Page 121 - ARM_19-1945_02
P. 121
լք ա ա տ Չսօււառտ ձ ա ա ա տ ա&օբտ ԼԵՐՋԻՆ ԺԱՄ
քօոճ6 6Ո 1925
Տ.Օ.Տ. 376.286
Սո^իա-ԼիրաՏաԱի թԱճոէկը
17, &Ա6 0»ա6տա6 - ՐՃ1ԱՏ (136) խաԽդաաւ ՜ժողովիԱ առջեւ
ա ։ 008. 15-70 - 0. 0. 8. Ր&ոտ 1678-63
յ©սէ1ւ շւ յ « ա 1945 Հինգշաբթի 21 Յունիս ԶՕՐ– ՏՐ. ԿՕԼՒ ՄեՂԱԴՐԱՆՔՆեՐԸ
Գին՝ 3 Ֆբ ինչպէս գրած՝ էինք, խոբՀբդակցական ժողովը
ԺԶ– ՏԱՐԻ - 166 Ճոո66 »°4433–՚եոբ շրջան թ ի ւ 62 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱՔ ԵԱ՚ե երեքշաբթի օր էէրէէէն զբաղեցաւ Աուբիա-Լիբա -
նանի տագնապով եւ այս առթիւ լսեց զօր • ա ր Կօ–
լի յա յտա բա բո ւթ իւննեբ ը , որոնք չէին ծ՜ածկեր
ՆԱՄԱԿՆԵՐ ԼՈՆՏՈՆԷՆ ՄՈՍԿՈԻԱ ԿԸ ՊԱՀԱՆՋԷ խոր դառնութիւն մը՝ Ան գլի ո յ Հանգէպ X
ԿԱՐԱԸ, ՎԱՆԸ ԵԻԱՕԼՆ
(իողովր բացուած՜ ատեն , առաջին խօսքը ա–
ռաւ Տիկին Պրօն , յանուն Ազգ* չզակատի , որ գի
I.– Ը Ն Դ ձ . Տ Ե Ս Ո Ւ Թ Ի Ւ Ն տել տուաւ թէ Ֆրաֆսայի գիրքը՝ ՚1&Լ^եբի՝Ր՚յ. եւ֊
Մ իջին Արեւելքի մէջ՝ չի բարձրացներ երկրին
(Ր– եւ վերջին մաս) . • Ժէոօմ եւ%հան Թաոօ եղբայրները, ՜մնսւյոլն վարկը : Բայց , «քարիւղի Հարցէն վեր կայ արդա
Պատերազմի առածին տարին դղրդագին գէպքե ր աշխատակից Հ.1իիկաո–0»ի , իրենց Յունի ս \ Պի ՔՐՈ՜ րս I թե ան խնղիրբ սրուկ վրայ Կը Հիմնուին մխր
չպատաՀեցան այս երկրին մէջ՛. «Անգորբութիւնբ նիկր նուիրաՆ էին Մ օաաւո ր Արեւելքի խնդիրնե իրաւունքները» : Այս առթիւ ցաւ յայտնեց որ
կատարեալ» էր ամէն տեսակէտով։ Եթէ լՐ1ԼաՐ րովս : Պարզելէ ՚ Լ ^ ր Լ Աուրիա - Լիբանանի տագ կարդ մը շբ ջանա կնեբ ո ւ մ էջ վերսկսած՜ է Հակա -
փողոցներու ամ բո զէական ու բացարձակ խաւա նապին ներքին հ՜ալքեր ր , Անգչիոյ գաղտնի հ՜րա խորՀրդային պայքարը։ Ուրիշ ժողովական մը
բումբ, մարդիկ թերեւս մոռնային թէ զաբՀուրելի գիրներ թ՝՛ Մ հհ՜ Աուրիա մր ստեոհ՜ելո ԼԳհ մ աս ին , որ գանգատեցաւ թէ ֆրանսայի քաղաքականութիւնը
աբէւնաձեղութեան մր նախօրեակին կբ գտնուէ յետոյ վերահ՜ուեցալ Արաբական Դաշնակցու. - վարանոտ եւ Հակասական է եղած՝ Մ էջէն Արեւել
ինք է ԼեՀաստանր շատ Հեռու Էր ոբպէսղի Անգլիա թեան , , երկու, եղբայրներ ր կր յայտարարեն , –իբ քի մէջ։ ՜Լյա խ կին նախարար Փիէո, ՝Բօթ գիտել տ ը*
ցիները կարենա յին չափել Հ իթլէրեան բաբ բա բո - րեւ վերջաբան . լաւ թէ ԼԱ՝ ր անս ա չի կրնար մոռնալ իր երախտա -
ս ութեան տարողութիւնը։ Տանըմարքա յի եւ ՜Նոր– - « Այսքան պաււակտուած արաբական աշ գիտութեան պարտքը Մեծ^ն Բըիտանէոյ Հանդէպ :
վեկիոյ գրաւում ը ԱԱ(րիէ Պին ու Հո լան տա յ ի ե։ խարհի մբ մէջ , Անգլիա պիաի կրնայ խազեր խա « կառավար ութ իւննեբ ը կ՝անցնին , բայց
Պելճիքայի արշաւանքբ Աայիս \Հ)ին՝ չարազ ո ւ - ղալ : Ան վարժուած է խաղեր խաղալու : Այս գոբ– ժողովուրդնեբբ կբ մնան* * * կառավարութիւնը
շ֊ոկ աղգանշաններ էին ։ ք-այց երբ Փաբիզր ինկաւ ծբ աւելի պիտի դիւրանար, եթէ Ռուսիա վերջին չւսեց այս ժոդովին ազգաբարութիւննեբը։ ճէչդ
Տ ունիս 1 4քին ու գեբմ ան թնդանօթներ բ տեզաւո բ– ամիսներու ընթացքին յայտնած չըլլար թ է ինքն է որ Պ* ԶբՐձէձ քէձ\ ^Ր Լ ա ա խառնուեցաւ Աոլբէոյ
ուեցան Ա ան շ ի Հարաւային ափերուն վրայ , Անգ ալ անտարբեր չէ աշխարհի այդ անկիւնին հան գոբծեբուն * բայց , եթէ ան խառնուած՜ է(ԼԼԼաԲ
լիացին Հ աս կցաւ թէ պատերազմ կար ։ դէպ : Ան յայտնած է Թուրքիոյ թ է կ՝ՈՒԶԷ ԹԸՐ– ւէ բան սա կան գոբծեբուն , \ 940էն , զօր* աը ^ օ լ էէր
Օգոստոս ի կիսան էր ոբ Հէթէէրէ օդանաւերը ք-ԱԿԱՆ ԻՇԽԱՆՈՒԹԵԱՆ ՏԱԿ ՄՆԱՑԱԾ ՀԱՅԿԱ - կրնար բնել այն ինչ ոբ ըրաւ ։ Այնւոեզ , Ա ուր է ո յ
սկսան Հետախուզական թռիչքներ կատարել մայ ԿԱՆ. ՀՈՂԵՐԸ (ԿԱՐԱ , ՎԱՆ ԵՒԱՅՀՆ •••) ԿՑԵԼ մէջ, ֆրանսայի Հեղինակութիւնը կը պաՀոլէբ
րաքաղաքին վրայ։ Կուդայէն շաբաթը մէկ - երկու, ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԽՈՐՀՐԴԱՅԻՆ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹԵԱՆ , միայն զէնքի ուժով ել ոչ թէ բարեկամութեամբ ։
անգամ ։ ԱՀազանգը կը Հնչէր ողբաձայն ։ քՕոՀեմ– ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ ՄԵԾ ԽՈՐՀՐԴԱՅԻՆ ՀԱ ֊ Կ ա ց ո ւթ ե ան տէր մնալու Համար պէտք եղաւ ռըմ–
նեբը ապաՀ ուէ անկիւն մը կը քաշուէին , էսհ. ՅԱՍ ՏԱՆԸ։ Վերջին ատեններս, ան գրեթէ ստա բա կոծ՜ել խոբՀ բ դա բան ո , խո րՀը գան շանը Ա ու֊>
«էւենթ»եբը ճամբան կը շարունակէ ին առանց վըր՜ ցած է բ այդ վինելի հողամասհբբ , ինչ ոբ իր ւալ– րի ո յ ժողովուրդին որուն անկախութիւնը երաշ–
դո ւԼո ւմ ի Հ դեցութիւնը պիտի հասցնէբ արաբական աշխարհի խաւոըահ էինք*** Այժմ Ա՚էրէ^էէէ եւ Ասիոյ ժողո
Երեք շաբաթ չտեւեց քննական թ ռի չքն ե բ ո ւ սահմաններուն , Աոլսոլլի գոլււնհբուն , քարիւղի վուրդները կը ձգտին գէպի ան կա խ ո ւթ ի ւն , ան ֊
ա յս ԼաՐՔՐ * Ե ֊– աՀ ա \ 940^ Ա եպտեմ բեր 1 ին շա շրջանի մուտքին • • • դիմադբելի մղումով մ բ ։ 0) բան սան պէտք է օգնէ
բաթ օրբ , ֊ք՜ամր ֊ \ ի ն ատեննեըը կատաղի յարձա Այս պարագան ալ կրնայ բացատրել Պ • Չըբ– անոնց , ինք որ տ ե ս ա ւ օտար գրաւման մռայլ օբե–
չիլի անհամբհբոլթիւնբ ոբ այնքան սուղի նստաւ
կում ի ենթարկուեցաւ Լոնտոնի արեւելեան կողմը, մեղի» : ՐՐ ՚՝ Առժամեայ կառավարութիւնը փորձեց Հաւա
գետաբերանին մօտ ։՛էյատ լաւ կր . յէչեմ տյդ օրը ։ տարիմ մնալ\^)4ւ\ի յայտարարութեան (անկա -
Արեւ ֊ արեգակ . քանի մը Հա յ երիտասարդներ խութեան խո ստում) տառին , բա յ ց չյարգեց ոգին» ։
Հան րա յ ի ն պարտէզ գացեր* ձ՜առերուն տակ փբռ– ցինք։ ք-նականաբար պաբենատոմսով կբ Հայթայ Այսւոեղ զօր* աը Կօլ միջամտելով, կարդ մը
ուեր էինք։ Տ անկարծ՜ աՀազանգը Հնչեց, ու քանի թուին սննգեզէնի անմիջական նիւթեըը *—- Միս * դիտոզութիւններ ըրաւ ։ Բանախօսը պատասխա -
մ ր վ ա յըկեան վերջ Հ ակօգա յին թնդանօթներու / կարագ, պանիր , թ է յԱ շաքար , Հաւկիթ ( կաթ , նհ ով , յ ի դեցուց թէ $Հ ո ան ս ան ազատ ո լ թեան , ՜Հա
բոտը։ Մեր Վէ^էն տուն ճամբեցինք միայն մէկ ընդեղէններ՛ եւայլն ։ Այս բոլորին բաշխումը կբ ւասարութեան եւ եղբայբբւթեան երկիրն է , թէ
Հոգի ՚րնտանիքի ու զաւակներու Հայր էս^Լ կատարուի կան ոնա ւո բ ա բաբ ։ Վ^եբո^իշեալ նիւթե– կառավա բութիւնո պարտաւոր է արդար րլլալ Մ ի՜
մենք , «իյենթեբս» մնաց ինք խոտերուն վրայ , այն բը առատօրէն կան նպարավաճառին կամ մսավա ք^էն Ար ե ւե լ ք ի ժողովուրդներուն Համար եւն* ։ Ալ–
քա՛ն քիչ բան կր Հասկնա յինք օզա յին յարձա - ճառին մօտ ու բացաբձակօրէն անկարելի է որ օր պէռ Պայէ, նախագաՀ Ա ամուլի Դաշնակցութեան ,
կումնեբու վտանգէն • ուան այդ երկու ջո2ե՝բբ ձեռնունայն ճամ բու գնեն էիտել տուաւ թէ սյբանսան ալ յանցանք ունի
ֆ բան քե լան գլի ական
Այգ թ ո լա կան էն վեբ^ ամէն օր կանոնաւ ո բա յաճախորդը։ Պարտաւոր են տալ պարենատոմսիդ Ան գլի ան ալ , եւ առաջարկեց
րաբ կուդային , մանաւանդ դիշեբներբ , ու կբ սա ս աՀ մ ան ած քանակութիւնը ։ յանձնաժոգով մ ր ղրկել Ա ուր իա եւ Լիբանան ։ Յե
ւառնէին մեր գլխուն ւիբա յ՝ մինչեւ առտուան ա– Եթէ քեղի յ ա տ կա ց ո ւած՜ օր ապաՀ իկր չի բա - տոյ պնդեց ոբ կառավարութիւնը Հ բաւի րէ իր
ռա^ին շսզեբը կո՛ւռ, կո՛ւռ, կո՛ւռ, մ աՀ ա բո յր ւեն եւ կասկած է . լ ա ձ "Բ անբաւական է երբեմն զ ո րծակալնե րը յարգել Մ արդուն ք1 ր ա ւո ւնքն ե ր ը X
ու մ՚աՀա սփիւռ։ -—*• կրնաս ճաշարան երթալ առտու ֊ իրիկուն՝ X Ո՚֊րիշ ճառերէ վերջ , բեմ բարձրացաւ զ°ր *՛ ա
Այո շանթամարտը իր սաստկութիւնը պաՀեց , Տոմսի պէտք չկայ, բայց Հաշիւդ Հինգ Լէէէնէն Կօլ ։ կ՝ամփոփենք իր յայտարարութեան Հիմնա -
մինչեւ յաիբգ Աայիս ամսուան \0ը (1941)։ աւելի չի կրնար բլլալ ։ Ծքեզ պանգոկնեբ կամ ճա կան մասերը :
այդ օրէն մինչեւ 1944/» Տունիս \5ը լսեցինք Հազիւ շարաններ իրաւունք ո ւնին մէկէն մինչեւ վեց շի «ԱՆԴԼԻԱ ՄԻՇՏ ԿԸ ՄԻՋԱՄՏԻՐ»
քանի մը տասնեակ աՀ ազանդ ։ լ ի ն (բայց ո՛ չ աւելի) բարդելու Հաշիւիդ ւքիայ։
Առժամեայ կառավարութեան նախագաՀ բ
ՕԴԱՐՇԱՒՆԵՐԸ ԵՒ ՄԵՐ ՎՆԱԱՆԵՐԸ Այս ձեւով ո ր կրամ ո ԱԼ կրնայ մ էկ ճաշարանէն ել Հանդարտօրէն , բայց ակներեւ դառնութեամբ
Անտաըակոյս թշնամին խոշոր վնասներ պատ– լէ լ միւսբ մւոնել ։ Ուր ալ երթաս , ինչ ալ ուտես , նկարագրելով Աուրիա - Լի բանան ի։ դէպքերը , գի՜
ճառեց Լոնտոնի թէ ա յլ կեգբ ոնն ե բ ո լ մ էջ , բա յց չես կրնար սպասել նա խապատե բասմ ե ան օրերու տուաւ թէ 1941 էն ի վեր Հաւաստիքներ տբր–
վրայ
սխալ է թէ Անգլիո յ մա յըաքագաքը Հ իմնա յատակ ո բակք ւ ։ ԱնՀ աւատ ալի է Հացի եւ բաղմ ատ ե սակ ւ,ւ ահ էին Լոնտոնի՛ մէջ, բայց բուն տեղին
կործ անած է : Լոնտոնր Վէրքեր ունի., այո՛ , բայց խմ ո ը ե զէնն ե ր ո ւ առատութիւնը X ամէն բան կը կատարուէր ա յնպէս մը^որ կարծես
իր 700 քառ՛ մղոն տարած՜ութեան Հազիւ Հաբիւ֊ Անոլնգէն ետք , Հագուսա - կապուսա X Տարե թէ 1լ ո ւզէ ին աստիճանաբար Հ եռացնել Հաբանս ան ։
կան քառասուն կա՛ռավարութեան կրած՜
րին մէկը աւերակ Է։ Նոյն Համեմատութիւնը նա կտրօն (թ-իքէ՜) ունիս վրադ - գլու– Ե*– աարզեց ֆրանսական
եւ ՄանչԷսթրի , Լիվրփուլի կամ Պըբմինկըմի մ՚էի խիգ Հոդ տանելու Համար։ Զոյգ մ ո այր մարդու գժուաբութիւննեբբ , «գողգոթան»^ իբրեւ Հետե
Այս օդարշաւներէն Ան դլի ո յ Հայոլթիւնը կո էչօշիկ 9 կարօն, ձեռք մը Հագուտ 26, վերարկու՝ ւանք բրիտանական քաղաքականութեան որ Հիմ -
րած՛ է միայն նիւթական վնասներ , թէեւ կառա - 18, շապիկ՝ 5, փողկապ՝ \ , գուլպայ՝ 3, թաշ - նուած՜ էր գերազանց ուժերու վրայ։
ձէաըու0իւնը փոխարինած՜ է զանոնք Համաձայն կինակ՝ կէս , ճեըմակեզէն՝ 3 : հէները քիչ մբ աւե << Ա ենք կհուզենք մ եր յարաբերութիւնները
«պատերազմի ապաՀ ովագբութեան» նոր օրէնքին ։ լի բախտաւոր են կտբօննեբու ա յս սակացո յց ին շտկել Սուր ի ո յ ել Լի բանան ի Հ ետ առանց արտա
մ էջ՛, կտրօնի պէտք է բսել որ Անգ
Անձի կորուստ չկա յ , եթէ չեմ սխալիր ։ Անոնք որ պէտք ունիս գնելու .Համ ար զ անտ -
նիւթական միջոցներ ունէին, շրջակայ գիւղերը ա– քին միջամտութեան ։ Բայց
պասաանեցան՝ կիներու եւ երախաներ ու ապաՀ ո– ղան տնական առարկաներ օճառ , սաւան , սըբ– լիացիները միշտ կը միջամտէին, իրենցը արամա–
վոլթեան Համար։ Անցեալ տարուան սկիզթներբ բիչ–, անձեռոց , վերմակ, կերպասեղէն բուրգ, գրութեան տակ ունենալով ^ ա թ ^ ա խ է չ ուժեր ֊ ա–
շատերը Լոնտոն վերադարձած– էին։ Բայց Տ ս՛՜նիս մետաքս , բամպակ , վարագոյր եւն * : մէն տեսակ։ Այս բո լո ր ը մ ասնաւո րապէս զօրաւոր
Աննդեղէնի անմիջական նիւթեբու արժէքներբ միջոցներ կ՝ըն&այէին Անգլիացիներուն , ծ՝անբ
\5է սկսած նորելուկ օդարշաւս «թռչուն ռումբ» բարձրացած Հեն , որովՀետեւ կառավարութիւնը ճնշումի տակ պաՀելու Համար մեր,, ինչպէս եւ
-- նորէն մայրաքաղաքէն Հ եռացուց զանոնք : Հեա– սա անձն ահ՜ է անոնց արտադրութիւնն ու բաշխու - Ա ուր իո յ եւ Լիբանանի ներկայացուցիչները։ Բրի
տանական
գՀետէ կը վերադառնան , ոմանք գտնելով աւերակ մ ը ։ Բայց ուրիշ ամէն բան սղած՜ ՛է։ Զ ո յգ մբ կօ– րեկամական ճնշումը ամէն տեսակ ձել առաւ , բա
նալիքներբ։
բնակարան մը։ չիկր )939ին կ՝արժէր 20 շիլին, այսօր կ՛արժէ 80 շաՀեբուն խնդրանքներէն մինչեւ պարզ սպառ–
Լոնյոոնի Հայ վաճառականներուն ^մեծ՜ մասը շ ի լ ի ն ։ Տէեռք մբ Հագուստը Հինգ ոսկի էր Հինդ տա Երբեմն անոնք փորձեցին ֆրանսական
^.ԼՀ ՂԲաՂ.Է Ղ~ոՍԳէ էէամ մուշտակի ՚ առեւտուրով ։ րի առաջ, Հիմա 12 15 ոսկի X Գուլպան 2 շիլինէն տեգ գնել անգլիական շաՀերբ* օրինակ՝
ՄանչԷսթրի Հայութեան գլխաւո ը զբաղումը բամ– բարձրացեր է 6 7 էէն ի (թէեւ Հասակն ալ Մ ո՛ սուլի քարիւգի ֆրանսական բաժն ին գոբծ՜ա -
պակեղէնն է ; կաբելի է րսել թէ երկու գազութ– կ բունկէդ վեր կ՚ելլէ ու յանկարծ^ կը կենայ.**)։ ծ ո ւթ իւն ը կամ Տ ր իպո լսո յ զտարաններուն շաՀա -
նեբն ալ շատ բարեկեցիկ վիճակ ունին ։ Ղ՝ոբգի նե X գործումբ։ Աենք միշտ փաստօրէն անկախութիւն
րած՛ում չկայ, դիները բարձրացած են տ ասն ապա- • Նիւթէ" Լ ռ գ ե Ա ա յ կարհ՜եմ ։ Դաղութի մասին • տուած ենք Աուբիոյ եւ Լիբանանի , բացի այն պա
աէհ.1 Բ ա յ Ց °րէնքր խսաիւ կբ պատժէ որ եւ է շա՜ կարգ մր ցիրուցան րսելիքներ ունէի , բայց յա - րագաներէն ուր պատերազմի պաՀանջները ա֊էիշ
Հորդով; պարզա–
Հագիաութիւ-ն ։ Մնաց որ ամէն գնում ենթակա յ է , բան կը թելադրէին։ Աենք չէինք կրնար
՜1941^՚5> ի վեր* Հարիլրին Հարիւր տուրքի ։ կառա– Ի ՜ ն չ օրերու Հասեր ենք, սիրելի «Յաո-աՀ», ս/էս Լքել այդ երկիրները, պատերազմին մէ֊ջա՜ե -
1լր գրեմ եւ
վարոլթիւնբ ինք կբ սահմանէ ապրանքի .մբ շա - որ Լոնտոնէն Փարիզ թղթակցութիւն զլլ • Եթէ մ ենք Հ ոն չըլլա յինք , Անգլիո յ Համար
սլաՀարանիս
Հուն Համեմատութիւնբ ։ ԱնՀատին տարեկան ե- նիւթս է - . . խոՀանոցիս մթերքր կամ թաշկինակր.,..
կամ ուտն ալ պէտք չէ անցնի երկու Հազար սթեբ– գէլրէն Աք իա ի բլլար իբրեւ ա իւ ո յեան ներկա յանալ
դարակի^ւ*մէՀ շարուահ՜ գուլպան ու այդ երկիրներուն ի զիմաց մեղի եւ ազդել անոնց
լինբ : Եթէ աւելի է, եկամուտի տուբքբ կ՝ իւրացնէ ԺԻՐԱՅՐ
տար բեր ութ իւն ը ։ զգացումներուն վրայ , գերազանց ուժերով։ Մենք
չենք կրնար ա յսօր ո ւան թէ վ ագո ւան Հ ամ ար ը ն -
ՊԱՐԵՆԱՒՈՐՈՒՄԸ ԹՐԻԷՍԹԷԻ ՄԱՍԻՆ վեր շնա կան Համ աձա յ - դուն իլ կատարուած՛ ի բ ո գո ւթ ի ւնն ե բ՝ ի վնաս մ ե–
եւ
Ենչ կը վերաբերի պաբենաւոբման դժուարու նոլթիլնր ս տ ո րագրո ւեցալ Դաշնակիցներուն դէ՚՛ Այգ պիտի ն շանակէբ անգունի լ մեր իսկ ան -
թէ Ա՛Հ եոկոսլալ
թեանց , կրնամ առանց վարանումի ՐԱել Եու/լոսլաւիո յ մ ի քել Հ Երկու Հազար կումբ՛. Եթէ մենք բնգուն ինք ուժին բռնութիւնը
՚լրե -
մէկ բացառիկ կամ անտանելի նեղութիւն ղինուորներ պիտի մնան քաղաքին մէք։ ի վնաս մեղի , ատիկա աղիտաբեր պիտի լ\ԼԼաձ
Fonds A.R.A.M
քօոճ6 6Ո 1925
Տ.Օ.Տ. 376.286
Սո^իա-ԼիրաՏաԱի թԱճոէկը
17, &Ա6 0»ա6տա6 - ՐՃ1ԱՏ (136) խաԽդաաւ ՜ժողովիԱ առջեւ
ա ։ 008. 15-70 - 0. 0. 8. Ր&ոտ 1678-63
յ©սէ1ւ շւ յ « ա 1945 Հինգշաբթի 21 Յունիս ԶՕՐ– ՏՐ. ԿՕԼՒ ՄեՂԱԴՐԱՆՔՆեՐԸ
Գին՝ 3 Ֆբ ինչպէս գրած՝ էինք, խոբՀբդակցական ժողովը
ԺԶ– ՏԱՐԻ - 166 Ճոո66 »°4433–՚եոբ շրջան թ ի ւ 62 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱՔ ԵԱ՚ե երեքշաբթի օր էէրէէէն զբաղեցաւ Աուբիա-Լիբա -
նանի տագնապով եւ այս առթիւ լսեց զօր • ա ր Կօ–
լի յա յտա բա բո ւթ իւննեբ ը , որոնք չէին ծ՜ածկեր
ՆԱՄԱԿՆԵՐ ԼՈՆՏՈՆԷՆ ՄՈՍԿՈԻԱ ԿԸ ՊԱՀԱՆՋԷ խոր դառնութիւն մը՝ Ան գլի ո յ Հանգէպ X
ԿԱՐԱԸ, ՎԱՆԸ ԵԻԱՕԼՆ
(իողովր բացուած՜ ատեն , առաջին խօսքը ա–
ռաւ Տիկին Պրօն , յանուն Ազգ* չզակատի , որ գի
I.– Ը Ն Դ ձ . Տ Ե Ս Ո Ւ Թ Ի Ւ Ն տել տուաւ թէ Ֆրաֆսայի գիրքը՝ ՚1&Լ^եբի՝Ր՚յ. եւ֊
Մ իջին Արեւելքի մէջ՝ չի բարձրացներ երկրին
(Ր– եւ վերջին մաս) . • Ժէոօմ եւ%հան Թաոօ եղբայրները, ՜մնսւյոլն վարկը : Բայց , «քարիւղի Հարցէն վեր կայ արդա
Պատերազմի առածին տարին դղրդագին գէպքե ր աշխատակից Հ.1իիկաո–0»ի , իրենց Յունի ս \ Պի ՔՐՈ՜ րս I թե ան խնղիրբ սրուկ վրայ Կը Հիմնուին մխր
չպատաՀեցան այս երկրին մէջ՛. «Անգորբութիւնբ նիկր նուիրաՆ էին Մ օաաւո ր Արեւելքի խնդիրնե իրաւունքները» : Այս առթիւ ցաւ յայտնեց որ
կատարեալ» էր ամէն տեսակէտով։ Եթէ լՐ1ԼաՐ րովս : Պարզելէ ՚ Լ ^ ր Լ Աուրիա - Լիբանանի տագ կարդ մը շբ ջանա կնեբ ո ւ մ էջ վերսկսած՜ է Հակա -
փողոցներու ամ բո զէական ու բացարձակ խաւա նապին ներքին հ՜ալքեր ր , Անգչիոյ գաղտնի հ՜րա խորՀրդային պայքարը։ Ուրիշ ժողովական մը
բումբ, մարդիկ թերեւս մոռնային թէ զաբՀուրելի գիրներ թ՝՛ Մ հհ՜ Աուրիա մր ստեոհ՜ելո ԼԳհ մ աս ին , որ գանգատեցաւ թէ ֆրանսայի քաղաքականութիւնը
աբէւնաձեղութեան մր նախօրեակին կբ գտնուէ յետոյ վերահ՜ուեցալ Արաբական Դաշնակցու. - վարանոտ եւ Հակասական է եղած՝ Մ էջէն Արեւել
ինք է ԼեՀաստանր շատ Հեռու Էր ոբպէսղի Անգլիա թեան , , երկու, եղբայրներ ր կր յայտարարեն , –իբ քի մէջ։ ՜Լյա խ կին նախարար Փիէո, ՝Բօթ գիտել տ ը*
ցիները կարենա յին չափել Հ իթլէրեան բաբ բա բո - րեւ վերջաբան . լաւ թէ ԼԱ՝ ր անս ա չի կրնար մոռնալ իր երախտա -
ս ութեան տարողութիւնը։ Տանըմարքա յի եւ ՜Նոր– - « Այսքան պաււակտուած արաբական աշ գիտութեան պարտքը Մեծ^ն Բըիտանէոյ Հանդէպ :
վեկիոյ գրաւում ը ԱԱ(րիէ Պին ու Հո լան տա յ ի ե։ խարհի մբ մէջ , Անգլիա պիաի կրնայ խազեր խա « կառավար ութ իւննեբ ը կ՝անցնին , բայց
Պելճիքայի արշաւանքբ Աայիս \Հ)ին՝ չարազ ո ւ - ղալ : Ան վարժուած է խաղեր խաղալու : Այս գոբ– ժողովուրդնեբբ կբ մնան* * * կառավարութիւնը
շ֊ոկ աղգանշաններ էին ։ ք-այց երբ Փաբիզր ինկաւ ծբ աւելի պիտի դիւրանար, եթէ Ռուսիա վերջին չւսեց այս ժոդովին ազգաբարութիւննեբը։ ճէչդ
Տ ունիս 1 4քին ու գեբմ ան թնդանօթներ բ տեզաւո բ– ամիսներու ընթացքին յայտնած չըլլար թ է ինքն է որ Պ* ԶբՐձէձ քէձ\ ^Ր Լ ա ա խառնուեցաւ Աոլբէոյ
ուեցան Ա ան շ ի Հարաւային ափերուն վրայ , Անգ ալ անտարբեր չէ աշխարհի այդ անկիւնին հան գոբծեբուն * բայց , եթէ ան խառնուած՜ է(ԼԼԼաԲ
լիացին Հ աս կցաւ թէ պատերազմ կար ։ դէպ : Ան յայտնած է Թուրքիոյ թ է կ՝ՈՒԶԷ ԹԸՐ– ւէ բան սա կան գոբծեբուն , \ 940էն , զօր* աը ^ օ լ էէր
Օգոստոս ի կիսան էր ոբ Հէթէէրէ օդանաւերը ք-ԱԿԱՆ ԻՇԽԱՆՈՒԹԵԱՆ ՏԱԿ ՄՆԱՑԱԾ ՀԱՅԿԱ - կրնար բնել այն ինչ ոբ ըրաւ ։ Այնւոեզ , Ա ուր է ո յ
սկսան Հետախուզական թռիչքներ կատարել մայ ԿԱՆ. ՀՈՂԵՐԸ (ԿԱՐԱ , ՎԱՆ ԵՒԱՅՀՆ •••) ԿՑԵԼ մէջ, ֆրանսայի Հեղինակութիւնը կը պաՀոլէբ
րաքաղաքին վրայ։ Կուդայէն շաբաթը մէկ - երկու, ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԽՈՐՀՐԴԱՅԻՆ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹԵԱՆ , միայն զէնքի ուժով ել ոչ թէ բարեկամութեամբ ։
անգամ ։ ԱՀազանգը կը Հնչէր ողբաձայն ։ քՕոՀեմ– ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ ՄԵԾ ԽՈՐՀՐԴԱՅԻՆ ՀԱ ֊ Կ ա ց ո ւթ ե ան տէր մնալու Համար պէտք եղաւ ռըմ–
նեբը ապաՀ ուէ անկիւն մը կը քաշուէին , էսհ. ՅԱՍ ՏԱՆԸ։ Վերջին ատեններս, ան գրեթէ ստա բա կոծ՜ել խոբՀ բ դա բան ո , խո րՀը գան շանը Ա ու֊>
«էւենթ»եբը ճամբան կը շարունակէ ին առանց վըր՜ ցած է բ այդ վինելի հողամասհբբ , ինչ ոբ իր ւալ– րի ո յ ժողովուրդին որուն անկախութիւնը երաշ–
դո ւԼո ւմ ի Հ դեցութիւնը պիտի հասցնէբ արաբական աշխարհի խաւոըահ էինք*** Այժմ Ա՚էրէ^էէէ եւ Ասիոյ ժողո
Երեք շաբաթ չտեւեց քննական թ ռի չքն ե բ ո ւ սահմաններուն , Աոլսոլլի գոլււնհբուն , քարիւղի վուրդները կը ձգտին գէպի ան կա խ ո ւթ ի ւն , ան ֊
ա յս ԼաՐՔՐ * Ե ֊– աՀ ա \ 940^ Ա եպտեմ բեր 1 ին շա շրջանի մուտքին • • • դիմադբելի մղումով մ բ ։ 0) բան սան պէտք է օգնէ
բաթ օրբ , ֊ք՜ամր ֊ \ ի ն ատեննեըը կատաղի յարձա Այս պարագան ալ կրնայ բացատրել Պ • Չըբ– անոնց , ինք որ տ ե ս ա ւ օտար գրաւման մռայլ օբե–
չիլի անհամբհբոլթիւնբ ոբ այնքան սուղի նստաւ
կում ի ենթարկուեցաւ Լոնտոնի արեւելեան կողմը, մեղի» : ՐՐ ՚՝ Առժամեայ կառավարութիւնը փորձեց Հաւա
գետաբերանին մօտ ։՛էյատ լաւ կր . յէչեմ տյդ օրը ։ տարիմ մնալ\^)4ւ\ի յայտարարութեան (անկա -
Արեւ ֊ արեգակ . քանի մը Հա յ երիտասարդներ խութեան խո ստում) տառին , բա յ ց չյարգեց ոգին» ։
Հան րա յ ի ն պարտէզ գացեր* ձ՜առերուն տակ փբռ– ցինք։ ք-նականաբար պաբենատոմսով կբ Հայթայ Այսւոեղ զօր* աը Կօլ միջամտելով, կարդ մը
ուեր էինք։ Տ անկարծ՜ աՀազանգը Հնչեց, ու քանի թուին սննգեզէնի անմիջական նիւթեըը *—- Միս * դիտոզութիւններ ըրաւ ։ Բանախօսը պատասխա -
մ ր վ ա յըկեան վերջ Հ ակօգա յին թնդանօթներու / կարագ, պանիր , թ է յԱ շաքար , Հաւկիթ ( կաթ , նհ ով , յ ի դեցուց թէ $Հ ո ան ս ան ազատ ո լ թեան , ՜Հա
բոտը։ Մեր Վէ^էն տուն ճամբեցինք միայն մէկ ընդեղէններ՛ եւայլն ։ Այս բոլորին բաշխումը կբ ւասարութեան եւ եղբայբբւթեան երկիրն է , թէ
Հոգի ՚րնտանիքի ու զաւակներու Հայր էս^Լ կատարուի կան ոնա ւո բ ա բաբ ։ Վ^եբո^իշեալ նիւթե– կառավա բութիւնո պարտաւոր է արդար րլլալ Մ ի՜
մենք , «իյենթեբս» մնաց ինք խոտերուն վրայ , այն բը առատօրէն կան նպարավաճառին կամ մսավա ք^էն Ար ե ւե լ ք ի ժողովուրդներուն Համար եւն* ։ Ալ–
քա՛ն քիչ բան կր Հասկնա յինք օզա յին յարձա - ճառին մօտ ու բացաբձակօրէն անկարելի է որ օր պէռ Պայէ, նախագաՀ Ա ամուլի Դաշնակցութեան ,
կումնեբու վտանգէն • ուան այդ երկու ջո2ե՝բբ ձեռնունայն ճամ բու գնեն էիտել տուաւ թէ սյբանսան ալ յանցանք ունի
ֆ բան քե լան գլի ական
Այգ թ ո լա կան էն վեբ^ ամէն օր կանոնաւ ո բա յաճախորդը։ Պարտաւոր են տալ պարենատոմսիդ Ան գլի ան ալ , եւ առաջարկեց
րաբ կուդային , մանաւանդ դիշեբներբ , ու կբ սա ս աՀ մ ան ած քանակութիւնը ։ յանձնաժոգով մ ր ղրկել Ա ուր իա եւ Լիբանան ։ Յե
ւառնէին մեր գլխուն ւիբա յ՝ մինչեւ առտուան ա– Եթէ քեղի յ ա տ կա ց ո ւած՜ օր ապաՀ իկր չի բա - տոյ պնդեց ոբ կառավարութիւնը Հ բաւի րէ իր
ռա^ին շսզեբը կո՛ւռ, կո՛ւռ, կո՛ւռ, մ աՀ ա բո յր ւեն եւ կասկած է . լ ա ձ "Բ անբաւական է երբեմն զ ո րծակալնե րը յարգել Մ արդուն ք1 ր ա ւո ւնքն ե ր ը X
ու մ՚աՀա սփիւռ։ -—*• կրնաս ճաշարան երթալ առտու ֊ իրիկուն՝ X Ո՚֊րիշ ճառերէ վերջ , բեմ բարձրացաւ զ°ր *՛ ա
Այո շանթամարտը իր սաստկութիւնը պաՀեց , Տոմսի պէտք չկայ, բայց Հաշիւդ Հինգ Լէէէնէն Կօլ ։ կ՝ամփոփենք իր յայտարարութեան Հիմնա -
մինչեւ յաիբգ Աայիս ամսուան \0ը (1941)։ աւելի չի կրնար բլլալ ։ Ծքեզ պանգոկնեբ կամ ճա կան մասերը :
այդ օրէն մինչեւ 1944/» Տունիս \5ը լսեցինք Հազիւ շարաններ իրաւունք ո ւնին մէկէն մինչեւ վեց շի «ԱՆԴԼԻԱ ՄԻՇՏ ԿԸ ՄԻՋԱՄՏԻՐ»
քանի մը տասնեակ աՀ ազանդ ։ լ ի ն (բայց ո՛ չ աւելի) բարդելու Հաշիւիդ ւքիայ։
Առժամեայ կառավարութեան նախագաՀ բ
ՕԴԱՐՇԱՒՆԵՐԸ ԵՒ ՄԵՐ ՎՆԱԱՆԵՐԸ Այս ձեւով ո ր կրամ ո ԱԼ կրնայ մ էկ ճաշարանէն ել Հանդարտօրէն , բայց ակներեւ դառնութեամբ
Անտաըակոյս թշնամին խոշոր վնասներ պատ– լէ լ միւսբ մւոնել ։ Ուր ալ երթաս , ինչ ալ ուտես , նկարագրելով Աուրիա - Լի բանան ի։ դէպքերը , գի՜
ճառեց Լոնտոնի թէ ա յլ կեգբ ոնն ե բ ո լ մ էջ , բա յց չես կրնար սպասել նա խապատե բասմ ե ան օրերու տուաւ թէ 1941 էն ի վեր Հաւաստիքներ տբր–
վրայ
սխալ է թէ Անգլիո յ մա յըաքագաքը Հ իմնա յատակ ո բակք ւ ։ ԱնՀ աւատ ալի է Հացի եւ բաղմ ատ ե սակ ւ,ւ ահ էին Լոնտոնի՛ մէջ, բայց բուն տեղին
կործ անած է : Լոնտոնր Վէրքեր ունի., այո՛ , բայց խմ ո ը ե զէնն ե ր ո ւ առատութիւնը X ամէն բան կը կատարուէր ա յնպէս մը^որ կարծես
իր 700 քառ՛ մղոն տարած՜ութեան Հազիւ Հաբիւ֊ Անոլնգէն ետք , Հագուսա - կապուսա X Տարե թէ 1լ ո ւզէ ին աստիճանաբար Հ եռացնել Հաբանս ան ։
կան քառասուն կա՛ռավարութեան կրած՜
րին մէկը աւերակ Է։ Նոյն Համեմատութիւնը նա կտրօն (թ-իքէ՜) ունիս վրադ - գլու– Ե*– աարզեց ֆրանսական
եւ ՄանչԷսթրի , Լիվրփուլի կամ Պըբմինկըմի մ՚էի խիգ Հոդ տանելու Համար։ Զոյգ մ ո այր մարդու գժուաբութիւննեբբ , «գողգոթան»^ իբրեւ Հետե
Այս օդարշաւներէն Ան դլի ո յ Հայոլթիւնը կո էչօշիկ 9 կարօն, ձեռք մը Հագուտ 26, վերարկու՝ ւանք բրիտանական քաղաքականութեան որ Հիմ -
րած՛ է միայն նիւթական վնասներ , թէեւ կառա - 18, շապիկ՝ 5, փողկապ՝ \ , գուլպայ՝ 3, թաշ - նուած՜ էր գերազանց ուժերու վրայ։
ձէաըու0իւնը փոխարինած՜ է զանոնք Համաձայն կինակ՝ կէս , ճեըմակեզէն՝ 3 : հէները քիչ մբ աւե << Ա ենք կհուզենք մ եր յարաբերութիւնները
«պատերազմի ապաՀ ովագբութեան» նոր օրէնքին ։ լի բախտաւոր են կտբօննեբու ա յս սակացո յց ին շտկել Սուր ի ո յ ել Լի բանան ի Հ ետ առանց արտա
մ էջ՛, կտրօնի պէտք է բսել որ Անգ
Անձի կորուստ չկա յ , եթէ չեմ սխալիր ։ Անոնք որ պէտք ունիս գնելու .Համ ար զ անտ -
նիւթական միջոցներ ունէին, շրջակայ գիւղերը ա– քին միջամտութեան ։ Բայց
պասաանեցան՝ կիներու եւ երախաներ ու ապաՀ ո– ղան տնական առարկաներ օճառ , սաւան , սըբ– լիացիները միշտ կը միջամտէին, իրենցը արամա–
վոլթեան Համար։ Անցեալ տարուան սկիզթներբ բիչ–, անձեռոց , վերմակ, կերպասեղէն բուրգ, գրութեան տակ ունենալով ^ ա թ ^ ա խ է չ ուժեր ֊ ա–
շատերը Լոնտոն վերադարձած– էին։ Բայց Տ ս՛՜նիս մետաքս , բամպակ , վարագոյր եւն * : մէն տեսակ։ Այս բո լո ր ը մ ասնաւո րապէս զօրաւոր
Աննդեղէնի անմիջական նիւթեբու արժէքներբ միջոցներ կ՝ըն&այէին Անգլիացիներուն , ծ՝անբ
\5է սկսած նորելուկ օդարշաւս «թռչուն ռումբ» բարձրացած Հեն , որովՀետեւ կառավարութիւնը ճնշումի տակ պաՀելու Համար մեր,, ինչպէս եւ
-- նորէն մայրաքաղաքէն Հ եռացուց զանոնք : Հեա– սա անձն ահ՜ է անոնց արտադրութիւնն ու բաշխու - Ա ուր իո յ եւ Լիբանանի ներկայացուցիչները։ Բրի
տանական
գՀետէ կը վերադառնան , ոմանք գտնելով աւերակ մ ը ։ Բայց ուրիշ ամէն բան սղած՜ ՛է։ Զ ո յգ մբ կօ– րեկամական ճնշումը ամէն տեսակ ձել առաւ , բա
նալիքներբ։
բնակարան մը։ չիկր )939ին կ՝արժէր 20 շիլին, այսօր կ՛արժէ 80 շաՀեբուն խնդրանքներէն մինչեւ պարզ սպառ–
Լոնյոոնի Հայ վաճառականներուն ^մեծ՜ մասը շ ի լ ի ն ։ Տէեռք մբ Հագուստը Հինգ ոսկի էր Հինդ տա Երբեմն անոնք փորձեցին ֆրանսական
^.ԼՀ ՂԲաՂ.Է Ղ~ոՍԳէ էէամ մուշտակի ՚ առեւտուրով ։ րի առաջ, Հիմա 12 15 ոսկի X Գուլպան 2 շիլինէն տեգ գնել անգլիական շաՀերբ* օրինակ՝
ՄանչԷսթրի Հայութեան գլխաւո ը զբաղումը բամ– բարձրացեր է 6 7 էէն ի (թէեւ Հասակն ալ Մ ո՛ սուլի քարիւգի ֆրանսական բաժն ին գոբծ՜ա -
պակեղէնն է ; կաբելի է րսել թէ երկու գազութ– կ բունկէդ վեր կ՚ելլէ ու յանկարծ^ կը կենայ.**)։ ծ ո ւթ իւն ը կամ Տ ր իպո լսո յ զտարաններուն շաՀա -
նեբն ալ շատ բարեկեցիկ վիճակ ունին ։ Ղ՝ոբգի նե X գործումբ։ Աենք միշտ փաստօրէն անկախութիւն
րած՛ում չկայ, դիները բարձրացած են տ ասն ապա- • Նիւթէ" Լ ռ գ ե Ա ա յ կարհ՜եմ ։ Դաղութի մասին • տուած ենք Աուբիոյ եւ Լիբանանի , բացի այն պա
աէհ.1 Բ ա յ Ց °րէնքր խսաիւ կբ պատժէ որ եւ է շա՜ կարգ մր ցիրուցան րսելիքներ ունէի , բայց յա - րագաներէն ուր պատերազմի պաՀանջները ա֊էիշ
Հորդով; պարզա–
Հագիաութիւ-ն ։ Մնաց որ ամէն գնում ենթակա յ է , բան կը թելադրէին։ Աենք չէինք կրնար
՜1941^՚5> ի վեր* Հարիլրին Հարիւր տուրքի ։ կառա– Ի ՜ ն չ օրերու Հասեր ենք, սիրելի «Յաո-աՀ», ս/էս Լքել այդ երկիրները, պատերազմին մէ֊ջա՜ե -
1լր գրեմ եւ
վարոլթիւնբ ինք կբ սահմանէ ապրանքի .մբ շա - որ Լոնտոնէն Փարիզ թղթակցութիւն զլլ • Եթէ մ ենք Հ ոն չըլլա յինք , Անգլիո յ Համար
սլաՀարանիս
Հուն Համեմատութիւնբ ։ ԱնՀատին տարեկան ե- նիւթս է - . . խոՀանոցիս մթերքր կամ թաշկինակր.,..
կամ ուտն ալ պէտք չէ անցնի երկու Հազար սթեբ– գէլրէն Աք իա ի բլլար իբրեւ ա իւ ո յեան ներկա յանալ
դարակի^ւ*մէՀ շարուահ՜ գուլպան ու այդ երկիրներուն ի զիմաց մեղի եւ ազդել անոնց
լինբ : Եթէ աւելի է, եկամուտի տուբքբ կ՝ իւրացնէ ԺԻՐԱՅՐ
տար բեր ութ իւն ը ։ զգացումներուն վրայ , գերազանց ուժերով։ Մենք
չենք կրնար ա յսօր ո ւան թէ վ ագո ւան Հ ամ ար ը ն -
ՊԱՐԵՆԱՒՈՐՈՒՄԸ ԹՐԻԷՍԹԷԻ ՄԱՍԻՆ վեր շնա կան Համ աձա յ - դուն իլ կատարուած՛ ի բ ո գո ւթ ի ւնն ե բ՝ ի վնաս մ ե–
եւ
Ենչ կը վերաբերի պաբենաւոբման դժուարու նոլթիլնր ս տ ո րագրո ւեցալ Դաշնակիցներուն դէ՚՛ Այգ պիտի ն շանակէբ անգունի լ մեր իսկ ան -
թէ Ա՛Հ եոկոսլալ
թեանց , կրնամ առանց վարանումի ՐԱել Եու/լոսլաւիո յ մ ի քել Հ Երկու Հազար կումբ՛. Եթէ մենք բնգուն ինք ուժին բռնութիւնը
՚լրե -
մէկ բացառիկ կամ անտանելի նեղութիւն ղինուորներ պիտի մնան քաղաքին մէք։ ի վնաս մեղի , ատիկա աղիտաբեր պիտի լ\ԼԼաձ
Fonds A.R.A.M
