Page 57 - ARM_19-1945_02

ՀԱՅԱՍՏԱ՛ՆԻ ԳՐԱԿԱ՜նՈԻԹԻԻն

Րօռճ6 <՝ո 1925 ԲԱՆԱՍՃԵՂ.ԾԻ Ջ Ս Ց Ն Ը
Ք..Շ.Տ. 376.286

օ;ք6շէշսք–ք>ւօբո6էտւ1ք6 հ տա. աւտտձ&ա Ես բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ե մ , ե ր կ ն ք ի ո ր դ ի ,
Երկինքը մայրս Է , Երկիրը հայրս ,
1 7 , 8 ս 6 Օտաքտատ - Ր ձ 1 Ա Տ ( 1 3 " ) Ես գ ի տ ե մ լ ո յ ս է լ ե զ ո ւ ն ա ս տ ղ հ ր ի
Եւ ա ր տ ո յ տների դ ա յ լ ա յ լ է ձայնս :
761. : 0 0 8 . 15-70 - 0. 0. Բ. քնոտ 1 6 7 8 - 6 3
ք^այց ես որ ե ր կ ն ի ց երկիր բ ե ր ե ց ի
ՕՐ&ք֊-՚ԽՐՒ*՛ ն՚ա՜ռօհտ 1 3 84 տս 1945 Կ ի ր ա կ ի 13 Մ ա յ ի ս Անմահ արեւի խորհուրդը անհուն,
Ես որ դ ր ա խ տ ի դ ո ն ե ր ը բ ա ց ի ,
Ժ Զ – Տ Ա Ր Ի - 166 ձուատ 8°4401–՚1ւոր շրշան թ ի ւ 30 Խ մ բ ա գ ի ր ՝ Շ. Մ Ի Ս Ա Ք Ե Ա ՜ ե Գին՝ 3 Ֆր Եւ նրա հ ա մ բ ա ն ց ո յ ց տուի մարդուն,

—

ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ ՏԵՍԱԿ ՄԸ ՕՐԱԳԻՐ Ես ո ր հ ր դ ո ւ ե ց ի , ե ր կ ր պ ա գ ե ց ի
Մարդուն միակը , ոբպէս արեւին,
ԲԱՐԻ ԵԿԱՆ, ԲԱՐՈՎ֊ ԵՐԹԱՆ (Խառն ի խուռն) Եւ ի մ ա ս տ ո ւ թ ե ա ն ի ր թ ա գ ո վ ոսկի
օ Կարգեցի արքայ ողշ տիեզերքին, -

1941 Հ ս կ ա – 15.—Կ արօտ մբ, սուր, տրոփուն կա­ Ես ո ր գ ո լ ր գ ո ւ ր ե լ շ ո յ ե լ ո ւ զ ե ց ի
Աբհւի նման՝ աշխարհը գալար–
Իրենց տեղացի րա ի/տ ա /լիցն եր ո ւն Հետ , խումբ րօտ մը կը տապկէ Հոգիս , երկար ատենէ ի Վ/՚ր ։ 1 Ես որ ս ր տ ի ս մ է շ ծ ո վ ի ց խ ո ր լ ա ց ի
Ուրիշի մի շ ի թ արցունքի համար,—
խում բ. կբ վերադառնան Հայ գերիներն ու աքս ո - ՀայբենիԲք ։ Անշուշտ : կովկա՛ ս , կաբին , Տա՜

բտկաններն ա լ ) ~ ~ անոնք որ գերի բռնոլած էին բօն , Վասպոլրական ։ Ա՛ինչեւ անգամ Պոլիս կամ Ու մ ա ր դ ի կ , ես, ո ր մ ա հ ո ւ ա ն դ է մ ե լ ա յ ՝
Անմահութիւնը տենչալով՝ մարդու,
\՝9^0ի ամ աո լլ եւ աւելի առաքէ, եւ անոնք որ ր&նի Տբապզոն։ Բայց այդ բոլորը այնքան Հեռու /֊լերե՜­ Ես ա տ ե լ ո ւ թ ե ա մ բ կ ա ն չ ո ւ մ ե մ ահա •
- - Առէք կայծակից սրեր ահարկու
Գերմանիա կամ այլուր քշուած՜ էին, իբրեւ աշխա­ լան որ , անձկութեամբ կը փնտռեմ Պ ո ւչկաբիան , Հիւսիս, արեւելք՝ արշաւով ելէք,—

տաւոր , <հ կա սկա ծ ելի» եւայլն։ ուր մնացի երկու տաբի, գրեթէ անշարժացած Աո–

Լեռի թ ունեցանք տեսնելու , պատաՀաբաբ : ֆիա յի մ էջ , եւ մ անաւանգ Տ ո ւ՛ն ա ս տ ան ը , ուբ այ–

կային որ սլար աք սեպեր էին խմ բա գրատ ուն Հան– ցելկի երեք անգամ, \927թ ( 1 5 օր) , \930թ (վեց Ելել է կեանքի թշնամին դ ա ժ ա ն ,
Նրա դէմ մահուան անդունդը բացէք ,
գէպիէ անմ իրապէս , իրենց կարօտն առնելու Հա - ամիս) եւ )932թ (երեք ամիս) : Մէկ վայրէն միս– Գահավէժ րնկնի անդունդը մահուան,
Գոլք նրա մահով կեանք խնկարկեցէք •• •
մար <&($ առաջ» էն կամ բարի էոլ֊բ մբ Հ ա ղո ր գե լո ւ ււը , Տէաէ Ազաճէն մ ինչեւ կրետ է պտո յա մբն էր

իրենց բաէստակիցնե բուն մ աս ին ։ ( Անշուշտ սեւ (յ՛ո ւն ա ս տ ան ի վեցամսեայ այցելութիւնս : <^Հով

լուրեր ալ ունէին * • *) ։ ո լա կան» պտոյտ մը Հել ի Հեւ, Հսիբտ ի թունգ» , ՝

.. (յ ա ա չեն փսխուած այս տղաքը , Հակառակ ի– թեւերս եւ բերանս լայն բացած , սարսռուն միա­ • •• Ես որ տխրեցի մահով մի Ծաղկի ,
բենց կրած բաբո յա կան ել էիր ղի քա կան տ առա Ես որ մ բ շ ի ւ ն ը չ ա ր ի ո տ ն ա տ ա կ ,
- միտ խանգավառո ւթեամ բ : Ես մ ռ ն չ ո ւ մ ե մ ՝ նա պ ի տ ի մ ե ռ ն ի
Եւ մահով մնայ մահուան ոտքի տակ:
սլ անքն եբո ւն է Զորս գաղթակայաններէ կը բաղկանար ինչ որ

Անշուշտ յոգնութեան Հ ետքեր /լ երեւան գէմ - Աթէնքի գաղութ կբ կոչենք, Ֆիքս , Լիփազմա ,

քեբուն վյբայ , ճերմակներ մազե ր ո ւն մէջ ։ Բայց *Բոքինիա , Ա ինկուբի ։ Բաղ գ ա ա ա ր ար տանելի վի՜՝ Ո՜հ, նա ո ւ զ ո ւ մ է ր տիեզերքն անհուն
Խեղդել խաւարով այնքան գժնադէմ,
եւ այնպէս , տակաւին տոկուն են եւ եռան­ ճակ ունէին Աակեգոնիոյ եւ քՒբակիոյ դազութնե– Որ ա ր ե ւ ն ա ն գ ա մ խ ա ր խ ա փ ի մ թ ն ո ւ մ
Եւ ես լուսեղէն մ ի խորշ չ գ ը տ ն ե մ , —
դուն , էնչսլէս երբ առաջին անգամ /լ արձակուէին ԲԲ) բնակութեան տեսակէտով* բայց զա րՀ ոլրելի

որբանոցներէն կամ ագարակներէն ; էր պատկեր բ Պէշ Ձինաբի , Հարմանլբի, Թէնէքէ

*իե ըութիլնը , բռնի աշխատանքբ , օաարութիւ– ԱաՀալլէսիի , Լէմպէթի ԼԱելանիկ) գազթակա - Հէ՜յ , ոտքի ելէք թուով աստղհրի
շիւսիս, արեւմուտք,
ն ը եւ ուր ի շ զրկանքներ ու տ առա սլան քներ աւելի յաններուն մէջ։ Աւելի աՀ ա ւո ր ր տեսայ Բանտ իա յի Հարաւ -արեւելք ,
Եւ լուսաւորէք ր ն դ դ է մ խաւարի,
սրած են անոնց գի տ ա կց ո ւթի ւն բ ։ Այնսլէս ոբ , ե– մ է լ (Կրեաէ) : Գ+ո՚խք։ Նրան մոռացման անդունդը տարէք

թէ Հայրենի , Հարազատ միջավայրի մէջ իյնան , Եւ սակայն, ժողովուրդ մըն էր ոբ կբ Հոսէր

կրնան դառնալ պիտանի տարրեր շինարար գո ր - շուրջդ, մեծ մասով Փոքր Ասիացի։ Երկիրն ալ ա– •

ծունէութ եան Համար : ւելի մօտ էբ սրտիդ, Հոգ չէ թէ լեզուն չՀասկնւմ - Ես կ ը հ ա մ բ ո ւ ր ե մ շ ր թ ո ւ ն ք ր մ ա հ ի ,
Բայց նրան ներել չ ե մ կարող երբեք :
՚իժբախտաբար նորէն օտարութեան մէջ պիտի յիբ * Ա ի բագ նեղանար , կբ բարձրանա յէ ր Ակրո­
ՅՈՎՀ.
անցընեն իրենց Հասուն տարիքբ , սպասելով Հա յ– պոլիս , եւ եթէ ա ս տ ո՛ւածն ե բ ո ւ շուքը ծանր գար , ԵԻՐԱԶ

բեն իքի սաՀմ աններուն բնգար ճա կմ ան եւ մ անա­ շունչդ կ՚առնէիր սրճարան մբ, ն ա ո կ | ւ լ է ՜ ն պատ -

ւանգ կազմակերպուած ներգաղթի X րաստ Հօրինակի Հ ամար) : կամ գրագէտներ , ազատ ասպարէզ տալով իրհնց

Ամ էն պարագա յի մ էջ, իրենց ողՀԷ-առալՀԷ վե­ Բա յց ասոնք ոչինչ , մ իջավա՚յրբ , մթնոլոբտբ : տգիտութեան , լր բո ւթեան կամ չարամտութեան :

րադարձը խնդութեամբ կը լեցնէ մեր սիրտը։ Ե ր ի ա ա ս ա ր գո ւթ ի ւն ։ ք#անգ ։ Հաւատք ։ Տար ինե ր առաջ , փա բ իղեան ^ողջամիտ» լրագիր

Տարիներով անստուգութեան մատնուած բա՚Փ– Ւթնչ եղան Հ իմ ա ա յս ց ի ր ո ւց ան բազմ ութիւն– մ^ը գրեր է, Վիքթ՚՚բ Հի՛֊ *լտ*–յի մաՀուան առթիւ *

մ ութ իւննե ր են ո բ աՀա տուն կուգան ճակատա - ^երը , ա ՚ չ\քէ Հեռու , պա շա ր ո ւած , աւուր « Վլ՚ք1^ոՐ Հէ՚՜էլ0 մեռաւ երէկ ժամբ 1,35–

բաց յ ն ււ յն չարքաշ եւ ազնիւ աշխատանքին նուիր– Ի ին X Եթէ Հաւատանք կարգ մը մարգոց , ան եղաւ

ուելոլ Համար յ կարօտ ։ մեր գարուն ամ են ամ եծ բանաստեղծը X Մ եղի Հա­

Զինուոր էին անոնք, եւ կռուեցան նոյնքան \)ոյն կարօտ բ մինչեւ անգամ Փարիզէն դուրս մար՝ ան խենդ մըն էր աւելի քան երեսուն տարի է

, քաջութեամբ ու Հ աւատաբմ ո ւթեամբ որքան եթէ եղած շրջաններու մասին, ուր այնքան չկամոլ - ի վեր X Թող իր խենդութիւն բ իբրեւ չքմեղանք

իրենց սեփական Հայրենիքին Համար եղած բլլար : թեամբ կ՚երթայինք, ճառ խօսելու Համար , տօնա­ ծառայէ Աստուծոյ առջեւ։ Ա՝ եղ քնանք անոնց որ

Երբ երկիրբ պարտուեցալ եւ դարձան գերի • կան օրերուն *** * աստուածացում ի պսակս պիտի բնծա յեն իրեն ,

֊ աւելի քան երկու Հազար Հոգի անոնք մնացին 1 9 ) 2 1 Ս ե պ ա ե մ ռ ե ր 1 9 4 2 . — Տէ6 Տշօ1զտտտ գիւղն իսկ մենք ազօթենք իրեն Համար»։

եմ , Հ իւր՝ Պօղոսին (Ալանսոնի շր ջան ,*Լ֊ո րմանտ ի) ։

նոյնքան արի եւ Հաւատարիմ , չուզելով իրենց Առաջին անգամ է որ ֆրանսական գիւղ մը 2 6 Յ ո ւ ն ո ւ ա ր 1 9 4 3 . — Ո՞վ րսաւ թէ ժողովրդա–

֊ճակատագիրը բաժնել տեղացիներէն ։ կբ տեսնեմ , այգ շրջանին մէջ։ կառախումբ Մ "ն– կան երգ չի գրուի ր պարզ Հայերէնով եւ ստիպ -

յյս պար ագա Լ գոնէ՛ յյս պարագաս փարնասէն , երեք ժամ վերջբ՝ կայարան ֊ ֊ Տէ6. ուած ենք անպատճառ թուրք– թաթար ական կաթ
չէ՞ր Հալեցնելու ոբ եւ է չկամութիւն
բաւական նտւսեա§6 , մէվ Ժամ ալ Օ թ Ո ք ա ր : Շէն գիլզեր ամէն ծծել։

կամ խտրութիւն , իրաւունքի ճանաչման ատեն ; վողմ ։ կանանչ արաեր ։ քցնձորուի, տանձով, սեր - Պոլսոյ մէջ, ծանօթ Հեղինակ մր, ԱիՀբան

Բաբի գալուստ բոլորին ալ, անոնց ոբ Հա­ կեէ-իլով եւն . րեոնալոր հաոեր ։ Ար^աո , ոչխար եւ ՏովՀաննէսեան 1 $93ին երկրորդ անգամ կը տպէր

տած են արդէն եւ անոնց որ դեռ ճամբան են ւ ձի։ Հաւ, սագ, ՀնգկաՀալ ցիրուցան ւ Մէկուն Հ՛Ւբա կան կեանքէ \թ ուա գները» , որ կը պարունա­

Եւ բաբով երթան միւսները կարմիր բանա­ միտքէն չանցնիր ժողվել գողնալ հ֊առերէն թա - կէ ժողովրդական երգեր, մաքուր, կոկիկ Հայե -

կին Հայ ղինուոբնեբը, որոնք Հայրենիք պիտի վե­ փահ֊ խնձորներն ու տանձեբր։ Տուներլլ այնքան բէնով ։ Օրինակ , վԵրթառնք ծերուկ տէրտէրին»%

րադառնան ՀետղՀետէ ; կանոնաւոր , գեղեցիկ են որ գիւղի տսլալորու - կ ա ր մ ի ր ե ր ե ս , թ-ՈՆշ խ ն ձ ո ր ,

Շատ աւելի բազմաթիւ , անոնք երկու անգամ , թիւն չես կրեր, այլ կր թուի թէ մեՆ քաղաքի մ ր Վ ա ր դ է շրթ-ունք մեղրածոր ,

աո ասն անգամ աւելի տառապեցան լե գէ ոն ա կան» ի թաղերն են որ կր տեսնես . մինչդեռ իւրաքանչիւր Ծով ֊ ծ ո վ աչքեր, սեւ մագեր ,

խորթ Համ ա զգեստին տակ զո ր բոնի Հ ա գց ո ւց ած տունի քով կամ քիչ Հեռուն ագարակ մր Կայ 1 Մօրկանս ո ւ զ ա ծ ն ալ ա յ ս է ր ։ ( ծ ր կ ր ո ր դ տուն)

էր թշնամին, քամելու Համար անոնց աբիւնբ։ կաթնատունով, ախոռներով, փուռով, Հողագոր - ՝X

Աշխարհամարտը իբ անՀամար, աննկարագրե­ հ՜ական մեքենաներով։ Երթա՞նք ծերուկ տէրտէրին,

լի սարսափներուն Հետ , ունեցաւ ա յս անէծքն ալ , ի՜՛նչ բարի ժողովուրգ; Հազիւ գիւղ մաահ֊, Օբհնէ՞ պրսակը մերին :

բռնի զինուորագրութիւն գերիներու , ի գին Հանդիպողը րարեւ կոլտայ (Արեւելքի մէ^ ալ էկու, աղջիկ , չէ՛ մ՚ըսեր ,

ւատառ մը Հացի % այսպէս չէ՞ր) : Առա Փին անդամ դիմացս ելաւ կին Շ ո ւ տ կ ր ս ո ր վ ի ս ի ՛ ն չ է ս է ր ։ (Եօթներորդ տուն)
Բայց բռնակալ ուժը այստեղ
ալ սխալեցաւ իր մր, երեք-չորս կով առ^եւր ձգահ ու բարեւեց : Ե ւ Ուրիշ մր , (նաւավար Գիրգոր», (նախանձի

Հաշիւներուն մէջ՛, <աԼեգէոնական»նեբը , թէեւ լու­ օրն ի բուն այսպէս, քալեն թէ Հեծելանիւ կամ պատմութիւն որ կր վերկանա յ սպանութեամբ եւ

ծի տակ , Հետեւեցան ոչ թէ տրուած Հրամաննե­ կառք նստած֊ /-//"ւ՝/ւ X Տ ՚ " " ( ՚ տարեկան տղան ան­ դատով) •

րուն , այլ իրենց առողջ բնազդին X Այն աստիճան գամ սորված է բաբել տալ անհանօթ այցելուին ։ • • • Կընիկ , ը ս ի օր մ ը , ա՛լ ելար ա չ ք էս ,

որ , երբ կաբմիր բանակբ յառաջ կը խաղար , գեր­ Եւ ի՛՛նչ ապաՀովութիւն : Ամբոզ^ տարածութիւն - Ընտո՞ր ատ բանն ըրիր, չելլամ զարնեմ քեզ,

ման ս պա բա պե տ ո ւթ ի ւն բ յանկարծ զանոնք փո - ներ, Հարուստ րուսականութեամ բ, ագարակներ ԱՕկրնիդ ոսկի օղ, նազիդ փոխան սէր ,

խագբեց իրենց Համ ար անծանօթ շյւ^ան մ ը 10 15 Հէքթար , տուներ՝ պարտէզներու մէ^ , Տուն մը , կրակ , հըրագ , ի՞նչըդ պակաս էր ,

զէ) ր տ՛եսա հ Այն Հաշուով թէ ոչ մ^ի՚^ա՛վայ՛ր՛ը կը դուռներր Հազիւ կղպուած , կաՀ ֊կա բա ս ինե ր ո լ , Զիս ի՞նտոբ վախեցիր խըլլոտ երգողին,

ճանչնան , ոչ լեզուն գիտեն , Հետեւաբար * * • անկողիններու ճոխութիւն՝ տուներու մէ^ւ Ել Ինտո՞բ դուոըդ բացիր , տուիր անկողին:

Մնացեալը գիտէք ; Աք ր ան ս ա յի ա զա տ աղբ ո լ - ճամ բաներ, խճուղիներ , որոնք երկրի մ ո Համար • • • Նայեցէք հասակիս, չափիս վիթխարի ,

թեան մէջ, Հայ Հլեգէ ոնական»ն եբն ալ կատար ե - այն են ինչ որ եբակներր մարմնին Համար։ Երի­ Ծովուն հետ կռուեր ե մ ես վաթսուն տարի ,

ցին վճռական գեր , կենսական կէտերու վրայ : տասարդներ մելամաղձիկ։ Աունուկներ չէնչող եւ Հիմա սիտս է ծըոհր , եղայ խայտառակ ,

Եւ Հ իմ ա կը վերադառնան Հա յրենիք , Հոն բարի։ կիներ որ գիւղէ գիւղ կաթ կր Հասցնեն Հե­ Թիկունքըս կոբացուց կինըս անառակ։

թափելու Համար իրենց քբտինքբ : ծելանիւով։ Ղյորմանտական ոչխարներ որոնք խոտ Հարազատ , ստեղծագործ բանաստեղծ մր ի՛նչ

ճարակած ատեն երբ մօտենաս , ապչ աՀար երեսդ գոՀարներ պիտի ստորազրէր, եթէ գիտնար քրր–

Անոնք Հ ր ա պա ր ա կա ւ ալ խոստովանեցան թէ կյւ նա քին , «Դուն Հոս ի՞նչ գործ ունիս, օտա­ քբել մայրենի գանձարանո, փոխանակ Հոլովելու

ին չ գո ւբ գո ւր ան ք վա յելեց ին ա յս գաղութին մ էջ , րական՛» : Գիւղին ժամր՝ ^ուրի պէս վճիտ արձան­ գոց եղած խառնաձայն եղանակները։

իրենց տառապանքի օրերուն X Միեւնոյն ատեն ներով : ՀԱՀԷ

սորվեցան շատ մ ո բաներ , տեսան որ Հայկական Եւ Հ այ մայրիկր որ ճերմակ պանիր կամ ձաւար

.Ար տ ա ււ աՀ մանր բոլորովին տարբեր է իրենց երե­ կր չինէ : Ու տասնամեայ կարօն որ Հեծելանիւով

ւակայած պատկերէն , խո րապէս Հայրենասէր ել թռած է մէկ ժամ անդին, մաքուր խոտ ճարելու ԾԱՆՐ ԽՌՈՎՈՒԹԻՒՆՆԵՐ ծագեցան Ալձերիոյ

անձնուէր X Համ ս սրին (ձեր կերածր ճագար է, ոչ մէլ, պարենաւորման դժուարութեանց Հետեւան -
կարծեն
Երթան բարով։ Եւ $ "Ղ. ձա ս աարրական գի– թէ նապաստակ) : քով։ Բնիկներր անօթութեան մատնուած ըԱալով,

աելիքբ իրենց առաջին աւետիսն բլլա յ Արարատ - 11 " ն ո յ ե մ բ ե ր 1941. Ա՝իամիտներ կր դէպի քազաքներր կր խուժեն : Նախարարական

եան տշխաբՀին ։ թէ միայն մեր մէՀ է որ գրիչ բռնողներ ր անխնայ խո րՀոլրդր առ^յի օր մասնաւորապէս զբաղեցաւ

կը վարկաբեկեն , կր սեւցնեն Հանրային դէմքեր այս տագնապով եւ միջոցներ ձեռք առաւ, արմը֊

"՛իք Հասցնելու Համար։

Fonds A.R.A.M