Page 117 - ARM_19-1945_02
P. 117
տաա ւտ ա ա ա ք ^ ց ս ա օ ա ո *ւատոաԻւ տյտ տ ց ո ց ք ե ՎԵՐՋԻՆ ԺԱՄ
Հօռձէ 6Ո 192 5 ա՚ւգւիոյ պատասխաԱը
սոսփակաԱ ւևա՚ցի ՎասիԱ
Տ.Շ.8. 376.286
0ւք6շէ6Աք–Բաբո6էՅ;16 : տա. ա տ տ ճ & ա յ
17, &Ա6 Ոտա6«ո6 - Ր^աՏ (139)
ա ՛ : Շ08. 15-70 ֊ 0. Շ. Ր. Բ*ոտ 1678-63
1945 Երեքշաբթի 19 Յունիս
Փարիզի անգլ* դեսպանբ արտաքին նախարա
ծ Զ – ՏԱՐԻ - 166 ձա»«տ »°4431–Նոր շրջան թիւ 60 Խմբագիր՛ Շ . ՄԻՍԱՔԵԱէ, Գին՛ 3 Ֆր րին յտնձնեց ծ՜անուցագիր մը, իըըել պատասխան
պետու -
ղօ,-/ • տը Կօլի , որ կ^առաջարկէր Հինգ
թ՛՛անց ներկայացոլցիչներով քննել Միջին Արեւել
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ քի իսնդիրդ։ Ո՚իւթէբ կ^իմանայ թէ պատասխանը
խմբագրուած՜ է ՀՀ շատ
ՃԱՓՈՆԻ ԿԱՅԱՐԸ գրութեամբ բարեկամական» տրամա -
, սակայն
կը մերժէ ֆրանսական ա-
ռաջա ը կը , գէաել տալով թէ Հարց ին լուծ՜ումը
ՈՒՐԻՇ ԿԱՐԵՒՈՐ ԿԷՏԵՐ ս տ ի պո զա կան է ել եթէ Հ ինգ պեա ութիւննե,րոլ
Հիմ ա որ Ե ՚ ր ո պա յի պատերազմ։ դ վերջացած քննութեան յանճնո֊-ի յ շաա պիտի ուշանա յ • Ուս
է այլեւս , դաշնակից պետ ո ւթ ի ւնն ե ր ը , մասնաւո տի նոբէն կը պնզէ որ խնդիրբ անմիջապէս քննուի
յ ֊ ո լո ր աշխատաւորներ շ մ իացնե լով մ է ա կ րաբար Ամերիկա եւ Անգլիա , իրենց զ ի ն ո ւո ր ա կան
I՝ ան ա. ո ր ա կան կուսակցութեան մր վերածելու նա Հսկայ մեքենան կը փոխագրեն դէպի ճավւոն Հ Անգլիո յ , Ֆրանսայի եւ Մ * ՆաՀանդնեբուն կսղ ՜
խագծին մէէ^, որու մասին խօսեցանք անցեալ շար–֊ Այս առթիւ Հետաքրքրական է գիտնալ թէ ի՛նչ մ է , մ ասնակցութեամը Ս՝ ուրիոյ եւ Լիբանանի ։
թոլ, ֆրանսական Կոմկուսի կեգր– Կոմիտէն Հե գիրք կ ք վա յելէ ճափոնի Մ իքաաօն իր ժոգովոլր– ինչպէս գրած՜ էինք կիրակի օր , Ֆբանսա կը
տեւեալ յայտարարութիլնր կ՝րսէ (յ°Գ* 4) • դին մկ\ -. նսևխբնտրէ ամբողջ խնդիրը յանձնել Մ իացեալ Ազ–
- « Ֆրանսական Բանուորական կոլսակցոլ –կ Ա տորեւ քաղո ւած^ք մ բ ամ երիկեան բանակի գերու ժոզովին ։ Փարիզի պաշտօնական շրջանակ–
թիւնը միանգամայն ազգային Է եւ մ՛իջազգայնա ա եղեկ ատոլ թերթէն . նե ըուն մ էջ կը յուսան թէ ի վերջո յ կաբելի պիաի
կան : Ազգային Է այն իմաաոով որ կբ պաշտպանէ , ըլլայ ելք մը գտնել, քանի որ խնդիրդ ստիպողա
ճափոնի արգի կայսեր անունն է ՀէՐ°^՛՝ կան լուծում կը պաՀանջէ :
բոլոր հանգամանքներուն մէջ, ֆրանսական նշմա– բայց ճափոնցիին
րիտ շահհբբ, եւ երբեք միտքէն չանցըներ մեքե մաՀկանացոլ Համար իր կա յ ս բ բ ո չ Հասարակ
մ րն է , ոչ ալ իր անունովը կդ կոչ * * * Պէյր՚՚ւթէն կր Հեռագրեն թէ արիւնալի
նաբար Ֆրանսա փոխադրել այս կամ այն երկրին ուի։ ՀիբօՀիթօ Ժառանգական ընտանեկան շառա գէսԼքեր պատաՀ եցան Հա լէ պ ի մ էջ , ուր կին մը
այս կամ այն փորձառութիւնը եւ կ՛ուզէ ընկեր - ւիղն է (Ի ի մ մու քՒէնօ ին , որ ՝ք–բիստոսէ 660 տարի սպաննուեցաւ, երեք ֆրանսացի քազաքացիներ ել
վարութեան յաղթանակը ապահովել համաձայն առաջ ճափոնի կայսրութիւնբ Հիմնեց ու եղաւ «/֊> զինուոր մդ վի րա ւո ր ո ւեց ան ։ Աուբիոյ եւ Լի -
մեր երկրի կացութեան եւ ազգային հանհարի յա. նոր առաջին կա յս ր Ր • Ըստ ժողովրդական առաս - բանանի ե ր կա թ ո ւզինե ր ո լ պա շտօնեանե բ ը ընգՀ *
տուկ պայմաններուն։ Միջազգայնական է այն ի– պելին , քիիմմոլ Արել Աս տ ո ւածո ւՀ ի ին թոռանբ Ղ" րծագուլ Հռչակեց ին , առանց խանգարելու զին
մաստով թ է կ՛ուզէ որ միւս երկիրներու բանուո թոռն էր : Եւ քանի ոբ իրենց առաջին տէրը աստ ուէ բա կան եւ պա ր են ա ւո ր մ ան փոխագրութիւն -
րական կուսակցութիւններբ օգաոլին Ֆրանսայի ուած մ ըն էր , բնականօրէն բոլոր հ5 ա վւ ո ն կայսբե– նե ա–
բանուոր դասակարգի պայքարին փորձաււութե–՝ ր բ մէկ մէկ ա ս տ ո ւած՜ պէտք է ըլլան ։
նէն՜ միեւնոյն ատեն կ ՚ ո լ զ է հոխանալ միջազգային իր ղեր բնական ՀիբօՀիթօ
բանուորական շարժումի փորձստոլթեամբ :Հետե ճափոն ծ՜ագում ին իբրեւ ապացո յց ունի Յունիս 1՝7–1՝8ի տօնը
ւաբար , Ֆրանսական Բանուորական կսլսակցոլ - Հայելին դիցաբանութեան մէջ նշանաւս բ Ա բ բազան
, Ա բբա ղան դոՀ ա բե գէննե րն ու Ա ր բազան
թ ի ւ ն բ եղբայրական յաբաբհրոլթիլննհր կը հաս - Ս ոլբբ ։ Հայ ե լ ի ն պաՀ ո լած է է1 ս ի ի կրօնական
մեծ Փառաւոր Հ անգէսներ տեղի ունեցան կիրակի
տատէ ուրիշ երկիրներու այն կուսակցոլթհանց կեդրոն ին մ Էջ . սուրը՝ Աթսութա յի Ա ր բ ա վ ա յ ր ի ն , օր եւ եբէկ^, զօր . տը ^1օլի պատմական մարտակս–
հետ որոնք յարհւնման նպատակներ կբ հետապըն– իսկ գոՀաբեզԷններ ը ՀիրօՀ իթօ կը պաՀԷ իր պա էին առթիւ (18 Յունիս 1940)։
դհն։ լատին մէջ*. Կ իրակի օր ժամը 4(ին մ եքենաշարժ զօր ա գ ո ւն–
՛էյ ո յն քան կարեւոր յայտարարութիւն մը , յ ա ~ Ամէն տարի գլխաւոր ինբ տօնակատարու - գե լ Փարիզ մտան Վ^էնսէնի գուռն էն , իբրեւ այլա–
է–"ՍԳ յօդուածին մէջ* թ իւննե բ եւ շատ մ ը փոքր տօներ կը կատարու ին, բս/Նական ցոյց ել գիէեբ.դ բանակեցան Պուլոնյի
— ֊ « Ֆրանսական* Բանուորական կուսակցու - կայսեր աստուած՜ութեան գաղափարը վառ պաՀե– անտառին մ էջ Հ Երկուշաբթի առտու ժամը 9 ին
թիւնը ազատօրէն կ՚որոշէ իր քաղաքականութիւնը լ ո լ Համար ժողովուրդին մէջ։ Անոր անունբ բերան զօր * ա բ Կօլ պատուանշաններ բ ա շխեց */՝ ոն քո ր ա ի
եւ չընդունիր շւրեւէ^արտաք ին սնշում, ինչ որ ալ աււնելն ու բարձրաձայն արտասանելը մեղք է* ել Հ բ ա պա ր ա կին վրա յ I Մ իեւնո յն ատեն անտառին
ըլլայ : Ան կը պահէ իր բացարձակ անկախութիւնը շատ նուիրական տպազըուելու Համար * ուստի մէջ բանակած՜ զինուոընեբը թափոր կազմած՜
հանդէպ ֆրանսական կառավարութեան եւ .ուրիշ ճափ ոնց ինե ր բ իր են ո թ ա դ ա լո ր ին I; ո ւ տ ան Հ եաե տ - (առաջանային գ է պ ի ՝ք՝ոնքոըտի Հրապարակը։ (իա–
բոլոր կառավարութեանց» : Ա՜բ՜*2.3Հ)ին վերջաէյաւ շքանշաններու բաշխում բ ել
եալ տիազոսնեբբ– Աարմնացեալ Աստուած՜ , ք* ա– սկսաւ ւլօրաՀ անգէսը , որմ է վերջ բազմ աթիւ օդա
Այո եր/չոլ նշանակալից յա յտա բ ա բութ իւննե– ցայայտ Արարիչ , ք՛ վերուստ Փառաւորեալ նա խ ա -
ր ր ֊ եթէ դո րծադր ո ւին ա յնպէս ին չսլէս դրի առ - նաւեր երկուքին մէջ գծեցին յԼօռէնի մեծ՜ լ"աԼ\ւՀ *
սկիզբ էակ, կամ շատ յաճախ Ամենապատիւ Եր՜ կապոյտ, ճերմակ ել կարմիր, ինչպէս եւ մեծ՝ V
ն ո լած են , անշուշտ պիտի փարատեն շատ մլչ նա՜ ^նքի Որդի է \ւո յն իսկ կայսեր մ աՀուընԷ վերջդ , ա–
խապա շար ո ւմնհ ր եւ թ ի ւր ի մ ա ց ո ւթ ի ւնն ե ր ֊ որոնք մբ (Տ ա զթան ակ՝) , ուողաՀա յեաց ։ ՏԼօբաՀ անդէ ս ին
նոբ անունը չի յիձռլ՜1։Բ^ ա մԼ անոր դաՀակալու - կը մասնակցէին զօրագունդ մը Դիմադրական ճա
կայսեր
ար իւն պղաո րեց ին տարիներով , այս երկրին մ էջ թեան տիտղոսը կը գործ՜ածեն : ՛է/երկայ նշանա
եւ ուրիշ ամէն տեղ։ Աինչեւ անդամ Հայկական է Շօվա ^ ո բ կատի ռազմիկներէն եւ կիներէն : Ամբոզջ քազաքը
գաՀակա լութեան տիտզոսն կը դրօշազաբդուած էր . Արարողութեանց ներկայ էր
«վաքր ածուէին մէջ՛. կէ ճառագայթարձակ Խաղաղութիւն։
կը-թուի թէ Ա ա բ սէ լ աշէն ալ մեծ՛ կարեւո - նաեւ Աարոքի սուլթանը :
ԵօքօՀամացի Հայր մը, որ անգիտակցաբար
բութիւն կ՚ընծ՜այ֊է այս երկու Հիմնական կէտե - իր մ ան չ գաւկին անունը ՀիրօՀ ի թօ գրած՝ էր , երբ ԾաԱբ տագևապ մը Պ կ ժ ի ո յ մ կ
բուն , սիբաշաՀելոլ Համար ընկերվարականները ։ իմացաւ իր գործած՜ սրբապզծ՜ութիւնբ , սպաննեց
« ք1ւմանիթէ»ի տնօրէն բ եւ Ֆրանսայի Համայ զաւակն ու անձնասպան եղաւ :
նավար կուսակցութեան վեթերան առաջնորդը , Ոչ ոք արտօնուած է բարձբէն նայելու թագա Պելժիոյ թագաւորը, Լէօփոլա 9* * > որ Աւսարիա
; Ասոր
որ դլիւաւոբ անջատողականն էր 1920^ պառակ - ւս ր ին վրա յ ՚. Այդ պատճառով կա յս երական պա կբ ղ ան ււ լ ի , որոշեց ^1 ր իւքսէ լ վեբագաււնալ տուաւ ,
տումէն վերջ*. Ֆ ր"11 ա բ ի Հետ, ամէն օր 1լաբծաբծէ լատին շրջակաները բարձր շէնքեր չեն գտնուի բ ՚. Վրայ դաՀլիճդ– անմիջապէս Հրաժարական
միացման Հարցը , եւ լեզու կբ թ ա փ է , մ ա սնաւ ո֊ կա յ ս բ բ փողոցներէն անցած ատեն դ ւի ո զ ո ց ի մա - Հետեւեալ գեկոյցը Հրատարակելով*
րասլէս խօսքն ուզզելով ընկեըվաբականներուն ։ կարդակէն վեր եղած՜ բոլոր պատ ո ւՀ անները պէտք « կառավարութիւնը չի կրնար սլատասխա–
: Այսպէս., Տունիս \4ի խմբագրականով, կը է լուսս» փա կուին ։ Այս պարագան Ոս ա ի կան ո ւթ ի ւ– նաաուութիւն ստանձնել այն քաղաքական դէպքե
յայտարարէր ՜բարձրագոչ,–^– կարդալէ վերջ նա - նբ նախապէս մասնաւոր կերպով կը քննէ եւ կր րուն Համար որ անիւուսափելի կերպով պիտի ծ՜ա
խադիծ-ը* , - ՜> - .-֊ ստուգէ Հ Անգամ մդ կայս* թափօրը յանկարծ՜ ճամ– գին երկրին մէջ թագաւորին վերադարձէն անմի
— « Ա ն ո ր մէջ չեմ գաներ բառ մը որուն չկր– բէն ետ դարձաւ, երբ պաՀա1լախոլմբբ տեսաւ որ ջապէս վ եըջը ։ Հետեւաբար կառա վար ո ւթիւնբ իր
նայ համամիա ըլլալ ընկերվարական րնկեր մր :
՛Նախագծին րնագիբը ճշգրիտ է եւ չափաւոր. • • Ե– պատուՀանի մբ լուսարգելումը անկատար էր ե - Հրաժարականը ներկայացուց խնամակալին Հ կա -
կէաը կանխաւ կը պատասխանէ քննադատութեան
մը որ երբեմն կը լսուի մեր ընկերվարական ըն - զած՜՝. Ասոր վրայ Ոսաիկանապետը ինքզինքը հա– ռավարութիւնր պիտի պնդէ որ թագաւորը զ աՀ -
կերնեբուն կալմէ» :
բա - քիրիի ենթարկեց Լփոըը ճեգքել դանակով) ։ լիճ մը կազմէ Պե լժ իա • վ ե ր ա դ ա ռ ն ա լէ առաջ» ։
ՀիրօՀ իթօ կը սիրէ ճերմակ ձ ի նստիլ • ուստի Հրաժաբեալ գաՀլիճը , որուն վ ա ր չ ա պ ե տ ն էբ
իբմէ զատ ոչ ոք արտօնուած՜ է սպիտակ ձ ի Հեծ՜ ՜ ընկերվարական վան Աքէ բ ք պաշտօնի ձեռնար -
Ո-֊րեմն առաջադրուած՜ կուսակցութ իւնբ «/// - նելու ։Ա ասնաւո բ ՀրաՀ անղներ կան բացատրող թէ կա ծ էբ անցեալ ւիետ րուար ին եւ կը պարունակէ բ
զատ օր Էն» պիտի վարէ իր քա զա քա կան ո ւթիւնբ , ժողովուրդը թնչպէս պիտի խոնարՀի կայսեր նը– վեց կաթոլիկ , Հինգ ընկերվարական , չորս ազա
ներքին թէ արտաքին կեանքի մէջ՛. Ան պիտի պայ կաբին եւ անոր Հրովարտակներուն առջեւ ։ Այգ տական, երկու Համայնավար եւ մէկ անկախ նա
քարի Ֆրան սան փրկելու <ՀանՀ այրենիք» թբՈԱթՏւ^– Հ բով արտակներ բ ամ երիկեան խարարներ։ թ՛ագաւորին վ ե բ ա գ ա ր ձ դ եւ դաՀլիճին
վ՚րկելը Հերոսավայել
րու տ ի ր ա պե տ ո ւթ են էն , ազգին վերազարթնելու ռումբերու կրակէն օռանաւռր ոլ Հբաժաբումբ թէեւ ներքին իսնգիբնեբ են, բայց
գործ կը
Համ ար արտադրութեան մեծ՝ միջոցներ,ր , խափա–
Հ ամարուի Հ խոր աղդեցութիւն գործեցին մօտաւորապէս Լոն
նեէոլ Համար Ե • գունդի գաւերը եւն * X տոնի քաղաքական շք ջանա 1լն ե ր ո ւ ն մէջ։
. . « Ազգային ծրագիր մը չէ՞ այս– . . Ի՞նչպէս 1 91 2/՛ն , երբ այժմու կայսեր մեծ՜ Հայրդ մա– թագաւորին վերադաբձբ պիտի ճեղքէ Պել -
ժիոյ աղդային
ուրանալ թ է այսպիսի առաջարկներով7 մեր կու Համ երձ էր , Հազարաւոր քաղաքացիներ ամ էն գի՜ ճակատ բ ոբ արդէն գժուարու -
իր ա–
սակցութիւնը ազդին ընդհանուր շահր կր դնէ իր շեր անոր պալատին շուրջ Համախմբուելով
հոզերոլն եւ գործունէոլթեան աոաջին շարքին ռո ղջո ւ թե ան Հ ամ ար կ՝՝ա զօթ էին : Ե՛֊ Ասա ո լ ած ր
վրայ : Ան ամէն բանէ աոաջ կը ներկայանայ ազ որուն կ՝ա զօթ էին անոնք ուրիշ մէկը չէ ր , բայց
այդպիսին կբ պատժուի։
գային յ ֆրանսական» * եթէ այդ Հիւանդ, ծերունի եւ մաՀամեբձ մարգը։ Զ ին ո ւո րն ե բ ո ւ ն եւ նաւազներ ո ւն ուղղուած՝
Ընկերվարական ՛կուսակցութիւնը Հարք մը ճափոնցիներուն Համար իրենց կայսրը Բ՛ո - կա յս . Հ ր ո վ ար ա ա կը կյ րսէ . ՀՀՊ արտ ա կան ո լ թիւ
վերապաՀումներ ունենալով Հանդերձ , սկսած՜ է քիս յի մէջ ապրող ասա ո լածէն աւելի բան մ րն է* նբ լեււնէ մը աւելի ծանր է՛ մինչ մաՀը փետուրէ
զբաղիլ այս Հիմնական Հարցով ։ %ախագիծը կը — ֊ Գո յութեան եւ Մ աՀ ուտն պատճառն իսկ է ան : մր աւելի թեթեւ • . •» : Ասով կը բացատրուի թէ
քննուի աըգէն, Համաձայն կարճ յա յա արա բու - ճափոն արգի դ ի ւ ա ն ա գ է տ մբ կ*բսէ —« կայսրը ի՛ն չու ,ճափոն ղինուո ը ը կա տա զօրէն կը կռուի
թեան մբ, եւ պիտի ներկայացուի յաււա 9ի կ այ Հ ա– գերագոյն էակն է • . • ամէն ինչ անկէց կը բխի , * • • մինչեւ մ աՀ ։ Եթէ ան թշնամիին կողմ է գերի րըռ֊
մ աղում արին , որ տեղի պիտի ունենա յ Օդոստ * ին ։ եւ ճափոնի մէջ ամէն բան անկէց կախում ունի ։ նուի, այլեւս յաւիտեան իր բնտանիքին մօտ չի
Մինչեւ այն ատեն, կոմկուսդ քննա ծ՜ եւ վաւե Ան կայսրութեան միակ տէրն է • օրէնքի , արղա - կրնար վերադառնալ ։ Տեսականօրէն եթէ թագա
րացուցած՜ պիտի ր1Լայ միացման նախագիծը , իր րութեան , առանձնաշնո րՀ ի ել պատուի Հեղինա - ւս բ դ Հր ամա յէ գազ րեցնել պատերազմ բ , ճավւոնց ի
Համագումարին մէջ, որ կը բացուի Տունիս Ղեին ։ կո՛. Գերաղոյն պետբ բոլոր պետական եւ կրօնա - զինուորն ու քա զա քա ց ին ան միջա պէս պիտի Հպա
Առ այժմ , սղար զ գործակցութիւն մ ըն է որ կան խնդի րնեբո ւ ն ։ Ան Հիմն է ճափոն բաբո յա ֊ տակին անոր ։
աեղի 1լ հւնենա յ երկու մե& Հոսանքներուն մ իջել : կանին » : Մ ին չեւ՛ վերջին մարդը պիտի կռութ* ճափոն :
քՀայց առաջին խմորումը չէ այս՛, կան այլա Որ եւ է ճավանցի որ չի Հնաղանղիբ կայսե - Այո , որքան ատեն որ կայսրը կը Հրամայէ : Մի -
պէս շաՀ եկան շարժումներ , որոնց մասին պիտի բա կան Հրամաններուն , կբ նկատուի դաւաճան իր ա յն ան է որ անձնատուր ր լ լալու Հ րամ անդ կրնա յ
թոժինք առանձին^ $# կայսեր , իր կրօնքին ու իր ընտանիքին եւ իբրեւ արձակել ։ — Ա * Հ*
Fonds A.R.A.M
Հօռձէ 6Ո 192 5 ա՚ւգւիոյ պատասխաԱը
սոսփակաԱ ւևա՚ցի ՎասիԱ
Տ.Շ.8. 376.286
0ւք6շէ6Աք–Բաբո6էՅ;16 : տա. ա տ տ ճ & ա յ
17, &Ա6 Ոտա6«ո6 - Ր^աՏ (139)
ա ՛ : Շ08. 15-70 ֊ 0. Շ. Ր. Բ*ոտ 1678-63
1945 Երեքշաբթի 19 Յունիս
Փարիզի անգլ* դեսպանբ արտաքին նախարա
ծ Զ – ՏԱՐԻ - 166 ձա»«տ »°4431–Նոր շրջան թիւ 60 Խմբագիր՛ Շ . ՄԻՍԱՔԵԱէ, Գին՛ 3 Ֆր րին յտնձնեց ծ՜անուցագիր մը, իըըել պատասխան
պետու -
ղօ,-/ • տը Կօլի , որ կ^առաջարկէր Հինգ
թ՛՛անց ներկայացոլցիչներով քննել Միջին Արեւել
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ քի իսնդիրդ։ Ո՚իւթէբ կ^իմանայ թէ պատասխանը
խմբագրուած՜ է ՀՀ շատ
ՃԱՓՈՆԻ ԿԱՅԱՐԸ գրութեամբ բարեկամական» տրամա -
, սակայն
կը մերժէ ֆրանսական ա-
ռաջա ը կը , գէաել տալով թէ Հարց ին լուծ՜ումը
ՈՒՐԻՇ ԿԱՐԵՒՈՐ ԿԷՏԵՐ ս տ ի պո զա կան է ել եթէ Հ ինգ պեա ութիւննե,րոլ
Հիմ ա որ Ե ՚ ր ո պա յի պատերազմ։ դ վերջացած քննութեան յանճնո֊-ի յ շաա պիտի ուշանա յ • Ուս
է այլեւս , դաշնակից պետ ո ւթ ի ւնն ե ր ը , մասնաւո տի նոբէն կը պնզէ որ խնդիրբ անմիջապէս քննուի
յ ֊ ո լո ր աշխատաւորներ շ մ իացնե լով մ է ա կ րաբար Ամերիկա եւ Անգլիա , իրենց զ ի ն ո ւո ր ա կան
I՝ ան ա. ո ր ա կան կուսակցութեան մր վերածելու նա Հսկայ մեքենան կը փոխագրեն դէպի ճավւոն Հ Անգլիո յ , Ֆրանսայի եւ Մ * ՆաՀանդնեբուն կսղ ՜
խագծին մէէ^, որու մասին խօսեցանք անցեալ շար–֊ Այս առթիւ Հետաքրքրական է գիտնալ թէ ի՛նչ մ է , մ ասնակցութեամը Ս՝ ուրիոյ եւ Լիբանանի ։
թոլ, ֆրանսական Կոմկուսի կեգր– Կոմիտէն Հե գիրք կ ք վա յելէ ճափոնի Մ իքաաօն իր ժոգովոլր– ինչպէս գրած՜ էինք կիրակի օր , Ֆբանսա կը
տեւեալ յայտարարութիլնր կ՝րսէ (յ°Գ* 4) • դին մկ\ -. նսևխբնտրէ ամբողջ խնդիրը յանձնել Մ իացեալ Ազ–
- « Ֆրանսական Բանուորական կոլսակցոլ –կ Ա տորեւ քաղո ւած^ք մ բ ամ երիկեան բանակի գերու ժոզովին ։ Փարիզի պաշտօնական շրջանակ–
թիւնը միանգամայն ազգային Է եւ մ՛իջազգայնա ա եղեկ ատոլ թերթէն . նե ըուն մ էջ կը յուսան թէ ի վերջո յ կաբելի պիաի
կան : Ազգային Է այն իմաաոով որ կբ պաշտպանէ , ըլլայ ելք մը գտնել, քանի որ խնդիրդ ստիպողա
ճափոնի արգի կայսեր անունն է ՀէՐ°^՛՝ կան լուծում կը պաՀանջէ :
բոլոր հանգամանքներուն մէջ, ֆրանսական նշմա– բայց ճափոնցիին
րիտ շահհբբ, եւ երբեք միտքէն չանցըներ մեքե մաՀկանացոլ Համար իր կա յ ս բ բ ո չ Հասարակ
մ րն է , ոչ ալ իր անունովը կդ կոչ * * * Պէյր՚՚ւթէն կր Հեռագրեն թէ արիւնալի
նաբար Ֆրանսա փոխադրել այս կամ այն երկրին ուի։ ՀիբօՀիթօ Ժառանգական ընտանեկան շառա գէսԼքեր պատաՀ եցան Հա լէ պ ի մ էջ , ուր կին մը
այս կամ այն փորձառութիւնը եւ կ՛ուզէ ընկեր - ւիղն է (Ի ի մ մու քՒէնօ ին , որ ՝ք–բիստոսէ 660 տարի սպաննուեցաւ, երեք ֆրանսացի քազաքացիներ ել
վարութեան յաղթանակը ապահովել համաձայն առաջ ճափոնի կայսրութիւնբ Հիմնեց ու եղաւ «/֊> զինուոր մդ վի րա ւո ր ո ւեց ան ։ Աուբիոյ եւ Լի -
մեր երկրի կացութեան եւ ազգային հանհարի յա. նոր առաջին կա յս ր Ր • Ըստ ժողովրդական առաս - բանանի ե ր կա թ ո ւզինե ր ո լ պա շտօնեանե բ ը ընգՀ *
տուկ պայմաններուն։ Միջազգայնական է այն ի– պելին , քիիմմոլ Արել Աս տ ո ւածո ւՀ ի ին թոռանբ Ղ" րծագուլ Հռչակեց ին , առանց խանգարելու զին
մաստով թ է կ՛ուզէ որ միւս երկիրներու բանուո թոռն էր : Եւ քանի ոբ իրենց առաջին տէրը աստ ուէ բա կան եւ պա ր են ա ւո ր մ ան փոխագրութիւն -
րական կուսակցութիւններբ օգաոլին Ֆրանսայի ուած մ ըն էր , բնականօրէն բոլոր հ5 ա վւ ո ն կայսբե– նե ա–
բանուոր դասակարգի պայքարին փորձաււութե–՝ ր բ մէկ մէկ ա ս տ ո ւած՜ պէտք է ըլլան ։
նէն՜ միեւնոյն ատեն կ ՚ ո լ զ է հոխանալ միջազգային իր ղեր բնական ՀիբօՀիթօ
բանուորական շարժումի փորձստոլթեամբ :Հետե ճափոն ծ՜ագում ին իբրեւ ապացո յց ունի Յունիս 1՝7–1՝8ի տօնը
ւաբար , Ֆրանսական Բանուորական կսլսակցոլ - Հայելին դիցաբանութեան մէջ նշանաւս բ Ա բ բազան
, Ա բբա ղան դոՀ ա բե գէննե րն ու Ա ր բազան
թ ի ւ ն բ եղբայրական յաբաբհրոլթիլննհր կը հաս - Ս ոլբբ ։ Հայ ե լ ի ն պաՀ ո լած է է1 ս ի ի կրօնական
մեծ Փառաւոր Հ անգէսներ տեղի ունեցան կիրակի
տատէ ուրիշ երկիրներու այն կուսակցոլթհանց կեդրոն ին մ Էջ . սուրը՝ Աթսութա յի Ա ր բ ա վ ա յ ր ի ն , օր եւ եբէկ^, զօր . տը ^1օլի պատմական մարտակս–
հետ որոնք յարհւնման նպատակներ կբ հետապըն– իսկ գոՀաբեզԷններ ը ՀիրօՀ իթօ կը պաՀԷ իր պա էին առթիւ (18 Յունիս 1940)։
դհն։ լատին մէջ*. Կ իրակի օր ժամը 4(ին մ եքենաշարժ զօր ա գ ո ւն–
՛էյ ո յն քան կարեւոր յայտարարութիւն մը , յ ա ~ Ամէն տարի գլխաւոր ինբ տօնակատարու - գե լ Փարիզ մտան Վ^էնսէնի գուռն էն , իբրեւ այլա–
է–"ՍԳ յօդուածին մէջ* թ իւննե բ եւ շատ մ ը փոքր տօներ կը կատարու ին, բս/Նական ցոյց ել գիէեբ.դ բանակեցան Պուլոնյի
— ֊ « Ֆրանսական* Բանուորական կուսակցու - կայսեր աստուած՜ութեան գաղափարը վառ պաՀե– անտառին մ էջ Հ Երկուշաբթի առտու ժամը 9 ին
թիւնը ազատօրէն կ՚որոշէ իր քաղաքականութիւնը լ ո լ Համար ժողովուրդին մէջ։ Անոր անունբ բերան զօր * ա բ Կօլ պատուանշաններ բ ա շխեց */՝ ոն քո ր ա ի
եւ չընդունիր շւրեւէ^արտաք ին սնշում, ինչ որ ալ աււնելն ու բարձրաձայն արտասանելը մեղք է* ել Հ բ ա պա ր ա կին վրա յ I Մ իեւնո յն ատեն անտառին
ըլլայ : Ան կը պահէ իր բացարձակ անկախութիւնը շատ նուիրական տպազըուելու Համար * ուստի մէջ բանակած՜ զինուոընեբը թափոր կազմած՜
հանդէպ ֆրանսական կառավարութեան եւ .ուրիշ ճափ ոնց ինե ր բ իր են ո թ ա դ ա լո ր ին I; ո ւ տ ան Հ եաե տ - (առաջանային գ է պ ի ՝ք՝ոնքոըտի Հրապարակը։ (իա–
բոլոր կառավարութեանց» : Ա՜բ՜*2.3Հ)ին վերջաէյաւ շքանշաններու բաշխում բ ել
եալ տիազոսնեբբ– Աարմնացեալ Աստուած՜ , ք* ա– սկսաւ ւլօրաՀ անգէսը , որմ է վերջ բազմ աթիւ օդա
Այո եր/չոլ նշանակալից յա յտա բ ա բութ իւննե– ցայայտ Արարիչ , ք՛ վերուստ Փառաւորեալ նա խ ա -
ր ր ֊ եթէ դո րծադր ո ւին ա յնպէս ին չսլէս դրի առ - նաւեր երկուքին մէջ գծեցին յԼօռէնի մեծ՜ լ"աԼ\ւՀ *
սկիզբ էակ, կամ շատ յաճախ Ամենապատիւ Եր՜ կապոյտ, ճերմակ ել կարմիր, ինչպէս եւ մեծ՝ V
ն ո լած են , անշուշտ պիտի փարատեն շատ մլչ նա՜ ^նքի Որդի է \ւո յն իսկ կայսեր մ աՀուընԷ վերջդ , ա–
խապա շար ո ւմնհ ր եւ թ ի ւր ի մ ա ց ո ւթ ի ւնն ե ր ֊ որոնք մբ (Տ ա զթան ակ՝) , ուողաՀա յեաց ։ ՏԼօբաՀ անդէ ս ին
նոբ անունը չի յիձռլ՜1։Բ^ ա մԼ անոր դաՀակալու - կը մասնակցէին զօրագունդ մը Դիմադրական ճա
կայսեր
ար իւն պղաո րեց ին տարիներով , այս երկրին մ էջ թեան տիտղոսը կը գործ՜ածեն : ՛է/երկայ նշանա
եւ ուրիշ ամէն տեղ։ Աինչեւ անդամ Հայկական է Շօվա ^ ո բ կատի ռազմիկներէն եւ կիներէն : Ամբոզջ քազաքը
գաՀակա լութեան տիտզոսն կը դրօշազաբդուած էր . Արարողութեանց ներկայ էր
«վաքր ածուէին մէջ՛. կէ ճառագայթարձակ Խաղաղութիւն։
կը-թուի թէ Ա ա բ սէ լ աշէն ալ մեծ՛ կարեւո - նաեւ Աարոքի սուլթանը :
ԵօքօՀամացի Հայր մը, որ անգիտակցաբար
բութիւն կ՚ընծ՜այ֊է այս երկու Հիմնական կէտե - իր մ ան չ գաւկին անունը ՀիրօՀ ի թօ գրած՝ էր , երբ ԾաԱբ տագևապ մը Պ կ ժ ի ո յ մ կ
բուն , սիբաշաՀելոլ Համար ընկերվարականները ։ իմացաւ իր գործած՜ սրբապզծ՜ութիւնբ , սպաննեց
« ք1ւմանիթէ»ի տնօրէն բ եւ Ֆրանսայի Համայ զաւակն ու անձնասպան եղաւ :
նավար կուսակցութեան վեթերան առաջնորդը , Ոչ ոք արտօնուած է բարձբէն նայելու թագա Պելժիոյ թագաւորը, Լէօփոլա 9* * > որ Աւսարիա
; Ասոր
որ դլիւաւոբ անջատողականն էր 1920^ պառակ - ւս ր ին վրա յ ՚. Այդ պատճառով կա յս երական պա կբ ղ ան ււ լ ի , որոշեց ^1 ր իւքսէ լ վեբագաււնալ տուաւ ,
տումէն վերջ*. Ֆ ր"11 ա բ ի Հետ, ամէն օր 1լաբծաբծէ լատին շրջակաները բարձր շէնքեր չեն գտնուի բ ՚. Վրայ դաՀլիճդ– անմիջապէս Հրաժարական
միացման Հարցը , եւ լեզու կբ թ ա փ է , մ ա սնաւ ո֊ կա յ ս բ բ փողոցներէն անցած ատեն դ ւի ո զ ո ց ի մա - Հետեւեալ գեկոյցը Հրատարակելով*
րասլէս խօսքն ուզզելով ընկեըվաբականներուն ։ կարդակէն վեր եղած՜ բոլոր պատ ո ւՀ անները պէտք « կառավարութիւնը չի կրնար սլատասխա–
: Այսպէս., Տունիս \4ի խմբագրականով, կը է լուսս» փա կուին ։ Այս պարագան Ոս ա ի կան ո ւթ ի ւ– նաաուութիւն ստանձնել այն քաղաքական դէպքե
յայտարարէր ՜բարձրագոչ,–^– կարդալէ վերջ նա - նբ նախապէս մասնաւոր կերպով կը քննէ եւ կր րուն Համար որ անիւուսափելի կերպով պիտի ծ՜ա
խադիծ-ը* , - ՜> - .-֊ ստուգէ Հ Անգամ մդ կայս* թափօրը յանկարծ՜ ճամ– գին երկրին մէջ թագաւորին վերադարձէն անմի
— « Ա ն ո ր մէջ չեմ գաներ բառ մը որուն չկր– բէն ետ դարձաւ, երբ պաՀա1լախոլմբբ տեսաւ որ ջապէս վ եըջը ։ Հետեւաբար կառա վար ո ւթիւնբ իր
նայ համամիա ըլլալ ընկերվարական րնկեր մր :
՛Նախագծին րնագիբը ճշգրիտ է եւ չափաւոր. • • Ե– պատուՀանի մբ լուսարգելումը անկատար էր ե - Հրաժարականը ներկայացուց խնամակալին Հ կա -
կէաը կանխաւ կը պատասխանէ քննադատութեան
մը որ երբեմն կը լսուի մեր ընկերվարական ըն - զած՜՝. Ասոր վրայ Ոսաիկանապետը ինքզինքը հա– ռավարութիւնր պիտի պնդէ որ թագաւորը զ աՀ -
կերնեբուն կալմէ» :
բա - քիրիի ենթարկեց Լփոըը ճեգքել դանակով) ։ լիճ մը կազմէ Պե լժ իա • վ ե ր ա դ ա ռ ն ա լէ առաջ» ։
ՀիրօՀ իթօ կը սիրէ ճերմակ ձ ի նստիլ • ուստի Հրաժաբեալ գաՀլիճը , որուն վ ա ր չ ա պ ե տ ն էբ
իբմէ զատ ոչ ոք արտօնուած՜ է սպիտակ ձ ի Հեծ՜ ՜ ընկերվարական վան Աքէ բ ք պաշտօնի ձեռնար -
Ո-֊րեմն առաջադրուած՜ կուսակցութ իւնբ «/// - նելու ։Ա ասնաւո բ ՀրաՀ անղներ կան բացատրող թէ կա ծ էբ անցեալ ւիետ րուար ին եւ կը պարունակէ բ
զատ օր Էն» պիտի վարէ իր քա զա քա կան ո ւթիւնբ , ժողովուրդը թնչպէս պիտի խոնարՀի կայսեր նը– վեց կաթոլիկ , Հինգ ընկերվարական , չորս ազա
ներքին թէ արտաքին կեանքի մէջ՛. Ան պիտի պայ կաբին եւ անոր Հրովարտակներուն առջեւ ։ Այգ տական, երկու Համայնավար եւ մէկ անկախ նա
քարի Ֆրան սան փրկելու <ՀանՀ այրենիք» թբՈԱթՏւ^– Հ բով արտակներ բ ամ երիկեան խարարներ։ թ՛ագաւորին վ ե բ ա գ ա ր ձ դ եւ դաՀլիճին
վ՚րկելը Հերոսավայել
րու տ ի ր ա պե տ ո ւթ են էն , ազգին վերազարթնելու ռումբերու կրակէն օռանաւռր ոլ Հբաժաբումբ թէեւ ներքին իսնգիբնեբ են, բայց
գործ կը
Համ ար արտադրութեան մեծ՝ միջոցներ,ր , խափա–
Հ ամարուի Հ խոր աղդեցութիւն գործեցին մօտաւորապէս Լոն
նեէոլ Համար Ե • գունդի գաւերը եւն * X տոնի քաղաքական շք ջանա 1լն ե ր ո ւ ն մէջ։
. . « Ազգային ծրագիր մը չէ՞ այս– . . Ի՞նչպէս 1 91 2/՛ն , երբ այժմու կայսեր մեծ՜ Հայրդ մա– թագաւորին վերադաբձբ պիտի ճեղքէ Պել -
ժիոյ աղդային
ուրանալ թ է այսպիսի առաջարկներով7 մեր կու Համ երձ էր , Հազարաւոր քաղաքացիներ ամ էն գի՜ ճակատ բ ոբ արդէն գժուարու -
իր ա–
սակցութիւնը ազդին ընդհանուր շահր կր դնէ իր շեր անոր պալատին շուրջ Համախմբուելով
հոզերոլն եւ գործունէոլթեան աոաջին շարքին ռո ղջո ւ թե ան Հ ամ ար կ՝՝ա զօթ էին : Ե՛֊ Ասա ո լ ած ր
վրայ : Ան ամէն բանէ աոաջ կը ներկայանայ ազ որուն կ՝ա զօթ էին անոնք ուրիշ մէկը չէ ր , բայց
այդպիսին կբ պատժուի։
գային յ ֆրանսական» * եթէ այդ Հիւանդ, ծերունի եւ մաՀամեբձ մարգը։ Զ ին ո ւո րն ե բ ո ւ ն եւ նաւազներ ո ւն ուղղուած՝
Ընկերվարական ՛կուսակցութիւնը Հարք մը ճափոնցիներուն Համար իրենց կայսրը Բ՛ո - կա յս . Հ ր ո վ ար ա ա կը կյ րսէ . ՀՀՊ արտ ա կան ո լ թիւ
վերապաՀումներ ունենալով Հանդերձ , սկսած՜ է քիս յի մէջ ապրող ասա ո լածէն աւելի բան մ րն է* նբ լեււնէ մը աւելի ծանր է՛ մինչ մաՀը փետուրէ
զբաղիլ այս Հիմնական Հարցով ։ %ախագիծը կը — ֊ Գո յութեան եւ Մ աՀ ուտն պատճառն իսկ է ան : մր աւելի թեթեւ • . •» : Ասով կը բացատրուի թէ
քննուի աըգէն, Համաձայն կարճ յա յա արա բու - ճափոն արգի դ ի ւ ա ն ա գ է տ մբ կ*բսէ —« կայսրը ի՛ն չու ,ճափոն ղինուո ը ը կա տա զօրէն կը կռուի
թեան մբ, եւ պիտի ներկայացուի յաււա 9ի կ այ Հ ա– գերագոյն էակն է • . • ամէն ինչ անկէց կը բխի , * • • մինչեւ մ աՀ ։ Եթէ ան թշնամիին կողմ է գերի րըռ֊
մ աղում արին , որ տեղի պիտի ունենա յ Օդոստ * ին ։ եւ ճափոնի մէջ ամէն բան անկէց կախում ունի ։ նուի, այլեւս յաւիտեան իր բնտանիքին մօտ չի
Մինչեւ այն ատեն, կոմկուսդ քննա ծ՜ եւ վաւե Ան կայսրութեան միակ տէրն է • օրէնքի , արղա - կրնար վերադառնալ ։ Տեսականօրէն եթէ թագա
րացուցած՜ պիտի ր1Լայ միացման նախագիծը , իր րութեան , առանձնաշնո րՀ ի ել պատուի Հեղինա - ւս բ դ Հր ամա յէ գազ րեցնել պատերազմ բ , ճավւոնց ի
Համագումարին մէջ, որ կը բացուի Տունիս Ղեին ։ կո՛. Գերաղոյն պետբ բոլոր պետական եւ կրօնա - զինուորն ու քա զա քա ց ին ան միջա պէս պիտի Հպա
Առ այժմ , սղար զ գործակցութիւն մ ըն է որ կան խնդի րնեբո ւ ն ։ Ան Հիմն է ճափոն բաբո յա ֊ տակին անոր ։
աեղի 1լ հւնենա յ երկու մե& Հոսանքներուն մ իջել : կանին » : Մ ին չեւ՛ վերջին մարդը պիտի կռութ* ճափոն :
քՀայց առաջին խմորումը չէ այս՛, կան այլա Որ եւ է ճավանցի որ չի Հնաղանղիբ կայսե - Այո , որքան ատեն որ կայսրը կը Հրամայէ : Մի -
պէս շաՀ եկան շարժումներ , որոնց մասին պիտի բա կան Հրամաններուն , կբ նկատուի դաւաճան իր ա յն ան է որ անձնատուր ր լ լալու Հ րամ անդ կրնա յ
թոժինք առանձին^ $# կայսեր , իր կրօնքին ու իր ընտանիքին եւ իբրեւ արձակել ։ — Ա * Հ*
Fonds A.R.A.M
