս տարի եւս Փարիզի Հայկական Երգէա -
խումբը
ա. ՏԸ ԿՕԼԻ ԴԱՌՆ խՕՍՔեՐԸ ժեր պաՀեցին , մինչեւ 600.000 զինուոր։ Ֆրան– 10 Յունիս կիրակի կէս օրէ վերջ Աալ Կա­

Ի ՈէԱՏԱՍ>Աե ԱՆԳԼ– ԾԱՆՈՒՑԱԳՐԻՆ սա կ՚ուսէր վերջ տալ ծանրացած՛ կացութեան եւ լի ո յի մէջ կը տօնէ «Հայ երգի ֊օրը», որ Հ աս տատ–

վարձեց բանակցիլ Աուրիոյ ել Լիբանանի կառա­ ուա* էր \935ին–.

Զ°բ * աը °է ԼաԲաթ °Ր պաաերաղմ՝ակա՛ն նա֊ վարութեանց Հետ : Ա այիս Տին երկու կառավա– Զկայ որ եւ է արտայայտութիւն որ կարենայ

խաբարութեան մէջ ընդունե լով մօա 2 0 0 ֆրանսա­ րութիւններր ըսին մեր ընգՀ * ներկայացուցիչին այնքան Հարազատ կերպով ցոլացնել մեր ժողո -

ցի եւ. օտար թղթակիցներ , շատ կարեւոր յա յտա– թէ ա ւե լո ր գ է բանակցիլ ֆրանսական առաջարկ - վուբգին սէրն ու կարօտը, լացն ու սուգը, խինդն

ր ա ր ո ւթ ի ւնն ե ր բրաւ Աուր ի ո յ ղէ աքերու եւ առ նեբուն վըայ եւ դէպքեր պաաաՀ ե ց ան ամէն կողմ , ու ծիծագը, եւ վերջապէս Հզօր մարտնչումն ու

Հասարակ Մօտաւոր Արեւելքի Հարցին առթիւ ւ տւսրածուե լով Ա ուր իո յ գիւղերուն եւ Գամ ասկոսի աՀեղ սլա յքաբր , որքան Հա յ երգը , իր զանազան

Առժ՜ամ եա յ կա ռա վա ր ո ւթ ե ան ն ա իւ ա ղա Հ ր մ աս– մէջ՛. «Այս դէ՚Ղքհրը կատարուեցան ղինեալ Հ ր ո– ե սանդ նե Ո ՈII %

նաւորաաէս շեշտեց Հետեւեալ կէտերր* սաի/ումբերոլ կողմէ, որոնց դժբախտաբար յա - Այդ օրր, Հայաստանի եւ արտասահմանի 23է

1 . Մօտաւոր (Արեւելքի խնդիրը միջառգա յին է ճտիս կ օղն էին ո ս ա ի կան ո ւթ ի ւն ր եւ ոստիկան աւելի Հ ին ու նոր երաժ շաագէտնե բու լաւա -

եւ շի կրնար կարգադրուիլ սաՀմանավւակ ժողովի Ղ°ԲՔԲ։ Ասոնք կր գործածէին զէնքեր որ Հայթայ­ գո յն գո րծե ր ր Հանդէս պիտի գան , խմբերգով ,

մլէ ՚մէ^, ինչպէս առաջարկած էր բրիտանական թուած էին բրիտանական իշխանութեանց կողմէ , մեներգով , դաշնակով եւ ջութակով։

կառավա բութ իւն ր՛ Հ. Միայն գլխաւոր սլետու - եւ Հակառակ եղած ազդարարութեանց , յարձա - Ան գա գտնա պաՀ ութիւն ըրած չենք ըէէար ^ երբ

թեանց մէջն ԲԼԼալՈէլ\ Մ իութիւնը եւ արա­ կումնեբ կատարուեցան ֆրանսական կառավա - այժմէն յայտնենք թէ* շնորՀիւ Պ* Արայ Պարթե՜ւ­

բական պետութեանց մասնակցութեամբ կաղ - րութեան ներկայացուցիչներուն վրայ։ Ֆրանսա­ եան ի բարձր տաղանդին եւ անխոնջ կորովին, այս

մոՆած խորՀ րգաժողով մր կրնայ կարգագրել Ա ի– կան ղ°բքը պա շա բ ո ւած էր զօ ր ան ո ցն եր ո ւն մ էջ եւ տարի ալ, որպէս առաջին ունկնդրութիւն , մեծա­

ջին Արեւելքի եւ շաՀակից պետութեանց ապագայ ^անՀաբաժեշտ էբ պատասխանել : Այդպէս ալ եղաւ , գոյն Հաճոյքր պիաի ունենանք լսելու Զաբենցի

յա բաբե բութ իւննե րր * 3. Ծագահ՜ վէճերը պէտք է սէ ռան ց աւելորդ բռնութեան ։ ք՝ ար եկար գութի ւնր «Ես իմ անո յշ Հա յաստան ի» քառաձա յն խմ բերգր ։

քննուին միջաղզայի" գործակցութեան նոր տեսա­ արաղօբէն վերաՀաստատուեցալ ։ Գէպքերր ծաւա­ Հա յա սա ան ի մ էջ թէ ա րտասաՀմ ան՝ միշտ

կէտով եւ ո չ թէ մ իջաղգային մր ց ա կց ո ւթե ան Հ ին լէք ցան Գամասկոսի մէջ, ուր Հարկ եղաւ թնդանօթ պատնէշին վրայ, ի խնգիր Հայ ժողովուրդի մշա­

տեսակէտով : դործածել» ։ (Զ°րավարը այստեղ շեշտեց թէ մի– կութային եւ գե զարուեստական արժէքներու յա­

Զօր ավարը նախ բացատրեց թէ ինք Աուր ի ո ք այն մէկ օդանաւ գործածուած է, եւ ոչ աւելիք : րատեւ ճ ո խացմ ան եւ զա ր գա ց մ ան : ԱՀա «Հայ-Եր–

* ^ է լ \ հ–Բահ–ԼՀ դագրեցնե լու Հրաման աո ւահ՛ էր Պ* Տեւլի անձկութեան պատճառով վա զո ւան կը գի Օրուան» պատգամը:
կէ–
Ջրրձիլի ծանուցագիրն ստանալէ առաջ, եւ Հարկ ձզենք այս կարեւոր յայտարարութեանց միւս Ս . ՅււվհաննԷսհան.

չէր գա ա ահ՜ պատասխանել անոր : կառավարու -

թեան ներկա յացուցիչներէն մ էկր Է Բ ա օ ո ւ ո յա ս ՛ւ՛ւ՛. ՄԻԱՈՎ ԿԵՐԱԿՈՒՐ պիաի արուի ճաչարաննէ–

յայտարարութիւնը, որով երեւան եկաւ թէ Մ ա յիս Մոսկուայի ՎիշաՎտոդիւԱ\ բու , պանդոկներու , սրճարաններու , ակումբնեբու

ՅՕին Զըր չիլ էր մ օ ա ^ բաւի բահ՜ է Լոնտոնի ֆրան­ » ա ս ա բոակա բո լո ր նմ ան Հ ա ս ա ա ա ո ւթեանց

սական գեսպանր եւ խնդրած է որ Աչ ր ան ս ա ց ին ե ր ր մէջ, բացի գործարաններու յատուկ ճաշարաննե -

գա գր ե ցն են կըակը –Ել ենթարկուին Ա ուր իո յ բրի­ ե) * Ա* իութեան արտաքին դո րծա վա ր ութիւն ր

տանական Հրամանատարին Հրամանին։ Ղ՝ ե ս սլան ր էֆունիս ՛Հին զեկոյց մր Հրատարակեց, որ կ*ըսէ րէն, միայն կիրակի եւ տօն օր-^ՐԸ*. այն ալ ցե–

տ յս առաջարկը Հաղորդած է Փարիղ։ Զօր* ա Լ՛ ^*>ք թէ խո րՀ րդա յին կա ռա վա բ ո ւթ ի ւն ը մ ա սնաւ ո ր կո ք բեկին։

ըսաւ թէ ա յս դիմումին վրայ ֆրանսական ղօրքին ւ)ր ուղղած է Մեծն Բրիտանիոյ, Ա * ՆաՀանգներու

Հրամայուեցաւ դադրեցնել կրակր, բայց մնալ ի– ե ւ Չինաստանի կառավարութեանց , Ֆրանսա յի եւ

բենց գ իբքերուն մ էջ : Հակառակ ա յս Հ բամ անին , Ա ուր իա ֊ Լ ի բանան ի մ իջեւ ծագած վէճին առթիւ ։

յաջ՛որգ օրր Պ * Զըր չիէ ^ԼԱ ՂԲհէբ էբ խ ի ս ա ծ անա - «ԽորՀ րդա յին կառավարութիւնը մ աաՀ ող ո Լթե աս ԱՆՏՆՈ՚Լ ՀԻՆԳ ՏԱՐԻՆԵՐԸ

ցաղիրր , որ կր վերջանար այսպէս* «՛Երբ ^ԼԲա^ԼԲ մատնուած՝ է " ՛ յ ն թշնամուիմիւննեբէն որ ծագած

էլա դրի եւ բա ր ե կա ր գո ւթ ի ւն ը վե բաՀ աս տատս ւի , են Ա ո ւր ի ա– Լի բան ան ի Հ ողին վրա յ ։ կաց ութիւն բ (ք*. եւ. վ ե ր ջ ի ն մ ա ս )

մենք պատրաստ ենք եռանդամ բանակցութիւննեբ ծանրացած է մանաւանդ անոր Համար որ երեք Մ ս ա ի ս Մ * Մ ի ո Ն թ ի ւ ն ը սա Հինգ տար ո ւաւ
պատանի
սկսելու Հոս , Լոնտոնի մէջ» ։ Տէօբավարր շարունա­ պետ ո ւթ ի ւնն եր ր , Ֆրանսա , Ա ուր իա եւ Լի բանան փոթորիկներու րն թ ա ց ք ին , իր տասնեակ

կեց , ակներեւ դառնոլթեամբ * անգամ են Միացեալ Ազգերու-ն ել կր մասնակցին եւ երիտասարդ մարզիկներով, նախանձելի յաջո­

Ա ան Ֆ ր ան չի ս կո յի խորՀ րդաժողովին» ։ Տիշե լէ ղս ւթ ի ւնն եր շաՀեցաւ աւելի բարձր խում բերու

ԻՆՉՈ՛Ւ ԿԸ ԴԺՈՒԱՐԱՆԱՑ ԼՈՒԾՈՒՄԸ գէմ ՝• Տեղական թորթերը շատ անգամներ գրած են

- « Աայիս 3\ին ժամր 430ին ես Պ– Ջորչիլէն վերջ պատաՀած գէաքհրր , է*ոԲ^*ԲԴաձէս կառա -

ստացայ ծանուցագիր մը ղոր կարդացած էք եւ որ վա բութ իւն ր անՀ բաժեշտ կր գտնէ որ ստիպողա­ այս մասին։

արդէն կարդացուած էր Պ * Իարնի կողմէ երեսվւ * կան միջոցներ ձեռք առնուին , թշնամութեանց 1944 Յուլիսին , «Միլիս»ներբ բազմաթիւ ձեր­

մ ողով ին մէջ։ Այդ գիրը ՛՛չին չ փո ^լ պիտի վերջ տալու եւ վէճքւ խազաղութեամբ կարգադրե­ բակալութիւնն ե ր կատարեցին փողոցէ փողոց ,

չվախէ : Ես անՀ բաժեշտ չգտայ պատասխանել տ յգ լու Համ ար ։ Այս առթիւ առաջարկներ կը ներկա­ տունէ - տուն ։ բժիշկներ եւ շատ մը անմեղ ղոՀեր ,

դրին։ Զէր արմեր պատասխանել , քանի որ Հան - յացնէ Ֆրանսայի, Անգլիոյ , Մ* ՆաՀանգներու եւ որոնց մէջ քանի մը Հայ երիտասարդներ ալ։

րութեան սեփականութիւնը դարձած էր եւ կր Չինաստանի կառավարութեանց , որոնց կը վերա­ Ամիսներ առանց լուրի մնալէ վերջ՛ք օր մըն ալ,

կարծեմ թէ Հասարակաց շաՀն ալ կը պաՀանջէ որ բերի խ ա ղա ղո լթ ե ան կազմ ակեր պո ւթեան ել մի - երբ արդէն Գիմագբական լՀակատը կը ծաւալէր ,

չպատասխանեմ» ; ջ ազգս ւ յին ապաՀ ով ութեան Հաստատման նա խա - մեր ա յս երեք երիտասարդները մ եծ քաջագոբ -

Յետոյ պատմական ակնարկ մը նետեց Աուրիո ք ձեռնութ իւնր ։ Ամ երիկեան թերթեբր կը գրեն թէ ծ ո ւթ ի ւնն ե ր կը կատարեն ։ Աղտոտ ու կոտրած շո–

դէպքերուն վրայ։ «Աուրիան Հին խնդիր մրն է ։ 1Ս * Միութիւնր Ֆրանսայի կողմր կր բռնէ "՛յս գե կառքին մ էջ , իբրեւ կենդանիներ , երբ բռնի

Ան Հ ին աւուրց ամբողջութիւն մրն է նոյնքան, յար­ Հարսին մ էի Գերմանիա կը քշուին , անոնք վար կր ցատկեն , ի–

դ՛ ելի , նոյնքան Հին որքան աշխարՀը, եւ որու մա­ " "* Վերջին լուրերու Համաձայն , կատաղի րենց Հետ փախցնելով կարգ մը ֆրանսացի երի -

սին կը լսենք պատմութեան սկիզբէն ի վեր։ Աոլ– բազմ ութ իւն մ ս Տուն իս Հին յարձակելով Գամ աս­ տասարդնեբ, ու 1լ աւլաաուին : Ե*- այսօր նոյն Ֆ.ը՜

րիո յ եւ Արեւելքի մ էջ կը զանուինք դէմ գիմ աց կէ/սի ֆրանսական մէկ պաՀ ական ո ցին վ ր ա յ , րանսա ց ինե ր ը Հ պար աո ւթե ամ բ կը խօսին իրենց

ընգՀ ան րապէս արաբ աղդա բնա կչո ւթեանց , որոնք ս պանն ած է ֆրանսացի յիսնապետ մր ել երկու Հայ րնկերներուն մասին։

Հակառակ իրենց վեՀոգի յատկանիշներուն, միշտ Աենեկալցի զինուորներ ։ Անգլ * ղօրքր ապաՀովոլ– Աղքատախնամը Լիոնի Ազգ* Միութեան

կազմած են մասնաւորապէս վւափուկ խնգիր մր։ թ եան տակ առած է ֆրանսական զին ո լո րնե ր ր ել ջանքերով , 1 9 4 3 Ա եպաեմ բերին մեր քաղաքին մէջ

Այո Արեւելքին մէջ, Ֆ ր ան ս ան դարերով , իր մ տա­ քա զ ա քա ց ինե ր ր , Հ րասա յլերով ել թնգանօթնե - ալ կազմ ուեցաւ Աղքատախնամ մ ի ո ւթ ի ւն մը , որ

ւո ր . Հ ոգե կան եւ բարոյական ազդեց ո ւթեանց մի­ մօտ մէկ ա ա ր ո ւան ընթացքին Հ ոգաց տասնեակ

ջոցաւ , նաեւ ա բաբա կան ա շխարՀ ին Հ ետ իր ունե­ ւ՚՚՚Վ.։ մը կարօտ ընտանիքներուն պէտքերը։ Այսօր ալ ,

ցած մասնաւոր խնամութեամբ , ականաւոր գեր մը նո յն իրե րօգնութեան գորօ~ը կը շարունակուի յ

կատարած֊ է 1 Ան գլի ան ալ , իր կողմէ , ընդՀանրա– •ԲԱՆԻ ՄԸ ՏՈՂՈՎ Հ ամերաշխութեամբ ։

ՈԼԷՈ 11 ՛ր ի շ պատճառներով, մասնաւորապէս առեւ­ ՍԱՆ ՖՐԱՆՋԻՍԿՈՅԷՆ կըլ Հեռագրեն թէ նոր Հ ա յ Ա. ճ ա կ ա տ ը Հոս ալ իր մ ասնաճիւղն ունի է

տրական եւ նաւային, նմանապէս կարեւոր դեր մը աազնապ մր ծագած է ։ \$որՀրգային պատուիրա­ Կորսեն թէ՝ նոր րնտրութիւն պիտի ը լ լ ա յ ։ Մաղ­

կատարած է ։ Վերջին պատերազմէն ետք, Անգլիո / կութիւնը մերժած է որ եւ է ի րաւա խոՀ ո ւթ իւն թենք որ Համերաշխ գետնի վյրայ կատարուի , ինչ­

յանձնուեցան Ի բաքի , Պ ա զ ե ս տ ի ն ի ել Անդր յորդա­ վեթո յի ի րաւունքի մ ասին , եւ կը վախցուի որ պէս ամէն տեղ, յանուն գաղութին բարօրութեան ;

նանի Հոգատարութիւննեբր , իոկ Ֆրանսայի՝ Աու– ձզ.է Հեււանայ , եթէ ելք մր չգտնուի ։ Սաք օ

րիոյ եւ Լիբանանի Հոգատարութիւնը : Հազիւ Ֆը– 5 0 — 7 5 . 0 0 0 ԳԵՐԻՆԵՐ եւ աքսորականներ նոր

րանսա եւ Անգլիա միեւնոյն կացութեան մէջ մը– ցո յց մ ր կատարեցին շաբաթ գր , զինուորական ՀԱՅ ԿԱՄԱՒՈՐՆԵՐՈՒ ԵՒ ՄԱՐՏԻԿՆԵՐՈՒ

տած , ղմ ո լա ր ո ւթ ի ւնն ե ր ր սկսան եւ աՀա կը տես­ կարգով , Ա էն ի ձախ ափէն երկննալով մ ինչեւ ՄԻՈՒԹԵԱՆ Վիէնի վարչութիւնը ընգՀ . ժողովի

նէք թէ վերջանալէ Հեռու են։ Ֆրտնսայի քա զա - & ան ղէւիղէ1 Յաղթական կամարին տակէն անցած կր Հրաւիրէ բոլոր այն Հայրենակիցները որոնք

քա կան ո ւթ ի ւնն է անկախութեան եւ տնտեսական ատեն իա շոր ծաղկեպսակ մ ր դրին Անծանօթ Զին­ 1939—1945

ամ ենամեծ ղարգացմ ան առաջնորդել Ա ո լրի ան եւ ուորի ղ ամ բաբանին վրայ ։ Յետ ո յ գացին գե ր ինե– ծառա յած են ֆրանսական բան ա կին

Լիբանանը ։ Երկու պատճառներ կը դժուարացնեն րու նախարարութեան պաշտօնատունը։ ք՝ազմա­ մէջ, իբրեւ պարտագիր զինուոր կամ կամաւոր։

ա յ ս դործը , առաջին՝ Ա ուր ի ան խառնուրդ մ րն թ ի լ գբօշ1ւերոլ ել նշանատախտակներու վըայ ար­ Նմանապէս կր Հրաւիրուին 1 9 1 4 — ֊ 1 9 1 8 ^ մեր ռազ­

է զանազան կրօններու , երկրամ ա ս ե ր ո լ ել ազդու– ձան ա ւլ բ ո ւած է ին Հ ետեւեա լ պաՀ անջները * Հա– միկ կամաւոր րնկեբներր, անխտիր եւ ստիպողա­

թեանց , երկրորդ՝ Աոգլիո ք բռնած ղիբֆէՀֆ ՚* զ ուստ կ՝ ուզենք , կօշիկ , երեք ամ իս վճարովի ա ր- բար : ժողովր՝ Ա է բքլը-կաթո լիկ սրաՀին մէջ, 9

600.000 ԱՆԳԼ– ԶԻՆՈՒՈՐ 4 — 5 0 0 0 / ՛ ԳԷՄ ձա կուրդ եւ ա շխա տ ան ք , . վճարում ի յաւելում Յունիս, շաբաթ օրր երեկո յեան ժամը $ին ։

Զօրավարը դիտել տուաւ թէ բազմաթիւ անգ­ եւն * ։ «Գործ եւ ոչ թէ խօսք» : Կր պաՀանջէ ին նաեւ ՓԱՐԻԶԱՀԱՅ Հ • ԵՐԻՏԱՍԱՐԳԱՑ կաղմակեր–
պած երեկոյթը
լիա ց ի գործակալներ կր գործեն Մ իԼ\ին Արեւելքի որ նախարարը Հրաժարի : թ իւննե բ լ պիտի յետաձգուած է : Մ ան րամ ասնու -

մէջ, իսլրտումներ սարքելով Ֆրտնսայի շաՀերուն ԼԱՎԱԼ Ֆրանսա կր սպա ս ուի ա յսօր-վազը ել Հ ա զո ր ղո լին առաջիկա յին :
շիտակ Ֆրէնի բանտ ր պիտի ա ո. ա ջնո րզ ուի կբ
դէմ : էԱօսեէէւի միայն վերջին դէպքերուն *Լբայ » Հհրքուի անձնասպանութեան
լուրը :
ըսաւ թէ \^)~>\ին ինք եւ Հարիւրապետ Օէէ՚ԼբԲ ձԱՅԿԱԿԱՆ ՄԵԾ ՃԱՇԱՐԱՆ

Լիթ ըւխԼըն Համ աձա յնութիւն մը կնքեց ին , ո րուն ՀՒ1 ԹԼԷՈԵ մէկ գազանի Հ րաՀ անգը գտնուած Տնօրէններ՝ ԳԼԷՄԱՆ եւ ԳՕՓԱՐԱ՚ՆԵԱն

ա րամ ագրո ւթե ամբ Ֆ բան սան պիտի շաբունակէր է% որուն Համաձայն գեռ 1940 Նոյեմբերին որո­ 6, քՀսշ 1\1Ցսեշս36, Բ&ոտ ( 9 ) , ա^օ։ Օձձշէ շէ Ի1. 0.

Ա ո ւր ի ան եւ Լիբանանբ վարել տ յն իրաւասութիւն– շած էր յարձակիլ քէո ւս իո յ վրայ արշաւանք մր ճ© ԼօւքՔէէշ։ Հեռաձայն քա. 8 5 - 4 7

նեբով զոր միշտ ունեցած է : Յետոյ, երկու կող­ որ տեգի ունեցաւ 1941 Յունիս 2.2.ին ։ Կր խնղրուի մեր յարգոյ Հայրենակիցներէն

մերի Համաձայնեցան թէ ամբողջ Արեւելքր պէտք անդամ մր այցելել ճաշարանս , ուր պիտի գտնեն

է կազմէ մէկ ճակատ ռազմագիտական գործողու­ 51 ՆԱՑԻՆԵՐ ՊԻՏԻ ԳՆԳԱԿԱՀԱՐՈՒԻՆ , ամէն ամէն տեսակ առաջնակարգ ուտելիքներ եւ խմ ե -

թեան ց Հ ամ ար ընդդէմ Գերմ անն ե բուն եւ իտալա– անգամ որ մաՀափորձ մ ր կատարուի խորՀ րդա յին լիքներ : Ամ էն երեկո յ արեւելեան նուագ՝ ժամը

ցիներ, Հրամանատարութիւներ յան^էնու֊ի զինուո ր ի մր կամ պաշտօնատարի մր դէմ ։Վեբջեր ս 7էն սկսեալ : Գոց է Գշ * օրերը ;
Անգլիացիներուն : Նոյն Համաձայնութեամբ, Աու–
կարդ մը դէպքեր պատաՀած ԲԷԼաէՈէէ ^եբլինի մէջ,

րիո ւ եւ Լիբանանի բարեկարգութեան սչաՀսչանու– այս ա զգա ր ա ր ո ւթ ի ւնն ուղղուեցաւ քա զաք ա պ ե -
մրլ կր պատկանէր միաքե Ֆրանսայի : Երր Ֆրան–
տ ին միջոօաւ։ Ա (ձառէ : ». ձ Օ Օ ւ ^ ձ Ի ւ

1*

Fonds A.R.A.M