VERADZENOUNT, du 17 janvier 1920 au 30 décembre 1920 - page 252

22e ՎԵՐԱԾՆՈՒՆԴ
քի մէք տարածեց էր սկզբունքն երր» ապա Վրա ստանան անցնելով
դա կան կայսրութեան սահմանները, Հայ արուեստր տարաւ.
եղանակը մինչեւ քիուստստան և Հարաւի սլաւ ժողովուրդներու մէք։ ՚
Ս* Աոֆիա եկեղեցիին Բիւղանղացիէ մը աւելի Հայու մը գործն է թեր
Ուրեմն կրնա՞նք րսել, ինչպէս կը պնդեն ոմանք, թէ րիւղանդակ
գեղարուեստը իր ծագումով Հայ գեղարուեստ մըն է, ե թէ րի
ամենին աչառու յիշատակարա՛նն երին ոմանք, ինչպէս Վասիլ Ա.ի
տուած րասիլիքական նոր եկեղեցին, իր ձեւի յղացումով Հալ շինու
ներէ ներշնչուած և նոյն ինքն յունական խաչաձեւ յատակագիծը, որ
ղան դա կան ճարտարապետութեան այնքան բնորոշ ձեւն է, Հայաստա
Բիւղանդիոն եկած՛ ըլլայ։ Այս ր
ոլոը պնդումները մասամբ վարկած
են։ Բայց այղ ենթագրութիւններն իսկ բաւական են ցոյց տալու Հ
տանի. ինքնատիպ ե բեղուն գեղարուեստին շաՀեկանութիւնը ե
դակ կարեւորութիւնը որ կը կայ ան այ իր յիշատակարանն եր ուն ուսումնա­
սիրութեան մէք։
Այսպիսի > ուսումնասիրութեան մը Համար Հայ արուեստագէտ
Ֆէթվաճեանի քրաներկերու և նկարներոլ ցուցադրած Հարուստ
Նոն անկարելի է որ չունեն այ իր ուրոյն նշանակութիւնը։ Պ. Ֆէթվաճեան
երկար տարիներ Համբերութեամբ ե մանրակրկիտ կերպով ճամ
Հայ երկրին մէք» ուսումնասիրելով անոր յ ի շա տա կարանն երր, նկարելո
անսնց մանրամասն ո ւթի ւններր, յափշտակուած՝՝ զարդանկարներու ս
Հար ստութիւն ով որ կը ծ՛ած՛կեն անոր եկեղեցիներուն որմերը։
Բասիլիքաձեւ, ինչպէս իրերուքի տաճարը, կեդրոնական
ծ՛ով» ինչ պէս Ան իինը, որ կը յիշեցնեն ասիական և ասորական բազմանկիւն
շինութի ւններ ր, յունական խաչաձեւ եկեղեցին, ինչպէս էքմիածնայ կաթս–,
զիկին, գմբեթաձեւ բազիլիք, եռախորան սրբարանով կամ քառատերեւ,
բոլոր յա տա կա գծերը կը Հան ղիպին իրարու, կատարելագործ՛ուած՛ ա
տի եղական ճարտարութեամբ մը։ Եւ այս յ ի շաա ա կարաններու ա
ճ ակտին վրայ կը տեսնուի շքան կարն եր ու ծաղկաւորում մը, ուր» նկա
վայել և յատկանշական րա դմա պի un ւթեամր մը երեւան կուգայ ստեղծ
ծական սքանչելի ոգի մը։ Երկրաչափական զարդանկարներ» ճկուն,
կամարաձեւ լայն գօտիներ սիւնգտակներ բեռնաւորուած £ որթ
տերեւազարդ ճիւղերով, նուռերով կամ ծաղիէլներով, ղէմընղղէմ կեցած՝
ւակայական կենդանիներ և մարդկային դէմքեր կը խաոնուին զարդան
ներուն, ու բոլոր ասոնք յորդառատ ճոխութեամբ, եւ երբեմե
փա գան g ուած։ Բայց այս բոլորը յաճախ ինքնատիպ են եւ լուրք ուսու
նասիրութեան արմանի։
Պ* Ֆէթվաճեան, իր երկար ու անխոնք աշխատութեան
եղող բազմաթիւ նկարներին փոքրիկ մաս մը միալն ցուցադրած է։ Բա
այգ քանն իսկ» իր յանկուցիչ անկեղծ՛ութեամբ բաւական է ցոյց տալու
Հեկանութիւնը ալդ արուեստին, կազմուած՛ այն սարա Հարթին վրայ
անապատ է այսօր եւ աւերակներով ծածկուած, եւ սբ Ախուրեա