Page 207 - ARM_19-1948_04

ճ Ա &Ա Զ

ԵՐՈՒՍԱՂԷՄԸ ԵՐԷԿ ԵՒ Ա8Ս0Ր ԱՏբոգՀ Երուսաղկմլլ իր շբՀակայ գէ՚-Դ^Ր"^ 2Ա8ՆԵՐ ԳԱՒԱՌԷՆ

եւ քաղաքներով, իր Հրեայ եւ արաբ բն՛ակիչներով

պէտք է միՀազգային Հսկողութեամբ կառավարել։ ՄԻՈՒԹԻՒՆ ՄԸ՝ ԻՐ ԳՈՐԾԵՐՈՎ

Անգլիացի Րիչըբտ Կբէյվ, որ մինչեւ Ապրիլ, Մինչ այս, Բբիտանիան ոչինչ կր կորսնցնէ

Երուսազէմի քաղաքապետ էր, կը նկարագրէ անոր ճան թնալով ս րա յէ լի պետութիւնը ։

այսօբուան վիճակը • ՄԱՐՍԷ8Լ. ֊ Ահաւասիկ ամփոփում բ այն
էր կապոյտ
Տնտեսապէս քայքայուած , ամայի, կիսակոր^ ԳԱ՛ԼՈՒ Թէ ԳԱ՛ԼՈՒ Թ տեդեկադրին զոր պատրաստած

ծան Երուսաղէմյլ իբ խռովայոյզ պատմութեան՝ Պոմոնի մասնաճիլզը , իր երեկոյթին այււթիւ–

մէկ նոր փուլը կշ բոլորէ; ԻՐԱՆԻ ԱՄԷՆԷՆ ՀԱՑԱՇԱՏ չյ,չաններէ% մէկը Ո սնի՜ւք մօաաւ ո րապէս երկու Հարիւր ասղ.ա–

Երբ ՄԱԿը "րոշեց Պաղեատինի բաժանումը , ԱպաՀ ան նաՀանգի <իերիա գաւառն է , Հասաաա~ մուՀին՚եր ել 30ի մօտ օժանդակ անդամներ՝. Մեր՚Հ

իր նպատակն էր Երուսաղէմը միջազգային քաղա­ ուած ՇաՀ Աբբաս ի ան , մեծ գաղթի օրերուն , մօտ ելեւմ աա կան գործառնութիւնը որ կը Հաս)նի տա­

քի մր վերածել; Բացի ԵքՈէ-սաղէմի ծայրայեղ նե– եվ եքուկէս գար առաՀ: Ներկա յիս բնակչութեան րեկան քանի մը Հարիւր Հազարի, կը գոյանայ ան­

քէն՝, Հրեաերն ալ Հաւանեցան ; ծրագիրը կոմս թիսն է 12000 Հոգի, ինչպէս կը գրէ թէՀրսՀնի «Ա– դամավճարն՛եր է եւ նուիրատուոլթ իլններ է մեր

Պեբնադռթինն Էր , որուն սկզբունքով Համաձայ - լիք»ւ* ։ ա շ իւ ատ ալ ո ր ժողովուրդին Համեստ քսակներ էէն՝ ;

նհցաւ՚ւաեւ ՄԱԿ/*։ Ասկէ զատ Արեւմտեան Գալի– ՚ՀյաՀապետական բարքերու եւ կենցաղի տէր Ջունինք եւ չենք ունեցած՜ Հարուստ աղբիլրներ է

լիան պիտի փոխա ՚ակուէր Նեճէպի անապատին այս գաւառը , երեքոլկէս գարերու ընթացքին սլա– Բայց ոլն՚ինք Հարուստ սիրտ մխիթարելու դժ -

Հետ եւ պիտի ձուլուէր արաբական "Ւչ՝Ր Հած է իր Հայրենի ս ո վո բութ իւննե ր ր , Հակառակ բախտներ, որոնք ապաւինած ՝են. մեզի % Ամէն ամիս
Հետ ։
գրացիԱւգր յ ո ր գան ան ե ան թ՜ագաւորութեան ՛ծա1 բ Հար ուածներու Հ կրօնականէ թէ աղ գա յին - յարատեւօրէն* կ՛օգնենք կարգ մ ր նպաստ րնկա լայ–

Այսօր կասութիւն ր բոլորովին տարբեր Է : ան ՛տեսական մ արզին ՚ մ ԷՀ գաւառի կեանքը լեցուն րիներոլ եւ ո բաբերու , մեր կարողութեան չափով ։

Հրեաներ ր զինուոր ապէս շաՀ եզան պատերազ - է սրտաճմլիկ դէպքերով , իբրեւ Հետեւանք խա– կ՛ա յցելենք Հ ի լան դանո ցները եւ կը ղրկենք՛

մր, եւ իբրեւ յաղթական բո լորով ին* տարբեր ր ու­ նե լու բռն ութեան ց ։ տրր– ծ՜րարներ շատ մը Հիւանգն՚երու առանց բացառու­
ութեան
ներ կ՛ուզեն քան ինչ որ նախապէս Համաձայնած՜ Հայւե իք մեկնելու առաՀին Հերմ կանչր վերա– թեանդ; Գեղով եւ դրամ ով օգնութեան կը Հասն ինք

էի՛ն։ ուած՜ է անկախ Հա յաս տա ի Հան րա պետ բոլոր այն Հիւան^դներոլն որոնք մեզի կը դիմեն :

Ան՛ոնք կր Հակառակին որ արաբական Պ աղեստ ի– օրերուն–, երբ Հայեր խումբ խումբ սկսան՝ Զենք մ ոռնար նաեւ դժբախտ բանտաբկեալներբ :

%ը միանայ Ա՚֊*դրյոր դանանի , որովՀետեւ կ՛ուզեն դառն՛ալ : Ե,քկոլ տարիէ ի վեր Հաստատուած օգափոխու -

իբրեւ գբացի ուՏեենալ փոքրիկ , աղքատ պետոլ - Գարեր առաՀ 40 Հազար Պ"քրսկաՀայեր §ա– թեան* կայանին Համար ըրած՜ ենք մեր մեծազոյն

թիւն մր որպէսզի վեքՀի վերՀոյ գրաւեն ել ձու­ րութիւն Լազարեանի առաՀ՝ *ո րդո ւթեամ բ 90 Հա - ղոՀ ողութիւնքր մ եր մ ասն՝ակցութեան\ բաժինով ,

լեն : զար ալ$՝ուբքիայէն գաղթած՜ են դէպի 1իուսաՀա–* Պոմոնէն ղրկելով 10 մանտուկներ որոնց ձնողները
յաստան ։ տբուեցալ
Պ՝ալիլիոյ թէ Արեւմտեան եւ թէ Արեւելեան ի վիճակի չէին իրենց միՀոցն^երով ղրկելու իրենց

մ ասր կ՛ուզեն՛ ինչպէս եւ Նէճէպը, եւ ամբսզՀ Ե՜ Բայց ներ գաղթ ի ամէնէն մեծ կոչբ սիրասուն՛ զաւակները։ Կը մտած՜ենք յաոաՀիկա–

րոլսաղէմը , բազի Հին քաղաքէն • 1945/^, ^ՐԲ Բու"ՐԼՀ ՈԱ1Ք/՛ ելան. ; յին Համ ար յարմ աբագո յն կարգագրութիւն մ ր ա–

Ղյէճէպի է Ո ՝ա պա տ ր եր բեք բարեբեր չի կրնար Եթէ Փեր իայի ժողովուրդը չենթարկուեցաւ սելի մեծ չափով մ սՀնուկն եր տան իլ եւ աւելի եր–

ՐԼԷԱ*է , Բ ա օ ի ա քե պա բ ա գա յէն որ ստո րերկրեա յ Բուրվարի շրՀանւ ի գի՚֊զացի^ եր ո լ վիճակին ,պատ– կար ժամանակով , եթէ մեր նիւթական* պայման–

Հանքային նիւթեր գտնուին : Աակայն Հրեաները ճառն այն է որ զանգուած օր էն չգազթեց գաւա­ նեբր թոյլատրէին :

պիտի կրնան՛ բնակելի գարձնել մԷՀը ՀուԲ Բռ^^* ~~ ռէն , ո րով Հ ետ եւ /»բանեւՀնգկաստանի թեմի ա - Գթութեան՝ գործին՛ Հետ զուգրն՚աց Հայ կա -

լով : ռաՀնո րդը , կ ո ս տ ա եան Եպիսկոպոսը իր 1946 պո յտ Խաչր իր զոՀ ողոլթեան մեծ աղ ո յն բաժինը

Արաբներու ձեռքին՝ մ ԷՀ անոր կարելիութիւն–՛ Օգոստոս 29 եւ 1947 Նոյեմբեր \ \ ի կոչերով կը բերա՛ծ է ՀայապաՀպանման՛ գործ՜ին , Հայ կրթա­

ներբ երբեք ալ պիտի չշա Հա գործ ո լին , պիտի մ ր– յանձ՝ արարէ ր գիւղացիներւԽ «վերստին աշխա - կան* եւ մշակութային կեանքի զարգացման՛. Ա աս–

նայ ան մ շակ է Է^՝լ\պԷ ս եղած Է Հռոմ Էական շր Հա­ տանքի ձեռնարկել, «չմեկնել գաւառէն՝^ եւ չծա^ նևաււոր Հ ոգած ութ եան տակ առած՜ է ն որաՀ աս սե­

նէն ի վեր։ խել ոեւէ բան՚ֆ Տ րուն գր ամէն տեղ։ Պոմ ոնի մասնաճիլզը ինչպէս

Եթէ Նէճէպր Հրեաներուն արուի, թերեւս ա– ՀԻՈ զո վո լր գր մ ս՛իկ չըթ ս*ւ~ եւ ծ՜ա խեց ունեցա­ ամէն֊ տարի , այս տարի եւս կը շարունակէ Հինգ­

սելի գիւրին ըէէա յ պնգել միՀազգա յին Ե րուսաղէ– ծ՜ը : Ձ.ո ւա Հա յա բնակ մ եծ գիլէԼԲ Նամ ակերտ ա յ– շաբթի օրերու գասընթացքբ , մասնասոբ ուսուցչի

մի մր վրայ , որ ր (ԼԱ այ ա յ^՚քան մ ե՝ծ որ կարենա յ սօր ցաւ կը պատճառէ Հայ այ ցե լուին՝ : Ե*–^։ ա մըքանղ–եկավարութեամբ , ուր իրեն՛՛ց մայրենի լե­

իր մէՀն ունենալ թեթլէՀէմր : չի՚֊Ր դիլգի ս*ԷՀ\ կր գտնուին «ան՛տես Հաւատաց - զուն՝ եւ պատմութիւն, ը կր սորվին 50/՛ մօտ մա­

Այն Ե ր ո ԼԱ ա զ է մ ր որ Հրեաներ ր կ՛ուզեն մ ի– եա^ն //Հ7» որոնց պատճառով խախտուած՜ է գիւղե­ սս ւկներ :

Հազգա յին վարչութեան մ ր տակ գրուած տ ե սնել , րու միատա ր րոլթիւնն՛ ու միասնւա կանո ւթ իւն ը :

միՀնագարեան պատերով ՛ծած կուած քաղաք մ ըն է Բացե ան՛ոնցմէ որ >ծախեցին իրենց շարմա– Աւանդութեան՝ կարգ անցած՜ է ^Մանուկն՛եր ու
—
որ ունի 215 Հեկտարը; Փողոցներ ր մեծ մասով շին­ կա՛ն եւ անշարժ կալուածները ել. զորս գնեցին Օ– օրԸ՚ծ երբ տարին– անդամ մը Հաւաքելով Հաքկա զա­

ուած են սանդուխներով։ աարները , մտնելոՎ զուտ Հայաբն՛ակ գիւղերու կան.՛ տաք մթն՛՛ոլորտի մը մէՀ կ՛ուրախաոնենք

Հէս քաղաքը թանգարան– մ ըն՛ է, իր սուրբ մ ԷՀ , ուրիշ գիլղացինհ ր ալ ձգեց ին իրենց գիւղա­ նոնք զանազան֊ նո ւէ րնե րով :

վայրերով պէտք է պաՀուի , իր Հնամենի ան պա - կան աշխատանքն երր ել մ եէլնեցան քաղաք ։

տեՀ ութիւնն երովբ բա յց որեւէ վա ր չութ եան Հ ա– Ա փ իւռքի մ ԷՀ Հայր Հայ պաՀ ելու մեր առա­

մար յարմար կեդրոն մր չէ ։ քելութեան՝ մ ԷՀ , մ եՀր սէ րր մ իշա վառ կր ււնւա ք

\թՈ բ քա զա ք ր նո յնքան մեծ է եւ կէսէն աւելին ՍՏԱՑԱՆ* գէպի Հա յյյ են իքը : Պզտիկ Հնարաւորութիւնէ. մը

կր գրաւեն՛ Հրեաներբ։ Պաքառն , ՝Բաթամանր , Ա– մեզ քաՀալերեց մեր Համ եստ բաժին ը բերելու Բ*

պու– Թօռր , գերման՝ եւ յսյն գաղութներ ր քհտլ— Արգի ԳՐԵՐ– 2. ՄԵՍՐՈՊԵԱՆ ԳՐԵՐ. կար ա լան*ո վ Հա յաստ ան ՚ մեկնող մեր Հայրենակից­

պիյէն արաբական թաղեր են, թէեւ վերՀերս գբ~ ֊ 3. Ի՞ՆՁՆ Է ՍՏԻՊՈՒՄ ՄԵԶ ԲԱՐԵՓՈԽԵԼՈՒ ն՛երու, որոնք պարագաներու բերումով դժուա -

րաւա ած են Հրեաներու կողմէ % ՄԵՍՐՈՊԵԱՆ ԳՐԵՐԸ։ Գրեց՝ Վարաստել (Վար– բութ եան մ ատն ո լած՝ Էիս ՝• Համ ախո ր Հուրդ պատ­

Այն 50 Հազար Արաբներ ր ո րհնք Ե/՛ ուս աղէ մի գան ԱտեւիաՂեաէ) : թԷՀրա1 , 1948։ Իւրաքանչիւր ուարժան թաղականութեան ՛ո րոնց Հ ետ մ եր

պատերէն գույքս կր բնակին մշակոյթով եւ քաղա— տետրակը տաս ո րիալ։ Հասցէ. 135 ^\՚6. Տօ^ՕՈ յարաբերութիւնը միշտ ալ բարեկամական Է֊— ՛ո­
րոշ դումարնեբո-վ զննուեցան անՀ ր աժ ե շ ա պիտոյք–
քակ րթ ո ւթ ե ամբ Հրեաներուն Հաւասար են %Անա ր– &&ք&աՅ, քշՒՄՁո (հ՚Յո):

գար ութիւն պիտի Ր((ար զանոնք իրենց տուներէն ԱԼԻ՚Բ , գրական ֊ պատմական պարբերաթերթ , ներ ը ե լ յ ան՛ձնս լեց ան Համապատասխան մ արմ -
նո յն : Ա յս առթիւ Բա րեդո բծական Էն
գուբս քաշել ե Լ ենթարկե լ Ընկե ր վար ական , բրռ– թ ի ւ 8= Հոկտեմբեր 30։ Հասցէ Տէսէէցտ^–8&յ շնար Հ ակալո լթեան գիր մը : ստացած ենք

ն ատ ի ր ա կան , ձախակողմեան պետութեան՛ մր Հ (Յօոոտէէտէ, Հ^ւ1ճսոտ^ Տէր. 46, ՀԱԽա&տոտ :

« 8ԱՌԱՋ »Ի ԹԵՐԹՕՆԸ (36) նկար ո լի լ արմ աւենիներու բարձր գէո սխն եբը ե– իր սուր աչքերը ո ր ո ս ի ուղղելով կը զննէր :

ՈI *Ո Ս 1ՍԻ1Ո.Ի ըեսիլ, Գիո՝ իս որ զգուշութիւն՝ եւ նախատ ես ու- Աստուա՛ծ օգնական–, Հայր սուրբ :

ԳԼՈՒԽ Ը՛ իժիւն ինքն էր , կասկած՜ելով խնդրեց նաւապետէն* Աստուած պաՀ ապան , որդեակ

քյր փո խա Լ՛ակ Կիլր ինէ քաղաքին մօտենալու քիք -—՜ Այս կողմերը Հայոց բնակարան ո0ւբ կրնայ

մ ր դէպի արեւելք՝ անշէն տեղ մ ը զամ աք Հանէ , գտնուիլ Հ

ուր գիւղ մշ եւ քանի մը Հիւղեր կ՚երեւէին, ցիր ոս Հոս , մեր ԱՀ Մ ա կա րա յ վանքը կայ :

ցան– * շո սա ո վ մ ա կո յկ մ ր մ եր չ ո ր ս ճ ան ա պար Հ որդ՛՜ Ջեղ նեղութիւն տալ չէ մեր միտքը, բայց

ներբ ծ ովեղերքր Հանեց եւ նաւը սկսաւ Հեռանայ քանի որ ազգա յին– ա՛նձեր կան , մ եզ աւելի սիք ելի

իր ճամբան : է անոն՛ց Հիլբ ըլլալ ։ Հոսկի° շատ Հ եռո^ ւ է վան–

քՒէպէտ Բաբկէնւի սիրտը տխուր էր ^իլիկիո՝,ք ՔԼՀ՝> ՀամՐ սոսրբ։

ՀԱ8Ր ՍՈՒՐԲԸ ափ անց Հ ե ռանալուն՝, բա յց զարմ անւքով կը նայէր Երկու Ժամի չափ կը տեւէ ՚.

այս կզզի ի լճ ո Ր շատ նմ ան ո ւթ ի ւն՝ ունէր իր Հա յ– —- Ոսր՚եմն նեըեցէք մեզի՝ ձեր ազգայնոց , որ

բենի երկրին Հետ» նոյն ծ՜առերն էին, նոյն՝ բեր­ ձեզ բնկերանան՚ք յ

— Ա/ո » ըսաւ ԳիոէՀ իս, ոը ^էւէ^էէ"՛/^ ա*~ քեր՛, եւ նոյն լեռներու գօտիները, նոյն՛ կլիման ոս -— $էբով եւ ուրախութեամբ , որգեակ , րսաւ

վւունքնեբուն վրայ շտկած իր գիտակը անթար­ բրինձը, միայն Հոս Հայու լեզու եւ Հայու կեր՛­ վարդապետը, եւ խոբազԳւնին ակ՛նարկ մր ձգելով

թափ կշ նայէր , բայց մենք , իշխան , չպիտի կա­ պար էսն ք չկար : ամէնուն վրա յ եւ երիտասարդի մը պէս ցաաԿ^1ո*1

րենանք Հոս ցամաք ելնել , այլ պէտք է շիտակ Ոսստի, տրտում ել երթային ՛ծովեզրը Հիւրըն­ ձիէն ու Եւփիմէին ն

Կիպրո ս երթալ , վասնզի շարունակ ծովեզր ը նա­ կալ տեղ մ ը գտնե լու Հ ամ ար , երբ Եսփիմ Է՝ որ աԺՂՈ1Լ ասելցուց •

ւեր կ՚եբեւան որ կ՚երթեւեկեմ , անշուշտ մեղի Հա­ Թո լաս ին թեւն ի վա ր կա խո լած կը քալէր ։ Կր տեսնեմ որ ձեր մ ԷՀ այն՛չափ երի տա ~

մար է իրենց ս1Գ 7 ւ կաասրա ա՛նձեր ալ կան ել որ աւազի վրա յ
զգուշութիւնը։ Տես, ըսաւ, սա սեւազգեստ մօրուքով Հեծ՜­ քալելէն այնչափ յոգնած ո լ կարմրած են՝ որ աս

Ով որ Հնազա՚նգիլ չգիտեր , չգիտեր նաեւ եալը որ ա՝ սովոր գլխա^կ մը գրած լերան սաոբո– դարվերն շատ նեղութեամբ պիտի ելնեն՛ ուստի,

Հրամայել , քու է Հիմա իշխանութիւնը , ըրէ ի՛1 չ՜ տր կր ձիավարէ : սիրով կ՛ը՛ ծայեմ իրենց իմ կենդանիս :

պէս գիտես, ինչպէս արժան կը դատես ։ իՒորոս մէկէն թեւր ազատեց եւ սրացաւ գէպի Աս խօսքերուն շնորՀ ակալո ւթ եան բաո մը ը ֊

Ուստի, Գիոնիս ուզղուելով նաւապետին՝ եւ ա յն կողմը , վասնզի վե ղարալոր Հա յ ո ւ վաբգա - սելով ք^որոս , փետուրի պէս ձիուն վրայ գրալ

իրեն՛ Հետ քիչ մր խորՀրգակցելէն վերՀ , նաւր պետ մր տեսաւ Հ Եսփիմէն, եւ Բաբկէնին յանձնեց , ու ինքն ա/

ուղղեցին՛ կէպր ոսի վրայ ,մանաւան գ որ Հովը յա– Հայր սուրբ, ձայնեց ուժգին՛ է Հայր սուրբին բնկե րակցո ւթե ամ բ սկսանւ. յառա -

Հող էր եւ քիչ վերՀր աՀա ցամաքը սկսաւ անՀե– Եկեղեցականը ձին դարձուց եւ սկսաւ ան՝ Հան ալ՛. ՝Բիք մր ատեն՝ լռութեամբ ճամբան շարոլ–

տան ալ եւ կղզին երե լիլ : Ւրօք մ եր ճա ապար– կոզմի ձիավար ել Հա<^գա^տիկ եւ երբ Հասաւ, մօ­ նակելէն վերՀ, իբրեւ թէ երկու կողմն ալ կր

Հորդները բաւական ձանձրացեր էին՛ ՛ծովէն , ցա­ տեցաւ 1<Ւո րո ո ակնարկ մը նետելով եւ երկայնա - սպասէ ին ի րա բու՝ որ՛ առաՀին բ ըլլան խօսելու ,

մաքին զրկումը սկսեր էր զիրենք յոգնեցնել, ուս­ Հասակ , թիկնաւէտ , կենդան՛ի աչքերով վաթսուն վերՀապէս Հայր սուբբր չկրնալով Համբերել եւ

տի , Եսփիմէ առանց իր զուարթութիւնր կորսրն.՝– տարեկան ծ՜եր մր տեսաւ, որ աւելի զին՛ուորի կը Թ՛որ ոսի յամառութենէն ձան՛ձրացած՜ ըսաւ ժրպ–

դն՛ելու նաեւ ցամաք մը ոտնակոխելու մեծ փափաք նման էր իր շ ար ժումն եր էն քան թ է խաղա ղո ւ– էելով •

քքսն^– եւ երբ Կիպրոսի Հիւսիսային կողմը սկսաւ թեան քարող սեղանի պաշտօնէ ի մրլ^ որ Նոյնպէս

Fonds A.R.A.M